ĐỀ CƯƠNG LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ, QUÂN VÀ DÂN LONG MỸ (1937 – 1975)

ĐỀ CƯƠNG
LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ, QUÂN VÀ DÂN LONG MỸ (1937 – 1975)

CHƯƠNG I
CHI BỘ ĐẦU TIÊN CỦA QUẬN LONG MỸ RA ĐỜI VÀ PHONG TRÀO MẶT TRẬN DÂN CHỦ
(1936 – 1939)
I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ - XÃ HỘI Ở LONG MỸ TRƯỚC KHI CÓ ĐẢNG
Long Mỹ là một quận thuộc tỉnh Rạch Giá được thành lập năm 1907, chủ quận đầu tiên là một người
Pháp. Chúng lập bộ máy hành chính đến tận làng, ấp để cai trị. Những năm đầu thế kỷ XX dân cư của quận vẫn
còn thưa thớt (khoảng 50.000 người). Ruộng đất được khai phá chủ yếu dọc theo các con sông, kinh rạch, vùng
đất mặn và phèn chiếm hơn phân nữa diện tích canh tác.
Trong quá trình khai thác thuộc địa ở Đông Dương, thực dân Pháp đầu tư vốn vào Long Mỹ xây dựng một
số công trình như: nhà lồng chợ Long Mỹ ( còn gọi là chợ Trà Bang lớn), cho đào kênh xáng Xà No (1901 –
1903), kinh xáng Lái Hiếu (1906 – 1908) nối liền sông Cái Lớn, kinh xáng Trà Bang Lớn – Ngã Năm, lộ xe
Long Mỷ - Cần Thơ…để vơ vét lúa gạo và hàng nông sản khác.
Thực dân Pháp thực hiện chính sách độc quyền chiếm đất, sưu cao, thuế nặng và nạn bóc lột, cho vay
nặng lãi của địa chủ, làm cho người nông dân Long Mỹ nợ nần chồng chất không trả nổi bị phát mãi ruộng đất.
Họ trở thành tá điền cho địa chủ, nghèo đói quanh năm. Chính sách bóc lột và cướp đoạt ruộng đất của thực dân
Pháp và địa chủ phong kiến làm cho 70% nông dân ở Long Mỹ trở thành cố nông và bần nông.
Về phương diện văn hóa – xã hội: thực dân Pháp và tay sai thực hiện chính sách “ ngu dân” làm cho
nhân dân ta dốt nát, chúng xây dựng nhà tù nhiều hơn trường học.
Về đời sống tinh thần: thực dân pháp phát triển tôn giáo thần quyền, cho lập các sòng bạc, rượu chè,
thuốc phiện nhằm đẩy nhân dân ta vào con đường bế tắc trong cuộc sống.
Năm 1929 – 1933 xã hội ở Long Mỹ phân hóa sâu sắc dẫn đến 2 mâu thuẫn cơ bản: nông dân với điền Tây
và nông dân với địa chủ phong kiến, dẫn đến nổ ra những cuộc nổi dậy của nông dân. Điển hình là cuộc nổi dậy
của nông dân làng Ninh Thạnh Lợi ( trước đây thuộc làng Long Mỹ), cuộc nổi dậy của nông dân Khmer, diễn ra
vào đầu tháng 5- 1927 làm cho thực dân Pháp và cường hào lo sợ.
II. CHI BỘ LONG PHÚ – CHI BỘ ĐẢNG CỘNG SẢN ĐẦU TIÊN CỦA QUẬN LONG MỸ RA
ĐỜI
Long Phú là một làng thuộc tổng Thanh Giang, quận Long Mỹ, tỉnh Rạch Giá. Đầu năm 1936, một số
đảng viên từ Phước Long đến đây để gieo hạt giống cách mạng. Các đồng chí chọn nhà của thanh niên Trương

Văn Bộn, tại xóm Cá Lóc làm cơ sở hoạt động. Sau một thời gian tuyên truyền giác ngộ cách mạng các đồng
chí đã chọn được một số thanh niên tiến bộ như: Trương Văn Bộn, Phan Văn Biện, Cao Phú Tốt, Trần Văn Tý,
Hồ Văn Truyện, Nguyễn Văn Trọng làm nồng cốt cho phong trào.
Làng Long Phú sau một thời gian vận động cách mạng, tháng 10-1937 tại ấp Trà Ban Nhỏ xã Long Phú
đã thành lập chi bộ Đảng, đó là chi bộ Đảng đầu tiên của quận gồm 3 đảng viên do đồng chí Nguyễn Văn Bộ
làm Bí thư, Phan Văn Biện phó bí thư và đảng viên Trương Văn Bộn.
Hưởng ứng phong trào đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ của toàn tỉnh Rạch Giá, Chi bộ ghép Mỹ Quới ra
sức tuyên truyền phát triển, tuyên truyền đường lối chủ trương của Đảng làm cho nhân dân vô cùng phấn khởi,
vui mừng lần đầu tiên cờ đỏ búa liềm và tài liệu tuyên truyền của Đảng mà họ mong đợi từ lâu.
Cuối năm 1939 Hội tương tế phát triển mạnh ở hai làng Long Phú và Long Hoà. Trên cơ sở đó, Chi bộ
ghép Mỹ Quới-Long Phú được tách thành hai chi bộ độc lập nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh cách mạng. Chi
bộ Long Phú chính thức ra đời vào tháng 10-1939, do đồng chí Phan Văn Biện làm Bí thư, đồng chí Nguyễn
Văn Bộ làm Phó bí thư.
Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của quận Long Mỹ, là mốc lịch sử quan trọng về sự trưởng thành và
phát triển của Đảng bộ và phong trào cách mạng quận Long Mỹ, đáp ứng phong trào đấu tranh của nhân dân
Long Mỹ tự phát lên tự giác.
Chương II
KHỞI NGHĨA NAM KỲ
VÀ CÁCH MẠNG THÁNG 8 NĂM 1945 Ở LONG MỸ
I. KHỞI NGHĨA NAM KỲ (1940) Ở LONG MỸ
Cuối năm 1938 đầu năm 1939 chính phủ phản động lên nắm quyền ở Pháp phát triển, bọn thực dân và
tay sai thuộc địa đã thủ tiêu mọi quyền tự do dân chủ. Nguyện vọng bức bách của nhân dân lúc này là giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp khỏi ách thống trị của bọn đế quốc xâm lược và phong kiến tay sai.
Trước tình hình đó BCH Trung ương Đảng kịp thời chuyển hướng chỉ đạo, Nghị quyết VI ngày 6-11-
1939 chỉ rõ “giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Đông Dương nhằm tập hợp rộng rãi mọi
tầng lớp nhân dân, sẵn sàng cho cuộc bạo động giành chính quyền khi thời cơ đến”. Tháng 7-1940 Xứ uỷ Nam
kỳ chủ trương tiến hành một cuộc khởi nghĩa khắp Nam Kỳ.
Thực hiện chủ trương trên. Tại quận Long Mỹ Đảng bộ in truyền đơn kêu gọi nhân dân đấu tranh để ủng
hộ khởi nghĩa. Tại ấp Trà Ban Nhỏ làng Long Phú là nơi phong trào diễn ra sôi nỗi. Nhân dân họp mít-tinh để
chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ. Tuy nhiên do đứt liên lạc nên không nổ ra được. Bọn thực dân và tay sai

thẳng tay đàn áp phong trào cách mạng, chúng bắt 36 người trong đó có 2 đảng viên là Trương Văn Bộn, Phan
Văn Biện và nhiều cán bộ yêu nước khác của xã Long Phú đày đi côn đảo.
Sau khởi nghĩa Nam Kỳ, trong những năm 1942 đến 1944 Tỉnh uỷ Rạch Giá cử các cán bộ cốt cán của
Đảng xuống các quận tuyên truyền vận động giác ngộ quần chúng, lãnh đạo đấu tranh. Từ đó phong trào cách
mạng phát triển mạnh ở các quận. Đảng bộ Long Mỹ ngày càng ngày phát triển về số lượng và chất lượng, Chi
bộ Long Phú được phục hồi và thành lập thêm các chi bộ mới như: Vĩnh Viễn, Lương Tâm, Xà Phiên, Hoả Lựu,
Phương Bình, Long Trị….
Tuy nhiên trong thời gian này Long Mỹ đang gặp rất nhiều khó khăn, trong số 6 chi bộ ở Long Mỹ chỉ
có 3 chi bộ là Lương Tâm, Xà Phiên và Long Phú là chịu sự lãnh đạo của Đảng bộ Long Mỹ, các chi bộ còn lại
chịu sự lãnh đạo của Đảng bộ Long Hồ (Vĩnh Long). Do đó thiếu thống nhất trong tổ chức lãnh đạo, xây dựng,
dìu dắt phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân trong quận.
II. CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945 Ở LONG MỸ
Năm 1945, chiến tranh thế giới thứ hai đang đi đến giai đoạn quyết định, Nắm được chủ trương của
Trung ương Đảng, Phong trào quần chúng phát triển, tổ chức “Thanh niên Tiền phong” ra đời, phát triển nhanh
chóng khắp các làng trong quận. Đảng bộ Long Mỹ do đồng chí Phan Thị Tốt làm bí thư Quận uỷ lâm thời, đã
lãnh đạo các chi bộ Đảng tiến hành lập chính quyền cách mạng ngầm. Ngày 28-8-1945 tại quận Long Mỹ lệnh
tổng khởi nghĩa được ban hành, được sự lãnh đạo của Đảng bộ, lực lượng Thanh niên tiền phong làm nồng cốt
cùng với đông đảo quần chúng tổ chức cuộc biểu tình kéo về quận lỵ.
Với khí thế áp đảo nên binh lính và số tay sai không dám chống cự. Lực lượng cách mạng đã bắt giữ
quận trưởng, Đốc Phủ Hiến và một số tay sai. Cờ đỏ sao vàng được kéo lên bay phất phới trên cột cờ dinh quận.
Đồng chí Ngô Tám đại diện chính quyền cách mạng đứng lên trước đông đảo quần chúng tuyên bố “xoá bỏ
chính quyền thực dân – phong kiến, thành lập chính quyền dân chủ nhân dân”. Quần chúng vô cùng phấn khởi,
hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm”. Khởi nghĩa tại quận lỵ Long Mỹ giành thắng lợi, sau đó lần
lược ở các làng cũng giành được chính quyền, kết thúc thắng lợi cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám giành chính
quyền về tay nhân dân.
Thắng lợi của cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Long Mỹ, đây là sự vùng dậy của hàng chục ngàn
quần chúng bị thực dân, phong kiến áp bức, bất công, bóc lột. Do đó họ vô cùng căm phẫm chế độ thực dân
phong kiến, “tức nước vỡ bờ” kiên quyết đứng lên làm cuộc đổi đời. Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền của
Đảng bộ và nhân dân Long Mỹ là một bộ phận của cuộc Tổng khởi nghĩa tại tỉnh Rạch Giá nói riêng và của cả
nước nói chung.

