Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Tuần : 1
Tiết : 1 Ngày soạn: 15.8.2012
CHƯƠNG I:VECTƠ
§1: CÁC ĐỊNH NGHĨA
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức: nắm vững các khái niệm vectơ ,độ dài vectơ,vectơ khơng, phương hướng vectơ, hai vectơ
bằng nhau.
Về kỹ năng: dựng được một vectơ bằng một vectơ cho trước,chứng minh hai vectơ bằng nhau,xác định
phương hướng vectơ.
II/ Chuẩn bị :
Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ,thướt.
Học sinh: xem bài trước, bảng phụ theo nhóm.
III/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Bài mới:
HĐGV HĐHS NỘI DUNG
HĐ1: Hình thành khái
niệmvectơ
Cho học sinh quan sát H1.1
Nói: từ hình vẽ ta thấy chiều
mũi tên là chiều chuyển động
của các vật. Vậy nếu đặt điểm
đầu là A , cuối là B thì đoạn
AB có hướng A
→
B .Cách
chọn như vậy cho ta một
vectơ AB.
Hỏi: thế nào là một vectơ ?
GV chính xác cho học sinh
ghi. Nói:vẽ một vectơ ta vẽ
đoạn thẳng cho dấu mũi tên
vào một đầu mút, đặt tên là
AB
uuur
:A (đầu), B(cuối).
Hỏi: với hai điểm A,B phân
biệt ta vẽ đươc bao nhiêu
vectơ?
Nhấn mạnh: vẽ hai vectơ qua
A,B
Quan sát hình 1.1 hình dung
hướng chuyển động của vật.
Học sinh trả lời
Vectơ là đoạn thẳng có hướng
Học sinh trả lời
Vẽ hai vectơ.
I. Khái niệm: vectơ:
ĐN:vectơ là một đoạn
thẳng có hướng
KH:
AB
uuur
(A điểm đầu, B
điểm cuối)
Hay
a
r
,
b
r
,…,
x
r
,
y
ur
,…
B
A
a
r
HĐ2: Khái niệm vectơ cùng
phương ,cùng hướng.
Cho học sinh quan sát H 1.3
gv vẽ sẵn.
Học sinh quan sát hình vẽ
và trả lời .
II .Vectơ cùng phương
cùng hướng:
ĐN:hai vectơ được gọi là
cùng phương nếu giá của
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 1
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Hỏi: xét vị trí tương đối các
giá của vectơ
AB
uuur
và
CD
uuur
;
PQ
uuur
và
RS
uuur
;
EF
uuur
và
PQ
uuur
.
Nói:
AB
uuur
và
CD
uuur
cùng phương.
PQ
uuur
và
RS
uuur
cùng
phương.
vậy thế nào là 2 vectơ cùng
phương?
u cầu: xác định hướng của
cặp vectơ
AB
uuur
và
CD
uuur
;
PQ
uuur
và
RS
uuur
.
Nhấn mạnh: hai vectơ cùng
phương thì mới xét đến cùng
hướng hay ngược hướng
Hỏi:cho 3 điểm A,B,C phân
biệt.
thẳng hàng thì
AB
uuur
,
AC
uuur
có
gọi là cùng phương khơng?
Ngược lại A,B,C khơng thẳng
hàng thì sao?
Cho học sinh rút ra nhận xét.
Hỏi: nếu A,B,C thẳng hàng
thì
AB
uuur
và
BC
uuur
cùng
hướng(đ hay s)?
Cho học sinh thảo luân
nhóm.
GV giải thích thêm
AB
uuur
và
CD
uuur
cùng giá
PQ
uuur
và
RS
uuur
giá song son
EF
uuur
và
PQ
uuur
giá cắt nhau.
Hai vectơ có giá song song
hoặc trùng nhau thìcùng
phương.
AB
uuur
và
CD
uuur
cùng hướng
PQ
uuur
và
RS
uuur
ngược hướng
A,B,C thẳng hàng thì
AB
uuur
và
AC
uuur
cùng phương
và ngược lại.
Học sinh thảo luận nhóm
rồi đại diện nhóm trình bày
giải thích.
chúng song song hoặc trùng
nhau.
Hai vectơ cùng phương thì có
thể cùng hướng hoặc ngược
hướng
Nhận xét:ba điểm A,B,C
phân biệt thẳng hàng KVCK
AB
uuur
và
AC
uuur
cùng phương.
HĐ3: giới thiệu ví dụ:
Hỏi : khi nào thì vectơ
OA
uuur
cùng phương với vectơ
a
r
?
Nói : vậy điểm A nằm trên
đường
thẳng d qua O và có giá song
song hoặc trùng với giá của
vectơ
a
r
Hỏi : khi nào thì
OA
uuur
ngược
hướng với vectơ
a
r
?
Nói : vậy điểm A nằm trên
nửa đường thẳng d sao cho
OA
uuur
ngược hướng với vectơ
a
r
TL: khi A nằm trên đường
thẳng song song hoặc trùng với
giá vectơ
a
r
học sinh ghi vào vở
TL:khi A nằm trên nửa đường
thẳng d sao cho
OA
uuur
ngược
hướng với vectơ
a
r
Học sinh ghi vào vở
Ví dụ:
Cho điểm O và 2 vectơ
0a ≠
r r
Tìm điểm A sao cho :
a/
OA
uuur
cùng phương với vectơ
a
r
b/
OA
uuur
ngược hướng với vectơ
a
r
GIẢI
a/ Điểm A nằm trên đường
thẳng d qua O và có giá song
song hoặc trùng với giá của
vectơ
a
r
b/ Điểm A nằm trên nửa
đường thẳng d sao cho
OA
uuur
ngược hướng với vectơ
a
r
HĐ1:Hình thành khái niệm
hai vectơ bằng nhau.
Giới thiệu độ dài vectơ.
Hỏi: hai đoạn thẳng bằng
nhau khi nào? Suy ra khái
niệm hai vectơ bằng nhau.
Hỏi:
AB
uuur
=
BA
uuur
đúng hay sai?
Học sinh trả lời .
Khi độ dài bằng nhau và cùng
hướng.
Học sinh trả lời
Là sai.
III Hai vectơ bằng nhau:
ĐN:hai vectơ
a
r
và
b
r
đươc
gọi là bằng nhau nếu
a
r
và
b
r
cùng hướng và cùng độ dài.
KH:
a
r
=
b
r
Chú ý:với
a
r
và điểm o cho
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 2
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
GV chính xác khái niệm hai
vectơ bằng nhau cho học sinh
ghi.
trước tồn tại duy nhất 1 điểm
A sao cho
OA
uuur
=
a
r
HĐ2:Hình thành khái niệm
hai vectơ bằng nhau.
Hỏi: cho 1 vectơ có điểm đầu
và cuối trùng nhau thì có độ
dài bao nhiêu?
Nói:
AA
uuur
gọi là vectơ
không
Yêu cầu: xđ giá vectơ
không từ đó rút ra kl gì
về phương ,hướng vectơ
không.
GV nhấn mạh cho học sinh
ghi.
Học sinh trả lời
Có độ dài bằng 0
Vectơ
o
r
có phương hướng
tuỳ ý.
IV Vectơ khơng:
ĐN: là vectơ có điểm đầu và
cuối trùng nhau
KH:
o
r
Quy ước:
+ Mọi vectơ không đều
bằng nhau.
+ Vectơ không cùng
phương cùng hướng với
mọi vectơ.
HĐ3: giới thiệu ví dụ:
Gv vẽ hình lên bảng
A
D F
E
B C
Hỏi: khi nào thì hai vectơ
bằng nhau ?
Vậy khi
DE AF=
uuur uuur
cần có đk
gì?
Dựa vào đâu ta có DE = AF ?
GV gọi 1 học sinh lên bảng
trình bày lời giải
Gv nhận xét sửa sai
Học sinh vẽ vào vở
TL: khi chúng cùng hướng ,
cùng độ dài
TL: cần có DE = AF và
,DE AF
uuuuruuur
cùng hướng
TL: dựa vào đường trung bình
tam giác
Học sinh lên thực hiện
Ví dụ :
Cho tam giác ABC có D,E,F
lần lượt là trung điểm của
AB,BC,CD
Cmr :
DE AF=
uuur uuur
Giải
Ta có DE là đường TB
của tam giác ABC
nên DE =
1
2
AC=AF
DE
⇑
AF
Vậy
DE AF=
uuur uuur
4. Cũng cố:Bài tốn:cho hình vng ABCD .Tìm tất cả các cặp vectơ bằng nhau có điểm đầu và cuối là các
đỉnh hình vng.
Cho học sinh làm theo nhóm.
5.Dặn dò:
-Học bài -Làm bài tập 1,2,3,4 .SGK T7.
Tuần : 2
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 3
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Tiết : 2 Ngày soạn : 22.8.2012
LUYỆN TẬP
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức: nắm được các bài tốn về vectơ như phương, hướng, độ dài, các bài tốn chứng minh vectơ
bằng nhau.
Về kỹ năng: học sinh giải được các bài tốn từ cơ bản đến nâng cao,lập luận 1 cách logíc trong chứng
minh hình học.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: thước, giáo án, phấn màu, bảng phụ.
Học sinh: xem bài trước, bảng phụ theo nhóm.
III/ Phương pháp dạy học:
Diễn giải, nêu vấn đề, hỏi đáp.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Nêu điều kiện để hai vectơ bằng nhau?
Tìm các cặp vectơ bằng nhau và bằng vectơ
OA
uuur
trong hình bình hành ABCD
tâm O.
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS Lưu bảng
HĐ1: bài tập 1
Gọi 1 học sinh làm bài tập 1) minh
hoạ bằng hình vẽ.
Gv nhận xét sửa sai và cho điểm.
Học sinh thực hiện bài tập
1)
1) a. đúng
b. đúng
HĐ2: bài tập 2
u cầu học sinh sửa nhanh bài
tập 2
chứa biến.
