SKKN Sử dụng hiệu quả đồ dùng dạy học trong giáo dục thể chất

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“SỬ DỤNG HIỆU QUẢ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC TRONG GIÁO DỤC
THỂ CHẤT”
1
Phần mở đầu
1. Lí do chọn đề tài
GDTC trong trường học là một hoạt động giáo dục quan trọng trong toàn bộ sự
nghiệp giáo dục việt nam. GDTC góp phần thực hiện các mục tiêu chiến lược của Đảng,
nhà nước và của ngành nhằm phổ cập và nâng cao cho thế hệ trẻ việt nam những nền tảng
cơ bản để phục vụ đất nước trong thời kỳ hội nhập.
Bên cạnh việc trang bị những kiến thức cho thế hệ trẻ thì việc chăm sóc giáo dục ý
trí rèn luyện để nâng cao sức khỏe có tính chất “toàn dân” là một trong những yêu cầu cơ
bản của giáo dục nước nhà. Do vậy, GDTC đang có một vị trí, một vai trò quan trọng và
ngày càng khẳng định nhiều hơn tính ưu việt,sức lan tỏa và ảnh hưởng của nó đối với đất
nước, đối với thời đại, đối với các thế hệ nói chung và đối với giáo dục học đường nói
riêng. Hiệu ứng của GDTC chính là sức mạnh của một quốc gia,một dân tộc,một thế hệ.
Để GDTC ngày càng có nhiều hơn những hiệu quả tác động vào đời sống cùng với tính
chất và tác dụng của nó thực sự là chất lượng sống của con người thì trong ngành giáo
dục đã vận dụng đưa vào học đường một hệ thống giáo dục cơ bản.
Giáo dục là hoạt động có mục đích và có tổ chức của thầy và trò. Hoạt động của
thầy luôn luôn gắn bó chặt chẽ với hoạt động nhận thức của trò nhằm hình thành cho hs
những quan điểm những niềm tin, những định hướng có giá trị, lí tưởng cũng như động
cơ, thái độ, kỹ năng, kỹ xảo, đạo đức …
Những môn học trong nhà trường nói chung đều góp phần thực hiện những mục
tiêu trên. Đối với mỗi môn học đều có những đặc thù riêng, những phương pháp giảng
dạy nhất định. Riêng đối với bộ môn thể dục cũng có những đặc trưng riêng. ở bộ môn
này những hoạt động của thầy và trò luôn song song với nhau. Trước đây do hoàn cảnh
kinh tế của đất nước còn nhiều khó khăn nên các phương tiện đồ dùng dạy học còn nhiều
hạn chế vì vậy trong quá trình giảng dạy GV thường phải “dạy chay”. Ngày nay khi đồ
dùng dạy học được cung cấp tương đối đầy đủ, thì việc dạy và học trong nhà trường có

nhiều điều kiện để phát triển.
Là giáo viên giảng dạy bộ môn GDTC ở trường tiểu học, qua thực tế giảng dạy cũng
như được tham dự những tiết chuyên đề và học hỏi đồng nghiệp bản thân tôi đã rút ra
được một số kinh nghiệm khi sử dụng đồ dùng dạy học sao cho có hiệu quả và phát huy
được tính chủ động tích cực của học sinh, mang lại hiệu quả cao trong giờ học không
ngừng nâng cao chất lượng trong từng tiết học.
2
Như nhiều môn học khác, bộ môn GDTC có nhiều dụng cụ dạy học và các phương
tiện dạy học của GV là rất đa dạng và phong phú.Vấn đề đặt ra là người GV sử dụng đồ
dùng dạy học như thế nào để nâng lại hiệu quả cao cho tiết học ?
2. Mục đích
Củng cố sức khỏe và phát triển thể lực cho học sinh. Nâng cao chất lượng một giờ
học GDTC thông qua việc sử dụng ĐDDH cho phù hợp với điều kiện hiện có của các
trường hiện nay.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh khối 4 và 5 Trường tiểu học Cát Linh - Đống Đa – Hà Nội
4. Phạm vi, giới hạn nghiên cứu:
Về không gian: Trường Tiểu học Cát Linh - Đống Đa – Hà Nội.
Về thời gian: Trong năm học 2010-2011.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1 Quan sát: Trong quá trình thử nghiệm, quan sát để tìm ra những chỗ đã làm được ,
chỗ chưa được để từ đó đưa ra biện pháp giải quyết.
5.2 Phân tích, nghiên cứu tài liệu:
đề tài sử dụng phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu nhằm tiếp cận các phương
pháp nghiên cứu và kết quả nghiên cứu có liên quan tới đề tài của các tác giả đi trước
trong ngành giáo dục thể chất. Cụ thể:
dựa trên Luật giáo dục, Luật bảo vệ và chăm sóc trẻ em, sách giáo dục học, tâm lý trẻ
em, sách giáo dục thể chất vvv…
Tham khảo chương trình đào tạo môn thể dục của bộ giáo dục và đào tạo đối với các
trường THPT trong toàn quốc; sách hướng dẫn soạn giảng môn thể dục giành cho các

