N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
Mở đầu
Đất nước ngày càng phát triển, nhu cầu sử dụng đất ngày càng tăng lên,
các dự án đầu tư đã mang lại nhiều lợi ích to lớn,làm thay đổi diêm mạo của đất
nước song điều đó cũng gây ra không ít nhưnugx tác động mang tính tiêu cực
đối với đời sống xã hội mà ohải gánh chịu đối với những người bị thu hồi đất,
một phần cũng do nguyên nhân đền bù chưa thỏa đáng và cơ chế đền bù chưa
thích hợp và việc pháp luật cũng còn nhiều khiếm khuyết dẫn đến , đó là một
thực trạng bồi thường, hỗ trợ tái định cư của nước ta hiện nay. Để hiểu rõ hơn
về vân đề này thì qua bài viết này chúng ta sẽ thấy rõ hơn vơi nhan đề : “Bình
luận các quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
ở. Một số giải pháp góp phần hoàn thiện các quy định về vấn đề này”
B. nội dung.
I. Một số vấn đề pháp lý về bồi thường hỗ trợ và tái định cư.
1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
- Khái niệm về bồi thường
Theo khoản 6 điều 4 luật đất đai năm 2003 thì “bồi thường khi nhà nước
thu hồi đất là việc nhà nước trả lại giái trị quyền sử dụng đất đối với diện tích
đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất”.
- Khái niệm về hỗ trợ tái định cư
Hỗ trợ tái định cư là chính sách của nhà nước thể thể hiện chính sách
nhân đạo của nhà nước và biểu hiện bản chất của dân, do dân và vì dân của nhà
nước nhằm chia sẻ khó khăn với người bị thu hồi đất và giúp họ nhanh chóng
ổn định cuộc sống.
Theo khoản 7 điều 4 luật đất đai năm 2003 thì “hỗ trợ khi nhà nước thụ
hồi đất là việc nnhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua đào tạo nghề
mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di chuyển đến nơi ơ mới”
Còn đối với khái niệm tái định cư thì luật đất đai năm 2003 thì không đề
cập cụ thể về khái niệm này, mà theo cac quy định của các văn bản thi hành luật
1
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
đất đai thì ta có thể hiểu rằng tái định cư là việc người sử dụng đất được bố trí
nơi ở mới bằng một trong các hình thức: bồi thường bằng nhà ở mới, hoặc bồi
thường bằng giao đất ở hoặc bồi thường bằng tiền để tự lo chỗ ở mới khi họ bị
nhà nước thu hồi đất và phải di chuyển chỗ ở.
2. Mục đích ý nghĩa của việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu
hồi đất.
- Về phương diện chính trị
Vì nước ta là một nước có đến 70% dân số là nông dân nên vấn đề đất đai
ở nước ta có ý nghĩa đặc biệt quan trọng và nhạy cảm. điều này có nghĩa là nếu
chủ trương chính sách pháp luật đất đai đúng đắn, phù hợp với thực tiễn và
được thực thi nghiêm túc sẽ góp phần vào việc thực thi nghiêm túc sẽ góp phần
vào việc duy trì và củng cố ổn định chính về chính trị, một trong những chính
sách pháp luật về đất đai được xã hội đặc biệt quan tâm là chính sách pháp luật
về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Trong trường hợp thu
hồi đất nói chung và thu hồi đất ở nói riêng thì đều ảnh hưởng đến lợi ích hợp
pháp của người bị thu hồi đất. Họ không những mất quyền sử dụng đất mà còn
buộc phải di dời nên hậu quả là cuộc sống bị đảo lộn vì vậy phản ứng của
họquyết liệt và gay gắt thông qua việc khiếu kiện đông người, khiếu kiện vượt
cấp kéo dài nếu không được bồi thường, tái đinh cư thỏa đáng.
