Nghiên cứu cạnh tranh ngành viễn thông Việt Nam

Vietnam Competitiveness Initiative
Baỏo caỏo Nghiùn cỷỏu Chủnh saỏch - VNCI, Sửở 3Baỏo caỏo Nghiùn cỷỏu Chủnh saỏch - VNCI, Sửở 3
Cỳ quan Phaỏt triùớn Quửởc tùở Hoa Kyõ
www.usaid.gov
NGHIẽN CU Vẽè CANH TRANHNGHIẽN CU Vẽè CANH TRANH
NGANH VIẽẻN THệNG VIẽồT NAM
Thaỏng 6 nựm 2005
Baỏo caỏo naõy ỷỳồc trũnh cho Cỳ quan Phaỏt triùớn Quửởc tùở Hoa Kyõ (USAID). Baỏo caỏo do ửng Nguyùợn
Thanh Haõ vaõ Phaồm Quang Thaõnh thuửồc Trung tờm Tỷ vờởn ờỡu tỷ vaõ Cửng nghùồ Vietbid vaõ ửng Jacob
Gullish cuóa Dỷồ aỏn VNCI thỷồc hiùồn vỳỏi sỷồ trỳồ giuỏp kyọ thuờồt cuóa ửng John Davis, chuyùn gia Dỷồ aỏn STAR
Viùồt Nam, mửồt dỷồ aỏn do USAID taõi trỳồ.
3

NGHIẽN CU Vẽè CANH TRANH
NGANH VIẽẻN THệNG VIẽT NAM
Khuyùởn caỏo
Quan iùớm cuóa caỏc taỏc giaó trũnh baõy trong baỏo caỏo naõy khửng nhờởt thiùởt phaón aỏnh quan iùớm cuóa Cỳ quan
Phaỏt triùớn Quửởc tùở Hoa Kyõ vaõ quan iùớm cuóa Chủnh phuó Hoa Kyõ.
i
Bấo cấo nây do ưng Nguỵn Thanh Hâ, ưng Phẩm Quang Thânh ca Vietbid vâ ưng Jacob Gullish, chun gia
Dûå ấn VNCI soẩn lêåp vúái sûå tû vêën k thåt ca ưng John Davis, chun gia Dûå ấn STAR - mưåt dûå ấn do Cú
quan Phất triïín Qëc tïë Hoa K (USAID) tâi trúå.
Sau khi hoân thânh bẫn dûå thẫo àêìu tiïn ca bấo cấo nghiïn cûáu, nhốm nghiïn cûáu àậ bấo cấo kïët quẫ tẩi
mưåt hưåi thẫo do Viïån Quẫn l Kinh tïë Trung ûúng (CIEM) tưí chûác vâo ngây 10 thấng 11 nùm 2004. Cấc kiïën
àống gốp cho bấo cấo mâ nhốm nghiïn cûáu thu nhêån àûúåc tẩi cåc hưåi thẫo nây àậ àûúåc bưí sung vâo bấo
cấo cëi cng.
Dûå ấn VNCI mën àûúåc cẫm ún ưng Hunh Thanh Tng (Cưng ty cưí phêìn Dõch v Bûu chđnh Viïỵn thưng Sâi
Gôn), ưng Nguỵn Mẩnh Bùçng (Cưng ty Àiïån lûåc Viïỵn thưng Viïåt Nam) vâ cấc giấm àưëc, cấn bưå quẫn l cấc
doanh nghiïåp khấc àậ tham gia trẫ lúâi cêu hỗi ca nhốm nghiïn cûáu. Nhốm nghiïn cûáu cng mën àûúåc cẫm
ún ưng Steve Parker (Dûå ấn STAR) vâ ưng Fred Burke (Cưng ty Baker & McKenzie) àậ tham gia tû vêën cho
nhốm nghiïn cûáu, cẫm ún bâ Ngư Thõ Minh (Vietbid) àậ xûã l sưë liïåu thu thêåp. Bấo cấo nây côn àûúåc sûå hưỵ

trúå ca ưng Dennis Zvinakis, Giấm àưëc Vùn phông USAID tẩi Viïåt Nam.
Bấo cấo nây khố trấnh khỗi khiïëm khuët, Dûå ấn VNCI rêët mong nhêån àûúåc sûå gốp ca àưåc giẫ.
*
* *
Dûå ấn Nêng cao Nùng lûåc Cẩnh tranh Viïåt Nam (VNCI) lâ mưåt dûå ấn phất triïín kinh tïë do Cú quan Phất
triïín Qëc tïë Hoa K (USAID) tâi trúå. Dûå ấn do cưng ty Development Alternatives Inc. (DAI) àiïìu hânh.
Qu Chêu Ấ lâ nhâ thêìu ph chđnh ca DAI chõu trấch nhiïåm thûåc hiïån cêëu phêìn nghiïn cûáu mưi trûúâng chđnh
sấch ca Dûå ấn. Mc àđch ca cêëu phêìn nây lâ nhùçm gốp phêìn cẫi thiïån mưi trûúâng chđnh sấch vïì kinh doanh,
vúái trổng têm lâ cấc quy àõnh vïì doanh nghiïåp nhỗ vâ vûâa. Bấo cấo nây lâ bấo cấo nghiïn cûáu thûá ba trong sưë
nhiïìu nghiïn cûáu khấc nhau do Qu Chêu Ấ thûåc hiïån dûúái tïn VNCI.
LÚÂI CẪM ÚN
iii
MC LC
LÚÂI CẪM ÚN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .i
CẤC TÛÂ VIÏËT TÙỈT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .v
GIÚÁI THIÏÅU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1
KHN KHƯÍ PHẤP L VÂ THÏÍ CHÏË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Trấch nhiïåm ca cấc Bưå ngânh àưëi vúái chđnh sấch viïỵn thưng
Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Bưå Bûu chđnh Viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Chđnh sấch vâ chiïën lûúåc phất triïín viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Phấp låt vïì Viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
Phấp lïånh vïì Bûu chđnh Viïỵn thưng nùm 2002 . . . . . . . . . . . . . . . .11
Nghõ àõnh 160 - cấc quy àõnh liïn quan túái cẩnh tranh: Nghõ àõnh
vïì viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Quy àõnh quẫn l vïì viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Quy àõnh vïì giấ cûúác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Kïët nưëi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
Cam kïët qëc tïë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
CÚ CÊËU THÕ TRÛÚÂNG VÂ VÊËN ÀÏÌ SÚÃ HÛÄU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Nhûäng nhâ khai thấc cố hẩ têìng (FBO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
Tònh hònh cẩnh tranh trong thõ trûúâng dõch v di àưång . . . . . . . . . . .22
Cấc nhâ khai thấc dõch v SBO: nhâ cung cêëp dõch v Internet . . . .23
Nhûäng dõch v trïn nïìn cưng nghïå thưng tin (ITES) . . . . . . . . . . . . .25
Àêìu tû tû nhên vâ nûúác ngoâi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Vò sao BCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
Àấnh giấ viïåc thûåc hiïån BCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29
So sấnh trong khu vûåc vïì àêìu tû nûúác ngoâi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
VAI TRÔ CH ÀẨO CA VNPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
Hânh vi chưëng cẩnh tranh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
Cấc vêën àïì vïì Låt Cẩnh tranh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
Vïì vêën àïì tû nhên hốa VNPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
KÏËT QUẪ KHẪO SẤT KHẤCH HÂNG SÛÃ DNG DÕCH V
VIÏỴN THƯNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
Mêỵu àiïìu tra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
Tònh hònh sûã dng dõch v viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
Chi phđ viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Àấnh giấ chêët lûúång dõch v viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
Ðấnh giấ tấc ðưång ca viïåc cẫi thiïån dõch v viïỵn thưng . . . . . . . . . .40
Kïët lån . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
CON ÀÛÚÂNG PHĐA TRÛÚÁC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
Khuën nghõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
Hưåi nghõ giûäa cấc bïn liïn quan àïën viïỵn thưng Viïåt Nam . . . . . . . . .44
iv
DANH SẤCH CẤC BIÏÍU
Biïíu 1: Mêåt àưå àiïån thoẩi úã Viïåt Nam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
Biïíu 2: Nhûäng chó sưë viïỵn thưng ca cấc nûúác ASEAN. . . . . . . . . . . . . . .5
Biïíu 3: Phên bưí trấch nhiïåm chđnh trong chđnh sấch viïỵn thưng . . . . . . .9
Biïíu 4: Nhûäng quy àõnh gêìn àêy ca MPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
Biïíu 5: Biïíu giấ àưëi vúái dõch v qëc tïë úã Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . . . .14

