chia tài sản chung hợp nhất của các cặp vợ chồng khi ly hôn

Lớp N01.TL1 Bài tập nhóm tháng 2
Đặt vấn đề :
Quan hệ hôn nhân ở nước ta được Luật Dân sự và Luật hôn nhân và
gia đình điều chỉnh. Ly hôn cũng và một vấn đề quan trọng thuộc quan hệ
trên. Ở nước ta hiện nay, tình trạng ly hôn đang có xu hướng gia tăng. Vấn
đề phân chia tài sản chung của các cặp vợ chồng khi ly hôn cũng gặp một số
bất cập và thường xảy ra tranh chấp. Sau đây là ba vụ việc liên quan đến
việc chia tài sản chung hợp nhất của các cặp vợ chồng khi ly hôn.
Nội dung :
I . Ba vụ việc tranh chấp về việc phân chia tài sản chung hợp nhất của
vợ chồng khi ly hôn
A. Vụ việc 1
Tòa án nhân dân quận Cầu Giấy, TP Hà Nội đã thụ lý vụ kiện xin ly
hôn giữa:
- Anh Lê Hữu Hà sinh năm 1967, đăng kí hộ khẩu thường trú tại số
nhà 30 Tô hiệu, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội.
- Chị Hoàng Thị Liên sinh năm 1968, đăng kí hộ khẩu thường trú tại
số nhà 30 Tô hiệu, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội.
Nội dung vụ kiện như sau:
Anh Hà và chị Liên, đăng ký kết hôn tại Ủy ban nhân dân quận Cầu
Giấy, TP Hà Nội vào tháng 10 năm 1990, và ở chung với bố mẹ chồng. Đến
tháng 2/1996 được bố mẹ chồng cho 26 m
2
đất

ở chợ Nghĩa Tân, anh chị xây
nhà cấp 4 và ra ở riêng. Năm 2002, anh chị xây nhà 2 tầng trên diện tích đó.
Trong quá trình chung sống anh chị đã có một người con là Lê Minh
Hằng (sinh tháng 3 năm 1999).
Trong quá trình chung sống anh chị có nhiều mâu thuẫn đặc biệt là từ
khi chị Liên sinh cháu Trang.

1
Lớp N01.TL1 Bài tập nhóm tháng 2
Tháng 02/2006 anh chị viết đơn thuận tình ly hôn rồi gửi lên Tòa án
nhân dân quận Cầu Giấy, TP Hà Nội
-Về con cái: anh chị đã thỏa thuận được với nhau, cụ thể chị Liên sẽ
nhận việc nuôi cháu Trang.
- Về tài sản : Vợ chồng anh Hà-chị Liên có căn nhà 2 tầng diện tích
26m2 tại số nhà 30 Tô Hiệu và số cổ phiếu trị giá 510 triệu đồng. Do không
thỏa thuận được với nhau nên yêu cầu tòa phân chia theo pháp luật.
Anh Hải cho rằng: vợ chồng anh được bố mẹ anh cho mảnh đất ở chợ,
qua bạn bè anh mới biết việc vợ mình đã giấu chồng đầu tư chơi cổ phiếu
mà không bàn bạc gì với anh. Giờ anh muốn Tòa án chia đôi số cổ phiếu ấy,
đồng thời cho anh sử dụng mảnh đất ở chợ.
Chị Liên hoàn toàn không đồng ý. Chị cho biết tuy số cổ phiếu ấy
được tạo ra trong hời kỳ hôn nhân nhưng số tiền mua đất cổ phiếu ban đầu là
do chị đứng ra vay bạn bè mình được 50.000.000 đồng, chị đã bán số trang
sức của mình (được bố mẹ và họ hàng bên ngoại tặng trong ngày cưới), đồng
thời được bố mẹ ruột mình làm giấy tờ cho tiền (đứng tên chị), số tiền là
42.000.000 đồng. Tổng cộng chị gom góp được 104.000.000 đồng, rồi gửi
người chị họ ở Hà Nội đầu tư giùm. Cổ phiếu được giá chị đã bán bớt một
phần để nhanh chóng trả hết được nợ. Số cổ phiếu hiện nay chị sở hữu ước
tính trị giá 510.000.000 đồng.
Ông Quang (bố chị Liên) cũng đã xác nhận về điều này. Ông cho hay
số tiền ấy là cho riêng con gái mình. Anh Hà không liên quan gì.
Tại bản án sơ thẩm số 62/2006/HNGD-ST Tòa án nhân dân quận Cầu
Giấy, TP Hà Nội đã ra quyết định giải quyết việc ly hôn và tranh chấp tài
sản sau ly hôn giữa anh Lê Hữu Hà và chị Hoàng Thị Liên như sau:
2
Lớp N01.TL1 Bài tập nhóm tháng 2
Về hôn nhân: xét thấy giữa họ có mâu thuẫn trầm trọng, áp dụng điều

