Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6

Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 1
I/. ĐẶT VẤN ĐỀ :

gày nay tiếng Anh là một ngôn ngữ phổ biến trên thế giới . Ở Việt Nam
tiếng Anh đã được Bộ Giáo Dục chọn là một trong những ngôn ngữ dạy
trong các bậc học
. Mơc tiªu cđa m«n tiÕng Anh lµ nh»m h×nh thµnh vµ ph¸t triĨn ë häc
sinh nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng c¬ b¶n vỊ tiÕng Anh vµ nh÷ng phÈm chÊt trÝ t cÇn thiÕt ®Ĩ
tiÕp tơc häc lªn hc ®i vµo cc sèng lao ®éng. V× vËy SGK tiÕng Anh THCS míi tõ líp 6
®Õn líp 9 ®Ịu ®ỵc biªn so¹n theo cïng mét quan ®iĨm x©y dùng ch¬ng tr×nh, ®ã lµ quan
®iĨm chđ ®iĨm ( thematic approach ) vµ ®Ị cao c¸c ph¬ng ph¸p häc tËp tÝch cùc chđ ®éng
cđa häc sinh.
Để học giỏi tiếng Anh người học cần phải được rèn luyện tốt cả bốn kỹ năng :
nghe – nói – đọc và viết , trong đó “ nghe” là một kỹ năng được đặt lên hàng đầu , sự
thực là chúng ta không thể giao tiếp hiệu quả nhất khi mà chúng ta không thể nghe .
Tuy nhiên nghe lại là một kỹ năng ngôn ngữ rất khó đối với người học , đặc biệt là đối
với học sinh lớp 6. Kỹ năng nghe phải luôn được kết hợp chặt chẽ , song song với các
kỹ năng còn lại , có như thế người học mơi thực sự học có hiệu quả nhất. Tuy nhiên ,
đa số giáo viên dạy tiếng Anh lại gặp không ít khó khăn khi dạy kỹ năng nghe cho học
sinh , đây cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự phát triển lệch của
học sinh : có những học sinh có thể đọc hoặc viết rất giỏi nhưng lại rất yếu về môn
nghe . Do đó nếu như kỹ năng nghe được đánh giá đúng mức sẽ giúp các em học sinh
phát triển tòan diện các kỹ năng .
Kể từ năm học 2002 – 2003 BGD đã áp dụng chương trình thay sách giáo khoa
mới , điều này đã tạo một sự cải cách đáng kể trong việc dạy và học tiếng Anh , mặc
dù vậy theo cá nhân tôi , với chương trình SGK mới này mà đặc biệt là bộ sách tiếng
Anh lớp 6 các em học sinh được rèn luyện kỹ hơn về kỹ năng giao tiếp , các kỹ năng
còn lại đặc biệt là kỹ năng nghe còn nhiều bất cập . Trong quá trình giảng dạy tôi đã
nhậïn ra học sinh rất sợ khi học nghe , nguyên nhân chủ yếu là do những nguyên nhân
sau :

1.
Học sinh sợ môn nghe . ( Yếu tố tâm lý )
2.
Chất lượng băng , đóa kém .
3. Giáo viên chưa thực sự đầu tư nhiều vào việc chuẩn bò tâm thế nghe
cho học sinh .
N

Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 2
4. Học sinh không biết cách nghe .
5.
Vốn từ của học sinh quá nghèo nàn .
Từ những nguyên nhân trên tôi muốn thực hiện đề tài này với mong muốn
được cùng các bạn đồng nghiệp tìm ra một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có
hiệu quả nhất cho học sinh khối 6.
II/. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
1/. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ :
Kỹ năng nghe là một kỹ năng quan trọng đối với người học ngoại ngữ bởi đây là
yếu tố cơ bản tạo nên sự thành công trong giao tiếp, thế nhưng để nghe và hiểu được
toàn bộ nội dung nghe thì lại là một vấn đề không dễ dàng. Trªn thùc tÕ ®Ĩ cã ®ỵc kü
n¨ng nghe tiÕng Anh th× ngêi häc ngo¹i ng÷ ph¶i cã qu¸ tr×nh lun tËp nghe thêng
xuyªn, l©u dµi víi nh÷ng h×nh thøc vµ néi dung nghe kh¸c nhau. ViƯc d¹y vµ häc nghe m«n
tiÕng Anh tuy kh«ng cßn míi mẻ nhng khã ®èi víi tÊt c¶ gi¸o viªn vµ häc sinh bËc THCS,
mà đặc biệt là các em học sinh khối 6. Theo ch¬ng tr×nh SGK cò th× tiÕt d¹y nghe kh«ng
cã. ViƯc d¹y nghe m«n tiÕng Anh míi chØ ®ỵc ®a vµo trong ch¬ng tr×nh SGK tõ n¨m
häc 2002- 2003 .
Mơc ®Ých cđa viƯc d¹y ngo¹i ng÷ kh«ng ph¶i lµ cung cÊp cho häc sinh kiÕn thøc cđa
ng«n ng÷ ®ã, mµ mơc ®Ých ci cïng cđa viƯc d¹y ngo¹i ng÷ nãi chung, tiÕng Anh nãi
riªng lµ d¹y häc sinh kh¶ n¨ng giao tiÕp b»ng tiÕng Anh. Kh¶ n¨ng giao tiÕp cđa häc sinh