- Về phương diện kinh tế,
Thực tiễn cho thấy việc bồi thường giải phóng mặt bằng luôn là công việc
khó khăn, phức tạp. Các dự án chậm triển khai thực hiện theo tiến độ đề ra có
nguyên nhân do công tác bồi thường giảiphóng mặt bằng không nhận được
đồng thuậ từ phía người dân. Xét dưới góc độ kinh tế dự án chậm triển khai
ngày nào thì chủ đầu tư, các doanh nghiệp bị chịu thiệt hại đáng kể ngày đó do
nhiều nguyên nhân như máy móc không thực hiện, lãi xuất vay vốn ngân
hàng… Vì vậy việc thực hiện tốt công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất là điều kiện để doanh nghiệp sớm có mặt bằng triển khai dự án
đầu tư góp phần vào việc thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế và nâng cao tính
2
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
hấp dẫn của môi trường đầu tư, kinh doanh ở nước ta, hơn nữa duy trì được tốc
độ tăng trưởng kinh tế và nâng cao tính hấp dẫn của môi trường đầu tư trong
nước.
II. Nội dung chế định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
1. Các nguyên tắc chung về bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu
hồi đất theo quy định cua luật đất đai năm 2003.
1.1 Về phạm vi bồi thường khi nhà nước thu hồi đất
theo quy định của luật đất đai năm 2003 và các nghị định hướng dẫn thực
hiện, việc bồi thường, hỗ trợ chỉ được thực hiện trong trường hợp nhà nước thu
hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích
công cộng và phát triển kinh tế quy định tại khoản 1 điều 38. Ngoài ra trong một
số nghị đinh về thi hành luật đất đai năm 2003 như nghị định số 181/2004/ND-
CP ngày 29/10/2004 về thi hành luật đất đai. Nghị định 197/2004/ND-CP.
1.2 Về đối tượng được bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất
về đối tượng được bồi thường khi nhà nước thu hồi đất theo quy định của
luật đất đai năm 2003 và nghị định số 197/2004/ND-CP bao gồm các tổ chức,
cộng đồng dân cư,hộ gia đình cá nhân trong nước; người việt nam định cư ở
nước ngoài, tổ chức cá nhân người nước ngoài đang sử dụng đất bị nhà nước
thu hồi đất.
Như vậy so với luật đất đai năm 1997 thì luật đất đai năm 2003 về đối
tượng được mở rộng hơn, không chỉ có tổ chức hộ gia đình cá nhân trong nước
mà còn có cộng đồng dân cư, người việt nam định cư ở nước ngoài, tổ chức cá
nhân nước ngoài đang sử dụng đất ở việt nam bị nhà nước thu hồi đất. Việc mở
rộng này là rất cần thiết nhằm phù hợp với thực tế sử dụng đất ở nước ta hiện
nay. Hơn nữa việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất còn
phù hợp với mục tiêu đảm bảo tính tương thích về pháp luật trong quá trình hội
nhập kinh tế thế giới, đồng thời xóa dần sự khác biệt về quyền sử dụng đất giữa
người việt nam trong nước và người việt nam định cư ở nước ngoài, động viên
người Việt Nam định cư ở nước ngoài hướng về tổ quốc.
3
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
2. nguyên tắc chung về chi trả bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
Theo pháp luật hiện hành thì khi nhà nước thu hồi đất cho thấy việc bồi
thường hỗ trợ và tái định cư được thực hiện dựa trên các nguyên tắc sau đây:
- Tổ chức được nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất thì tiền bồi
thường hỗ trợ và tái định cư và kinh phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái
định cư được tính vào vốn đầu tư của dự án;
- Tổ chức cá nhân được giao đất, cho thuê đất có thu tiền sử dụng đất, tiền thuê
đất có trách nhiệm chi trả tiền bồi thường hỗ trợ tái định cư theo các quy định
của nghị định số 197/2004/ND-CP và được trừ vào tiền sử dụng đất, tiền đất
phải nộp.
- Tổ chức cá nhân nước ngoài, người việt nam định cư ở nước ngoài đầu tư vào
việt nam được nhà nước giao đất , cho thuê đất có thu tiền sử dụng đất, tiền thuê
đất thì phải trả tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; trường hợp đã chi trả tiền
bồi thườngthì được trừ vào tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp.
- Mức trừ không được vượt quá số tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp
- Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng có trách nhiệm bàn giao
nhà ở hoặc đất ở và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, quyền sở hữu nhà ở
cho người được bố trí tái định cư trước khi giải phóng mặt bằng.