Học sinh thực hiện bài tập
2)
2) Cùng phương
& , & & & , &a b x y z w u v
r r r ur r ur r r
Cùng hướng
&a b
r r
,
& &x y z
r ur r
Ngược hướng
&u v
r r
,
&z w
r ur
HĐ3: bài tập 3
Hỏi: Chỉ ra gt & kl của bài tốn?
Để chứng minh tứ giác là hình
bình hành ta chứng minh điều gì?
Khi cho
AB CD=
uuur uuur
là cho ta
biết điều gì?
Vậy từ đó có kl ABCD là
hình bình hành được chưa?
Yêu cầu: 1 học sinh lên bảng
trình bày lời giải
Gv sữa sai
Trả lời: gt:
AB CD=
uuur uuur
Kl: ABCD là
hình bình hành
* Có 1 cặp cạnh đối
song song và bằng nhau.
*
AB CD=
uuur uuur
tức là
//
AB CD
AB CD
=
Kết luận đựơc.
Học sinh thực hiện bài
tập 3)
3) GT:
AB CD=
uuur uuur
KL: ABCD là hình
bình hành.
Giải: Ta có:
AB CD=
uuur uuur
, cùng hướng
AB CD
AB CD
=
⇒
uuur uuuur
// và AB=CDAB CD⇒
Vậy tứ giác ABCD
là hình bình hành.
HĐ4: bài tập 4
u cầu: Học sinh vẽ hình lục giác
đều.
1 học sinh thực hiện câu a)
1 học sinh thực hiện câu b)
Học sinh thực hiện bài tập
3)
4) a. Cùng phương với
OA
uuur
là
, , ,AO OD DO
uuur uuur uuur
, , , , ,AD DA BC CB EF FE
uuur uuur uuur uuur uuur uuur
b. Bằng
AB
uuur
là
ED
uuur
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 4
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Gv nhận xét sửa sai và cho điểm.
HĐ5: Cho bài tập bổ sung
Gv hướng dẫn cho học sinh về làm
Học sinh chép bài tập về
nhà làm.
BTBS:Cho tứ giác
ABCD, M, N, P, Q lần
lượt là trung điểm của
AB, BC, CD, DA.
CM:
NP MQ=
uuur uuuur
và
PQ NM=
uuur uuuur
3. Cũng cố:
-Xác định vectơ cần biết độ dài và hướng.
-Chứng minh 2 vectơ bằng nhau thì c/m cùng độ dài và cùng hướng
4. Dặn dò:
- Làm bài tập.
- Xem tiếp bài “tổng và hiệu”.
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 5
Giỏo ỏn hỡnh hc 10-C Bn TRNG THPT BèNH DNG
Tun : 3
Tit : 3 Ngy son :29.8.2012
Đ2: TNG V HIU CA HAI VECT
I/ Mc tiờu :
V kin thc: Hc sinh nm c khỏi nim vect tng, vect hiu, cỏc tớnh cht, nm c quy tc ba
im v quy tc hỡnh bỡnh hnh.
V k nng: Hc sinh xỏc nh c vect tng v vect hiu vn dng c quy tc hỡnh bỡnh hnh, quy
tc ba im vo gii toỏn.
II/ Chun b ca thy v trũ:
Giỏo viờn: giỏo ỏn, phn mu, bng ph, thc.
III/ Phng phỏp dy hc:
Vn ỏp gi m, nờu vn ,din gii, xen cỏc hot ng nhúm.
V/ Tin trỡnh ca bi hc :
1/ n nh lp : ( 1 phỳt )
2/ Kim tra bi c:
Cõu hi: Hai vect bng nhau khi no?
Cho hỡnh vuụng ABCD, cú tt c bao nhiờu cp vect bng nhau?
Cho
ABCV
so sỏnh
AB BC+
uuur uuur
vi
AC
uuur
3/ Bi mi:
HGV HHS NI DUNG
H1: hỡnh thnh khỏi nim
tng hai vect
GV gii thiu hỡnh v 1.5 cho
hc sinh hỡnh thnh vect
tng.
GV v hai vect
,a b
r r
bt kỡ
lờn bng.
Núi: V vect tng
a b+
r r
bng cỏch chn A bt k, t
A v:
,AB a BC b= =
uuur r uuur r
ta c vect
tng
AC a b= +
uuur r r
Hi: Nu chn A v trớ khỏc
thỡ biu thc trờn ỳng
khụng?
Yờu cu: Hc sinh v trong
trng hp v trớ A thay i.
Hc sinh lm theo nhúm 1
phỳt
Gi 1 hc sinh lờn bng thc
hin.
GV nhn mnh nh nghúa
Hc sinh quan sỏt hỡnh v
1.5
Hc sinh theo dừi
Tr li: Biu thc trờn vn
ỳng.
Hc sinh thc hin theo
nhúm.
Mt hc sinh lờn bng thc
hin.
I. Tng ca hai vect :
nh nghúa: Cho hai vect
vaứ a b
r r
. Ly mt im A tu ý v
,AB a BC b= =
uuur r uuur r
. Vect
AC
uuur
c
gi ltng ca hai vect
vaứ a b
r r
KH:
a b+
r r
Vy
AC a b= +
uuur r r
Phộp toỏn trờn gi l phộp cng
vect.
a
r
B
a
r
C
b
r
A
b
r
H2: Gii thiu quy tc hỡnh
bỡnh hnh. Hoùc sinh quan saựt hỡnh
II. Quy tc hỡnh bỡnh hnh:
B C
Giỏo viờn: Nguyn Vn Duy Trang 6
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Cho học sinh quan sát hình
1.7
u cầu: Tìm xem
AC
uuur
là
tổng của những cặp vectơ
nào?
Nói:
AC AB AD= +
uuur uuur uuur
là qui
tắc hình bình hành.
GV cho học sinh ghi vào
vỡ.
vẽ.
TL:
AC AB BC
AC AD DC
AC AB AD
= +
= +
= +
uuur uuur uuur
uuur uuur uuur
uuur uuur uuur
A D
Nếu ABCD là hình bình hành thì
AB AD AC+ =
uuur uuur uuur
HĐ3: Giới thiệu tính chất của
phép cộng các vectơ.
GV vẽ 3 vectơ
, ,a b c
r r r
lên
bảng.
u cầu : Học sinh thực hiện
nhóm theo phân cơng của
GV.
1 nhóm: vẽ
a b+
r r
1 nhóm: vẽ
b a+
r r
1 nhóm: vẽ
( )a b c+ +
r r r
1 nhóm: vẽ
( )a b c+ +
r r r
1 nhóm: vẽ
0a +
r r
và
0 a+
r r
Gọi đại diện nhóm lên vẽ.
u cầu : Học sinh nhận xét
căp vectơ
*
a b+
r r
và
b a+
r r
*
( )a b c+ +
r r r
và
( )a b c+ +
r r r
*
0a +
r r
và
0 a+
r r
GV chính xác và cho học sinh
ghi
Học sinh thực hiện theo
nhóm
III. Tính chất của phép cộng
vectơ :
Với ba vectơ
, ,a b c
r r r
tuỳ ý ta có:
a b+
r r
=
b a+
r r
( )a b c+ +
r r r
=
( )a b c+ +
r r r
0a +
r r
=
0 a+
r r
4/ Cũng cố: (1’)Nắm cách vẽ vectơ tổng
Nắm được qui tắc hình bình hành.
5/ Dặn dò: Học bài
Xem tiếp bài: “Tổng Và Hiệu Của Hai Vectơ”.
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 7
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Tuần : 4
Tiết : 4 Ngày soạn :05. 9. 2012
§2: TỔNG VÀ HIỆU CỦA HAI VECTƠ (tiếp)
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Với 3 điểm M, N, P vẽ 3 vectơ trong đó có 1 vectơ là tổng của 2 vectơ còn lại.
Tìm Q sao cho tứ giác MNPQ là hình bình hành.
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS NỘI DUNG
HĐ1: hình thành khái niệm
vectơ đối.
GV vẽ hình bình hành ABCD
lên bảng.
Yêu cầu : Học sinh tìm ra các
cặp vectơ ngược hướng nhau
trên hình bình hành ABCD
Hỏi: Có nhận xét gì về độ dài
các cặp vectơ
vaø CDAB
uuur uuur
?
Nói:
vaø CDAB
uuur uuur
là hai vectơ
đối nhau. Vậy thế nào là hai
vectơ đối nhau?
GV chính xác và cho học sinh
ghi định nghóa.
Yêu cầu: Học sinh quan sát hình
1.9 tìm cặp vectơ đối có trên
hình.
GV chính xác cho học sinh ghi.
Giới thiệu HĐ3 ở SGK.
Hỏi: Để chứng tỏ
,AB BC
uuur uuur
đối
nhau cần chứng minh điều gì?
Có
0AB BC+ =
uuur uuur r
tức là vectơ
nào bằng
0
r
? Suy ra điều gì?
Yêu cầu : 1 học sinh lên trình
bày lời giải.
Nhấn mạnh: Vậy
( ) 0a a+ − =
r r r
Trả lời:
vaø CDAB
uuur uuur
vaø DABC
uuur uuur
Trả lời:
AB CD=
uuur uuur
Trả lời: hai vectơ đối
nhau là hai vectơ có
cùng độ dài và ngược
hướng.
Học sinh thực hiện.
Trả lời: chứng minh
,AB BC
uuur uuur
cùng độ dài và
ngược hướng.
Tức là
0AC A C= ⇒ ≡
uuur r
Suy ra
,AB BC
uuur uuur
cùng độ
dài và ngược hướng.
IV. Hiệu của hai vectơ :
1. Vectơ đối :
Định nghóa: Cho
a
r
, vectơ có cùng
độ dài và ngược hướng với
a
r
được
gọi là vectơ đối của
a
r
.