thĨ hiƯn qua c¸c kü n¨ng: Nghe, Nãi, §äc, ViÕt. Kü n¨ng nghe tiÕng Anh cđa häc sinh
®ỵc h×nh thµnh qua mét qu¸ tr×nh häc tËp rÌn lun trong m«i trêng Anh ng÷. Ngoµi viƯc
häc tËp ë trêng líp, häc sinh ph¶i tù häc tËp rÌn lun nghe th«ng qua c¸c h×nh thøc vµ
c¸c ph¬ng thøc kh¸c nhau.
Kü n¨ng nghe lµ kh¶ n¨ng sư dơng kiÕn thøc ng«n ng÷ vµo mơc ®Ých nghe hiĨu b»ng
tiÕng Anh.
2/. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
:
Trong quá trình trực tiếp giảng dạy bộ môn tiếng Anh bản thân tôi đã nhận được
rất nhiều thuận lợi cũng như gặp không ít những khó khăn , đặc biệt là phần dạy kỹ
năng nghe cho các em học sinh lớp 6 :
a/. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm giúp đỡ tạo điều kiện về trang thiết bò dạy học của Ban gíam
hiệu nhà trường, sự trao đổi tích cực mang tính xây dựng của đồng nghiệp và sự chòu
khó học tập của các em học sinh. Bên cạnh đó phương tiện dạy học mà đặc biệt là các
phương tiện để dạy kỹ năng nghe ngày càng phong phú vàù có chất lượng cao.
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 3
b/. Khó khăn :
- Bên cạnh những thuận lợi , tôi cũng như các em học sinh còn gặp rất nhiều
những khó khăn ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình giảng dạy, đặc biệt là quá trình rèn
luyện kỹ năng nghe cho các em .
* Gi¸o viªn:
- Bản thân tôi đôi khi vẫn cßn gỈp mét sã khã kh¨n nhÊt ®Þnh trong viƯc thùc hiƯn
c¸c thao t¸c, kü tht d¹y nghe, trong viƯc lùa chän c¸c kü tht cho phï hỵp víi tõng tiÕt
d¹y, tõng giai ®o¹n cđa tiÕt d¹y
* Häc sinh
:
- §éng c¬ ®Ĩ nghe hiĨu b»ng tiÕng Anh cßn h¹n chÕ.
- NhiỊu em Ýt cã c¬ héi ®Ĩ nghe, Ýt tiÕp cËn víi c¸c th«ng tin ®¹i chóng mµ qua ®ã cã

thĨ nghe tiÕng Anh.
- Mét sè em cßn ng¹i nghe vµ nãi b»ng tiÕng Anh, cßn sỵ bÞ m¾c lçi.
- M«n nghe hiĨu cßn míi víi c¸c em, nhÊt lµ häc sinh líp 6
- Häc sinh cha quen víi tèc ®é ®äc, nãi trong b¨ng cđa ngêi
bản xứ
*Ph¬ng tiƯn ®å dïng d¹y häc:
- §å dïng d¹y häc phơc vơ cho viƯc gi¶ng d¹y cßn qu¸ Ýt, mét sè cßn thiÕu: tranh,
¶nh, b¨ng, ®µi casstte
, đầu đóa , dàn âm thanh chất lượng kém …….
- ChÊt lỵng băng , đóa chưa tốt cha tèt : giäng ®äc cßn cha râ, tiÕng ån nhiỊu.
3/. BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH :
a/. §iỊu tra cơ thĨ:
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, b¶n th©n t«i đã nhiều năm ®¶m nhËn dạy khèi 6 . Víi ý
thøc võa nghiªn cøu ®Ỉc ®iĨm t×nh h×nh häc tËp bé m«n cđa häc sinh võa tiÕn hµnh rót kinh
nghiƯm. Ngay tõ ®Çu n¨m häc t«i ®· ®Þnh híng cho m×nh mét kÕ ho¹ch vµ ph¬ng ph¸p
cơ thĨ ®Ĩ chđ ®éng ®iỊu tra t×nh h×nh häc tËp cđa häc sinh do líp m×nh phơ tr¸ch. Qua ®iỊu
tra, t«i ®· nhËn ra r»ng hÇu hÕt c¸c em n¾m tõ vùng kh«ng ch¾c, kü n¨ng nghe vµ giao tiÕp
b»ng tiÕng Anh cßn h¹n chÕ. KÕt qu¶ ®iỊu tra cơ thĨ nh sau:
- Năm học 2005 – 2006 trường PTDTNT Bình Long có 2 lớp 6 , tôi được phân
công dạy cả hai lớp này
-
Năm họcï 2006-2007 trường PTDTNT có 1 lớp 6 , tôi đựơc phân công dạy
lớp này.
- Năm họcï 2007-2008 trường PTDTNT Bình Long có 2 lớp 6 , tôi đựơc phân
công dạy 2 lớp
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 4
- Năm học 2008-2009 Trường PTDTNT Bình Long có 2 lớp 6 và tôi được phân
công dạy một lớp ( 6B)
Để có cơ sở thực hiện đề tài này, cứ mỗi đầu năm học tôi lại lấy bài tập của Unit 1 –

