ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GIẢNG VIÊN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
QUÁCH THỊ VINH
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG
CAO ĐẲNG Ở HẢI PHÒNG HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG
VÀ TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Triết học
Mã số: 60 22 80
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. TRẦN ĐÌNH THẢO
HÀ NỘI - 2012
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của cách
mạng Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt
xuất của thế giới. Mặc dù đã đi xa, nhưng những tư tưởng mà Người đã
để lại cho Đảng, cho dân tộc ta là một tài sản tinh thần vô giá. Văn kiện
Đại hội VII của Đảng ta năm 1991 đã khẳng định: cùng với chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành nền tảng tư tưởng và
kim chỉ nam cho hành động của Đảng. Trong di sản phong phú mà
Người để lại thì tư tưởng về đạo đức cách mạng là một tư tưởng có giá
trị nhân văn sâu sắc. Chẳng những đó là sự tiếp nối và phát huy cao độ
những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp nhất của dân tộc Việt Nam,
mà còn là sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào
điều kiện cụ thể của nước ta.
Hồ Chí Minh là bậc “đại nhân, đại trí, đại dũng”, cả cuộc đời và
sự nghiệp của người là một tấm gương sáng về đạo đức để toàn Đảng,
toàn dân ta noi theo. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, lãnh tụ Hồ
Chí Minh đặc biệt quan tâm tới giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng
cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Thống kê trong di sản Hồ Chí Minh
để lại có tới gần 50 bài và tác phẩm bàn về vấn đề đạo đức. Có thể nói,
đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của Hồ Chí
Minh trong sự nghiệp cách mạng. Việc nghiên cứu, giáo dục đạo đức
Hồ Chí Minh cho nhân dân nói chung và cho sinh viên nói riêng, không
chỉ cần thiết về mặt lý luận, mà còn nhằm làm cho mọi người hiểu và
tiếp thu tư tưởng đạo đức của Người. Trên cơ sở đó, noi theo tấm
gương đạo đức của Hồ Chí Minh, phấn đấu vươn lên, hoàn thiện bản
thân mình, góp phần vào sự phát triển của đất nước.
Hiện nay, đất nước ta đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới, tích cực
chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, đưa nước ta phát triển vững chắc
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng
2
sản Việt Nam, công cuộc đổi mới ở nước ta trong 26 năm qua đã đạt
được những thành tựu hết sức to lớn và toàn diện. Đây là một quá trình
chứa đựng những vận hội, thời cơ mới và những khó khăn, thách thức
mới. Các nguy cơ đan xen nhau cùng tác động đã gây ra những tiêu
cực, làm suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận
không nhỏ cán bộ, đảng viên, thanh niên, sinh viên. Trong tư tưởng Hồ
Chí Minh, thanh niên, sinh viên là “mùa xuân” của đất nước, “Thanh
niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay
suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên” [39, tr.185].
Người căn dặn trong di chúc “Đảng phải có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng
họ thành những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa hồng vừa
chuyên. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc làm rất
quan trọng và rất cần thiết”. Đảng ta đã kế thừa, vận dụng sáng tạo tư
tưởng Hồ Chí Minh và khẳng định “Thanh niên là rường cột của nước
nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây
dựng và bảo vệ tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành
bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập
quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội”. Nhưng thật đáng tiếc là trong xã
hội hiện nay, do tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường và những
âm mưu thâm hiểm của các thế lực thù địch nên một số thanh niên, sinh
viên đã có những biểu hiện của lối sống thực dụng, xa hoa, hưởng thụ,
vị kỷ, tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, chạy theo lợi ích vật chất, coi đồng
tiền là trên hết; xa rời các truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc, có
thái độ bàng quan trước các sự kiện kinh tế, chính trị của đất nước. Một
số lượng không nhỏ sinh viên vấp phải những tiêu cực trong thi cử, có
thái độ ứng xử giao tiếp không tốt, “lệch chuẩn” với gia đình, xã hội,
biểu hiện sự vô cảm trước cuộc sống; và đặc biệt là sa vào các tệ nạn xã
hội như cờ bạc, lô đề, nghiện hút, trộm cắp, mại dâm… ảnh hưởng đến
tương lai sự nghiệp của của mình nói riêng và sự nghiệp xây dựng và
phát triển đất nước nói chung. Thanh niên Hải Phòng, (trong đó có rất
nhiều học sinh, sinh viên) cũng không nằm ngoài tình trạng chung đó.
Theo thống kê từ Bộ Công an, tính đến hết tháng 6 năm 2011, cả nước
đã có 150.000 người nghiện, trong đó số người nghiện ma túy ở Hải
Phòng là 9.295 người, chủ yếu là nghiện Heroin ở lứa tuổi từ 18 - 45.
3
Hiện tượng làm "gái bao", mắc vào tệ nạn mại dâm, "sống thử", quan
hệ tình dục trước hôn nhân đã tạo hình ảnh không tích cực về sinh viên.
Một trong những nguyên nhân của thực trạng trên là do trong những
năm vừa qua chúng ta chưa thực sự quan tâm giáo dục đạo đức lối
sống, và trách nhiệm của thanh niên, sinh viên trước những biến động
của đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế. Nội
dung giáo dục còn sơ sài, thiếu chiều sâu. Hình thức, phương pháp giáo
dục còn khiên cưỡng, chưa thực sự hấp dẫn, lôi cuốn sinh viên. Tất cả
điều đó đặt ra yêu cầu bức thiết phải nhận thức đúng đắn vai trò của
giáo dục đạo đức và giá trị đạo đức mới cho sinh viên trong giai đoạn
hiện nay.
