Chất lượng giảng dạy tại các trường Đại học, Cao đẳng ngoài công lập qua ý kiến của các giảng viên (nghiên cứu tại thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN







PHẠM THỊ THANH HUYỀN






CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC,
CAO ĐẲNG NGOÀI CÔNG LẬP QUA Ý KIẾN CỦA CÁC
GIẢNG VIÊN

(Nghiên cứu tại thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh)





LUẬN VĂN THẠC SỸ XÃ HỘI HỌC

HÀ NỘI _2013

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN





PHẠM THỊ THANH HUYỀN




CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC,
CAO ĐẲNG NGOÀI CÔNG LẬP QUA Ý KIẾN CỦA CÁC
GIẢNG VIÊN
(Nghiên cứu tại thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh)




Chuyên ngành: Xã hội học
Mã số: 60 31 30

LUẬN VĂN THẠC SỸ XÃ HỘI HỌC






Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hà





HÀ NỘI - 2013

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 3
2.1. Ý nghĩa lý luận 3
2.2. Ý nghĩa thực tiễn 3
3. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 4
4. Đối tượng nghiên cứu 10
5. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 10
5.1. Mục đích nghiên cứu 10
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 10
6. Khách thể, phạm vi nghiên cứu 11
6.1. Khách thể nghiên cứu 11

6.2. Phạm vi nghiên cứu 11
7. Câu hỏi nghiên cứu 11
8. Giả thuyết nghiên cứu 12
9. Phương pháp luận và phương pháp thu thập thông tin 12
9.1. Phương pháp luận 12
9.2. Phương pháp thu thập thông tin 14
9.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu: 14
9.2.2. Phương pháp quan sát 15
9.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu 16
10. Khung phân tích 17
NỘI DUNG CHÍNH 18
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 18
1.1. Khái niệm công cụ 18

8
1.2. Các lý thuyết áp dụng 25
1.3. Một số vấn đề chung về sự phát triển của mô hình đào tạo đại học,
cao đẳng ngoài công lập trên thế giới và Việt Nam 28
1.3.1. Một số đặc điểm chung về tình hình phát triển giáo dục đại học
ngoài công lập trên thế giới 28
1.3.2. Tình hình phát triển giáo dục đại học ngoài công lập tại Việt
Nam… 30
1.4. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 39
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG GIẢNG DẠY TẠI CÁC
TRƢỜNG ĐH, CĐ NGOÀI CÔNG LẬP 44
2.1. Một số vấn đề chung của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập hiện nay
45
2.1.1. Vấn đề cơ sở vật chất của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập 45
2.1.2. Vấn đề tuyển sinh của các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập
hiện nay 53

2.1.3.Vai trò, vị thế của các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập hiện nay
61
2.2.Nội dung, phương pháp giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập
71
2.2.1. Nội dung hoạt động giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công
lập hiện nay 71
2.2.2. Phương pháp giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập hiện nay
77
2.3. Số lượng và chất lượng đội ngũ giảng viên tại các trường ĐH, CĐ
ngoài công lập hiện nay 80
2.3.1. Số lượng giảng viên viên tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập hiện
nay 80
2.3.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên tại các trường ĐH, CĐ ngoài công
lập 86
2.4.Chất lượng sinh viên tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập hiện nay
91
2.4.1. Chất lượng tuyển đầu vào của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập
hiện nay 91
2.4.2. Đánh giá một số kỹ năng của sinh viên các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập hiện nay 94
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 100
Kết luận 100
Khuyến nghị 102
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 105
PHỤ LỤC 109
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT


GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo

CĐ
Cao đẳng
ĐH
Đại học
GDĐH
Giáo dục Đại học
GS
Giáo sư
GV
Giảng viên
HĐQT
Hội đồng quản trị
PGS
Phó Giáo sư
SV
Sinh viên



DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Kết quả thanh tra về đất đai và diện tích xây dựng ở một số
trường[2,tr. 5] 46
Bảng 2.2: Các hình thức tuyển sinh chủ yếu của các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập khảo sát(%) 53
Bảng 2.3: Những căn cứ để xét tuyển sinh viên của các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập trong mẫu khảo sát (%) 55
Bảng 2.4: Mức học phí của 6 trường khảo sát từ năm học 2010-2011 đến năm
học 2012-2013 (đồng/người/tháng)[22] 59
Bảng 2.5: Ý kiến của các giảng viên về những khó khăn của các trường ĐH,