2
Chương III
LONG MỸ XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG
TIẾN HÀNH CUỘC KHÁNG CHIẾN
CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
(9/1945 – 12/1948)
I. XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN VÀ CHUẨN BỊ CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN DÂN TOÀN
DIỆN
Sau Cách mạng tháng Tám, Đảng bộ và nhân dân Long Mỹ phải đương đầu với muôn vàn khó khăn.
Hàng hoá khan hiếm và giá cả tăng vọt. Hậu quả của chính sách ngu dân của thực dân Pháp khiến trên 95% dân
số bị mù chữ; tệ nạn xã hội tràn lan; các bệnh tật đe doạ nhân dân trong khi cơ sở y tế, thuốc men trị bệnh hầu
như không có.
Đảng bộ rất lúng túng chưa có kinh nghiệm lãnh đạo kinh tế - xã hội. Nhưng bù lại tuyệt đại đa số nhân
dân tin tưởng vào Đảng, có truyền thống yêu nước, đoàn kết quyết tâm cùng Đảng bộ giữ chính quyền cách
mạng vừa mới giành được. Chính vì vậy, chỉ trong 4 tháng cuối năm 1945 đã đạt được các thành tựu trên hầu
hết các lĩnh vực: Kinh tế nông nghiệp được khôi phục phát triển, nạn đói thiếu ăn bị đẩy lùi. Hưởng ứng lời kêu
gọi của Bác Hồ “chống giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm”. Do đó cùng với việc đẩy mạnh sản xuất phục hồi
kinh tế, giải quyết nạn đói còn chăm lo đời sống văn hoá, y tế, giáo dục, mạng lưới y tế được tổ chức từ làng
đến xóm, ấp.
Đêm 22 rạng ngày 23-9-1945, thực dân Pháp nổ súng tấn công Sài Gòn mở đầu cuộc trở lại xâm lược
Việt Nam lần 2. Chấp hành chủ trương của trên, Đảng bộ và nhân dân Long Mỹ tích cực xây dựng lực lượng
mọi mặt, nhất là đơn vị vũ trang, sản xuất vũ khí chuẩn bị để đánh địch. Từ đó phong trào rèn luyện quân sự,
xây dựng lực lượng vũ trang ở Long Mỹ có bước chuyển biến tích cực. Ngày 8/10/1945 đơn vị Cộng hoà vệ
binh được thành lập do Ngô Hồng Giỏi chỉ huy. Đây là lực lượng võ trang đầu tiên của quận. Cuối tháng 11-
1945 Đảng bộ Long Mỹ rút vào hoạt động bí mật, xây dựng, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ cơ sở đưa phong trào
cách mạng Long Mỹ phát triển khá toàn diện, sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến.
II. TIẾN HÀNH CUỘC KHÁNG CHIẾN, MỞ RỘNG VÙNG GIẢI PHÓNG (1946 – 1948)
Tháng 1-1945 sau khi mặt trận phòng thủ Cần Thơ bị phá vỡ, thực dân Pháp tiến vào quận Long Mỹ.
Chúng tiến công bằng hai hướng, hướng đường bộ đánh theo lộ Rạch Gòi, Cầu Xáng. Cánh đường sông ở ngã
tư Cây Dương đánh vào Long Mỹ. Địch tiến công ồ ạt, với lực lượng đông, hoả lực mạnh, trong khi lực lượng

của ta ít, trang bị còn hạn chế, mặc dù đã chiến đấu rất dũng cảm, nhưng cuối cùng cũng bị hỏa lực địch đánh
lùi. Trước tình hình đó chủ trương của trên rút xuống căn cứ U Minh để bảo toàn lực lượng.
Sau hiệp định sơ bộ 6/3/1946 giữa Chính phủ ta và Pháp ký kết. Long Mỹ tranh thủ thời gian để củng cố
lực lượng, ta gầy dựng lại chính quyền và các đoàn thể, tiếp tục phát triển lực lượng vũ trang quận và dân quân
du kích các làng; kết nạp thêm nhiều đảng viên. Tháng 6-1946 Quận uỷ lâm thời Long Mỹ được thành lập tại
làng Lương Tâm do Nguyễn Văn Khi làm bí thư và Nguyễn Hồng Sơn làm phó bí thư. Từ đây hoạt động của
Đảng, chính quyền, đoàn thể ngày càng mạnh hơn, các đơn vị võ trang, dân quân tự vệ ngày càng trưởng thành
trong chiến đấu sẵn sàng cho cuộc kháng chiến lâu dài.
Được sự chỉ đạo thống nhất của Khu uỷ và Tỉnh uỷ Rạch Giá, Quận uỷ Long Mỹ đã xây dựng được tổ
chức Quân – dân – chánh – Đảng vững mạnh, tạo bước chuyển biến mới về thế và lực để phối hợp chiến trường
chung đánh địch và mở rộng vùng kiểm soát của ta.
Sau chiến thắng vang dội của bộ đội chủ lực ta ở các trận Tầm Vu III, Tầm Vu IV, Sóc Sài – Rạch Giá,
Long Châu Hà… làm cho Pháp và lính nguỵ ở miền Tây rung động. Bọn lính đóng đồn ở quận co lại, không
dám bung ra hoạt động như trước.
Ngày 27-3-1948, Trung ương Đảng và Bác Hồ phát động phong trào thi đua ái quốc. Lời kêu gọi của
Trung ương Đảng được Đảng bộ, quân, dân Long Mỹ hưởng ứng mạnh mẽ, hậu phương thi đua với tiền tiến
đẩy mạnh sản xuất, xây dựng vùng giải phóng … Thắng lợi của quân dân Long Mỹ đẩy địch vào thế bị động,
suy yếu, ta mở rộng thêm vùng giải phóng, hình thành hậu phương vững chức, tạo nguồn bổ sung lực lượng và
vật chất, góp phần vào thắng lợi của tỉnh Rạch Giá, miền Tây.
3
CHƯƠNG IV
LONG MỸ XÂY DỰNG NÔNG THÔN GIẢI PHÒNG
VÀ GÓP PHẦN CHIẾN THẮNG THỰC DÂN PHÁP
XÂM LƯỢC (1949 – 1954)
I. XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ VÙNG GIẢI PHÓNG (1949 – 1951)
Về chính trị: Tháng 3-1949 Đại hội Đảng bộ huyện Long Mỹ được tổ chức lần đầu tiên tại kinh Ba Voi,
xã Vĩnh Thuận Đông, có 65 đại biểu dự. Đại hội đã bầu Ban chấp hành mới gồm 18 đồng chí do đồng chí
Nguyễn Thành Điểm làm bí thư. Sau Đại hội Đảng bộ và nhân dân bắt tay xây dựng vùng giải phóng Long Mỹ
thành hậu phương vững chắc cho kháng chiến.
Về kinh tế: Được khôi phục phát triển, hành hoá được lưu thông, đời sống của nhân dân, cán bộ chiến

sĩ cũng khá hơn trước.
Văn hoá, giáo dục y tế: Bộ máy giáo dục trong huyện được hình thành vào năm 1949 để tiếp tục chăm
lo việc xoá mù chữ cho nhân dân và dạy bổ túc văn hoá cho cán bộ, chiến sĩ. Đến năm 1950 có trên 50% người
lớn biết chữ. Phong trào văn hoá văn nghệ các đoàn thể, tạo không khí vui tươi, phấn khởi từ nông dân đến thị
trấn. Các hũ tục mê tín dị đoan bị đẩy lùi.
Mạng lưới Y tế được tổ chức từ huyện đến xã, có kết hợp đông tây thực hiện nếp sống ngày càng rộng
rải. Tình hình an ninh trật tự được đảm bảo, tình yêu thương giúp đỡ nhau trong lao động sản xuất, xây dựng
cuộc sống, phục vụ kháng chiến ngày càng tốt hơn.
Về quân sự:
Cuối năm 1951, do yêu cầu nhiệm vụ chính trị chung, tỉnh Rạch Giá giải thể và sát nhập vào 3 tỉnh Cần
Thơ, Sóc Trăng và Bạc Liêu. Huyện Long Mỹ thuộc tỉnh Cần Thơ do đồng chí Phạm Duy Mỹ làm bí thư.
II. PHÁT TRIỂN HẬU PHƯƠNG VỮNG MẠNH GÓP PHẦN CHIẾN THẮNG THỰC DÂN
PHÁP XÂM LƯỢC (1952 – 1954)
Năm 1952 huyện Long Mỹ cùng một số huyện khác của các tỉnh Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu được
giải phóng đã trở thành một vùng giải phóng liên hoàn rộng lớn và là căn cứ cách mạng vững chắc của Khu 9 và
Nam bộ.
Về xây dựng và phát triển kinh tế nông nghiệp. Từ năm 1952 chính quyền thực hiện cấp đất lâu dài cho
nông dân, từ đó nông dân hăng hái sản xuất khai phá đất hoang, mở rộng diện tích canh tác. Trong phong trào
thi đua yêu nước Long Mỹ trở thành lá cờ đầu về phong trào cấp đất, sản xuất và đóng thuế. Ngoài ra các ngành
tiểu thủ cũng được chú trọng phát triển, giao thương buôn bán cũng từ đó phát triển theo… cuộc sống của nhân
dân ngày càng sung túc.
Về giáo dục, Toàn huyện có 60% dân số thoát dốt. Thời gian này Trường lục quân Trần Quốc Tuấn đào
tạo cán bộ quân sự cấp trung và đại đội được thường xuyên mở tại Long Mỹ.
Tháng 10-1953 Đại hội Đảng bộ huyện Long Mỹ lần thứ 2 được tổ chức tại Ba Voi, xã Vĩnh Thuận
Đông, có trên 100 đại biểu tham dự. Đại hội bầu đồng chí Triệu Vĩnh Tường làm bí thư, kiêm Chủ tịch Uỷ ban
hành chính. Đại hội ra Nghị quyết tiếp tục xây dựng hậu phương vững chắc, phục vụ chiến trường tấn công địch
giành thắng lợi.
Trong tiến công chiến lược Đông xuân 1953 – 1954, Long Mỹ phát triển địa phương quân, đẩy mạnh
hoạt động quân sự, hỗ trợ xã bao vây bắn tỉa đồn bót địch. Những thắng lợi giòn giã trên cả nước đặc biệt là sau
chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ buộc địch phải ký hiệp định Gienève kết thúc thắng lợi 9 năm kháng

