SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC TRỰC QUAN MÔN CÔNG NGHỆ 8 CẦN CHÚ Ý NHỮNG GÌ

ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC TRỰC QUAN
MƠN CƠNG NGHỆ 8 CẦN CHÚ Ý NHỮNG GÌ?
I.Đặt vấn đề:
Ngày nay, khoa học cơng nghệ khơng ngừng phát triển, phục vụ thiết thực
nhiều lĩnh vực cho con người. Sinh hoạt của con người được thoải mái và tiện nghi
hơn nhờ có các đồ dùng điện hiện đại, tiên tiến; cuộc sống lao động của con người
được nhẹ nhàng hơn nhờ được cơ giới hố nơng nghiệp,… Để con người có thể
tiếp cận được những thành tựu khoa học kĩ thuật này thì hiện nay bộ giáo dục và
đào tạo đã đưa chương trình cơng nghệ vào giảng dạy ở khối 8 để giúp cho các em
nắm được một số kiến thức cơ bản như vẽ kĩ thuật, cơ khí và kĩ thuật điện. Năm
học 2007- 2008, tơi được phân cơng giảng dạy mơn cơng nghệ lớp 8, vì thế tơi phải
làm sao hướng dẫn cho học sinh nắm vững những kiến thức này làm cơ sở để lĩnh
hội một phần sự tiến bộ kĩ thuật. Dân gian có câu: “Trăm nghe khơng bằng một
thấy, trăm thấy khơng bằng một làm”. Chúng ta đã biết đa số các thiết bị máy móc
này được bao bọc bởi một lớp vỏ bên ngồi, thực tế nếu khơng tháo ra thì cũng
khơng biết nó có cấu tạo như thế nào, vậy nếu lí thuyết sng thì cũng chẳng ai biết
cả, cho nên chúng ta cần có những thiết bị giảng dạy trực quan, những mơ hình
thực tế cho học sinh quan sát để học sinh dễ hình dung, hiểu được ngun lí hoặc
một bản chất sự việc nào đó của nó. Cái khó là giáo viên phải sử dụng và khai thác
các thiết bị dạy học trực quan này như thế nào cho có hiệu quả để học sinh có thể
lĩnh hội được các kiến thức ấy. Ngồi việc đem lại các kết quả cao trong việc dạy
và học mà học sinh còn có thể vận dụng được chúng vào thực tế mang lại lợi ích
thiết thực trong cuộc sống.
Trang 1
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
II.Giải quyết vấn đề:
1.Đặc điểm tình hình:

a.Thuận lợi:
-Được sự quan tâm sâu sát của Ban giám hiệu và đồn thể nhà trường, tạo điều
kiện thuận lợi cho việc dạy và học của giáo viên và học sinh.
-Thầy trò rất nhiệt tình trong cơng tác dạy và học.
-Thiết bị và đồ dùng dạy học tương đối đầy đủ.
b.Khó khăn:
-Hiện nay trường chưa có phòng thí nghiệm, phòng chức năng nên việc vận
chuyển các thiết bị đến các phòng học khi chuyển tiết gặp nhiều khó khăn và mất
thời gian.
-Trường có 2 lớp nằm ở điểm lẻ nên việc vận chuyển đủ các thiết bị dạy học
cho các nhóm thực hành cũng gặp nhiều khó khăn.
-Có một số loại thiết bị chất lượng kém, sai số, kém chính xác,… nên ảnh
hưởng đến kết quả thực hành nên khơng thuyết phục được học sinh.
-Đa số học sinh là người dân tộc nên khả năng nghe nói của học sinh còn hạn
chế, hơn nữa đây là những kiến thức kĩ thuật nên ảnh hưởng đến q trình tiếp thu
kiến thức của học sinh.
-Gia đình những học sinh có ít hoặc khơng có các thiết bị máy móc thì khả
năng tiếp thu của các em còn hạn chế.
Từ những thuận lợi và khó khăn nêu trên nên kết quả học tập của các em chưa
cao, các em chưa vận dụng được các kiến thức vào thực tế cuộc sống. Cụ thể qua
lần kiểm tra 1 tiết ở HKI cho thấy:
Xếp loại Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém
Lớp
TS
SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%)
Trang 2
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
8A