CĐ ngoài công lập hiện nay 65
Bảng 2.6: Ý kiến các giảng viên về mong muốn hỗ trợ về đào tạo của các
trường ĐH,CĐ ngoài công lập 68
Bảng 2.7: Ý kiến của các giảng viên về nội dung chương trình giảng dạy tại
các trường ĐH, CĐ ngoài công lập khảo sát 71
Bảng 2.8: Ý kiến của các giảng viên về phương pháp giảng dạy chủ yếu tại
các trường ĐH, CĐ ngoài công lập khảo sát (%) 77
Bảng 2.9: Số lượng giảng viên ĐH, CĐ ngoài công lập trên cả nước[28] 80
Bảng 2.10: Những khó khăn của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập về đội
ngũ giảng viên 85
Bảng 2.11: Trình độ học vấn của giảng viên các trường ĐH, CĐ trên cả nước[28] . 87
Bảng 2.12: Đánh giá về chất lượng đội ngũ giảng viên đang giảng dạy tại
trường ĐH, CĐ ngoài công lập (%) 89
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Một số đặc điểm về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công
tác đào tạo tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập khảo sát qua ý kiến giảng
viên(%) 50
Biểu đồ 2.2. : Một số đặc điểm về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công
tác đào tạo tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập khảo sát qua ý kiến sinh
viên(%) 51
Biểu đồ 2.3: Đánh giá của sinh viên về mức độ phù hợp giữa học phí và chất
lượng đào tạo của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập khảo sát(%) 60
Biểu đồ 2.4: Ý kiến các giảng viên về vai trò của các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập đối với sự phát triển của giáo dục tại Việt Nam hiện nay (%) 62
Biểu đồ 2.5: Số lượng các trường ĐH, CĐ ngoài công lập từ 2000-2011 [28] 62
Biểu đồ 2.6 : Quy mô các trường ĐH, CĐ tại Việt Nam từ năm 2000-2011
(%)[28] 63
Biểu đồ 2.7: Ý kiến của giảng viên về lợi thế của các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập để thu hút SV (%) 67
Biểu đồ 2.8: Hỗ trợ cần thiết để phát triển các trường ĐH, CĐ ngoài công

lập(%) 68
Biểu đồ 2.9: Đánh giá của giảng viên về mức độ phân bổ thời gian cho các
nội dung giảng dạy tại trường ĐH, CĐ ngoài công lập khảo sát(%) 75
Biểu đồ 2.10: Mức độ phân bổ thời gian cho các nội dung giảng dạy tại trường ĐH,
CĐ ngoài công lập khảo sát qua ý kiến đánh giá của sinh viên (%) 76
Biểu đồ 2.11: Thành phần đội ngũ giảng viên tại các trường khảo sát(%) 84
Biểu đồ 2.12: Trình độ chuyên môn của các giảng viên tại các trường ĐH, CĐ
ngoài công lập khảo sát(%) 88
Biểu đồ 2.13 : Sự phát triển số lượng SV ngoài công lập trên cả nước[28] 92
Biểu đồ 2.14: Học lực của sinh viên tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập
khảo sát (%) 93
Biểu đồ 2.15: Mức độ trang bị kiến thức, kỹ năng cho sinh viên các trường
ĐH, CĐ ngoài công lập qua ý kiến sinh viên (%) 94
Biểu đồ 2.16: Những khó khăn của sinh viên các trường ĐH, CĐ ngoài công
lập khi tìm kiếm việc làm (%) 97

1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế đang tạo ra những
biến đổi sâu sắc trong đời sống xã hội tại mỗi quốc gia, dân tộc. Sự biến đổi
này thể hiện rất rõ trong nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, văn hóa… Trong
số đó, giáo dục- đặc biệt là giáo dục bậc đại học cũng có sự thay đổi nhanh
chóng. Bên cạnh hệ thống giáo dục ĐH công lập thì hệ thống giáo dục ĐH
ngoài công lập cũng tăng trưởng cả về số lượng và chất lượng trên quy mô
toàn cầu. Sự tăng trưởng này là sự kết hợp giữa nhu cầu của người học và chủ
trương xã hội hóa mạnh mẽ của các chính phủ trên thế giới khi mà nguồn lực
tài chính dành cho giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học ngày càng khó khăn
hơn. Tại Mỹ có khoảng hơn 2000 trường Đại học, cao đẳng ngoài công lập,
tại Nga tỷ lệ đại học, cao đẳng ngoài công lập chiếm 56,9%. Tuy nhiên, châu

Á mới là khu vực có tốc độ phát triển giáo dục đại học ngoài công lập nhanh
nhất. Một số nước như Nhật (457/662 trường đại học ngoài công lập chiếm
69%), Philippin (1113/1371 chiếm 81,18%) và Indonesia (1200/1253
ĐHNCL chiếm 95,7%)[37]. Sự phát triển của mô hình này trên thế giới cũng
đang chứng kiến những sự phân cấp mạnh mẽ giữa các trường đại học xét cả
về danh tiếng, học phí, chất lượng đào tạo, quy mô đào tạo và cả ở tính chất
lợi nhuận hay phi lợi nhuận.
Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính đến năm
học 2011-2012, số trường đại học, cao đẳng ngoài công lập là 80 trường (50
trường đại học và 30 trường cao đẳng). Sau hơn 20 năm hình thành và phát
triển có thể dễ dàng nhận thấy giáo dục đại học ngoài công lập của Việt Nam
hiện nay đang tiến những bước rất chậm, đặc biệt nếu so với tốc độ bùng nổ
của giáo dục công lập trong một vài năm trở lại đây.
Có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn tới sự chậm trễ trong

