Triết lý phát triển trong Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc, Độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa Xã hội và vận dụng liên hệ với điều kiện Việt Nam hiện nay

Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh

Triết lý phát triển trong Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập
dân tộc, Độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa Xã hội và
vận dụng liên hệ với điều kiện Việt Nam hiện nay

1


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh

I. MỞ ĐỀ
1. Tính khoa học của đề tài
Hồ Chí Minh là một nhà cách mạng lỗi lạc của Việt Nam, của thế giới và là
một trong những nhà tư tưởng suất sắc nhất thế kỷ XX của nhân loại. Tư duy của
ông chứa đựng lịng bác ái, tính nhân văn, nhận thức khoa học, tính triết lý khơn
ngoan được tích tụ bởi một chiều sâu kinh nghiệm thực tiễn và điều tuyệt vời nhất
nó đã được kết hợp với chí kiên định, lịng tận tuy và đức hi sinh lớn lao của một
người con yêu nước dành cho dân tộc. Nó chắp cánh cho những tư duy của ơng,
biến những tư duy đó thành những tư tưởng lỗi lạc thắp sáng trái tim của bao thế
hệ người Việt. Để rồi một ngày nó thổi bùng lên tinh thần dân tộc trong mổi một
người Việt Nam, giúp chúng ta tìm đến được với giá trị của sự độc lập, cái giá trị
mà biết bao máu sương cha ơng đã đổ xuống để gìn giữ cho chúng ta ngày hơm
nay. Khơng chỉ dừng ở đó, tư tưởng của Hồ Chí Minh cịn hướng chúng ta đến với
sự bình đẳng giữa con người với con người, đến với tính nhân văn cao thượng và
sự cơng bằng mà lồi người cần phải có đó là điều được miêu tả trong thế giới xã
hội chủ nghĩa của Maxr- Lênin, một thế giới đầy tính nhân bản của lịng bác ái tự
do và bình đẳng.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về
những vấn đề của cách mang Vệt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo
chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị

truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là di sản tinh thần vô cùng quý báu của Đảng và dân
tộc ta. Vấn đề tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã
hội, là mẫu mực của tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo,
là sợi chỉ đỏ xuyên suốt và bao trùm trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh. Tư
tưởng lớn lao đó thể hiện nhất quán mục tiêu, con đường cách mạng mà người đã
lựa chọn .Nó vừa đáp ứng được yêu cầu bức xúc của dân tộc và khát vọng của
quần chúng nhân dân giành lấy độc lập tự do, ấm no hạnh phúc.Đó là cội nguồn
sức mạnh trong việc xây dựng một xã hội Việt Nam mới xã hội chủ nghĩa: Dân
giàu nước mạnh ,cơng bằng ,dân chủ văn minh. Nó cũng là mẫu mực tinh thần độc
lập tự chủ, tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội đã trở thành hệ giá trị phát triển
của Việt Nam ,dưới ngọn cờ của đảng trong thời đại ngày nay. Hơn sáu mươi năm
hoạt động cách mạng sôi nổi và sáng tạo, Người đã tiếp thụ chủ nghĩa Mác - Lênin kết hợp với truyền thống yêu nước Việt Nam, tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực
tự cường dân tộc, tìm thấy con đường cứu nước và giải phóng dân tộc duy nhất
đúng đắn là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Độc lập dân tộc gắn
liền với chủ nghĩa xã hội là sự thể hiện rõ nét nhất tinh thần độc lập, tự chủ, sáng
tạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh. Qua 62 năm giành và giữ độc lập dân tộc, xây
dựng chủ nghĩa Xã hội và bảo vệ tổ quốc, đặc biệt là 20 năm đổi mới, với hệ giá trị
đó, Đảng cộng sản Việt Nam xứng đáng tiêu biểu cho bản lĩnh Việt Nam, trong
việc giữ gìn định hướng xã hội chủ nghĩa, đã tỏ rõ tính độc lập tự chủ trong mọi
2


