Đề cương ôn thi tốt nghiệp môn ngữ văn THPT

Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
1
MỞĐẦU
Cácemhọcsinhthânmến!
BộtàiliệuHướngdẫnônthitốtnghiệpnàychỉmangtínhchấtnộibộcủanhàtrường.
Chúngtôichỉmongmuốnhệthốnghoánhữngkiếnthứccácemđãđượchọctrongchương
trìnhlớp12mộtcáchngắngọnnhất,đầyđủnhất,dễhọcnhấtđểgiúpcácemôntậptốthơn
vàđạtkếtquảcaonhấttrongkìthitốtnghiệpTHPT.
Bộtàiliệuđãsoạntấtcảcáctácphẩmvănhọccótrongcấutrúcđềthitốtnghiệp.
Tuynhiên,quanghiêncứucấutrúcđềthivàđềthitốtnghiệpnămhọc2008–2009,chúng
tôilưuýcácemmộtsốvấn đềsauđây:
1.Vềcấutrúcđềthi:Đềthivẫncóhaiphần,phầnchungvàphầnriêngvớitỉlệ
điểmlà55.Điểmkháclà,cácemđượcchọnphầnriêngphùhợpvớinănglựccủamìnhđể
làm.Chẳnghạn,nếuemhọcchươngtrìnhnângcaothìvẫncóthểchọncâuhỏidànhchohọc
sinhhọcchươngtrìnhchuẩn đểlàmvàngượclại.Cácemchỉ đượcphéplàmmộtphầnriêng,
nếulàmcảhaiphần riêngthìkhôngđượctính điểm.
2.Vềchươngtrìnhthi:
aĐốivớihọcsinhhọctheochươngtrìnhnângcaothìlưuýcácbàihọcsauđây:
+Tiếnghátcontàu.
+Conđườngtrởthànhkẻsĩhiệnđại.
+Tưduyhệthống,nguồnsứcsốngmớicủađổimớitưduy.
+MộtngườiHàNội.
+TácgiaNguyễnTuân.
Nhữngbàihọcnày,cácemcómấylựachọnsauđây:
Thứnhất:Khôngcầnhọcnhữngbàinày.Vì,cácemsẽchọnphầnriêngdànhchohọcsinh
họctheochươngtrìnhchuẩn đểlàm.
Thứhai:Cácem đọckỹ Tiếnghátcontàu,MộtngườiHàNội thìrấtdễcócâuhỏiphầnriêng
5điểm dànhchocácemrơivàohai bàihọcnày.
bQuanghiêncứuđềthinămhọc2008– 2009,cácbàihọcsauđâycácemcũng ít
cầnquantâmhơn:
+VợchồngAPhủ.Lído,nămtrướcđãcóđềthivềgiátrịnhânđạocủatácphẩm

dànhchochươngtrìnhchuẩn.
+Ai đã đặt tênchodòng sông. Lído, năm trướcđãcó đềthi về hìnhtượngsông
Hươngcủatácphẩmdànhchochươngtrìnhnângcao.
+Thuốc.Lído,nămtrướcđãcóđềthivềcâuchuyệntạiquántràcủanhàlãoHoa
Thuyên củatácphẩm ởphầnchung.
Cuốicùng,khôngsựtưvấnnàotốtbằngsựnỗlựccủabảnthân.
Chúccácemthànhcông!
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
2
PHẦN1:VĂNHỌC
KHÁIQUÁTVĂNHỌCVIỆTNAM
TỪCÁCHMẠNGTHÁNGTÁM1945ĐẾNHẾTTHẾK Ỉ XX
I.VĂNHỌCVIỆTNAMTỪCÁCHMẠNGTHÁNGTÁM1945ĐẾN1975.
1.Vàinétvềhoàncảnhlịchsử,xãhộivàvănhoá.
Nềnvănhọccósựlãnh đạothốngnhất,chặtchẽvàtoàndiệncủaĐảngCộngsản.
Cósựthayđổilớnvềmôitrườnghoạtđộngvănnghệsovớithờikỳtrước.
Cuộcchiếntranhgiảiphóngdântộckéodàisuốt30nămđãtácđộngsâusắc,mạnh
mẽtớiđờisốngvậtchấtvàtinhthầncủatoàndântộc.
Nềnkinhtếnghèonànchậmpháttriển;điềukiệngiaolưuvănhoávớinướcngoài
khôngthuậnlợi,chỉgiớihạntrongmộtsốnước(LiênXô,TrungQuốc,CuBa,BắcTriều
Tiên,CộnghoàdânchủĐức).
2.Quátrìnhpháttriểnvànhữngthànhtựuchủyếu
a.Giaiđoạn1:Từnăm1945đếnnăm1954
Đánhgiáchung:Vănhọcgắnbósâusắcvớiđờisốngcáchmạngvàkhángchiến,
hướngtớiđạichúng,phảnánhsứcmạnhcủaquầnchúngnhândân.
Thànhtựu:
+Truyệnngắnvàkí: Nởrộ,đạtnhiềuthànhtựu,phảnánhchânthựchiềumặtcuộc
sống.Tácphẩmtiêubiểu:MộtlầntớiThủđô(TrầnĐăng), Đôimắt,Nhậtkíởrừng(Nam
Cao), Đấtnướcđứnglên (NguyênNgọc),TruyệnTâyBắc (TôHoài),…
+Vềthơ:Thànhtựuxuấthiệnmuộnhơnsongcónhiềutácphẩmxuấtsắccangợi

cuộckhángchiếnvàconngườikhángchiến,thểhiệnchânthựctìnhcảmcủaconngườitrong
khángchiến,nghệthuậtthơhướngvềdântộc:ViệtBắc(TốHữu),TâyTiến(QuangDũng),
BênkiasôngĐuống (HoàngCầm),Đấtnước(NguyễnĐìnhThi),Đồngchí(ChínhHữu), 
+ Kịch: Xuất hiện muộn và không nhiều thành tựu. Bắc Sơn, Những người ở lại
(NguyễnHuyTưởng),ChịHoà(HọcPhi).
+Líluận,phêbìn h:khôngnhiềuthànhtựu.ChủnghĩaMácvàvấnđềvănhoáViệt
Nam(TrườngChinh),Nhậnđường,Mấyvấnđềnghệthuật(NguyễnĐìnhThi),Giảngvăn
Chinhphụngâm (ĐặngThaiMai).
b.Giaiđoạn2:Từ1955đến1964.
Đánhgiáchung:Vănhọccóhainhiệmvụlàphảnánhcôngcuộcxâydựngchủ
nghĩaxãhộiởmiềnBắcvàđấutranh giảiphóngmiềnNam thốngnhấtnướcnhà.
Thànhtựu:
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
3
+Vănxuôi:Đềtàikhángchiếnđãđượcnhìnsâu,toàndiệnhơn,khôngchỉcangợi
tinhthầnbấtkhuất,chủnghĩaanhhùngmàcònphảnánhphầnnàohisinh,giankhổ,tổnthất
vàsốphậnconngườitrongchiếntranh.Tácphẩmtiêubiểu:Caođiểmcuốicùng(HữuMai),
Trước giờ nổ súng (Lê Khâm), Vợ nhặt (Kim Lân), Cửa biển (Nguyên Hồng), Mùa lạc
(NguyễnKhải),SôngĐà(NguyễnTuân),…
+Thơca:tậptrungthểhiện những nguồncảm hứnglớn nhưsựhoàhợpgiữacái
chungvàcáiriêng;cangợichủnghĩaxãhộivớicuộcsốngmới,conngườimới;nỗiđauchia
cắtđấtnước,nhớthươngmiềnNamgắnliềnvớikhátvọnggiảiphóngdântộc.Tácphẩm
tiêubiểu:Giólộng(TốHữu), Ánhsángvàphùsa (ChếLanViên),Riêngchung (XuânDiệu),
Đấtnở hoa,Bài thơcuộcđời(HuyCận),Tiếngsóng (TếHanh),Mồanh hoanở( Giang
Nam),…
+Kịch:Đượcdưluậnchúý:Mộtđảngviên(HọcPhi),Ngọnlửa(NguyễnVữ),Chị
Nhàn,Nổigió (ĐàoHồngCầm)
c.Giaiđoạn3:Từ1965đến1975.
Đánhgiáchung:VănhọctừBắcchíNamhuyđộngtổnglựcvàocuộcchiếnđấu,
tậptrungkhaithácđềtàichốngđếquốcMĩ.Chủđềbaotrùmlàcangợichủnghĩaanhhùng