2
quá trình phát triển của mô hình đào tạo đại học ngoài công lập, một trong số
đó có sự liên quan chặt chẽ với sự “yếu kém” của hệ thống giáo dục đại học
nói chung của Việt Nam hiện nay. Các nghiên cứu về chất lượng giáo dục đại
học của các tổ chức trong và ngoài nước cho thấy việc đáp ứng nhu cầu của
thị trường lao động đang là một thách thức to lớn với nền giáo dục đại học
Việt Nam. Ngoài ra, chất lượng hoạt động giảng dạy tại các trường đại học,
cao đẳng ngoài công lập cũng được xem là một vấn đề quan trọng, ảnh hưởng
rất lớn đến chất lượng cũng như hình ảnh của các mô hình phát triển của các
trường đại học, cao đẳng ngoài công lập hiện nay.
Ý tưởng của luận văn này được xuất phát từ dự án: “Đánh giá chính
sách của Việt Nam hiện nay: Những vấn đề của mô hình đào tạo đại học
ngoài công lập” do Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật phối hợp với Trung
tâm Phát triển Xã hội và Môi trường Vùng thực hiện tại 6 tỉnh, thành phố có
đông sinh viên đại học, cao đẳng ngoài công lập thuộc 3 miền trong năm 2012

nhằm phân tích hiện trạng mô hình đào tạo đại học ngoài công lập tại Việt
Nam hiện nay. Đồng thời đánh giá các yếu tố tác động tới sự phát triển của
mô hình đào tạo đại học ngoài công lập tại Việt Nam, và đề xuất các giải pháp
hỗ trợ, đẩy mạnh phát triển mô hình đào tạo đại học ngoài công lập tại Việt
Nam hiện nay.
Nghiên cứu:“Chất lượng giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng
ngoài công lập qua ý kiến của các giảng viên” nhằm đánh giá về thực trạng
hoạt động giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập hiện nay.
Từ đó đưa ra các khuyến nghị giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả dạy
và học tại các trường đại học ngoài công lập.
Đề tài được thực hiện sẽ góp phần làm sáng tỏ các lý thuyết xã hội học
như lý thuyết hành vi lựa chọn, lý thuyết cơ cấu- chức năng…đồng thời chỉ ra

3
những bằng chứng thực tiễn để vận dụng có hiệu quả các lý thuyết và cách
tiếp cận của xã hội học kinh tế, xã hội học quản lý.
Các kết quả của đề tài sẽ góp phần cung cấp những bằng chứng thực tiễn,
đánh giá được thực trạng chất lượng hoạt động giảng dạy của các trường ĐH,
CĐ ngoài công lập hiện nay. Những khó khăn, vướng mắc của các giảng viên
trong quá trình dạy và học tại trường. Từ đó đề xuất những khuyến nghị để
nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập
hiện nay.
2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
2.1. Ý nghĩa lý luận
Về phương diện khoa học, giáo dục vẫn luôn nhận được sự quan tâm của
nhiều ngành khoa học. Giáo dục học tập trung vào nghiên cứu những mục
đích, nhiệm vụ, đối tượng, nội dung và phương pháp giáo dục, nghiên cứu về
đào tạo giáo dục con người chủ yếu thông qua việc dạy và học. Xã hội học
nghiên cứu giáo dục dưới nhiều chiều cạnh và góc độ khác nhau trong mối
tương quan với các vấn đề khác để tìm ra bản chất, xu hướng…của thực trạng

các vấn đề giảng dạy, chất lượng giảng dạy bằng việc lý giải các hiện tượng
dưới hệ thống các lý thuyết chuyên ngành. Các kết quả trong nghiên cứu này
có thể góp phần làm sáng tỏ một số lý thuyết xã hội học đại cương như: lý
thuyết cấu trúc- chức năng, lý thuyết lựa chọn hợp lý
2.2. Ý nghĩa thực tiễn
Nghiên cứu về giáo dục, các hoạt động giảng dạy và đặc biệt là làm rõ
được thực trạng chất lượng công tác giảng dạy không chỉ có ý nghĩa về mặt
khoa học mà còn mang một ý nghĩa thực tiễn to lớn. Các kết quả của đề tài sẽ
góp phần cung cấp những bằng chứng thực tiễn, đánh giá chính xác chất
lượng giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập, thông qua đó chỉ ra
sự cần thiết trong việc tồn tại của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập. Đồng