89, điều 90 bộ luật hôn nhân gia đình tòa án đã quyết định cho anh Hà và
Chị Liên được ly hôn.
Về tài sản, qua quá trình lấy lời khai và xác minh trên thực tế Tòa án
đã xác định được tài sản chung của hai anh chị gồm:
Qua điều tra xác minh được tài sản của anh chị còn có một căn nhà 2
tầng ở chợ với diện tích 26 m
2
(nơi chị Liên bán thuốc tây) là của bố mẹ anh
Hà cho là tài sản thuộc sở hữu chung của vợ chồng. Hoàn toàn phù hợp với
lời khai của các đương sự.
Căn cứ vào yêu cầu của anh Hà, Tòa án đã áp dụng điều 95, 97, 98
luật hôn nhân gia đình và điều 219, 217, 224 bô luật dân sụ Viêt Nam quyết
định : anh Hà toàn quyền sử dụng 26 m
2
ngôi nhà ở chợ. Qua định giá xác
định giá trị ngôi nhà là 350.000.000 đồng. Anh hà có nghĩa vụ thanh toán
cho chị Liên số tiền là 175.000.000 đồng. Tòa xác định toàn bộ số cổ phiếu
mà chị Liên đang sở hữu là tài sản chung hợp nhất của vợ chồng. Hai anh
chị mỗi người sẽ được chia một nửa số cổ phiếu.
Không đồng tình với quyết định của Tòa án chị Liên đã viết đơn khiếu
nại.
Tại bản án phúc thẩm số 16/2006/HNGD-PT Tòa án nhân dân thành
phố Hà Nội vẫn giữ y án sơ thẩm về vấn đề chia tài sản giữa anh Hà chị
Liên khi ly hôn.
Nhận xét của nhóm:
Trước hết nhóm em hoàn toàn đồng tình với quyết định của Tòa án về
việc quyết định chấp nhận thuận tình ly hôn cho anh Hà và chị Liên theo
điều 89, điều 90 bộ luật hôn nhân gia đình bởi quyết định này dựa trên căn
cứ thực tế, hoàn toàn phù hợp với quy định của pháp luật.
3