cáchmạng,cangợiTổquốcvàchủnghĩaxãhội.
Thànhtựu:
+Truyệnkí:Phảnánhnhanh,kịpthờicuộcchiếnđấucủanhândâncảhaimiền,biểu
dương,cangợinhữngtấmgươnganhhùng.Tácphẩmtiêubiểu:Ngườimẹcầmsúng,Những
đứacontronggia đình (NguyễnThi),Rừng xà nu (NguyễnTrungThành),Hòn đất (Anh
Đức),Mẫnvàtôi(PhanTứ), HàNộitađánhMĩgiỏi(NguyễnTuân),Vùngtrời(HữuMai),
Dấuchânngườilính(NguyễnMinhChâu),Bãobiển(ChuVăn), 
+Thơca:Tậptrungthểhiệncuộcraquânvĩđạicảdântộc,khámphásứcmạnhcủa
conngườiViệtNam,nhậnthứcvàđềcaosứmệnhlịchsử,tầmvócvàýnghĩanhânloạicủa
cuộckhángchiếnchốngMĩ,ghinhậnđónggópcủalớpnhàthơtretrưởngthànhtrongkháng
chiếnchốngMĩ.Tácphẩmtiêubiểu:Ratrận,Máuvàhoa(TốHữu),HoangàythườngChim
báobão,Nhữngbàithơđánhgiặc(ChếLanViên),Vầngtrăngquầnglửa(PhạmTiếnDuật),
Đấtngoạiô,Mặtđườngkhátvọng (NguyễnKhoaĐiềm),Giólàocáttrắng(XuânQuỳnh), 
+Kịch: CónhữngthànhtựuđángghinhậnĐạiđộitrưởngcủatôi(ĐàoHồngCẩm),
Đôimắt (VũDũngMinh).
+Líluậnphêbình:Nhiềucôngtrìnhnghiêncứucógiátrịtậptrungởmộtsốtácgiả
nhưĐặngThaiMai,HoàiThanh,XuânDiệu,ChếLanViên.
d.Vănhọcvùngtạmđịchtạmchiếmtừ1945đến1975.
Vănhọcvùngđịchtạmchiếmtừ1945đến1975chia2giaiđoạn:
+DướichếđộthựcdânPháp(19451954)
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
4
+DướichếđộMĩ Nguỵ(19551975))
Cónhiềuxuhướngvănhọctiêucực,phảnđộngnhưxuhướng“chốngcộng”,xu
hướngđồitruỵ.
Xuhướngvănhọctiếnbộ,yêunướcvàcáchmạng(bịđànápnhưngvẫntồntại).Nó
phủđịnhchếđộbấtcông,tànbạovàlênánbọncướpnướcvàbánnước,thứctỉnhlòngyêu
nướcvàýthứcdântộc,cổvũnhândân,tậphợplựclượngxuốngđườngđấutranh.
Mộtbộphậnvănhọccónộidunglànhmạnhvàgiátrịnghệthuậtcao:viếtvềhiện
thựcxãhội,vềđờisốngvănhoá,phongtục,vẻđẹpconngười(VũHạnh,TrầnQuangLong,

ĐôngTrình,VũBằng,ViễnPhương,HoàngPhủNgọcTường,SơnNam,VõHồng…)
e.Đánhgiákháiquátthànhtựuvàhạnchếcủavănhọc:
Thànhtựu:Vănhọchoànthànhxuấtsắcnhiệmvụ;đàotạođộingũnhàvănđông
đảogồmnhiềuthếhệ;pháthuymạnhmẽtruyềnthốngtưtưởngcủavănhọcdântộc;đạt
nhiềuthànhtựuvềthểloại vàphongcáchtácgiả.
Hạnchế:Nhiềutácphẩmthểhiệnconngườivàcuộcsốngxuôichiều,phiếndiện;
phongcáchriêngcủatácgiảchưađượcpháthuy;vậndụnghờihợtphươngphápsángtác
hiệnthựcxãhộichủnghĩa.
3.NhữngđặcđiểmcơbảncủavănhọcViệtNamtừ1945đến1975: 
a.Nềnvănhọcchủyếuvậnđộngtheohướngcáchmạnghoá,gắnbósâusắcvới
vậnmệnhchungcủađấtnước.
Đất nước30 năm cóchiếntranh, vừa xâydựngCNXHở miền Bắc vừađấutranh
thốngnhấtnướcnhà,vănhọccónhiệmvụtậptrungphụcvụcáchmạng,cổvũchiếnđấu.
Tronghoàncảnhchiếntranh,TổquốcvàChủnghĩaxãhộiphảiđặtlênhàngđầu.Gắnbóvới
nhândân,đấtnướclàyêucầucủathờiđạivàcũnglàtìnhcảmýthứccủamỗinhàvăn.
b.Nềnvănhọchướngvềđạichúng(mangtínhnhândânsâusắc).
Lựclượngnòngcốtcótínhquyếtđịnhchiếnthắnglàcôngnôngbinh.Vìvậyvăn
họchướngvềđạichúngvàcótínhnhândân,tínhdântộclàcảmhứngchủđạo,làchủđềcủa
nhiềutác phẩm. Chủ đề văn học rõ ràng, ngắn gọn, nội dung dễ hiểu và thườngtìmđến
nhữnghìnhthứcnghệthuậtquenthuộc,ngônngữbìnhdị,trongsáng,dễhiểu.
c.Nềnvănhọcchủyếumangkhuynhhướngsửthivàcảmhứnglãngmạn.
Vănhọcđềcậpđếnnhữnhvấnđềlớn,mangtầmsửthi,viếtvớiniềmtintưởng,phơi
phớilạcquanvềchiếnthắngcuốicùngcủadântộc.
II.KHÁIQUÁTVĂNHỌCVIỆTNAMTỪNĂM1975ĐẾNHẾTTHẾKỈXX.
1.Hoàncảnhlịchsử,xãhội vàvănhoá:
Chiếntranhkếtthúc,đờisốngvềtưtưởngtâmlí,nhucầuvậtchấtcủaconngườiđã
cósựthayđổisovớitrước.Từ19751985talạigặpkhókhănvềkinhtếsaucuộcchiếnkéo
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
5
dài.CộngthêmsựảnhhưởngcủahệthốngcácnướcXHCNởĐôngÂubịsụpđổ,đờisống

chínhtịvănhoácónhiềutácđộnglớn.
2.Nhữngthànhtựuchủyếu
VănhọcViệtNambướcvàothờikìđổimới.Vănhọcvậnđộngtheokhuynhhướng
dânchủhoá,mangtínhnhândân,nhânbảnsâusắc,cótínhhướngnội,quantâmsốphậncá
nhântronghoàncảnhphứctạp,đờithường,cónhiềutìmtòi đổimớivềnghệthuật.
a.Vềvănxuôi:Phóngsự,tiểuthuyếtphóngsự,kịchbảnsânkhấupháttriểnmạnhdo
nhucầubứcxúcchốngtiêucực.Vềsau,nghệthuậtkếttinhhơn ởtruyệnngắnvàtiểuthuyết.
b.Vềthơ: Viếttrườngcaởcácnhàthơxuấtthânquânđội:Nhữngngườiđitớibiển,
Nhữngngọnsóngmặttrời củaThanhThảo,Đườngtớithànhphố củaHữuThỉnh,…
c.Cácth ểloạikhác: Chưacóthànhtựuđángkể.
3.Nhữngđổimớivềnộidungvànghệthuật:
Trước1975,đốitượngcủavănhọcchủyếulàconngườilịchsử,lànhânvậtsửthi.
Sau1975,conngườiđượcnhìnnhậnởphươngdiệncánhânvàtrongquanhệđờithường.
 Nhữngnguồncảmhứngmớichongườicầmbút:cảmhứngthếsựtăngmạnhtrong
khicảm hứng sửthi giảm dần.Từđó, văn họcquantâmnhiềutớisố phậncá nhântrong
nhữngquyluậtphứctạpcủađờithường,nộitâmcủanhânvậtđượckhaithácsâuhơn,bút
pháphướngnộiđượcpháthuy.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
6
TÁCGIANGUYỄNÁIQUỐC–HỒCHÍMINH
(18901969) 
I. VÀINÉTVỀTIỂUSỬ.
Tênkhaisinh:NguyễnSinhCung,sinhtrongmộtgiađìnhcótruyềnthốngkhoa
bảng.QuêtạiKimLiên –Nam Đàn NghệAn.
Năm1911,đổitênthànhAnhBavàrađitìm đườngcứunước.Năm1020,thamgia
sánglậpĐảngCộngsảnPhápvàtiếpcậnchủnghĩaMác–LêNin.Năm1930,Ngườichủtrì
hộinghịhợpnhấtcácĐảngCộngsảnởViệtNam,thànhlậpĐảngCộngsảnViệtNam.Năm
1941,ngườivềnướctrựctiếpchủtrìHộinghịTW8vàthànhlậpmặttrậnViệtMinh.Năm
1945,Ngườichỉđạothànhcôngcuộctổngkhởinghĩa.Ngườiđãtrựctiếplãnhđạodântộc
tronghaicuộckhángchiếnchốngPhápvàchốngMĩ.Ngườimấtnăm1969.

II.QUANĐIỂMSÁNGTÁC.
 Hồ ChíMinh không có ýđịnh xâydựngcho mình một sự nghiệp vănchương 
Ngườikhôngtựnhậnmìnhlànhàvăn.SựnghiệpmàNgườihằngtheođuổi làsựnghiệpcách
mạnggiảiphóngdântộc.
Ngườicóquanđiểmrõràng:
+Vănchươnglàthứvũkhíphụcvụđắclựcchosựnghiệpcáchmạng.
+Vănhoánghệthuậtcũnglàmộtmặttrận,anhchịemnghệsĩlàchiếnsĩtrênmặt
trậnđó.
+KhisángtácbaogiờNgườicũngxácđịnh:viếtchoai?(đốitượng),viếtcáigì? (nội
dung),viếtnhưthếnào? (hìnhthức)vàviếtđểlàmgì?(mụcđích),
+Nhàvănphảimiêutảchohay,chochânthực,chohùnghồn,tránhsựcầukỳ,xalạ.
III.SỰNGHIỆPSÁNGTÁC.
1.Vănchínhluận:
Nộidung:Đâylànhữngtácphẩmcótínhchiếnđấu,đấutranhtrựcdiệnvớikẻthù
vàphụcvụnhữngnhiệmvụcáchmạngcủaĐảng,dântộc Tuyênngônđộclập;Lờikêugọi
toànquốckhángchiến, 
Phongcách:Lậpluậnchặtchẽ,lờilẽđanhthépvàgiàutínhhìnhtượng.
2.Truyệnvàký:Chủyếusángtáctừ1920đến1923.
Nộidung:Tốcáoâmmưu,chínhsáchcủachínhquyềnthựcdânvàbèlũtaysaibán
nước Vihành;NhữngtròlốhayVarenvàPhanBộiChâu, 
Phongcách:Ngòibútcótínhchiếnđấucao,cósựkếthợpgiữanéttruyềnthốngcủa
vănhọcphươngĐôngvàphongcáchChâuÂuhiệnđại.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
7
3.Thơca:
Nộidung:Giải bàytâmsự,cổvũ,độngviêntinhthầnđoànkết,đấutranh,tuyên
truyềnđườnglốicủaĐảnghoặcghilạihiệnthựccuộcsống, Nhậtkítrongtù;Nguyêntiêu;
Báotiệp, 
Phongcách:CósựkếthợpnhuầnnhuyễnchấtcổđiểncủathơcaphươngĐôngvà
tinhthầnhiệnđạicủachiếnsĩcộngsản.