B3 trang 25 để làm cơ sở khảo sát sơ bộ về kỹ năng nghe của học sinh ; kết quả như
sau :

Năm học Lớp Só số Đạt yêu cầu % Không đạt yêu
cầu
%
6A 28 12 42.9 16 57.1 2005-2006
6B 29 10 34.5 19 75.5
2006-2007 6 33 15 45.5 18 54.5
6A 30 12 40.0 18 60.0 2007-2008
6B 29 13 44.5 16 55.5
2008-2009 6B 33 14 42.4 19 57.6
 Đạt yêu cầu : Nghe và lặp lại theo băng khi đã gấp sách lại .
 Không đạt yêu cầu : Nghe nhưng chưa lặp lại được hoàn chỉnh cả bài hội thoại
khi đã gấp sách lại .
b/. Biện pháp khắc phục :
Trên cơ sở khảo sát được , tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp để tăng
cường rèn luyện kỹ năng nghe cho các em , cụ thể như sau :
1.Khuyến khích học ïsinh học và yêu thích môn học để từ đó không còn cảm giác sợ
mỗi khi nghe băng .
1a. Sử dụng tranh , ảnh minh họa
:
- Tạo tình huống để học sinh nghó về chủ đề mà các em sắp nghe , đồng thời
cung cấp từ vựng cho học sinh .
Ví dụ : khi dạy Unit 4 – A1 trang 44 tôi giới thiệu cho học sinh hai bức tranh về
Phong và Thu và gợi ý cho các em suy nghó về hai trường học của các nhân vật
này : quy mô trường , số lớp , số học sinh …….; dựa vào tranh tôi cung cấp từ mới
cho các em : big ( a) > < small ( a ) ; country ( n) , city ( n ) .

Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 5
- city (n) -country (n)
-big (a) -small (a)



Thu’s school Phong’s school

1b. Tổ chức các trò chơi :

-Trong mỗi tiết dạy tôi đều cố gắng lồng ghép nội dung của bài học với việc cho
các em tham gia trò chơi nhanh ; bằng cách này tôi đã khuyến khích các em chủ động
tham gia xây dựng tiết học và không còng cảm giác sợ mỗi khi đến tiết học tiếng Anh
đặc biệt là mỗi khi nghe băng .
Ví dụ : Khi dạy các em Unit 4 – B1-5 trang 47 – 48 tôi đã cho các em quan sát lại
hai bức tranh về Phong và Thu mà các em đã được quan sát ở tiết trước , sau đó tôi
chia lớp thành hai nhóm và yêu cầu mỗi nhóm cử môt đại diện lên tham gia trò chơi :
chọn từ phù hợp với chủ điểm, trong vòng 3 phút đội nào chọn được nhiều từ đúng sẽ
là đội thắng cuộc và phần thưởng là một tràng pháo tay .
Group A Group B

Phong’s school Thu’s school


Small city
1c. Chuẩn bò tốt về số lượng và chất lượng băng , đóa và phải đảm bảo các em được
nghe những âm thanh tốt và chuẩn .

-Đây là một trong những khâu quan trọng nhất để đem lại hiệu quả nghe cao nhất cho
học sinh . Nếu như chất lượng băng, đóa kém âm thanh các em nghe được sẽ không
đảm bảo chất lượng , do đó các em sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc thu nhận
thông tin . Bên cạnh đó có một số bài có sự khác nhau giữa nội dung trong sách và
băng nghe .
Ví dụ : Unit 12 – C 5
- Trong SGK : How ofen do Nga and Lan do these things ?
- Trong băng nghe : How ofen do Na and Lan do these things ?
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 6
- Số thứ tự trong SGK : a, b , c … nhưng trong băng nghe là : 1, 2 , 3 ….
- Sự khác nhau giữa cách phát âm giọng Anh – Anh và Anh – Mỹ cũng gây khó khăn
không nhỏ cho các em , do vậy người giáo viên phải chủ động phân biệt cho các em để
tránh gây hoang mang , ảnh hưởng đến kết quả bài nghe .
- Ngoài ra việc phát âm cũng như ngữ điệu của giáo viên cũng ảnh hưởng rất lớn đến
học sinh , nếu như thực hiện không tốt điều này sẽ tạo ra lỗ hổng khi các em đang
nghe giáo viên nói lại chuyển sang nghe băng , các em thường thấy là nghe thầy , cô
mình nói dễ hơn là nghe băng vì vậy giáo viên phải kết hợp tương ứng giữa thời gian
nói của giáo viên với thời gain nghe băng của học sinh .
1d. Thiết lập đa dạng các hoạt động trên lớp :