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
đường lối, chính sách đối nội và đối ngoại, đưa đời sống nhân dân ngày một cao
hơn, đưa đất nước và dân tộc lên vị thế mới trong khu vực và trên thế giới.
Bước vào thời kì tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước,tăng cường mở rộng đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế, sự vận dụng đúng
đắn và sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như chủ nghĩa Mác-Lênin, càng trở

nên quan trọng và cần thiết hơn bao giờ hết. Học tập ,quán triệt những quan điểm
cơ bản và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội, tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo
vào thực tiễn của đời sống của toàn Đảng toàn dân ta là nhân tố quyết định thắng
lợi của toàn bộ sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Là đồn viên Thanh Niên Cộng Sản Hồ Chí Minh và là sinh viên ngồi trên ghế
nhà trường, dưới góc nhìn của thế đi sau, tơi muốn tim hiểu thêm về hệ tư tưởng
của chủ tịch Hồ Chí Minh, được nêu trong diễn văn tại lễ kỉ niệm 105 ngày sinh
người:” Người là hiện thân sáng chói của tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội, là mẫu mực của tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường,
đổi mới và sáng tạo”
2. Mục đích, ý nghĩa thực tiễn của tiểu luận:
Đề tài nêu ra một vấn đề có ý nghĩa đặc sắc, xuyên suốt, bao trùm tư tưởng Hồ
Chí Minh”độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, tinh thần độc lập tự chủ,
tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo”, là một lần tiếp cận với di sản tinh thần lớn
lao của dân tộc Việt Nam, của Đảng cộng sản Việt Nam.
Qua lần viết đề tài này, sinh viên hiểu rõ thêm: tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội, người là mẫu mực của tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, đổi
mới và sáng tạo. Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hịa văn hóa Đơng-Tây; tác động của các
mối quan hệ biện chứng giữa cá nhân với dân tộc và thời đại đã đưa chủ tịch Hồ Chí
Minh từ một thanh niên yêu nước trở thành một con người cộng sản.
Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trở thành hệ giá trị phát triển của Việt
Nam, dưới ngọn cờ của Đảng, trong thời đại ngày nay. Đó cũng chính là cái lơgíc
phát triển lịch sử của dân tộc Việt Nam, 71 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng
ta, làm nên cốt cách Việt Nam, bản lĩnh Việt Nam và vị thế Việt Nam trước thế
giới.
Từ khi ra đi tìm đường cứu nước, ngay đầu những năm 20 của thế kỷ XX, trên
đất Pháp, Người đã nói "Tổ tiên đã treo bao tấm gương đạo đức và dũng cảm, chí
khí và tự tơn"(1); về sau Người lại khẳng định Việt Nam là "một dân tộc đã tự
cường, tự lập"(2). Hơn sáu mươi năm hoạt động cách mạng sôi nổi và sáng tạo,

Người đã tiếp thụ chủ nghĩa Mác - Lê-nin kết hợp với truyền thống yêu nước Việt
Nam, tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực tự cường dân tộc, tìm thấy con đường cứu
nước và giải phóng dân tộc duy nhất đúng đắn là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội. Con đường đó đã được vạch ra từ mùa xuân năm 1930, trong những
văn kiện do Người soạn thảo được Hội nghị hợp nhất ba tổ chức cộng sản thông
qua, trở thành Cương lĩnh đầu tiên của Đảng. Với
Cương lĩnh đó, những nét lớn trong Tư tưởng Hồ Chí Minh đã hình thành và con
đường cứu nước của Việt Nam đã được khẳng định.
3


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
Tư tưởng Hồ Chí Minh là mẫu mực của tinh thần độc lập tự chủ, đổi mới và
sáng tạo. Trung thành và vận dụng sáng tạo Tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự
nghiệp đổi mới, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân vượt qua những thử thách to lớn,
đặc biệt là vào thời điểm chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ.
Đảng và nhân dân ta luôn kiên định con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
ngay trong lúc sóng to gió cả; nghiêm túc học tập bạn bè, những nước đi trước,
những kinh nghiệm hay và phù hợp nhưng không sao chép, dập khuôn; đã xác
định đường lối đổi mới với các bước đi thích hợp. Thắng lợi của 17 năm đổi mới là
thắng lợi của việc vận dụng sáng tạo và phát triển
Hiện nay trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và trước tình
hình thế giới diễn biến phức tạp, nhanh chóng, trên cơ sở những quan điểm có tính
ngun tắc, tồn Đảng, tồn dân, tồn qn ta hơn bao giờ hết, càng phải phát huy
cao độ tinh thần độc lập, tự chủ, đổi mới và sáng tạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh.

3. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1) Phân tích và chứng minh nhận định trên
a) q trình hình thành tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH , tinh
thần độc lập tự chủ ,tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo

Ra đi tìm đường cứu nước Hồ Chí Minh đã nhận thấy sự bất cập của tư tưởng
yêu nước trong khuôn khổ ý thức hệ phong kiến:” trung quân ái quốc”, chống
Pháp giúp vua (cần vương ), để đi đến quan niệm mới dân là dân nước, nước là
nước dân
Khi đọc sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa
của Lênin, người nhận thức sâu sắc về vấn đề cách mạng giải phóng dân tộc trong
thời đại mới được mở ra sau thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga: thời đại
quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Do đó cách mạng giải phóng dân
tộc phải đặt trong quỹ đạo của cách mạng vô sản. Người đã chỉ ra: muốn cứu nước
và giải phóng dânn tộc phải tiến hành cách mạng vơ sản. "Cách mạng giải phóng
dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường của cách mạng vô sản, tức là phải
theo đường lối Mác-Lênin" - Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh đã tìm thấy con đường duy nhất đúng đắn để cứu nước, cứu
dân ,đó là con đường cách mạng vơ sản, giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng
giai cấp, độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội, giai cấp vô sản phải nắm lấy
ngọn cờ giải phóng dân tộc, gắn cách mạng dân tộc từng nước với phong trào cách
mạng vô sản thế giới
Độc lập dân tộc địi hỏi xóa bỏ tình trạng áp bức, bóc lột , nô dịch của dân tộc
này với dân tộc khác về kinh tế, chính trị và tinh thần

4


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
Sự trao đổi và hợp tác kinh tế,văn hóa giữa các nước dựa trên ngun tắc tơn
trọng chủ quyền của nhau, bình đẳng và cùng có lợi, vì một thế giới khơng chiến
tranh, khơng có sự hồnh hành của cái ác, của những sự tàn bạo và bất công, bảo
đảm cho con người sống trong an ninh và hạnh phúc
Trong Điều lệ tạm thời của Hội Liên hiệp công nhân quốc tế năm 1864 do
Mác khởi thảo, một tư tưởng cơ bản được nêu lên là: "Sự giải phóng của giai cấp

cơng nhân phải do bản thân giai cấp công nhân tự giành lấy" (3). Hơn sáu mươi năm
sau, trong Tuyên ngôn của Hội Liên hiệp thuộc địa, Hồ Chí Minh viết: "Vận dụng
cơng thức của Các Mác, chúng tơi xin nói với anh em rằng, cơng cuộc giải phóng
anh em chỉ có thể thực hiện được bằng sự nỗ lực của bản thân anh em"(4).
Người đã chỉ ra để mỗi người Việt Nam hiểu rằng ta phải tự lực, chủ động
làm cách mạng giải phóng mình, khơng nên chỉ trơng chờ "cơng nơng Pháp cách
mệnh thành cơng thì nhân dân Việt Nam sẽ được tự do" mà cần chủ động "An
Nam dân tộc cách mệnh thành cơng, thì tư bản Pháp yếu, tư bản Pháp yếu thì cơng
nơng Pháp làm giai cấp cách mệnh cũng dễ". Chính những luận điểm sáng tạo,
mới mẻ đó đã dẫn Hồ Chí Minh đến những quyết định lịch sử. Tháng 8-1945, khi
thời cơ xuất hiện, Người ra lời kêu gọi "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã
đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy, đem sức ta mà tự giải phóng cho ta" (7).
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của tinh thần độc lập tự chủ, tự
lực tự cường và sáng tạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đầu thế kỉ XX, Hồ Chí Minh đã tiếp cận với tư tưởng dân chủ tư sản của
Trung Quốc trong cách mạng Tân Hợi( năm 1911 ), tập trung ở chủ nghĩa Tam dân
(dân tộc độc lập, dân quyền tự do , dân sinh hạnh phúc) của Tơn Trung Sơn. Người
đã rất kính trọng Tôn Dật Tiên ,sau này người đã chắt lọc những nhân tố hợp lí,
những quan điểm tiến bộ của Tôn Trung Sơn. Nhưng qua việc quyết định ra đi tìm
đường cứu nước bằng cách đến nước Pháp, đến phương Tây, đến cái nôi của chủ
nghĩa tư bản, chứng tỏ người chưa tin vào tư tưởng yêu nước và con đường cứu
nước đó.
Khi đã giành được thắng lợi phải bắt tay vào xây dựng đất nước. Độc lập tự
chủ, tự lực tự cường gắn với đoàn kết và mở rộng hợp tác quốc tế là nội dung cốt
lõi trong tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người nêu rõ, muốn người ta giúp cho,
thì trước hết mình phải giúp lấy mình đã; và tự lực cánh sinh là một truyền thống
quý báu của cách mạng nước ta. Từ khi giác ngộ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, Hồ Chí
Minh ln xác định cách mạng Việt Nam có mối liên hệ mật thiết với các trào lưu
và lực lượng tiến bộ của thế giới, việc tăng cường các mối liên hệ và hợp tác quốc
tế là một trong những điều giúp ta kháng chiến thắng lợi, kiến quốc thành công.