1
26
1
3,8
5
19,2
10
38,5
7
26,9
3
11,5
8A
2
34
2
5,9
6
17,6
12
35,3
9
26,5
5
14,7
8A
3
20
0
0

3
15
9
45
5
25
3
15
8A
4
22
2
9,1
4
18,2
7
31,8
5
22,7
4
18,2
Tổng:
102
5
4,9
18
17,6
38
37,3
26

25,5
15
14,7
Qua kết quả thống kê trên ta thấy số lượng học sinh học yếu kém q nhiều,
tơi nghĩ ngun nhân dẫn đến kết quả yếu kém của học sinh là do: Mơn học này
chủ yếu là các kiến thức kĩ thuật và đa số là cấu tạo một số bộ phận bên trong của
các thiết bị máy móc ta khơng nhìn thấy được hoặc ngun lý làm việc của nó vì
thế trong tiết học cần phải có nhiều dụng cụ trực quan, nếu giáo viên sử dụng và
khai thác các thiết bị dạy học này khơng có hiệu quả thì kết quả học tập của học
sinh được thống kê như trên là điều hiển nhiên.
2.Biện pháp tổ chức thực hiện:
a.Những mặt tồn tại cuả giáo viên và học sinh:
*Giáo viên:
-Phối hợp giữa phương pháp với phương tiện dạy học chưa phù hợp.
-Mất q nhiều thời gian cho việc lắp ráp các thiết bị.
-Kết quả thực hành hoặc thí nghiệm khơng thuyết phục được học sinh dẫn đến
học sinh mất lòng tin ở giáo viên.
-Trình diễn thiết bị nhưng học sinh khơng quan sát rỏ được thiết bị hay bị che
khuất.
-Có q nhiều thiết bị được trình diễn làm cho học sinh bị phân tâm .
-Làm cho học sinh hiểu nhầm đối tượng.
-Chưa khai thác triệt để hình ảnh trong SGK, tranh ảnh, thiết bị, mơ hình làm
lãng phí thiết bị.
-Giáo viên chỉ thực hành biểu diễn cho học sinh quan sát.
Trang 3
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
*Về học sinh:
-Chưa tập trung quan sát, chưa tích cực hoạt động.

-Khi nhận được thiết bị lo khám phá, tự làm theo ý mình, khơng làm việc theo
nhóm, khơng làm theo u cầu của giáo viên.
-Giành nhau, hoặc sử dụng khơng cẩn thận làm hư hỏng thiết bị.
b.Biện pháp khắc phục:
Để sử dụng các thiết bị dạy học ở mơn cơng nghệ 8 một cách hiệu quả thì
giáo viên cần phải lưu ý một số vấn đề sau:
-Chuẩn bị lắp ráp các thiết bị và làm mẫu thử trước khi vào lớp, những thiết bị
nào bị hư hỏng, sai số cần thơng báo cho học sinh biết trước về tình trạng của nó để
tránh hiểu nhầm vấn đề. Như vậy khi vào lớp sẽ khơng bị động thời gian, kết quả
thực hành hoặc thí nghiệm sẽ thuyết phục học sinh hơn.
VD: Khi dạy bài thực hành đo và vạch dấu cần kiểm tra thước cặp trước xem
còn làm việc được khơng hoặc dạy bài truyền hay biến đổi chuyển động giáo viên
cần chuẩån bị các mơ hình như vệ sinh, lắp ráp trước các mơ hình truyền và biến
đổi chuyển động, vận hành thử,… để vào tiết khơng bị động nhằm tận dụng thời
gian cho các hoạt động khác.
-Các tranh ảnh, thiết bị cần đặt nơi cao, thích hợp cho học sinh dễ quan sát.
Các thiết bị có kích thước nhỏ cần đem đến gần cho học sinh dễ quan sát.
VD: Các mơ hình truyền và biến đổi chuyển động thì có thể trình bày ở bàn
giáo viên nhưng cần dùng vật khác kê cao cho các học sinh ở những bàn cuối dễ
quan sát. Còn mơ hình động cơ điện 1 pha, máy biến áp 1 pha giáo viên cần đem
đến gần thì học sinh mới quan sát được chi tiết của các bộ phận.
-Khi nào cần sử dụng mới trình bày thiết bị, khi nào khơng sử dụng cần tháo
đem xuống để nơi khuất tránh học sinh bị chi phối.
Trang 4
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
-Khi trình bày một hình ảnh hay một mơ hình cần đứng quay mặt xuống cạnh
bên thiết bị sao cho khơng bị che khuất làm cho học sinh khơng quan sát được thiết
bị. Cần dùng cây chỉ chun dùng để tránh che khuất thiết bị đồng thời chỉ từ từ và