Chương V
CHUYỂN HƯỚNG TỪ ĐẤU TRANH VŨ TRANG
SANG ĐẤU TRANH CHÍNH TRỊ, TIẾN LÊN CAO TRÀO ĐỒNG KHỞI Ở LONG MỸ
(21/7/1954 – 12/1960)
4
I. NHÂN DÂN LONG MỸ ĐẤU TRANH ĐÒI ĐỊCH THI HÀNH HIỆP ĐỊNH GENÈVE, BẢO
VỆ LỰC LƯỢNG CÁCH MẠNG (21/7/1954/ - 6/1956)
Sau Hiệp định Gienève, đất nước tạm thời bị chia cắt thành 2 miền lấy vĩ tuyến 17 làm ranh giới sau 2
năm sẽ tiến hành hiệp thương tổng tuyển cử, thống nhất đất nước. Nhân dân Long Mỹ đã tiễn 600 con em lên
đường tập kết ra Bắc. Kẻ ở người đi vô cùng xúc động và biết bao lời dặn dò thân thiết và niềm tin ở ngày Bắc –
Nam sum họp một nhà.
1. Âm mưu và hành động của Mỹ - Diệm ở Long Mỹ.
Sau khi hất cẳng Pháp, Mỹ đưa Ngô Đình Diệm lên làm tổng thống bù nhìn chế độ Sài Gòn và trở thành
tay sai của chúng. Chúng đánh giá Long Mỹ - Vị Thanh có vị trí chiến lược quan trọng. Nếu chiếm được nơi
này sẽ đẩy lùi Cộng sản từ căn cứ U Minh, là lá chắn từ xa bảo vệ cơ quan đầu não của chúng ở Cần Thơ.
Chúng đưa gần 2.000 quân chủ lực vào chiếm đóng vùng căn cứ giải phóng của ta ở Long Mỹ.
Từ 8-1954 đến 6-1956 chúng tập trung xây dựng bộ máy nguỵ quân, nguỵ quyền từ huyện đến xã.
Chúng mở chiến dịch “tố cộng, diệt cộng”, đưa hàng chục đoàn “Dân ý dụ” xuống tận ấp để tác động chiến
tranh tâm lý, tuyên truyền mị dân; ban hành chính sách cải cách điền địa, nhằm cướp ruộng đất của nông dân;
lập thẻ căn cước mới của chế độ Sài Gòn; bày trò trưng cầu dân ý; nhằm tách Đảng ra khỏi dân để dễ tiêu diệt.
Thừa cơ hội này bọn trộm cướp nỗi lên cướp bóc tạo nên không khí hoang mang lo sợ trong nhân dân.
2. Nhân dân Long Mỹ đấu tranh đòi địch thi hành hiệp định Genève. Chống cướp đất, tăng tô,
chống bắt lính, chống “trưng cầu dân ý” và bầu cử giả hiệu của Mỹ - Diệm.
Quán triệt tinh thần Nghị quyết Trung ương 8, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ, Huyện uỷ Long Mỹ sau
khi sắp xếp tổ chức đã chỉ đạo các chi bộ lãnh đạo quần chúng đấu tranh với địch đòi thi hành Hiệp định
Gienève, chống trả thù bắt bớ những người kháng chiến cũ, đòi dân sinh, dân chủ, chống địa chủ thu tô, cướp
ruộng đất các phong trào này diễn ra liên tục, quyết liệt làm cho âm mưu của chúng bị thất bại.
3. Phong trào đấu tranh chống địch khủng bố, bảo vệ cán bộ.
Song song với cuộc đấu tranh đòi địch thi hành hiệp định Gienève, phong trào đấu tranh chống địch đàn
áp, bắt bớ, thả những người bị bắt diễn ra quyết liệt.

Thời điểm này, Tỉnh uỷ chủ trương thành lập Liên quân giáo phái chống Mỹ - Diệm, Tiểu đoàn Ngô Sở
hoạt động ở Long Mỹ hỗ trợ cho các địa phương vũ trang tuyên truyền và diệt ác, trừ gian đã tạo sự phấn khởi
trong nhân dân.
II. KẾT HỢP CHÍNH TRỊ, BINH VẬN, VŨ TRANG CHỐNG ÂM MƯU PHÁ HOẠI HIỆP
ĐỊNH GENÈVE CỦA ĐỊCH (1955 – 1958)
Âm mưu phá hoại hiệp định của Mỹ - nguỵ Sau ngày 21-7-1956, Mỹ - Diệm trắng trợn phá hoại
Hiệp định Gienève, công khai tuyên bố: “không hiệp thương tổng tuyển cử”. Bọn nguỵ quân, nguỵ quyền ở
Long Mỹ càng hung hăng, chúng tập trung sử dụng một số tay sai ác ôn, đầu hàng phản bội như: Trần Cửu
Thiên, Lâm Quang Tấn, Minh Thành, Lê Ba… Đến cuối năm 1958 bộ máy của địch ở Long Mỹ từ quận đến tận
xã, ấp, trưởng đồn, dân vệ đều là những tên ác ôn, chống cộng triệt để.
Chúng thành lập Biệt khu U Minh, chọn Long Mỹ làm thí điểm tập trung quân đánh phá vùng căn cứ
kháng chiến để tiêu diệt cơ sở cách mạng, khủng bố các gia đình có con em đi tập kết và gia đình cách mạng ở
địa phương, ly gián giữa gia đình cách mạng với nhân dân, tiến hành bắt lính, xây dựng lực lượng bảo an, dân
vệ, tiến hành tố cộng giai đoạn 2, hòng tách Đảng ra khỏi dân để tiêu diệt.
Trước âm mưu vô cùng xảo quyệt và tàn bạo của địch, Huyện uỷ đã lãnh đạo các chi bộ kịp thời hướng
dẫn quần chúng đấu tranh chống địch, đòi cải thiện dân sinh, tự do dân chủ, phong trào chống càn quét bắt bớ,
giết người vô cớ… diễn ra thường xuyên, công khai quyết liệt.
Ngày 28-3-1957 đơn vị vũ trang của huyện được thành lập do đồng chí Út Ký làm trung đội trưởng,
trang bị lúc đầu chỉ có súng trường Mác, súng trường Đức, mã tấu và một số vũ khí tự tạo hỗ trợ đắc lực cho
các tổ tự vệ vũ trang ở các xã, diệt những tên địa chủ, cùng nhiều tên ác ôn khác làm cho bọn chúng hoang
mang co lại.
5
III. ĐẨY MẠNH PHONG TRÀO DIỆT ÁC, TRỪ GIAN CHỐNG LUẬT 10/59, PHÁ KHU TRÙ
MẬT VỊ THANH – HOẢ LỰU CỦA ĐỊCH
Trong năm 1959, Mỹ - Diệm ban hành luật 10/59, lập toà án quân sự đặc biệt. Ở Long Mỹ - Vị Thanh
địch lê máy chém đi khắp nơi để hành hình công khai cán bộ cách mạng, tác động tinh thần quần chúng. Cảnh
giết người moi gan lấy mật diễn ra khắp nơi. Mỹ - Diệm ban bố lệnh “thà giết lầm, chứ không thả lầm”, nơi
địch giết nhiều nhất là Sân bay Long Mỹ, lộ quẹo Vị Thanh – Hoả Lựu, khu vực chợ Nàng Mau…. Do bị thất
bại lập Biệt khu U Minh, địch ráo riết thực hiện âm mưu kế hoạch gôm dân lập khu trù mật Vị Thanh – Hoả
Lựu. Ngày 12-9-1959, địch khởi công xây dựng khu trù mật Vị Thanh – Hoả Lựu. Đích thân tổng thống nguỵ