TUYÊNNGÔNĐỘCLẬP
 HồChíMinh
I.KHÁIQUÁTVỀTÁCPHẨM.
1.Hoàncảnhrađời:
SaukhiCáchmạngthángTámthànhcông,chínhquyềnnontrẻđanggặprấtnhiều
khókhănbởiâmmưucủacácthếlựcthùđịch:PhíaBắc,20vạnquânTưởng,đằngsaulà
MỹmượndanhnghĩaquânĐồngminhvàonướctatướcvũkhícủaNhật;phíaNam,5vạn
quânAnh,núpsaulàThựcdânPhápâmmưuquaylạixâmlượcViệtNam;trongnướccác
thếlựcthùđịchtìmcáchchốngphácáchmạngquyếtliệt.
Ngày2/9/1945tạivườnhoaBaĐình(HàNội)HồChíMinhthaymặtChínhphủ
lâmthờiđọc“Tuyênngônđộclập”khaisinhnướcViệtNamdânchủcộnghòa.
2.Đốitượngvàmụcđích:
Cácthếlựcthùđịch:Tuyênngônđộclậptuyênbốrộngrãiquyềnvànềnđộclậptự
docủadântộcViệtNam,đậptanâmmưuxâmlượcViệtNamvàchốngphácáchmạngViệt
Namcủacácthếlựcthùđịch.
Nhândânyêuchuộnghoàbìnhtrênthếgiới:Tuyênngônvạchtrầnâmmưucủakẻ
xâmlượcViệtNamvàkêugọinhândânthếgiớiủnghộdântộcViệtNam.
NhândânViệtNam:Tuyênngônkêugọiđoànkết,quyếttâmbảovệđộclậptựdo
củadântộc.
II.NHỮNGNỘIDUNGCHÍNH.
1.Phần1: Cơsởlýluận(pháplý)củabản Tuyênngôn.
TríchdẫnhaibảnTuyênngônđộclậpcủanướcMĩvàTuyênngônNhânquyềnvà
DânquyềncủaCáchmạngPháp.HaibảnTuyênngônđềukhẳngđịnh:quyềntựdo,bình
đẳng, mưu cầuhạnh phúclà quyềnbất khảxâm phạm củacon người. Từquyền lợicon
ngườiBácđã“suyrộngra”,pháttriểnthànhquyềnlợidântộc.Mọidântộcđềucóquyềntự
quyếtđịnhlấyvậnmệnhcủamình.
ĐặtbabảntuyênngônnganghàngnhaulàngầmsosánhtầmvóccủaCáchmạng
thángTám,đồngthờithểhiệnniềmtựhào,kiêuhãnh.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
8

Nghệthuật:Sửdụngnghệthuậtđánhđịchquenthuộccủavănhọctruyềnthống:lấy
gậyông,đậplưngông.TạocơsởđểtriểnkhaihệthốnglậpluậncủaTuyênngôn.
2.Phần2: CơsởthựctiễncủaTuyênngôn.
a.TốcáotộiáccủathựcdânPháp. 
LợidụnglácờTựdo Bình đẳngBácáiđểđếncướpnướcta,ápbứcđồngbàota.
Vềchính trị: Chiarẽ sựđoànkếtcủadântộcta,tắmcáccuộckhởi nghĩacủata
trongbiểnmáu,thi hànhcácchính sách ngudân,đầuđộcdân tabằng rượucồnvàthuốc
phiện kếtquảcủacôngcuộckhaihoávănminhlàhơn95%dânsốnướctamùchữ.
Vềkinhtế:Chúngvơvéttàinguyềnlàmnướctaxơxáctiêuđiều,dântakhốnđốn,
khôngchotưsảnnướctangócđầulên Kếtquảcủachínhsáchbảohộlàcuối1944đầu
1945từQuảngTrịđếnBắcKỳhơn2triệuđồngbàotachếtđói.
Trong5nămtrởlạiđây(tínhtừthờiđiểmviieetsTuyênngôn):chúngđãbánnước
tahailầnchoNhật.NgàyNhậtđảochính,khirútchạychúngcònnhẫntâmgiếtnốtsốđông
tùchínhtrịởYênBáivàCaoBằng.ViệtMinhnhiềulầnkêugọiliênminhchốngPhátxít,
chúngkhônghợptáccònquaylạiđànápcáccuộckhởinghĩa, Và,sựthậtlàtừnăm1940
nướctađãtrởthànhthuộcđịacủaNhậtchứkhôngcònlàthuộcđịacủaPhápnữa.
Nghệthuật:Biệnphápliệtkêsúctích,dẫnchứnglấytừthựctế,tiêubiểu.
b.Quátrìnhđấutranhgiànhđộclậpcủadântộcta.
Kiêntrì,bềnbỉ đấutranhtronghơn80nămqua.
Đấutranhquyếtliệt,nhưngkhoandungđộlượng:CứunhiềungườiPháprakhỏitay
Nhật;bảovệtínhmạng,tài sảnchohọ,giúpnhiềungườiPhápchạyquabiênthuỳ.
Khi“Phápchạy,Nhậthàng,vuaBảoĐạithoáivị”,dântộcViệtNamđãgiànhđược
độclậptừtayNhậtchứkhôngphảitừtayPháp.
3.Phần3: Tuyênbốđộclập.
Tronglờituyênbốđộclập,Ngườinhấnmạnhbốn điểm:
+TuyênbốthoátlihẳnquanhệvớithựcdânPháp,xoábỏhếtnhữngHiệpướcmà
PhápđãkívềnướcViệtNam,xoábỏmọiđặcquyềncủaPháptrênđấtnướcViệtNam.
+KêugọitoàndânViệtNamđoànkếtchốnglạiâmmưucủathựcdânPháp.
+CăncứvàonhữngđiềukhoảnquyđịnhvềnguyêntắcdântộcbìnhđẳngởhaiHội
nghịTêhêrăngvàCựuKimSơn,kêugọicộngđồngQuốctếcôngnhậnquyềnđộclập,tự

docủadântộcViệtNam.
+Tuyênbốvềýchíkiênquyếtbảovệquyềntựdo,độclậpcủatoàndântộcViệt
Nam.
4.Giátrị:Tuyênngônđộclậplàvănkiệnlịchsửcógiátrịvàlàmộtángvănchính
luậnmẫumực.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
9
NGUYỄNĐÌNHCHIỂU,NGÔISAOSÁNGTRONGVĂNNGHỆCỦADÂNTỘC
 PhạmVănĐồng
I.KHÁIQUÁTVỀTÁCGIẢ,TÁCPHẨM.
1.Tácgiả:
PhạmVănĐồng(1906 2000),quê ởMộĐức,QuãngNgãi.
Quátrìnhsángtác:SựnghiệpchínhmàPhạmVănĐồngtheođuổisuốtđờilàsự
nghiệp làm cách mạng. Tuynhiên, trong cương vị của một người lãnhđạo Đảng và Nhà
nước,ôngluônluôndànhmốiquantâmđặcbiệtđếnmặttrậnvănhóa,vănnghệởnướcta.
Bêncạnhcácýkiếncóýnghĩachỉđạođườnglốipháttriểncủanềnvănhọcnghệthuậtmới,
ôngcònlàtácgiảcủanhiềubàinói,bàiviếtsâusắc,mớimẻ,đầyhàohứngvềtiếngViệtvà
vềcácdanhnhânvănhóaViệtNamnhưNguyễnTrãi,NguyễnĐìnhChiểu,HồChíMinh…
Tácphẩmtiêubiểu:HồChíMinhmộtconngười,mộtdântộc,mộtthờiđại;Văn
hoáđổimới; 
2.Tácphẩm:Tácphẩmđượcviếtnhânkỷniệm75nămngàymấtcủaNguyễnĐình
Chiểu(037 1888).
II.NỘIDUNGTÁCPHẨM.
1.Hệthốnglậpluận:
Luậnđề:NgôisaoNguyễnĐìnhChiểu,mộtnhàthơlớncủanướcta,đánglẽphải
sángtỏhơnnữatrongbầutrờivănnghệcủadântộc,nhấtlàtronglúcnày.
Luậnđiểm1:ConngườivàthơvăncủaNguyễnĐìnhChiểu.
Câuchốt:CuộcđờivàthơvăncủaNguyễnĐìnhChiểulàcủamộtchiếnsĩhisinh
phấnđấuvìmộtnghĩalớn.
Luậnđiểm2:ThơvănyêunướccủaNguyễnĐìnhChiểu.