chính xác vị trí đối tượng để tránh học sinh hiểu nhầm đối tượng. Khi vận hành thử
thiết bị thì cũng vận hành từ từ để học sinh dễ quan sát và tránh làm hư hỏng thiết
bị.
-Bảng cũng là một phương tiện trực quan, cần trình bày bảng cho hợp lí. Cần
sử dụng phấn màu để thể hiện rỏ nội dung của bài học hoặc thể hiện các chi tiết
khác nhau trên một hình vẽ.
-Điều kiện thiết bị có đủ cần chia thành nhiều nhóm nhỏ để học sinh dễ quan
sát, dễ thực hành.
-Tận dụng tối đa các hình ảnh trong SGK, khai thác triệt để các tranh ảnh và
thiết bị hiện có của nhà trường và tự tạo một số đồ dùng trực quan mới (nếu có thể)
nhưng phải có kích thước phù hợp để học sinh dễ quan sát.
-Ở các tiết thực hành, giáo viên cần giáo dục tư tưởng để hình thành tác phong
cơng nghiệp, ln làm việc theo qui trình, những học sinh của nhóm nào khơng
thực hiện đúng theo qui trình thực hành thì khơng những bị trừ điểm nhóm mà còn
bị phạt. Giáo viên quản lý chặt chẻ các nhóm, tránh ồn ào, lo chơi, làm việc khác
hoặc khơng hoạt động,… làm ảnh hưởng đến các nhóm khác dẫn đến hoạt động
theo nhóm hoặc thảo luận nhóm khơng những khơng có hiệu quả mà đơi khi có thể
xảy ra các sự cố đáng tiếc. VD như ở các tiết thực hành liên quan về điện hoặc thử
độ cứng của vật liệu cơ khí,…
Đối với mơn cơng nghệ 8 thì các thiết bị trực quan thường được phối hợp với
một số phương pháp dạy học sau:
*Phương pháp trực quan đàm thoại:
Trang 5
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
Giáo viên cho học sinh quan sát tranh vẽ, mẫu vật, mơ hình,… sau đó đặt câu
hỏi cho học sinh trả lời để xây dựng nội dung bài học. Cử chỉ của giáo viên cũng
được xem là một phương tiện trực quan. Khi sử dụng phương pháp này giáo viên
cần lưu ý: nếu những phương tiện có kích thước nhỏ cần phát cho học sinh hoặc