giáo viên thể dục cấp học THPT; sách hướng dẫn sử dụng nội dung giảng dạy môn thể
dục trong chương trình cải cách giáo dục của bộ giáo dục và đào tạo; một số giáo án
giảng dạy, huấn luyện môn bóng bàn của giáo viên thể dục trường THPT và trường Đại
Học SP TDTT Hà Nội.
Tham khảo tài liệu: “Đổi mới phương pháp dạy thể dục” tài liệu của Trần Đồng Lâm
do nhà xuất bảnTDTT Hà Nội ấn hành năm 2000 trong tưyển tập: “nghiên cứu khoa học
sức khoẻ thể chất trong nhà trường các cấp”; “ nghiên cứu một số biện pháp nhằm nâng
cao chất lượng tập luyện môn thể thao tự chọn trong các nhà trường THCS thuộc khu vực
thành thị’’ Luận án tiến sĩ giáo dục học của Nguyễn Viết Minh năm 1998.
3
5.3 Phỏng vấn trực tiếp: tạo điều kiện cho chúng ta tiếp xúc trực tiếp , lắng nghe một
cách trung thực nhất ý kiến của các em về vấn đề đặt ra. sử dụng phương pháp phỏng vấn
nhằm xác định chính xác nguyện vọng học tập môn thể dục ngoài giờ và các bài tập có
tác dụng tốt trong việc nâng cao sức bền chuyên môn cho nam đội tuyển bóng bàn trường
THPT……… Dưới đây đề tài xin trình bày nội dung chi tiết.
5.3.1 Phỏng vấn xác định nguyên nhân học yếu và nguyện vọng học sinh tham gia học tự
chọn môn bóng bàn.
Mục đích: nhằm xác định nguyên nhân và nguyên vọng số học sinh tham gia học tự
chọn môn bóng bàn.
Cách thực hiện: Đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn bằng phiếu hỏi,(nội dung phiếu
hỏi trình bày tại chương 2 của khoá luận), phát phiếu hỏi một lần và thu phiếu hỏi sau 3
ngày phát phiếu.
Cách đánh giá xử lý số liệu phỏng vấn: Đề tài sử dụng phương pháp tính tổng số ý kiến
đồng thuận với từng nội dung, nếu số ý kiến đồng thuận chiếm 70% thì nội dung đó được
đề tài sử dụng để thực nguyệm và định hướng cho công tác thực nghiệm.
5.4 Phương pháp anket: sử dụng bảng hỏi dành cho học sinh đồng để nắm được mức độ
nhận thức của các em về việc sử dụng đồ dùng dạy học.
5.5 Thử nghiệm: áp dụng biện pháp sử dụng đồ dùng học tập để nâng cao hiệu quả tiết
dạy.
4

