SKKN Các phương pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số cho học sinh lớp 5

Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
Các phơng pháp dạy so sánh hai phân số
khác mẫu số cho học sinh lớp 5
I/ Đặt vấn đề
Dạy toán ở tiểu học là đảm bảo cung cấp tri thức, kỷ năng toán
học phổ thông, có hệ thống phù hợp với điều kiện nhà trờng hiện
nay.
Dạy toán là nâng cao trình độ khoa học của nội dung giáo dục
toán bằng cách hiện đại hoá một cách hợp lý quan điểm xây dựng
chơng trình, trình bày các nội dung cơ bản của môn toán trong sách
giáo khoa theo tinh thần của lý thuyết tập hợp và cấu trúc toán học
quán triệt tính thống nhất của toán học hiện đại mà cha sử dụng
ngôn ngữ ký hiệu của toán học hiện đại.
Dạy toán là giải quyết mối quan hệ giữa phổ cập và nâng cao,
giữa lý thuyết và thực hành, vừa chăm lo dạy tri thức và kỷ năng cơ
bản, cần thiết cho tất cả học sinh cho nên bản thân tôi chon đề tài
này.
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
II/ Nhận thức củ, giải pháp củ.
1) Nhận thức củ.
Dạy toán là quan tâm đến việc hình thành một số t duy, phơng
pháp suy nghĩ và làm việc khoa học góp phần rèn luyện những đức
tính cần thiết của ngời lao động việt nam. Bằng cách sử dụng hợp
lý những đặc trơng của môn toán trong quá trình thể hiện những
nội dung của sách giáo khoa trong luyện tập thực hành. Đến năm
1986 trong phạm vi giáo dục cấp 1 đã có nhu câu điều chỉnh một
số nội dung của môn toán nhng do sách giáo khoa sách hớng dẫn
giảng dạy cha có điều kiện chỉnh lý nên những hớng dẫn điều
chỉnh cha đợc quán triệt trong đông đảo giaó viên.
từ khi chuyển từ cấp 1 thành bặc tiểu học thì nhu cầu điều chỉnh

càng cần thiết hơn nhng trong qúa trình điều chỉnh thì đã chú trọng
đến các yếu tố lý luận, ít thiết thực với số đông học sinh, đã gây
mất sự cân đối giữa nội dung trọng tâm và nội dung không trọng
tâm tạo ra sự quá tải đối với học sinh, làm hạn chế rèn luyện kỷ
năng thực hành, tính và giải toán. không ít nội dung thực tế của
sách giáo khoa không phùhợp vớiđiều kiện hoàn cảnh xu thế giáo
dục của đất nớc, khu vực và thế giới nên đòi hỏi việc đổi mới nội
dung chơng trình sách giáo khoa và phơng pháp dạy học để phù
hợp điều kiện hoàn cảnh của đất nớc, khu vực và thế giới là rất cần
thiết.
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
2) Giải pháp cũ: Trong quá trình dạy học toán cho học sinh ở
bậc tiểu học thì giáo viên chỉ áp dụng phơng pháp dạy học truyền
thống. Đó là giáo viên lấy học sinh làm trung tâm giáo viên làm
mẫu học sinh thực hành theo làm cho học sinh tiếp thu một cách
thụ động giống nh một cổ máy làm theo làm giảm khả năng t duy
sáng tạo của học sinh và không phát huyđợc tính tích cực của học
sinh trong quá trình học tập.
III/ Nhận thức mới, giải pháp mới.
1/ Nhận thức mới.
Nh chúng ta đã biết: Số lợng học sinh tiểu học đông hơn so với
các bậc học khác. Ngày nay xu thế chung của phát triển tiểu học
thế giới là thực hiện đổi mới giáo dục với nội dung thừa kế đúng
mức truyền thống. Dạy học toán của đất nớc đang từng bớc thực
hiện đổi mới nội dung dạy học theo quan điểm cập nhật hoá
nghĩa là làm cho việc dạy học toán gắn bó với những ứng dụng
thiết thực và khoa học cộng đồng và thế giới, làm cho nội dung dạy
học toán có tính thực tiển cao, giúp hs có những phơng pháp học
tập, tự phát triển năng lực t duy sáng tạo của mình góp phần nâng