Câuchốt:ThơvănyêunướccủaNguyễnĐìnhChiểulàmsốnglạitrongtâmtrícủa
chúngtaphongtràokhángPhápoanhliệtvàbềnbỉcủanhândânNamBộtừ1860vềsau,
suốthaimươinămtrời.
Luậnđiểm3:VềtruyệnthơTruyệnLụcVânTiên.
Câuchốt:…LụcVănTiên,mộttácphẩmlớnnhấtcủaNguyễnĐìnhChiểu,rấtphổ
biếntrongdângian,nhấtlà ởmiềnNam.
2.Nộidungcụthể:
a.ConngườivàthơvăncủaNguyễnĐìnhChiểu.
Conngười:TácgiảkhôngviếtlạitiểusửNguyễnĐìnhChiểu màchỉnhấnmạnh
đếnkhítiếtcủamộtchiến sĩyêunước,trọnđờiphấnđấuhisinhvìnghĩalớncủaông.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
10
 Thơ văn: Tác giả chỉ nêu quan niệmcủa NguyễnĐình Chiểuvề văn chương và
ngườinghệsĩ:thiênchứccủangườicầmbút,viếtvănlàchiếnđấuchốnggiặcngoạixâmvà
tôitớcủachúng;cóthái độyêughétrõràng.QuanniệmvềthơvăncủaNguyễnĐìnhChiểu
hoàntoànthốngnhấtvớiquanniệmvềlẽlàmngười,“Văntứclàngười”,vănthơphảilàvũ
khíchiếnđấucủaconngườichiếnsĩ.
=>Tuycònhạnchếtrongquanniệmvềchứcnăngcủavănchương(vănchươngdùng
đểchởđạo,đâmgianđâykhôngchỉlàhạnchếriêngcủaNguyễnĐìnhChiểu)nhưngtrong
hoàncảnhđấtnướccónạnngoạixâmthìquanniệmấyhoàntoànđúngđắnvàcógiátrịtích
cực.
b.ThơvănyêunướccủaNguyễnĐìnhChiểu.
PhongtràokhángPhápoanhliệtvàbềnbỉcủanhândânNamBộtừ1860vềsau.
ThơvănyêunướccủaNguyễnĐìnhChiểuphầnlớnlànhữngbàivăntế,cangợi,
khócthannhữngliệtsĩlàđiềukhôngphảingẫunhiên.
ĐặtcáctácphẩmcủaNguyễnĐìnhChiểutrêncáinềnlịchsửlúcbấygiờ.Thơvăn
yêunướccủaNguyễnĐìnhChiểuđãlàmsốnglạitrongtâmtrícủachúngtaphongtrào
khángPháp oanh liệt vàbềnbỉcủanhândân NamBộ từ1860 vềsau =>Nguyễn Đình
Chiểuxứngđánglàngôisaosángtrongvănnghệcủadântộc.
Đây làthờikìkhổ nhục nhưngvĩđại củaNamBộ,củađất nước.Tácphẩmcủa

NguyễnĐìnhChiểuđãlàmsốnglạitrongtâmtrícủachúngtaphongtràokhángPhápoanh
liệtvàbềnbỉcủanhândânNamBộ.ĐếnVăntếnghĩasĩCầnGiuộc,ngườiđọcmớibắtgặp
mộthìnhtượngtrungtâmmàvănchươngchođếnlúcấychưacó:hìnhtượngngườichiếnsĩ
xuấtthântừnôngdân.
 Khi nóiđến NguyễnĐình Chiểu, tác giả luôn làmcho người đọc nhận rarằng,
nhữngcâuvăn,vầnthơđóchínhlàbầunhiệthuyếtcủanhàthơthànhrachữnghĩa:Ngòibút,
nghĩalàtâmhồntrungnghĩacủaNguyễnĐìnhChiểu.
c.Vềtruyệnthơ TruyệnLụcVânTiên.
TruyệnLụcVânTiênlàtácphẩmlớnnhấtcủaNguyễnĐìnhChiểuvì“…đâylàmột
bảntrườngca,cangợichínhnghĩa,nhữngđạođứcđángquítrọngởđời,cangợinhững
người trung nghĩa”. Khi khẳngđịnhgiá trịcủa nó, tác giả không phủ nhận sự thực như
nhữnggiátrịluânlímàNguyễnĐìnhChiểucangợi theoquanđiểmcủachúngtathìcóphần
lỗithời;haynhữngchỗlờivănkhônghaylắm.Nhưngtácgiảđãchorằngđâylànhữnghạn
chếkhôngthếtránhkhỏivàkhôngphảilàcơbảnnhất.
Chínhnộidungvàlờivăncủatácphẩmđềuthânthiết,gầngũivớinhândânkhiến
choTruyệnLụcVânTiênrấtđượcphổbiếntrongdângianmiềnNam.
Mụcđíchchínhcủabàiviếtlàkhẳngđịnh,cangợingòibútchiếnđấuchốngxâm
lượccủaNguyễnĐìnhChiểunêntácgiảviếtkhôngkĩvềtruyệnLụcVânTiên.Từđây,có
thểrútrabàihọcvềmụcđíchviếtvănnghịluậnquyếtđịnhcáchsắpxếpluậnđiểmvàmức
độnặng,nhẹcủatừngluậnđiểm.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
11
TÂYTIẾN
 QuangDũng
I.KHÁIQUÁTVỀTÁCGIẢ,TÁCPHẨM.
1.Tácgiả:
QuangDũng:BùiĐìnhDiệm(19211988).Quê:ĐanPhượng,HàTây(cũ).Quang
DũngcóhồnthơđặctrưngđấtHàThành:hàohoa,lãngmạn.
 Viết thơ, văn và vẽ tranh: Rừng biển quê hương (1957), Mưa hoa gạo (1950),
ĐườnglênChâuThuận (1964),GươngmặtHồTây(bútkí,1984)…

2.Tácphẩm
ĐoànbinhTâyTiến:Thànhlập1947,thànhphầnđaphầnlàthanhniênHàNội,có
nhiệmvụbảovệbiêngiớiViệtLàovàtiêuhaolựclượngquânPhápởThượngLào&Tây
BắcBộViệtNam.Địabànhoạtđộngrộnghiểmtrở,đờisốngchiếnđấukhókhăn,thiếuthốn,
bệnhtậthoànhhành.
Hoàncảnhsángtác:Nam1948,sau1nămlàmđạiđộitrưởngởđoànbinhTâyTiến,
QuangDũngchuyểnsangđơnvịmới.Trongnỗinhớđơnvịcũanhđóviếtbàithơnàytại
PhùLưuChanh.Lúcđầubàithơcótênlà“NhớTâyTiến”sauđổilà“TâyTiến”.
Cảmxúcchủđạo:Bàithơlàniềmtựhàovànỗi nhớthươngmáuthịtcủaQuang
DũngđốivớinhữngngườiđồngđộicủamìnhtrongđoànbinhTâyTiếnđồngthờicũnglà
tìnhyêuvớithiênnhiênvàconngườiTâyBắc.
II.NỘIDUNGCƠBẢN.
1.TâyBắc:
a.Đoạn1:NỗinhớthiênnhiênmiềnTây–chặngđườnghànhquâncủangườiTây
tiến.
ThiênnhiênMiềnTâyhùngvĩ,dữdộivàkhắcnghiệt:núithẳm,dốccao,vựcsâu
(khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút,cồn mây,súng ngửi trời,ngàn thước lên  ngàn thước
xuống).Liêntụcbịđedoạtinhthần,tínhmạng:cọptrêungười,thácgầmthét.Vắtkiệtsức
củangườiTâytiến:Gụcbênsúngmũbỏquênđời.
Thiênnhiênnênthơ:NhàaiPhaLuôngmưaxakhơi=>Sựbùđắpnhữngvấtvả
củangươilínhTâytiến,thảotâmhồnhàohoacủathanhniênHàThành.
Kếtthúcđoạn1làhìnhảnhsumhọpđầmấmcủaconngườiTâyBắcmàngườilính
Tây tiếnbắtgặptrênđườnghànhquân =>gợinhớnghĩatìnhngườimiềnTây:Cơmlênkhói;
mùaemthơmnếpxôi.
b.Đoạn2:
 Cảnh tượng đêm liên hoan văn nghệ của đoàn binh Tây tiến với đồng bào địa
phương:Doanhtrạibừngsángtrongánhlửabậpbùng,lunglinh;ngườithiếunữhiệnra
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
12
trongtrangphụclộnglẫyduyêndángeấp:“Kìaem”làsựbấtngờ,vuisướng,saymêcủa

