Tác động của chính sách xóa đói giảm nghèo đến đời sống các dân tộc thiểu số thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn (Nghiên cứu trường hợp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




LÊ NGỌC BÌNH



T
T
Á
Á
C
C


Đ
Đ
Ộ
Ộ
N
N
G
G


C
C
Ủ

Ủ
A
A


C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H


S
S
Á
Á
C
C
H
H


X
X
Ó

Ó
A
A


Đ
Đ
Ó
Ó
I
I


G
G
I
I
Ả
Ả
M
M


N
N
G
G
H
H
È

È
O
O


Đ
Đ
Ế
Ế
N
N


Đ
Đ
Ờ
Ờ
I
I


S
S
Ố
Ố
N
N
G
G

C
C
Á
Á
C
C


D
D
Â
Â
N
N


T
T
Ộ
Ộ
C
C


T
T
H
H
I

I
Ể
Ể
U
U


S
S
Ố
Ố


T
T
H
H
U
U
Ộ
Ộ
C
C


Đ
Đ
Ị
Ị
A

A


B
B
À
À
N
N


C
C
Ó
Ó


Đ
Đ
I
I
Ề
Ề
U
U


K
K
I

I
Ệ
Ệ
N
N


K
K
I
I
N
N
H
H


T
T
Ế
Ế


X
X
Ã
Ã


H

H
Ộ
Ộ
I
I


Đ
Đ
Ặ
Ặ
C
C


B
B
I
I
Ệ
Ệ
T
T


K
K
H
H
Ó

Ó


K
K
H
H
Ă
Ă
N
N


(
(
N
N
g
g
h
h
i
i
ê
ê
n
n


c

c
ứ
ứ
u
u


t
t
r
r
ư
ư
ờ
ờ
n
n
g
g


h
h
ợ
ợ
p
p


c

c
h
h
í
í
n
n
h
h


s
s
á
á
c
c
h
h


1
1
3
3
4
4
;
;

1
1
3
3
5
5


t
t
ạ
ạ
i
i


x
x
ã
ã


M
M
a
a


l

l
y
y


p
p
h
h
o
o




–
–


H
H
u
u
y
y
ệ
ệ
n
n

P
P
h
h
o
o
n
n
g
g


T
T
h
h
ổ
ổ


-
-


L
L
a
a
i

i


C
C
h
h
â
â
u
u
)
)




LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC


Hà Nội - 2011



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

LÊ NGỌC BÌNH


T
T
Á
Á
C
C


Đ
Đ
Ộ
Ộ
N
N
G
G


C
C
Ủ
Ủ
A
A


C

C
H
H
Í
Í
N
N
H
H


S
S
Á
Á
C
C
H
H


X
X
Ó
Ó
A
A


Đ

Đ
Ó
Ó
I
I


G
G
I
I
Ả
Ả
M
M


N
N
G
G
H
H
È
È
O
O


Đ

Đ
Ế
Ế
N
N


Đ
Đ
Ờ
Ờ
I
I


S
S
Ố
Ố
N
N
G
G


C
C
Á
Á
C

C


D
D
Â
Â
N
N


T
T
Ộ
Ộ
C
C


T
T
H
H
I
I
Ể
Ể
U
U

S
S
Ố
Ố


T
T
H
H
U
U
Ộ
Ộ
C
C


Đ
Đ
Ị
Ị
A
A


B
B
À

À
N
N


C
C
Ó
Ó


Đ
Đ
I
I
Ề
Ề
U
U


K
K
I
I
Ệ
Ệ
N
N

K
K
I
I
N
N
H
H


T
T
Ế
Ế


X
X
Ã
Ã


H
H
Ộ
Ộ
I
I

Đ
Đ
Ặ
Ặ
C
C


B
B
I
I
Ệ
Ệ
T
T


K
K
H
H
Ó
Ó


K
K
H

H
Ă
Ă
N
N


(
(
N
N
g
g
h
h
i
i
ê
ê
n
n


c
c
ứ
ứ
u
u

t
t
r
r
ư
ư
ờ
ờ
n
n
g
g


h
h
ợ
ợ
p
p


c
c
h
h
í

í
n
n
h
h


s
s
á
á
c
c
h
h


1
1
3
3
4
4
;
;


1
1
3

3
5
5


t
t
ạ
ạ
i
i


x
x
ã
ã


M
M
a
a


l
l
y
y

p
p
h
h
o
o




–
–


H
H
u
u
y
y
ệ
ệ
n
n


P
P
h

h
o
o
n
n
g
g


T
T
h
h
ổ
ổ


-
-


L
L
a
a
i
i


C

C
h
h
â
â
u
u
)
)