Từ nhận thức sâu sắc về giá trị to lớn của tư tưởng Hồ Chí Minh,
thực trạng đạo đức của sinh viên và tầm quan trọng của việc đấu tranh
khắc phục sự suy thoái về đạo đức, lối sống của sinh viên trong xã hội,
tôi quyết định chọn đề tài “Giáo dục đạo đức cho sinh viên các trường
cao đẳng ở Hải Phòng hiện nay theo tư tưởng và tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Ngày 07 tháng 11 năm 2006 Bộ Chính trị (khoá X) đã ban hành Chỉ
thị số 06-CT/TW về phát động Cuộc vận động “Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, nhằm “làm cho toàn Đảng, toàn dân
nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư
tưởng đạo đức và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến
mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh sâu rộng trong toàn xã hội, đặc biệt trong cán bộ, đảng
viên, công chức, viên chức, đoàn viên, thanh niên, học sinh; nâng cao
đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; đẩy lùi sự
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội,
góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng”. Sau hơn
5 năm thực hiện, với sự chỉ đạo thường xuyên, chặt chẽ của các cấp ủy
và tổ chức đảng; sự tham gia tích cực của cán bộ, đảng viên và nhân
dân, cuộc vận động đã đạt được kết quả bước đầu, góp phần vào công
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Kết quả triển khai cuộc vận động đã
4
khẳng định việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
là rất quan trọng và cần thiết, chẳng những đáp ứng yêu cầu cấp bách
trước mắt mà còn có ý nghĩa cơ bản, lâu dài đối với sự nghiệp cách
mạng của Đảng và nhân dân ta. Ngày 14/5/2011, Bộ Chính trị ban hành
Chỉ thị số 03 - CT/TW về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh nhằm “phát huy kết quả đã đạt được,
khắc phục những hạn chế trong việc thực hiện cuộc vận động trong thời
gian qua, tiếp tục làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức sâu
sắc những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức và
phong cách Hồ Chí Minh; tạo chuyển biến mạnh mẽ và sâu rộng hơn
nữa về ý thức tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng, đấu
tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội thực dụng, đẩy lùi sự suy thoái
về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn tham nhũng, tiêu
cực; góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng”.
Hai cuộc vận động trên của Đảng ta đã cho thấy giá trị to lớn của tư
tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đối với đời sống đạo đức và
tinh thần của toàn xã hội. Tuy nhiên, không phải bây giờ vấn đề này
mới được quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu. Thực tế là từ trước khi Bộ
Chính trị ban hành Chỉ thị số 06 - CT/TW ngày 07 tháng 11 năm 2006
về phát động Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh”, vấn đề tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh đã là một đề tài
thu hút các nhà nhà khoa học đi sâu nghiên cứu:
- Giáo sư Vũ Khiêu (chủ biên), “Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh -
Truyền thống dân tộc và nhân loại”, Nhà xuất bản Khoa học Xã hội, Hà
Nội, năm 1993.
- Phó giáo sư Thành Duy (chủ biên), “Tư tưởng Hồ Chí Minh về
đạo đức”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 1996.
Các công trình nghiên cứu nói trên đã nghiên cứu sâu sắc và có hệ
thống về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, khẳng định vai trò và giá trị to
lớn của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của
đất nước. Mặc dù nghiên cứu từ những góc độ khác nhau, song các tác
giả đều đi đến thống nhất trong cách khái quát những nội dung đạo đức
5
cách mạng và vai trò của đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí
Minh.
Cho đến nay, vấn đề giáo dục đạo đức nói chung, đạo đức Hồ Chí
Minh nói riêng cho thanh niên - sinh viên đã trở thành một nhiệm vụ
quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng và Nhà nước. Có nhiều
công trình nghiên cứu về vấn đề giáo dục đạo đức và đạo đức Hồ Chí
Minh trong sinh viên như:
- Trần Sĩ Phán: “Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát
triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, Luận án
Tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội,
1999.
- Hoàng Anh: “Vấn đề xây dựng nhân cách đạo đức sinh viên trong
điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay”, Luận văn thạc sĩ
Triết học; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2001.
- Doãn Thị Chín: “Vấn đề giáo dục giá trị đạo đức truyền thống
cho sinh viên Việt Nam hiện nay” (qua thực tế một số trường đại học,
cao đẳng ở thành phố Hà Nội), Luận văn Thạc sĩ Triết học, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2004.
- Nguyễn Thế Kiệt: “Quan hệ giữa đạo đức và kinh tế trong việc
định hướng các giá trị đạo đức hiện nay”, Tạp chí Triết học số 6/1996.
- Tô Thị Nhung: “Vấn đề giáo dục đạo đức cho thanh niên ở Thanh
Hóa trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Triết học, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2006.
- Nguyễn Hùng Oanh: “Phát triển đạo đức cách mạng ở thanh niên
quân đội nhân dân Việt Nam trong tình hình hiện nay”; Luận án Tiến sĩ
Triết học, Học viện Chính trị quân sự, Hà Nội, 2002.
- Hoàng Kim Oanh: “Vấn đề giáo dục y đức cho sinh viên ngành y
ở Thành phố Hà Nội hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Triết học, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2007.
- Nguyễn Đình Quế: “Quan hệ kinh tế và đạo đức với việc xây
dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ hiện nay ở Việt Nam”, Luận văn Thạc
sĩ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2000.
6
- Nguyễn Thái Sinh: “Vấn đề giáo dục đạo đức cách mạng cho học
viên đào tạo sĩ quan quân đội”, Luận văn thạc sĩ Triết học, Học viện
Chinh trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2003.