Nội dung
Chương 1 : Cơ sở lý luận của biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học đạt hiệu quả ở bộ
môn Giáo dục thể chất
Cùng với sự phát triển chung của xã hội ngày nay, TDTT cũng đang trên đà phát
triển không ngừng, nó trở thành một bộ phận không thể thiếu trong đời sống tinh thần của
nhân dân và còn thể hiện sự khát vọng vươn lên chiếm lĩnh mọi đỉnh cao của con người
trong đó có vấn đề TDTT và thể lực với tư cách là một giá trị của con người.
1. Thực trạng về cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên của trường THPT…
1.1. Về cơ sở vật chất.
Là một trường nằm trên vùng đất có truyền thống hiếu học, người dân sớm nhận
thức đúng về giáo dục nên đã chăm lo, tạo điều kiện tốt nhất cho con em mình học tập.
Mục tiêu của nhà trường là đào tạo những học sinh giỏi toàn diện về đức - tri - thể - mỹ -
lao.
Ngoài phong trào học tập các môn văn hoá, thì các hoạt động ngoại khoá về TDTT
của trường cũng rất phát triển. Hoạt động TDTT ngoại khoá là một trong những điểm
mạnh và chủ yếu nhất trong nhà trường, nó thu hút đông đảo học sinh tham gia tập luyện
với mục đích rèn luyện chân thể và nâng cao thành tích thể thao, đăc biệt là các môn thể
thao như: điền kinh, bóng bàn, bóng chuyền….
2. Một vài khái niệm cơ bản
2.1. Biện Pháp: Là cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể.
2.2. Đồ dùng dạy học: Là một thiết bị dùng để minh hoạ, làm rõ hơn, phong phú
hơn nội dung của bài dạy.
2.3 Giáo dục thể chất: Là một môn học nhằm giáo dục và rèn luyện kỹ năng nâng
cao chất lượng về thể lực, từ đó làm nền tảng cho việc phát triển về tư duy cho học sinh
Trong quá trình giáo dục, những tư tưởng chỉ đạo phương hướng cơ bản quy định
nội dung phương pháp và cách tổ chức quy trình giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đào
tạo là vô cùng quan trọng
Đối với bộ môn GDTC ở trường tiểu học thì vừa phải thực hiện mục tiêu trên
nhưng đồng thời cũng phải thực hiện nhiệm vụ quan trọng không kém là góp phần vào
việc phát triển con người toàn diện cả về đức trí thể mỹ.

3. Người giáo viên trong thời kì đổi mới
5
Giáo dục luôn là ưu tiên hàng đầu của XH được Đảng và nhà nước quan tâm coi
nhiệm vụ giáo dục là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất nên các môn học trong
nhà trường luôn được quan tâm với những đồ dùng giang dạy hiện đại nhằm đáp ứng
mục tiêu giáo dục. Đối với nhà trường tiểu học nói chung, bộ môn GDTC nói riêng cũng
được quan tâm với nhiều dụng cụ thể thao và các phương tiện dạy học khác
4. Công cụ lao động của người giáo viên.
Công cụ lao động của người giáo viên là hệ thống những tri thức KN, KX cần thiết
để thực hiện chức năng giáo dục nhằm thu hút học sinh tham gia một cách tự giác tích
cực. Nhân cách người giáo viên với tất cả vẻ đẹp tâm hồn trí tuệ đạo đức có ý nghĩa to
lớn có tính quyết định trong giáo dục.
Ngoài ra các phương tiện giáo dục khác như đồ dùng dạy học các phương tiện kỹ
thuật… cũng góp phần rất lớn vào việc nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục. Tuy nhiên
cho dù các phương tiện dạy học có hiện đại đén đâu chăng nữa thì vai trò của người giáo
viên cũng hết sức quan trọng. Vì vậy giáo viên phải vận dụng sử dụng các phương tiện
dạy học một cách linh hoạt trong mọi hoàn cảnh thì bài dạy mới đạt hiệu quả cao vừa
đảm bảo chất lượng giáo dục một giờ học, vừa mang tính khoa học phù hợp với hoàn
cảnh
5. Vai trò, tác dụng của các phương tiện đồ dùng dạy học
Trong quá trình dạy học thể dục, việc sử dụng phương pháp dạy học không thể tách
rời với việc sử dụng các phương tiện dạy học. Các phương tiện dạy học sẽ giúp cho học
sinh lĩnh hội các tri thức và rèn luyện KN, KX giúp cơ thể phát triển cân đối toàn diện.
Do đó đồ dùng dạy học và các phương pháp khi sử dụng đồ dùng dạy học góp phần rất
lớn vào việc nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học
6
Chương 2 : Thực trạng sử dụng đồ dùng dạy học môn GDTC
Do đội ngũ giáo viên được tuyển chọn theo chuẩn và cách điều hành hiệu quả của
đội ngũ quản lý nên các mặt hoạt động nói chung và phong trào TDTT của trường thực
sự là một điểm sáng trong toàn thành pho. Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, hiện