KH:
a−
r
Đặc biệt: vectơ đối của vectơ
0
r
là
0
r
VD1: Từ hình vẽ 1.9
Ta có:
EF DC
BD EF
EA EC
= −
= −
= −
uuur uuur
uuur uuur
uuur uuur
Kết luận:
( ) 0a a+ − =
r r r
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 8
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
HĐ2: Giới thiệu định nghóa
hiệu hai vectơ.
u cầu: Nêu quy tắc trừ hai số
ngun học ở lớp 6?
Nói: Quy tắc đó được áp dụng
vào phép trừ hai vectơ.
Hỏi:
?a b− =
r r
GV cho học sinh ghi định
nghóa.
Hỏi: Vậy với 3 điểm A, B, C
cho ta:
?
?
AB BC
AB AC
+ =
− =
uuur uuur
uuur uuur
GV chính xác cho học sinh ghi.
GV giới thiệu VD2 ở SGK.
Yêu cầu : Học sinh thực hiện
VD2 (theo quy tắc ba điểm)
theo nhóm
Gọi học sinh đại diện 1 nhóm
trình bày.
GV chính xác, sữa sai.
Trả lời: Trừ hai số
nguyên ta lấy số bò trừ
cộng số đối của số trừ.
Trả lời:
( )a b a b− = + −
r r r r
Xem ví dụ 2 ở SGK.
Học sinh thực hiện theo
nhóm cách giải theo
quy tắc theo quy tắc ba
điểm.
Một học sinh lên bảng
trình bày.
2. Định nghóa hiệu hai vectơ :
Cho
a
r
và
b
r
. Hiệu hai vectơ
a
r
,
b
r
la ømột vectơ
( )a b+ −
r r
KH:
a b−
r r
Vậy
( )a b a b
− = + −
r r r r
Phép tốn trên gọi là phép trừ vectơ.
Quy tắc ba điểm: Với A, B, C bất
kỳ. Ta có:
* Phép cộng:
AB BC AC+ =
uuur uuur uuur
*Phép trừ:
AB AC CB− =
uuur uuur uuur
VD2: (xem SGK)
Cách khác:
AB CD AC CB CD
AC CD CB AD CB
+ = + + =
+ + = +
uuur uuur uuur uuur uuur
uuur uuur uuur uuur uuur
HĐ3: Giới thiệu phần áp dụng.
u cầu : 1 học sinh chứng
minh I là trung điểm AB
0IA IB⇒ + =
uur uur r
1 học sinh chứng minh
0IA IB+ =
uur uur r
⇒
I làtrung điểm AB
GV chính xác và cho học sinh
rút ra kết luận.
GV giải câu b) và giải thích cho
học sinh hiểu.
Học sinh thực hiện theo
nhóm câu a).
2 học sinh lên bảng trình
bày.
V. p Dụng:
Học sinh xem SGK
Kết luận:
a) I là trung điểm AB
0IA IB⇔ + =
uur uur r
b) G là trọng tâm
ABCV
0GA GB GC⇔ + + =
uuur uuur uuur r
4/ Cũng cố: (1’)Nhắc lại các quy tắc ba điểm, quy tắc hình bình hành.
Nhắc lại tính chất trung điểm, tính chất trọng tâm.
5/ Dặn dò: Học bài
Làm bài tập ở SGK.
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 9
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Tuần : 5
Tiết : 5 Ngày soạn:12.9.2012
LUYỆN TẬP
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Học sinh biết cách vận dụng các quy tắc ba điểm và quy tắc hình bình hành, các tính chất
về trung điểm, trọng tâmvào giải tốn, chứng minh các biểu thức vectơ.
Về kỹ năng : rèn luyện học sinh kỹ năng lập luận logic trong các bài tốn, chứng minh các biểu thức
vectơ.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước.
Học sinh: làm bài trước, thước.
III/ Phương pháp dạy học:
Vấn đáp gợi mở, diễn giải, xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Cho 3 điểm bất kỳ M, N, Q
HS
1
Nêu quy tắc ba điểm với 3 điểm trên và thực hiện bài tập 3a?
HS
2
Nêu quy tắc trừ với 3 điểm trên vàthực hiện bài tập 3b)
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS NỘI DUNG
HĐ1: Giới tiệu bài 1
Chia lớp thành 2 nhóm, 1 nhóm
vẽ vectơ
MA MB+
uuur uuur
, 1 nhóm vẽ
vectơ
MA MB−
uuur uuur
Gọi đại diện 2 nhóm lên trình
bày.
GV nhận xét sửa sai.
Học sinh vẽ vectơ theo
nhóm.
Đại diện 2 nhóm lên trình
bày
Học sinh theo dõi
1) *
MA MB+
uuur uuur
Vẽ
BC MA=
uuur uuur
MA MB BC MB MC+ = + =
uuur uuur uuur uuur uuuur
Vẽ
hình.
*
MA MB BA− =
uuur uuur uuur
Vẽ hình.
HĐ2: giới thiệu bài 5
Gv gợi ý cách tìm
AB
uuur
-
BC
uuur
Nói: đưa về quy tắc trừ bằng cách
từ điểm A vẽ
BD AB=
uuur uuur
u cầu : học sinh lên bảng thực
hiện vẽ và tìm độ dài của
,AB BC AB BC+ −
uuur uuur uuur uuur
Gv nhận xét, cho điểm, sữa
sai
1 học sinh lên bảng tìm
AB BC+
uuur uuur
Vẽ
AB BC−
uuur uuur
theo gợi
ývà tìm độ dài
5) vẽ hình
+
AB BC+
uuur uuur
=
AC
uuur
AB BC+
uuur uuur
=
AC
uuur
=AC=a
+ Vẽ
BD AB=
uuur uuur
AB BC−
uuur uuur
=
BD BC−
uuur uuur
=
CD
uuur
Ta có CD=
2 2
AD AC−
=
2 2
4a a−
=a
3
vậy
3AB BC CD a− = =
uuur uuur uuur
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 10
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
HĐ3: Giới thiệu bài 6
Gv vẽ hình bình hành lên bảng
u cầu: học sinh thực hiện bài
tập 6 bằng cách áp dụng các quy
tắc
Gọi từng học sinh nhận xét
Gv cho điểm và sửa sai
4 học sinh lên bảng mỗi
học sinh thực hiện 1 câu
các học sinh khác nhận xét
6) a/
CO OB BA− =
uuur uuur uuur
Ta có:
CO OA=
uuur uuur
nên:
CO OB OA OB BA− = − =
uuur uuur uuur uuur uuur
b/
AB BC DB− =
uuur uuur uuur
ta có:
AB BC AB AD DB− = − =
uuur uuur uuur uuur uuur
c/
DA DB OD OC− = −
uuur uuur uuur uuur
BA
CD
DA DB OD OC− = −
uuur
uuur
uuur uuur uuur uuur
14 2 43
142 43
(hn)
d/
DA DB DC O− + =
uuur uuur uuur ur
VT=
BA DC+
uuur uuur
BA AB BB O= + = =
uuur uuur uuur ur
HĐ4: Giới thiệu bài 8
Hỏi:
0a b+ =
r r
suy ra điều gì?
Khi nào thì
a b o+ =
r r r
?
Từ đó kết luận gì về hướng và độ
dài của
a
r
và
b
r
Học sinh trả lời
Suy ra
a b o+ =
r r r
a
r
và
b
r
cùng độ dài ,
ngược hướng
vậy
a
r
và
b
r
đối nhau
8)ta có :
0a b+ =
r r
Suy ra
a b o+ =
r r r
a
r
và
b
r
cùng độ dài , ngược
hướng
vậy
a
r
và
b
r
đối nhau
HĐ5: Giới thiệu bài 10
u cầu:nhắc lại kiến thứcvậtlí đã
học, khi nào vật đúng n ?
Gv vẽ lực
Vậy
1 2 3 12 3
0F F F F F+ + = + =
uur uur uur uur uur r
Hỏi: khi nào thì
12 3
0F F+ =
uur uur r
?
KL gì về hướng và độ lớn
Của
3 12
,F F
uur uur
?
u cầu: học sinh tìm
3
F
uur
TL: vật đúng n khi tổng
lực bằng 0
1 2 3
0F F F+ + =
uur uur uur r
TL:khiø
12 3
,F F
uur uur
đối nhau
12 3
,F F
uur uur
cùng độ dài , ngược
hướng
3 12
F F=
uur uur
=ME
=2.
100 3
2
=100
3
N
10) vẽ hình
ta có:
1 2 3 12 3
0F F F F F+ + = + =
uur uur uur uur uur r
12 3
,F F
uur uur
cùng độ dài , ngược
hướng
3 12
F F=
uur uur
=ME
=2.
100 3
2
=100
3
N
4/ Cũng cố:Học sinh nắm cách tính vectơ tổng , hiệu
Nắm cách xác định hướng, độ dài của vectơ
5/ Dặn dò: xem bài tiếp theo “tích của vectơ với 1 số”
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 11
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
§3: TÍCH CỦA VECTƠ VỚI MỘT SỐ
Tiết tppct : 7
Ngày soạn : 19.9.2012 Ngày dạy:
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Học sinh hiểu được định nghóa tích của vectơ với một số và các tính chất của nó biết điều
kiện cần và đủ để hai vectơ cùng phương, tính chất của trung điểm, trọng tâm.
Về kỹ năng : Học sinh biết biểu diễn ba điểm thẳng hàng, tính chất trung điểm, trọng tâm. Hai điểm trùng
nhau bằng biểu thức vectơ và vận dụng thành thạo các biểu thức đó vào giải tốn.
Về tư duy : Học sinh nhớ chính xác lý thuyết, vận dụng một cách linh hoạt lý thuyết đó vào trong thực
hành giải tốn.
Về thái độ : Cẩn thận, chính xác, tư duy logic khi giải tốn vectơ, giải được các bài tốn tương tự.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ, thước.
Học sinh: xem bài trước, bảng phụ cho nhóm.