 Luyện tập cá nhân :
-
Học sinh nghe và tự ghi lại các thông tin ghi cần thiết cho bài nghe .
 Luyện tập cặp :
-
Sau khi đã thu nhận thông tin và làm bài tập , các em có cơ hội thực hành theo
cặp để trao đổi kết quả , điều này tạo cơ hội cho các em trao đổi kiến thức ,
bổ sung , hỗ trợ để sửa sai cho nhau ; chính trong quá trình trao đổi với nhau
đã giúp cho các em rèn luyện thêm kỹ năng nói.

 Luyện tập nhóm :
- Đây là hoạt động vừa giúp các em phát triển thêm về kỹ năng nói vừa tăng
tính tư duy về từ , cấu trúc cũng như sự suy đóan về kết quả của mình . Theo
tôi để hoạt động nhóm có hiệu quả chúng ta chỉ nên chia 3 đến 4 em một
nhóm trong đó nhất đònh phải có một em học khá hơn các em khác , như thế
không có nghóa là cả nhóm phải tuân theo sự chỉ đạo của em này , mà chính
em này sẽ giúp các em nhận ra một số phỏng đóan sai của mình để rồi cùng
nhau sửa sai
1e. Thiết lập các hoạt động ngoài lớp học :
-Tôi tạo điều kiện cho các em xem một số phim hoạt hình , dạy cho các em một
số bài hát tiếng Anh đơn giản … ; tôi thường cho các em mượn một số quyển truyện
tiếng Anh dành cho thiếu nhi để đọc và khi có điều kiện tôi yêu cầu các em kể lại
họăc đọc lại cho cả lớp cùng nghe ( sử dụng tiếng Anh ) .
1f. Kết hợp có hiệu quả các thiết bò nghe nhìn :
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 7
- Trong quá trình giảng dạy tôi thường kết hợp những thiết bò nghe nhìn hiện có
để thu hút sự chú ý của học sinh ; chẳng hạn có thể tạo điều kiện để các em vừa nghe
bài vừa xem phim đã được lồng ghép với nội dung bài học , đặc biệt khi sử dụng giáo
án điện tử tôi đã sử dụng Video trong quá trình nghe , các em học sinh rất háo hức khi
vừa được nghe bài lại được xem các nhân vật của bài thể hiện vai diễn của mình ; tuy
nhiên nếu không khéo léo và kết hợp nghe không nhìn thì các em chỉ chú ý đến xem
hình mà không tập trung vào bài nghe .
-Tháng 1 vừa qua Sở Giáo dục và Đào Tạo đã cung cấp cho các cơ sở một số
thiết bò e-Teacher, tôi nghó rằng đây cũng là một trong những thiết bò mang lại hiệu quả
cao trong việc dạy Tiếng Anh nói chung , đặc biệt là rèn luyện kỹ năng nghe cho các
em .
2. Để rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh , theo tôi điều không thể coi
nhẹ đó là sự đầu tư cố gắng của bản thân giáo viên , đặc biệt là khâu “ trước nghe –
Pre-listening ”

- Như chúng ta đã biết để dạy kỹ năng nghe có hiệu quả giáo viên phải thực hiện
đủ 3 bước : trước , trong và sau nghe ; trong đó bước “ trước nghe” sẽ quyết đònh rất lớn
đến hiệu quả của bài nghe do đó giáo viên phải thực hiện thật chu đáo khâu này . Có
nghóa là ngoài nêu rõ mục đích , nhiệm vụ mà các em sẽ phải thực hiện khi nghe :
Nghe để điền vào chỗ trống , trả lời câu hỏi , chọn câu đúng / sai ……… thì giáo viên cần
cung cấp lượng từ vựng cần thiết tạo điều kiện để các em tư duy hoặc suy đóan về chủ
đề mà các em sắp nghe đồng thời phải kết hợp nhuần nhuyễn cả bốn kỹ năng : nghe
, nói , đọc và viết thông qua đa dạng các hình thức bài tập . bản thân tôi , tôi đã áp
dụng một số hình thức bài tập sau :
2a. True / false statement . ( Thông tin đúng / sai )
-Để áp dụng dạng bài tập này , tôi cung cấp cho học sinh một số thông tin gồm
cả thông tin đúng và thông tin sai , sau đó tùy vào từng bài học tôi cho các em làm
việc cá nhân , cặp họăc là nhóm để đóan xem những thông tin đó là đúng hay sai rồi
sau đóù so sánh kết quả của mình với bạn mình . khi các em đưa ra đáp án của mình tôi
ghi nhận tất cả các đáp án , đặc biệt là những đáp án không đồng nhất với nhau.
Ví dụ :

Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 8
Khi dạy bài nghe Unit 5 – C3 , tôi yêu cầu các em gấp hết sách vở lại và
chú ý lên bảng , trên đó tôi đã thiết kế ở bảng phụ một bài tập True / false gồm 6
câu trong đó có 3 câu đúng và 3 câu sai .
True / false , stick
 the boxes :

True False
Number

Statement

Guessing

Key

Guessing

Key

01 They have History on Tuesday .
02 They don’t have History on
Tuesday

03 They have Math on Monday
04 They have Math on Friday
05 They have Math on Tuesday
06 Lan has Math on Friday
-Tôi cho các em thảo luận theo cặp và đưa ra dự đóan của mình , lúc này tôi cũng chưa
đưa ra đáp án của bài. Các em chỉ được biết kết quả của bài nghe sau khi đã thực hiện
các hoạt động của giáo viên đưa ra ( Post – listening ) .
2b. Pre- questions :
-Khi áp dụng dạng bài này , tôi đưa ra một số câu hỏi trên bảng , mỗi câu hỏi tương
ứng với một nội dung chínhcủa bài nghe . Các em học sinh sẽ phải đọc và suy nghó
phương án trả lời cho những câu hỏi này . Những câu hỏi này sẽ giúp học sinh tập trung
vào bài nghe nghóa là các em có thể đóan câu trả lời theo dự đóan của mình .
-
Ví dụ : Khi dạy Unit 6 : Places – A1 ,
tôi cho các em quan sát bức tranh
trong SGK đã được phóng to và để
các em nói một vài câu đơn giản
về nội dung của bức tranh ; các em

có thể miêu tả bức tranh đơn giản
bằng tiếng Việt . sau khi học sinh
mô tả bức tranh , tôi đưa ra một số
câu hỏi sau :
1.
What’s her name ?
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 9
2. How old is she ?
3. What does she do ?


4. What does her house have ? - brother (n) - lake (n)
5.
Is there a lake near her house ? - park (n) …
-Dựa vào những câu hỏi này và bức tranh tôi cung cấp một số từ mới và cấu trúc cho
các em : brother ( n ) , lake ( n ) , park ( n) . Is there a / an …………. ?
2c. Open – Prediction
.
-Khi áp dụng dạng bài tập này , tôi không cung cấp thông tin cho họcï sinh mà
chỉ cần tạo ngữ cảnh và yêu cầu học sinh đóan trước một vài điều mà các em cho rằng
các em sẽ nghe trong bài nghe . các em sẽ viết ra những dự đóan của mình , sau đó tôi
cho các em nghe băng .
-
Ví dụ : Khi dạy Unit 4 – Big or small ? Section A : Where is your school ?
Lesson 2 : A3-4.
-Thực chất đây là một tiết dạy đọc hiểu nhưng tôi vẫn rèn luyện cho các em cả 4
kỹ năng nghe,nói , đọc và viết , do vậy trước khi để các em nghe bài text tôi đã yêu
ầcu các em nhắc lại về trường của Phong và Thu mà các em đã học ở tiết trước rồi
đoán thử về số lớp học và số học sinh của mỗi trường , tôi ghi lại sự phỏøng đóan của

các em và cho các em nghe băng .

Classrooms Students
School
Ss` guessing Keys Ss` guessing Keys
Phong’s school
Thu’s school

2d . Odering :
-Khi áp dụng kiểu bài này , tôi thường cung cấp trước cho học sinh : một đoạn
hôi thoại , một bài văn , những bức tranh ……. mà trật tự các thông tin đã bò xáo trộn ;
các em phải thảo luận theo cặp / nhóm để sắp xếp lại các thông tin theo thứ tự đúng .
Với những câu , những bức tranh vừa cung cấp tôi đánh thứ tự là a, b , c…… học sinh sẽ
đóan thứ tự các thông tin là 1 , 2 , 3……… Tôi tạo cơ hội để các em trao đổi phần dự
đóan của mình với bạn trong cặp hoặc nhóm , tôi ghi lại các dự đóan của các em và sẽ
đưa ra đáp án đúng sau khi đã hòan thành hết các bước.
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 10
- Ví dụ : Khi dạy Unit 11 : Making plans – Section A : Vacation destination -
lesson 2 : A 4, 5 , tôi gợi ý cho học sinh về 5 nơi mà Phương và Mai sắp sửa
đến tham quan trong kỳ nghỉ hè này rồi yêu cầu học sinh đóan thử xem họ sẽ
đi đâu trước kế đến là đi đâu …… thông qua bài tập này tôi nhắc lại một số từ
chỉ thứ tự mà các em đã được học : first , second , third ……. Đồng thời cung
cấp thêm cho các em một số từ chỉ thứ tự mới và cách sử dụng những từ này
trong ngữ cảnh : Next , then , after that , finally …