4
thời tác giả cũng đưa ra những khuyến nghị nhằm phát triển mô hình đào tạo
ĐH, CĐ ngoài công lập hiện nay.
3. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Giáo dục luôn được xem là quốc sách hàng đầu của mỗi quốc gia, dân
tộc. Trong chiến lược phát triển của Đảng và Nhà nước luôn đặt vấn đề giáo
dục là một mục tiêu quan trọng, đặc biệt là giáo dục đại học. Cùng với sự phát
triển nền kinh tế, giáo dục đại học cũng có những bước phát triển nhất định,
bên cạnh hệ thống các trường đại học công lập thì các trường đại học ngoài
công lập cũng đang được mở rộng, tạo cơ hội học tập, tích lũy kiến thức cho
mọi tầng lớp trong xã hội, đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực có trình độ,
chuyên môn của thị trường lao động. Các văn bản chính sách cũng đã đề cập
nhiều đến phát triển giáo dục đại học nói chung và giáo dục đại học ngoài
công lập nói riêng.
Đại hội lần thứ X xác định:
“Đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục và đào tạo, rà soát sắp xếp lại mạng
lưới trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề; đổi mới
cơ chế quản lý, nâng cao chất lượng các trường công lập và các trung tâm

giáo dục cộng đồng, có lộ trình cụ thể chuyển một số cơ sở giáo dục, đào tạo
công lập sang dân lập, tư thục; xóa bỏ hệ bán công. Khuyến khích thành lập
mới và phát triển các trường đại học, cao đẳng trung học chuyên nghiệp và
dạy nghề ngoài công lập, kể cả trường do nước ngoài đầu tư” [19, tr. 280]
Luật giáo dục (2012) điều 7 về các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo
dục quốc dân, xác định có các loại hình thức trường sau: “công lập, tư thục”.
Nghị quyết 05/2005NQ-CP ngày 18-4-2005 của Chính phủ xác định
các định hướng phát triển cơ sở giáo dục - đào tạo ngoài công lập:
• Khuyến khích thành lập các cơ sở giáo dục, đào tạo và dạy nghề ngoài
công lập; chuyển một số cơ sở công lập sang loại hình ngoài công lập. Hạn

5
chế mở thêm các cơ sở công lập ở những vùng kinh tế phát triển. Không duy
trì các cơ sở bán công, các lớp bán công trong trường công.
• Khuyến khích việc hợp tác, liên kết đào tạo với các cơ sở đào tạo, có
chất lượng cao của nước ngoài; khuyến khích mở các cơ sở giáo dục đào tạo
có chất lượng cao, có uy tín bằng 100% vốn đầu tư nước ngoài; khuyến khích
các nhà khoa học, giáo dục có trình độ cao ở nước ngoài, người Việt Nam
định cư ở nước ngoài tham gia giảng dạy tại Việt Nam.
• Chỉ tiêu định hướng đến năm 2010:
Chuyển phần lớn các cơ sở đào tạo và dạy nghề công lập và một phần
các cơ sở giáo dục không đảm nhận nhiệm vụ giáo dục phổ cập sang hoạt
động theo cơ chế cung ứng dịch vụ. Chuyển tất cả các cơ sở bán công sang
loại hình dân lập hoặc tư thục.
Tỷ lệ học sinh, sinh viên ngoài công lập ở trung học chuyên nghiệp 30%,
các cơ sở dạy nghề 60%, đại học, cao đẳng khoảng 40%.
Mục tiêu của nghị quyết này dự kiến hoàn thành vào năm 2010 sau đó
được điều chỉnh bằng nghị quyết số 14/2005/NQ-CP ngày 2/11/2005 về “Đổi
mới cơ bản và toàn diện GDĐH Việt Nam giai đoạn 2006-2020” đặt mục tiêu
đến năm 2020 số sinh viên của các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập

chiếm 40% tổng số sinh viên cả nước.
Thống kê năm học 2011-2012 cho thấy số lượng sinh viên ngoài công
lập mới chỉ chiếm 14,7% và mục tiêu 40% vào năm 2020 có thể sẽ phải điều
chỉnh hoặc không thể đạt nếu như không có những thay đổi về mặt chính sách
phát triển với mô hình giáo dục đại học ngoài công lập.
Các văn bản tiêu biểu khác liên quan tới hoạt động của mô hình đào tạo
đại học ngoài công lập như Quyết định số 14/2005/QĐ-TTg, Quyết định số
61/2009/QĐ-TTg, Quyết định số 63/2011/QĐ-TTg đều là những văn bản quy
định về Quy chế tổ chức và hoạt động của các trường đại học tư thục. Để

6
hoạch định và tổ chức thực hiện những chính sách này hoàn toàn phụ thuộc
vào tình hình kinh tế xã hội của đất nước trong từng giai đoạn.
Bên cạnh đó, có một số nhà khoa học đã công bố những công trình
nghiên cứu của mình liên quan đến mô hình phát triển đại học ngoài công lập
hiện nay. Nhìn chung những công trình nghiên cứu này tập trung chủ yếu vào
phản ánh thực trạng hoạt động đào tạo, nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng
trong một giai đoạn nào đó.
Có một số nghiên cứu đã tiếp cận với mô hình giáo dục đào tạo ngoài
công lập, song chỉ mới đưa ra thực trạng, triển vọng mô hình đại học ngoài
công lập ở Việt Nam.
Do đây là một đề tài mới chính vì vậy ở thời điểm hiện tại, các công trình
nghiên cứu hay các bài viết có liên quan trực tiếp tới ý kiến của giảng viên về
chất lượng giảng dạy là rất ít, chỉ có các nghiên cứu và các tài liệu gián tiếp
liên quan tới đề này.
Năm 2006, tác giả Phạm Lan Hương với cuốn sách “Giáo dục Quốc tế-
một vài tư liệu và so sánh” cũng có những nhìn nhận khá rõ nét về giáo dục
đại học các nước trên thế giới, những vấn đề cần quan tâm khi phát triển mô
hình giáo dục đại học ở Việt Nam
Năm 2009, tác giả Nguyễn Thị Bình với bài viết “Bảo đảm sự phát triển