III/ Phương pháp dạy học:
Vấn đáp gợi mở, nêu vấn đề, xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Cho bốn điểm A, B, C, D. Chứng minh:
AB CD AC BD− = −
uuur uuur uuur uuur
.
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS NỘI DUNG
HĐ1: hình thành định nghóa.
Nói: Với số ngun a
0
≠
ta có:
a+a=2a. Còn với
0 ?a a a≠ ⇒ + =
r r r r
u cầu: Học sinh tìm vectơ
a a+
r r
. Gọi 1 học sinh lên bảng
GV Nhận xét sửa sai.
Nhấn mạnh:
a a+
r r
là 1 vectơ có
độ dài bằng
2 a
r
, cùng hướng
a
r
.
u cầu: học sinh rút ra định
nghóa tích của
a
r
với k.
GV chính xác cho học sinh ghi.
u cầu: Học sinh xem hình 1.13
ở bảng phụ tìm:
?
?
?
GA GD
AD GD
DE AB
=
=
=
uuur uuur
uuur uuur
uuur uuur
Gọi học sinh đứng lên trả lời và
giải thích.
Trả lời:
a
r
a
r
a a+
r r
a a+
r r
là 1 vectơ cùng
hướng
a
r
có độ dài
bằng 2 lần vectơ
a
r
.
Học sinh rút ra định
nghóa.
Học sinh xem hình vẽ
1.13
Trả lời:
2
3
1
( )
2
GA GD
AD GD
DE AB
= −
=
= −
uuur uuur
uuur uuur
uuur uuur
I. Định nghóa :
Cho số k
0≠
và
0a ≠
r r
Tích của vectơ
a
r
với k là một
vectơ.KH:
ka
r
cùng hướng với
a
r
nếu k > 0 và ngược hướng
với
a
r
nếu k < 0 và có độ dài
bằng
.k a
r
* Quy ước:
0. 0
.0 0
a
k
=
=
r r
r r
VD: hình 1.13 (bảng phụ)
2
3
1
( )
2
GA GD
AD GD
DE AB
= −
=
= −
uuur uuur
uuur uuur
uuur uuur
HĐ2: Giới thiệu tính chất.
Nói: Tính chất phép nhân vectơ
với 1 số gần giống với tính chất
phép nhân số ngun.
Hỏi:
( ) ?k a b+ =
r r
(t/c gì ?)
( ) ?h k a+ =
r
(t/c gì ?)
( . ) ?h k a =
r
(t/c gì ?)
1. ?a =
r
(t/c gì ?)
Học sinh nhớ lại tính
chất phép nhân số
nguyên
Học sinh trả lời lần
lượt từng câu
II. Tính chất:
Với2 vectơ
a
r
và
b
r
bất kì.Với
mọi số h, k ta có:
( ) . .k a b k a k b+ = +
r r r r
( ) . .h k a h a k b+ = +
r r r
( . ) ( . )h k a h k a=
r r
1.a a=
r r
( 1).a a− = −
r r
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 12
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
( 1). ?a− =
r
(t/c gì ?)
GV chính xác cho học sinh ghi.
Hỏi: Vectơ đối của
a
r
là?
Suy ra vectơ đối của
ka
r
và
3 4a b−
r r
là?
Gọi học sinh trả lời.
GV nhận xét sữa sai.
Trả lời:vectơ đối của
a
r
là
a−
r
Vectơ đối của
ka
r
là-
ka
r
Vectơ đối của
3 4a b−
r r
là
4 3b a−
r r
HĐ3: Giới thiệu trung điểm đoạn
thẳng và trọng tâm tam giác.
u cầu : Học sinh nhắc lại tính
chất trung điểm của đoạn thẳng ở
bài trước.
u cầu : Học sinh áp dụng quy
tắc trừ với M bất kỳ.
GV chính xác cho học sinh ghi.
u cầu: Học sinh nhắc lại tính
chất trọng tâm G của
ABCV
và áp
dụng quy tắc trừ đối với M bất kỳ.
GV chính xác và cho học sinh ghi
Trả lời:
0IA IB+ =
uur uur r
Học sinh thực hiện:
0
2
MA MI MB MI
MA MB MI
− + − =
⇔ + =
uuur uuur uuur uuur r
uuur uuur uuur
Trả lời:
0GA GB GC+ + =
uuur uuur uuur r
0
MA MG MB MG
MC MG
− + −
+ − =
uuur uuuur uuur uuuur
uuuur uuuur r
3MA MB MC MG+ + =
uuur uuur uuuur uuuur
III. Trung điểm của đoạn
thẳng và trọng tâm tam giác :
a) Với M bất kỳ, I là trung điểm
của đoạn thẳng AB, thì:
2MA MB MI+ =
uuur uuur uuur
b) G là trọng tâm
ABCV
thì:
3MA MB MC MG+ + =
uuur uuur uuuur uuuur
HĐ4: Nêu điều kiện để 2 vectơ
cùng phương.
Nói: Nếu ta đặt
a kb=
r r
u cầu:Học sinh có nhận xét gì
về hướng của
a
r
và
b
r
dựa vào đ/n.
Hỏi: khi nào ta mới xác định được
a
r
và
b
r
cùng hay ngược hướng?
Nhấn mạnh: Trong mỗi trường hợp
của k thì
a
r
và
b
r
là 2 vectơ cùng
phương.Do vậy ta có điều kiện cần
và đủ để
a
r
,
b
r
là:
a kb=
r r
Yêu cầu: Suy ra A, B, C thẳng
hàng thì có biểu thức vectơ
nào?
Trả lời:
a
r
và
b
r
cùng
hướng khi k > 0.
a
r
và
b
r
ngược hướng
khi k < 0.
Trả lời:
a
r
,
b
r
cùng
phương
Trả lời:
AB k AC=
uuur uuur
IV. Điều kiện để hai vectơ
cùng phương :
Điều kiện cần và đủ để hai
vectơ
a
r
và
b
r
(
0b ≠
r r
) cùng
phương là có một số k để
a kb=
r r
.
Nhận xét:ba điểm A, B, C phân
biệt thẳng hàng
0k⇔ ∃ ≠
để
AB k AC=
uuur uuur
HĐ5: Hướng dẫn phân tích 1 vectơ
theo 2 vectơ khơng cùng phương.
GV hướng dẫn cách phân tích 1
vectơ theo
a
r
,
b
r
như SGK từ đó
hình thành định lí cho học sinh ghi.
GV giới thiệu bài tốn vẽ hình lên
bảng.
Hỏi: theo tính chất trọng tâm
?AI AD=
uur uuur
.Vậy
1 1
( )
3 3
1 1 1 1
( )
3 2 6 3
AI AD CD CA
CB CA b a
= = −
= − = −
uur uuur uuur uuur
uuur uuur r r
u cầu: Tương tự thực hiện các
vectơ còn lại theo nhóm.
Học sinh chú ý theo
dõi.
Học sinh đọc bài tốn
vẽ hình vào vỡ.
Trả lời:
1
3
AI AD=
uur uuur
Học sinh thực hiện các
vectơ còn lại.
6
5
CK CI=
uuur uur
V. Phân tích một vectơ theo
hai vectơ khơng cùng phương:
Định lý: Cho hai vectơ
a
r
,
b
r
khơng cùng phương. Khi đó mọi
vectơ
x
r
đều phân tích được một
cách duy nhất theo
a
r
và
b
r
,
nghóa là:
! ,h k∃
sao cho
. .x h a k b= +
r r r
Bài tốn: (SGK)
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 13
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Hỏi:
?CK CI=
uuur uur
Từ đó ta kết luận gì?
C, I, K thẳng hàng
4/ Cũng cố: (1’)Nắm định nghóa, tính chất của phép nhân vectơ với một số.
Nắm các biểu thức vectơ của trung điểm đoạn thẳng và trọng tâm tam giác.
Nắm điều kiện để hai vectơ cùng phương.
5/ Dặn dò: Học bài
Làm bài tập SGK.
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 14
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
§: BÀI TẬP PHÉP NHÂN MỘT SỐ VỚI MỘT VECTƠ
Tiết tppct : 8
Ngày soạn : 26.9.2012 Ngày dạy:
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Học sinh nắm các dạng toán như: Biểu diễn một vectơ theo hai vectơ không cùng phương,
nắm các dạng chứng minh một biểu thức vectơ.
Về kỹ năng : Học sinh biết cách biểu diễn một vectơ theo hai vectơ không cùng phương, áp dụng thành
thạo các tính chất trung điểm, trọng tâm,các quy tắc vào chứng minh biểu thức vectơ.
Về tư duy : Học sinh linh hoạt trong việc vận dụng giả thiết, lựa chọn các tính chất một cách họp lívào
giải toán.
Về thái độ : Cẩn thận, lập luận logic hoàn chỉnh hơn khi chứng minh một bài toán vectơ.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước.
Học sinh: học bài, làm bài trước.
III/ Phương pháp dạy học:
Nêu vấn đề, vấn đáp, diễn giải, xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Nêu tính chất trung điểm của đoạn thẳng ?
Thực hiện BT 5 trang 17
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS NỘI DUNG
HĐ1: Giới tiệu bài 2
Nói: Ta biểu diễn 1 vectơ theo 2
vectơ không cùng phương
,u AK v BM= =
r uuur r uuuur
bằng cách biến
đổi vectơ về dạng
ku lv+
r r
GV vẽ hình lên bảng.
Yêu cầu: 3 học sinh lên bảng
thực hiện mỗi em 1 câu.
Gọi học sinh nhận xét sửa sai.
GV nhận xét cho điểm.
Học sinh nhớ lại bài toán
áp dụng đã học ở bài
học.
Học sinh lên bảng biểu
diễn các vectơ
, ,AB BC CA
uuur uuur uuur
Học sinh khác nhận
xét,sửasai.