đến gần cho học sinh quan sát.
VD: Giáo viên sử dụng thiết bị để hướng dẫn cơ cấu tay quay con trượt trong
bài: “Biến đổi chuyển động”, trang 102.
Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh
GV vẽ hình cơ cấu tay quay con
trượt lên bảng u cầu HS vẽ vào tập.
1.Tay quay 2.Thanh truyền
3.Con trượt 4.Giá đỡ
Quan sát hình vẽ cho biết cơ cấu
tay quay con trượt có những chi tiết nào,
kể ra?
Gọi học sinh chỉ ra các chi tiết đó
trên mơ hình?
Giáo viên vận hành mơ hình cho
học sinh quan sát và cho biết chi tiết nào
là khâu dẫn, khâu trung gian và khâu bị
dẫn?
Quan sát mơ hình cơ cấu tay quay
con trượt đang vận hành cho biết khi tay
Học sinh vẽ vào tập.
Gồm: Tay quay (1), thanh truyền
(2), con trượt (3) và giá đỡ (4).
Học sinh chỉ ra vị trí của chúng.
Tay quay là khâu dẫn, thanh truyền
là khâu trung gian và con trượt là khâu
bị dẫn.
Khơng, vận tốc con trượt ln thay
Trang 6
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?

THCS LP
quay (1) quay đều thì con trượt (3) có
chuyển động đều khơng? Nó chuyển
động như thế nào?
Khi nào con trượt (3) đổi hướng
chuyển động?
Giáo viên vận hành cơ cấu u cầu
học sinh trả lời quỹ đạo chuyển động
của điểm B và C?
Điểm B là điểm thuộc tay quay 1 và
điểm C là điểm trên con trượt, vậy
ngun lý làm việc của cơ cấu này như
thế nào?
Khi tác động vào con trượt (3) một
lực có thể biến chuyển động tịnh tiến
của con trượt thành chuyển động quay
của tay quay được khơng?
GV khẳng định đây là cơ cấu hoạt
động cả 2 chiều thuận và nghịch

Tương tự, GV dùng mơ hình cơ cấu
bánh răng thanh răng, cơ cấu cam cần
tịnh tiến và trục vít đai ốc để giới thiệu
thêm, đây là những cơ cấu biến đổi
chuyển động quay thành chuyển động
tịnh tiến. Riêng cơ cấu cam cần tịnh tiết
đổi.
Khi tay quay và thanh truyền cùng
nằm trên một đường thẳng lúc này vận
tốc con trược bằng 0.

Quỹ đạo chuyển động của điểm B
nằm trên đường tròn và quỹ đạo chuyển
động của điểm C nằm trên đường thẳng.
Khi tay quay 1 quay quanh trục A,
sẽ truyền động sang thanh truyền 2 làm
cho con trượt 3 chuyển động tịnh tiến
qua lại.
HS:Được.
Trang 7
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
và trục vít đai ốc chỉ biến đổi chuyển
động được 1 chiều.
*Phương pháp trực quan giảng giải:
Giáo viên cho học sinh quan sát tranh vẽ, mẫu vật, mơ hình,… sau đó hướng
dẫn, giải thích,… cho học sinh hiểu. Phương pháp này chỉ sử dụng khi vấn đề q
phức tạp, q khó, chỉ cần giới thiệu cho học sinh biết, hoặc sau khi học sinh trả lời
câu hỏi thảo luận khi quan sát thiết bị thì giáo viên sử dụng phương pháp này để rút
ra kết luận vấn đề đã thảo luận trên. Tuy nhiên cần lưu ý, những phương tiện có
kích thước nhỏ nên đến gần cho học sinh quan sát.
*Phương pháp thảo luận:
Giáo viên cho học sinh quan sát tranh vẽ, mẫu vật, mơ hình,… sau đó cho học
sinh thảo luận cặp, nhóm nhỏ hay tổ để hồn thành một số câu hỏi hay một vài vấn
đề nào đó. Sau đó đại diện nhóm trả lời, các nhóm khác chuẩn bị nhận xét bổ sung.
Ưu điểm của phương pháp này là tạo điều kiện cho học sinh trao đổi ý kiến của
mình trước nhóm và cả nhóm rút ra kết luận chung nhất, từ đó học sinh sẽ hứng thú
tìm hiểu để xây dựng những kiến thức mới, từ kết quả của chính bản thân làm ra
cộng với sự nhận xét cuối cùng của giáo viên nên các em sẽ lĩnh hội kiến thức một
cách sâu sắc hơn. Tuy nhiên, giáo viên phải tổ chức và theo dỏi các nhóm chặt chẻ