3. Pháp luật hỗ trợ bồi thường về đất.
- Nguyên tắc bồi thường: khi nhà nước thu hồi đất thì vấn đề bồi thường, hỗ trợ
về đất luôn là vấn đề phức tạp sảy ra nhiêu tranh chấp , khiếu nại nhất vì phần
giá trị được bồi thường, hỗ trợ về đất chiếm một tỉ trọng lớn trong tổng giá trị
mà người bị thu hồi được hưởng, theo pháp luật hiện hành thì việc bồi thường,
hỗ trợ được thực hiện dựa trên các nguyên tắc sau:
+ Thứ nhất, bồi thường hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đấ bị nhà nước
thu hồi. Như chúng ta biết trường hợp nhà nước thu hồi đất thì toàn bộ số đất
của người dân sẽ được bồi thường, hỗ trợ nếu đủ điều kiện theo quy định của
pháp luật về bồi thường. trong trường hợp mà một phần hoặc toàn bộ số đất
không đủ điều kiện để bồi thường thì UBND tỉnh, thành phố xem xét để được
hỗ trợ, pháp luật có quy định việc hỗ trợ cho người bị thu hồi đất trong trường
4
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
hợp không đủ điều kiện để được bồi thường là xuất phát từ tính ưu việt của chế
độ và từ thực tế sử dụng đất ở nước ta.
+ Thứ hai, người bị thu hồi đất đang sử dụng vào mục đích nào thì được
bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng; nếu trong trường
hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng
đất tại thời điểm có quyết định thu hồi; trường hợp thu hồi bằng việc giao
đâtmới hoặc bằng nhà, nêu có chênh lệnhvề giá trị thì phần chênh lệch đó được
thực hiện thanh toán bằng tiền(khoản 2 ,NĐ 197/2004/NĐ-CP).
Thực tế cho thấy việc thực hiện các quy định này gặp rấ nhiều khó khăn,
đặc biệt là các thành phố lớn, khi mà giá của thị trường bất động sản tự do cao
hơn nhiều so với khung giá bồi thường của nhà nước vì thế khi mà người dân
nhận được số tiền bồi thường thì cũng khó tìm được một nơi vừa ý. Vì thế vấn
đề nhà ở luôn là một vấn đề nóng ở các thành phố lớn,
+ Thứ ba, trường hợp người sử dụng đất được nhà nước bồi thường khi
nhà nước thu hồi đất mà chưa thực hiện các nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với
nhà nước theo quy dịnh của pháp luật thì phải trừ đi khoản tiền phải thực hiện
nghĩa vụ tài chính vào số tiền được bồi thường, hỗ trợ để hoàn trả ngân sách.
Nguyên tắc này nhằm đảm bảo sự công bằng và nghĩa vụ của người sử
dụng đất đối với nhà nước. Nhà nước luôn tôn trong và bảo đảm quyền lợi hợp
pháp của người sử dụng đất. Song đồng thời người sử dụng đất cũng phải thực
hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình đối với nhà nước.
4. Điều kiện để được bồi thường hỗ trợ về đất.
Trước tình hình không thống nhất bề việc áp dụng các điều kiện không
được bồi thường hỗ trợ về đất đối với các hộ sử dụng đất không có giấy tờ hợp
pháp theo quy định nhưng có đất đã được sử dụng ổn địn trước ngày 15/10/1993
và để làm rõ hơn phạm vi xác định các đối tượng sử dụng đất do lấn chiếm,vi
phạm quy hoạch, nghị đinh số 84/2007/NĐ-CP đã quy định bổ sung về việc cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất,
5
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
trình tự, thủ tục, thẩm quyền và giải quyết khiếu nại về đất đai. Cụ thể theo điều
điều 3 nghị định này đã quy định rõ ràng về đất sử dụng ổn định, khoản 4 điều 3
quy định về thời điểm bắt đầu sử dụng đất. cũng theo điều 44, điều 45 nghị định
này thi quy định một cách chi tiết cụ thể hơn về việc áp dụng bồi thường, hỗ trợ
về đất, đối với các trường hợp sử dụng đất ổn định trước và sau thời điểm 15/10
năm 1993 mà không có giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất; tách biệt rõ ràng
các trường hợp sử dụng đất trước thời điểm 1993 nhưng tại thời điểm sử dụng
đã có hành vi vi phạm quy hoạch và lấn đất, chiếm hoặc đã bị cơ quan có thẩm
quyền xử lý thì bị coi là không có đủ điều kiện bồi thường về đất được quy định
tại khoản 6 điều 8, NĐ số 197/2004/NĐ-CP/
5. Pháp luật về tái định cư cho người bị thu hồi đất ở
Vấn đề tái định cư được quy định từ luật đất đai năm 1993, tiếp đó là nghị
định số 22/1998/NĐ-CP, luật đất đai năm 2003 và nghị định số 197/2004/NĐ-
CP ra đời có những quy định rõ ràng và cụ thể hơn nhằm bắt buộc các cơ quan
nhà nước phải quan tâm và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của những đối tượng được
bố trí tái định cư. Khoản 3 điều 35 quy định trước khi bố trí đất ở của các hộ gia
đình, cá nhân, khu tái định cư phải được xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ bảo
đảm đủ điều kiện cho người sử dụng tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ. Điều 36, 37
nghị định số 197/2004/NĐ-CP còn quy định cụ thể các biện pháp hỗ trợ sản
xuất và đời sống tại khu tái định cư và quyền và nghĩa vụ của người bị thu hồi
phải di chuyển chỗ ở; trong mục c khoản 1 điều 37 quy định người bị thu hồi có
quyền từ chối vào khu tái định cư nếu khu tái định cư không đảm bảo được điều
kiện như đã niêm miết công khai v.v.