Bài 2: A
M
G
B K C
2 2
3 3
2 2 2
( )
3 3 3
AB AG GB AK MB
u v u v
= + = +
= − = −
uuur uuur uuur uuur uuur
r r r r
2 2( )
2 4 2
2 ( )
3 3 3
BC BK BA AK
v u u v u
= = +
= − + = +
uuur uuur uuur uuur
r r r r r
2 2 4 2
3 3 3 3
4 2
3 3
CA CB BA AB BC
v u v u
u v
= + = − −
= − −
= − −
uuur uuur uuur uuur uuur
r r r r
r r
HĐ2: Giới thiệu bài 4
Gv vẽ hình lên bảng.
Hỏi: để c/m hai biểu thức a,b ta
áp dụng t/c hay quy tắc nào?
TL:để c/m biểu thức a,b
ta áp dụng t/c TĐ của
Bài 4:
a/
2 2 2 2( ) 2.0 0DA DB DC DA DM DA DM+ + = + = + = =
uuur uuur uuur uuur uuuur uuur uuuur r r
= 2(
DA DM+
uuur uuuur
)=2.
0
r
=
0
r
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 15
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Gv nhấn mạnh áp dụng t/c trung
điểm
u cầu:2 học sinh lên bảng
thực hiện
Gọi vài học sinh khác nhận xét
Gv cho điểm và sửa sai
đoạn thẳng
Hai học sinh lên thực
hiện
Học sinh nhận xét
b/
2OA OB OC+ +
uuur uuur uuur
=
=
2 2OA OM+
uuur uuuur
=2(
OA OM+
uuur uuuur
)=2.2
OD
uuur
=
=
4OD
uuur
HĐ3: Giới thiệu bài 6
Hỏi: nhìn vào biểu thức sau:
3 2KA KB O+ =
uuur uuur ur
ta có thể nói 3
điểm A,B,K thẳng hàngkhơng?
Hỏi :có nhận xét gì về hướng và
độ dài của
,KA KB
uuuruuur
?
Hỏi:
,KA KB
uuuruuur
ngược hướng ta
nói K nằm giữa hay ngồi AB?
u cầu: học sinh vẽ AB ,lấy K
nằm giữa sao cho KA=
2
3
KB
TL :A,B,K thẳng hàng vì
2
3
KA KB= −
uuur uuur
(theo nhận
xét)
TL:
,KA KB
uuuruuur
ngược
hướng ,ta nói k nằm giữa
AB
Học sinh vẽ hình minh
họa
Bài 6:
Ta có :
3 2KA KB O+ =
uuur uuur ur
Suy ra :
2
3
KA KB= −
uuur uuur
,KA KB
uuuruuur
ngược hướng
và KA=
2
3
KB
A K B
HĐ4: Giới thiệu bài 7
Nói :nếu gọi I là TĐ của AB thì
với mọi M bất kì:
MA MB+
uuur uuur
=? thế vào biểu thức?
Hỏi :khi nào
0MI MC+ =
uuur uuuur r
?
Vậy M là TĐ của trung tuyến CI
của
ABCV
Học sinh trả lời
MA MB+
uuur uuur
=2
MI
uuur
⇒
2 2 0MI MC+ =
uuur uuuur r
⇒
0MI MC+ =
uuur uuuur r
TL:khi
,MI MC
uuur uuuur
đối
nhau ,M là TĐ của CI
Bài 7: gọi I là TĐ của
AB
⇒
MA MB+
uuur uuur
=2
MI
uuur
từ
MA MB+
uuur uuur
+2
0MC =
uuuur r
⇒
2 2 0MI MC+ =
uuur uuuur r
⇒
0MI MC+ =
uuur uuuur r
Vậy M là trung điểm của
CI
HĐ5: Giới thiệu bài 8
Gọi G là trọng tâm
MPRV
G’ là trọng tâm
NQSV
Hỏi :theo t/c trọng tâm cho ta
điều gì?
Hỏi :theo t/c M là TĐ của AB
G là điểm bất kì cho ta điềugì?
Suy ra
?GM =
uuuur
u cầu :học sinh thực hiện
tương tự với N,P,Q,R,S
u cầu: học sinh tổng hợp lại
để có biểu thức
?GM GP GR+ + =
uuuur uuur uuur
……………
….=
0
r
' ' ' ?G N G Q G R+ + =
uuuuur uuuur uuuur
…………
=
0
r
Viết: VP=
0
r
Nên VT = VT
u cầu: học sinh biến đổi để
có kết quả 6
' 0GG =
uuuur r
Suy ra G
≡
G’
TL:
0GA GP GR+ + =
uuur uuur uuur r
' ' ' 0G N G Q G S+ + =
uuuuur uuuur uuuur r
TL:
2GA GB GM+ =
uuur uuur uuuur
Suy ra
1
( )
2
GM GA GB= +
uuuur uuur uuuur
Tương tự học sinh tìm
, , , ,GN GP GQ GR GS
uuur uuur uuur uuur uuur
=
1
(
2
GA GB GC GD+ + +
uuur uuur uuur uuur
+
GE GF+
uuur uuur
)
==
1
( ' ' '
2
G A G B G C+ + +
uuuur uuuur uuuur
' ' 'G D G E G F+ +
uuuur uuuur uuuur
)
Học sinh biến đổi
Bài 8
Gọi G là trọng tâm
MPRV
G’ là trọng tâm
NQSV
Theo t/c trọng tâm cho ta
0GA GP GR+ + =
uuur uuur uuur r
(1)
' ' ' 0G N G Q G S+ + =
uuuuur uuuur uuuur r
(2)
theo t/c trung điểm ta có:
1
( )
2
GM GA GB= +
uuuur uuur uuuur
tương tự với
, , , ,GN GP GQ GR GS
uuur uuur uuur uuur uuur
VT (1)=
1
(
2
GA GB GC GD+ + +
uuur uuur uuur uuur
+
GE GF+
uuur uuur
)=
0
r
VT (2)=
1
( ' ' '
2
G A G B G C+ + +
uuuur uuuur uuuur
' ' 'G D G E G F+ +
uuuur uuuur uuuur
)=
0
r
⇒
VT(1) =VT(2)
⇒
6
' 0GG =
uuuur r
Suy ra G
≡
G’
4/ Cũng cố: (1’)Nêu lại t/c trung điểm ,trọng tâm ,các quy tắc
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 16
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Cách biểu diễn 1 vectơ theo 2 vectơ không cùng phương
Nêu đk để 2 A,B,C thẳng hàng , để 2 vectơ bằng nhau
5/ Dặn dò: Học bài 1,bai2, bài 3,làm bài tập còn lại,xem bài đã làm rồi
Làm bài kiểm vào tiết tới.
§4. HỆ TRỤC TỌA ĐỘ
Tiết tppct :9
Ngày soạn : 2.10.2012 Ngày dạy:
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Học sinh hiểu được khái niệm trục tọa độ, tọa độ của vectơ, của điểm trên trục, hệ trục, khái
niệm độ dài đại số của vectơ, khoảng cách giữa hai điểm, tọa độ trung điểm, tọa độ trọng tâm của tam giác
trên hệ trục.
Về kỹ năng : Xác định được tọa độ điểm, vectơ trên trục và hệ trục, xác định được độ dài của vectơ khi
biết tọa độ hai đầu mút, xác định được tọa độ trung điểm, trọng tâm của tam giác, sử dụng các biểu thức tọa
độ của các phép tốn vectơ.
Về tư duy : Học sinh nhớ chính xác các cơng thức tọa độ, vận dụng một cách linh hoạt vào giải tốn.
Về thái độ : Học sinh tích cực chủ động trong các hoạt động hình thành khái niệm mới, cẩn thận chính xác
trong việc vận dụng lý thuyết vào thực hành.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ, thước.
Học sinh: xem bài trước, bảng phụ cho nhóm.
III/ Phương pháp dạy học:
Vấn đáp gợi mở, diễn giải, xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Bài mới:
HĐGV HĐHS NỘI DUNG
HĐ1: Giới thiệu trục tọa độ và độ
dài đại số.
GV vẽ đường thẳng trên đó lấy
điểm O làm gốc và
e
r
làm vectơ
đơn vị.
e
r
O
GV cho học sinh ghi định nghóa
Hỏi: Lấy M bất kỳ trên trục thì có
nhận xét gì về phương của
,OM e
uuuur r
?
u cầu: Học sinh nhắc lại điều
kiện để hai vectơ cùng phương ?
suy ra với hai vectơ
OM
uuuur
và
e
r
?
GV cho học sinh ghi nội dung vào
vở.
Hỏi: Tương tự với
AB
uuur
trên
( ; )o e
r
lúc này
AB
uuur
cùng phương với
e
r
ta
có biểu thức nào? Suy ra tọa độ
vectơ
AB
uuur
?
Nói: a gọi là độ dài đại số của
vectơ
AB
uuur
.
Học sinh ghi định
nghóa vào vở và vẽ
trục tọa độ.
Trả lời:
OM
uuuur
và
e
r
là
hai vectơ cùng phương
Trả lời:
,a b
r r
cùng
phương thì
.a k b=
r r
.OM k e⇒ =
uuuur r
Học sinh trả lời:
.AB a e=
uuur r
AB
uuur
có tọa độ là a
I. Trục và độ dài đại số
trên trục:
1) Trục tọa độ: (trục) là
một đường thẳng trên đó
đã xác định điểm gốc O
và vectơ đơn vị
e
r
KH:
( ; )o e
r
e
r
O
2) Tọa độ điểm trên
trục: Tọa độ điểm M
trên trục
( ; )o e
r
là k với
.OM k e
=
uuuur r
3) Tọa độ, độ dài đại số
vectơ trên trục:
Tọa độ
AB
uuur
trên trục
( ; )o e
r
là a với
.AB a e=
uuur r
Độ dài đại số
AB
uuur
là a
KH:
a AB=
*
AB
uuur
cùng hướng
e
r
thì
AB AB=
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 17
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Hỏi: Học sinh hiểu thế nào là độ
dài đại số?