nhữngngườilínhtrướchìnhảnhđẹpcủangườithiếunữTâyBắc;=>Khônggianhuyềnảo,
cảnhvật,conngườirạorực,hânhoantrongđêmhội.
CảnhsôngnướcTâyBắcmênhmangmờảo,thơmộng“NgườiđiChâuMộc đong
đưa”:Dòngsôngtrongbuổichiềusươngvớinhữngbờlauhoangdạilayđộngnhưẩnchứa
baolinhhồn; "dángngườitrênđộcmộc”=>hìnhảnhthơtinhtếgợicảm.
2.ĐoànquânTâytiến:
Đốimặtvớiđóirét,bệnhtật(4câutrên)
+Đóirétbệnhtậtlàmchodángvẻhọtiềutuỵ:Khôngmọctóc,Quânxanhmàulágiữ
oaihùmnhưngvẫnoaiphonglẫmliệt:“Mắttrừnggửimộngquabiêngiới”.
+Tâmhồn vẫnbaybổng,lãngmạn: “ĐêmmơHàNộidángkiềuthơm”.
Đốimặtvớicáichết:(4câudưới).
+Cái chếthiệnhữukhắpnơi,truyđuổibướcchânngườilínhTâytiến:“Rảirácbiên
cươngmồviễnxứ”:
+Sẵnsànghysinhchonhiệmvụ:“Chiếntrườngđichẳngtiếcđờixanh”.
+NgườilínhTâytiếnđivàocáichếtlẫmliệt,đầybitráng:áobàothaychiếu,sông
Mãgầmlên.
=>PháchoạbứcchândungngườilínhTâytiến: hàohoa,lẫmliệt.
3.Bốncâukết:Đượcviếtnhưnhữngdòngghivàomộchí,thểhiệnquyếttâmcủa
ngườilínhTâytiến“HồnvềSầmNứachẳngvềxuôi”,vẫnhướngvềphíatrước,vềnhiệmvụ
đượcgiao,đoạnthơmangdángdấplờithềcủangườiVệQuốcquânkhixưa.
III.TỔNGKẾT.
 Qua nỗi nhớcủa Quang Dũng, bài thơđã tái hiện một bứctranh miền Tây Bắc
hoangsơ,thơmộng,huyềnảovàđặcbiệtxâydựngthànhcôngbứctượngđàiđẹpđẽvàđộc
đáovềngườilínhTâyTiếntrongthờikìkhángchiến:anhdũng,kiêncườngvàhàohoa,lãng
mạn.
Bútpháplãngmạn+hiệnthựcđãtạochobàithơmộtsứchấpdẫnriêng,thểhiện
tàinăngvàtâmhồntinhtếcủaQuangDũng–ngườinghệsĩ,chiếnsĩTâyTiến.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
13
TÁCGIATỐHỮU

I.MỘTVÀINÉTVỀTIỂUSỬ.
Tênthật:NguyễnKimThành,sinhngày:04/10/1920.Chalànhànhothíchcadao,
tụcngữ.Mẹcũnglàconcủamộtnhànhovàthuộcnhiềucadao,tụcngữ=>TốHữuchịuảnh
hưởngsâusắccủahoàncảnhgiađình,thơcũngmangâmhưởngcadao,dânca.
QuêhươngôngởxứHuế:cóthiênnhiênđẹp,thơmộng,trữtình,cónềnvănhọc
phongphú,độcđáochonên ảnhhưởngđếnhồnthơTốHữu.
13tuổimồcôimẹ,mộtnămsauđihọcxanhà.16,17tuổiđãlàmộttrongnhững
ngườilãnh đạocaonhấtcủaĐoàn thanhniên dânchủởHuế,18tuổi đượckếtnạpĐảng,một
nămsaubịbắt,sauđóvượtngụcvàoThanhHoábắtliênlạcvàtiếptụchoạtđộng.Tronghai
cuộckhángchiếnchốngPhápvàchốngMĩ,ônggiữnhiềuchứcvụquantrọngtrongcơquan
củaĐảng,Nhànướcchođến1986.Ôngmất2002.
II.CONĐƯỜNGTHƠTỐHỮU.
1.Nhậnđịnhchung:
TốHữuđếnvớicáchmạngvàthơcadườngnhưcùngmộtlúc.
 Thơ Tố Hữugắn bó chặt chẽ vớicuộc đấu tranh cách mạng cho nên các chặng
đườngthơcũngsonghànhvớicácgiaiđoạncủacuộcđấutranhấy,đồngthờithểhiện sự
pháttriển,vậnđộngtrongtưtưởng,nghệthuậtcủanhàthơ.
2.Giát rịvàvịtrícủacáctậpthơ:
a.Tập“Từấy”(19371946)gồm3phần:
Máulửa:sángtáctrongthờikìMặttrậnDânchủ,thểhiệnsựcảmthôngsâusắcvới
cuộcsốngcủangườinghèokhổ,đồngthờikhơidậyýchíđấutranhvàniềmtinvàotươnglai.
Xiềngxích:SángtáctrongcácnhàlaoởTâyBắcvàTâyNguyên,tâmtưcủangười
trẻtuổithathiếtyêuđờivàkhaokháttựdo,làýchíkiêncườngcủangườicộngsảnquyết
tâmchiếnđấu.
Giảiphóng:sángtáckhiTốHữuvượtngụcđếnnhữngngàyđầugiảiphóng,nồng
nhiệtcangợithắnglợicủacáchmạng,khẳngđịnhniềmtinvàochếđộmới.
b.Tập“ViệtBắc”(19471954):làkhúccahùngtrángvềcuộckhángchiếnchống
Phápvàconngườitrongkhángchiến.Mộtcuộckhángchiếntoàndân,toàndiện,đầyhysinh
giankhổnhưngcũngrấthùngtrángvàđầylạcquanvớinhữngconngườibìnhthườnggiản
dịnhưngtráitimtrànđầytìnhyêunướcnồngnànquyếtchiếnđấucholítưởngcủadântộc.

c.“Giólộng”(19551961):làtiếnghátlạcquanbaybổngsaysưavềcôngcuộcxây
dựngCNXHởmiềnBắc.LàbàihátđấutranhvàtìnhcảmcủanhândânmiềnBắcđốivới
miềnNamruộtthịtvàýchí đấutranhthốngnhấtđấtnước.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
14
d.“Ratrận”(19621971),“Máuvàhoa”(19721977):Sángtáctrongkhôngkhíhào
hùngcủacảnướcchốngMĩvànhữngnămđầusauchiếnthắng1975.Tậpthơlàcảmhứng
lãngmạnanhhùng,phảnánhcuộcđấutranhanhhùngđỉnhcaotronglịchsửđấutranhchống
ngoạixâmcủadântộccùngvớisựquantâmcổvũcủatoàncầu.
e.Tập “Mộttiếng đờn”(1992),“Ta với ta”  (1999): tácgiảtìmđếnnhữngchiêm
nghiệmmangtínhphổquátvềcuộcđờivàconngười.
III.PHONGCÁCHNGHỆTHUẬTTHƠTỐHỮU.
1.ThơTốHữu làthơtrữtìnhchínhtrị:
TốHữucũnglàmộtnhàthơtrữtìnhkiểumớitạođượcsựthống nhấtgiữacách
mạngvàcảmhứngtrữtình.
Thơchủyếuquantâmtớilẽsốnglớn,tìnhcảmlớnvàniềmvuilớncủaconngười
cáchmạng,củacảdântộc.
Cái“tôi”:ngaytừbuổiđầuđãlàcái“tôi”chiếnsĩ,làcái“tôi”côngdânvàcàngvề
sauthìlàcái“tôi”nhândanhdântộc.
2.Thơ TốHữu thiênvềkhuynhhướngsửthivàcảmhứnglãngmạn:
Hìnhtượngnhânvậttrữtình:lànhữngconngườiđạidiệnchophẩmchấtcủagiai
cấpdântộcthậmchímangtầmvóccủalịchsửvàthờiđại.
Tậptrungthểhiệnnhữngvấnđềcốtyếu,nhữngsựkiệnchínhtrịlớncủađấtnước
=>cảmhứnglịchsử dântộcchứkhôngphảicảmhứngthếsự,càngkhôngphảicảmhứng
đờitư.
CảmhứngchủđạotrongthơTốHữu:cảmhứnglãngmạn.ThơTốHữuhướngvào
tươnglai=>khơidậyniềmvui,lòngtintưởngvàniềmsaymêvớiconđườngcáchmạng,
ngợicanghĩatìnhcách,mạngconngườicáchmạng.
3.Giọngtâmtìnhngọtngào:
Cáchxưnghôvớiđốitượngtròchuyện.

Sựhòacảmvớingười,vớicảnh.
4.Thơ TốHữu giàutínhdântộc:
PhảnánhđậmnéthìnhảnhconngườiViệtNam,TổquốcViệtNamtrongthờiđại
cáchmạng,đãđưanhữngtưtưởngvàtìnhcảmcáchmạnghoànhậpvàtiếpnốivớitruyền
thốngtinhthần,tìnhcảmvàđạolícủađântộc.
Hìnhthức:
+Thànhcôngởcácthểthơtruyềnthốngcủadântộc.
+TốHữukhôngchúýsángtạotừmới,cáchdiễnđạtmớimàsửdụngnhữngtừngữ
vàcáchnóiquenthuộccủadântộc.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
15
+Nhạcđiệu:phát huycaođộtính nhạcphong phúcủa tiếngViệt: cáctừláy, các
thanhđiệu,cácvầnthơ.
IV.KẾTLUẬN.
Làthànhcôngsuấtsắccủathơcáchmạng,chínhtrị.
Cósựkếthợpgiữahaiyếutố:cáchmạngvàdântộc.
Sứchút:ởniềmsaymêlýtưởngvàtínhdântộcđậmđàtừnộidungđếnhìnhthức.
VIỆTBẮC
 TốHữu 
I.VẤNĐỀCHUNG.
1.Hoàncảnhsángtác:
SauchiếnthắngĐiệnBiênPhủ07/5/1954,miềnBắcđượcgiảiphóng,cáccơquan
TrungươngĐảngvàNhànướcchuyểntừViệtBắc(Thủđôcủakhángchiến)vềThủđôHà
Nội.Sựlưuluyếngiữakẻởvàngườiđiđókhơinguồncảmxúclớnchonhàthơsángtáctác
phẩmvào10/1954sauđượcintrongtậpViệtBắc.
2.Cảmxúcchủđạocủabàithơ:Bàithơlànghĩatìnhthuỷchungsonsắtcủamười
lămnămthiếtthamặnnồnggiữangườicánbộcáchmạngvớicảnhvàngườivùngcăncứ
cáchmạng.
II.NỘIDUNGCƠBẢN.
1.Cuộcchiatayđầybịnrịn,lưuluyến:

Khổthơmởđầuđầytínhtừgợitìnhcảmnồngthắmdịdàng,gợicảnhchialìacủa
mốitìnhruộtthịt:thiếttha,mặnnồng,bângkhuâng,bồnchồn,…
Sửdụnglốihátgiaoduyêncủacadaodâncađểbiểuthịsựdùngdằng,bịnrịncủa
buổichiatay.Cảnhchiatayđượcdiễntảthậtthấmthíaquahaicâuthơ:
“Áochàmđưabuổiphânly
Cầmtaynhaubiếtnóigìhômnay…”.
Tìnhcảmtrongbuổichiatayphảiđểngônngữbàntaythaylời,dấuchấmlửng(…)
đểtìnhcảmđồngvọngngânvangtronglòngngười.
2.HoàiniệmvềViệtBắc:
CảnhViệtBắc:Trănglênđầunúi,nắngchiềulưngnương,bảnkhóicùngsương,
rừngnứabờtre,ngòiThia,sôngĐáy,suốiLêvơiđầy;đặcbiệtbứctranhtứbìnhXuân,Hạ,
Thu,Đông=>ViệtBắchiện lênvớivẻđẹpđa dạngtrongnhiềuthờigianvàkhônggian
khácnhau,vớinhiềumàusắcvàdángvẻchânthựcsốngđộng,thivị,mangnhiềunétriêng
biệt,độcđáo.Gắnliềnvớitừngkhungcảnhấylàhìnhảnhconngười:ngườiđannón,người
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
16
háimăng SựhòaquyệnthắmthiếtgiữacảnhvàngườikhiếncảnhViệtBắccàngấmáp,
càngđằmthắmvàtrởthành ấntượngkhôngthểphaimờtrongtâmtríngườiđi.
Cuộcsống,conngười:CuộcsốngtrênViệtBắccóthanhbình,yênả:Đồngkhuya
đuốcsángnhữnggiờliênhoan,tiếngmõrừngchiều,chàyđêmnệncốiđềuđềusuốixa ;có
cảnghèokhó,cơcực:Miếngcơmchấmmuối,mốithùnặngvai,ngườimẹnắngcháylưng,
địuconlênrẫybẻtừngbắpngô Từcuộcsốngđótoátlênvẻđẹptrongnghĩatìnhconngười:
cànggiannan,thiếuthốnbaonhiêu,nghĩatìnhcàngsâunặngbấynhiêu;trongkhókhănthử
tháchconngườicùngchungvaisátcánh,sansẻmọivuibuồn:Thươngnhauchiacủsắnlùi,
bátcơmsẻnửa,chănsuiđắpcùng;Giannanđờivẫncavangnúiđèo 
3.ViệtBắctrongkhángchiến:
+Hiệnlêntrongkhônggianrộnglớn,vớinhữnghoạtđộngtấpnập,nhữnghìnhảnh
hàohùng,nhữngâmthanhsôinổi,dồndập,náonức=>khíthếmạnhmẽcủacảmộtdântộc
đứnglênchiếnđấuvìTổquốc.
+Khôngchỉmiêutảkhungcảnhkhángchiến,tácgiảcòntáihiệnnhữngchiếnthắng

vangdộivàlígiảicộinguồnsứcmạnhcủachiếnthắng:lòngcămthù,tìnhnghĩathủychung,
tinhthầnđoànkết 
+TácgiảđặcbiệtnhấnmạnhViệtBắcchínhlàquêhươngcáchmạng,làcăncứđịa
vữngchắc,làđầunãocủacuộckhángchiến,lànơihộitụbaotìnhcảm,suynghĩ,niềmtinvà
hivọngcủamọingườiViệtNamyêunước.
=>Nỗinhớdadiết,sâuđậm,chânthành
4.Nghệthuật:
Pháthuythếmạnhthểthơlụcbáttruyềnthống.
Cấutứbàithơlàcấutứ cadaovớihainhânvật“Ta”và“Mình”.
Ngônngữthơgầnvớilờiăntiếngnóihàngngàycủanhândân,rấtgiảndị,mộcmạc
nhưngcũngrấtsinhđộng.Đólàmộtthứngônngữgiàuhìnhảnhcụthể,giàunhạcđiệu,đặc
biệtTốHữusửdụngnhuầnnhuyễnphéptrùngđiệp.
III.TỔNGKẾT.
Bàithơlàkhúcháttâmtìnhcủanhữngngườikhángchiến,củanhândânnằmtrong
truyềnthốngânnghĩa,thuỷchungchủadântộc.
BàithơtiêubiểuchophongcáchthơTốHữu.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
17
TIẾNGHÁTCONTÀU
 ChếLanViên 
I.VÀINÉTVỀTÁCGIẢVÀTÁCPHẨM.
1.Tácgiả:
 ChếLanViên(19201989)tênkhaisinhlàPhanNgọcHoan,quêgốcởxãCam
An,huyệnCamLộ,tỉnhQuảngTrị.
ChếLanViênlànhàthơlớncủanềnvănhọchiệnđạiViệtNam.Conđườngthơ
củaôngtrảiquanhiềuchặngđường:Từthếgiớikinhdị,thầnbícủaĐiêutàn,saucáchmạng
bắtrễvàođờisốngrộnglớncủanhândân,thơcủaChếLanViênnónghổithờisựgiàuchất
sửthi,chấtanhhùng,chấtchínhluận,cóvẻđẹptrítuệđộcđáo.
Tácphẩmchính:CáctậpthơĐiêutàn,Ánhsángvàphùsa,Hoangàythường,Chim
báobão,…

2.Tácphẩm: BàithơTiếnghátcontàurúttừtập Ánhsángvàphùsa(1960).
3.Cảmxúcchủđạo:Bàithơlàkhátvọngvềvớinhândânvàđấtnước,vớinhữngkỉ
niệmsâunặngtìnhnghĩatrongcuộckhángchiếnchốngPhápcủanhàthơ,cũnglàvềvới
ngọnnguồncủacảmhứngsángtạothơca.
II.NỘIDUNGCƠBẢN.
1.Nhanđềvàbốncâuthơđềtừ:Xuấthiệnnhữnghìnhảnhmangtínhbiểutượng
caovàchuyểnhoálẫnnhau,hoáthânvàonhau,đólà:
Hình ảnhcontàumangýnghĩabiểutượng:
+Hìnhtượngđấtnướctrongnhịpsốngmới.
+Khátvọngđixa,vươnxađếnmọimiênxaxôicủatổquốc.
+Làcontàutâmhồnnhàthơtronghànhtrìnhtrởvềvớinhândân.
TâyBắc:
+Làđịadanhcụthểcủađấtnước.
+Làbiểutượngchomọimiềnxãxôicủatổquốc.
+Lànhândân,làcộinguồnsángtạonghệthuật.
Tiếnghátcontàu:
+Tiếnghátcủađấtnướctrongnhịpsốngmới.
+Tiếng hátcủatâm hồn nhàthơtronghànhtrìnhtrởvềvới nhândân, về vớicội
nguồnsángtạonghệthuật.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
18
Câuhỏitutừ+nhịpthơnhanh=>hơithơgấpgáp,khẩntrươngnhưchínhnhịpđi
củacontàu.Cógìđóhốithúc,giụcgiãbêntrongvìđấtnướcđangvẫygọi,vìTổquốcbốn
bềlêntiếnghát.
Cóhaisựđồngnhất:LòngtahóanhữngcontàuvàTâmhồntalàTâyBắc=>khi
lòngngườiđãcókhátvọnglênđườngthìmọimiềnđấtxaxôicủaTổquốcđềulàTâyBắc
nơiđãghidấunhữngkỉniệmcủamộtthời.
TrởvềvớiTâyBắclàtrởvềvớichínhlòngmình,trởvềvớinhữngtìnhcảmtrong
sáng,nghĩatìnhsâunặngvớinhândân,đấtnước=>trởvềvớiTâyBắclàtrởvềvớingọn
nguồncủacảmhứngnghệthuật.

2.Phần1:Lờigiụcgiãlênđường.
Ởđâycósựphânthâncủanhânvậttrữtìnhđểthuyếtphụcmọingườivàcũnglà
thuyếtphụcchínhmìnhhãytrởvềvớiTâyBắc;nhiềucâuhỏitutừđượcsửdụngthểhiệnsự
hốithúc,sựtrăntrởlênđường:anhđichăng?anhcónghe?
Đấtnướcmênhmôngđanghồisinhsaucuộckhángchiếnácliệt,khắpnơicấtcao
tiếnghátxâydựngcuộcđờimới,đólànguồncảmhứngvôtậncủathơca,cuộcsốngmới
đangmờithôithúcngườinghệsĩvượtrakhỏicuộcđờinhỏhẹpquẩnquanh.
Đấtnướcmênhmôngđờianhnhỏhẹp.