Sức mạnh của Việt Nam là ở sức mạnh của đại đoàn kết toàn dân, là ở việc phát
huy mọi nguồn lực của đất nước, đồng thời ở việc đoàn kết, tranh thủ sự ủng hộ và
hợp tác quốc tế. Đó cũng chính là cơ sở để phát huy sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
b) phân tích và chứng minh
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã khẳng định: “ Tư tưởng Hồ
Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản
5


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
của cách mạng Việt Nam ,là kết quả của sự vận dụng và phát triển sang tạo chủ
nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thế của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị
truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại….tư tưởng
Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta dành thắng lợi, là tài
sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta”
Năm 1960, người nói:” chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải
phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách
nơ lệ”(4)
Tư tưởng Hồ Chí Minh vừa phản ánh quy luật khách quan của sự nghiệp giải
phóng dân tộc trong thời đại chủ nghĩa đế quốc, vừa phản ánh mối quan hệ khăng
khít giữa mục tiêu giải phóng dân tộc với mục tiêu giải phóng giai cấp và giải
phóng con người. chỉ có xóa bỏ tận gốc tình trạng áp bức bóc lột; thiết lập một nhà
nước thực sự của dân,do dân, vì dân, mới đảm bảo cho người lao động có quyền
làm chủ, mới thực hiện được sự phát triển hài hòa giữa cá nhân và xã hội, giữa độc
lập dân tộc với tự do và hạnh phúc của con người. Hồ Chí Minh nói:” nước được
độc lập mà dân không được hưởng hạnh phúc tự do thì độc lập cũng chẳng có ý
nghĩa gì”(5)
Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội có nguồn gốc sâu xa từ chủ nghĩa
yêu nước, truyền thốn nhân ái và tinh thần cộng đồng làng xã Việt Nam. Hồ Chí

Minh từng biết đến tư tưởng xã hội chủ ngĩa sơ khai ở phương Đông thông qua
“thuyết đại đồng” của nho giáo…sau khi ra nước ngoài khảo sát các cuộc cách
mạng thế giới, Hồ Chí Minh đã tìm thấy trong chủ nghĩa Mác-Lênin lý tưởng về
một xã hội nhân đạo trong đó”sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện tự do
cho tất cả mọi người”.Khi đến nước Nga , người đã thấy” chính sách kinh tế mới”
của Lênin và những thành tựu bước đầu của nhân dân Xô Viết trên con đường xây
dựng một chế độ xã hội mới
Tư tưởng của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội đó:Là một chế độ chính trị do
nhân dân làm chủ. .Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội có nền kinh tế phát triển
cao, gắn liền với sự phát triển của khoa học - kĩ thuật. Chủ nghĩa xã hội là chế độ
khơng cịn người bóc lột người. Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao về
văn hóa, đạo đức.
"Mục đích của chủ nghĩa xã hội là gì? Nói một cách đơn giản và dễ hiểu là:
không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, trước hết là
nhân dân lao động" [6]
"Mục đích của chủ nghĩa xã hội là không ngừng nâng cao mức sống của nhân
dân"[6]
"Chủ nghĩa xã hội là làm sao cho nhân dân đủ ăn, đủ mặc, ngày càng sung
sướng, ai nấy được đi học, ốm đau có thuốc, già khơng lao động được thì nghỉ,
những phong tục tập qn khơng tốt dần dần được xóa bỏ...Tóm lại, xã hội ngày
càng tiến, vật chất ngày càng tăng, tinh thần ngày càng tốt, đó là chủ nghĩa xã
hội" [6]

