Yếu tố cung cầu trong thị trường nông nghiệp

Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
MỤC LỤC
MỤC LỤC

Chuyên đề 2: MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ CUNG VÀ CẦU SẢN PHẨM
NÔNG NGHIỆP................................................................................Trang 3
2.1 GIỚI THIỆU VỀ LÝ THUYẾT CUNG - CẦU SẢN PHẨM NÔNG
NGHIỆP........................................................................................................ 3
2.1.1 Bản chất và quy luật của cầu nông phẩm.....................................3
2.1.2 Đặ điểm của cầu nông phẩm..........................................................3
2.2 CẦU VỀ SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP................................................4
2.2.1 Hàm số cầu & đường cầu...............................................................4
2.2.2 Sự dịch chuyển của đường cầu.......................................................5
2.2.2.1 Thu nhập........................................................................................6
2.2.2.2 Thị hiếu và tập quán của người tiêu dùng...................................8
2.2.2.3 Giá của các nông phẩm khác có liên quan..................................8
2.2.4 Hệ số co giãn của cầu.........................................................10
2.2.4.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá...................................................10
2.2.4.2 Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập.........................................11
2.2.4.3 Hệ số co giãn chéo của cầu........................................................11
2.3 CUNG SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP.................................................12
2.3.1 Giới thiệu........................................................................................12
2.3.1.1 Bản chất và quy luật của cung nông phẩm...............................12
2.3.1.2 Đặc điểm của cung nông phẩm..................................................12
2.3.2 Hàm số cung & đường cung.........................................................13
2.3.3 Sự dịch chuyển của đường cung..................................................14
2.3.4 Hệ số co giãn của cung theo giá....................................................15
2.3.5 Tác động của giá cả thị trường đến cung cầu ............................15
GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang
2

Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
2.3.6 Mối quan hệ trong phản – ứng – cung ( động thái cung ).....17
2.4 ỨNG DỤNG CỦA LÝ THUYẾT CUNG CẦU..................................18
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1: Sự khác nhau giữa đường cung sản phẩm truyền thống và mối
quan hệ trong phản - ứng - cung..............................................................18
DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Đường cầu về nông sản....................................................................3
Hình 2: Đồ thị hàm số cầu.............................................................................4
Hình 3: Đối với hàng hóa thông thường, thu nhập tăng làm đường
cầu dịch chuyển sang
phải....................................................................6
Hình 4: Đường cầu về một loại hàng hóa thứ cấp dịch chuyển sang trái
khi thu nhập
tăng..........................................................................................7
Hình 5: Sự thay đổi của sở thích của
người

tiêu dùng sẽ làm đường cầu
dịch chuyển....................................................................................................8
Hình 6: Tác động của sự thay đổi giá cả của hàng hóa thay thế
đến cầu
về
một loại hàng
hóa............................................................9
Hình 7: Đường cung về nông sản................................................................12
Hình 8: Đồ thị hàm số cung.........................................................................14
Hình 9: Sự biến động của cung...................................................................15
Hình 10: Hình thành giá trên thị trường...................................................16
Hình 11: Sự thay đổi về cung cầu khi giá thay đổi.........................16

................................................................................................................
Hình 12: Đồ thị độ dốc đường cung............................................................17
GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang
3
Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
Chuyên đề 2
MỘT SỐ KHÁI NIỆM
VỀ CUNG VÀ CẦU SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP
2.1 GIỚI THIỆU VỀ LÝ THUYẾT CUNG – CẦU SẢN PHẨM NÔNG
NGHIỆP
2.1.1 Bản chất và quy luật của cầu nông phẩm:
Cầu nông sản là lượng nông sản mà người mua có thể mua và sẳn sàng
mua ở mỗi mức giá vào những thời điểm và địa điểm nhất định.

2.1.2 Đặc điểm của cầu nông phẩm:
Cầu nông phẩm có những đặc điểm sau:
- Cầu về nông sản bao gồm cầu cho tiêu dùng trực tiếp, cầu cho sản xuất và
cầu cho chế biến;
GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang
Giá nông sản
Lượng cầu
Hình 1: Đường cầu về nông
sản
D
4
Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
- Cầu về nông sản cho tiêu dùng trực tiếp phụ thuộc nhiều vào sự phát triển
dân số, mức thu nhập, quan hệ giữa nông sản hàng hóa với sản phẩm tiêu dùng
công nghiệp;
- Cầu cho sản xuất là các nông sản dùng làm đầu vào cho sản xuất;

- Nhiều nông phẩm có thể thay thế và bổ trợ cho nhau. Vì thế, sự thay đổi
về cầu của sản phẩm này có thể ảnh hưởng đến cầu của sản phẩm khác.
2.2 CẦU VỀ SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP
2.2.1 Hàm số cầu & đường cầu
Trong quan hệ cầu, trong điều kiện các yếu tố khác không đổi, số cầu của
người tiêu dùng đối với một loại hàng hóa nào đó phụ thuộc vào giá của chính
nó. Vì thế ta có thể biểu diễn số cầu là một hàm số theo giá như sau:
Q
D
= f(P) với dQ
D
/ dP ≤ 0 (1)
Hàm số biểu diễn mối quan hệ giữa số cầu đối với một hàng hóa nào đó
(Q
D
) và giá của nó (P), như hàm số (1), được gọi là hàm số cầu. Để tiện phân
tích các vấn đề cơ bản của kinh tế học, người ta thường dùng hàm số cầu có
dạng:
Q
D
= a + bP hay P = α + βQ
D
(2)
Trong đó: Q
D
là số cầu ( hay lượng cầu ) của người tiêu dùng đối với một
loại hàng hóa nào đó, P là giá của hàng hóa đó và a, b, α, β là các hằng số.
Vì số cầu (Q
D
) và giá (P) có mối quan hệ nghịch chiều nhau nên b ≤ 0 hay