- Thái Duy Tuyên (chủ biên): “Tìm hiểu định hướng giá trị của thanh
niên Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường”, Đề tài KX - 07, Hà Nội,
1994.
Nhìn chung, các công trình nói trên đã nghiên cứu khá sâu sắc vấn
đề giáo dục đạo đức nói chung, đạo đức cách mạng nói riêng cho thanh
niên, sinh viên. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào chuyên biệt nghiên cứu
“Giáo dục đạo đức cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng
hiện nay theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Vì vậy,
tác giả quyết định lựa chọn vấn đề này là đề tài nghiên cứu cho luận
văn của mình với hy vọng có thể góp một phần nhỏ bé của mình để làm
sáng tỏ hơn các vấn đề thực tiễn, lý luận đặt ra trong quá trình xây
dựng, phát triển đạo đức cho sinh viên nói chung và cho sinh viên các
trường cao đẳng ở Hải Phòng nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
Trên cơ sở phân tích, làm rõ những nội dung cơ bản của tư
tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, lý giải sự cần thiết và đánh
giá thực trạng đạo đức và việc giáo dục đạo đức cho sinh viên các
trường cao đẳng ở Hải Phòng từ đó đề xuất một số giải pháp cơ bản
nhằm góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục đạo đức
cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng trong giai đoạn hiện
nay.
3.2. Nhiệm vụ
- Phân tích những giá trị cốt lõi trong di sản tư tưởng đạo đức
Hồ Chí Minh và khái quát các đặc điểm của tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh.
7
- Đánh giá thực trạng đạo đức và công tác giáo dục tư tưởng và
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên các trường cao đẳng ở
Hải Phòng hiện nay.
- Xây dựng và luận giải các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
giáo dục đạo đức cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện
nay theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu vấn đề giáo dục tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng trong giai đoạn
hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Sinh viên đang học tập tại 3 trường cao đẳng trên địa bàn thành phố
Hải Phòng như: Cao đẳng Hàng hải I, Cao đẳng Y tế Hải Phòng, Cao
đẳng Cộng đồng Hải Phòng.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn dựa trên quan điểm triết học và đạo đức Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời, kế thừa những thành tựu của một số
công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố có liên quan đến nội
dung mà đề tài luận văn đề cập.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp của chủ nghĩa duy vật
biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; các phương pháp lịch sử và
lôgíc, phân tích tổng hợp; phương pháp điều tra xã hội học….để thực
hiện mục đích và nhiệm vụ đề tài đề ra.
6. Đóng góp và ý nghĩa của luận văn
6.1. Đóng góp của luận văn
- Luận văn góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn
đề giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên các trường cao đẳng
Hải Phòng hiện nay.
8
- Đề ra các giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng và hiệu quả
công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên Hải Phòng hiện nay.
6.2. Ý nghĩa của luận văn
Luận văn có thể làm tài liệu nghiên cứu để giáo dục đạo đức cho
sinh viên thông qua các buổi sinh hoạt chính trị, sinh hoạt đoàn, các
hoạt động ngoại khoá và lồng ghép giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh
trong giảng dạy môn Chính trị, các môn khoa học Mác-Lênin ở các
trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp đóng trên địa bàn thành phố
Hải Phòng.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn gồm 2 chương, 6 tiết:
Chương 1: Tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Chương 2: Giáo dục đạo đức cho sinh viên các trường cao đẳng ở
Hải Phòng theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh - Thực
trạng và giải pháp.
9
Chương 1
TƯ TƯỞNG VÀ TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
1.1. Lý luận chung về đạo đức
1.1.1. Khái niệm đạo đức
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên
tắc, qui tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng
xử của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội. Chúng
được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống dân tộc và sức
mạnh của dư luận xã hội.
Đạo đức là một phạm trù lịch sử, kết quả của quá trình phát triển
của xã hội loài người. Đạo đức thuộc kiến trúc thượng tầng, chịu sự quy
định bởi cơ sở hạ tầng. Sự thay đổi hạ tầng kinh tế - xã hội làm thay đổi
các chuẩn mực đạo đức của xã hội.
Do hành vi đạo đức bắt nguồn từ ý thức đạo đức, cho nên nền đạo
đức thường tỉ lệ thuận với trình độ học vấn, trình độ nhận thức của mỗi
cá nhân. Nhưng không phải cứ có trình độ học vấn cao là có trình độ
đạo đức cao và ngược lại, bởi sự khác biệt giữa ý thức và hành vi đạo
đức, giữa nhận thức và hành động của mỗi người.
1.1.2. Vai trò của đạo đức trong đời sống xã hội
Vai trò của đạo đức còn được biểu hiện thông qua các chức năng cơ
bản của đạo đức:
- Chức năng nhận thức: Với tư cách là một hình thái ý thức xã hội,
đạo đức có chức năng nhận thức thông qua sự phản ánh tồn tại xã hội.
- Chức năng giáo dục: Những chuẩn mực đạo đức được tập thể và
cộng đồng chấp nhận tác động vào ý thức và hành vi đạo đức của mỗi
cá nhân, để mỗi cá nhân tự giáo dục, rèn luyện, hoàn thiện nhân cách
của mình theo chuẩn mực chung của xã hội.
- Chức năng điều chỉnh hành vi: Chuẩn mực đạo đức điều chỉnh
hành vi của các cá nhân, của cả cộng đồng và mối quan hệ giữa người
với người trong xã hội.