ổn định hệ thống đại học, cao đẳng ngoài công lập ở nước ta” đăng trên tạp
chí Cộng sản, số 10 (178). Bài viết đã phân tích một trong những đổi mới
quan trọng của giáo dục đại học ở nước ta trong vòng hai thập niên qua là sự
ra đời của hệ thống các trường ngoài công lập. Tác giả đã điểm lại những nét
chính của sự phát triển hệ thống đó, nêu một số vấn đề tồn tại và kiến nghị
các biện pháp giải quyết.
Năm 2009, tác giả Lâm Quang Thiệp với bài viết “Về sự phát triển đại
học tư ở Việt Nam và Trung Quốc”. Trong bài viết này tác giả đã có sự phân

7
tích sự phát triển mô hình đào tạo đại học, cao đẳng ngoài cong lập ở Việt
Nam và Trung Quốc. Đồng thời tác giả cũng có sự so sánh sự phát triển mô
hình đào tạo ngoài công lập tại hai nước Việt Nam và Trung Quốc để chỉ ra
những điểm tích cực và hạn chế giữa hai nước.
Năm 2009, GS. TS Trần Hồng Quân, chủ tịch Hiệp hội Các trường đại
học và cao đẳng ngoài công lập chủ trì đề tài cấp bộ “Phương hướng và
những giải pháp chủ yếu phát triển trường đại học, cao đẳng ngoài công lập
Việt Nam. Nghiên cứu đã phân tích thực trạng 20 năm hình thành và phát triển
(1988 - 2008) của mô hình ĐH, CĐ ngoài công lập. Đồng thời đề ra phương
hướng hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc củng cố phát triển giáo dục ĐH,
CĐ ngoài công lập Việt Nam đi vào ổn định và có bước phát triển về chất
lượng, số lượng đến năm 2020, để cùng với hệ thống giáo dục đại học Việt
Nam có bước chuyển về chất lượng và quy mô, đáp ứng nhu cầu nhân lực cho
sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội, xây dựng xã hội học tập trong cả nước;
tiếp cận được trình độ giáo dục đại học tiên tiến trong khu vực và trên thế
giới, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nguồn nhân lực và nền kinh tế của
đất nước.
Năm 2009, PGS.TS Lê Đức Ngọc Giám đốc Trung tâm Đánh giá, Đo
lường và Kiểm định chất lượng (CAMEEQ) thuộc Hiệp hội các trường Đại
học và Cao đẳng ngoài công lập Việt Nam, có bài viết: “Bàn về quyền tự chủ

và tự chịu trách nhiệm xã hội của các cơ sở giáo dục đại học” được trích từ
Kỷ yếu Hội thảo khoa học: “Vấn đề tự chủ - tự chịu trách nhiệm của các
trường đại học, cao đẳng Việt Nam” do Ban liên lạc các trường đại học và cao
đẳng Việt Nam (VUN) tổ chức vào tháng 10/2009. Tác giả đã tập trung vào
vấn đề quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong khối các trường, đặc biêt là
các trường ĐH, CĐ ngoài công lập hiện nay. Bài viết cũng đề cập đến các giải

8
pháp để xây dựng và phát triển các mô hình trường ĐH, CĐ trong sự phát
triển hiện nay.
Năm 2011, Hiệp hội Các trường đại học và cao đẳng ngoài công lập cũng
đã tổ chức hội thảo khoa học về “Mô hình đại học tư thục ở Việt Nam”. Hội
thảo đã chỉ ra những phương hướng nhằm mục đích tìm kiếm giải pháp và mô
hình đại học tư năng động, hiệu quả, có sức sống, nội lực mạnh mẽ để tự
khẳng định mình.
Cũng trong năm 2011, tiến sỹ khoa học Phan Quang Trung, Phó chủ tịch
thường trực Hiệp hội Các trường đại học và cao đẳng ngoài công lập chủ biên
cuốn sách “Mô hình trường đại học tư ở Việt Nam, thực trạng và triển vọng”
đã tập hợp các bài viết cũng như các nghiên cứu về thực trạng cũng như triển
vọng phát triển của mô hình giáo dục đại học ngoài công lập hiện nay. Các
bài viết đã có những nhận định khách quan về tình hình phát triển giáo dục
đại học ngoài công lập ở Việt Nam và thế giới. Phân tích một số mô hình giáo
dục đại học ngoài công lập ở Việt Nam hiện nay.
Năm 2011, tác giả Phạm Thị Ly, Trung tâm Đào tạo và Phát triển Nguồn
nhân lực, ĐHQG TP. Hồ Chí Minh có bài viết: “Xã hội học dịch vụ công
trong lĩnh vực giáo dục đại học. Bài viết đã đề cập đến vấn đề xã hội hóa dịch
vụ công trong giáo dục đại học, sự tham gia của các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập trong việc xã hội hóa giáo dục. Đó là sự tham gia của nhiều thành
phần xã hội trong quá trình quản trị trường đại học và hệ thống đại học giúp
các trường đại học thực hiện tốt nhất vai trò và sứ mạng của nó để phục vụ