Biïíu 6: Hiïåp àõnh Thûúng mẩi Song phûúng Viïåt - M àưëi vúái àêìu tû
nûúác ngoâi vïì viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
Biïíu 7: Tưíng quan vïì nghơa v theo cấc àiïìu ûúác qëc tïë ca Viïåt Nam 19
Biïíu 8: Cẩnh tranh giûäa cấc FBO Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Biïíu 9: Cú cêëu tưí chûác ca VNPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
Biïíu 10: Cẩnh tranh trong thõ trûúâng di àưång Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . .23
Biïíu 11: Thụ bao Internet vâ mêåt àưå úã Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Biïíu 12: Thõ phêìn cấc ISP vâo thấng 3-2003 vâ thấng 6-2004 . . . . . . . . .24
Biïíu 13: Kïët nưëi Internet úã Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
Biïíu 14: So sấnh Viïåt Nam vúái nhûäng àưëi th ITES trong khu vûåc . . . . . .26
Biïíu 15: Hònh thûác cho phếp àêìu tû nûúác ngoâi vïì viïỵn thưng . . . . . . . .26
Biïíu 16: Cấc BCC úã Viïåt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Biïíu 17: So sấnh vïì hẩn chïë súã hûäu nûúác ngoâi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
Biïíu 18: Cấc vêën àïì vïì viïỵn thưng àûúåc giẫi quët theo Låt Cẩnh tranh 34
Biïíu 19: Cấc cåc cưí phêìn hốa úã chêu Ấ trong nhûäng nùm 1990 . . . . . .35
Biïíu 20: Phên loẩi mêỵu àiïìu tra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
Biïíu 21: Mûác àưå quan trổng ca sẫn phêím vâ dõch v viïỵn thưng . . . . . .38
Biïíu 22: T lïå chi phđ viïỵn thưng trïn tưíng chi phđ . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Biïíu 23: Àấnh giấ mûác cûúác dõch v viïỵn thưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
Biïíu 24: Àấnh giấ chêët lûúång dõch v kïët nưëi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
Biïíu 25: Têìn sët xët hiïån sûå cưë vâ àấnh giấ cưng nghïå sûã dng . . . . .40
Biïíu 26: Tấc àưång ca viïåc cẫi thiïån dõch v àưëi vúái doanh nghiïåp . . . . .40
Biïíu 27: Cấc thưng lïå tưët nhêët vâ dúã nhêët trong lơnh vûåc viïỵn thưng . . .42
Biïíu 28: Lưå trònh thay àưíi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
v
CẤC TÛÂ VIÏËT TÙỈT
ADB Ngên hâng Phất triïín Chêu Ấ
BCC Húåp àưìng Húåp tấc Kinh doanh
BPO Thụ ngoâi trong quấ trònh kinh doanh
BTA Hiïåp àõnh Thûúng mẩi Viïåt - M

CAGR T lïå tùng trûúãng trung bònh ly tiïën
CDMA Ghếp kïnh phên chia theo mậ
CSO Nghơa v cung cêëp dõch v cho cưång àưìng
DGPT Tưíng cc Bûu àiïån
DLD Àûúâng dâi trong nûúác
DSL Àûúâng thụ bao sưë
FBO Nhâ khai thấc cố hẩ têìng mẩng
FCC y ban Thưng tin Liïn bang (M)
FPT Àûúâng cấp túái gia àònh
GATS Hiïåp àõnh chung vïì thûúng mẩi vâ dõch v
GIPI Sấng kiïën chđnh sấch Internet toân cêìu
GSM Hïå thưëng thưng tin vïå tinh toân cêìu
HT Cưng ty Viïỵn thưng Hâ Nưåi
ICT Cưng nghïå thưng tin vâ truìn thưng (ICT)
ILD Àûúâng dâi qëc tïë
IP Giao thûác Internet
IT Cưng nghïå thưng tin
ITES Cấc dõch v trïn nïìn IT
ITU Liïn minh Viïỵn thưng Qëc tïë
IRR T sët nưåi hoân
ISP Nhâ cung cêëp dõch v Internet
IXP Nhâ cung cêëp kïët nưëi Internet
LAN Mẩng nưåi bưå
MFO Tưëi hụå qëc
MP 3 MP-3
MPT Bưå Bûu chđnh Viïỵn thưng (Bưå BCVT)
NGN Mẩng thïë hïå sau
NII Cú súã hẩ têìng thưng tin qëc gia
NIPTS Viïån Chiïën lûúåc Bûu chđnh Viïỵn thưng
PHS Hïå thưëng thưng tin cấ nhên PHS

PTT Bûu chđnh, Àiïån thoẩi vâ Àiïån tđn
RFID Nhêån dẩng theo têìn sưë
SBO Nhâ khai thấc khưng cố hẩ têìng
SMS Dõch v nhùỉn tin ngùỉn
SOE Doanh nghiïåp nhâ nûúác
SPT Cưng ty BCVT Sâi Gôn SPT
TCP/IP Giao thûác àiïìu khiïín truìn dêỵn/Giao thûác Internet
TSLRIC Chi phđ tùng dêìn dâi hẩn cho toân bưå dõch v
VAS Dõch v giấ trõ gia tùng
Viettel Cưng ty Àiïån tû Viïỵn thưng Qn àưåi
VISHIPEL Cưng ty Thưng tin Àiïån tûã Hâng hẫi
VNCI Dûå ấn Nêng cao Nùng lûåc Cẩnh tranh Viïåt Nam
VNPT Tưíng cưng ty BCVT Viïåt Nam
VOD Video theo u cêìu
VoIP Dõch v thoẩi trïn nïìn IP (VoIP)
VPN Mẩng riïng ẫo
WAN Mẩng diïån rưång
WiFi Cưng nghïå truy cêåp vư tuën WiFi
WiMax Cưng nghïå vư tuën bùng rưång WiMax
WLL Mẩch vông nưåi hẩt
WTO Tưí chûác Thûúng mẩi Thïë giúái
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 1
H
iïëm cố k ngun nâo
trong lõch sûã loâi ngûúâi lẩi
chûáng kiïën nhiïìu thay àưíi
nhanh chống trong hònh thûác
thưng tin vâ giao tiïëp ca xậ hưåi
nhû thúâi àiïím hiïån nay. Nhúâ
nhûäng tiïën bưå ngoẩn mc vïì khẫ

nùng mấy tđnh vâ truy nhêåp
Internet bùng rưång, nhûäng thânh
tûåu gêìn àêy ca mấy tđnh vâ viïỵn
thưng àậ thay àưíi cùn bẫn lưëi sưëng
ca chng ta.Viïåc truy nhêåp vâo
cấc phûúng tiïån viïỵn thưng hiïån
àẩi khưng côn àûúåc coi lâ xa xó
nûäa mâ lâ mưåt nhu cêìu kinh tïë vâ
xậ hưåi. Mổi khđa cẩnh ca àúâi sưëng
hiïån àẩi àïìu cẫm nhêån àûúåc tấc
àưång nây - viïỵn thưng, y tïë tûâ xa,
giao dõch ngên hâng trïn mẩng,
giấo dc trïn mẩng vâ Chđnh ph
àiïån tûã lâ nhûäng vđ d ca thúâi àẩi
k thåt sưë nây.
Sûå hưåi t ca cưng nghïå - mẩng,
cấc sẫn phêím vâ dõch v kïët húåp
cấc thåc tđnh ca viïỵn thưng, mấy
tđnh, truìn thưng vâ giẫi trđ, àậ
thay àưíi bẫn chêët cú bẫn ca
ngânh viïỵn thưng. Cưng nghïå sưë
àang thay thïë cưng nghïå analog,
Giao thûác Internet (IP) àang thay
thïë chuín mẩch kïnh, vâ cưng
nghïå vư tuën àang bưí sung cho,
vâ trong mưåt sưë trûúâng húåp, àang
thay thïë mẩng hûäu tuën truìn
thưëng. Cấc cưng ty viïỵn thưng
àang tưí chûác lẩi àïí thđch ûáng vúái
thúâi k thay àưíi nây. Cấc nhâ cung

cêëp àiïån thoẩi àang nêng cêëp hẩ
têìng àïí hûúáng túái mẩng thïë hïå
sau (NGN), tđch húåp cấc dõch v
thoẩi, sưë liïåu, di àưång vâ video
trïn mưåt nïìn kïët nưëi duy nhêët.
Cấc nhâ cung cêëp àang nhanh
chống chuín sang lơnh vûåc vư
tuën, àûa vư tuën vâo cấc mẩch
vông nưåi hẩt (WLL) vâ cấc mẩng
di àưång vư tuën.Trong nhiïìu
trûúâng húåp, cấc nhâ khai thấc
àang thêm nhêåp thõ trûúâng thưng
qua viïåc thiïët lêåp quan hïå àưëi tấc
àïí cố àûúåc vưën vâ k thåt. ÚÃ
nhûäng nûúác cố cú súã hẩ têìng côn
hẩn chïë, sưë ngûúâi sûã dng mẩng
vư tuën àang vûúåt sưë ngûúâi thụ
bao hûäu tuën; trong nùm 2004 cẫ
Malaysia vâ ÊËn Àưå àïìu thåc vâo
nhốm nây.
Sûå phất triïín ca Internet, vâ sûå
tùng trûúãng mẩnh mệ trong
ngânh, àang tẩo ra nhûäng thấch
thûác vâ cú hưåi múái àưëi vúái nhûäng
nhâ khai thấc truìn thưëng. Nhûäng
nhâ cung cêëp dõch v Internet
(ISPs) cẩnh tranh àang cung cêëp
dõch v truy nhêåp quay sưë túái
khấch hâng, trong khi cấc cưng ty
truìn hònh cấp àang kïët húåp

truìn Internet tưëc àưå cao qua
cấc mẩng truìn hònh trïn cấp
àưìng trc. Cấc nhâ khai thấc cng
àấp lẩi bùçng cấch nêng cêëp cú súã
hẩ têìng cấp àưìng ca mònh vúái
nhûäng àûúâng thụ bao sưë (DSL)
àïí cung cêëp Internet tưëc àưå cao
cho khấch hâng, cng vúái mưåt loẩt
dõch v giấ trõ gia tùng (VAS) ngoâi
nhûäng dõch v truìn thưëng ca
nhâ cung cêëp, àùåc biïåt lâ thû àiïån
tûã, thûúng mẩi àiïån tûã, kïët húåp vúái
dõch v nhùỉn tin vâ cấc dõch v nưåi
dung khấc.
Nhûäng àưíi múái vâ sûác ếp cẩnh
tranh sệ tiïëp tc hưåi t cấc mẩng
viïỵn thưng vúái mấy tđnh, cấc ngânh
giẫi trđ vâ truìn thưng, vâ sệ båc
cấc cưng ty viïỵn thưng truìn
thưëng triïín khai viïåc nêng cêëp
cưng nghïå tưën kếm àïí duy trò khẫ
nùng cẩnh tranh. ÚÃ thõ trûúâng
nhiïìu nûúác, cấc nhâ khai thấc múái
cố khẫ nùng cẩnh tranh cao àậ
tham gia thõ trûúâng, mưåt sưë xêy
dûång mẩng riïng, mưåt sưë thò bấn
lẩi nhûäng dõch v do cấc nhâ khai
thấc cố cú súã hẩ têìng cung cêëp.
Cấc nhâ cung cêëp VoIP àậ nưíi lïn
– àấng kïí lâ Yahoo,Vonage vâ