quyền Ngô Đình Diệm xuống dự khánh thành khu trù mật với quy mô lớn nhất miền Tây.
Đạo luật 10/59, đã giết nhiều người dân vô tội trong đó có những cán bộ đảng viên của ta, gây thiệt hại
không nhỏ cho cách mạng. Trước tình hình trên Huyện uỷ được về ấp Bờ Dừa, xã Vĩnh Viễn. Dưới sự lãnh đạo
của Huyện uỷ và các chi bộ, quần chúng đã đứng lên đấu tranh bằng nhiều hình thức chống địch lập “khu gôm
dân”, “khu trù mật” đã diễn ra khắp các xã. Nhân dân dùng mọi lý lẽ đấu tranh không đi làm khu trù mật,
không chịu vào khu gom dân. Nỗi bậc nhất là phong trào chống lập khu trù mật Vị Thanh – Hoả Lựu.
Trước tình hình địch ráo riết bắt lính xây dựng các thứ quân, Huyện uỷ coi trọng và chỉ đạo nhân dân
trong khu trù mật làm công tác binh vận, lôi kéo binh sĩ và xây dựng cơ sở nội bộ Qua đó cơ sở ta được bảo vệ
và tạo thế hợp pháp để hoạt động trong lòng địch.
Tháng 12-1959, Huyện uỷ tiếp nhận Nghị quyết 15 của Trung ương. Nghị quyết khẳng định: “Con
đường phát triển cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là con đường bạo lực” .
Dưới ánh sáng của Nghị quyết 15, lực lượng vũ trang huyện phối hợp với lực lượng vũ trang tỉnh đánh
vào khu trù mật Vị Thanh – Hoả Lựu. Đúng 0 giờ ngày 14-9-1960, toàn huyện mở màn đợt tấn công ở tất cả
đồn bót địch. Lực lượng chính trị của quần chúng, có sự hỗ trợ của của lực lượng vũ trang nỗi trống mõ bao vây
chặt đồn bót, kêu gọi anh em binh sĩ đầu hàng về với cách mạng. Khí thế cách mạng của quần chúng trong ngày
Đồng khởi đã làm cho địch vô cùng hoảng sợ.
Chương VI
PHÁT TRIỂN CHIẾN TRANH NHÂN DÂN ĐÁNH BẠI ÂM MƯU BÌNH ĐỊNH, GÓP PHẦN
ĐÁNH BẠI CÁC CHIẾN LƯỢC CHIẾN TRANH CỦA MỸ - NGỤY
I. ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN LONG MỸ CHÓNG CHIẾN LƯỢC CHIẾN TRANH ĐẶC BIỆT
CỦA MỸ - NGUỴ (1961 – 1965)
Phong trào Đồng khởi ( 1960) đã giáng một đoàn nặng nề vào Mỹ - nguỵ buộc chúng phải thay đổi
chiến lược. Giữa năm 1961 đế quốc Mỹ chuyển sang chiến lược “chiến tranh đặc biệt”. Thực hiện Kế hoạch
bình định miền Nam trong vòng 18 tháng. Xương sống của kế hoạch này là dồn dân lập “ấp chiến lược” xem
đây là quốc sách, chúng hy vọng sẽ làm đảo ngược tình thế, giành lại thế chủ động trên chiến trường
Ngày 24-12-1961, Chính quyền nguỵ ra nghị định thành lập tỉnh Chương Thiện, đưa tên Nguyễn Hiền
Diễm làm Tỉnh trưởng; lập sở chỉ huy và xây dựng hậu cứ Trung đoàn 31. Lấy Vị Thanh xây dựng thành thị xã,
lập tiểu khu quân sự và bộ máy hành chính đầu não, có sân bay trực thăng cơ động và trường quân sự huấn
luyện quân sự cho lực lượng dân vệ. Chúng chia Long Mỹ thành 2 quận Long Mỹ và Đức Long, mỗi quận có 1
chi khu, địch tăng cường vũ khí và phương tiện chiến tranh, đẩy mạnh hành quân càng quét quy mô, tách dân ra

khỏi cách mạng.
Trước âm mưu mới của đế quốc Mỹ, ngày 31-1-1961 Bộ Chính trị Trung ương Đảng (khóa III) họp ra
Nghị quyết về nhiệm vụ của cách mạng miền Nam “… Đẩy mạnh hơn nữa đấu tranh chính trị, đồng thời đẩy
mạnh đấu tranh đấu tranh vũ trang song song với đấu tranh chính trị; tiến công địch cả hai mặt chính trị và
quân sự. Phải ra sức xây dựng lực lượng chính trị và quân sự, xây dựng và mở rộng căn cứ địa, tạo điều kiện
nắm mọi thời cơ để đành đổ chính quyền Mỹ-Diệm”.
Tiếp nhận nghị quyết của trên, Huyện uỷ đẩy mạnh các phong trào chính trị, vũ trang binh vận tấn công
phá kế hoạch bình định của địch và xây dựng vùng giải phóng, phong trào đấu tranh du kích phát triển rất
mạnh…. Trong 2 năm 1961, 1962 trong toàn huyện Long Mỹ đã có 130 cuộc đấu tranh với hơn 80.000 lượt
người tham gia.
6
Song song với phong trào đấu tranh chính trị, vũ trang công tác binh vận cũng diễn ra sôi nỗi, liên tục.
Trong những năm 1961 – 1962 có 455 binh lính về với nhân dân.
Trước tình thế đó, ngày 1-11-1963, Mỹ giật dây cho bọn lính nguỵ tiến hành cuộc đảo chính lật đỗ Ngô
Đình Diệm, Tại Long Mỹ có 28 “ấp chiến lược” bị phá hủy hoàn toàn, dân trở về chỗ cũ tiếp tuc sinh sống và
làm an.
Trước những thất bại liên tiếp nhưng đế quốc Mỹ vẫn ngoan cố leo thang tiếp tục tăng quân số và vũ khí
vào chiến trường, tiếp tục hành quân càn quét vào vùng giải phóng. Ở chiến trường Cần Thơ, nhất là Long Mỹ
chúng mở những cuộc càn quét, hòng đánh bật lực lượng cách mạng ra khỏi vùng ven, “ấp chiến lược”.
Để đối phó kịp thời âm mưu của địch, tháng 12/1963 Hội Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 9 ( khóa
III) ra Nghị quyết chỉ rõ: “ Con đường cách mạng là phát triển theo hướng giành thắng lợi từng phần, đẩy lùi
địch từng bước, tiến tới công kích, tổng khởi nghĩa…”.
Thực hiện Nghị quyết trung ương 9, Nghị quyết trung ương Cục miền Nam và sự chỉ đạo của khu ủy,
Tỉnh ủy Cần Thơ, Huyện ủy Long Mỹ quán triệt và triển khai nghị quyết của trên xuống tận cơ sở và chủ
trương: Kiên quyết bám dất, bám dân, xây dựng phát triển cơ sở. Đẩy mạnh 3 mũi giáp công, làm thất bại âm
mưu đánh phá tác dân lập “ ấp chiến lược’ của địch.
. Trong 2 năm 1964-1965, lực lượng của ta phát triển nhanh chóng, 4 xã Vĩnh Viễn, Xà Phiên, Vĩnh
Tường, Phương Bình được giải phóng. Đến cuối năm 1965, hơn 2/3 ấp chiến lược bị phá, vùng ta kiểm sát mở
rộng đến gần sát đồn địch, hơn 100.000 dân sống trong vùng giải phóng. Thắng lợi của quân và dân Long Mỹ
góp phần cùng miền Nam đánh thắng chiến tranh đặc biệt của Mỹ, tạo điều kiện thuận lợi để Long Mỹ bước

sang giai đoạn mới giành thắng lợi to lớn hơn.
II. TẠO THẾ, TẠO LỰC ĐẨY MẠNH BA MŨI GIÁP CÔNG GÓP PHẦN ĐÁNH BẠI CHIẾN
LƯỢC “CHIẾN TRANH CỤC BỘ” CỦA ĐẾ QUỐC MỸ (giữa năm 1965 – 1968)
1. Chiến tranh cục bộ của Mỹ ở Long Mỹ
Giữa năm 1965 trước nguy cơ bị thất bại trong chiến tranh đặc biệt, Mỹ đưa quân viễn chinh và quân
đồng minh vào miền Nam, tăng cường các phương tiện chiến tranh hiện đại nhất (B52); thực hiện kế hoạch hai
gọng kiềm “bình định và tìm diệt”.
Ở Long Mỹ các xã: Vị Thanh, Vĩnh Tường, Vĩnh Thuận Đông địch xem là những xã thí điểm kế hoạch
“bình định”, chúng đóng 1 tiểu đoàn chủ lực để lập đồn bót đánh phá ác liệt vào vùng giải phóng nhằm đẩy lực
lượng cách mạng ra khỏi dân để tiêu diệt; khủng bố dồn dân vào ấp chiến lược.
Đến cuối năm 1967 trên các tuyến lộ Long Mỹ - Trà Bang Nhỏ, Long Mỹ - Vị Thanh, Vị Thanh – Hoả
Lựu, Hoả Lựu – Gò Quao; trên các tuyến kinh xáng Xà No, Nàng Mau chúng đã xây dựng thành hệ thống “ấp
chiến lược”, thành lập thí điểm ấp “Đời mới” ở xã Vĩnh Tường. Riêng ở xã Vĩnh Thuận Đông địch chiếm và
kìm kẹp 9/10 ấp. Ngoài ra còn dùng chiến tranh tâm lý chiêu dụ cán bộ, chiến sĩ ta. Tình hình đó đã gây cho
phong trào cách mạng huyện Long Mỹ không ít khó khăn,
Quân, dân Long Mỹ chống “chiến tranh cục bộ” của Mỹ Tháng 12-1965 Trung ương Đảng ra Nghị
quyết 12 “kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bấc kỳ tình huống nào, nhằm
bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước,
tiến tới thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà”.
Thực hiện Nghị quyết của Trung ương huyện Long Mỹ đã hạ quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ; đồng
thời tích cực tuyên truyền phát động nhân dân bám ruộng vườn sản xuất và chiến đấu. Hưởng ứng chủ trương
của trên, đồng bào trong huyện quay trở lại ruộng vườn, đào kênh, cất nhà phân tán trên đồng tránh địch bỏ
bom, trồng cây che khuất địa hình tạo thuận lợi cho bộ đội hành quân.
Huyện cũng đã nhanh chóng xây dựng lực lượng vũ trang, cuối năm 1965 Địa phương quân Long Mỹ có
2 trung đội, 72 chiến sĩ, du kích các xã
Bước vào mùa khô 1965 – 1966, Mỹ - nguỵ mở chiến dịch càn quét đánh phá vùng trọng điểm Long
Mỹ. Đảng bộ và nhân dân Long Mỹ phá kế hoạch 2 gọng kềm của địch, đã tiêu hao, tiêu diệt nhiều địch, giữ
vững vùng giải phóng.
7
Mỹ - nguỵ tiếp tục thực hiện kế hoạch bình định Long Mỹ trong chiến dịch mùa khô lần thứ hai 1966 –