6


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
Xuất phát từ hồn cảnh của Việt Nam, đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nước
nông nghiệp nghèo nàn, hậu quả của bọn thực dân, phong kiến để lại rất nặng nề
nên Hồ Chí Minh cho rằng: “Chủ nghĩa xã hội là làm sao cho nhân dân đủ ăn, đủ

mặc, ngày càng sung sướng, ai nấy được học hành, ốm đau có thuốc, già
khơng lao động thì được nghỉ, những phong tục tập qn khơng tốt dần dần được
xố bỏ… tóm lại, xã hội ngày càng tiến, vật chất ngày càng tăng, tinh thần ngày
càng tốt, đó là chủ nghĩa xã hội.”(7)
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là nguyên lý cơ bản, luận điểm
trung tâm của tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng Việt Nam. Trong quá trình tìm
đường cứu nước, Nguyễn ái Quốc giác ngộ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, nhận thức
được chân lý: Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác
con đường cách mạng vô sản. Để bảo đảm sự nghiệp giải phóng dân tộc thắng lợi
triệt để thì cuộc cách mạng dân tộc dân chủ phải phát triển thành cách mạng xã hội
chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Trải qua 60 năm hoạt động, chiến
lược và mục tiêu cách mạng mỗi thời kỳ có khác nhau, nhưng độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội là lý tưởng nhất quán của Người.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam:
trước hết , Hồ Chí Minh đã lưu ý chúng ta cần nhận thức rõ tính quy luật
chung và đặc điểm lịch sử cụ thể của mỗi nước khi bước vào xây dựng chủ nghĩa
xã hội:”tùy hoàn cảnh, mà các dân tộc phát triển theo con đường khác nhau…có
nước thì đi thẳng lên con đường chủ nghĩa xã hội,…có nước thì phải kinh qua chế
độ dân chủ mới, rồi tiến lên chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh đã chỉ ra hai phương
thức quá độ chủ yếu: phương thức quá độ trực tiếp( từ chủ nghĩa tư bản phát triển
lên chủ nghĩa xã hội) và phương thức quá độ gián tiếp (từ nghèo nàn, lạc hậu, tiền
tư bản chủ nghĩa, qua dân chủ nhân dân rồi đi lên chủ nghĩa xã hội).
Hồ Chí Minh đã chỉ ra những đặc điểm và mâu thuẫn của thời kì quá độ lên
chủ nghĩa Việt Nam, nhưng bao trùm, “to nhất” là đặc điểm “từ một nước nông
nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội không phải kinh qua giai đoạn phát
triển tư bản chủ nghĩa”
Đại hội lần thứ IX của Đảng (2001) khẳng đinh: "Đảng và nhân dân ta quyết
tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng
chủ nghĩa Mác - Lê-nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh". Đại hội Đảng chỉ rõ: "Tư

tưởng Hồ chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn
đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng
tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế
thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn
hóa nhân loại"(8)
Hơn sáu mươi năm hoạt động cách mạng sôi nổi và sáng tạo, Người đã tiếp
thụ chủ nghĩa Mác - Lê-nin kết hợp với truyền thống yêu nước Việt Nam, tinh thần
độc lập, tự chủ, tự lực tự cường dân tộc, tìm thấy con đường cứu nước và giải
phóng dân tộc duy nhất đúng đắn là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
7


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
Con đường đó đã được vạch ra từ mùa xuân năm 1930, trong những văn kiện do
Người soạn thảo được Hội nghị hợp nhất ba tổ chức cộng sản thông qua, trở thành
Cương lĩnh đầu tiên của Đảng. Với Cương lĩnh đó, những nét lớn trong Tư tưởng
Hồ Chí Minh đã hình thành và con đường cứu nước của Việt Nam đã được khẳng
định.
Người vạch rõ tính chủ động của cách mạng thuộc địa đối với cách mạng
chính quốc: "Ngày mà hàng trăm triệu nhân dân châu Á bị tàn sát và áp bức thức
tỉnh để gạt bỏ sự bóc lột đê tiện của một bọn thực dân lịng tham khơng đáy, họ sẽ
hình thành một lực lượng khổng lồ, và trong khi thủ tiêu một trong những điều
kiện tồn tại của chủ nghĩa tư bản là chủ nghĩa đế quốc, họ có thể giúp đỡ những
người anh em mình ở phương Tây trong nhiệm vụ giải phóng hồn tồn" (9). Người
đã chỉ ra để mỗi người Việt Nam hiểu rằng ta phải tự lực, chủ động làm cách mạng
giải phóng mình, khơng nên chỉ trơng chờ "cơng nơng Pháp cách mệnh thành cơng
thì nhân dân Việt Nam sẽ được tự do" mà cần chủ động "An Nam dân tộc cách
mệnh thành cơng, thì tư bản Pháp yếu, tư bản Pháp yếu thì cơng nơng Pháp làm
giai cấp cách mệnh cũng dễ". Chính những luận điểm sáng tạo, mới mẻ đó đã dẫn
Hồ Chí Minh đến những quyết định lịch sử. Tháng 8-1945, khi thời cơ xuất hiện,