GV cho học sinh ghi nội dung vào
vở.
Độ dài đại số là một số
có thể âm hoặc có thể
dương.
*
AB
uuur
ngược hướng
e
r
thì
AB AB= −
Đặc biệt: Nếu A, B ln
ln có tọa độ là a, b thì
AB b a= −
HĐ2: Giới thiệu khái niệm hệ trục
tọa độ.
u cầu: Học sinh nhắc lại định
nghóa hệ trục tọa độ Oxy đã học ở
lớp 7 ?
Nói: đối với hệ trục tọa độ đã học, ở
đây còn được trang bị thêm 2 vectơ
đơn vị
i
r
trên trục ox và
j
r
trên trục
oy. Hệ như vậy gọi là hệ trục tọa độ
( , , )O i j
r r
gọi tắt là Oxy
GV cho học sinh ghi.
Yêu cầu: Học sinh xác đònh quân
xe và quânmã trên bàn cờ nằm ở
dòng nào, cột nào ?
Nói: Để xác đònh vi trí của 1
vectơ hay 1 điểm bất kỳ ta phải
dựa vào hệ trục vuông góc nhau
như trên bàn cờ.
Trả lời: Hệ trục Oxy
là hệ gồm trục ox và
trục oy vuông góc
nhau.
Học sinh ghi đònh
nghóa vào vở.
Học sinh trả lời.
II. Hệ trục tọa độ :
1) Đònh nghóa :
Hệ trục tọa độ
( , , )O i j
r r
gồm 2 trục
( ; )o i
r
và
( ; )o j
r
vuông góc với
nhau. Điểm gốc O chung
gọi là gốc tọa độ. Trục
( ; )o i
r
gọi là trục hoành,
KH: ox. Trục
( ; )o j
r
gọi
là trục tung, KH: oy. Các
vectơ
,i j
r r
gọi là vectơ
đơn vò
1i j= =
r r
Hệ trục
( , , )O i j
r r
còn
được KH: Oxy
HĐ3: Giới thiệu tọa độ vectơ.
GV chia lớp 2 nhóm, mỗi nhóm
phân tích 1 vectơ :
,a b
r r
. (Gợi ý
phân tích như bài 2, 3 T 17).
u cầu : Đại diện 2 nhóm lên
trình bày.
GV nhận xét sửa sai.
Nói : Vẽ 1 vectơ
u
r
tùy ý trên hệ
trục, ta sẽ phân tích
u
r
theo
,i j
r r
. .u x i y j= +
r r r
với:
x làtọa độ vectơ
u
r
trên ox
y làtọa độ vectơ
u
r
trên oy
Ta nói
u
r
có tọa độ là (x;y)
GV cho học sinh ghi.
Hỏi:
3 2AB j i= − +
uuur r r
có tọa độ là
bao nhiêu? Ngược lại nếu
CD
uuur
có
tọa độ (2;0) biểu diễn chúng theo
,i j
r r
như thế nào ?
Học sinh phân tích
,a b
r r
theo nhóm.
Hai học sinh lên bảng
trình bày.
Học sinh ghi vào vở.
Học sinh trả lời:
AB
uuur
có tọa độ (2;-3)
2CD i=
uuur r
2. Tọa độ của vectơ :
y
y
u
r
j
r
O
i
r
x x
( ; ) . .u x y u x i y j⇔ = +
r r r r
Nhận xét: Cho 2 vectơ
( ; )u x y
r
và
'( '; ')u x y
ur
'
'
'
x x
u u
y y
=
= ⇔
=
r r
HĐ4: Giới thiệu tọa độ điểm.
GV lấy 1 điểm bất kỳ trên hệ trục
tọa độ.
u cầu: Biểu diễn vectơ
OM
uuuur
theo vectơ
,i j
r r
Hỏi: Tọa độ của
OM
uuuur
?
Trả lời:
. .OM x i y j= +
uuuur r r
Trả lời: Tọa độ vectơ
3. Tọa độ một điểm :
y
y M
j
r
x
O
i
r
x
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 18
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Nói: Tọa độ vectơ
OM
uuuur
chính là
tọa độ điểm M.
Gv cho học sinh ghi vào vở.
Gv treo bảng phụ hình 1.26 lên
bảng.
Yêu cầu: 1 nhóm tìm tọa độ A,B,C
1 nhóm vẽ điểm D,E,F lên mp Oxy
gọi đại diện 2 nhóm thực hiện.
GV nhận xét sữa sai.
OM
uuuur
là (x;y)
Học sinh ghi vào vở.
Học sinh thực hiện
nhóm theo phân công
của GV
Hai học sinh đại diện
nhóm lên trình bày.
( ; ) . .M x y OM x i y j⇔ = +
uuuur r r
Chú ý: Cho A(x
A
;y
A
) và
B(x
B
;y
B
). Ta có:
( ; )
B A B A
AB x x y y
= − −
uuur
3/ Cũng cố: (1’)Nắm cách xác đònh tọa độ vectơ , tọa độ điểm trên và hệ trục suy
ra độ dài đại số.
Liên hệ giữa tọa độ điểm và vectơ trên hệ trục.
4/ Dặn dò: Học bài
Làm bài tập 1, 2, 3, 4, trang 26 SGK.
§4. HỆ TRỤC TỌA ĐỘ (tt)
Tiết tppct :10
Ngày soạn : 10.10.2012 Ngày dạy:
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Nêu mối quan hệ giữa tọa độ điểm và tọa độ vectơ trên mp Oxy?
Cho A(3;-2), B(2;-3). Tìm tọa độ
AB
uuur
? biểu diễn
AB
uuur
theo
,i j
r r
?
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS LƯU BẢNG
HĐ1: Giới thiệu tọa độ các vectơ
u v±
r r
và
.k u
r
u cầu: học sinh phân tích vectơ
,u v
r r
theo
,i j
r r
.
Hỏi:
?
?
. ?
u v
u v
k u
+ =
− =
=
r r
r r
r
Từ đósuy ra tọa độ các vectơ
, , .u v u v k u+ −
r r r r r
GV chính xác cho học sinh ghi.
GV nêu VD1 ở SGK
u cầu: Học sinh thực hiện theo
nhóm tìm tọa độ các vectơ
2a b+
r r
2 ,3 , 3b a b c c b− − +
r r r r r r
Gọi 4 học sinh đại diện 4 nhóm lên
trình bày.
GV và học sinh cùng nhận xét sửa
sai.
GV nêu VD2 ở SGK
u cầu: Học sinh theo dõi GV
phân tích vectơ
c
r
Nói:
c
r
viết được dưới dạng:
Học sinh thực hiện
1 2
1 2
u u i u j
v v i v j
= +
= +
r r r
r r r
1 1 2 2
1 1 2 2
1 2
( ; )
( ; )
. ( . ; . )
u v u v u v
u v u v u v
k u k u k u
+ = + +
− = − −
=
r r
r r
r
Học sinh thực hiện theo
4 nhóm mỗi nhóm 1
bài.
Học sinh cùng GV
nhận xét sửa sai.
Học sinh theo dõi VD2
Học sinh thực hiện:
III. Tọa độ các vectơ
u v±
r r
và
.k u
r
:
Cho
1 2 1 2
( ; ), ( ; )u u u v v v
r r
Khi đó:
1 1 2 2
1 1 2 2
1 2
( ; )
( ; )
. ( . ; . )
u v u v u v
u v u v u v
k u k u k u
+ = + +
− = − −
=
r r
r r
r
VD1: Cho
(2; 1)a = −
r
( 3;4), ( 5;1)b c= − = −
r r
Ta có:
2 (1;2)a b+ =
r r
2 ( 8;9)
3 ( 4;11)
3 ( 14;13)
b a
b c
b c
− = −
− = −
+ = −
r r
r r
r r
VD2: Cho
( 1;1), ( 2; 1)a b= − = − −
r r
Phân tích
( 4;1)c = −
r
theo
vectơ
,a b
r r
Ta có:
. .c k a h b= +
r r r
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 19
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
. .c k a h b= +
r r r
Hỏi: Lúc này vectơ
c
r
có tọa độ
theo h, k như thế nào ?
Vậy 2 tọa độ bằng nhau tương
đương với điều gì ?
u cầu: học sinh giải hệ phương
trình tìm k, h.
Hỏi: Cho
1 2 1 2
( ; ), ( ; )u u u v v v
r r
cùng
phương thì tọa độ của no sẽ như
thế nào ?
( 1;1) ( 2; 1)
( 2 ; )
( 4;1)
c k h
k h k h
= − + − −
= − − −
= −
r
3
2
1
2
k
h
=
⇔
=
Trả lời:
.u k v=
r r
1 1 2 2
,u kv u kv⇔ = =
( 2 ; ) ( 4;1)
3
2 4
2
1 1
2
k h k h
k
k h
k h
h
= − − − = −
=
− − = −
⇔ ⇔
− =
=
3 1
. .
2 2
c a b= +
r r r
* Nhận xét: Hai vectơ
1 2 1 2
( ; ), ( ; )u u u v v v
r r
cùng
phương
1 1 2 2
,u kv u kv⇔ = =
HĐ2: Giới thiệu tọa độ trung điểm
và tọa độ trọng tâm.
Cho
( ; ), ( ; ),
( ; )
A A B B
I I
A x y B x y
I x y
Hỏi: Với I là trung điểm AB, nhắc
lại tính chất trung điểm với O là
điểm bất kì?
?OI⇒ =
uur
Hỏi: Với O là gốc tọa độ O(0;0)
?, ?OI OA OB⇒ = + =
uur uuur uuur
Hỏi: Với
?
?
2
I
I
x
OA OB
OI
y
=
+
= ⇒
=
uuur uuur
uur
GV cho học sinh ghi.
u cầu: Học sinh nêu t/c trọng
tâm G của
ABCV
với O bất kì.