1967. Trước tình hình này Huyện uỷ chỉ đạo địa phương quân huyện và các đội du kích xã kết hợp chặt chẽ với
mũi chính trị, binh vận thành sức mạnh 3 mũi giáp công đánh trả những trận càn quét của Quân đoàn 4 và Tiểu
khu Chương Thiện đánh phá Long Mỹ - Vị Thanh.
Ngày 1967, địch huy động trung đoàn 31-Sư 21 dùng 30 trực thăng đổ quân càn vào xã Vĩnh Viễn. Sau
những đợt bắn phá và ném bom ác liệt. Tại nơi này tiểu đoàn 309 chủ lực khu, địa phương quân huyện và du
kích xã Vĩnh Viễn đã dàn sẵn thế trận, làm bãi lửa, hầm chông yểm trợ tạo chướng ngại để quân ta dể dàng tiêu
diệt địch. Các thứ quân của ta nổ súng tấn công làm chết và bị thương hàng trăm tên địch. Thắng lợi đầu năm
của quân và dân ta tại Vĩnh Viễn đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng ở Long Mỹ - Vị Thanh trong cuộc
chiến tranh tổng lực của Mỹ - nguỵ.
Phát huy thắng lợi của Địa phương quân Long Mỹ, biệt động Vị Thanh kết hợp với du kích các xã bao
vây đồn bót địch, luồng sâu vào các “ấp tân sinh”, “ấp đời mới” trên trục lộ giao thông 31, 42, 62 và các tuyến
kinh xáng Nàng Mau – Vĩnh Tường, Vịnh Chèo và ngã ba Nước Đục. Đánh địch diệt ác phá tề, giải tán phòng
vệ dân sự. Chỉ một thời gian ngắn các lực lượng vũ trang địa phương và du kích các xã trong huyện đánh 187
trận.
Song song với phong trào đấu tranh vũ trang diệt địch, phong trào đấu tranh chính trị cũng diễn ra liên
tiếp, quyết liệt. Tại thị xã Vị Thanh có 57 cuộc đấu tranh. Trong toàn huyện có 10.000 lượt người tham gia.
Binh lính nguỵ ngày càng bất mãng và phản ứng mạnh mẽ.
Trước những thắng lợi 3 mũi giáp công của ta, địch không thực hiện được âm mưu càn quét, bình định
dồn dân, mà ngược lại bị tiêu hao thiệt hại nặng nề. Để cứu vãn tình hình, địch tập trung đánh phá Long Mỹ
bằng hai đợt tấn công quy mô lớn. Đợt 1 từ 25 đến 30-11-1967, địch càn quét 67 trận. Đợt 2 từ tháng 12-1967,
địch mở 133 cuộc càn, gây thiệt hại cho ta. Sau hai đợt tấn công thất bại, hoạt động của địch giảm sút co hẹp
phạm vi, mang tính phòng ngự bị động. Đây là cơ sở thuận lợi để huyện Long Mỹ cùng nhân dân miền Nam
thực hiện cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1968.
Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968 Bộ Chính trị cũng chỉ rõ nhiệm vụ trọng
đại và cấp bách của ta là: “Động viên những nổ lực cao nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền
đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên một bước phát triển cao nhất, bằng phương pháp tổng công kích,
tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi quyết định”.
Đảng bộ Long Mỹ tiếp thu quán triệt nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của Bộ Chính trị, tích cực chuẩn bị
các mặt để đón thời cơ chiến lược. Vào lúc 0 giờ đêm 30 rạng mùng 1 Tết Mậu Thân 1968. Lệnh tổng tấn công
đã được ban bố, tại Long Mỹ - Vị Thanh mỗi nơi được tiểu đoàn Tây Đô II tăng cường 1 đại đội, cùng với Địa

phương quân Long Mỹ, du kích tấn công vào thị xã Vị Thanh và thị trấn Long Mỹ.
Ở đợt 1, ta chia nhiều mũi tấn công … Đợt này, tại thị trấn Long Mỹ và Đức Long ta loại khỏi vòng
chiến đấu 167 tên. Tại thị xã Vị Thanh ta tiêu diệt 168 tên (có 4 tên Mỹ), làm sập một góc toà hành chính tỉnh,
1 lữ quán Mỹ làm chủ thị xã Vị Thanh một đêm. Kết thúc đợt 1 ta đã đánh tổng cộng 102 trận, loại khỏi vòng
chiến đấu trên 900 tên địch phá nhiều nhiều phương tiện chiến tranh của chúng.
Phát huy thắng lợi đợt 1, ta tiếp tục tiến công đợt 2 từ tháng 3 đến tháng 5-1968, có hai yêu cầu lớn là
giải phóng thị trấn Long Mỹ và thị xã Vị Thanh. Trong đợt 2 lực lượng 3 mũi giáp công của ta đánh vào trung
tâm đầu não địch, tiêu hao tiêu diệt sinh lực địch về quân số và phương tiện chiến tranh tương đương đợt 1. suốt
đợt 2, trên địa bàn Long Mỹ - Vị Thanh, vùng giải phóng được giữ vững, phong trào cách mạng có phần vươn
lên và phát triển.
Vào đợt 3 ta gặp nhiều khó khăn, địch bắt đầu triển khai kế hoạch quét và giữ. Trong đợt 3 mặc dù ta
gặp muôn vàn khó khăn nhưng nhờ hợp đồng tác chiến chặt chẽ với Tiểu đoàn Tây Đô ta vẫn giáng cho chúng
những đoàn trí mạng làm tan ra thêm hàng ngàn tên địch.
Tóm lại cuộc tổng tiến công và nỗi dậy xuân Mậu Thân 1968 của quân và dân Long Mỹ với 3 đợt đã
giành được thắng lợi to lớn, địch thiệt hại nặng nề. Tuy nhiên ta cũng bị tiêu hao một lực lượng đáng kể. Qua
cuộc đọ sức quyết liệt với địch quân, dân Long Mỹ đã tôi luyện thêm ý chí, kinh nghiệm và sẳn sàng đói phó
với mọi thủ đoạn của địch đưa phong trào cách mạng của huyện tiến lên.
8
III. QUÂN DÂN LONG MỸ KHẮC PHỤC MỌI KHÓ KHĂN, GÓP PHẦN ĐÁNH BẠI CHIẾN
LƯỢC “VIỆT NAM HOÁ CHIẾN TRANH” CỦA ĐẾ QUỐC MỸ GIẢI PHÓNG MIỀN NAM (Tháng
1/1969 – 30/4/1975)………………………………….
Cuộc tổng tiến công và nỗi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã giáng cho Mỹ - nguỵ một đòn sấm xét, làm phá
sản chiến lược “chiến tranh cục bộ”, buộc chúng phải xuống thang chiến tranh, chuyển sang chiến lược “Việt
Nam hoá chiến tranh” với âm mưu dùng người “Việt đánh người Việt”; tăng cường vũ khí phương tiện chiến
tranh, tăng số lượng quân nguỵ dưới dự chỉ huy trực tiếp của người Mỹ.
Địch chọn Long Mỹ làm trọng điểm bình định của vùng IV chiến thuật, lấy thị xã Vị Thanh làm điểm
xuất phát hành quân, nhằm tạo thành lá chắn đẩy và ngăn chặn lực lượng của ta để bảo vệ cơ quan đầu não vùng
IV chiến thuật đồng thời bao vây và khống chế U Minh, Rạch Giá, Cà Mau, cắt đức vận chuyển giữa các tỉnh
với căn cứ U Minh.
Thực hiện ý đồ trên, vào tháng 3-1967 chúng đưa về Long Mỹ 15.000 quân. Điểm đột phá kế hoạch bình

định Long Mỹ của địch là các xã vùng giải phóng của ta Trong tháng 3-1969, chúng đưa 800 quân của sư đoàn
21, có máy bay ném bom, pháo bắn yểm trợ càn quét vào ấp 4 xã Xà Phiên đóng đồn Bảy Tiên, Ngã Bác; cùng
lúc ở Hoả Lựu chúng dùng 2 trung đoàn chủ lực, 1 chi đội xe M113 và các đơn vị bảo an đánh phá ác liệt vào
các ấp giải phóng của ta; ở xã Vĩnh Viễn chúng đưa một lực lượng lớn Sư đoàn 9, Sư 21, 1 chi đoàn xe M113
gây cho ta một số tổn thất khá lớn, một số cán bộ chịu không nỗi gian khổ đã đầu hàng giặc; địa phương quân
huyện còn không quá 20 người, du kích các xã sa sút nghiêm trọng trang bị thiếu thốn, đạn dược rất khó khăn.
Đến cuối năm 1969 chúng đã đóng 137 đồn và bình định không còn xã giải phóng làm cho 3/4 dân số chạy ra
vùng địch kiểm soát.
Trước tình hình mới khó khăn phức tạp, quán triệt nghị quyết của Khu uỷ, Tỉnh uỷ. Huyện uỷ mở một
đợt học tập từ trên xuống, Từ đó mọi người đều nhận thức rõ nhiệm vụ chính trị, với tinh thần quyết tâm đánh
bại mọi âm mưu và kế hoạch bình định của địch.
Để có chính quyền lãnh đạo cách mạng trong gia đoạn mới nên tháng 7-1969 Uỷ ban Cách mạng lâm
thời huyện Long Mỹ ra mắt nhân dân tại ngọn Cái Nhào, xã Vĩnh Viễn do đồng chí Lâm Thành An (Ba Nước)
làm Chủ tịch. hạ quyết tâm đánh bại âm mưu bình định lấn chiếm của địch, xây dựng các căn cứ cách mạng
huyện nhà.
Giữa lúc quân – dân Long Mỹ cùng với cả nước quyết tâm đánh giặc, thì ngày 03-9-1969 được tin Bác
Hồ, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc ta đã từ trần ngày 02-9-1969 tại Hà Nội. Trong mấy ngày quốc tang, tất cả
các xã trong huyện đều tổ chức lệ truy điệu để tang Bác. Riêng tại Lương Tâm, Đảng bộ và nhân dân đã lập đền
thờ và bảo vệ cho đến ngày nay.
Biến đau thương thành hành động cách mạng quân - dân Long Mỹ đã đẩy mạnh tấn công tiêu hao tiêu
diệt sinh lực địch. Trong ba tháng 9,10,11 năm 1969 toàn huyện đã loại khỏi vòng chiến đấu 400 tên, thu 106
súng các loại.
Đầu năm 1970, địch tiếp tục tăng cường quân chủ lực càn quét đánh phá vùng Long Mỹ - Vị Thanh.
Ngày 18-1-1970, địch tăng cường thêm Chiến đoàn A kéo xuống đánh phá U Minh, Tiểu đoàn 303 chủ lực khu
kết hợp với Địa phương quân Long Mỹ và du kích phục kích ở bờ sông Cái Tư đến kinh Bốn Thước. Quân ta
bắn chìm 5 tàu, làm hư nặng nhiều tàu khác. Đây là trận đánh tàu lớn nhất của của quân ta ở miền Tây Nam bộ
trong thời điểm này.
Ngày 17-4-1970, tiểu đoàn chủ lực 303 chủ lực khu phối hợp với Địa phương quân huyện Long Mỹ tiếp
tục đánh tiêu diệt đồn Xà Phiên, địch đưa quân can viện, quân ta chặn đánh tiêu diệt và bị thương 100 tên.
Tại Vị Thanh biệt động ta hoá trang thành cảnh sát nguỵ bất ngờ tập kích tiêu diệt 7 tên, bắt sống 5 tên.