cao chất lợng cuộc sống.
Vì vây đổi mới giáo dục toán ở bậc tiểu học đang thực sự trở
thành nhu cầu và nguyện vọng của giáo viên, học sinh và nền giáo
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
dục nớc nhà. Dạy học toán nó đóng một vai trò quan trọng trong
việc hình thành phát triển t duy sáng tạo cho học sinh tiểu học.
Dạy và học toán ở bậc tiểu học nói chung và phần phân số ở lớp
5 nói riêng là một vấn đề quan trọng trong chơng trình toán 5 ở bậc
tiểu học. Nếu ở lớp 5 các em không nắm vững kiến thức cơ bản về
cộng, trừ, nhân, chia và so sánh hai phân số thì việc học tiếp theo
về kiến thức phân số vô cùng khó khăn. Đặc biệt là cách so sánh
hai phân số khác mẫu số. Vì vậy, đứng trớc những băn khoăn trăn
trỏ làm trên, để học sinh năm vững kiến thức về chơng phân số nói
chung và cách so sánh hai phân số khác mẫu số nói riêng một cách
thành thạo. Đó là điều mà tôi từng suy nghĩ rất nhiều trong những
năm dạy lớp 5 và cả đồng nghiệp tôi cũng vậy.
Trong quá trình dạy so sanh hai phân số khác mẫu số, để giúp
hs cũng cố kiến thức, rèn luyện kỷ năng thực hành, phơng pháp suy
luận lô rích và ứng dụng vào cuộc sống. Giúp các em phát triển trí
thông minh sáng tạo và tạo hứng thú trong học tập.
2/ Giải pháp mới.
Trong nền giáo dục hiện đại thì việc dạy học đang từng bớc đổi
mới nội dung phơng pháp dạy học đó là lấy học sinh làm trung tâm
nhằng phát huy tính tích cực hoá việc học tập của học sinh. HS tự
khám phá tìm tòi ra kiến thức để lĩnh hội và phát huy tính tự giác
học tập cho bản thân để ứng dụng vào cuộc sống. Còn giáo viên chỉ
là ngời định hớng là ngời tổ chức , là ngời trọng tài cho học sinh.
Trong thực tế những năm chủ nhiệm và giảng dạy lớp 5 thì bản
_____________________________________________________

Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
thân tôi đã rút ra một số phơng pháp khi dạy so sánh hai phân số
khác mẫu số nh sau:
a/ Ph ơng pháp 1: Quy đồng mẫu số của hai phân sốđể so sánh
khi so sánh hai phân số cùng mẫu số thì phân số nào có tử số lớn
hơn thì phân số đó lớn hơn .
Ví dụ: So sánh phân số
5
4
và
7
5
Ta có:
35
28
7.5
7.4
5
4
==
;
35
25
5.7
5.5
7
5
==
Vì
35

25
35
28
>
nên
7
5
5
4
>
Phơng pháp này áp dụng rộng rải cho học sinh khi so sanh hai
phân ssó khác mẫu số.
b) Ph ơng pháp 2: Quy đồng tử số của hai phân số khi so sánh
hai phân số cùng tử số phân số nào có mẫu bé hơn thì phân số đó
lớn hơn .
Ví dụ 1: So sánh phân số
8
3
và
4
3
.
C
1
: áp dụng phơng pháp 1 =>
8
3
<
4
3

.
C
2
: Ta so sánh mẫu số: Ta thấy 8>4 nên
8
3
<
4
3
.
Ví dụ 2: So sánh phân số
6
2
và
4
1
.
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
C
1
: áp dụng phơng pháp 1 =>
6
2
>
4
1
.
C
2

: áp dụng phơng pháp 2:
6
2
=
3
1
ta có
4
1
<
3
1
nên
6
2
>
4
1
.
Phơng pháp này áp dụng nhanh cho bài so sánh hai phân số
cùng tử số.
c) Ph ơng pháp 3: So sánh hai phân số đó với đơn vị để rút ra
kết quả.
Ví dụ 1: So sánh phân số
3
5
và
5
2
.

C
1
: áp dụng phơng pháp 1.
C
2
: áp dụng phơng pháp 2.
C
3
: Ta thấy
3
5
>1;
5
2
<1 nên
3
5
>
5
2
.
Ví dụ 2: So sánh phân số
4
9
và
5
3
.
áp dụng phơng pháp 3.
4

9
>1;
5
3
<1 nên
4
9
>
5
3
.
d) Ph ơng pháp 4: So sánh hai phân số dới dạng hỗn số (so
sánh phần thêm).
Ví dụ 1: So sánh phân số
5
7
và
7
9
.
C
1
: áp dụng phơng pháp 1.
C
2
: áp dụng phơng pháp 2.
C
3
: Giáo viên hớng dẫn học sinh làm nh sau:
_____________________________________________________

Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số

7
2
1
7
2
1
7
9
;
5
2
1
5
2
1
5
7
+==+==
.
Ta có
7
2
5
2
>
nên
7
9

5
7
>
Ví dụ 2: So sánh phân số
13
18
và
27
32
.
Ta có
27
5
1
27
32
;
13
5
1
13
18
+=+=
Vì
27
5
13
5
>
nên

27
32
13
18
>
.
Phơng pháp này so sánh hai hỗn số có phần nguyên bằng nhau
còn phân số nào có phần thêm lớn hơn thì phân số đó lớn hơn.
e) Ph ơng pháp 5: phơng pháp so sánh phần bù Phân số nào
có phần bù lớn hơn thi phân số đó bé hơn .
Ví dụ : So sánh phân số
9
5
và
11
7
.
C
1
: áp dụng một trong các phơng pháp trên.
C
2
: Giáo viên định hớng học sinh tìm ra cách giải sau:
Ta thấy
.
11
4
1
11
7

;
9
4
1
9
5
==
vì
11
4
9
4
>
. nên
9
5
<
11
7
.
g) Ph ơng pháp 6: Phơng pháp bắc cầu So sánh hai phân số
với cùng một phân số thứ 3.
Ví dụ : So sánh phân số
4
3
và
5
2
.
Ta thấy

5
2
5
3
4
3
>>
nên
5
2
4
3
>
.
Phân số
5
3
là phân số bắc cầu.
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
Phơng pháp này giáo viên hớng dẫn học sinh gọi phân số
4
3
là
phân số thứ nhất,
5
2
là phân số thứ 2 còn
5
3

là phân số bắc cầu có tử
số là tử số của phân số 1, mẫu số là mẫu số của phân số 2 và ngợc
lại.
IV/ kết quả sau khi áp dụng.
Trong quá trình giảng dạy bản thân tôi đã đem áp dụng phơng
pháp này khi so sánh hai phân só khác mẫu số thì học sinh đã tiếp
thu và lĩnh hội đợc kiến thức từ đó áp dụng nhanh trong kỷ năng
rèn luyện thực hành, đã giúp cho bài dạy thêm sinh động và phong
phú về cách giải.
áp dụng thực tiển trong năm học 2004-2005 ở lớp 5D.
Đề bài kiểm tra trong hai quá trình.
Câu 1: So sánh các phan số.
3
2
)a
và
4
3
11
5
)b
và
17
5

37
43
)c
và
46

52

1213
1212
)d
và
1126
1125
Câu 2: Sắp xếp các phân số theo thứ tự từ bé đến lớn.

10
1
;1;
5
6
;
5
3
;
3
2
;
5
1
.
Kết quả kiểm tra thể hiện ở bảng sau:
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
Tổng số học
sinh đợc

Kiểm Tra
Cha áp dụng sáng kiến Đ áp dụng sáng kiếnã
Đạt TB trở lên Đạt TB trở lên
Số lợng % Số lợng %
30 12 40% 28 93%
Qua hai lần kiểm tra thì ta thấy lần hai số em làm bài đúng và
có nhiều cách giải hay và nhanh hơn.
Vậy qua thực tế tôi đã thử nghiệm với các phơng pháp trên. Nếu
chúng ta biết áp dụng vào để giảng dạy thì tôi tin kết quả học tạp
của học sinh sẽ đạt kết quả cao.
V/ Bài học kinh nghiệm.
Trong quá trình giảng dạy bài so sánh hai phân số khác mẫu số
thì tuỳ từng nội dung bài tập mà chúng ta áp dụng các phơng pháp
giải khác nhau chơ nhất thiết không nên rập khuôn. Mà chúng ta
phải phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học thì hiệu quả
bài dạy sẽ cao, mới tạo đợc hứng thú học tập cho học sinh nhằm
giúp học sinh lĩnh hội đợc kiến thức phát triển tốt t duy sáng tạo và
rèn luyện kỷ năng thực hành. Để dạy học toán nói chung và để dạy
về so sánh hai phân số khác mẫu số nói riêng đạt đợc kết quả tốt thì
giáo viên phải cần phải tâm huyết với nghề, phải nghiên cứu kỷ nội
dung sách giáo khoa, nghiên cứu kỷ tính chất đặc trng của kiến
thức bài dạy t đó mà lựa chọn các phơng pháp dạy học một cách
phù hợp.
_____________________________________________________
Sáng kiến kinh nghiêm Phơng pháp dạy so sánh hai phân số khác mẫu số
Trên đây là một số phơng pháp nhỏ của bản thân tôi đã tích luỹ
đợc. Trong đề tài không tránh khỏi sai lầm và thiếu sót mong các
đồng nghiệp và chuyên môn góp ý và bổ sung để đề tài đợc hoàn
thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

_____________________________________________________