lợi ích của quốc gia.
Năm 2011, tác giả Nguyễn Văn Tuấn trong cuốn sách “Chất lượng giáo
dục đại học nhìn từ góc độ hội nhập” do Thời báo Kinh tế Sài Gòn và NXB
Tổng hợp TP.HCM xuất bản. Tác giả đã có những phân tích, sự quan tâm sâu
sắc đối với giáo dục đại học nước nhà thể hiện qua nỗ lực đi sâu tìm hiểu, ghi

9
nhận những nét mới, tích cực đồng thời cũng thẳng thắn chỉ ra những thiếu
sót, bất cập trong giáo dục đại học, đặc biệt là giáo dục ngoài công lập hiện
nay và đề xuất những biện pháp giải quyết trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm
nước ngoài kết hợp với thực tiễn nước ta.
Năm 2012, TS. Dương Tấn Diệp Trường ĐH Kinh tế- Tài chính TP. Hồ
Chí Minh với bài viết “Quyền sở hữu tài sản các trường ĐH, CĐ ngoài công
lập dưới góc nhìn theo quan điểm phát triển” đăng trên tạp chí Phát triển và
Hội nhập, số 5 (15), năm 2012 đã có những phân tích, so sánh liên quan về
vấn đề quyền sở hữu tài sản trong các trường ĐH, CĐ ngoài công lập, cũng
như ảnh hưởng của nó đến hoạt động, sự phát triển của mô hình đào tạo ngoài
công lập hiện nay.
Năm 2012, GS. TS Nguyễn Thanh Tuyền và TS. Dương Tấn Diệp-
Trường ĐH Kinh tế- Tài chính TP. Hồ Chí Minh cũng có bài viết “Kiến nghị
phát triển giáo dục đại học ngoài công lập” đăng trên tạp chí Phát triển và
Hội nhập, số 7 (17), năm 2012 đã chỉ ra những ưu, nhược điểm trong phát
triển mô hình giáo dục ĐH ngoài công lập hiện nay, những khó khăn mà khối
các trường ngoài công lập gặp phải. Đồng thời các tác giả cũng có những kiến
nghị nhằm phát triển mô hình đào tạo này.
Cũng trong năm 2012, Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam
phối hợp với Trung tâm phát triển xã hội và môi trường vùng thực hiện dự án:
“Đánh giá chính sách của Việt Nam hiện nay: Những vấn đề của mô hình đào
tạo đại học ngoài công lập” trong năm 2012 nhằm phân tích hiện trạng mô
hình đào tạo đại học ngoài công lập tại Việt Nam hiện nay. Đồng thời đánh

giá các yếu tố tác động tới sự phát triển của mô hình đào tạo đại học ngoài
công lập tại Việt Nam, và đề xuất các giải pháp hỗ trợ, đẩy mạnh phát triển
mô hình đào tạo đại học ngoài công lập tại Việt Nam hiện nay.

10
Trên thực tế, các bài viết, các nghiên cứu tập trung vào việc phân tích,
bàn luận mang tính chất vĩ mô, chưa đề cập, phân tích một cách cụ thể và chi
tiết đến ý kiến đánh giá của các giảng viên về chất lượng giảng dạy tại các
trường đại học, cao đẳng ngoài công lập ở nước ta hiện nay. Đây được xem là
vấn đề quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường đại
học, cao đẳng ngoài công lập. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, đánh giá về thực
trạng chất lượng giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập là
hết sức cần thiết.
4. Đối tƣợng nghiên cứu
Chất lượng giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập
hiện nay
5. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng chất lượng công tác giảng dạy tại các trường đại
học, cao đẳng ngoài công lập và những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng
giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập qua ý kiến của các
giảng viên. Từ đó có thể đưa ra một số khuyến nghị về giải pháp nâng cao
hơn nữa chất lượng giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu chung về các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập tại Việt
Nam thông qua ý kiến của các giảng viên với các tiêu chí: cơ sở vật chất; vấn
đề tuyển sinh; vai trò, vị thế của các trường
Qua ý kiến của các giảng viên làm rõ chất lượng giảng dạy của các
trường đại học, cao đẳng ngoài công lập với các tiêu chí: nội dung, chương
trình giảng dạy; phương pháp giảng dạy; chất lượng đội ngũ giảng viên; chất