1.2. Những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo
đức cách mạng
10
1.2.1. Đạo đức mới (đạo đức cộng sản)
Đạo đức là một hình thái đặc biệt của ý thức xã hội, xuất hiện sớm
nhất trong sự phát triển của lịch sử. Trong xã hội cộng sản nguyên thủy,
các chuẩn mực và quy tắc này được củng cố trong các phong tục, tập
quán khác nhau của mỗi cộng đồng. Với sự ra đời của xã hội chiếm hữu
nô lệ, ý thức đạo đức được hình thành và phát triển với tính cách là một
hình thái riêng của ý thức xã hội. Cũng từ đây, trong lịch sử nhân loại
đã xuất hiện nhiều học thuyết về đạo đức, với nhiều quan niệm khác
nhau; nhưng do hạn chế về lập trường giai cấp và thế giới quan, các
quan niệm trước Mác về đạo đức đều đi giải thích một cách sai lầm về
nguồn gốc, bản chất, vai trò cũng như quá trình hình thành và phát triển
của đạo đức trong lịch sử.
1.2.2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng
Vận dụng sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung
và lý luận về về đạo đức nói riêng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam,
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Nói tóm tắt đạo đức cách mạng là:
quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng, đó là điều chủ
chốt nhất. Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực
hiện tốt đường lối chính sách của Đảng, đặt lợi ích của đảng và của
nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình.
Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng vì dân mà đấu tranh quên
mình, gương mẫu trong mọi công việc. Ra sức học tập Chủ nghĩa Mác-
Lênin, luôn luôn dùng phê bình và tự phê bình để nâng cao tư tưởng và
cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí của mình tiến bộ”.
1.2.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về những phẩm chất đạo đức cơ
bản của con người Việt Nam trong thời đại mới
Theo Hồ Chí Minh, những chuẩn mực đạo đức cách mạng cơ bản
nhất của con người Việt Nam trong thời đại mới bao gồm những phẩm
chất sau:
Trung với nước, hiếu với dân
Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung
11
1.2.4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
Để xây dựng nền đạo đức mới, Hồ Chí Minh đã đề ra một số
nguyên tắc và suốt đời thực hiện không mệt mỏi, tự rèn mình, giáo dục
đảng viên và mọi người cùng thực hiện. Đó là các nguyên tắc:
Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức
Xây đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng
rãi
Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
Điểm chung giữa đạo đức mới và tư tưởng về đạo đức cách mạng
của Hồ Chí Minh
Nét đặc thù của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
1.3. Hồ Chí Minh - tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng
- Đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương trọn đời phấn đấu, hy sinh vì
sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người
và nhân loại.
- Đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương của ý chí và nghị lực tinh thần to
lớn vượt qua mọi khó khăn thử thách để đạt được mục đích cách mạng.
- Đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức
mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân
dân.
- Đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương của một con người nhân ái,
vị tha, khoan dung nhân hậu hết mực vì con người.
- Đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương cần kiệm, liêm, chính, chí
công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi
thường.
12
Chương 2
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG
Ở HẢI PHÒNG HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG VÀ TẤM GƯƠNG
ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
2.1. Sự cần thiết giáo dục đạo đức cho sinh viên theo tư tưởng
và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
2.1.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên và
việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên
2.1.1.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên
Ngay từ rất sớm, Hồ Chí Minh đã quan tâm và đánh giá rất cao vai
trò của thanh niên đối với sự phát triển của đất nước. Sau này, trong
suốt cuộc đời cách mạng của mình, Người luôn chăm lo, giáo dục thanh
niên, giao nhiệm vụ và từng bước dìu dắt họ tham gia các lực lượng
cách mạng. Tư tưởng của Người về vai trò của thanh niên thể hiện qua
các luận điểm sau:
- Muốn thức tỉnh một dân tộc trước hết cần phải thức tỉnh thanh
niên.
- Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội, của dân tộc
- Thanh niên là lực lượng cách mạng tiếp bước các thế hệ đi trước.
2.1.1.2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về vai trò của việc việc giáo
dục đạo đức cách mạng cho thanh niên
Từ việc nhận thức được vai trò quan trọng của thanh niên, Hồ Chí
Minh đã luôn quan tâm đến việc đào tạo, bồi dưỡng đạo đức cách mạng
cho họ. Vì theo Người, đạo đức là nhân cách, là lẽ sống của con người,
là nền tảng của người cách mạng, cũng như gốc của cây, ngọn nguồn
của sông suối.
Quán triệt quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn quan
tâm, giáo dục và đặt niềm tin vào thế hệ thanh niên trong công cuộc đổi
mới đất nước hiện nay. Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ tư
(khoá VII) về công tác thanh niên đã chỉ rõ: Thanh niên là lực lượng
xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi
mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí
13
xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam
có vững bước theo con đường XHCN hay không, phần lớn tuỳ thuộc
vào thanh niên, vào việc bồi dưõng, rèn luyện thế hệ thanh niên…
2.1.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho sinh viên
theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong giai đọan
hiện nay
2.1.2.1. Đặc điểm lứa tuổi, tâm lý và trình độ học vấn của thanh
niên sinh viên
Là một bộ phận đặc biệt của thanh niên cả nước, sinh viên vừa
mang những đặc điểm chung của lứa tuổi thanh niên, lại vừa có những
đặc điểm riêng biệt, đó là:
- Đặc điểm sinh học, thể chất: Sinh viên là thuật ngữ dùng để chỉ
những người đang học tập ở các trường đại học và cao đẳng.
- Đặc điểm tâm lý lứa tuổi: Có thể khẳng định, sinh viên là những
nhân cách đang trưởng thành, ở họ đã có sự phát triển khá hoàn thiện về
mặt thể chất nhưng phần lớn trong số họ còn chưa ổn định về mặt nhân
cách.