Skype – cung cêëp àiïån thoẩi giấ rễ
vâ ếp cấc nhâ khai thấc truìn
thưëng phẫi àûa ra nhûäng dõch v
VoIP cố chi phđ rễ hún ca hổ, qua
àố kiïím soất ngìn doanh thu
ca hổ. Cấc nhâ cung cêëp truìn
hònh cấp àang giúái thiïåu cấc dõch
v àiïån thoẩi vâ Internet vâ sệ
súám kïët húåp cẫ dõch v di àưång
theo hònh thûác bấn lẩi. Cấc nhâ
khai thấc àiïån thoẩi cố thïí sệ àấp
lẩi vúái cấc dõch v video, àûa cấp
túái thụ bao (FTP), nêng cêëp
mẩng vâ liïn kïët vúái cấc cưng ty
truìn thưng vâ giẫi trđ.
Sûå hưåi t àậ tẩo ra nhûäng cưng
nghïå khấc lâm biïën dẩng mư hònh
kinh doanh viïỵn thưng truìn
thưëng. Mẩng Internet àậ båc cấc
hậng phất thanh truìn hònh phẫi
phất triïín cấc chiïën lûúåc trûåc
tuën, truìn hònh ẫnh vâ êm
thanh qua Internet.Vư tuën vïå
tinh àậ thu ht tấm triïåu thụ bao
- mưåt t lïå thđch ûáng cưng nghïå
múái nhanh hún àiïån thoẩi di àưång.
Cấc dõch v múái nhû Tivo àậ àem
àïën chûúng trònh truìn hònh
theo u cêìu (VOD) vâ cưng nghïå
GIÚÁI THIÏÅU

WiMax sệ phất hònh vư tuën.Thễ
thưng minh vâ thễ têìn sưë vư
tuën (RFID) àang àûúåc ûáng dng
ngây câng nhiïìu, cố thïí sệ thay
àưíi phûúng thûác thưng tin truìn
thưëng vâ cấc mư hònh kinh doanh
ùn theo.
Nhûäng tiïën bưå vïì cưng nghïå lâ
trung têm ca cåc cấch mẩng
viïỵn thưng, vâ viïåc hiïíu àûúåc xu
hûúáng cưng nghïå hiïån nay vâ
trong tûúng lai sệ cố nghơa cú
bẫn vúái quấ trònh quẫn l thay àưíi.
Chđnh ph vâ nhûäng nhâ lâm chđnh
sấch lẩi thûúâng quấ th àưång,
nghơa lâ hổ chó àïì cêåp àïën vêën àïì
cưng nghïå sau khi chng tấc àưång
vâo ngânh nây. Mưåt trûúâng húåp
àiïín hònh lâ, nhòn lẩi quấ trònh phất
triïín ca Internet,VoIP vâ thûúng
mẩi àiïån tûã, cấc cú quan quẫn l
àậ rêët chêåm thđch ûáng vúái nhûäng
thûåc tïë vïì kinh tïë vâ cưng nghïå
vûúåt trưåi ca nhûäng tiïën bưå nây.
Dơ nhiïn lâ nhûäng hiïíu biïët vâ dûå
bấo vïì cấch mẩng cưng nghïå hiïån
nay – xem nố tấc àưång túái mẩng
viïỵn thưng, cấc mư hònh kinh
doanh vâ hïå thưëng kinh tïë xậ hưåi
nhû thïë nâo – lâ mưåt nhiïåm v dïỵ

lâm nẫn chđ mổi ngûúâi. Nhûng viïåc
hiïíu biïët nhûäng xu hûúáng nây lâ
then chưët àïí quẫn l quấ trònh cẫi
cấch. Chûa nối àïën kïët quẫ sau
cng ca cẫi cấch, cố thïí kïí àïën
mưåt vâi xu hûúáng cưng nghïå àang
trúã thânh nhûäng àưång lûåc cố ẫnh
hûúãng trong ngânh:
• T lïå ûáng dng cưng nghïå:
So vúái nhûäng cưng nghïå trûúác,
cấc mẩng vâ dõch v cưng nghïå
múái nhû vư tuën vïå tinh, àiïån
thoẩi di àưång, mấy vi tđnh vâ
mẩng Internet àïìu àậ nhanh
chống àûúåc phêìn àưng xậ hưåi
chêëp nhêån, mưåt phêìn lâ vò chđnh
nhûäng tiïën bưå trong ngânh viïỵn
thưng;
• Sûå phất triïín ca cấc hïå
thưëng vư tuën: Sûå thûúng
mẩi hốa ca cấc cưng nghïå vư
tuën nhû cưng nghïå di àưång
thïë hïå thûá ba vâ thïë hïå thûá tû
(3G, 4G), cưng nghïå tïë bâo,
WLL, cấc hïå thưëng truìn dêỵn
bùng truìn rưång nhû vư tuën
cưë àõnh bùng rưång (WiFi) vâ
WiWax, vâ RFID àậ tấc àưång
túái sûå phất triïín ca thiïët bõ,
mẩng vâ dõch v viïỵn thưng;

• Cưng nghïå vïå tinh: Cấc nhâ
cung cêëp dõch v vïå tinh vúái chi
phđ hiïåu quẫ múái nhû PanAmSat
àống mưåt vai trô ngây câng
quan trổng trong mẩng lûúái viïỵn
thưng toân cêìu.Vư tuën vïå
tinh vâ mẩng Internet àậ trúã
thânh nhûäng phêìn quan trổng
ca nhûäng mẩng nây;
• Cưng nghïå nến dûä liïåu:
Cưng nghïå nến nhû TCP/IP
(Internet), CDMA (khưng dêy)
MP3 (nghe trûåc tuën), lade
quang, cưng nghïå ghếp bûúác
sống giúâ àêy cho phếp truìn
dûä liïåu vúái tưëc àưå nhanh hún
vâ ẫnh hûúãng àïën cêëu trc ca
cấc hïå thưëng viïỵn thưng vâ
phêìn mïìm;
• Sûå gia tùng liïn kïët mẩng:
Sûå thûúng mẩi hốa vïì Internet,
intranet vâ extranet sệ thay àưíi
cú cêëu tưí chûác vâ cêëu trc
mẩng viïỵn thưng. Khi sûå phất
triïín cấc mẩng nưåi bưå, mẩng
diïån rưång (LAN,WAN) vâ cấc
mẩng riïng ẫo (VPN) côn tiïëp
tc thò sûå lùỉp àùåt cấc hïå thưëng
mẩng úã gia àònh (kïët húåp cẫ cấc
mùåt hâng àiïån tûã) cố thïí trúã

thânh mưåt ngânh cưng nghiïåp
ch chưët;
• Thûúng mẩi àiïån tûã: Nhiïìu
sẫn phêím vâ dõch v cố sùén
trïn mẩng, vïì cú bẫn cố thïí
lâm thay àưíi cấc quấ trònh
quẫng cấo truìn thưëng,
marketing, quấ trònh bấn hâng
vâ chùm sốc khấch hâng.An
toân trïn mẩng, quìn súã hûäu
trđ tụå vâ nhêån dẩng kễ trưåm
cng lâ nhûäng vêën àïì nưíi cưåm;
• Àiïån thoẩi IP: Cấc hïå thưëng
àiïån thoẩi chuín mẩch kïnh
àang chuín hûúáng túái cưng
nghïå VoIP, tấc àưång túái cấc nhâ
sẫn xët thiïët bõ vâ cung cêëp
dõch v truìn thưëng;
• Mẩng thưng minh vâ phêìn
mïìm: Mẩng thưng minh àang
phất triïín qua cấc bưå àõnh
tuën Internet. Phêìn mïìm ngây
câng trúã nïn thưng minh hún
vâ dïỵ sûã dng hún vúái nhûäng hïå
thưëng nhêån dẩng lúâi nối cố thïí
sệ àûúåc ûáng dng nhiïìu trong
tûúng lai. Sûå nhêån dẩng vïì hònh
ẫnh àang dêìn hoân thiïån, cưng
nghïå têìn sưë vư tuën àang phất
triïín mẩnh;