Places Ss` guessing Answer keys

a. Ho Chi Minh City

b. Ha Noi
c. Ha Long Bay
d. Hue
e. Nha Trang

3/. Tạo cơ hội để học sinh nghe càng nhiều càng tốt :
-Để tạo cho học sinh có cơ hội nghe càng nhiều càng tốt thì theo tôi người giáo
viên phải biết thiết kế đa dạng các hình thức bài tập không chỉ trong bước “ trước nghe
“ mà còn ở cả những bước khác nữa ; có như thế mới thúc đẩy được sự tư duy của các
em . tùy vào mỗi bài mà người giáo viên xác đònh những hướng nghe cho phù hợp :
a/. Nghe một chiều : Đây thường là nghe theo bài đọc hiểu , trong cấu trúc của
sách tiếng Anh lớp 6 thì hình thức nghe này cũng khá phổ biến thể hiện qua các đọan
văn , tuy nhiên với cách nghe này học sinh khó có thể kiểm soát được tòan bộ đoạn văn
, việc thu nhận thông tin cũng có nhiều khó khăn do đó cách nghe này phải được kết
hợp với việc đọc thầm, đọc thành tiếng trong việc rèn luyện kỹ năng đọc của học sinh
từ đó lại kết hợp giữa kỹ năng nghe và kỹ năng đọc .
-Để giảm bớt sự bỡ ngỡ cũng như là các khó khăn trong hình thức nghe này tôi
thường sưu tầm một số bài hát , câu truyện đơn giản để cho các em nghe – đọc rồi hát
theohoặc đọc lại …
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 11
-b/. Nghe hai chiều : Đây là hình thức nghe phổ biến qua các cuộc hội thoại mặït
đối mặêät . Với hình thức nghe này các em có thể nắm bắt nội dung chính của bài nghe
và kiểm soát được những gì người nói nói ; hình htức này được kết hợp chặt chẽ với các
hình thức khác để rèn luyện kỹ năng nói cho học sinh ; rèn luyện nghe song song với
việc rèn luyện nói .
-Bên cạnh việc nghe băng, giáo viên khuyến khích các em sử dụng tiếng Anh
trên lớp càng nhiều càng tốt trên lớp ; đây cũng chính là cơ hội để rèn luyện đồng bộ
các kỹ năng mà nổi trội hơn cả là hai kỹ năng nghe và nói .
-Giáo viên khuyến khích các em tự trang bò một số thiết bò nghe nhìn ở nhà để có

cơ hội nghe càng nhiều càng tốt : băng nghe , phim hoạt hình có phụ đề tiếng Việt hoặc
là các bài hát ……
4/. Tăng cường vốn từ vựng cho học sinh :
-Một trong những yếu tố gây khó khăn nhất cho học sinh khi nghe là không có
vốn từ vựng tương ứng với nội dung bài nghe ; các em có thể nghe được nhưng lại
không nhớ được mặt chữ do đó không thể viết hoặc hiểu nội dung bài nghe Bản thân
tôi khi dạy học, tôi đều yêu cầu mỗi em tự làm một cuốn “ sổ từ “ có hình thức tương
ứng như một cuốn từ điển của riêng các em . Cứ sau mỗi tiết học các em ghi lại từ vựng
của tiết đó , bao gồm : từ , từ loại , nghóa của từ và cách phát âm ; các em chỉ được ghi
từ của tiết sau sau khi đã học từ của tiết trước , tôi đã yêu cầu các em học ít nhất từ 2
đến 5 từ một ngày và mỗi ngày dành từ 15 đến 20 phút để họcï Anh văn thỉnh thỏang tôi
bất chợt kiểm tra “ Sổ từ” của các em.Trong mỗi tiết học tôi luôn kết hợp kiểm tra từ
cũng như cấu trúc mà các em đã học ở tiết trước thông qua một số bài tập hay câu hỏi
… . Qua thời gian theo dõi tôi thấy số lượng từ của các em tăng lên rõ rệt , đây cũng
là một yếu tố giúp cho học sinh tự tin hơn khi nghe .
5/. Hướng dẫn học sinh cách nghe :