Chẳngcóthơđâugiữalòng đóngkhép
3.Phần2:HoàiniệmvềTâyBắc.
TrởvềvớiTâyBắclàtrởvềvớinhữngkỉniệmthiêngliêngnhấtcủalòngngười,trở
vềvớimảnhđấtmàôngchađãđổbiếtbaoxươngmáuđểbâygiờkếttrái,đơmhoa.
Tiếnghátcontàubộclộniềmkhaokhátmãnhliệtvàhạnhphúclớnlaocủanhàthơ
khitrởvềvớinhândân.Tácgiảsửdụngliêntiếpnhữnghìnhảnhsosánh,trởvềvớiTâyBắc
làtrởvềvớingườithânnhưconvềvớimẹ:Choconvềgặplạimẹyêuthương.
 Cáchxưnghôcủachủthểtrữtìnhbộclộmộttìnhcảmthântìnhruộtthịtvớinhững
conngườiđã từnggắnbó mậtthiếtvới mìnhtrongnhững nămkhángchiến:Congặplại
nhândân Connhớemcon Connhớanhcon 
Từ nhữnghoài niệmvềnhândân,vềkhángchiến, bàithơđưatađếnnhữngsuy
ngẫm mangtính kháiquát, triết luận: Khi ta ởchỉ lànơi đất ở;khita đi đấtđãhóatâm
hồn… Tìnhyêulàm đấtlạhóaquêhương.
=>Câuthơcôđọngnhưmộtchâmngôn.Đólàquyluậtcủatìnhcảm,củatráitimvà
đượccảmnhậnbằngchínhtráitim.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
19
4.Phần3:Khúchátlênđường.
Tiếnggọicủađấtnước,củanhândântrởthànhsựthúcgiụcbêntrong,thànhlời
giụcgiãcủachínhlòngmình.
Đoạncuối nhịpthơ sôiđộnghẳnlên,đólàkhúchát lênđườngcủa mộttâmhồn

thiếtthavớimiềnTây,nhữngsuyluậntriếtlíởđoạn2nhườngchỗchocảmxúclãngmạn
baybổng.
5.Nghệthuật:
Đólàsựsángtạohìnhảnh.Cónhữnghìnhảnhthịgiácdoquansátđượctrongđời
sốngthực,cónhữnghìnhảnhđượcmiêutảcụthểđếntừngchitiết,cónhữnghìnhảnhthực
nhưnggiàusứcgợicónhữnghìnhảnhđượcxâydựngthànhnhữnghình ảnhbiểutượng.
Tácgiảsửdụngcácphéptutừẩndụ,sosánhlinhhoạt,độcđáo.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
20
ĐẤTNƯỚC
(Trích Mặtđườngkhátvọng)
NguyễnKhoaĐiềm 
I.KHÁIQUÁTVỀTÁCGIẢ,TÁCPHẨM.
1.Tácgiả:
Sinh1943,tạiThừaThiênHuế,trongmộtgiađìnhcótruyềnthốngyêunướcvà
tinhthầncáchmạng.
NguyễnKhoaĐiềmthuộcthếhệnhàthơtrẻtrưởngthànhtrongkhángchiếnchống
Mĩ.Thơônggiàuchấtsuytư,xúccảmdồnnén,mangmàusắcchínhluận.
2.Tácphẩm:
VítríđoạntríchĐấtnướcthuộc phần đầu chươngVtríchtrongTrường ca Mặt
đườngkhátvọng vàviếtvềsựthứctỉnhcủatuổitrẻđôthịvùngtạmchiếmmiềnNamvềđất
nướcvềsứmệnhcủathếhệmình,xuốngđườngđấutranhhòanhịpvớicuộcchiếnđấuchống
đếquốcMĩ.
Cảmxúcchủđạo:Xuyênsuốtđoạntríchlàtưtưởngđấtnướccủanhândân.
II.NỘIDUNGCƠBẢN.
1.Phần1:Cảmnhậnvềđấtnước.
Đấtnướcđượccảmnhậntừnhữngyếutốquenthuộc,gầngũi,gắnbótrongcuộc
sốngđờithườngcủamỗingười:nhữngcâuchuyệndângianmẹthườnghaykể,miếngtrầu
củabà, truyềnthốngbềnbỉđánh giặc,nhữngphongtụctậpquán,tìnhnghĩathuỷ chung
giữachavàmẹ,cáikèocáicộttrongnhà,hạtgạoănhàngngày 

=>Đấtnướchiệnlênthậtgầngũi,thânthiết,bìnhdị.
PhươngdiệnkhônggianđịalívàthờigianlịchsửcủaĐấtnước:
+Khônggianđịalícủađấtnướclàkhônggiangầngũigắnliềnvớicuộcsốngcủa
mỗiconngười,vớitìnhyêuđôilứa:lànơianhđếntrường,lànơiemtắm,lànơitahòhẹn,
;làkhônggiancủarừngvàngbiểnbạc:nơiconchimphượnghoàngbayvềhònnúibạc,
concángưôngmóngnướcbiểnkhơi, ;lànơisinhtồncủacộngđồngdântộcquabaothế
hệ:nơidânmìnhđoàntụ 
+ThờigianlịchsửcủađấtnướcgắnliềnvớicộinguồnconRồngcháuTiên,vớibề
dàycủatruyềnthống,chiềusâucủavănhóavàphongtục.
=>Phần1làlờinhắcnhở,nhắnnhủ,dặndòvềtráchnhiệmcủathếhệtrẻđốivớiĐất
nước:gắnbóvàsansẻ,hóathânchodánghìnhxứsở,bởimộtlẽgiảndịĐấtNướclàmáu
xươngcủamình.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
21
2.Phần2:Tưtưởngđấtnướ ccủanhândân.
ThiênnhiênsôngnúiĐấtnướcchínhlàsựhóathâncủacuộcđời,sốphận,tâmhồn
nhândân:mọimiềnlãnhthổcủaĐấtnướcđâuđâucũngmangmộtdánghình,mộtaoước,
mộtlốisốngôngcha.Vìthế:saubốnnghìnnămđiđâutacũngthấy;nhữngcuộcđờiđãhóa
núisôngta.
Tronglịchsử4000nămcủaĐấtnước,nhândân,đặcbiệtlà nhữngngườidânvô
danh cómộtvaitròvôcùngtolớn:Nhữngconngườivôdanhsốngvàchếtđềurấtbìnhdịđó
lạichínhlànhữngngười làmraĐấtnước.
=>Nhândânđãsángtạoravănhoá,phongtục,tậpquán,tiếngnói đểlàmnêncốt
cáchtinhthầnViệtNam;đãcốnghiếnvàhisinhchodântộc;đãlaođộngsảnxuấtđểxây
dựngĐấtnước.
=>sángngờitưtưởngĐấtnướccủanhândân.
III.TỔNGKẾT.
Đoạnthơthểhiệnnhữngcảmnhậnsâusắc,mớimẻ,độcđáovềĐấtnướctrongsự
thốngnhấtcácyếutốvănhóa,phongtục,tậpquán,lịchsử củanhàthơ,từđócótácđộng
mạnhmẽtớinhậnthức,tìnhcảmcủaconngười,đặcbiệtthếhệtrẻvùngtạmchiếmmiền

Namđểhọdứtkhoátđứngvềphíanhândân,Đấtnước.
Giọngthơtrữtìnhchínhluậnsâulắng,thathiết.Sửdụngnhuầnnhịvàsángtạo
cácchấtliệuvănhóavàvănhọcdângianvàocâuthơhiệnđạiđãtạosứchấpdẫnđặcbiệt
chođoạnthơ.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
22
SÓNG
XuânQuỳnh 
I.VÀINÉTVỀTÁCGIẢ,TÁCPHẨM.
1.Tácgiả:
Tênđầyđủlà:NguyễnThịXuânQuỳnh(19421988),quêởlàngLaKhê,huyện
HoàiĐức,HàTây(cũ).
XuânQuỳnhthuộcthếhệcácnhàthơtrẻthờikỳchốngMĩ.ThơXuânQuỳnhlàhồn
thơphụnữnhiềutrắcẩn,hồnnhiên,tươitắn,chânthành,đằmthắm,dadiếttrongkhátvọng
vềtìnhyêuvàhạnhphúcđờithường.
Tácphẩmchính:TơtằmChồibiếc(1963),Hoadọcchiếnhào(1968),Giólàocát
trắng(1974), Hoacỏmay(1989), 
2.Tácphẩm: Sángtácnăm1967vàintrongtập Hoadọcchiếnhào (1968).
3.Cảmxúcchủđạo:Bàithơlàniềmkhátkhaotìnhyêu,khátkhaohạnhphúccủa
ngườiphụnữkhiyêu.
II.NỘIDUNGCƠBẢN.
1.Hìnhtượng “sóng” đượctáihiệnquanhạcđiệubàithơ:
Hìnhtượng“sóng”hiệnlênquanhịpđiệunhẹnhàng,lúcsôinổidồndập,lúcdịu
êmsâulắngnhưnhịpsóngngoàibiểnkhơi,cũnglànhịpcủanhữngconsóngtìnhcảmcủa
mộttráitimkhaokhátyêuđương.
Thểthơ5chữ:vớibiệnphápđiệptừngữ,điệpcấutrúc,nhữngtừláy,…đãtạonên
nhạcđiệucủanhữngconsóng,
2.Sóng  sựbíẩntrongtìnhyêu niềmkhátkhaomộttìnhyêulớn:
Khổthơthứnhấtthểhiệnhaitrạngtháicủasóng,tưởngnhưđốilậpnhưngrấtthống
nhất(dữdộidịuêm;ồnàolặnglẽ).Đólàsựbíẩncủatìnhyêu.Cũngnhưsóng,conngười