cơ sở vật chất dành cho học tập và thi đấu TDTT của nhà trường đạt yêu cầu đảm bảo
cho công tác giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh nhà trường.
Trong giờ học GDTC ở trường tiểu học, việc sử dụng đồ dùng dạy học là hết sức quan
trọng vì:
+ Phải căn cứ vào lưới tuổi, khối lớp để sử dụng đồ dùng cho hợp lí nâng cao hiệu
quả giờ dạy
+ Phải căn cứ vào bài dạy và điều kiện thực tế của nhà trường như: sân bãi trang
thiết bị hiện có thời tiết …
+ Phải căn cứ vào mức độ tiếp thu và thực hiện của học sinh
+ Phải sử dụng đồ dùng sao cho phù hợp với từng giai đoạn học tập và rèn luyện
Thật vậy, khi giảng dạy môn GDTC ở trường tiểu học, bản thân tôi thấy nhiều vấn đề
phải bàn luận, trao đổi mới có thể đem lại những giờ học tốt. Cũng có nhiều người cho
rằng sử dụng đồ dùng dạy học môn GDTC đơn giản nhưng thực tế thì :Để có được một
giờ học có hiệu quả cao thì người giáo viên phải đầu tư nhiều công sức,vất vả vì:
+ Đối tượng học sinh rất hiếu động, các em luôn muốn đùa nghịch tìm tòi khám phá
+ Học sinh thích xuống sân để vui đùa, để thể hiện mình
+ Môi trường giảng dạy thì rộng
Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm học 2011 – 2012:
Khối 4
Tổng số
HS
Điểm A
+
Tỉ lệ % Điểm A Tỉ lệ % Điểm B Tỉ lệ %
330 0 0 203 61,5 127 38,5
Khối 5
7
Tổng số
HS
Điểm A

+
Tỉ lệ % Điểm A Tỉ lệ % Điểm B Tỉ lệ %
310 0 0 219 67,9 91 32,1
8
Chương III: Một số biện pháp …
1. Biện pháp 1: Đảm bảo an toàn cho học sinh trong việc sử dụng đồ dùng dạy học:
Các em có thể thực hiện và sử dụng khá tốt những bài tập có tính chất rèn luyện cơ bản,
các em có thể tập luyện những bài tập đã trở thành KN, KX. Trong chương trình đã sử
dụng một số bài tập thể hiện tính khéo léo… như: Nhẩy dây ném bóng trúng đích…Đòi
hỏi ở người giáo viên phải chú ý hơn khi sử dụng đồ dùng dạy học sao cho đạt hiệu quả
và hơn nữa là phải đảm bảo an toàn cho học sinh khi thực hiện. Bởi lúc này, các em rất có
hứng thú với việc tập luyện các môn mới và ở lứa tuổi này các em rất ham chơi và hiếu
động nếu không chú ý sẽ rất rễ xảy ra những tai nạn ảnh hưởng lớn đến kết quả giờ học .
Do đó khi sử dụng đồ dùng dạy học giáo viên luôn đảm bảo sự an toàn ở mưc cao nhất,
đồng thời phải luôn quan sát hướng dẫn các em tập luyện tránh những sai lệch khi các em
sử dụng đồ dùng
* VD: Với nhẩy dây kiểu chụm 2 chân ở học sinh lớp 4. Gv phảI nắm bắt được rõ ràng
tình hình sức khỏe của học sinh cũng như tình hình sân bãi dụng cụ nơi tập luyện…sau
đó mới đi vào quy trình giảng dạy.Trong quá trình cho học sinh luyện tập giáp viên phải
luôn theo dõi những động tác của học sinh khi thực hiện cũng như ý thức kỷ luật vì ở lứa
tuổi này các em rất hiếu động lấy dây đùa nghịch nhau thậm trí quăng dây vào mặt nhau
rất nguy hiểm ảnh hưởng tới bản thân học sinh cũng như hiệu quả giờ học
Khi được dự một số tiết chuyên đề ở các trường trong Quận và áp dụng thực tế giảng
dạy bộ môn GDTC ,tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm giảng dạy cho bản thân về
phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học sao cho có hiệu quả.Quan trọng hơn đó chính là
sự tâm huyết của người giáo viên đối với nghề, với niềm yêu thương con trẻ.
Để mang lại hiệu quả cho giờ học thì giáo viên cần phải vận dụng linh hoạt các đồ
dùng hiện có đông thời luôn có sự chuẩn bị kỹ càng cho các giờ học như:
Biện pháp 2: Lựa chọn đồ dùng dạy học hợp lý đối với nội dung bài dạy và đối tượng
học sinh trong quá trình giảng dạy.