Ty cảnh sát tỉnh Chương Thiện. Ngoài ra, được sự hỗ trợ của lực lượng vũ trang, quần chúng đã nỗi dậy phá
kềm, giành quyền làm chủ ngoại ô thị xã như: Nàng Chăng, Kinh Mười Thước, Bà Bót, ngọn Tràm Cửa…
Song song đó công tác binh vận đã đẩy mạnh binh sĩ và gia đình binh sĩ đạt hiệu quả, có 1.940 lượt gia
đình binh sĩ đi vận động làm tan rã 640 lính chủ lực, bảo an, dân vê.
Phong trào đấu tranh chính trị chống địch đôn quân, bắt lính, chống đuổi nhà gom dân… diễn ra liên tục
trên tuyến Xà No, Vịnh Chèo, Nàng Mau, Vĩnh Tường, quanh thị trấn Long Mỹ trên tuyến lộ 31.
9
Sang năm 1971 ta tiếp tục đẩy mạnh 3 mũi giáp công loại khỏi vòng chiến đấu 840 tên, thu 87 súng các
loại. Công tác binh vận nội tuyến khởi nghĩa phối hợp với du kích diệt các đồn: Vườn Cò, Rạch Róc (Hoả Lựu),
Năm Tiểng (Long Trị). Sau năm 1971, ta có nhiều thuận lợi, chiến thắng lớn đường 9 Nam Lào và Đông bắc
Campuchia, thế và lực trong huyện Long Mỹ có bước phát triển mới, là điều kiện thuận lợi khi bước vào cuộc
tiến công chiến lược năm 1972.
2. Quân dân Long Mỹ cùng toàn miền Nam mở cuộc tiến công chiến lược 1972
Thất bại liên tiếp trên chiến trường đường 9 Nam Lào và Đông bắc Campuchia (1971) tinh thần địch
đang giảm sút nặng nề. Chấp hành chủ trương của Trung ương cục, Khu uỷ và Tỉnh uỷ Cần Thơ, Đảng bộ quân
và dân Long Mỹ quyết tâm giành thắng lợi trong đợt tiến công chiến lược hè năm 1972.
Mở màn chiến dịch, Đại đội Địa phương huyện Long Mỹ chỉ có 14 tay súng được sự hỗ trợ bộ đội chủ
lực khu, đêm 6 rạng 7-4-1972 quân dân Long Mỹ với 3 mũi đã mở đợt tấn công địch. Bộ đội địa phương huyện
phối hợp với du kích xã Thuận Hưng đánh diệt đồn Hội đồng Sửu. Ta tiếp tục diệt đồn Ba Phát, bao vây đồn
Đường Đào, đồn Ba Voi, diệt đồn Bến Ruộng xã Vĩnh Thuận Đông; du kích xã Long Bình diệt đồn Giồng Sao;
quân - dân xã Xà Phiên cùng các sư sãi bao vây bức rút đồn Cây Me, Ngã Bát; xã Lương Tâm được giải phóng;
xã Long Phú diệt đồn Vàm Đinh, bứt rút đồn Tràm Tróc; Đại đội pháo binh tỉnh (H37) cùng địa phương quân
Long Mỹ và du kích xã Vĩnh Tường diệt đồn Kinh Giữa…
Như vậy trong đợt 1 từ ngày 7 đến 25-4-1972 ta đã tiêu diệt, bức hàng, bức rút 47 đồn, đánh thiệt hai 2
chi khu, diệt 2 tiểu đoàn và một số đại đội bảo an. Loại khỏi vòng chiến đấu 6.119 tên địch, mở rộng vùng giải
phóng.
Bước vào đợt 2 từ tháng 9-1972, ta liên tiếp bứt rút nhiều đồn bót như: Nước Đục, đồn Trà Sắt (Vĩnh
Thuận Đông), đồn Sáu Thọ (Long Bình), đồn Ngang Mồ (Lương Tâm), đồn Mười Ba (Vĩnh Viễn), đồn Hội
đồng Sửu, Tràm Tróc (Thuận Hưng), đồn Đình (Vị Thuỷ) loại khỏi vòng chiến đấu 112 tên, thu 62 súng.
Trong đợt 2 có 8.000 lượt người đấu tranh trực diện với địch ở các đồn bót và tề quận, xã, chống càn

quét, Với tư tưởng cách mạng tiến công và bằng sức mạnh tổng hợp của 3 mũi giáp công bước đầu làm thất bại
kế hoạch bình định của địch tạo bước nhảy vọt quan trọng của phong trào cách mạng huyện nhà.
3. Quân dân Long Mỹ đánh bại bình định lấn chiếm, tiến tới tổng tiến công và nỗi dậy giải phóng
huyện nhà ( 1973-1975).
Sau những thất bại liên tiếp trên chiến trường miền Nam, ngày 27-1-1973 đế quốc Mỹ buộc phải ký Hiệp
định Paris về Việt Nam, nhưng bản chất của đế quốc xâm lược hiếu chiến, ngoan cố phá hoại hiệp đinh Paris,
chúng rêu rao tuyên bố “ Trên hòa bình dưới chiến tranh”, chúng ráo riết tiến hành bình định lấn chiếm, giành
đất, giành dân. Đối với Long Mỹ, chúng xem là điểm nóng của kế hoạch bình định lấn chiếm, lấy Long Mỹ làm
bàn đạp đánh chiếm U Minh. Địch đưa Trung đoàn 31, sư 21 và 3 tiểu đoàn bảo an kết hợp với chi khu Đức
Long – Long Mỹ và yếu khu Quang Phong thực hiện kế hoạch : tràn ngập lãnh thổ” tiến hành lấn chiếm các xã
tây nam Long Mỹ. Trong 22 ngày sau Hiệp định có hiệu lực, địch đánh phá ác liệt: ở Xẻo Su, Cái Nai (xã Long
Trị) và một số ấp của Phương Bình.
Từ đầu năm đến tháng 7- 1973 giữa ta và địch chiến đấu giằng co. Địch không xoay chuyển được tình thế
ở Long Mỹ, mà còn thất bại lún sâu. Đến tháng 8-9-1973 địch tập trung tăng cường hỏa lực đưa xuống địa bàn
Long Mỹ để đánh phá bình định, đóng đồn chốt.
Mở đầu kế hoạch, ngày 19-3-1973 địch triển khai đánh vào Long Mỹ, chúng huy động nhiều sư đoàn Như
:Sư đoàn 21, Sư đoàn 9, các tiểu đoàn bảo an, thiết đoàn 6 (52 xe M113), 4 tiểu đoàn pháo, 2 giang đoàn chia
nhiều cánh đánh vào vùng tây nam Long Mỹ, Nhưng bị Tiểu đoàn Tây Đô, địa phương quân huyện và du kích
các xã đã đánh bại
Ngày 2-5-1973 địch đưa chỉ huy sở Trung đoàn 31 vào đóng ở kinh 13 để chuẩn bị bước lấn chiếm toàn
khu vực, gồm hơn 40 tiểu đoàn. Thực hiện chủ trương của Bộ tư lệnh Quân khu và quyết tâm của Tỉnh ủy Cần
Thơ là đánh bại âm mưu và ý đồ của địch. Đêm 5 rạng 6-5-1973 ta đồng loạt tấn công vào các điểm tập trung
hành quân của địch như: Sở chỉ huy Trung đoàn 31 ngụy ở khu vực kinh 13, Vĩnh Viễn, diệt 4 xe M113 và 70
tên địch. Từ ngày 13 đến 15-3-1973, Trung đoàn 1 đã tiêu diệt 2 đại đội của Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 14, Sư 9
ngụy ở bắc Long Mỹ và 2 đại đội thuộc Tiểu đoàn 429 bảo an Phong Dinh ở Cái Cao - Phụng Hiệp.
10
Song song với thắng lợi của lực lượng vũ trang, công tác đấu tranh chính trị và binh vận rất sôi động, Chỉ
trong tháng 5-1973, riêng ở Chương Thiện đã có trên 300 lính đào, rã ngũ.
Ta giữ vững vùng giải phóng, đánh bại bước đầu kế hoạch bình định đợt 1 của địch. Do đó, địch buộc
phải điều lực lượng tổ chức lấn chiếm huyện Long Mỹ đợt 2. Ngày 30-5-1973, địch đưa thêm vào Chương