- Đặc điểm về trình độ học vấn: Sau khi tốt nghiệp trung học phổ
thông và thi đỗ vào một trường đại học, cao đẳng nào đó, thanh niên
sinh viên bước vào một giai đoạn mới của cuộc đời.
2.1.2.2. Tính tất yếu của việc giáo dục đạo đức cho sinh viên hiện
nay
Một là: Giáo dục đạo đức cách mạng cho sinh viên nhằm tạo ra một
đội ngũ trí thức vừa có đức, vừa có tài, phục vụ cho sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc.
Hai là: Giáo dục đạo đức cách mạng cho sinh viên để giữ gìn và
phát huy các giá trị đạo đức truyền thống:
Ba là: Giáo dục đạo đức cho sinh viên nhằm góp phần nâng cao
nhận thức chính trị, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên trước
những âm mưu chống phá của các thế lực thù địch và những tác động
tiêu cực của cơ chế thị trường
14
Bốn là: Giáo dục đạo đức cho sinh viên nhằm nâng cao phẩm chất
đạo đức, hoàn thiện nhân cách sinh viên, làm trong sạch môi trường học
đường, góp phần vào sự nghiệp trồng người.
2.2 Thực trạng của công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên các
trường cao đẳng ở Hải Phòng theo tư tưởng và tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh
2.2.1. Những điều kiện thuận lợi và khó khăn trong công tác giáo
dục đạo đức cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện
nay theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Các trường cao đẳng ở Hải Phòng nhìn chung đều là những ngôi
trường có bề dày truyền thống trong việc dạy chữ, dạy nghề. Qua thực
tế nghiên cứu, khảo sát, tác giả rút ra một số nhận xét mang tính khái
quát về sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng như sau:
- Có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với Đảng, với Tổ
quốc Việt Nam;
- Hiểu biết và chấp hành tốt mọi đường lối, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước;
- Có sức khoẻ tốt để đáp ứng yêu cầu của công việc;
- Thành thạo chuyên môn nghiệp vụ mà mình được đào tạo;
- Sử dụng thành thạo ngoại ngữ, vi tính
2.2.1.1. Những điều kiện thuận lợi
Sự quan tâm của Đảng bộ các trường cao đẳng đóng trên địa bàn
Hải Phòng
Chất lượng giảng viên ngày càng được nâng cao.
Tinh thần, thái độ tích cực trong học tập, rèn luyện của sinh viên:
Vai trò tích cực của các tổ chức: Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh, Hội sinh viên trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh
viên.
2.2.1.2. Những khó khăn, bất cập
Bên cạnh những điều kiện thuận lợi đó, vấn đề giáo dục đạo đức
cho thế hệ trẻ ở các trường cao đẳng ở Hải Phòng vẫn còn những hạn
chế và khó khăn nhất định. Nổi bật là những vấn đề sau:
15
- Sự quan tâm của các nhà trường, các cấp uỷ đảng nhìn chung
chưa tương xứng với yêu cầu mà công tác giáo dục đạo đức nói chung
và giáo dục tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh nói riêng đặt
ra.
- Phần lớn các trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện nay không đưa
môn đạo đức vào chương trình giảng dạy theo hướng dẫn của Bộ Giáo
dục và Đào tạo.
- Chất lượng giảng viên không đồng đều. Một số trường cao đẳng
vốn được nâng cấp lên từ các trường trung cấp nên một số giáo viên
trước đây dạy môn Chính trị, nay do thiếu giáo viên nên kiêm nhiệm
thêm môn Tư tưởng Hồ Chí Minh. Sự không chuyên sâu đã dẫn đến
một hậu quả là nội dung giảng dạy còn sơ sài, phương pháp giảng dạy
thiếu sự đầu tư kỹ lưỡng.
- Trong môi trường học đường, bên cạnh những sinh viên tích cực,
chịu khó học hỏi, tìm tòi, coi trọng các môn học ở nhà trường cũng
còn không ít sinh viên lười học không chỉ với những môn học liên quan
đến giáo dục đạo đức mà cả các môn học khác nữa.
- Trong các phong trào của Đoàn thanh niên, hội sinh viên vẫn có
một thực tế không thể phủ nhận, đó là những hoạt động tích cực nói
trên đôi khi còn mang tính hình thức, chạy theo thành tích.
Tóm lại, tất cả những điều kiện thuận lợi và khó khăn đó trong
công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên đã ảnh hưởng không nhỏ tới
đời sống đạo đức của sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện
nay.
2.2.2. Thực trạng đạo đức của sinh viên các trường cao đẳng ở
Hải Phòng hiện nay
2.2.2.1. Một số ưu điểm nổi bật của sinh viên các trường cao đẳng
ở Hải Phòng hiện nay
Như đa số sinh viên Việt Nam, sinh viên các trường cao đẳng ở
thành phố Hải Phòng có những ưu điểm nổi bật sau:
- Đa số sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng luôn trân trọng
giữ gìn và phát huy những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân
tộc.
16
- Phần lớn sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng có ý thức
trách nhiệm đối với cộng đồng, với tổ quốc, luôn xung kích, đi đầu
trong các hoạt động vì cộng đồng.
- Phần lớn sinh viên đang học tập trong các trường cao đẳng ở Hải
Phòng là những thanh niên sống có mục đích, có lý tưởng cao đẹp.
- Đa số sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng có tinh thần
năng động sáng tạo, có chí tiến thủ, kiên trì vượt khó, tích cực vươn lên
chăm chỉ học tập, có ý thức vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức, hoàn
thiện bản thân trong môi trường kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt.