Lớp N01.TL1 Bài tập nhóm tháng 2
Tuy nhiên, bản án của Tòa án chưa thực sự “thấu tình, đạt lý”, chưa
quán triệt được nguyên tắc bảo vệ lợi ích chính đáng của các bên trong sản
xuất và nghề nghiệp theo qui định tại điểm C khoản 2 điều 95. Xét thấy chị
Liên là người trực tiếp nuôi con và công việc của chị là bán thuốc tây ở chợ
nếu như theo quyết định của Tòa thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đời sống cũng
như thu nhập của chị sau này.
Dựa trên cơ sở này nhóm em xin đưa ra cách giải quyết vụ việc như
sau:
Tại khoản 1 Điều 27 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định
về tài sản chung của vợ chồng, theo đó có thể hiểu trường hợp ngôi nhà vợ
chồng được cha mẹ tặng cho chung hoặc cho riêng nhưng vợ chồng đã thỏa
thuận là tài sản chung thì căn nhà được xác định là tài sản chung của vợ
chồng. Trong trường hợp đó việc chia tài sản khi ly hôn được giải quyết theo
Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000.
Bố mẹ anh Hà đã thực hiện các thủ tục tặng cho bất động sản cho vợ
chồng anh chị theo quy định của pháp luật, phù hợp với quy định tại khoản 1
Điều 467 Bộ luật dân sự năm 2005, việc tặng cho này hoàn toàn dựa trên cơ
sở tự nguyện theo Điều 465 Bộ luật dân sự. Vì thế đó là tài sản chung của
anh Hà và chi Liên. Xét thấy diện tích ngôi nhà quá nhỏ, không thể phân
chia cho cả hai bên cùng sử dụng, đồng thời nghề nghiệp của chị Liên là bán
thuốc tây ở chợ, đây là công việc đem lại thu nhập chính cho chị và chị là
người trực tiếp nuôi con chưa thành niên (cháu Trang) nên cần phải cho chị
Liên trực tiếp sử dụng ngôi nhà để chị tiếp tục quá trình sản xuất kinh doanh
và nuôi con. Đồng thời theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 95 Luật Hôn
nhân và gia đình năm 2000 “tài sản chung của vợ chồng được chia bằng
hiện vật hoặc bằng giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị
lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần giá trị
4
Lớp N01.TL1 Bài tập nhóm tháng 2

chênh lệch”. Như vậy chị Liên phải có nghĩa vụ thanh toán cho anh Hà số
tiền tương đương với giá trị mà anh Hà được hưởng.
Còn xét về số cổ phiếu, theo quan điểm của nhóm em đó là tài sản
riêng của chị Liên. Tại Điều 50 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định cá nhân
có quyền thự do kinh doanh. Chị là người đứng tên số cổ phiếu ấy, số tiền để
mua cổ phiếu là từ tài sản riêng của chị (chị được bố mẹ cho riêng và đã
được xác nhận trên thực tế). Đồng thời, theo quy định tại Điều 32 luật Hôn
nhân và gia đình năm 2000 thì đồ dùng, tư trang cá nhân được tặng cho
riêng là tài sản riêng của vợ, chồng trừ trường hợp số trang sức ấy được cho
với mục đích là cho vợ chồng để đầu tư kinh doanh. Nên việc chị Liên lấy
tiền mua cổ phiếu là không liên quan đến tài sản chung của vợ chồng. Do
vậy lợi tức phát sinh từ số cổ phiếu là thuộc quyền sở hữu của chị Liên. Việc
Tòa án chia đôi số cổ phiếu đó cho anh Hà là không đúng. Về nguyên tắc khi
ly hôn tài sản riêng của bên nào vẫn thuộc quyền sở hữu của bên đó.
B. Vụ việc 2
a. Nội dung :
Vụ án do tòa án nhân dân tỉnh Hải Dương giải quyết về vấn đề ly hôn
và tranh chấp tài sản sau khi ly hôn giữa :
Chị Nguyễn Thị Quỳnh sinh năm 1968, cư trú tại số 32 đường
Nguyễn Trãi, thị trấn Sao Đỏ và Anh Nguyễn Văn Hải, sinh năm 1965, hiện
cư trú tại số 84 đường Âu Cơ, thị trấn Sao Đỏ, Hải Dương.
Trong đơn xin ly hôn ngày 12/6/2006 chị Nguyễn Thị Quỳnh trình bày :
-Chị và anh Hải kết hôn ngày 16/5/1990 tự nguyện và có đăng kí tại
tại UBND thị trấn Sao Đỏ, tỉnh Hải Dương. Sau khi cưới, anh chị sống hạnh
phúc nhưng đến năm 2004 phát sinh mâu thuẫn do bất đồng quan điểm sống
và thường xuyên đánh cãi, chửi nhau. Ngày 13/4/2005 chị đã có đơn xin ly
5