Tuy có nhiều điểm tiến bộ và đảm bảo được một số quyền lợi của người
bị thu hồi đất nhưng ngoài ra còn có một số bât cập mà nhà nước cần quan tâm
như trên thực tế thì giá bồi thường của nhà nước không sát với giá thị trường,
mặt khác giá bán căn hộ tái định cư cũng không sát với giá thị trường, vì vậy
dẫn đến một tình trạng là người bị thu đất không mua được nhà tái định cư và
6
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
điều này tất yếu rằng vấn đề nhà ở ngày càng trở thành một vấn đề cấp thiết
trong xã hội. Tiếp theo là vấn đề chất lượng nhà, đất không đảm bảo dẫn đến
việc bức xúc và có nhiều khiếu nại đối với các hộ được bố trí vào các khu vực
tái định cư, mà nguyên nhân của cơ chế này là thiếu một quy trình giám sát về
chất lượng nhà tái định cư của chính người dân, hoặc của UBND cấp huyện.
qua đây thấy rằng quy định của pháp luật về tái định cư và việc thực hiện
bố trí tái định cư cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở không những
nhằm giải quyết tốt quyền lợi của người bị thu hồi đất mà còn ảnh hưởng trưc
tiếp đến tiến độ thực hiện các dự án đầu tư, ảnh hưởng đến việc thực hiện kế
hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương cũng như đất nước.
III. Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp hoàn thiện cơ chế bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư.
1. Thực trạng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Ở nước ta, các quy định của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
ngày càng phù hợp hơn với yêu cầu của thực tế cũng như yêu cầu của các quy
luật kinh tế. Quan tâm tới lợi ích của những người bị thu hồi đất, Nghị định
197/2004/NĐ-CP sau một thời gian thực hiện, đặc biệt là sau sự ra đời của NĐ
84/2007/NĐ-CP đã thể hiện được tính khả thi và vai trò tích cực của các văn
bản pháp luật. Vì thế, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong thời gian
qua đã đạt được các kết quả khá khả quan, thể hiện trên một số khía cạnh chủ
yếu sau:
Thứ nhất, đối tượng được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ngày càng được
xác định đầy đủ chính xác, phù hợp với tình hình thực tế của đất nước, giúp cho
công tác quản lý đất đai của Nhà nước được nâng cao, người nhận đền bù cũng
thấy thỏa đáng.
Thứ hai, mức bồi thường hỗ trợ ngày càng cao tạo điều kiện cho người
dân bị thu hồi đất có thể khôi phục lại tài sản bị mất. Một số biện pháp hỗ trợ đã
7
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
được bổ sung và quy định rất rõ ràng, thể hiện được tinh thần đổi mới của Đảng
và Nhà nước nhằm giúp cho người dân ổn định về đời sống và sản xuất.
Thứ ba, việc bổ sung quy định về quyền tự thỏa thuận của các nhà đầu tư
cần đất với người sử dụng đất đã góp phần giảm sức ép cho các cơ quan hành
chính trong việc thu hồi đất.