• Sûå hưåi t: Nhûäng ranh giúái
giûäa mấy tđnh, viïỵn thưng vâ giẫi
trđ sệ dêìn dêìn mêët ài. Nhûäng
dõch v lai ghếp múái cưng nghïå
thưng tin hóåc viïỵn tin àang
ngây câng àûúåc thûúng mẩi hốa.
Nhûäng râo cẫn vïì k thåt vâ
quy àõnh giûäa cấc ngânh vâ dõch
v sệ dêìn dêìn múâ ài.
Dơ nhiïn, hêìu hïët nhûäng xu hûúáng
nây àïìu gùỉn kïët vúái nhau vâ lêìn
lûúåt sệ ẫnh hûúãng túái loẩi hònh
cưng nghïå, kiïën trc vâ dõch v
àûúåc cung cêëp cho ngûúâi sûã dng
àêìu cëi. Nhûäng xu hûúáng nây
khưng loẩi trûâ nhau.Tuy nhiïn,
chng cố thïí tẩo ra khúãi àiïím àïí
nhûäng ngûúâi hoẩch àõnh chđnh
2 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
sấch cố thïí hiïíu biïët hún nûäa vïì
cấc cưng nghïå tûúng lai vâ àõnh ra
chiïën lûúåc viïỵn thưng ph húåp.
Cố nghơa quan trổng khưng kếm
lâ vai trô thưëng nhêët trïn toân
cêìu ca viïỵn thưng trong viïåc thc
àêíy sûå phất triïín kinh tïë vâ phc
lúåi xậ hưåi. Mẩng viïỵn thưng tẩo
nïìn tẫng cho cẫ nhûäng ngânh
khấc, tûâ cưng nghïå thưng tin túái
quấ trònh thụ ngoâi (outsourcing)

trong kinh doanh (BPO) vâ
thûúng mẩi àiïån tûã. Ngoâi mẩng
viïỵn thưng cú bẫn thiïët thûåc thò
bẫn chêët vưën cố ca nhûäng ngânh
nây àôi hỗi phẫi cố sûå àêìu tû ca
thânh phêìn tû nhên, húåp tấc qua
biïn giúái vâ thûúng mẩi toân cêìu.
Vêåy àiïìu nây cố nghơa
nhû thïë nâo àưëi vúái Viïåt
Nam?
Cấc cêëp lậnh àẩo ca Viïåt Nam
hiïíu àûúåc nhûäng thay àưíi cú bẫn
àang àưëi mùåt vúái cưång àưìng qëc
tïë vâ trong àêìu nhûäng nùm 1990s
àậ thûåc hiïån chđnh sấch Àưíi Múái
(nghơa àen lâ “àưíi vâ múái”), mưåt
chđnh sấch nhùçm hiïån àẩi hốa nïìn
kinh tïë ca Viïåt Nam bùçng cấch ấp
dng cẩnh tranh trong nhiïìu
ngânh.Trûúác thúâi àiïím nây, ngânh
viïỵn thưng àûúåc cú cêëu theo mư
hònh Bûu chđnh, Àiïån thoẩi vâ
Àiïån tđn (PTT), lâ cưng ty Nhâ
nûúác àưåc quìn chõu trấch nhiïåm
mổi mùåt vïì têët cẫ cấc lơnh vûåc
dõch v bûu chđnh vâ viïỵn thưng,
tûâ hoẩch àõnh chđnh sấch, quẫn l,
túái khai thấc àiïån thoẩi, chuín
phất bûu chđnh, v.v… Nùm 1993,
cẩnh tranh hẩn chïë vâ mưåt lûúång

nhỗ àêìu tû tû nhên àậ àûúåc ấp
dng, cú chïë àưåc quìn ca Tưíng
cưng ty Bûu chđnh Viïỵn thưng Viïåt
Nam (VNPT) àậ chêëm dûát. Hún
nûäa, Chđnh ph àậ tấch viïåc khai
thấc viïỵn thưng do VNPT thûåc
hiïån vâ thânh lêåp Tưíng cc Bûu
àiïån (DGPT), sau nây trúã thânh
Bưå Bûu chđnh Viïỵn thưng (MPT).
Nhûäng bấo cấo múái gêìn àêy thêåm
chđ côn cho thêëy kïë hoẩch ca
VNPT lâ huy àưång vưën cho cưng
ty àiïån thoẩi di àưång qua viïåc bấn
cưí phêìn cho cưng chng thay vò
gia hẩn Húåp àưìng Húåp tấc Kinh
doanh (BCC) vúái cấc àưëi tấc nûúác
ngoâi hiïån nay.
Nhûäng hânh àưång nây àậ mang lẩi
sûå phất triïín nhanh ca ngânh
Viïỵn thưng Viïåt Nam trong thêåp
k qua. Nùm 1995,Viïåt Nam cố
chûa àïën mưåt triïåu àûúâng dêy
àiïån thoẩi cưë àõnh vâ chó cố
23.500 thụ bao di àưång.Trong
mưåt nghòn ngûúâi chó cố bưën ngûúâi
cố àiïån thoẩi cưë àõnh. Mẩng lûúái
lẩc hêåu vâ Internet vêỵn chûa àïën
àûúåc vúái àêët nûúác nây. Ngây nay,
Viïåt Nam àậ cố hún nùm triïåu
àûúâng dêy àiïån thoẩi mùåt àêët vâ

2,5 triïåu ngûúâi sûã dng àiïån thoẩi
di àưång, lâm gia tùng mêåt àưå sûã
dng àiïån thoẩi túái gêìn 5%. Gêìn 2
triïåu ngûúâi cố tâi khoẫn Internet
vâ mẩng truìn sưë liïåu àậ àûúåc
lùỉp àùåt úã têët cẫ cấc tónh thânh.
Gêìn 90% cưång àưìng nưng thưn
hiïån nay àậ àûúåc kïët nưëi vâ cố
cưng nghïå múái, chùèng hẩn nhû
VoIP vâ WiFi ngây câng àûúåc sûã
dng nhiïìu. Nhûng àiïìu quan
trổng nhêët lâ viïåc múã rưång mẩng
vâ ấp dng cấc dõch v tiïn tiïën sệ
tiïëp tc phất triïín nhanh.
Mùåc d nhûäng thânh quẫ àẩt àûúåc
àêìy êën tûúång trong viïåc múã rưång
mẩng, ấp dng cẩnh tranh vâ giẫm
giấ, nhûng Viïåt Nam vêỵn àûáng sau
cấc nûúác khấc trong khu vûåc vâ
cấch xa nhûäng mc tiïu phất
triïín ca mònh vïì viïỵn thưng.
Nhûäng cẫi cấch vïì låt phấp vâ
thïí chïë àậ gốp phêìn lúán nhêët vâo
cấc thânh quẫ àẩt àûúåc – cấc quy
àõnh phấp låt àûúåc cẫi thiïån,
bûúác àêìu cố cẩnh tranh hẩn chïë,
àêìu tû ca khu vûåc tû nhên vâ
nûúác ngoâi – nhûng so vúái tiïu
chín qëc tïë thò ngânh viïỵn
thưng ca Viïåt Nam vêỵn côn khếp

kđn vâ chûa minh bẩch. Hún nûäa,
mùåc d cố cẩnh tranh úã hêìu hïët
cấc lơnh vûåc trong ngânh viïỵn
thưng nhûng hêìu hïët nhûäng àưëi
tûúång tham gia chđnh àïìu ca
Nhâ nûúác vâ cố sûå súã hûäu chếo
giûäa cấc nhâ khai thấc Nhâ nûúác.
Mưåt àiïìu àấng ch trong ngânh
viïỵn thưng Viïåt Nam lâ ngânh nây
khưng cố mưåt cú quan quẫn l
àưåc lêåp, vâ cng chûa cố kïë hoẩch
nghiïm tc àïí thânh lêåp.Theo
kinh nghiïåm qëc tïë, thò chín
mûåc chung lâ cố mưåt cú quan
quẫn l àưåc lêåp, vâ hún 100 nûúác
àậ ấp dng mư hònh nây. Cú cêëu
nây vïì lêu dâi cố thïí hûäu đch cho
Viïåt Nam, àïí thđch ûáng vúái mưi
trûúâng cẩnh tranh gia tùng, cưng
nghïå tiïn tiïën, vâ cấc bïn liïn
quan nhû ngûúâi tiïu dng, cấc hiïåp
hưåi vâ nhûäng nhâ sẫn xët.
Vïì mẩng lûúái,Viïåt Nam lâ mưåt
trong nhûäng nûúác phất triïín
nhanh nhêët trïn thïë giúái, mùåc d
tûâ bûúác khúãi àêìu rêët thêëp. Sưë
àûúâng dêy àiïån thoẩi cưë àõnh àậ
tùng tûâ 0,4 mấy trïn 100 dên nùm
1995 túái 5 mấy trïn 100 dên vâo
nùm 2003, úã mûác t lïå tùng trûúãng

trung bònh ly tiïën (CAGR) lâ
45%. Sưë thụ bao àiïån thoẩi di
àưång tùng tûâ 23.500 nùm 1995 túái
1.480.000 vâo thấng 6 nùm 2002
vúái mûác t lïå tùng trûúãng trung
bònh lâ 80%. Mc tiïu mâ Chđnh
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 3
ph àùåt ra cho nùm 2005 lâ mêåt
àưå àiïån thoẩi sệ àẩt 10 mấy trïn
100 dên.Theo hêìu hïët nhûäng
ngìn tin thu thêåp àûúåc thò hiïån
nay Viïåt Nam àậ cố mưåt cú súã hẩ
têìng vïì vêåt chêët khấ tưët.Truy nhêåp
Internet cng phất triïín mẩnh tûâ
nùm 2000. Biïíu àưì 1 cho thêëy sûå
tùng trûúãng vïì t lïå truy nhêåp àưëi
vúái àiïån thoẩi cưë àõnh, di àưång vâ
cấc dõch v Internet.
Trong thúâi gian tûâ 1998 - 2003, sûå
tùng trûúãng trung bònh vïì mẩng úã
Viïåt Nam lâ 26,8%, lâ mưåt trong
nhûäng nûúác cao nhêët trong khu
vûåc, mùåc d cố xët phất àiïím
thêëp. Nïëu nhû sûå tùng trûúãng nây
côn tiïëp tc,Viïåt Nam sệ àẩt mc
tiïu lùỉp àùåt 10 triïåu mấy vâo nùm
2006 vâ àẩt mêåt àưå àiïån thoẩi lâ
30% trong mưåt thêåp k.Tuy nhiïn,
trong mưåt chûâng mûåc nâo àố, sûå
tùng trûúãng dïỵ dâng nây sệ qua