Từ đó có kết luận gì về tọa độ
trọng tâm G của
ABCV
(làm
tương tự tọa độ trung điểm)
u cầu: Học sinh thực hiện theo
nhóm tìm tọa độ trọng tâm G.
Gọi đại diện nhóm lên trình bày.
GV chính xác và học sinh ghi.
GV nêu VD ở SGK
u cầu: 1 học sinh lên tính tọa độ
trung điểm AB
1 học sinh lên tính tọa độ trọng
tâm
ABCV
GV và học sinh cùng nhận
xét sữa sai.
Học sinh trả lời
2OA OB OI+ =
uuur uuur uur
2
OA OB
OI
+
=
uuur uuur
uur
( ; )
I I
OI x y=
uur
( ; )
A B A B
OA OB
x x y y
+
= + +
uuur uuur
2
2
A B
I
A B
I
x x
x
y y
y
+
=
+
=
Học sinh nhắc lại:
3OA OB OC OG+ + =
uuur uuur uuur uuur
Học sinh thực hiện
theo nhóm.
1
( )
3
OG OA OB OC= + +
uuur uuur uuur uuur
3
3
A B C
G
A B C
G
x x x
x
y y y
y
+ +
=
+ +
=
Hai học sinh lên
bảng thực hiện.
IV. Tọa độ trung điểm
của đoạn thẳng và trọng
tâm tam giác :
1) Tọa độ trung điểm:
Cho
( ; ), ( ; )
A A B B
A x y B x y
Trung điểm
( ; )
I I
I x y
của
AB
Ta có:
2
2
A B
I
A B
I
x x
x
y y
y
+
=
+
=
2) Tọa độ trọng tâm:
Cho
( ; ), ( ; ),
( ; )
A A B B
C C
A x y B x y
C x y
Trọng tâm G của
ABCV
,
G có tọa độ là:
3
3
A B C
G
A B C
G
x x x
x
y y y
y
+ +
=
+ +
=
Ví dụ: Cho
( 2; 1)A − −
(3; 3), (2;1)B C−
Tìm trung điểm I của AB
và trọng tâm G của
ABCV
Giải:
1
( ; 2)
2
(1; 1)
I
G
−
−
4/ Cũng cố: (1’)Nắm các công thức tọa độ
hai vectơ cùng phương thì có tọa độ như thế nào ?
Công thức tọa độ trung điểm, tọa độ trọng tâm.
5/ Dặn dò: Học bài
Làm bài tập 5, 6, 7, 8 trang 27 SGK.
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 20
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
§: BÀI TẬP HỆ TRỤC TỌA ĐỘ
Tiết tppct : 11
Ngày soạn : 17.10.2012 Ngày dạy:
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Giúp học sinh tìm tọa độ điểm, độ dài đại số trên trục, cách xác định tọa độ vectơ, điểm,
tọa độ trung điểm, trọng tâm trên hệ trục.
Về kỹ năng : Học sinh thành thạo các bài tập về tìm tọa độ vectơ, trung điểm, trọng tâm trên hệ trục.
Về tư duy : Học sinh tư duy linh hoạt sáng tạo trong việc chuyển 1 bài toán chứng minh bằng vectơ sang
chứng minh bằmg phương pháp tọa độ như chứng minh ba điểm thẳng hàng…
Về thái độ : Cẩn thận, chính xác khi tính toán các tọa độ tích cực chủ động tìm tòi giải nhiều bài tập.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước.
Học sinh: học bài, làm bài trước.
III/ Phương pháp dạy học:
Nêu vấn đề, gởi mở, diễn giải, xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Nêu công thức tính tọa độ trọng tâm tam giác.
Cho A(1;-1), B(2;-2), C(3;-3). Tìm tọa độ trọng tâm G của
ABCV
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS LƯU BẢNG
HĐ1: Giới thiệu bài 2.
Yêu cầu: học sinh thảo luận nhóm,
chỉ ra đâu là mệnh đề đúng, đâu là
mệnh đề sai?
Gọi đại diện từng nhóm trả lời.
GV nhận xét sửa sai.
Học sinh thảo luận
nhóm 2 phút bài 2.
Đại diện nhóm trình
bày.
Bài 2:
a, b, d đúng
e sai
HĐ2: Sửa nhanh bài tập 3, 4
GV gọi từng học sinh đứng lên tìm
tọa độ các câu a, b, c, d ở bài 3.
GV cùng học sinh nhận xét sửa sai.
GV gọi từng học sinh đứng lên chỉ
ra đâu là mệnh đề đúng, đâu là
mệnh đề sai?
Học sinh đứng lên trả
lời.
Học sinh đứng lên trả
lời.
Bài 3:
(2;0)a
r
(0; 3)
(3; 4)
(0,2; 3)
b
c
d
−
−
r
r
ur
Bài 4:
a, b, c đúng.
d sai
HĐ3: Giới thiệu bài 5
Yêu cầu: Học sinh thảo luận
nhóm, chỉ ra các tọa độ A, B, C.
Gọi đại diện từng nhóm trả lời.
GV nhận xét, sửa sai.
Học sinh thảo luận
nhóm 2 phút bài 5.
Đại diện nhóm trình
bày.
Bài 5:
0 0
0 0
0 0
) ( ; )
) ( ; )
) ( ; )
a A x y
b B x y
c C x y
= −
= −
= − −
HĐ4: Giới thiệu bài 6
Yêu cầu:Nêu đặc điểm của hình
bình hành.
Vậy ta có:
AB DC=
uuur uuur
Hỏi: Điều kiện để 2 vectơ bằng
nhau ?
Yêu cầu:1 học sinh lên thực hiện
bài 6 tìm tọa độ D (x;y).
GV cùng học sinh nhận xét sửa
sai.
Học sinh nêu tính chất
hình bình hành có hai
cạnh đối song song và
bằng nhau.
Trả lời: hoành độ bằng
nhau và tung độ bằng
nhau.
Học sinh lên bảng thực
hiện.
Bài 6: Gọi D (x;y)
Ta có:
AB DC=
uuur uuur
(4;4)
(4 ; 1 )
4 4 0
1 4 5
AB
DC x y
x x
y y
⇒ =
= − − −
− = =
⇒ ⇔
− − = = −
uuur
uuur
Vậy D (0;-5)
HĐ5: Giới thiệu bài 7. Bài 7:
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 21
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
GV vẽ hình lên bảng.
Hỏi:
' ?
' ?
' ?
AC
C B
CA
=
=
=
uuuur
uuuur
uuur
Yêu cầu : 3 học sinh lên bảng tìm
tọa độ A,B,C dựa vào gợi ý vừa
nêu trên
Gv nhận xét và cho điểm
Yêu cầu : 1 học sinh tìm tọa độ G
và G’
Gv nhận xét và cho điểm
Hỏi :có kết luận gì về vò trí của G
Và G’
Học sinh trả lời
' ' '
' ' '
' ' '
AC B A
C B B A
CA B C
=
=
=
uuuur uuuuur
uuuur uuuuur
uuur uuuuur
3 học sinh lần lượt
lên bảng thực hiện
1 học sinh lên tìm
tọa độ G và G’
TL: G trùng G’
8
' ' '
1
4
' ' '
7
A
A
C
C
x
AC B A
y
x
CA B C
y
=
= ⇔
=
= −
= ⇔
=
uuuur uuuuur
uuur uuuuur
4
' ' '
5
B
B
x
C B B A
y
= −
= ⇔
= −
uuuur uuuuur
G= (0,1)
G’=(0,1)
⇒
G
≡
G’
HĐ6: Giới thiệu bài 8
Nói:bài 8 là 1 dạng bài tập đã
làm ví dụ 2
Yêu cầu :1 học sinh lên thực hiện
Gv ,học sinh nhận xét sữa sai và
cho điểm
Học sinh thực hiện
Bài 8:
c ma nb= +
r r r
(2; 2), (1;4), (5;0)a b c= − = =
r r r
2 5
2 4 0
m n
m n
+ =
⇒
− + =
1
2
n
m
=
=
⇒
2c a b= +
r r r
4/ Cũng cố: (1’)Nắm cách biễu diễn 1 vectơ theo hai vectơ cho trước
Nắm cách tìm tọa độ điểm, vectơ dựa vào điều kiện cho trước
tọa độ trung điểm, tọa độ trọng tâm.
5/ Dặn dò: làm bài tập ôn chương
xem lại lý thuyết toàn chương
ƠN CHƯƠNG I
Tiết tpp: 12
Ngày soạn : 24.10.2012 Ngày dạy:
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Giúp học sinh cũng cố lại kiến thức đã học như : các khái niệm về vectơ ,các phép tốn
cộng , trừ, nhân vectơ với 1 số , các quy tắc về vectơ ; các cơng thức về tọa độ trong hệ trục oxy
Về kỹ năng : Học sinh áp dụng thành thạo các quy tắc 3 điểm ,hình bình hành , trừ vào chứng minh biểu
thức vectơ ; biết sử dụng điều kiện hai vectơ cùng phương để c/m 3 điểm thẳng hàng; biết xác định tọa độ
điểm, vectơ ,trung điểm , trọng tâm tam giác.
Về tư duy : Học sinh tư duy linh trong việc tìm 1 phương pháp đúng đắn vào giải tốn ; linh hoạt trong
việc chuyển hướng giải khác khi hướng đang thực hiện khơng đưa đến kết quả thỏa đáng
Về thái độ : Cẩn thận, nhanh nhẹn , chính xác trong giải tốn ,tích cực chủ động trong các hoạt động
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước.
Học sinh: học bài, làm bài trước.