hơn, xem các thành viên trong nhóm có tích cực hoạt động hay khơng? Đồng thời
để tránh mất nhiều thời gian vơ ích khi bắt đầu và kết thúc thảo luận thì giáo viên
cần chuẩn bị trước phiếu học tập ở nhà để phát cho các nhóm và u cầu học sinh
phải tiến hành ngay lập tức sau hiệu lệnh của giáo viên. Ngồi ra nên gọi những
học sinh khơng hoạt động, khơng làm việc theo nhóm,… trả lời trước, Những
học sinh nào khơng làm đúng những u cầu nói trên cần phê bình trước lớp, làm
được những điều này ngồi việc đạt mục tiêu cho phần thảo luận mà còn giáo dục
được tính đồn kết, giúp đỡ nhau trong việc tìm hiểu kiến thức mới, hình thành tác
Trang 8
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
phong cơng nghiệp, đảm bảo an tồn lao động, từ đó hoạt động thảo luận mới đạt
được hiệu quả cao.
Qua kết quả kiểm tra tháng 1 và 2 cho thấy có nhiều kết quả khả quan:
Xếp loại Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém
Lớp
TS
SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%)
8A
1
26
6
23,1
9
34,6
7
26,9
4
15,4

0
0
8A
2
34
7
20,6
12
35,3
9
26,5
5
14,7
1
2,9
8A
3
20
1
5
4
20
14
70
1
5
0
0
8A
4

22
3
13,6
6
27,3
11
50
2
9,1
0
0
Tổng:
102
17
16,7
31
30,4
41
40,2
12
11,8
1
1
III.Kết thúc vấn đề:
Qua nhiều tiết giảng dạy, tơi thấy việc sử dụng thiết bị và kết hợp với các
phương pháp dạy học như thế này mang lại hiệu quả cao. Cụ thể như: học sinh
hứng thú tìm tòi nghiên cứu khoa học, đa số học sinh hiểu bài, có thể trả lời được
các câu hỏi gợi mở,… mà còn hình thành được tác phong cơng nghiệp và an tồn
lao động. Qua thời gian thực hiện chun đề tơi rút ra được những bài học kinh
nghiệm sau:

-Cần lựa chọn phương pháp phù hợp với phương tiện dạy học.
-Cần chuẩn bị trước thiết bị dạy học trước giờ lên lớp.
-Sử dụng đồ dùng trực quan đúng lúc, đúng cách, khai thác triệt để đồ
dùng trực quan hiện có.
-Cần cho học sinh tiếp cận với đồ dùng dạy học, hạn chế thực hành biểu
diễn cho học sinh quan sát, như vậy sẽ giúp cho học sinh hứng thú tìm tòi
nghiên cứu khoa học.
Trang 9
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ
ĐỀ TÀI: Sử dụng thiết bị dạy học trực quan mơn cơng nghệ 8 cần chú ý những gì?
THCS LP
-Rèn luyện tư tưởng, thái độ học tập của học sinh trong các giờ học và giờ
thực hành. Tuy nhiên, để làm được điều này thì khơng chỉ một ngày, hai ngày
mà giáo viên phải cố gắng kiên trì rèn luyện học sinh trong một thời gian dài.
Trên đây là một số điều mà khi giáo viên sử dụng thiết bị cần chú ý và những
phương pháp dạy học được sử dụng kèm theo để trình bày các thiết bị đó, tơi đã áp
dụng thấy mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, chắc hẳn có nhiều điều thiếu xót, mong
q thầy cơ đóng góp nhiệt tình để tơi áp dụng trong việc giảng dạy mang lại hiệu
quả cao hơn.
Long Phú, ngày 12/03/2008
Người viết
Võ Đơng Hồ
Trang
10
Giáo viên thực hiện: Võ Đông Hồ