lượng sinh viên của trường

11
Đưa ra một số khuyến nghị nhằm phát triển các trường đại học, cao
đẳng ngoài công lập
6. Khách thể, phạm vi nghiên cứu
6.1. Khách thể nghiên cứu
Giảng viên đang công tác tại chính các trường đại học, cao đẳng ngoài
công lập
6.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: Địa bàn nghiên cứu sẽ được thực hiện tại 3
tỉnh/thành phố bao gồm: Hà Nội, Đà Nẵng, Tp Hồ Chí Minh. Các địa phương
này là trung tâm ba miền, có số lượng các trường đại học, cao đẳng ngoài
công lập cũng như số lượng giảng viên thuộc hàng cao trong cả nước.
Phạm vi thời gian: Từ tháng 5 đến tháng 12/2012
Phạm vi nội dung: Nội dung của đề tài bao gồm các thông tin chủ yếu
sau:
Các vấn đề chung của các trường ĐH, CĐ ngoài công lập hiện nay: cơ sở
vật chất, tuyển sinh, vai trò- vị thế của các trường thông qua ý kiến của các
giảng viên
Chất lượng hoạt động giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập:
nội dung, phương pháp giảng dạy, chất lượng giảng viên, chất lượng sinh viên
7. Câu hỏi nghiên cứu
Cơ sở vật chất và quy mô tuyển sinh của các trường đại học, cao đẳng
ngoài công lập hiện nay như thế nào qua ý kiến của các giảng viên?
Các giảng viên đánh giá như thế nào về vị thế của các trường đại học,
cao đẳng ngoài công lập hiện nay ra sao?
Nội dung, chương trình giảng dạy của các trường đại học, cao đẳng
ngoài công lập được các giảng viên đánh giá như thế nào?
Chất lượng đội ngũ giảng viên của các trường đại học, cao đẳng ngoài

công lập có những đặc điểm gì?

12
Về chất lượng sinh viên của các trường đại học, cao đẳng ngoài công
lập hiện nay các giảng viên đánh giá như thế nào?
8. Giả thuyết nghiên cứu
Theo ý kiến của các giảng viên hiện nay cơ sở vật chất của các trường
đại học, cao đẳng ngoài công lập đa phần còn thiếu thốn, nhiều trường phải đi
thuê địa điểm học. Quy mô tuyển sinh của nhiều trường còn nhỏ, hình thức
tuyển sinh còn nhiều bất cập, chưa thu hút được nhiều sinh viên có chất
lượng.
Vị thế của các trường ngoài công lập hiện nay theo đa số ý kiến của các
giảng viên đánh giá thấp hơn so với khối đại học công lập, xã hội vẫn chưa
xem trọng mô hình đào tạo này.
Chất lượng giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng ngoài công
lập hiện nay nói chung ở mức thấp. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất
lượng giảng dạy, trong đó có thể kể tới: nội dung, chương trình giảng dạy,
chất lượng đội ngũ giảng viên, chất lượng sinh viên. Đặc biệt, chất lượng đội
ngũ giảng viên, sinh viên đóng vai trò là những thành tố quan trọng.
9. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp thu thập thông tin
9.1. Phương pháp luận
Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử là phương
pháp luận quan trọng giúp người nghiên cứu trong quá trình nhìn nhận và
đánh giá vấn đề nghiên cứu. Theo đó, quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện
chứng cho rằng mọi sự vật, hiện tượng đều nằm trong mối quan hệ ảnh hưởng
qua lại lẫn nhau. Không có sự vật, hiện tượng nào tồn tại một cách độc lập,
riêng rẽ. Đứng trên góc độ của quan điểm này, ý kiến đánh giá của các giảng
viên về các vấn đề chung của các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập
cũng như thực trạng chất lượng giảng dạy tại các trường này sẽ chịu tác động
bởi rất nhiều các yếu tố bao gồm các yếu tố chủ quan: Tiềm lực phát triển của

13
chính các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập; Việc định hướng lựa chọn
nội dung, phương pháp giảng dạy. Các yếu tố khách quan: nhận thức, sự quan
tâm của xã hội đối với hoạt động của các trường đại học, cao đẳng ngoài công
lập; Hệ thống các chính sách hỗ trợ của nhà nước đối với các trường đại học,
cao đẳng ngoài công lập …Do đó, để có thể tìm hiểu và lý giải được các thực
trạng chất lượng giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập
qua ý kiến các giảng viên, chúng ta cần phải xem xét nó trong mối tương quan
với rất nhiều các nhân tố khác. Trong nghiên cứu này, chủ nghĩa duy vật biện
chứng là cơ sở để chỉ ra mối quan hệ giữa ý kiến, đánh giá của các giảng viên
đối với chất lượng hoạt động giảng dạy trong mối quan hệ với các đặc điểm
kinh tế, xã hội…
Mặt khác, theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, mọi sự vật đều
tồn tại trong tính không gian và thời gian xác định, luôn vận động, biến đổi.
Bản thân vấn đề chất lượng giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ ngoài công lập-
mặc dù vẫn luôn là một thách thức “cố hữu” đối với các trường đại học, cao
đẳng ngoài công lập trong sự phát triển của hệ thống giáo dục đại học trong
nhiều năm qua. Tuy nhiên nó lại không phải là một hiện tượng bất biến, nó
vẫn có sự vận động và biến đổi theo thời gian. Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta
với phương châm cùng các tổ chức, cá nhân chung tay xây dựng, hình thành
các trường ĐH, CĐ ngoài công lập. Như vậy, chủ nghĩa duy vật lịch sử có
một ý nghĩa quan trọng về phương pháp luận trong việc đánh giá thực trạng
chất lượng giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập qua ý
kiến các giảng viên.