Thứ năm, trình tự thủ tục tiến hành bồi thường hỗ trợ tái định cư đã giải
quyết được nhiều khúc mắc trong thời gian qua, giúp cho các cơ quan nhà nước
có thẩm quyền thực hiện công tác bồi thường, tái định cư đạt hiệu quả.
Thứ sáu, các địa phương bên cạnh việc thực hiện các quy định Luật đất
đai năm 2003, các Nghị định hướng dẫn thi hành, đã dựa trên sự định hướng
chính sách của Đảng và Nhà nước, tình hình thực tế tại địa phương để ban hành
các văn bản pháp luật áp dụng cho địa phương mình, làm cho công tác bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện hợp lý và đạt hiệu quả cao hơn.
Chẳng hạn như: Quyết định 143/QĐ-UB sửa đổi bổ sung một số vấn đề về bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư của UBND Thành phố Hồ Chí Minh ngày
15/08/2007; Quyết định số 80/2005/QĐ-UB của UBND thành phố Hà Nội…Do
đã vận dụng các chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thỏa đáng nên việc
thu hồi đất tiến hành bình thường, mặc dù vẫn còn những khiếu nại nhưng con
số này ít và không gây trở ngại đáng kể trong quá trình thực hiện.
Thứ bảy, nhận thức về tầm quan trọng, ý nghĩa nhân văn cũng như tính
chất phức tạp của vấn đề thu hồi đất, tái định cư của các nhà quản lý, hoạch định
chính sách, của chính quyền địa phương được nâng lên. Chính phủ đã có nhiều
nỗ lực để tạo điều kiện vật chất và kỹ thuật trong việc bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư.
Đội ngũ cán bộ làm công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có năng lực
và có nhiều kinh nghiệm ngày càng đông đảo; sự chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn
của công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư giữa các bộ, ban, ngành có các dự
án đầu tư ngày càng được mở rộng và có hiệu quả.
8
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
Nhờ những cải thiện về quy định pháp luật về phương pháp tổ chức, về
năng lực cán bộ thực thi giải phóng mặt bằng, tiến độ giải phóng mặt bằng trong
các dự án đầu tư gần đây đã được rút ngắn hơn so với các dự án cũ, góp phần
giảm bớt tác động tiêu cực đối với người dân cũng như đối với dự án. Việc thực
hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã giúp cho đất nước ta xây dựng
cơ sở vật chất, phát triển kết cấu hạ tầng, xây dựng khu chế xuất, khu công
nghiệp, khu công nghệ cao, các dự án trọng điểm của Nhà nước, cũng như góp
phần chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế, ổn định đời sống sản xuất cho người có đất
bị thu hồi.
2. Nguyên nhân và hướng hoàn thiện
Tuy nhiên, bên cạnh những thành công đó chúng ta cũng còn những tồn
tại, vướng mắc khi tiến hành bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, trong đó đặc biệt là
vấn đề giá đền bù, gây những tác động tiêu cực đối với thị trường bất động sản.
Để góp phần vào việc thực hiện tốt vấn đề bồi thường, hỗ trợ tái định cư
thì chúng ta cần làm tốt những vấn đề sau:
Một là, đảm bảo tính thống nhất, nhất quán trong chính sách bồi thường,
hỗ trợ tái định cư, tránh tình trạng mỗi địa phương, mỗi dự án, mỗi công trình
có mức bồi thường và hỗ trợ khác nhau, từ đó làm nảy sinh ý tưởng so sánh
quyền lợi từ phía người dân. Khẩn trương hoàn thiện các quy định của pháp
luật, theo hướng dựa trên cơ sở thị trường để giải quyết vấn đề bồi thường cho
người bị thu hồi đất.
Hai là, nâng cao chất lượng công trình quy hoạch tái định cư; chú ý đến
yếu tố văn hóa, tập quán, thói quen của đồng bào các dân tộc khi xây các khu tái
định cư.
Ba là, nâng cao năng lực thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của các
ban, ngành ở địa phương và các đơn vị tư vấn, cũng như tinh thần trách nhiệm,
sự tuân thủ trình tự thủ tục theo quy định của pháp luật, của cán bộ thực thi việc
kiểm kê, kiểm đếm, lập phương án đền bù.