-Hiện nay đa số các em học sinh lớp 6 đều rất bỡ ngỡ đối với kỹ năng nghe , các
em chủ yếu nghe theo phản xạ mà chưa thực sự xác đònh được cách nghe có hiệu quả
nhất . bản thân tôi , tôi đã thực hiện một số biện pháp như sau :
a/. Thiết lập không gian yên tónh trong quá trình nghe :
-Như chúng ta đã biết tiết học Anh văn là một tiết sinh ngữ vì vậy thường không
khí lớp học rất sôi động , nhưng trong khi nghe mà đặc iệt là nghe băng phải tuyệt đối
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 12
im lặng , như thế không có nghóa là gây căng thẳng cho học sinh hay là tạo ra một áp`
lực khi nghe nhưng điều này lại giúp các em nghe đạt hiệu quả .
-Ví dụ : Tôi yêu cầu các em không được nói chuyện riêng hay trao đổi bài khi
nghe , không được gây ra bất kỳ tiếng động nào : gõ bàn , bật viết lách tách …… bởi
điều này sẽ gây mất tập trung cho những em khác .

b/. Tập trung cao độ khi nghe :

-Sau khi đã thiết lập kỹ các bước trong giai đoạn trước nghe , giáo viên cho các
em nghe lần lượt theo các bước ; đối với những bài khó các em có thể nhắm mắt lại khi
nghe để tránh bò chi phối , để thực hiện tốt điều này cũng cần có sự kiểm soát của giáo
viên , bởi một số em khi không nghe được liền lợi dụng để ngủ hoặc làm việc riêng . Ví
dụ đang cho nghe bất chợt giáo viên dừng máy và yêu cầu các em nhắc lại một số từ
hoặc câu gần nhất .
c/. Chuẩn bò đầy đủ đồ dùng học tập như
: giấy nháp , bút , bút chì …
d/. Ghi nhận thông tin vừa nghe được :
-Trong quá trình nghe đối với học sinh lớp 6 thì không nhất thiết phải nghe hết tất
cả mọi từ , mọi câu , do vậy giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh nghe một cách có
chọn lọc các thông tin .
-Trong cấu trúc sách tiếng Anh lớp 6 thì hình thức nghe và lặp lại là phổ biến
nhất do vậy giáo viên cần hướng dẫn các em nghe lần lượt với việc nghe không nhìn
sách và lặp lại theo băng kết hợp với nhìn sách hay đơn thuần chỉ là nghe và lặp lại
theo băng .
-Không ít các em rất bối rối khi đã bỏ lỡ mất một câu hay một thông tin nào đó
trong bài nghe , các em cứ cố gắng để tìm thông tin đã mất do vậy bò bỏ lỡ mất những
thông tin tiếp theo . Để khắc phục tình trạng này giáo viên cần nhắc các em biết cách
lướt thông tin khi đã bò bỏ lỡ để tiếp tục thu nhận những thông tin tiếp theo .
-Trong quá trình nghe các em phải cập nhật thông tin kòp thời : các em có thể vừa
nghe vừa ghi ra giấy nháp những thông tin mà các em nghe được càng nhanh càng tốt .
-
Ví dụ : khi yêu cầu một em học sinh đứng lên bảng và tự giơi thệu về bản
thân mình , tôi yêu cầu các em khác chú ý vào những gì mà bạn mình trình
bày để trả lời câu hỏi do tôi đưa ra .
4 / HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
:

Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 13
Với viƯc vËn dơng s¸ng kiÕn kinh nghiƯm nµy b¶n th©n t«i ®ã ®¹t ®ỵc mét sè kÕt
qu¶ hÕt søc kh¶ quan. Tríc hÕt nh÷ng kinh nghiƯm nµy rÊt phï hỵp víi ch¬ng tr×nh, SGK
míi. Häc sinh cã høng thó häc tËp h¬n, tÝch cùc chđ ®éng s¸ng t¹o ®Ĩ më réng vèn hiĨu
biÕt, ®ång thêi còng rÊt linh ho¹t trong viƯc thùc hiƯn nhiƯm vơ lÜnh héi kiÕn thøc vµ ph¸t
triĨn kü n¨ng. Kh«ng khÝ häc tËp s«i nỉi nhĐ nhµng. Häc sinh cã c¬ héi ®Ĩ kh¼ng ®Þnh
m×nh, kh«ng cßn lóng tóng, lo ng¹i khi bíc vµo giê häc. §©y còng chÝnh lµ nh÷ng nguyªn
nh©n ®i ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ t¬ng ®èi kh¶ quan , cơ thĨ lµ:

Năm học

Lớp Só số Đạt yêu
cầu
% Không đạt
yêu cầu
%

6A

28

22

78.6

6

21.4

2005-2006


6B

29

25

86.2

4

13.8

2006-2007

6

33

29

87.8

4

12.2

6A

30

24

80.0

6

20.0

2007-2008

6B

29

27

93.1

2

6.9

2008-2009

6B

33

29

87.8

4

12.2

III/. KẾT LUẬN :
Sau khi ¸p dơng thµnh c«ng ®Ị tµi nµy b¶n th©n t«i ®· gỈt ®ỵc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng
kĨ vµ nh÷ng kinh nghiƯm q b¸u cho b¶n th©n nh sau:
-Kỹ năng nghe trong sách tiếng Anh lớp 6 được biên soạn lồng ghép với các kỹ
năng : nói , đọc và viết .
-Kỹ năng nghe khi được rèn luyện kỹ sẽ là nền tảng cho việc rèn luyện có hiệu
quả các kỹ năng còn lại ; trong quá trình rèn luyện kỹ năng nghe không có nghóa là chỉ
rèn luyện đơn thuần kỹ năng này mà người giáo viên phải biết kết hợp linh hoạt các
kỹ năng với nhau , bên cạnh đó phải thiết lập đa dạng các hình thức bài tập và các hoạt
Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 14
động trong và ngoài lớp học để tránh cho các em học sinh có cảm giác đơn điệu nhàm
chán hay sợ hãi mỗi khi đến tiết học Anh văn mà đặc biệt là khi nghe băng .
- Rèn luyện kỹ năng nghe chính là giúp các em biết được cách nghe vì vậy người
giáo viên phải phát hiện ra những khó khăn của học sinh để có hướng khắc phục kòp
thời , hợp lý .
-Tạo cho học sinh tâm lý tự tin là hết sức quan trọng trong việc để các em chủ
động tham gia xây dựng tiết hoc từ đó tạo cảm hứng cho các em yêu thích hơn nữa bộ
môn này .
-Số lượng và chất lượng băng, đóa từ tốt , đảm bảo là điều không thể thiếu để

rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho các em học sinh mà đặc biệt là học sinh lớp 6 .
-Ngoài ra để có một tiết học chất lương thì không thể không nói đến sự đầu tư
đầy tâm huyết của bản thân giáo viên . Bản thân giáo viên phải có sự đầu tư thật kỹ
về nội dung cũng như tiến trình cho các em học sinh nghe trong đó đặc biệt quan tâm
đến bước “trước nghe”.
IV/. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT
:
Xt ph¸t tõ c¬ së lý ln, thùc tiễn , mơc ®Ých d¹y häc còng nh nh÷ng thµnh c«ng
vµ h¹n chÕ trong khi thùc hiƯn ®Ị tµi, ®Ĩ gãp phÇn cho viƯc d¹y tiÕng Anh nãi chung, d¹y
nghe cho các em học sinh lớp 6 nãi riªng ®¹t hiệu quả cao , b¶n th©n t«i cã nh÷ng kiÕn
nghÞ thiÕt thùc sau:
1/. VỊ phÝa c¬ së:
- HƯ thèng ®iƯn cÇn ph¶i ®ỵc tu s÷a ®Ĩ ®¶m b¶o tÝnh h÷u dơng vµ an toµn khi sử
dơng.
- Cần trang bò thêm một số máy đóa , đóa có chất lượng để tạo điều kiệm tốt nhất
cho giáo viên trong quá trình giảng dạy .
2/. VỊ
phía Sở Giáo Dục và Đào Tạo :
- CÇn t¹o ®iỊu kiƯn cho gi¸o viªn cã c¬ héi giao lu häc hái vµ rót kinh nghiƯm qua
c¸c héi th¶o chuyªn ®Ị.
- Tạo điều kiện trang bò cho nhà trường một phòng Lab để phục vụ cho việc
giảng dạy bộ môn Tiếng Anh nói chung mà đặc biệt là việc rèn luyện kỹ năng
nghe cho học sinh đạt hiệu quả cao nhất.

Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả cho học sinh khối 6
Giáo viên : Nguyễn Thò Huyền Trang 15
Trên đây là một số phương pháp tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy và cũng
đã thu được những kết quả khả quan .
Víi s¸ng kiÕn kinh nghiƯm nµy, t«i hy väng sÏ gãp
mét phÇn nhá vµo viƯc gióp gi¸o viªn vµ häc sinh trêng chóng t«i nãi riªng, c¸c ®ång

nghiƯp vµ häc sinh c¸c trêng b¹n nãi chung tìm ra và kh¾c phơc khã kh¨n trong quá
trình dạy kỹ năng nghe cho học sinh .Tuy nhiên tôi cũng không tránh khỏi những thiếu
sót , rất mong nhận được sự chia sẻ , góp ý của bạn bè đồng nghiệp để cho đề tài của
tôi được hòan thiện hơn nữa để có thể giúp cho các em học sinh nói chung và đặc biệt
là các em lớp 6 nói riêng được nghe và hiểu được những gì mình nghe .

Tôi xin chân thành cảm ơn !
Bình Long ,ngày 20 tháng 1 năm 2010
Người thực hiện :



Nguyễn Thò Huyền .