14
9.2. Phương pháp thu thập thông tin
9.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu:
Các số liệu định lượng, định tính chủ yếu của luận văn này được khai
thác từ bộ số liệu của dự án: “Đánh giá chính sách của Việt Nam hiện nay:
Những vấn đề của mô hình đào tạo đại học ngoài công lập” do Liên hiệp các
hội Khoa học kỹ thuật phối hợp với Trung tâm Phát triển Xã hội và Môi
trường Vùng thực hiện trong năm 2012.
Các số liệu dựa trên phỏng vấn bằng bảng hỏi tại các trường đại học,
cao đẳng ngoài công lập tại 6 tỉnh, thành phố có đông sinh viên, giảng viên
ĐH, CĐ ngoài công lập thuộc 3 miền, mỗi miền 2 tỉnh gồm: miền Bắc (Hà
Nội, Hải Phòng), miền Trung (Đà Nẵng, Quảng Nam) và miền Nam (Thành
phố Hồ Chí Minh, Bình Dương). Tại mỗi tỉnh, chọn 2 trường (1 trường đại
học và 1 trường cao đẳng), tương đương tổng số trường ĐH, CĐ ngoài công
lập được khảo sát là 12 trường. Đối với nhóm giảng viên, tại mỗi trường sẽ
khảo sát 30 giảng viên, tổng số giảng viên khảo sát tại 12 trường là 360
người). Đối với nhóm sinh viên, tại mỗi trường khảo sát chọn 90 sinh viên.
Tại mỗi trường chọn 3 khoa (1 khoa có điểm đầu vào nhất, 1 khoa có điểm
đầu vào trung bình và 1 khoa có điểm đầu vào thấp nhất). Về cơ bản, trong
luận văn này, tác giả muốn tập trung khai thác, đánh giá ý kiến của nhóm
giảng viên- chủ thể, trung tâm của hoạt động giảng dạy. Chính vì vậy, tác giả
tập trung phân tích mẫu định lượng giảng viên là 180 người được chia đều tại
3 tỉnh/thành phố bao gồm: Hà Nội, Đà Nẵng,Tp Hồ Chí Minh
Hà Nội
Đà Nẵng
Tp. Hồ Chí Minh
Đại học
Phương
Đông
Cao đẳng

Asean
Đại học dân
lập Duy
Tân
Cao đẳng
Phương
Đông
Đại học
ngoại ngữ
tin học
Cao đẳng
công nghệ
thông tin
Đối với nhóm sinh viên tác giả tập trung khai thác thêm thông tin tại 3

15
tỉnh/thành phố bao gồm: Hà Nội, Đà Nẵng,Tp Hồ Chí Minh, gồm 540 sinh
viên trong một số nội dung nhằm bổ sung, so sánh với ý kiến các giảng viên.
Đề tài còn tập trung khai thác thêm thông tin định tính từ các nhóm đối
tượng có liên quan tới đề tài tại các tỉnh gồm: nhà quản lý, hiệp hội các trường
đại học, cao đẳng ngoài công lập, đại diện các trường, chuyên gia, giảng viên,
sinh viên, phụ huynh đều đã được phỏng vấn bằng các phương pháp định tính
khác nhau. Trong luận văn, tác giả tập trung phân tích ý kiến của các nhóm tại
3 tỉnh/ thành đã lựa chọn.
Các thông tin định lượng trong đề tài này được nhập và xử lý bằng
phần mềm SPSS 11.5, các thông tin định tính được xử lý bằng phần mềm
NVIVO 7.0.
Do mẫu nghiên cứu lựa chọn phân tích các trường ngoài công lập là các
trường tiêu biểu, có đông sinh viên, giảng viên, có thứ hạng cao trong khối
các trường ngoài công lập. Chính vì vậy, 3 tỉnh, thành phố thuộc 3 khu vực

lựa chọn trong luận văn này hầu hết đều được đầu tư khá tốt về mọi mặt. Do
vậy, các con số trong nghiên cứu này đôi khi sẽ mang tính chất địa phương,
và không đại diện cho toàn bộ hệ thống ĐH, CĐ ngoài công lập trên cả nước.
Để bổ sung tác giả đã sử dụng thêm các ý kiến đánh giá của các chuyên gia,
nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý, hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài
công lập, đại diện các trường, chuyên gia, trong các hội thảo, công trình
nghiên cứu có liên quan tới đề tài (chủ yếu là các công trình nghiên cứu liên
quan ở mức độ gián tiếp), các tài liệu, thông tin thu thập từ Internet có liên
quan và các tài liệu, thông tin liên quan do các trường đại học, cao đẳng và
chính các địa phương cung cấp.
9.2.2. Phương pháp quan sát
Đây là một phương pháp được sử dụng dụng nhằm kiểm chứng các
thông tin đã thu thập được từ bảng hỏi cũng như nhằm cung cấp thêm thông