Nhu cầu các em tham gia những trò chơi mang tính nhanh nhẹn khéo léo nhiều hơn
như: đá cầu, nhẩy dây, các trò chơi với bóng … Do đó giáo viên có thể thay đổi nội dung
khi sử dụng đồ dùng luyện tập học sinh nam có thể chơi bóng rổ các em nữ co thể chơi
nhẩy dây…
Biện pháp 3: Tận dụng đồ dùng dạy học sẵn có, thường xuyên kiểm tra chất lượng và
bổ sung kịp thời.
Trong các giờ học giáo viên có thể sử dụng những dụng cụ sẵn có của trường để đảm
bảo mục tiêu và chất lượng dậy thể dục. Nên thường xuyên kiểm tra và có kế hoạch bổ
sung những dụng cụ mau hỏng , đảm bảo đầy đủ dụng cụ học tập cho học sinh tập luyện.
Biện pháp 4: Tránh lạm dụng việc sử dụng các đồ dùng dạy học hiện đại.
9
Trong các giờ học mới, ôn tập hay tập luyện cho HS chuẩn bị thi đấu GV có thể sử
dụng băng hình, băng tiếng , phát huy tác dụng của các phương tiện, thiết bị có sẵn và
tranh ảnh để phục vụ, nâng cao chất lượng giảng dạy. Tuy nhiên cũng cần tránh lạm dụng
phương tiện dạy học hiện đại, không thực hiện thị phạm, làm mẫu cho HS hoặc chỉ cho
HS xem băng hình động tác kỹ thuật mà không được tập luyện .
Điều đó làm các em yêu thích môn học hơn, lại vừa đảm bảo hiệu quả giờ học qua đó
phát hiện các em có năng khiếu để bồi dưỡng và phát triển
10
Kết quả đạt được
Qua thời gian vận dụng kinh nghiệm trên trong giảng dạy bản thân tôi thấy đã đạt được
những hiệu quả nhất định.
Kết quả khảo sát chất lượng môn Giáo dục thể chất khối 4 học kỳ I năm học 2011 -
2012
Tổng số
HS
Điểm A
+
Tỉ lệ % Điểm A Tỉ lệ % Điểm B Tỉ lệ %
330 39 12 291 88 0 0

Kết quả khảo sát chất lượng môn Giáo dục thể chất khối 9học kỳ I năm học 2009 –
2010
Tổng số
HS
Điểm A
+
Tỉ lệ % Điểm A Tỉ lệ % Điểm B Tỉ lệ %
310 73 35 237 65 0 0
Thực tế cho thấy:
Đa số các em đều yêu thích môn học
Học sinh tập luyện một cách tự giác tích cực
Nhà trường đã đạt được danh hiệu trường tiến tiến xuất sắc về TDTT cấp thành phố
Qua các giờ học tôi đã phát hiện được nhiều học sinh có năng khiếu tham gia đội tuyển
của quận đi thi thành phố đạt nhiều thành tích cao.
11
Kết luận
Trên đây là kinh nghiệm của bản thân thông qua thực tế giảng dạy ở nhà trường
cũng như tham khảo các đồng nghiệp.Trong thực tế giảng dạy ở nhà trường người GV
phải căn cứ vào điều kiện CSVC của từng trường vào lứa tuổi của cũng như trình độ nhận
thức của học sinh để cho giờ học đạt hiệu quả cao nhất
Thông qua các nhận xét, đánh giá tham khảo ý kiến của các đồng nghiệp tôi nhận
thấy:
* Không nên quá lạm dụng các phương tiện dạy học hiện đại mà phải luôn vận
dụng các đồ dùng dạy học một cách hợp lí sáng tạo
* Phải nâng cao vai trò của người giáo viên trong giờ học.
* Phải phát huy được tính tự giác tích cực của học sinh trong giờ …
Với nội dung viết còn khiêm tốn, tôi xin mạnh dạn trình bày biện pháp đã áp dụng
để nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học ở bộ môn giáo dục thể chất , sẽ không
tránh khỏi những thiếu sót tôi rất mong được Lãnh đạo cấp trên góp ý kiến giúp tôi thực
hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao.

Xin chân thành cảm ơn!
12
Các tài liệu tham khảo
Bộ giáo dục và đào tạo ( 2004 ), Luật giáo dục, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
Phạm Khắc Chương ( 2005 ), Rèn đạo đức và ý thức công dân, Nhà xuất bản Đại học sư
phạm, Hà Nội
Nguyễn Hạnh , Tuyển chọn 100 trò chơi dân gian Việt Nam, Tủ sách kỹ năng hoạt động
Thanh Thiếu Nhi, Nhà xuất bản Trẻ.
Nguyễn Thanh Thảo ( Biên soạn), Trò chơi dân gian, Nhà xuất bản Lao Động
Từ điển tiếng việt ( HTTP. Tudientiengviet.com.vn)
Sách giáo dục thể chất khối 4& 5
Danh mục chữ viết tắt
Thể dục thể thao : TDTT
Giáo dục thể chất: GDTC
Giáo viên :GV
Học sinh :HS
13