Chuyên ngành : Xã hội học
Mã số : 60 31 30
LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thu Hà


Hà Nội -2011

i

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1
DANH MỤC CÁC BẢNG 2
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ 2
MỞ ĐẦU 3
1. Lý do chọn đề tài 3
2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 5

3. Câu hỏi nghiên cứu 6
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 6
5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu 7
6. Giả thuyết và mô hình khung lý thuyết 8
7. Phương pháp nghiên cứu 10
NỘI DUNG CHÍNH 13
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 13
1.1. Cơ sở lý luận 13
1.1.1. Những lý thuyết XHH được vận dụng trong đề tài. 13
1.1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài 18
1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài 23
1.2.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về dân tộc và chính sách xóa đói giảm
nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số 23
1.2.2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu 27
1.2.3. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu 30
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH 134 VÀ 135 TẠI XÃ
MALYPHO, HUYỆN PHONG THỔ, TỈNH LAI CHÂU 33
2.1. Khái quát nội dung chính của chính sách 134 và 135 33
2.2. Mục tiêu thực hiện chính sách tại địa phương 37
2.3. Thực trạng tổ chức, triển khai thực hiện các chính sách 41
2.4. Những khó khăn và thuận lợi trong quá trình thực hiện 46
ii

CHƯƠNG 3: NHỮNG THAY ĐỔI TRONG ĐỜI SỐNG ĐỒNG BÀO CÁC DÂN
TỘC THIỂU SỐ TẠI XÃ MALYPHO, HUYỆN PHONG THỔ, TỈNH LAI CHÂU
DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH 134, 135 52
3.1. Sự thay đổi trong đời sống vật chất 52
3.1.1. Cơ sở hạ tầng 52
3.1.2. Ngành nghề và thu nhập 59
3.1.3. Tiện nghi sinh hoạt 68

3.2. Sự thay đổi trong đời sống tinh thần và môi trường 72
3.2.1. Giáo dục 72
3.2.2. Môi trường và chăm sóc sức khỏe 77
3.2.3. Sinh hoạt văn hóa 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 89
1. Kết luận 89
2. Khuyến nghị ……… 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO 97
PHỤ LỤC 100

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

, 
, 
xã . Tro


DTTS 
Nam b
           
chung trên
            

ã thoát nghèo trong

- 

              


.
 
DTTS    nói riêng
  
 DTTS   khó

 chính sách còn 


, 

- chính sách 134,
- h - t 
2
 
 - DTTS 
 chính sách    
nh sách 
DTTS .
2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
2.1. Ý nghĩa khoa học.
 có , 


 

2.2. Ý nghĩa thực tiễn
             


       


3. Câu hỏi nghiên cứu
        chính sách    
  
 ?
 
gì?
 ?
 
?
4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
          t  
chính sá
ly pho- h  -  Lai Châu     
3

DTTS .
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
  chính sách  
qua   chính sách

trong quá trình 
       o
DTTS a
  , k
 
 

các chính sách  
5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu

- 
5.2. Khách thể nghiên cứu

- h- Lai Châu
5.3. Phạm vi nghiên cứu
ian:  pho -
h- Lai Châu
5.3.2. :   11 
10 
    dung:         
  DTTS 
 134 và 
6. Giả thuyết và mô hình khung lý thuyết

 Chính sách 134, 135 
  DTTS 

4
 Tuy nhiên 
 
 


       
        
 


6.2 Mô hình khung lý thuyết:
















Sự thay đổi trong đời sống đồng bào
dân tộc thiểu số
Những thay đổi trong đời sống
tinh thần và môi trường:
 
 c

 


Những thay đổi trong đời
sống vật chất:

 
 
 

Thực trạng thực hiện chính sách xóa đói
giảm nghèo
Điều kiện KT- CT- VH - XH của địa phương
5
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
t  
 DTTS
 


nhau.
7.2. Phương pháp thu thập thông tin

 
.


x
. 


k = N/n, t
 nghèo ho 
2  thì .


 : 1 
sâu  có ;   và 08 

 : T  
, 

7
các , các
- xã
ho.
6
NỘI DUNG CHÍNH
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Những lý thuyết xã hội học được vận dụng trong đề tài

n
m 1987


N            
DTT


 








 - 



 





7

XHH 


C             

 ó. 







1.1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài
1.1.2.1. Chính sách
 ,     


. -
riên-
.
1.1.2.2. C
            ,

. Thông qua




i

8
1.1.2.3. D
- 



- -

K 

.
1.1.2.4. 
 hay 
 B-
1
tr2: 3

 (1).