Người ra lời kêu gọi "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc
đồng bào hãy đứng dậy, đem sức ta mà tự giải phóng cho ta" (10). Thắng lợi của
Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường
và sáng tạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trong những năm kháng chiến chống xâm lược, Hồ Chí Minh ln nêu cao
tinh thần "dựa vào sức mình là chính". Nếu như trong đấu tranh giành chính
quyền, Người đòi hỏi phải "đem sức ta mà tự giải phóng cho ta thì những năm
kháng chiến chống xâm lược, tư tưởng ấy của Người là "Dân ta phải giữ nước ta".
Khi miền bắc bước vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội,
Người chỉ rõ: "Trước đây, nhân dân ta đã nêu cao tinh thần tự lực cánh sinh,
trường kỳ kháng chiến, thì ngày nay chúng ta càng phải nêu cao tinh thần tự lực
cánh sinh, cần kiệm xây dựng nước nhà"(11).
Nhân dân Việt Nam và tất cả những người u chuộng hịa bình trên thế giới
đều biết đến câu nói mang tính thời đại của Hồ Chí Minh: "Khơng có gì q hơn
độc lập, tự do". Người nhấn mạnh: "Mỗi một người dân phải hiểu: có tự lập mới
độc lập, có tự cường mới tự do"(12).
Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong tư duy lý luận và hoạt động thực tiễn, độc
lập tự chủ khơng có nghĩa là biệt lập, đứng một mình. Ngay từ năm 1947, Người
đã chủ trương: "Làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ và khơng gây thù ốn với
một ai"(13). Người đề cao việc học tập, tiếp thu sáng tạo kinh nghiệm của các đảng
anh em, đồng thời phê phán mọi sự sao chép, giáo điều.
Hiện nay trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và trước tình
hình thế giới diễn biến phức tạp, nhanh chóng, trên cơ sở những quan điểm có tính
ngun tắc, tồn Đảng, tồn dân, toàn quân ta hơn bao giờ hết, càng phải phát huy
cao độ tinh thần độc lập, tự chủ, đổi mới và sáng tạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh.
8


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
2) Liên hệ với thực tiễn Việt Nam

Tư tưởng Hồ Chí Minh, từ khi gắn kết chặt chẽ độc lập dân tộc với chủ nghĩa
xã hội, sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, sức mạnh của dân tộc Việt
Nam đã được khơi dậy một cách mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Thắng lợi của cánh
mạng tháng Tám, của hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, cứu nước là
thắng lợi của sự vận dụng sang tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, thắng lợi của tư tưởng
Hồ Chí Minh. Thực tiễn chứng tỏ rằng chủ nghĩa xã hội là con đường duy nhất
đúng cho sự phát triển của Việt Nam
Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam từ lúc chỉ là hệ tư tưởng định hướng cho phong
trào công nhân và phong trào yêu nước,cho cơng cuộc đấu tranh vì độc lập,tự do
của dân tộc ,đến nay đã trở thành một thực thể xã hội. cho dù thực thể ấy chưa
hoàn thiện, nhưng chủ nghĩa xã hội đã gắn chặt với mọi hoạt động của đời sống xã
hội Việt Nam, với mỗi người dân Việt Nam yêu nước.và cũng chính chủ nghĩa xã
hội, bằng tinh thần của nó, sức mạnh của nó, cùng với chủ nghĩa yêu nước, đã tạo
nên diện mạo Việt Nam từ thế kỉ XX đến nay. Thế giới biết đến, thừa nhận và
khâm phục Việt Nam, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế có được
như ngày nay cũng chính nhờ có con đường xã hội chủ nghĩa
Thế kỷ XXI mở đầu thiên niên kỷ thứ ba của một thế giới đầy biến động,
cũng đồng thời mở ra một kỷ nguyên hội nhập, đua tranh gay gắt của cộng đồng
quốc tế. Dù thời cuộc biến đổi xoay vần ra sao, dù phải đối mặt với xu thế tồn với
tất cả mặt tích cực và tiêu cực, bất trắc; dù cho ai đó bị lóa mắt bởi những bộ áo
cánh sặc sỡ của chủ nghĩa tư bản thì hệ giá trị ấy - độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội, trong ý thức và trong hành động vẫn là mục tiêu, lư tưởng, là quốc bảo phù hợp
xu thế thời đại. Mãi mãi giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
bước vào thế kỷ XXI, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta tiếp tục giành thêm
nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa trong sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, đưa đất nước ta sánh
vai cùng các nước trong khu vực và trên thế giới.
Hiện nay trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và trước tình
hình thế giới diễn biến phức tạp, nhanh chóng, trên cơ sở những quan điểm có tính