2.2.2.2. Những hạn chế của sinh viên các trường Cao đẳng ở Hải
Phòng
Bên cạnh các mặt tích cực nói trên, đời sống đạo đức của sinh viên
các trường cao đẳng ở Hải Phòng vẫn tồn tại nhiều vấn đề nhức nhối
mà tác giả tạm gọi là “Thập nạn” trong sinh viên hiện nay:
- Đua đòi, chạy theo lối sống hưởng thụ vật chất.
- Tiêu cực trong thi cử;
- Tệ nạn cờ bạc, lô đề, cá độ; Cắm quán;
- Nghiện hút; uống rượu;
- Ham mê games online, văn hóa phẩm đồi trụy;
- Mê tín dị đoan;
- Nạn sống thử, mua bán dâm, quan hệ tình dục phóng túng;
- Trộm cắp, móc túi, cướp giật;
- Chây ỳ, không tham gia các hoạt động thiện nguyện, vì cộng
đồng;
- Không tuân thủ pháp luật, vô kỷ luật, mất trật tự vệ sinh;
Như vậy, ta có thể khái quát những tiêu cực trong đời sống sinh
viên Việt Nam nói chung và sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng
nói riêng thành các xu hướng phổ biến như sau:
Một là: Một bộ phận sinh viên có biểu hiện suy thoái tư tưởng đạo
đức và lối sống, xa rời các giá trị đạo đức truyền thống văn hóa tốt đẹp
của dân tộc bất chấp tất cả để chạy theo lối sống hưởng thụ, sùng bái
đồng tiền.
17
Hai là: Một bộ phận sinh viên sống vô cảm, thờ ơ với những sự
kiện chính trị - xã hội của đất nước và ít quan tâm đến các hoạt động
chung, thiếu trách nhiệm với cộng đồng, thiếu ý thức chấp hành pháp
luật, nội quy, quy chế của tập thể.
Ba là: Một bộ phận sinh viên có lối sống buông thả, chạy theo bản
năng, đánh mất tương lai, sự nghiệp của mình trong các tệ nạn xã hội.
Nguyên nhân của những mặt hạn chế:
Một là: Các nhà trường chưa có sự quan tâm đúng mức về việc giáo
dục đạo đức nói chung và giáo dục tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh nói riêng cho sinh viên.
Hai là: Môi trường giáo dục vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố tác động
tiêu cực đến đời sống đạo đức của sinh viên
Ba là: Chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã
hội trng công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên.
Bốn là: Do ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường và sự dễ
dãi của truyền thông hiện đại
Năm là: Sự chống phá của các thế lực thù địch
Sáu là: Tình trạng thất nghiệp của sinh viên sau khi ra trường
Bảy là: Do đặc thù của sinh viên các trường cao đẳng
Để khắc phục điều này, đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp cụ
thể, đồng bộ.
2.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức
cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện nay theo tư
tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
2.3.1. Đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho sinh
viên theo những chuẩn mực đạo đức mới của Hồ Chí Minh
Trung với nước, hiếu với dân: Để giáo dục tư tưởng “trung với
nước” cho sinh viên, các trường cần tập trung thực hiện tốt những nội
dung sau:
- Giáo dục tư tưởng “trung với nước” trước hết là giáo dục cho sinh
viên tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc.
- Giáo dục lòng yêu nước cho sinh viên qua tình yêu đối với quê
hương, xứ sở, xóm làng.
18
- “Trung với nước” đối với sinh viên phải được biểu hiện bằng
hành động thiết thực, cụ thể.
“Trung với nước” phải gắn liền với “hiếu với dân”
Tình yêu thương con người
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung
2.3.2. Phát triển đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn nghiệp vụ,
vững vàng về phẩm chất chính trị, có đạo đức, lối sống lành mạnh, là
tấm gương sáng cho sinh viên noi theo
Có rất nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến uy tín người giảng viên,
trong đó có một số nguyên nhân cơ bản sau:
Thứ nhất, sự tác động của nền kinh tế thị trường dễ làm cho người
giảng viên bị cuốn theo lối sống chạy theo đồng tiền, tất cả vì đồng tiền
nếu bản lĩnh chính trị không vững vàng.
Thứ hai, đời sống khó khăn có ảnh hưởng không nhỏ đến sự tâm
huyết với nghề của đội ngũ giảng viên, đặc biệt các giảng viên trẻ.
Trong những năm gần đây, mặc dù Chính phủ đã nhiều lần điều chỉnh
mức lương và có chính sách ưu đãi riêng, song tình trạng lạm phát gia
tăng, giá cả hàng hoá leo thang, do đó đời sống của người giảng viên
vẫn chưa được cải thiện đáng kể.
Thứ ba, trình độ, năng lực của một bộ phận giảng viên chưa đáp
ứng được yêu cầu của sự nghiệp giáo dục - đào tạo cũng ảnh hưởng rất
lớn đến việc tạo nên uy tín. Do đó, đòi hỏi người giảng viên tiếp tục
phải được đào tạo cao hơn nữa nâng cao trình độ kiến thức, chuyên
môn nghiệp vụ.
Để làm tốt nhiệm vụ này, đòi hỏi các trường phải tăng cường đẩy
mạnh các biện pháp sau:
- Về chuyên môn nghiệp vụ: nhà trường cần chú trọng quản lý chất
lượng giảng dạy của đội ngũ giảng viên để có phương hướng, biện pháp
sát thực. Chất lượng giảng dạy được biểu hiện ra ở năng lực sư phạm và
trình độ chuyên môn nghiệp vụ của người giảng viên.
- Về phẩm chất chính trị - tư tưởng: Các trường phải đặc biệt quan
tâm đến việc xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng cho giảng viên.