tìmđến"biểnlớntìnhyêu"đểhiểumìnhhơn(Sôngkhônghiểunổimình/Sóngtìmratận
bể).
Khổthơthứhailàpháthiệnsựtươngđồnggiữasóngvàquyluậtmuônthuởcủa
tìnhyêu.Sóng"ngàyxưa"vàsóng"ngàysau"vẫnthếgiốngnhưtìnhyêulàkhátvọngcủa
tuổitrẻmuônđời.
Khổthơthứbavàthứtưtácgiảdùngđểcắtnghĩavềnguồngốccủasóngvànơibắt
đầucủatìnhyêu.Cáihaycủađoạnthơlàsựđầuhàngcủanhậnthức,làsựbấtlựctronglôgic
lítrí(Emcũngkhôngbiếtnữa/Khinàotayêunhau).
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
23
3.Sóng  nỗinhớtrongtìnhyêucủangườiphụnữ:
Consóngthaothứcởmọichiềukhônggian,thờigiancũngnhưnỗinhớtrongtình
yêu:chiếmcảbềrộng(trênmặtnước),choáncảtầngsâu(dướilòngsâu),thaothứccảngày
đêm (ngày đêm không ngủđược), đi cả vào trong giấc mơ (cảtrong mơcòn thức). Liên
tưởngthơđãđưađếnsựđồngnhấtgiữa"sóng"và"em".Thànhthử4câutảsóngthựcchấtlà
đểtảlòngemvà2câunóivềnỗinhớcủaemmàtronglòngchaođảo,cồncàonhưcósóng.
4.Sóng  sựthủychung trongtìnhyêucủangườiphụnữ:
Nhàthơsửdụngkếtcấu:dẫu…thì…cùngvớinhữngđối lập(xuôingược,Bắc
Nam)đểkhẳngđịnh:"Nơinàoemcũngnghĩ/Hướngvềanhmộtphương".
Nhữngchữ"xuôi","ngược"gắnvớikhônggianđốicực"Bắc","Nam"mangýnghĩa
tươngphảnquyếtliệt,dùcuộcđờicóthayđổi,dùvũtrụcóbiếnthiêncũngkhônghềquan
trọng.Điềuquantrọngnhấtlà"phươnganh",dùởđâu,là"Nam"hay"Bắc",phải"xuôi"hay
"ngược"emcũnghướngvề.
 Ngoài việc khẳng định tình yêuchung thủy, Xuân Quỳnh còn muốn đềcập đến
nhữngthửtháchtrongtình yêu.Tìnhyêuchotasứcmạnhvượtquathửtháchvàquathử
tháchtìnhyêucàngthêmbềnvững.
5.Sóng  nhữngtrănt rở,loâutrongcõilòngngườiphụnữđangyêu:
Đólànỗiloâuvềcáihữuhạncủađờingười,củatìnhyêu.Trongtrạngtháihạnh
phúccủatâmhồnngườiphụnữđangyêu,cuộcđờitấtcảcònởphíatrướcvậymàvẫncứ
hiệnramộtthoángâulovềcáihữuhạncủađờingười,cáimongmanhcủatìnhyêu:“Cuộc

đờituydàithế;Nămthángvẫn điqua;Nhưbiểnkiadẫurộng; Mây vẫnbayvềxa”.
6.Sóng  khátvọngbấttửhóatìnhyêu:
Nhàthơsửdụngnhữngđạilượnglớncótínhướclệ(trăm,ngàn)cùngvớinhững
hìnhảnhthuộcvềvôbiên(biển,sóng)đểthểhiệnkhátvọngcủatâmhồnngườiphụnữđang
yêu:đólàkhátvọngcủamuônđời,muônngười,khátvọngmanggiátrịnhânbảnsâusắc,
caođẹp–khátvọngbấttửhoátìnhyêu.
III.TỔNGKẾT.
Sónglàmộthìnhtượngkhôngmớinhưngtrởnênrấtđẹp,mộtvẻđẹprấtriêngtrong
cảmnhậncủahồnthơXuânQuỳnh.Bằnghìnhtượngsóng,XuânQuỳnhđãnóiđượcnhững
điềugiảndịmàlớnlaocủatâmhồnngườiphụnữđangyêu.
Khátvọngtìnhyêuđượcgửivàosónglàkhátvọngthànhthực,khẩnthiết,nồngnàn
vàrấtnhânvăn.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
24
ĐÀNGHITACỦALORCA
 ThanhThảo
I.VÀINÉTVỀTÁCGIẢ,TÁCPHẨM.
1.Tácgiả:
LànhàthơtrẻthờichốngMĩ.Ôngđượccôngchúngđặcbiệtchúýbởinhữngbài
thơvàtrườngcamangdiệnmạođộcđáoviếtvềthờihậuchiến.
ThơThanhThảolàsựlêntiếngcủangườitríthứcnhiềusuytư,trăntrởvềcácvấn
đềxãhộivàthờiđại.Ôngmuốncuộcsốngphảiđượccảmnhậnvàthểhiệnởbềsâunênluôn
khướctừlốibiểuđạtdễdãi.
2.Tácphẩm: RúttrongtậpKhốivuôngRu –bích (1985)
3.Cảmhứngchủđạo:ngọnnguồncảmhứngbàithơcóđượctừsốphậnbithảmvà
nhâncáchcaođẹpcủaLorca.Quađó,cangợiLorca:Tàinăng,nhâncáchvàbảnlĩnh
Lorca.
II.NỘIDUNGCƠBẢN.
1.Lor ca,ngườinghệsĩtựdo:
Lor cađượcmiêutảtrêncáinềnvănhóanghệthuậtTâyBan Nha:

+Áochoàngđỏgắt–hình ảnhgợiliêntưởngđếnkhungcảnhcủamộtđấutrườngvới
cuộcđấugiữavõsĩvớibòtót,mộthoạtđộngvănhóacủaTâyBanNhavànềnchínhtrịhà
khắcđươngthờicủaTâyBanNha.
+NhữngnốtnhạcghitaLilalilala=>Lorca,ngườinghệsĩtựdonhưngđơn
độc,đilangthangvớivầngtrăngchếnhchoángtrênyênngựamỏimòn,hátnghêungaocùng
tiếngđànbọtnước.Đólàmộtconngườitựdo,mộtnhàcáchtânnghệthuậtmongmanhvà
đơnđộc.
Nghệthuậtxâydựnghình tượngthơ:
+Đốilậpvớisựngộtngạtcủachínhtrị,sựgiànuacủanghệthuậtvớikhátvọng,sự
đơnđộccủaLorcatrongnỗlựccáchtânnghệthuật.
+Âmthanh:Lilalilala=>sựđồngcảmsâusắccủaThanhThảovớiLorca,
ngườiđãdùngtiếngđànđểgiãibàynỗibuồnvàkhátvọng.
2.Lor cavớicáichếtbithảm:
Áochoàngbêbếtđỏ,bịđiệuvềbãibắn,tiếngghita:vỡtanròngròngmáuchảy.
=>Cáichếtbấtngờ,bithảmcủaconngườitrongsạch,vôtội.
Sosánh,chuyểnđổicảmgiácquahệthốngnhữngâmthanh,hìnhảnh:“tiếngghita
nâu,tiếngghitaláxanh,tiếngghitatròn,tiếngghitaròngròng máuchảy”.
Hướngdẫnônthitốtnghiệpnămhọc2009 – 2010,mônNgữvăn (Tàiliệulưuhànhnộibộ)
25
 Đốilập:Tiếnghátyêuđờivớihiệnthựcbithảm;tìnhyêu,cái đẹpcủaLor  cavớihành
độngtànácdãmancủabọnđộc tài.
=>Nỗixótxavềsựdangdởcủakhátvọngcáchtân.
3.Lor cavớitiếngđànghita:
“Khôngaichôncấttiếngđàn
Tiếngđànnhưcỏmọchoang”
Ýnghĩacủalờidichúc:dũngcảmvượtquacáicũđểlàmcáimới,đólàđạođứccủa
ngườisángtạo.TiếngđànghitatượngtrưngchonghệthuậtcủaLorca.Quatiếngđànđể
hiểuđượctìnhyêuconngườivàkhátvọngcủaLorca.Lorcavàtiếngđànghitacósức
sốngmạnhmẽnhưcỏmọchoangmàkhôngmộtthếlựctànácnàohủydiệt.
Nỗixótthươngcái chếtcủamộtthiêntài,lànỗixóttiếchànhtrìnhcáchtândangdở

đọnglạithànhhình ảnhđẹp,buồn:giọtnướcvầngtrăng.
4.Nhữngsuy tưvềcuộcgiảithoátvàcáchgiãtừcủaLor ca:
Dòngsôngrộngmênhmang=>thếgiớivôcùng.
Đườngchỉtay đãđứt=> sốphận,địnhmệnh,cáichếtđượcbáotrước.
Némlábùavàoxoáynước.
Némtráitimvàolặngyêncõichết
dễbơisangngangtrênchiếcghitamànbạc.
=>Sự giảithoátnhẹnhàng,chấp nhậnsốphận hìnhảnh thơ mang ý nghĩatượng
trưngvàgợi nhiềusuytưởng.
Tiếngđànghitatạonêndưâm,bảnnhạccủaLor cavẫncòn đangtiếptục.
=>TácgiảThanhThảokínhtrọngvàtriâmvớiLor  ca.
III.TỔNGKẾT.
Nộidung:NỗiđauxótsâusắctrướccáichếtbithảmcủaLorca,nhàthơthiêntài
TâyBanNha.Tháiđộngưỡngmộngườinghệsĩtựdovớikhátvọngchânchính.
Nghệthuật:Hìnhảnhthơvàngônngữthơmớimẻ,giàuýnghĩatượngtrưng;kết
hợphàihòagiữathơvànhạc.