mau (chùèng hẩn nhû do nhu cêìu
àậ bậo hôa úã nhûäng khu àư thõ).
Àïí àẩt àûúåc sûå múã rưång mẩng
cho giai àoẩn túái,Viïåt Nam sệ cêìn
phẫi àêìu tû hâng t àưla vâo
nhûäng thânh phưë nhỗ hún vâ
nhûäng vng nưng thưn. Mùåc d
mêåt àưå ca Viïåt Nam lâ cao so vúái
tiïu chín trong khu vûåc, nhûng
thêåm chđ vúái sûå gia tùng nhû hiïån
nay,Viïåt Nam vêỵn àûáng sau cấc
nûúác àang phất triïín trïn thïë giúái.
Thêåm chđ nïëu nhû Viïåt Nam àẩt
àûúåc nhûäng mc tiïu àùåt ra hiïån
nay, thò Viïåt Nam sệ vêỵn tiïëp tc
àûáng sau cấc àưëi th cẩnh tranh
trong khu vûåc (Xem Biïíu 2).
Mưi trûúâng cẩnh tranh úã Viïåt
Nam cng àang àûúåc cẫi thiïån,
mùåc d vúái mưåt tưëc àưå rêët chêåm.
Sau nhûäng thay àưíi cú bẫn vïì
quẫn l tûâ giûäa cho túái cëi nhûäng
nùm 90, thò võ trđ ch àẩo ca
cưng ty àưåc quìn Nhâ nûúác –
VNPT – trong chûâng mûåc nâo àố
àậ bõ phấ bỗ vâ bùỉt àêìu cố sûå
tham gia ca cấc doanh nghiïåp
Nhâ nûúác khấc. Nhûng Viïåt Nam
phẫi hânh àưång mưåt cấch kiïn
quët vâ nhanh chống nïëu Chđnh

ph cố àõnh nghiïm tc àïí àẩt
àûúåc vâ duy trò nhûäng tiïu chín
ca khu vûåc vïì phất triïín viïỵn
thưng.
Tuy nhiïn, nhûäng sûå kiïån gêìn àêy
cho thêëy rùçng Viïåt Nam àang kiïn
àõnh trïn con àûúâng tûå do hốa.
Theo mưåt vâi thưng cấo ca Chđnh
ph gêìn àêy thò Nhâ nûúác àang
tiïën bûúác nhanh vúái cưng cåc cẫi
cấch, trong khi àố nhûäng àưëi th
cẩnh tranh cng àang tiïën túái triïín
khai ấp dng nhûäng dõch v cẩnh
tranh gay gùỉt vâ giúái thiïåu cưng
nghïå múái. Nhû mưåt sưë vđ d sau:
• Mưåt quët àõnh gêìn àêy ca
Chđnh ph (Quët àõnh sưë
58/2005/QÀ-TTg) vïì viïåc tấi
cú cêëu VNPT thânh mưåt tưí húåp
cưng ty mể - cưng ty con gưìm
cố mưåt hưåi àưìng quẫn trõ quẫn
l cưng ty mể, vâ tấch cấc cưng
ty bûu chđnh vâ viïỵn thưng. Kïë
hoẩch nây, dûå kiïën sệ hoân
thânh vâo Qu 4 nùm 2005, sệ
lâ mưåt bûúác quan trổng trong
viïåc tưí chûác lẩi VNPT.
• Trong lơnh vûåc thưng tin di
àưång, Cưng ty Viïỵn thưng Qn
àưåi (Viettel), mưåt nhâ khai thấc

cẩnh tranh thåc khu vûåc Nhâ
nûúác, àậ cung cêëp dõch v vâo
nùm 2004 vâ àậ cố àûúåc
200.000 thụ bao trong bưën
thấng àêìu triïín khai (mưåt dêëu
hiïåu ca nhu cêìu cao). Cưng ty
nây cố kïë hoẩch àêìu tû hún 5
triïåu àưla àïí àẩt àûúåc 1,1 triïåu
khấch hâng vâo thấng 10 nùm
2005. Mưåt vâi nhâ khai thấc di
àưång khấc hiïån nay cng àang
cẩnh tranh kinh doanh, giấ cẫ sệ
giẫm vâ Viïåt Nam sệ súám cố
nhiïìu thụ bao di àưång hún
àiïån thoẩi cưë àõnh truìn
thưëng.
• Cưng ty Truìn thưng FPT, nhâ
cung cêëp dõch v Internet tû
nhên lúán nhêët, àậ àùåt cấc thiïët
bõ àïí cung cêëp dõch v video túái
khấch hâng ca mònh.
4 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
Biïíu 1: Mêåt àưå àiïån thoẩi úã Viïåt Nam
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Àiïån thoẩi di àưång
Internet
Àiïån thoẩi cưë àõnh
Sưë àûúâng dêy / ngûúâi sûã dng trïn 100 lêìn
Ngìn: ITU.
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 5
• Hanoi Telecom àậ k mưåt thỗa
thån vúái cưng ty viïỵn thưng
Hutchison cố tr súã tẩi Hưìng
Kưng àïí àêìu tû 656 triïåu àưla
xêy dûång mưåt mẩng lûúái di
àưång CDMA tẩi Hâ Nưåi.
Nhûäng hânh àưång nây thïí hiïån xu
hûúáng vâ àûúâng lưëi ca chûúng
trònh tûå do hốa ca Viïåt Nam.
Phêìn côn lẩi ca bấo cấo nây sệ
têåp trung vâo mưi trûúâng cẩnh
tranh tưíng thïí vâ thûåc trẩng ca
nhûäng cú quan chđnh trong ngânh
viïỵn thưng.
Hiïíu àûúåc têìm quan trổng ca
viïỵn thưng vâ cưng nghïå thưng tin
àưëi vúái nïìn kinh tïë vâ phc lúåi ca
nhên dên, Chđnh ph Viïåt Nam àậ
àùåt ra nhûäng mc tiïu tham vổng
àïí àưíi múái nhûäng ngânh nây, xêy
dûång cú súã hẩ têìng mẩng thïë hïå
túái (NGN) vâ ấp dng cưng nghïå
vâ dõch v tiïn tiïën cho khấch

hâng vâ cấc doanh nghiïåp. Lậnh
àẩo Viïåt Nam cng hiïíu àûúåc
nhûäng cẫn trúã, vđ d nhû khoẫng
cấch côn tưìn tẩi giûäa Viïåt Nam vâ
cấc nûúác khấc úã Àưng Nam Ấ
cng nhû vúái cấc àưëi tấc thûúng
mẩi quan trổng. Ngây câng cố sûå
nhêån thûác rộ râng hún rùçng cú cêëu
hiïån tẩi ca ngânh viïỵn thưng – sûå
chi phưëi thõ trûúâng ca mưåt cưng
ty Nhâ nûúác, hẩn chïë sûå tham gia
ca thânh phêìn tû nhên, nhûäng vêën
àïì vïì tđnh minh bẩch trong cưng
tấc quẫn l – sệ khưng gip đch
cho viïåc àẩt àûúåc cấc mc tiïu
àêìy tham vổng ca àêët nûúác. Àưìng
thúâi, cng àậ cố sûå nhêån thûác rộ
râng hún vïì vai trô quan trổng ca
thânh phêìn tû nhên trong viïåc huy
àưång vưën, cưng nghïå vâ trònh àưå
chun mưn.
Mc àđch ca bấo cấo nây lâ àïí
cung cêëp mưåt àấnh giấ vïì tònh
hònh hiïån nay ca ngânh viïỵn
thưng Viïåt Nam, têåp trung vâo
nhûäng thay àưíi trong quẫn l gêìn
àêy, tònh trẩng cẩnh tranh, vâ
nhûäng hânh àưång mâ Chđnh ph
àôi hỗi ngânh phẫi thûåc hiïån. Bấo
cấo nây giúái thiïåu tònh trẩng hiïån

nay ca ngânh, àấnh giấ nhûäng sûå
kiïån gêìn àêy vâ tấc àưång ca
chng, xem xết nhûäng ëu tưë cú
Tïn nûúác
Dên sưë
(triïåu-2002)
GDP/àêìu ngûúâi
US$-2001
Mêåt àưå àiïån
thoẩi cưë
àõnh/100 dên
Mêåt àưå di
àưång/100 dên
Tưíng sưë thụ
bao viïỵn
thưng/100 dên
Thụ bao
Internet/
10.000 dên
Brunei Darussalam 0,358 12.447 25,95 46,80 72,75 1.023,00
Campuchia 13,790 254 0,28 2,54 2,82 21,76
Indonesia 212,110 1.002(2003) 3,65 5,52 9,17 377,16
Lâo 5,530 324 1,57 3,64 5,21 27,11
Malaysia 24,530 3.684 18,30 41,30 59,60 3.196,00
Myamar 48,980 148 0,61 0,03 0,64 2,07
Philippine 79,480 913 4,17 10,36 23,53 437,60
Singapore 4,160 20.752 46,29 79,56 125,85 5.396,00
Thấi Lan 61,890 1.874 10,51 26,04 36,54 775,61
Viïåt Nam 81,250 406 4,84 2,02 6,86 184,62
Trung bònh ÀNA - 4.150 11,60 21,40 33,03 1.144,37

Trung bònh chêu Ấ - 2.296 11,99 12,41 24,40 584,75
Ghi ch: Cấc nûúác cao hún mûác trung bònh ca ASEAN àûúåc tư àêåm.
Ngìn: Chó sưë viïỵn thưng thïë giúái ca ITU, 2003.
Biïíu 2: Nhûäng chó sưë viïỵn thưng ca cấc nûúác ASEAN
cêëu chđnh - Chđnh ph, nhâ khai
thấc vâ khấc hâng. Àïí tham khẫo,
bấo cấo nây cung cêëp mưåt sưë so
sấnh qëc tïë vâ khu vûåc. Nưåi
dung ca bấo cấo nây cêåp nhêåt
bẫn thẫo àậ ra thấng 12 nùm
2004. Bấo cấo nây khưng cố
àõnh thay thïë tâi liïåu thấng 12 mâ
lâ àïí bưí xung vâ têåp trung vâo
nhûäng thay àưíi gêìn àêy trong
ngânh viïỵn thưng.
Chûúng 1 giúái thiïåu tưíng quan
vïì tònh hònh hiïån nay ca ngânh
viïỵn thưng Viïåt Nam.Trong àêìu
nhûäng nùm 1990, Chđnh ph àậ
thûåc hiïån chđnh sấch Àưíi Múái, lâ
chđnh sấch nhùçm hiïån àẩi hốa nïìn
kinh tïë Viïåt Nam bùçng cấch thưng
qua cẩnh tranh àa ngânh.Trûúác
thúâi àiïím nây, ngânh viïỵn thưng
Viïåt Nam àûúåc tưí chûác theo mư
hònh PTT.Trong mư hònh nây cưng
ty àưåc quìn PTT thåc Chđnh
ph àẫm trấch têët cẫ cấc dõch v
vïì bûu chđnh viïỵn thưng - vïì chđnh
sấch, quẫn l vâ khai thấc. Nùm