.
CSDT 
, sâu, vùng
xa    -   

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề dân tộc và
chính sách XĐGN cho đồng bào DTTS


 
 

 
9
; C

           
            
  ,      ,  
173
n 
 


1.2.2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu



  
          
1996)   a

1997)  
phân hóa giàu - 
            
Phong - 


Viện Dân tộc  



toàn d  ( - -2002).
 (Ủy ban
dân tộc 1996 n và
CSDT 
10
Nhìn chung các công trình trên  

rà soát. .
 
DTTS         -     
chính sách 134, - h - t
Lai Châu)           
        DTTS     

1.2.3. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu
 : Malypho là xã vùn

 

 :  

 .
 
 : 
v trung bình là 20,4
o
C.
   c  
trung bình hà 
 

 :

 
 V  gây khó
 

.

11
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH 134 VÀ 135
TẠI XÃ MALYPHO, HUYỆN PHONG THỔ, TỈNH LAI CHÂU
2.1. Khái quát nội dung chính của chính sách 134 và 135
2.1.1. Chính sách 134
Chính sách 134  -
-07-


DTTS 
     -          
DTTS 
thoát nghèo.
   m


    
2


 V DTTS 



 :
 



 
DTTS

DTTS
     

12
2.1.2. Chính sách 135
Chính sách 135 
     -TTg.   


  2000 2001 2005.
ày
-20, -2010
.


 DTTS;
 ;
   ,

 .



.
Giai đoạn II từ năm 2006 đến 2010
thôn, buôn,
làng, , xóm         
Chính sách 135.
:
 
           

           
dân.
     
vùn
13
            


2.2. Mục tiêu thực hiện chính sách 134, 135 tại địa phương
2.2.1. Mục tiêu chính sách 134 tại xã Malypho
 
DTTS;
 
;
 
,
;
 




.
           

.




(%)
(31%).
2.2.2. Mục tiêu chương trình 135 tại xã Ma Ly Pho

           n
 
 

14

và        xã  
 30
 - 



 

 
1373.
 
 





.
   








c 

 
15
, 

2.3. Thực trạng tổ chức, triển khai thực hiện chính sách tại địa
phương
2.3.1. Thực trạng tổ chức, triển khai thực hiện chương trình 134

 286   
.
: ly p
  

 

công trình : T


 


2.3.2. Tình hình tổ chức, triển khai thực hiện chương trình 135

Trong 5            
7 công trình giao thông 
.
  
  cho 330ha. X         
trung tâm xã 
tâm xã và . 

 ng các trang
               

16
 - 
50,94 ha lên 163 ha

 
 s  .   
t
  

 
T
              
DTTS.
2.4. Những khó khăn và thuận lợi trong quá trình thực hiện
chính sách
2.4.1.Thuận lợi
K
     
  
.
C
 các
chính sách .
2.4.2.Khó khăn
           
 
ra nên .

              
       

.
17
 
        




         

tiêu,           
            

 các
 

.


18
CHƯƠNG 3: NHỮNG THAY ĐỔI TRONG ĐỜI SỐNG CÁC DÂN TỘC
THIỂU SỐ TẠI XÃ MALYPHO, HUYỆN PHONG THỔ, TỈNH LAI CHÂU
DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH 134, 135
3.1. Sự thay đổi trong đời sống vật chất
3.1.1. Cơ sở hạ tầng
 : N


.
 iao thông: ,
r
. T

 : 
trong xã              
 H
công trình t 

 : Quy mô  ,
, 1 
           , 1 công trình 
THCS  
300m
2

 
2
.

,   
 
   :     m
2

. 

 ly pho.
19

 : Toàn  h 312 .  3/4
 
khi có chính sách.
3.1.2. Ngành nghề và thu nhập

 
n--. 
          -   
---
: 10.4% - 74.6% - 15%. 

            
             



Q-2010) các
 cho 450 
-.
3.1.3. Tiện nghi sinh hoạt
 
  V
 
xe máy, ti vi 
 
 


 
           

20
28 64.0
 2006; 42 1%) nói
r15% 
 
 
3.2. Sự thay đổi trong đời sống tinh thần và môi trường
3.2.1. Giáo dục
trên 200 h




. 

 7



 


             

      


  9
 
3.2.2. Môi trường và chăm sóc sức khỏe

 
t.
21

 

            
H


N            
 .  7.5
                
  .
3.2.3. Sinh hoạt văn hóa
: 

         

 V
t


V     :       
Malyp


:  

hóa, thê

tác  ó