9
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
Bốn là, có một kế hoạch dài hạn với nguồn tài chính đảm bảo trong nhiều
năm để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Khống chế một cách nghiêm
chỉnh về quy mô thu hồi đất; xác định tiêu chuẩn bồi thường một cách hợp lý và
hoàn thiện hơn nữa quy trình thu hồi đất.
Năm là, khắc phục những khó khăn trong việc xác định nguồn gốc đất
dẫn đến sự khó khăn trong việc xác định điều kiện để được bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư cho người dân.
Sáu là, xác định đúng và hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa nhà nước,
người sử dụng đất và người hưởng lợi từ việc thu hồi đất trong việc bồi thường
tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
Thứ bảy, là lập quy hoạch tổng thể và thực hiện xây dựng các khu tái định
cư tập trung đồng bộ, về hạ tầng trước khi quyết định thu hồi đất nhằm đảm bảo
ổn định nơi ở và đời sống của người dân bị thu hồi đất
Thứ tám, xác lập giá bồi thường và hỗ trợ tái định cư theo đúng cơ chết
thị trường.
Thứ chín, xác lập cơ chế xử lý người vi phạm thỏa thuận trước khi nhà
nước thu hồi đất và bồi thường tái định cư.
Thứ mười, xác định và giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa nhà
nước, người sử dụng đất và người hưởng lợi từ việc thu hồi đất trong việc bồi
thường và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai nói chung và pháp luật bồi thường
giải phóng mặt bằng nói riêng phải đảm bảo tính thống nhất đồng bộ về nội
dung các quy định, cụ thể:
- Sửa đổi bổ sung quy định giá đất bồi thường được xác định tại thời điểm cơ
quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết đinh thu hồi đất; việc xác định thời điểm
bồi thường là thời điểm có quyết định thu hồi là chưa hợp lý vì:
trong việc bồi thường giải tỏa đa số các khiếu kiện đều liên quan đến giá
đất. theo quy định hiện hành thì người dân dược bồi thường theo phương án do
10
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
cơ quan nhà nước phê duyệt khi có quyết định thu hồi đất mà khi làm xong các
thủ tục để người dân nhận được tiền bồi thường có khi là 3 hoặc 5 năm. Khi đó
giá đất tại thời điểm bồi thường khác xa giá tại thời điểm thu hồi. vì vậy người
bị thu hồi luôn bị chịu thiệt thòi
- Bên cạnh các quy định về giải quyết công ăn việc làm đảm bảo đời sống của
người nông dân bị mất đất sản xuất; nhà nước nên xây dựng bổ sung quy định
về việc thành lập quỹ trợ cấp thất nghiệp, quỹ giải quyết việc làm cho người
nông dân bị mất đất nông nghiệp. một phần kinh phí này có thể là do các doanh
nghiệp được hưởng lợi từ việc thu hồi đất.
- Bổ sung các quy định điều tiết một phần địa tô chênh lệch được tạo ra từ việc
chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang mục đích khác cho người bị thu
hồi đất được hưởng.
Mười một, tiếp tục sửa đổi bổ sung các quy định về khung giá đất cho phù
hợp với thực tế, theo đúng cơ chế thị trường
Mười hai, xác lập cơ chế pháp lý cho doanh nghiệp dịch vụ bồi thường
giải phóng mặt bằng hoạt động.
C. Kết thúc
Tóm lại, những vấn đề nảy sinh trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư là không thể tránh khỏi đối với bất cứ quốc gia nào, đặc biệt là ở các
nước đang phát triển. Khắc phục những tồn tại đó sẽ đảm bảo sự ổn định, nâng
cao điều kiện sống cho người dân ở những khu vực có đất bị thu hồi, góp phần
vào sự ổn định về đời sống của người dân và qua đó cũng góp phần vào sự phát
triển của đất nước./.
11
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Thị Quỳnh Trang, khóa luận tốt nghiệp, các vấn đề pháp lý về hỗ trợ
khi nhà nước thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, 2011.)
2. Lê Hoàng Dương, khóa luận tốt nghiệp, các vấn đề pháp lý về tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án đầu tư, 2009
3. Ngô Thu Huệ, luận văn tốt nghiệp đại học, pháp luật về thu hồi đất và bồi
thường thiệt hại, 2000
4.
5.
12
N01. Nhóm 4_______________________________Nguyễn Văn Quân. 340916