19
- Về đạo đức, lối sống: Nhà trường cần quan tâm hơn nữa đến chế
độ, chính sách lương thưởng đối với giảng viên để họ yên tâm công tác.
2.3.3. Tạo lập môi trường học đường lành mạnh để giáo dục sinh
viên, kiên quyết đấu tranh đẩy lui, loại bỏ các hiện tượng tiêu cực và
các tệ nạn xã hội trong nhà trường
Để đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên các trường
cao đẳng ở Hải Phòng, các trường cần phải tạo ra môi trường học tập và
vui chơi thật lành mạnh, giúp họ phát huy được những phẩm chất tốt,
đẩy lùi cái xấu. Muốn làm được như vậy, nhà trường cần thực hiện một
số việc sau đây:
Thứ nhất: Cương quyết đấu tranh chống các tệ nạn xã hội trong
sinh viên, đảm bảo môi trường học đường trong lành, an toàn cho sinh
viên học tập.
Thứ hai: Các trường cần tăng cường đầu tư hơn nữa cơ sở vật chất
cho những hoạt động thể thao, vui chơi, giải trí cho sinh viên như: sân
thể thao đa chức năng, thư viện điện tử với nhiều đầu sách đa dạng,
phong phú…
Thứ ba: Kiên quyết ngăn chặn những hiện tượng tiêu cực trong học
tập, thi cử như: quay cóp, mua bán điểm, học thuê, thi thuê, mua bán
bằng cấp, chứng chỉ để đem lại tính chất dân chủ, công bằng, bình đẳng
trong giáo dục.
2.3.4. Kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, xã hội trong
việc giáo dục đạo đức cho sinh viên
- Trước hết, trách nhiệm thuộc về các gia đình; dù con cái đi học xa
nhưng vẫn phải thường xuyên quan tâm đến cuộc sống, học tập của
con, không nên chủ quan, lơ là, bỏ mặc con hoặc giao phó toàn bộ trách
nhiệm cho nhà trường. Gia đình cũng nên tạo điều kiện, khuyến khích
con tham gia các hoạt động chính trị - xã hội do Đoàn thanh niên, Hội
sinh viên tổ chức.
- Đảng ủy, Ban Giám hiệu các nhà trường cần quan tâm nhiều hơn
nữa đến công tác giáo dục chính trị - tư tưởng - lối sống của sinh viên,
quan tâm đến việc giải quyết các quyền lợi chính đáng của các em;
thường xuyên phối hợp chặt chẽ với gia đình và chính quyền địa
20
phương trong công tác quản lý, giáo dục đạo đức cho sinh viên bằng
các hành động cụ thể, thiết thực như: Chỉ đạo Đoàn thanh niên, Hội
sinh viên tổ chức các hoạt động thể thao, giải trí trí sao cho nhiều sinh
viên có thể tham gia.
- Đảng ủy, chính quyền khu dân cư các địa phương nơi có sinh viên
ngoại trú cần có sự phối hợp tích cực với nhà trường và gia đình các em
trong việc giáo dục đạo đức, lối sống.
2.3.5. Xây dựng tổ chức Đoàn, Hội thực sự vững mạnh, nâng cao
chất lượng hoạt động của Đoàn thanh niên, Hội sinh viên trong công
tác giáo dục giá trị đạo đức cho sinh viên bằng các hình thức sinh
hoạt mang ý nghĩa chính trị - xã hội - thực tiễn
Để nâng chất lượng hoạt động của Đoàn trong việc giáo dục lý
tưởng cách mạng, xây dựng lối sống lành mạnh và đạo đức cách mạng
cho sinh viên, các tổ chức Đoàn thanh niên, Hội sinh viên các trường
cao đẳng ở Hải Phòng hiện nay cần làm tốt các nhiệm vụ sau:
- Đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục tư tưởng chính trị trong sinh
viên
- Đẩy mạnh phong trào “Thi đua học tập tốt, rèn luyện tốt” của sinh
viên trong các nhà trường.
Phong trào sinh viên “Thi đua học tập tốt”
Phong trào sinh viên “Thi đua rèn luyện tốt”
- Nâng cao chất lượng công tác tình nguyện chung sức vì cộng
đồng trong sinh viên.
- Xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, tích cực tham gia xây dựng
Đảng, Đoàn.
2.3.6. Nhà trường phải tích cực tiến hành các giải pháp hỗ trợ
việc làm cho sinh viên
- Nhà trường phải thường xuyên tổ chức các buổi tọa đàm về định
hướng việc làm cho sinh viên sau khi ra trường, mời các cựu sinh viên
nay đã thành đạt trong sự nghiệp đến nói chuyện về kinh nghiêm học
tập sao cho đạt hiệu quả cao nhất, đáp ứng yêu cầu của công việc và các
tiêu chí của các nhà tuyển dụng.
21
- Phối hợp với các công ty, doanh nghiệp, bệnh viện tổ chức các
buổi hội thảo, các “ngày hội việc làm”. Hoạt động này hữu ích cho cả
hai phía: sinh viên và nhà tuyển dụng. Với khẩu hiệu: “Sinh viên cần
việc làm tốt. Doanh nghiệp cần người tài”.
- Các trường cần có chính sách ưu tiên giới thiệu việc làm cho
những sinh viên đỗ tốt nghiệp loại giỏi, kết quả học tập tốt để khuyến
khích các em yên tâm, say mê học tập.
- Cần thành lập tại chỗ các câu lạc bộ giới thiệu việc làm, thành lập
các bộ phận nghiên cứu, tư vấn và định hướng nghề nghiệp cho sinh
viên, định kỳ điều tra về tỷ lệ sinh viên vó việc làm sau khi tốt nghiệp.