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 22
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
III/ Phương pháp dạy học:
Vấn đáp- gởi mở, diễn giải, xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Nêu các quy tắc hình bình hành , trừ , ba điểm với các điểm bất kì
Cho 6 điểm M,N,P,Q,R,S bất kì . CMR:
MP NQ RS MS NP RQ+ + = + +
uuur uuur uuur uuur uuur uuur
3/ Bài mới:
HĐGV HĐHS LƯU BẢNG
HĐ1:Giới thiệu bài 8
Gv vẽ hình lên bảng
u cầu :học sinh áp dụng các quy
tắc và tính chất để biểu diễn
các vectơ theo vectơ
;OA OB
uuur uuur
GV gọi 2 học sinh lên bảng thực
hiện
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa
sai
Gv cho điểm,ø chính xác kết quả
Học sinh vẽ hình vào
vở
Học sinh thực hiện bài
tốn
1 học sinh làm bài8a,b
1 học sinh làm bài8c,d
1 học sinh nhận xét
sửa sai
Bài 8:
a)
OM mOA nOB= +
uuuur uuur uuur
Ta có:
1
2
OM OA=
uuuur uuur
b)
AN mOA nOB= +
uuur uuur uuur
Tacó:
1
2
AN AO ON OA OB= + = − +
uuur uuur uuur uuur uuur
c)
MN mOA nOB= +
uuuur uuur uuur
Tacó:
1 1
2 2
MN ON OM OB OA= − = −
uuuur uuur uuuur uuur uuur
d)
MB mOA nOB= +
uuur uuur uuur
Ta có:
1
2
MB MO OB OB OA= + = −
uuur uuuur uuur uuur uuur
HĐ2:Giới thiệu bài 9
Hỏi :G là trọng tâm
V
ABC
ø G’là trọng tâm
V
A’B’C’
Ta có những biểu thức vectơ nào?
Nói: áp dụng quy tắc 3điểmhai lần
ta có:
' ' ' 'AA AG GG G A= + +
uuur uuur uuuur uuuuur
Hỏi :
' ?; ' ?BB CC= =
uuur uuuur
Từ đó :
' ' 'AA BB CC+ +
uuur uuur uuuur
= ?
TL:
GA GB GC O+ + =
uuur uuur uuur ur
' ' ' ' ' 'G A G B G C O+ + =
uuuuur uuuuur uuuuur ur
TL:
' ' ' 'BB BG GG G C= + +
uuur uuur uuuur uuuuur
' ' ' 'CC CG GG G C= + +
uuuur uuur uuuur uuuuur
Học sinh biến đổi
để đưa ra kết quả
' ' 'AA BB CC+ +
uuur uuur uuuur
=
3
'GG
uuuur
Bài 9 :G là trọng tâm
V
ABC
G’ là trọng tâm
V
A’B’C’
C/M:
3 ' ' ' 'GG AA BB CC= + +
uuuur uuur uuur uuuur
Giải
Ta có:
' ' 'AA BB CC+ +
uuur uuur uuuur
=
' ' ' 'AG GG G A BG GG+ + + +
uuur uuuur uuuuur uuur uuuur
+
' ' ' ' 'G B CG GG G C+ + +
uuuuur uuur uuuur uuuuur
=
3
'GG
uuuur
(đpcm)
vì
' ' ' ' ' '
AG BG CG O
A G B G B G O
+ + =
+ + =
uuur uuur uuur ur
uuuuur uuuuur uuuuur ur
HĐ3:iới thiệu bài 11
u cầu: học sinh nhắc lại các
cơng thức tọa độ vectơ
Gv gọi 2 học sinh lên bảng thực
hiện
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa
sai
Gv chính xác và cho điểm
TL:
1 1 2 2
( ; )u v u v u v± = ± ±
r r
1 2
( ; )ku ku ku=
r
1học sinh lên bảng thực
hiện 11a,b
1 học sinh lên bảng
thực hiện 11c
1 học sinh khác nhận
xét sửa sai
Bài 11:
(2;1); (3; 4); ( 7;2)a b c= = − = −
r r r
a)
3 2 4u a b c= + −
r r r r
= (40;-13)
b)
x a b c+ = −
r r r r
x b a c⇒ = − −
r r r r
=(8;-7)
c)
c ka hb= +
r r r
tìm k,h
(2 3 ; 4 ) ( 7;2)c k h k h= + − = −
r
2 3 7
4 2
k h
k h
+ = −
⇒
− =
2
1
k
h
= −
⇒
= −
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 23
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
HĐ4:iới thiệu bài 12
Hỏi : để hai vectơ
;u v
r r
cùng
phương cần có điều kiện gì?
Nói : có thể đưa về đk
1 2
2 2
u u
v v
=
= k để tìm m
Yêu cầu : 1 học sinh thực
hiện
tm m
Gv nhận xét và cho điểm
TL:
;u v
r r
cùng phương
cần có
u kv=
r r
1 học sinh lên thực
hiện
Bài 12:
1 1
5 ( ; 5)
2 2
u i j= − = −
r r r
4 ( ; 4)v mi j m= − = −
r r r
;u v
r r
cùng phương
⇒
4
1
5
2
m −
=
−
⇒
m=
2
5
4/ Cũng cố: (1’)Nhắc lại các quy tắc trừ, 3 điểm , hình bình hành áp dụng vào dạng toán nào?
Nêu các biểu thức tọa độ vectơ , đk để hai vectơ cùng phương, các tính chất về
trung điểm , trọng tâm tam giác và biểu thức tọa độ của nó.
5/ Dặn dò: Làm bài tập còn lại và các câu hỏi trắc nghiệm.
Xem tiếp bài đầu tiên của chương II.
Chương II: TÍCH VƠ HƯỚNG CỦA HAI VECTƠ VÀ ỨNG
§1: Gía Trị Lượng Giác Của Một Góc Bất Kì Từ 0
0
Đế 180
0
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 24
Giáo án hình học 10-Cơ Bản TRƯỜNG THPT BÌNH DƯƠNG
Tiết ppct: 14
Ngày soạn : 18.11.2012
I/ Mục tiêu :
Về kiến thức : Giúp học sinh nắm được giá trị lượng giác của một góc
α
với
0 0
0 180
α
≤ ≤
, quan hệ giữa
các giá trị lượng giác của hai góc bù nhau , các giá trị lượng giác của góc đặc biệt
Về kỹ năng : Học sinh biết cách vận dụng các giá trị lượng giác vào tính toán và chứng minh các biểu
thức về giá trị lượng giác
Về tư duy : Học sinh linh hoạt trong việc vận dụng lý thuyết vào trong thực hành , nhớ chính xác các giá
trị lượng giác của các góc đặc biệt
Về thái độ : Cẩn thận, nhanh nhẹn , chính xác trong giải toán ,tích cực chủ động trong các hoạt động
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước , compa, bảng phụ vẽ nửa đường tròn đơn vị, bảng giá trị lượng giác
của góc đặc biệt
Học sinh: xem bài trước , thước ,compa
III/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : ( 1’ )
2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)
Câu hỏi: cho tam giác vuông ABC có góc
B
∧
=
α
là góc nhọn
Nêu các tỉ số lượng giác của góc nhọn đã học ở lớp 9
3/ Bài mới:
TG HĐGV HĐHS LƯU BẢNG
10’
HĐ1:Hình thành định nghóa :
Nói : trong nửa đường tròn
đơn vị thì các tỉ số lượng giác
đó được tính như thế nào ?
Gv vẽ hình lên bảng
Hỏi : trong tam giác OMI với
góc nhọn
α
thì sin
α
=?
cos
α
=?
tan
α
=?
cot
α
=?
Gv tóm tắc cho học sinh ghi
Hỏi : tan
α
, cot
α
xác định
khi nào ?
Hỏi : nếu cho
α
=
0
45
⇒
M(
2 2
;
2 2
) .Khi đó:
sin
α
= ? ; cos
α
= ?
tan
α
= ? ; cot
α
= ?
Hỏi: có nhận xét gì về dấu
của
sin
α
, cos
α
, tan
α
, cot
α
Học sinh vẽ hình vào vở
TL: sin
α
=
0
0 1
y
MI
M
=
=
0
y
cos
α
=
0
1
x
OI
OM
=
=
0
x
tan
α
=
sin
cos
α
α
=
0
0
y
x
cot
α
=
cos
sin
α
α
=
0
0
x
y
TL:khi
0 0
0, 0x y≠ ≠
TL: sin
α
= y
0
=
2
2
; cos
α
= x
0
=
2
2
tan
α
=1 ; cot
α
=1ù
TL: sin
α
luôn dương
cos
α
, tan
α
, cot
α
dương
khi
α
<90
0
;âm khi 90
0
<
α
<180
0
I. Định nghóa:
Cho nửa đường tròn đơn vị
như hvẽ .
Lấy điểm M(
0 0
;x y
) saocho:
xOM
∧
=
α
(
0 0
0 180
α
≤ ≤
)
Khi đó các GTLG của
α
là:
sin
α
=
0
y
; cos
α
=
0
x
tan
α
=
0
0
y
x
(đk
0
0x ≠
) cot
α
=
0
0
x
y
(đk
0
0y ≠
)
VD: cho
α
=
0
45
⇒
M(
2 2
;
2 2
) .Khi đó:
sin
α
=
2
2
; cos
α
=
2
2
tan
α
=1 ; cot
α
=1ù
*Chú ý:
- sin
α
luôn dương
- cos
α
, tan
α
, cot
α
dương
khi
α
là góc nhọn ;âm khi
α
là góc tù
HĐ2: giới thiệu tính chất :
Hỏi :lấy M’ đối xứng với M
qua oy thì góc x0M’ bằng bao
nhiêu ?
Hỏi : có nhận xét gì về
TL: góc x0M’ bằng 180
0
-
α
TL:
sin(
0
180
α
−
)=sin
α
cos(
0
180
α
−
)= _cos
α
II . Tính chất:
sin(
0
180
α
−
) = sin
α
cos (
0
180
α
−
) = -cos
α
tan(
0
180
α
−
) = -tan
α
cot(
0
180
α
−
) = -cot
α
Giáo viên: Nguyễn Văn Duy Trang 25