1993, cẩnh tranh cố hẩn chïë vâ
mưåt sưë đt àêìu tû tû nhên àậ àûúåc
thûåc hiïån trong ngânh viïỵn thưng
vâ tònh trẩng àưåc quìn ca PTT
(VNPT) chđnh thûác chêëm dûát, mùåc
d hiïån nay cưng ty nây vêỵn giûä
vai trô ch àẩo. Chđnh ph àậ
thânh lêåp mưåt cú quan quẫn l vâ
hoẩch àõnh chđnh sấch cêëp Bưå, kïët
húåp hai chûác nùng nây vâo mưåt cú
quan duy nhêët. Sưë lûúång àêìu tû
trong vâ ngoâi nûúác tuy côn hẩn
chïë nhûng cng àậ àûúåc cho phếp
dûúái hònh thûác cưng ty cưí phêìn vâ
húåp àưìng húåp tấc kinh doanh
(BCC) vúái cấc àưëi tấc nûúác ngoâi.
Nhûäng àưång thấi nây àậ lâm cho
ngânh viïỵn thưng Viïåt Nam phất
triïín nhanh, tûâ chûa àïën mưåt triïåu
mấy nùm 1995 (4 mấy/1000
ngûúâi) túái nay lâ 7,5 triïåu mấy (5
mấy/100 ngûúâi). Hïå thưëng mẩng
àậ àûúåc nêng cêëp vâ mẩng
Internet àang phất triïín rêët
nhanh. Àậ cố cấc dõch v VoIP vâ
WiFi múái.Tuy nhiïn, mùåc d Viïåt
Nam àậ àẩt àûúåc nhûäng thânh tûåu
êën tûúång trong àưíi múái, phất triïín
mẩng vâ cẩnh tranh, nhûng vêỵn
àûáng sau cấc nûúác trong khu vûåc

vâ côn cấch xa nhûäng mc tiïu
mẩnh mệ mâ Nhâ nûúác àùåt ra.Tuy
nhiïn, nhûäng sûå kiïån gêìn àêy cho
thêëy Chđnh ph àang cam kïët àïí
tưí chûác lẩi PTT - doanh nghiïåp
Nhâ nûúác, cho phếp mưåt sưë hònh
thûác àêìu tû múái trong vâ ngoâi
nûúác vâ thc àêíy cấc chđnh sấch
tûå do hốa ngânh nây.
Chûúng 2 nïu c thïí khung phấp
l vâ thïí chïë ca ngânh viïỵn thưng
Viïåt Nam.Tûâ nùm 1993, Chđnh
ph àậ ra mưåt loẩt cấc vùn bẫn
quan trổng àïí thay àưíi mưi trûúâng
phấp l cho phất triïín ngânh. Nùm
2001, Chđnh ph àậ ban hânh
chiïën lûúåc, nïu bêåt nhûäng àõnh
hûúáng vâ mc tiïu quan trổng túái
nùm 2010 vâ têìm nhòn dâi hẩn túái
nùm 2020. Àïí theo kõp chiïën lûúåc
nây, Chđnh ph àậ ban hânh cấc
nghõ àõnh cố liïn quan àïí hoân
thiïån chđnh sấch ca Chđnh ph.
Sau àố, àậ cố cấc quët àõnh bưí
sung cung cêëp nhûäng chi tiïët hoân
thiïån vâ lâm rộ nhûäng àiïìu khoẫn
vïì phấp låt vâ quẫn l.Viïåt Nam
àang ài àng hûúáng, nhûng quấ
trònh cẫi cấch vïì phấp låt vâ quẫn
l vêỵn chûa hoân têët. Cố nhûäng

quan ngẩi vïì låt phấp cho rùçng
chđnh sấch ca Viïåt Nam kòm hậm
cẩnh tranh thûåc sûå vâ hẩn chïë àêìu
tû tûâ khu vûåc tû nhên vâ nûúác
ngoâi. Chđnh ph cng cêìn àêíy
mẩnh vâ minh bẩch hốa quấ trònh
hoẩch àõnh chđnh sấch, vâ khúãi
xûúáng cấc cẫi cấch àïí nêng cao
tđnh minh bẩch trong mưi trûúâng
quẫn l. Nhûäng vêën àïì liïn quan
túái quan hïå kïët nưëi ca Viïåt Nam
cng àûúåc thẫo lån, cấc vêën àïì
nhû b chếo, nhûäng vêën àïì liïn
quan àïën cấc hiïåp ûúác cng àûúåc
thẫo lån chi tiïët.
Chûúng 3 lâ mưåt bûác tranh tưíng
thïí vïì cú cêëu thõ trûúâng hiïån nay
vâ vai trô ca súã hûäu Nhâ nûúác
àưëi vúái nhûäng nhâ khai thấc viïỵn
thưng úã Viïåt Nam.Trong khi cẩnh
tranh àậ àûúåc ấp dng trong mưåt
sưë ngânh, cưng ty PTT ca Nhâ
nûúác vêỵn tiïëp tc thưëng lơnh thõ
trûúâng - kiïím soất gêìn 95% thõ
trûúâng viïỵn thưng trong cẫ nûúác.
PTT chi phưëi mổi thõ phêìn vïì viïỵn
thưng vâ súã hûäu cẫ nhûäng doanh
nghiïåp khưng phẫi nông cưët vïì
nhûäng lơnh vûåc nhû trang thiïët bõ,
cú khđ, xêy dûång vâ tû vêën. Nhiïìu

nhâ khai thấc múái cng do Nhâ
nûúác súã hûäu, do vêåy lâm hẩn chïë
vai trô ca nhûäng nhâ khai thấc tû
nhên trong vâ ngoâi nûúác. Chđnh
võ trđ thưëng trõ nây àậ kòm hậm
cẩnh tranh thûåc sûå vâ ngùn cẫn
cấc àưëi th cẩnh tranh tiïìm nùng
àêìu tû vâo thõ trûúâng nây.
Phêìn nây cng xem xết vai trô ca
àêìu tû trong vâ ngoâi nûúác vâo
ngânh viïỵn thưng Viïåt Nam, têåp
trung vâo vai trô ca húåp àưìng
húåp tấc kinh doanh (BCC) vâ tấc
àưång ca Hiïåp àõnh Thûúng mẩi
Song phûúng Viïåt - M quy àõnh
viïåc múã cûãa thõ trûúâng Viïåt Nam
vúái M. Hiïåp àõnh nây cng tẩo ra
mưåt viïỵn cẫnh vïì vai trô ca khu
vûåc àêìu tû tû nhên vâ nûúác ngoâi.
Cho àïën nay, cấc cưng ty Viïåt
Nam àậ tham gia 11 BCC àïí thu
ht àêìu tû vâ cưng nghïå ca nûúác
ngoâi. Àấng th võ lâ BCC gêìn àêy
nhêët àûúåc cú cêëu giưëng nhû mưåt
6 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
liïn doanh vâ cố nhûäng àiïìu
khoẫn àïí chuín àưíi mư hònh ch
súã hûäu mưåt khi låt phấp Viïåt
Nam cho phếp àiïìu nây. Nhû mưåt
tâi liïåu tham khẫo, phêìn nây cng

giúái thiïåu ngùỉn gổn vïì viïåc tû
nhên hốa nhûäng tâi sẫn viïỵn thưng
ca Nhâ nûúác trong khu vûåc.
Chûúng 4 thẫo lån vïì vai trô
chi phưëi ca VNPT vâ khẫo sất
nhûäng hânh vi chưëng cẩnh tranh.
Nghiïn cûáu nây cng cung cêëp
nhûäng vđ d vïì nhûäng hânh vi phi
cẩnh tranh ch ëu àûúåc VNPT sûã
dng àïí hẩn chïë cẩnh tranh, chùèng
hẩn nhû viïåc phên bưí khưng cưng
bùçng hẩ têìng mẩng, ấp dng mûác
giấ cao àưëi vúái nhûäng hẩ têìng
mẩng, b chếo, tûâ chưëi mưåt sưë
dõch v, ếp dng cấc dõch v ca
VNPT, lẩm dng cấc tiïu chín k
thåt àïí cẫn trúã cấc dõch v cẩnh
tranh. Chûúng nây cng xem xết
cấc cú súã chiïën lûúåc húåp l cho
viïåc tû nhên hốa VNPT.
Chûúng 5 cho biïët kïët quẫ khẫo
sất thõ trûúâng ca nhûäng ngûúâi sûã
dng viïỵn thưng dûåa trïn phẫn hưìi
tûâ 89 cưng ty Viïåt Nam. Khẫo sất
nây àïì cêåp àïën cấc loẩi hònh dõch
v àûúåc sûã dng, chêët lûúång vâ giấ
cẫ. Chûúng nây cung cêëp chi tiïët
cấc àấnh giấ khẫo sất vâ àûa ra
nhûäng kïët lån sau:
• Viïåt Nam cố mẩng viïỵn thưng