Thiện Liên đoàn 41 biệt động quân biên phòng, Liên đoàn bảo an Châu Đốc, nâng tổng số lên 48 tiểu đoàn. Lần
này địch đột phá hướng chủ yếu là khu vực Ba Hồ, lấy khu vực Lái Hiếu và tây nam Long Mỹ. Thực hiện sự chỉ
đạo của Quân khu, tỉnh Cần Thơ phối hợp chặt chẽ với các tỉnh mở đợt cao điểm 10 ngày (từ 5 tháng 6 đến 15
tháng 6 năm 1973) đánh phủ đầu kế hoạch bước 2 của địch lấn chiếm Chương Thiện.
Trước tình hình mới, ngày 13-6-1973 Tỉnh ủy Cần Thơ đã ra Chỉ thị 03 chỉ đạo quân dân Cần Thơ đẩy
mạnh 3 mũi tiên công phối hợp với lực lượng khu quyết tâm đánh bại kế hoạch bình định lấn chiếm đợt 2 của
địch ở Chương Thiện. Ngày 15-7-1973, đơn vị biệt động thị trấn Long Mỹ hóa trang lính cảnh sát của tiểu khu
Trương Thiện ngụy, mạo danh Hồ Ngọc Cẩn tỉnh trưởng Chương Thiện làm việc. Lúc đầu địch chưa nghi ngờ
ta bắt được 17 tên, Đêm 24-8-1973, cơ sở nội tuyến kết hợp lực lượng vũ trang tấn công trụ sở tề xã Xà Phiên
diệt l7 tên, xã Xà Phiên hoàn toàn giải phóng.
Để giành thế chủ động, Bộ tư lệnh Quân khu quyết định mở đợt tấn công phủ đầu địch. Đêm 9 rạng 10-9-
1973, Trung đoàn 10 (chủ lực khu) bất ngờ tập kích 2 đồn địch ở chùa Miên và Xẻo Chích (tây nam chi khu
Ngã Năm). Trung đoàn 1 (chủ lực khu) tấn công mạnh ở khu vực Lái Hiếu (Phụng Hiệp), đồng thời 1 bộ phận
Trung đoàn 1 thọc sâu lấn sát vào thị xã Vị Thanh buộc địch phải điều 1 tiểu đoàn (Sư đoàn 21) và chi đoàn xe
M113 chi viện cho Vị Thanh. Quân dân địa phương đã phá sập 3 cầu (vàm Lý Nết, vàm Trà Lồng, vàm Trà
Sắt), đánh chiếm 16 chốt của bảo an, bức rút đồn Nhà Thờ, đồn Kinh Ngang, bám giữ tuyến kinh xáng Vịnh
Chèo, đắp cản ngăn sông chặn tàu địch, giải phóng 4 ấp của xã Vĩnh Thuận Đông. Bà con giáo dân xã Long Phú
kéo đến đấu tranh vạch mặt linh mục Huỳnh Văn Tông tiếp tay cho địch phá hoại Hiệp định Paris.
Đầu tháng 11-1973 địch điều lực lượng hải quân ở Cát Lái và lực lượng bảo an của tỉnh Bến Tre, Gò
Công, Châu Đốc tăng cường cho Chương Thiện nâng tổng số lên đến 75 tiểu đoàn để thực hiện kế hoạch đánh
phá Chương Thiện, Cần Thơ, U Minh, Sóc Trăng, Bạc Liêu Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu (ngày 6-11-
1973), chủ trương kiên quyết đập tan, bẻ gãy cuộc hành quân tháng 11 của địch. Đêm 10-11-1973 tiểu đoàn
pháo 2311 Quân khu pháo kích tiêu diệt 18 tàu địch, tại căn cứ hải quân Xẻo Rô. Tiếp đó lực lương chủ lực, đặc
công của khu đánh vào cụm hỏa lực của địch ở Gò Quao, Hỏa Lựu, Vĩnh Thuận Đông, pháo kích vào các chi
khu: Vị Thanh, Giồng Riềng, Ngã Năm, Ngang Dừa
Bị thất bại ở Chương Thiện và chiến trường chung, buộc địch phải rút toàn bộ lực lượng biệt động ra khỏi
Đồng bằng Sông Cửu Long, trả bớt lực lượng bảo an về các tỉnh và lực lượng hải quân về Cát Lái (Sài Gòn).
Lực lượng địch ở Chương Thiện giảm 26 tiểu đoàn, nhưng Quân đoàn 4 ngụy vẫn tiếp tục thực hiện kế hoạch
bình định. Đến ngày 17-12-1973 ta mở đợt tấn công giải phóng xã Long Phú (Long Mỹ), Vĩnh Quới (Ngã
Năm), Vĩnh Thạnh (Giồng Riềng) ngày 25-12-1973 ta giải phóng khu vực Lái Hiếu, kinh 13 xã Vĩnh Viễn, xã

Vĩnh Thuận Đông và các mục tiêu quan trọng khác, kế hoạch bình định tại Long Mỹ - Vị Thanh năm 1973 của
địch hoàn toàn bị phá sản.
Kết quả chung toàn chiến trường ta loại khỏi vòng chiến đấu hơn 21.000 tên địch, Như vậy quân và dân
Long Mỹ cùng với chủ lực khu uỷ đã đánh bại 75 tiểu địch càn quyết lấn chiếm Long Mỹ. Sau chiến thắng 75
tiểu đoàn địch năm 1973 ta đã giành thế chủ động trên chiến trường. Ngày 17-12-1973 Khu uỷ Khu 9 quyết
định mở đợt tấn công vào mùa khô 1973-1974. Trong đợt này quân – dân Long Mỹ phối hợp với chủ lực khu,
tỉnh loại khỏi vòng chiến đấu 11.500 tên địch. Riêng địa phương huyện loại khỏi vòng 6.560 tên, nhiều phương
tiện chiến tranh.
Tính đến cuối tháng 12-1974 huyện Long Mỹ đã giải phóng 3 xã; Vĩnh Viễn, Thuận Hưng, Xà Phiên và
một số xã đã giải phóng được phân nữa. Chấp hành Nghị quyết của Trung ương Cục, chỉ thị củ Khu ủy Khu 9
và nhiệm vụ quyết tâm của của Hội nghị Tỉnh ủy: “Tiến công liên tục đánh bại kế hoạch bình định của địch,
giành thắng lợi quyết định trong năm 1975”, nên vào giữa tháng 3-1975, quân và dân Long Mỹ đã đồng loạt tấn
công vào các trọng điểm đồn bót địch như: đồn Trà Sắt, Bảy Hấu (Vĩnh Thuận Đông), diệt đồn Trà Cú, cống Cả
Luyện (Long Phú), đánh thiệt hại ngặ Chi khu Long Mỹ, Đức Long và 7 đồn khác. Loại khỏi vòng chiến đấu
1.320 tên, bắt sống 55 tên.
11
Thời cơ đã chín muồi, đầu tháng 4-1975, Trung ương quyết định mở chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải
phóng miền Nam. Ở chiến trường Long Mỹ - Vị Thanh, đêm 29-4-1975 Ban Chỉ huy chiến dịch của tỉnh tại
Mặt trận Long Mỹ - Vị Thanh đã ra lệnh cho các lực lượng tấn công Chi khu Long Mỹ, Tiểu khu Vị Thanh;
đồng thời các xã tự giải phóng xã mình để phối hợp với chiến trường chung.
Tại thị xã Vị Thanh, lực lượng vũ trang thị xã và huyện Long Mỹ được quân khu tăng cường 2 tiểu đoàn
Quyết Thắng chia thành 3 mũi tấn công vào thị xã. Đồng thời được sự yểm trợ của pháo binh các đơn vị chủ lực
khu tiến công vào hậu cứ trung đoàn 31 nguỵ, chỉ một thời gian ngắn chiến đấu ta đã làm chủ khu vực này.
Trưa 30-4, Sài Gòn giải phóng, đến 18 h30 thành phố Cần Thơ – nơi đầu não vùng IV chiến thuật thất thủ,
bọn lính nguỵ hoang mang đến cực độ. Tình thế nguy ngập tên Tỉnh trưởng Chương Thiện Hồ Ngọc Cẩn ra
lệnh tử thủ. Địch sử dụng xe bọc thép M113 và hoả lực mạnh án ngữ hướng từ Hồ Sen đến tiểu khu. Ta phải
đánh chiếm từ đoạn đường áp sát tiểu khu chia cắt địch. Đến sáng ngày 1-5 thấy không thể giữ nỗi tên Cẩn lên
xe chạy qua phía trung đoàn 31 đến ngã ba trung tâm thị xã bị lượng lượng vũ trang ta bắt sống. Quân ta chiếm
toà hành chính, quần chúng nỗi dậy vây bắt ác ôn, tước vũ khí phòng vệ bộ đội ta truy quét địch. 8 giờ ngày 1-5
Vị Thanh hoàn toàn giải phóng.

Tại thị trấn Long Mỹ, ta kêu gọi địch đầu hàng để tránh đổ máu vì chế độ Gài Gòn đã sụp đổ, tên Quận
trưởng Nguyễn Văn Bình do dự trước lệnh tử thủ của Tỉnh trưởng. Đồng chí Tô văn Tiên, Bí thư Huyện uỷ ra
lệnh thành lập ngay Ban tiếp quản Chi khu Long Mỹ gồm các đồng chí: Phạm Ngọc Hùng, Huỳnh Thanh Bình,
Nguyễn Văn Mạnh, Nguyễn Văn Năm, Võ Thành Phương.
Lực lượng quần chúng tại thị trấn Long Mỹ cùng với quần chúng các xã Long trị, Long Bình, Vĩnh Thuận
Đông, Thuận Hưng và tất cả các xã trong toàn huyện trương băng, cờ mặt trận giải phóng, hô vang khẩu hiệu
“giải phóng miền Nam” “Nguyễn Văn Bình đầu hàng”. Trước khí thế sôi sục cách mạng và sức mạnh áp đảo
của quần chúng và sự hỗ trợ của lực lượng vũ trang, Nguyễn Văn Bình không còn con đường nào khác buộc
phải đầu hàng và giao chính quyền cho Ban tiếp quản vào lúc 8 giờ sáng ngày 1-5-1975. Cùng ngày tất cả các
xã trong toàn huyện được giải phóng kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Chương VII
KẾT LUẬN VÀ BÀI HỌC
Nhìn lại suốt quá trình lịch sử, khi ông cha ta đến vùng đất Long Mỹ khai hoang lập nghiệp từ cuối thế
kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX và chính thức thành lập quận Long Mỹ (1907), đến chi bộ Đảng đầu tiên ra đời, tiến
tới Đảng bộ ở đây được thành lập phong trào cách mạng, lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống kẻ thù xâm lược và
bọn tay sai phong kiến đã trải qua hàng trăm năm. Đó là một quá trình lịch sử, một quá khứ hào hùng đầy gian
lao thử thách của ông cha ta chống chọi với bao thiên nhiên khắc nghiệt, thú dữ, muỗi vắt khai mở đất đai, làm
cho vùng đất này trù phú hưng thịnh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Long Mỹ đã qua 38 năm, vận động
phong trào cách mạng và đứng lên giành chính quyền trong cách mạng tháng 8 năm 1945 và góp phần với nhân
dân cả nước đánh bại 2 kẻ thù xâm lược là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giải phóng đất nước, hoàn thành
nhiệm vụ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất giang sơn.
Trong những bước thăng trầm của phong trào cách mạng huyện nhà có những thành công, chưa thành
công; thậm chí có những lúc khó khăn ác liệt tưởng chừng không thể vượt qua. Nhưng trong thực tiễn đấu tranh
và trưởng thành đó, Đảng bộ, quân và dân huyện Long Mỹ có thể rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu để
vận dụng cho giai đoạn cách mạng hiện nay, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chũ
nghĩa. Cụ thể như sau:
1. Nhân dân có truyền thống yêu nước, căm thù phong kiến, thực dân, đế quốc sâu sắc, một lòng
đi theo Đảng.
Trong đêm dài nô lệ, ánh sáng của chủ nghĩa Mác Lênin và đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản
Việt Nam đã soi sáng cho nhân dân con đường đấu tranh đánh đuổi thực dân, phong kiến để giành độc lập tự do