22
KẾT LUẬN
Sinh viên là lực lượng đông đảo đang xung kích, đi đầu trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Họ là những trí thức tương lai của
đất nước, là nguồn nhân lực quan trọng trong sự nghiệp đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa mà toàn Đảng, toàn dân ta dâng xây dựng. Thế
kỷ XXI là thế kỷ của văn minh trí tuệ, của sự phát triển khoa học kỹ
thuật, nên rất cần có những con người trẻ tuổi, có trình độ và năng lực
sáng tạo cao, có khả năng tiếp nhận cái mới rất nhanh và biết thay đổi
linh hoạt, thích nghi kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội
hiện đại, đại diện cho một thế hệ tiên tiến mới.
Sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện nay được may
mắn sống và học tập ở một thành phố Cảng sầm uất, kinh tế phát triển
mạnh mẽ, bộ mặt thành phố thay đổi từng ngày. Đó là một môi trường
thật sự năng động để các em có dịp thể hiện năng lực và bản lĩnh của
bản thân mình nhưng đồng thời cũng chứa đựng nhiều khó khăn thách
thức. Sự quan tâm chưa đúng mức của các cơ sở giáo dục đối với việc
giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục tư tưởng và tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh nói riêng cho sinh viên; Môi trường giáo dục vẫn còn
tiềm ẩn nhiều yếu tố tác động tiêu cực đến đời sống đạo đức của sinh
viên; Vấn đề kết hợp giáo dục giữa gia đình, nhà trường và xã hội chưa
tốt; sự ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường và sự dễ dãi của
truyền thông hiện đại; Sự chống phá của các thế lực thù địch nhằm vào
tầng lớp sinh viên; Tình trạng thất nghiệp của sinh viên sau khi ra
trường và những đặc thù về tâm lý, học vấn của sinh viên các trường
cao đẳng hiện đang là những nguyên nhân dẫn tới những tiêu cực
trong đời sống đạo đức của sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng
hiện nay. Những tiêu cực đó nếu không sớm có các biện pháp hiệu quả,
đồng bộ khắc phục sẽ trở thành những “căn bệnh” nan y mãn tính, thậm
chí không thể chữa khỏi, hủy hoại thế hệ tương lai của nước nhà, phá
hỏng sự nghiệp cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã và
đang xây dựng.
23
Việc giáo dục đạo đức và lối sống tốt đẹp cho sinh viên theo tư
tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong các trường cao đẳng ở
Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung hiện nay có một ý nghĩa to
lớn. Đó vừa là một yêu cầu trực tiếp, cấp bách, vừa là một nhiệm vụ cơ
bản lâu dài trong sự nghiệp trồng người của nước ta. Nó góp phần khơi
dậy và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đấu tranh
khắc phục sự suy thoái trong đạo đức lối sống của một bộ phận sinh
viên hiện nay, hình thành và phát triển các giá trị đạo đức xã hội chủ
nghĩa, xây dựng con người Việt Nam mới có nhân cách cao đẹp, bản
lĩnh chính trị vững vàng, lối sống văn minh.
Từ nhận thức về vai trò của thế hệ sinh viên đối với đất nước cũng
như tầm quan trọng của việc giáo dục tư tưởng và tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh cho sinh viên các trường cao đẳng ở Hải Phòng, tác giả
mạnh dạn đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm khắc phục những bất
cập trong công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên hiện nay, hạn chế,
đẩy lùi các tiêu cực trong đạo đức, lối sống của sinh viên đồng thời góp
phần xây dựng nền đạo đức mới mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dày công
tạo dựng. Đó là: Đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho
sinh viên theo những chuẩn mực đạo đức mới của Hồ Chí Minh; Phát
triển đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững vàng về
phẩm chất chính trị, có đạo đức, lối sống lành mạnh, gương mẫu; Tạo
lập môi trường học đường lành mạnh để giáo dục sinh viên, kiên quyết
đấu tranh đẩy lui, loại bỏ các hiện tượng tiêu cực và các tệ nạn xã hội
trong nhà trường; Kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, xã hội
trong việc giáo dục đạo đức cho sinh viên; Xây dựng tổ chức Đoàn, Hội
thực sự vững mạnh, nâng cao chất lượng hoạt động của Đoàn thanh
niên, Hội sinh viên trong công tác giáo dục giá trị đạo đức cho sinh
viên bằng các hình thức sinh hoạt mang ý nghĩa chính trị - xã hội - thực
tiễn; Có các giải pháp hỗ trợ việc làm cho sinh viên sau khi ra trường
Có thể nói, việc "trồng người" là một sự nghiệp gian nan, vất vả và lâu
dài nhưng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "vì lợi ích trăm năm thì
phải trồng người". Hy vọng rằng, với 6 nhóm giải pháp cơ bản nhằm
nâng cao chất lượng công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên các
trường cao đẳng ở Hải Phòng hiện nay mà tác giả nêu ở trên sẽ góp một
24
phần nhỏ bé trong công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên thành phố
nói riêng và cả nước nói chung.
Tác giả tin rằng, nếu thực hiện được đồng bộ, hệ thống và toàn diện
các các giải pháp trên cùng với sự phối hợp của nhiều cơ quan, ban
ngành, các đoàn thể xã hội và gia đình và của chính bản thân các em
sinh viên nhất định sẽ tạo ra được những thế hệ thanh niên mới, vừa
"hồng" vừa "chuyên", đáp ứng yêu cầu của đất nước và thành phố trong
thời kỳ hội nhập.
25