hoẩt àưång tưët vâ àấng tin cêåy,
kïët nưëi nhanh nhûng tưëc àưå
àûúâng truìn thûúâng chêåm;
• Mùåc d cấc dõch v múái àậ sùén
sâng, nhûng hêìu hïët cấc doanh
nghiïåp vêỵn tiïëp tc têåp trung sûã
dng mẩng àiïån thoẩi truìn
thưëng vâ dõch v Internet, àiïìu
àố cho thêëy nhûäng nïìn tẫng
quan trổng cho àưíi múái vêỵn
chûa àûúåc khai thấc;
• Hêìu hïët nhûäng quan ngẩi ca
cấc doanh nghiïåp têåp trung ch
ëu vâo vêën àïì giấ viïỵn thưng
cao. Giẫm giấ cố thïí sệ tùng
àấng kïí nhu cêìu sûã dng dõch
v viïỵn thưng. Giẫm giấ 1/3 cố
thïí sệ lâm cho thõ trûúâng viïỵn
thưng tùng 25-30%;
• Nêng cao khẫ nùng cung cêëp
dõch v (bao gưìm cẫ vúái giấ
cûúác thêëp hún) sệ lâm cho mûác
àưå cẩnh tranh giûäa cấc hậng
àûúåc cẫi thiïån qua doanh thu vâ
tưíng thu nhêåp cao hún mưåt
cấch àấng kïí, lúåi nhån àûúåc
cẫi thiïån vâ mûác àưå àưíi múái gia
tùng.
Chûúng 6 àïì xët mưåt khn
khưí cố thïí àûúåc sûã dng àïí tiïëp

tc phất triïín, trong àố nïu nưíi
bêåt nhûäng lơnh vûåc hânh àưång
chđnh gúåi cho Chđnh ph Viïåt
Nam. Nhûäng gúåi nây àûúåc xêy
dûång trïn cú súã nghiïn cûáu trûúác
àêy ca Ngên hâng Thïë giúái (WB)
vâ Dûå ấn Nêng cao Nùng lûåc
Cẩnh tranh Viïåt Nam (VNCI), vâ
têåp trung vâo nhu cêìu tẩo ra sûå
àưìng thån àưëi vúái cẫi cấch giûäa:
• Chđnh ph - vïì chiïën lûúåc,
chđnh sấch vâ quẫn l;
• Doanh nghiïåp - nhâ khai thấc,
nhâ cung ûáng vâ cấc doanh
nghiïåp liïn quan;
• Ngûúâi tiïu dng vâ xậ hưåi dên
sûå - khấch hâng doanh nghiïåp
vâ cû dên, cấc hiïåp hưåi, cấc tưí
chûác thûúng mẩi .v.v...
Chûúng nây àûa ra cấc khuën
nghõ c thïí àïí cẫi thiïån cấc lơnh
vûåc sau trong ngânh viïỵn thưng
Viïåt Nam:
• Chđnh sấch viïỵn thưng;
• Tđnh minh bẩch trong quẫn l;
• Tùng cûúâng chïë àưå kïët nưëi úã
Viïåt Nam;
• Cng cưë cú chïë cêëp phếp;
• Cên àưëi lẩi hïå thưëng giấ cûúác;
• Cẫi cấch VNPT.

Cëi cng,VNCI sệ nïu bêåt nhu
cêìu cêìn tưí chûác mưåt hưåi nghõ cấc
bïn liïn quan àïën viïỵn thưng Viïåt
Nam, mc àđch nhùçm lâm cho
nhûäng nhâ lâm chđnh sấch vâ cấc
bïn liïn quan cng nhau thẫo lån
nhûäng vêën àïì quan trổng liïn
quan túái quấ trònh tûå do hốa vâ
cẫi cấch àang diïỵn ra. Hưåi nghõ
nây khưng chó nhùçm thẫo lån mâ
côn xêy dûång mưåt sûå àưìng thån
kiïën giûäa nhûäng nhâ lậnh àẩo vâ
cấc nhâ lâm chđnh sấch, àiïìu nây
gip Viïåt Nam xêy dûång àûúåc mưåt
mưi trûúâng viïỵn thưng cẩnh tranh
lânh mẩnh.
Cấc quan sất gêìn àêy cho thêëy
bûác tranh rêët lẩc quan vïì tònh hònh
kinh tïë hiïån nay ca àêët nûúác vâ
cam kïët cẫi cấch ca Viïåt Nam.
Vúái mûác tùng trûúãng 7,7% nùm
2004, phêìn lúán do tûå do hốa àang
diïỵn ra trong nhiïìu ngânh kinh tïë
vâ sệ àẩt mc tiïu 8,5% cho nùm
2005,Viïåt Nam sệ cố mưåt tûúng
lai xấn lẩn. Ngên hâng Phất triïín Ấ
chêu (ADB) dûå bấo mûác tùng
trûúãng kinh tïë ca Viïåt Nam nùm
2005 sệ lâ 7,6%.Tuy nhiïn cng
côn cố nhûäng quan ngẩi vïì tưëc àưå

cẫi cấch vâ cấc àưëi th cẩnh tranh
mẩnh trong khu vûåc. Quấ trònh cẫi
cấch ca Chđnh ph àậ bùỉt àêìu tûâ
àêìu nhûäng nùm 90, nhûng cấc khđa
cẩnh quan trổng ca tûå do hốa
kinh tïë - gưìm cẫ nhûäng lơnh vûåc
chđnh trong ngânh viïỵn thưng thò
vêỵn chûa hoân thiïån.Trong khi
Chđnh ph àang chuín àưång
àng hûúáng, vêỵn cố nhûäng cêu hỗi
nghiïm tc vïì tưëc àưå vâ chiïìu sêu
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 7
8 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
ca quấ trònh tûå do hốa trong 15
nùm qua.
Viïåt Nam àang gùåp phẫi sûå cẩnh
tranh gay gùỉt vïì kinh tïë vâ thûúng
mẩi tûâ nhûäng nïìn kinh tïë lúán, cẫ
nhûäng nûúác àậ vâ àang phất triïín.
Cấc cưng ty ca Viïåt Nam vâ
cưng ty nûúác ngoâi cẩnh tranh vúái
nhau vâ so sấnh Viïåt Nam vúái
nhûäng nûúác mẩnh vïì cưng nghïå
nhû Singapore, Àâi Loan, Nhêåt
Bẫn vâ Hân Qëc.Viïåt Nam cố
biïn giúái vúái Trung Qëc vâ lâ
lấng giïìng vúái ÊËn Àưå - hai cûúâng
qëc nưíi trưåi vúái khất vổng cẩnh
tranh cao vïì lơnh vûåc sẫn xët,
chuín giao vâ àưíi múái cưng

nghïå. Cấc àưëi th khấc trong khu
vûåc gưìm Malaysia, Indonesia vâ
Philippine, cẫ ba nûúác nây àïìu cố
cú cêëu viïỵn thưng tiïën bưå.
Hûúáng ài ca Viïåt Nam thò rêët rộ
râng - àố lâ cẫi cấch VNPT, thânh
lêåp mưåt cú quan quẫn l àưåc lêåp,
thưng qua cẩnh tranh thûåc sûå,
chêëm dûát sûå can thiïåp ca Chđnh
ph trong ngânh viïỵn thưng.
Nhûng vêën àïì lâ: Khi nâo?
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 9
V
iïåt Nam àậ cố nhûäng thay
àưíi cú bẫn vâ quan trổng
vïì mưi trûúâng phấp l vúái
mc tiïu thânh lêåp mưåt ngânh viïỵn
thưng mẩnh mệ vâ cẩnh tranh,
àiïìu nây lêìn lûúåt sệ lâ nïìn tẫng
cho sûå tùng trûúãng kinh tïë trong
ngânh viïỵn thưng vâ cấc doanh
nghiïåp cố khẫ nùng vïì cưng nghïå
thưng tin.Tuy nhiïn, quấ trònh cẫi
cấch ca Viïåt Nam vêỵn chûa hoân
thiïån. Cố nhûäng quan ngẩi vïì låt
phấp cho rùçng chđnh sấch ca Viïåt
Nam kòm hậm cẩnh tranh vâ lâm
hẩn chïë àêìu tû ca khu vûåc tû
nhên vâ nûúác ngoâi.Vïì tđnh minh
bẩch trong quẫn l, cú quan quẫn

l hiïån nay khưng thûåc sûå àẩt
àûúåc nhûäng chín mûåc qëc tïë vïì
àưåc lêåp, àiïìu nây tấc àưång túái viïåc
cêëp phếp, kïët nưëi khưng phên biïåt
àưëi xûã vâ b chếo vïì giấ cûúác.
Hún nûäa,Viïåt Nam vêỵn chûa thûåc
hiïån àûúåc nghơa v ca mònh theo
hiïåp àõnh song phûúng vúái M, c
thïí lâ àưëi vúái nhûäng nhâ àêìu tû
M, nhûäng vêën àïì nây àậ tẩo ra sûå
bêët ưín vâ tđnh ri ro cho nhûäng
nhâ khai thấc thõ trûúâng múái vâ
nhûäng nhâ àêìu tû, lâm hẩn chïë
viïåc phất triïín mẩng, giúái thiïåu
nhûäng dõch v múái vâ tùng trûúãng
kinh tïë tưíng thïí.
Trấch nhiïåm ca cấc Bưå
ngânh àưëi vúái chđnh sấch
viïỵn thưng Viïåt Nam
Nhû hêìu hïët Chđnh ph ca cấc
nûúác trïn thïë giúái, viïåc lêåp chđnh
sấch cho mưåt ngânh phûác tẩp nhû
ngânh viïỵn thưng àôi hỗi phẫi cố
hânh àưång tûâ cấc Bưå ngânh. Do
tđnh phûác tẩp ca ngânh viïỵn
thưng vâ tấc àưång ca ngânh àưëi
vúái toân bưå nïìn kinh tïë, xêy dûång
chđnh sấch ca Viïåt Nam nhêët
thiïët phẫi cố nhiïìu tưí chûác. Biïíu 3
chó ra vai trô vâ trấch nhiïåm ca