cho dân tộc, đem lại ruộng đất cho dân cày. Đáp ứng đúng nguyện vọng tha thiết, một ước mơ nghìn đời của
nhân dân, nó trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy người dân Long Mỹ đến với Đảng, chiến đấu đến cùng dưới
ngọn cờ của Đảng.
12
Trải qua suốt chiều dài của lịch sử đấu tranh cách mạng, nhân dân Long Mỹ khẳng định một lòng trung
thành đi theo Đảng bộ và nhân dân Long Mỹ đã nhận thức chỉ có Đảng lãnh đạo con đường đấu tranh cách
mạng mới thành công, xóa bỏ áp bức, bất công, cuọc đời mới thoát khỏi cảnh nô lệ tối tăm và nhất định sẽ được
ấm no, hạnh phúc.
2. Vững vàng, kiên định, vận dụng sáng tạo đường lối của Đảng với tư tưởng cách mạng tiến công
chiến thắng địch
Xuyên suốt quá trình lãnh đạo cách mạng 38 năm qua, nhất là 30 năm kháng chiến vĩ đại của dân tộc,
vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong Đảng bộ huyện nhà luôn luôn tỏ rõ vững vàng kiên định và vận dụng
sáng tạo đường lối của Đảng trong mỗi giai đoạn, mọi thời kỳ cách mạng, nắm vững và vận dụng đường lối
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng vào cuộc chiến tranh toàn dân,
toàn diện, lâu dài ở địa phương. Với tư tưởng cách mạng tiến công, phương pháp cách mạng sáng tạo, nên bất
kỳ những lúc khó khăn ác liệt, nhất là những bước ngoặc tưởng chừng không thể vượt qua được của thời kỳ
1959 hoặc thời kỳ 1969 – 1970; nhưng Huyện ủy và các cấp ủy Đảng đã lãnh đạo Đảng bộ, quân và dân Long
Mỹ luôn luôn lấy mục tiêu tiến công địch làm hàng đầu, vừa chiến đấu vừa xây dựng, từ yếu đến mạnh, lấy ít
đánh nhiều, từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao để thắng địch. Các cấp ủy Đảng, nhất là Huyện ủy là tấm gương
tiêu biểu trung kiên, chịu đựng mọi gian khổ, hy sinh “Lửa thử vàng gian nan thử sức”. Được sự chỉ đạo sát sao
của Tỉnh ủy, Khu ủy; Huyện ủy, Chi ủy, các ban, ngành kịp thời chủ động sáng tạo làm thất bại mọi âm mưu
thủ đoạn thâm độc của địch đối với chiến trường trọng điểm Long Mỹ đã giành từ thắng lợi này đến thắng lợi
khác đi đến thắng lợi hoàn toàn góp phần cùng quân dân miền Nam và tỉnh nhà giành thắng lợi trọn vẹn giải
phóng quê hương.
3. Nắm vững quan điểm bạo lực cách mạng, phương châm 2 chân, 3 mũi tấn công địch giành
thắng lợi
Trong suốt quá trình 38 năm đấu tranh cách mạng, Đảng bộ Long Mỹ luôn luôn nêu cao ý chí tự lực tự
cường dựa vào sức mình và với quan điểm bạo lực cách mạng. Với tinh thần tự lực đánh địch, không ỷ lại trên,
vận dụng linh hoạt sáng tạo phương châm 2 chân 3 mũi tiến công địch, có lúc đưa mũi chính trị, binh vận là kết
hợp với đội tự vệ vũ trang (1954 – 1960), có lúc đưa mũi quân sự làm đòn xeo cho mũi chính trị, binh vận, có

lúc kết hợp chặt chẽ 3 thứ quân: chủ lực khu, tỉnh trên địa bàn với địa phương quân, du kích và phong trào quần
chúng đánh địch bằng chông, lôi, ong vò vẽ… Đảng bộ quân và dân luôn nâng cao quan điểm bạo lực cách
mạng, không chùn bước trước những bước ngoặc khó khăn chỉ có tiến công và chiến thắng địch. Đây là bài học
vô cùng quý giá của Đảng bộ, quân và dân Long Mỹ.
4. Quán triệt quan điểm quần chúng của Đảng, tin dựa vào khả năng cách mạng của quần chúng
để chiến thắng kẻ thù
Quán triệt quan điểm của Đảng “cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, “lấy dân làm gốc”, trải qua
38 năm vận động, tổ chức quần chúng làm cách mạng, trong thời kỳ hoạt động bí mật đến 2 cuộc kháng chiến,
nhất là trong kháng chiến chống Mỹ trước kẻ thù có nhiều mưu mô xảo quyệt, hành động tàn bạo, phát xít gây
ra cảnh đầu rơi máu chảy vô cùng tàn khốc, hòng tách Đảng bộ ra khỏi dân “Tát nước bắt cá” tiêu diệt Đảng.
Nhưng cán bộ, đảng viên luôn bám sát dân tuyên truyền giáo dục dân về truyền thống cách mạng, căm thù giặc
sâu sắc, nâng cao giác ngộ tổ chức và hướng dẫn nhân dân đấu tranh chống địch giành quyền lợi thiết thân, sống
còn của dân.… Trong thời kỳ đen tối của cách mạng miền Nam luật 10/59, khu tập trung, vào trại giam khổng
lồ khu trù mật Vị Thanh – Hỏa Lựu, hay thời kỳ khó khăn ác liệt, địch sử dụng bom pháo, chất độc hóa học,
B52 bình định lấn chiếm đóng đồn dày đặc vào những năm 1969 – 1970 hoặc sau năm 1973… Dù chết chóc tù
đày, nhân dân vẫn một lòng theo Đảng, niềm tin sắt đá ở Bác Hồ, tin cán bộ, đảng viên của Đảng. Địch tàn bạo
đánh phá hủy diệt vườn tược thì dân lên đồng, giặc đánh trên đồng thì bám xuống vườn “một tấc không đi, một
ly không rời” để lo cho cán bộ, đảng viên, bộ đội từng hạt gạo, ly nước, nuôi dưỡng chăm sóc thương binh, đi
dân công tải đạn dưới lằn bom đạn địch… Đây là bài học xương máu của Đảng tin dân, lo cho dân, dân tin
Đảng hết lòng theo Đảng. Đó là chân lý vĩnh cửu của bất cứ thời kỳ cách mạng nào.
5. Xây dựng Đảng bộ vững mạnh là yếu tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng.
13
Trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, để chiến thắng kẻ thù xâm lược đầy mưu mô xảo
quyệt và giàu tiềm lực chiến tranh. Điều tiên quyết và quan trọng của Đảng bộ huyện Long Mỹ là xây dựng
Đảng vững mạnh cả 3 mặt: Chính trị - tư tưởng và tổ chức.
Các cấp uỷ đảng quan tâm thường xuyên chăm lo về công tác chính trị tư tưởng, giáo dục cán bộ đảng
viên quán triệt đường lối chính sách của Đảng, kiên định về lập trường, lý tưởng cách mạng, về lòng yêu nước,
truyền thống cách mạng, phẩm chất đạo đức trong sáng không khuất phục trước kẻ thù.
Song song đó công tác tổ chức, đặc biệt là nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức của
tổ chức cơ sở Đảng, đủ sức là hạt nhân lãnh đạo phong trào cách mạng của quần chúng đấu tranh và chiến thắng

kẻ thù.
BỐ CỤC ĐỀ CƯƠNG GỒM 7
CHƯƠNG I
CHI BỘ ĐẦU TIÊN CỦA QUẬN LONG MỸ RA ĐỜI VÀ PHONG TRÀO MẶT TRẬN DÂN CHỦ
(1936 – 1939)
Chương II
KHỞI NGHĨA NAM KỲ VÀ CÁCH MẠNG THÁNG 8 NĂM 1945 Ở LONG MỸ
Chương III
LONG MỸ XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG TIẾN HÀNH CUỘC KHÁNG CHIẾN
CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (9/1945 – 12/1948)
CHƯƠNG IV
LONG MỸ XÂY DỰNG NÔNG THÔN GIẢI PHÒNG VÀ GÓP PHẦN CHIẾN THẮNG THỰC DÂN
PHÁP XÂM LƯỢC (1949 – 1954)
Chương V
CHUYỂN HƯỚNG TỪ ĐẤU TRANH VŨ TRANG SANG ĐẤU TRANH CHÍNH TRỊ, TIẾN LÊN
CAO TRÀO ĐỒNG KHỞI Ở LONG MỸ (21/7/1954 – 12/1960)
Chương VI
PHÁT TRIỂN CHIẾN TRANH NHÂN DÂN ĐÁNH BẠI ÂM MƯU BÌNH ĐỊNH, GÓP PHẦN
ĐÁNH BẠI CÁC CHIẾN LƯỢC CHIẾN TRANH CỦA MỸ - NGỤY
Chương VII
KẾT LUẬN VÀ BÀI HỌC
14