β ≤ 0. Ngoài ra, Q
D
và P phải là giá trị không âm nên a ≥ -bP ≥ 0 hay α ≥ βQ
D
≥ 0. Với hàm số cầu (2) đồ thị hàm số cầu ( còn gọi là đường cầu) là một
đường thẳng P


GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang
5
Đường cầu D
Q
P
0
Q
0
Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
Hình 2: Đồ thị hàm số cầu
Khi phân tích nhu cầu đối với một loại hàng hóa nào đó ta giả định là các
yếu tố khác với giá của chính hàng hóa đó là không đổi, trong thực tế giả định
này là không đúng vì các yếu tố đó luôn thay đổi và sẽ ảnh hưởng đến số cầu.
Các yếu tố này có thể bao gồm vào một hàm số cầu có dạng:

X
D
Q
= f( P
X
, P
Y

, I, H )
Hàm số này cho biết số cầu đối với một hàng hóa X nào đó phụ thuộc
vào giá của chính hàng hóa đó P
X
và các yếu tố khác có liên quan như giá của
hàng hóa có liên quan P
Y
, thu nhập người tiêu dùng I, và một số yếu tố khác
H. Hàm số cầu đối với những hàng hóa khác nhau sẽ có dạng khác nhau. Hàm
số cầu thông dụng nhất là hàm số dạng tuyến tính:

X
D
Q
= α
0
+ α
X
P
X
+ α
Y
P
Y
+ α
I
I + α
H
H
2.2.2 Sự dịch chuyển của đường cầu

Gắn với mỗi đường cầu, trước đây chúng ta giả định rằng tất cả các yếu tố
khác
đều

giữ
nguyên. Khi thể hiện đường cầu, chúng ta mới chỉ quan tâm
đến sự thay đổi của
mức
giá hàng hoá hiện hành ảnh
hưởng

như thế nào
đến lượng cầu.
Đường cầu về một loại hàng hoá dịch chuyển khi ở từng mức giá, lượng
cầu
tương
ứng về hàng hoá thay đổi. Trong trường hợp này, người ta nói cầu
về hàng hoá thay đổi. Cầu
về
hàng hoá tăng lên phản ánh lượng hàng hoá mà
những người tiêu dùng sẵn lòng mua ở
mỗi
mức giá tăng lên. Ngược lại,
cầu về hàng hoá được coi là giảm xuống khi lượng cầu ở từng mức giá
giảm.
Thật ra, lượng hàng hoá mà người tiêu
dùng
muốn và sẵn sàng mua còn
bị chi phối bởi những yếu tố khác:
GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang

6
Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
- Thu nhập của người tiêu dung;
- Thị hiếu và tập quán của người tiêu dung;
- Giá của các nông phẩm khác có liên quan;
- Quy mô dân số;
- Chính sách của Chính phủ;
- Ngoài ra cầu nông sản còn phụ thuộc tính thời vụ của nông phẩm và
kỳ vọng của người tiêu dung;
Khi những yếu tố này thay
đổi,
lượng cầu về hàng hoá ở mỗi mức giá
cũng sẽ thay đổi. Đây là nguyên nhân làm đường
cầu
thị trường dịch
chuyển.
2.2.2.1 Thu
nhập
Thu nhập là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến các quyết định của những
người
tiêu
dùng. Sự thay đổi về thu nhập thường dẫn đến sự thay đổi trong
nhu cầu của họ. Tuy
nhiên,
ảnh hưởng của thu nhập đến cầu về các hàng hoá
có thể là khác nhau, tuỳ theo tính chất
của
chính hàng
hoá

mà ta xem
xét.
Nhu cầu đối với hàng hóa thông thường ( thịt bò ngon, cá lóc, cá điêu
hồng…) ở mỗi mức giá sẽ tăng khi thu nhập của người tiêu dùng tăng, khi đó
đường cầu sẽ dịch chuyển sang
bên

phải và ngược lại.
P

A A’
P1
D1
D2
GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang
7
Marketing nông nghiệp Chuyên đề 2
O Q1 Q’1 Q

Hình 3: Đối với hàng hóa thông thường, thu nhập tăng làm
đường cầu dịch chuyển sang
phải
Đối với một số loại hàng hoá khác mà người ta gọi là hàng hoá thứ
cấp, tình
hình
lại diễn ra theo chiều hướng ngược lại. Chẳng hạn, khi còn
nghèo, thu nhập thấp, các
hàng

hoá

như sắn, khoai được xem như những
loại lương thực chính của các gia đình Việt
Nam.
Tuy nhiên
hiện

nay, với
mức sống và thu nhập cao hơn, cầu về các hàng hoá này của
họ
giảm hẳn.
Người ta không còn sử dụng sắn, khoai như một loại lương thực. Thỉnh
thoảng,
người ta vẫn mua đôi củ sắn, dăm cân khoai song đó không còn là
nhu cầu tiêu dùng
hàng
ngày của đại đa số dân chúng. Những hàng hoá
như khoai, sắn được coi là những hàng
hoá
thứ cấp. Khi thu nhập thấp, cầu
của người tiêu dùng về những hàng hoá hoá này tương đối
cao và ngược lại
P
Thu nhập tăng

P
1

P
2
D

1

D
2


Q’1 Q’2 Q1 Q2
Hình 4: Đường cầu về một loại hàng hóa thứ cấp dịch chuyển sang trái
khi thu nhập
tăng
Không dễ dàng phân biệt hàng hoá thông thường và hàng hoá thứ cấp
GVHD: Bùi Văn Trịnh Trang
8