ngun tắc, tồn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hơn bao giờ hết, càng phải phát huy
cao độ tinh thần độc lập, tự chủ, đổi mới và sáng tạo của Tư tưởng Hồ Chí Minh.
Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế,
phấn đấu vì hịa bình, độc lập và phát triển. Thực hiện nhất quán đường lối đối
ngoại độc lập tự chủ, rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các mối quan hệ quốc
tế, chúng ta đang tận dụng mọi khả năng để thu hút ngày một nhiều hơn các nguồn
lực bên ngồi, nhưng cần khẳng định rằng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trước hết
là sự nghiệp của bản thân nhân dân ta, do trí tuệ và sức lực của dân ta. Văn kiện
Đại hội IX viết: "Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa phải bảo đảm xây dựng nền kinh
tế độc lập tự chủ, trước hết là độc lập tự chủ về đường lối, chính sách... Xây dựng
nền kinh tế độc lập tự chủ phải đi đôi với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, mở

9


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh
rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, kết hợp nội lực với ngoại lực thành
nguồn lực tổng hợp để phát triển đất nước"(14).
Đến nay, sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo đã trải
qua tiến trình hơn 20 năm, chứng tỏ sự đúng đắn, sáng tạo của Đảng. Trước tình
trạng trì trệ, xơ cứng của đời sống kinh tế, xã hội, tiến hành đổi mới để khắc phục
tình trạng đó, là u cầu hết sức bức bách của đất nước nhưng vấn đề quan trọng là
đổi mới cái gì và đổi mới theo hướng nào, như thế nào. Đổi mới quyết không phải
là thay đổi mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội, thay đổi chủ nghĩa Mác – Lênin,
thay đổi tư tưởng Hồ Chí Minh bằng học thuyết khác. Hơn 20 năm nay, Đảng ta
luôn nắm vững những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong q trình đổi mới đồng thời Đảng ta
khơng ngừng nghiên cứu, tìm tịi, sáng tạo để vạch ra những hình thức, phương
pháp, bước đi thích hợp với điều kiện nước ta, khơng sao chép, dập khn cách
làm của nước ngồi. Trong tiến trình đổi mới, Đảng ta có những điều chỉnh, bổ

sung cần thiết, kịp thời về chủ trương, chính sách, phương pháp, biện pháp, tìm tịi
và lựa chọn những giải pháp mới một cách đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo, nhạy bén
nắm bắt cái mới, tranh thủ và tận dụng thời cơ, vận hội để tiếp tục phát triển kinh
tế - xã hội đất nước.
Kiên trì đường lối đổi mới: Đổi mới tồn diện, có ngun tắc và sáng tạo;
trong q trình đổi mới, phải ln ln giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng, kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, không đa nguyên, đa đảng. Đây chính là
bản lĩnh chính trị của Đảng trung thành với quan điểm của Hồ Chí Minh về Đảng
lãnh đạo cách mạng thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. kiên trì với đường lối đổi
mới đó hiện nay nước ta đã đạt được nhiều thành tựu lớn: gia nhập WTO , xây
dựng nền kinh tế độc lập tự chủ đi đôi với mở rông hợp tác quốc tế “chúng ta làm
cuộc cách mạng giành độc lập dân tộc thì khơng chỉ độc lập về chính trị mà cịn
phải độc lập về kinh tế, văn hóa, ngoại giao, trong đó quan trọng nhất là độc lập về
kinh tế”, đời sống nhân dân được nâng cao, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh
tế…

10


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh

4.

KẾT LUẬN

Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, cũng
như tinh thần độc lập tự chủ, tự lực ,tự cường, đổi mới và sang tạo ở Việt Nam bao
quát những vấn đề cốt lõi, cơ bản nhất,trên cơ sở vận dụng sáng tạo và phát triển
chủ nghĩa Mác-Lênin. Đó là các luận điểm về bản chất, mục tiêu và động lực của

chủ nghĩa xã hội; về tính khách quan của thời kì qua độ ; về đặc điểm, nhiệm vụ
lịch sử ,nội dung ,các hình thức, bước đi và biện pháp tiến hành công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Tư tưởng đó trở thành tài sản vơ giá, cơ sở lý
luận và kim chỉ nam cho việc kiên trì, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa của
Đảng ta ,đồng thời gợi mở nhiều vấn đề về xác định hình thức ,biện pháp và bước
đi lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với đặc điểm dân tộc và xu thế vận động của thời
đại ngày nay
Nguyễn Ái Quốc là người gieo hạt, gây mầm cách mạng Việt Nam. Người đã
đi từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa xã hội. Ở Người, chủ nghĩa yêu nước
Việt Nam, bản lĩnh và tố chất đặc biệt Việt Nam đã "bắt gặp" chủ nghĩa Mác - Lênin, nói như Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng - một cuộc gặp gỡ đẹp như cùng hẹn
trước - đã chung đúc nên tư tưởng Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh là người tìm ra con đường giải phóng dân tộc Việt Nam :con
đường độc lập gắn với chủ nghĩa xã hội, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội cũng
chính là mục tiêu cao cả ,bất biến của toàn Đảng, toàn dân ta. Dưới sự lãnh đạo
của Đảng ,nhân dân ta đấu tranh giành được độc lập dân tộc, từng bước quá độ lên
chủ nghĩa xã hội. trong điều kiện nước ta ,độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, sau khi dành được độc lập phải đi lên chủ nghĩa xã hội, vì đó là quy
luật tiến hóa trong q trình phát triển của xã hội loài người. thực tiễn phát triển
cho thấy,đôc lập dân tộc là điều kiên tiên quyết để thực hiện chủ nghĩa xã hội và
chủ nghĩa xã hội là cơ sở đảm bảo vững chắc cho độc lập dân tộc
Hiện nay chúng ta đang tiến hành đổi mới tồn diện đất nước vì mục tiêu” Dân
giàu nước mạnh xã hội công bằng ,dân chủ, văn minh” là tiếp tục con đường cách
mạng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội mà Hồ Chí Minh đã lựa chọn.
Đổi mới vì thế là quá trình vân dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên
định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, tinh thần độc lập tự
chủ, tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo
Hồ Chí Minh là hiện thân sáng chói của tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội, là mẫu mực của tinh thần độc lập tư chủ, tư lực tự cường, đổi
mới và sáng tạo

11


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh

5. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.

Hồ Chí Minh: tồn tập, tập 1, tr 79

4.

Hồ Chí Minh: tồn tập, tập 5, tr 30.
C.Mác và Ph.Ăng-ghen: tồn tập, Nxb chính trị quốc gia.
H.1994, tập 16, tr 24.
Hồ Chí Minh toan tập, t.10, tr.128;

5.

Hồ Chí Minh tồn tập, t.4, tr.56

6. giáo trình tư tưởng HCM .nxb chính trị quốc gia.2009, trang4
7. Viện nghiên cứu CN Mác-Lênin và tư tưởng HCM. HCM toàn
tập.HN1995,tập12, tr108
8. Đảng cộng sản Việt Nam: văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần
IX, nxb chính trị quốc gia
9. Hồ Chí Minh :tồn tập,tập 2, tr36
10. Hồ Chí Minh: tồn tập, tập 2,tr554

11. Hồ Chí Minh tồn tập, tập 11, tr22
12. Hồ Chí Minh tồn tập, tập 5, tr 441
13. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, tr220
14. Đảng cộng sản Việt Nam:văn kiện đại hội đại biểu tồn quốc lần
IX, nxb chính trị quốc gia, tr 25-26

12


Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh

MỤC LỤC
MỞ ĐỀ…………………………………………………….2
1. Tính khoa học của đề tài........................................................................ 2
2. Mục đích, ý nghĩa thực tiễn của tiểu luận............................................ 3

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.............................................. 4
1) Phân tích và chứng minh nhận định trên.............................................4

a) quá trình hình thành tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH ,
tinh thần độc lập tự chủ ,tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo.......

b) phân tích và chứng minh.......................................................................5

2) Liên hệ với thực tiễn Việt Nam.............................................................8

I.

KẾT LUẬN...............................................................11

IV.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............12

13