cấc cú quan khấc nhau trong
Chđnh ph trong viïåc hoẩch àõnh
chđnh sấch qëc gia.
Bưå Bûu chđnh Viïỵn thưng
Theo nhûäng thay àưíi gêìn àêy
trong phấp låt viïỵn thưng, Bưå
Bûu chđnh Viïỵn thưng lâ cú quan
ch àẩo trong chiïën lûúåc, chđnh
sấch vâ quẫn l viïỵn thưng. Khưng
KHN KHƯÍ PHẤP L
VÂ THÏÍ CHÏË
Cú quan Trấch nhiïåm
Cấc Phố Th tûúáng (DPM) Trong 4 Phố Th tûúáng, thò mưåt theo dội vïì viïỵn thưng, mưåt vïì ICT vâ mưåt vïì Chđnh ph àiïån tûã.
Vùn phông Chđnh ph (OOG)
Vùn phông nây àống vai trô lâ Ban Thû k ca Th tûúáng vâ Phố Th tûúáng, lâ àêìu mưëi àiïìu phưëi
chđnh sấch liïn ngânh, OOG àiïìu hânh Chđnh ph àiïån tûã, têåp trung vâo viïåc xêy dûång mẩng liïn bưå
vâ liïn tónh.
Bưå Bûu chđnh Viïỵn thưng
(MPT)
Lêåp chđnh sấch vâ quẫn l khu vûåc viïỵn thưng, àẩi diïån quẫn l vưën ca Nhâ nûúác àưëi vúái nhûäng nhâ
khai thấc hẩ têìng cú súã, gưìm cẫ VNPT.
Bưå Thûúng mẩi (MOT) Lêåp chđnh sấch, lêåp phấp vâ chûúng trònh vïì thûúng mẩi àiïån tûã.
Bưå Khoa hổc Cưng nghïå
(MOST)
Phất triïín cấc chûúng trònh nghiïn cûáu vâ triïín khai àưëi vúái viïỵn thưng vâ ICT; xêy dûång tiïu chín
ICT.Trûúác àêy lâ cú quan chđnh sấch ch chưët vïì ICT, nhûng vai trô nây àậ thay àưíi kïí tûâ khi cố MPT.
Bưå Kïë hoẩch Àêìu tû (MPI) Àẫm bẫo àêìu tû àêìy à vâ kõp thúâi cho sûå phất triïín theo kïë hoẩch.
Ban Chó àẩo Qëc gia vïì ICT
Àiïìu phưëi viïåc thûåc hiïån kïë hoẩch IT qëc gia (gưìm viïỵn thưng, ICT vâ cấc dûå ấn ICT, chûác nùng vâ
trấch nhiïåm ca têët cẫ cấc Bưå ngânh).

Biïíu 3: Phên bưí trấch nhiïåm chđnh trong chđnh sấch viïỵn thưng
Ngìn: Ngên hâng Thïë giúái.
giưëng nhû nhiïìu nûúác thânh lêåp
àûúåc cú quan quẫn l àưåc lêåp vâ
tûå ch, Bưå Bûu chđnh Viïỵn thưng
lâ cú quan hânh chđnh ca Nhâ
nûúác chõu trấch nhiïåm xêy dûång
chđnh sấch vâ quẫn l Nhâ nûúác
vïì bûu chđnh, viïỵn thưng, IT, àiïån
tûã, mẩng Internet, k thåt phất
sống vâ truìn phất radio, quẫn l
têìn sưë radio vâ cú súã hẩ têìng
thưng tin qëc gia. MPT quẫn l
cấc dõch v cưng cưång vâ àẩi diïån
ch súã hûäu cho phêìn vưën Nhâ
nûúác trong cấc doanh nghiïåp vïì
bûu chđnh, viïỵn thưng vâ IT. Chûác
nùng chđnh bao gưìm:
Chûác nùng hoẩch àõnh chđnh
sấch:
• Trònh Chđnh ph cấc dûå låt vïì
låt, phấp lïånh, quy àõnh, chiïën
lûúåc vâ cấc kïë hoẩch phất triïín
vïì bûu chđnh, viïỵn thưng vâ IT;
• Hûúáng dêỵn thûåc hiïån låt, phấp
lïånh, quy àõnh cng nhû cấc kïë
hoẩch vâ chiïën lûúåc phất triïín
liïn quan túái bûu chđnh, viïỵn
thưng vâ IT;
• Hûúáng dêỵn cấc hoẩt àưång húåp

tấc qëc tïë vïì bûu chđnh, viïỵn
thưng vâ IT.
Chûác nùng quẫn l:
• Quẫn l truy nhêåp vâ kïët nưëi
giûäa cấc mẩng àiïån thoẩi cưng
cưång, cấc mẩng àùåc biïåt vâ
mẩng tû nhên;
• Quẫn l kïë hoẩch phất triïín
àiïån tûã vâ ngânh IT;
• Quẫn l cûúác phđ trong nhûäng
lơnh vûåc vïì bûu chđnh, viïỵn
thưng vâ IT;
• Lêåp kïë hoẩch vâ phên bưí têìn sưë
vư tuën;
• Kiïím soất vâ giấm sất têìn sưë
phưí radio vâ thiïët bõ vư tuën,
cú cêëu têìn sưë vư tuën, húåp tấc
lùỉp àùåt vïå tinh qu àẩo;
• Cêëp giêëy phếp vïì bûu chđnh,
viïỵn thưng, têìn sưë vư tuën vâ
mẩng Internet;
• Quẫn l chêët lûúång bûu chđnh,
viïỵn thưng vâ mẩng IT, cấc nhâ
mấy, sẫn phêím vâ dõch v;
• Quẫn l kho sưë, mậ vng vâ tïn
miïìn;
• Thanh tra têët cẫ cấc hoẩt àưång
vâ giẫi quët nhûäng vi phẩm vïì
quẫn l trong lơnh vûåc bûu
chđnh, viïỵn thưng vâ IT

1
.
Chđnh sấch vâ chiïën lûúåc
phất triïín viïỵn thưng
Àûúåc Chđnh ph ban hânh nùm
2001, chiïën lûúåc phất triïín bûu
chđnh, viïỵn thưng ca Viïåt Nam
phấc thẫo mc tiïu chđnh sấch túái
nùm 2010 vâ têìm nhòn dâi hẩn túái
nùm 2020.
• Ngun tùỉc cú bẫn ca
chiïën lûúåc nây khấ cúãi múã, lâm
rộ mc tiïu ca Chđnh ph lâ
cho phếp cẩnh tranh vâ sûå
tham gia ca khu vûåc tû nhên,
vâ hưåi nhêåp Viïåt Nam vâo cưång
àưìng qëc tïë. Nhûäng àoẩn trđch
chiïën lûúåc dûúái àêy nhêën mẩnh
vâo cam kïët rộ râng ca Chđnh
ph vïì tûå do hốa dâi hẩn ngânh
viïỵn thưng trong nûúác;
• Ngun tùỉc chiïën lûúåc hai:
Phất huy mổi ngìn lûåc ca àêët
nûúác, tẩo àiïìu kiïån thån lúåi
cho cấc thânh phêìn kinh tïë
tham gia phất triïín BCVT trong
mưåt mưi trûúâng cẩnh tranh
cưng bùçng, minh bẩch do Nhâ
nûúác quẫn l theo nhûäng cú
chïë thđch húåp;

• Ngun tùỉc chiïën lûúåc 3:
Ch àưång hưåi nhêåp qëc tïë,
phất triïín ài àưi vúái àẫm bẫo
an toân thưng tin vâ an ninh
qëc gia.
Bẫn Chiïën lûúåc cng àïì ra cấc
mc tiïu phất triïín chiïën lûúåc,
àấng ch lâ:
• Võ thïë ca ngânh viïỵn thưng
nhû mưåt ngânh dêỵn àêìu àïí thc
àêíy vâ tẩo àiïìu kiïån cho tùng
trûúãng kinh tïë tưíng thïí úã têët cẫ
cấc vng trong nûúác;
• Ban hânh vùn bẫn chđnh sấch vâ
quẫn l àïí thc àêíy cấc dõch v
trïn nïìn IT (ITES);
• Phất triïín cú súã hẩ têìng thưng
tin qëc gia (NII) àïí triïín khai
viïỵn thưng tưëc àưå cao vâ cưng
nghïå múái trïn cẫ nûúác;
• Àẫm bẫo cung cêëp nhiïìu loẩi
hònh dõch v;
• Vâo khoẫng nùm 2010 sệ tùng tó
lïå sûã dng àiïån thoẩi vâ truy
nhêåp Internet àẩt mûác trung
bònh trong khu vûåc;
• Ấp dng cẩnh tranh, vúái mc
tiïu àïí nhûäng nhâ khai thấc
cẩnh tranh àẩt àûúåc 25-30% thõ
phêìn vâo nùm 2005 vâ 40-50%

vâo nùm 2010;
• Cẫi cấch giấ cûúác àïí lâm giẫm
chi phđ cho ngûúâi tiïu dng so
vúái mûác chi phđ trung bònh
trong khu vûåc.
Bẫn chiïën lûúåc nây cho thêëy mưåt
bûúác ngóåt rộ rïåt trong quấ trònh
tûå do hốa ca Viïåt Nam vò nố
phẫn ấnh sûå thay àưíi lúán trong
chđnh sấch. Bưí sung thïm vâo quấ
trònh cẫi cấch cú cêëu cú bẫn ca
Chđnh ph, bẫn chiïën lûúåc hûúáng
10 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH TRONG KHU VÛÅC VIÏỴN THƯNG ÚÃ VIÏÅT NAM
__________
1. Ngìn: MPT Website.
àïën trấch nhiïåm vâ vai trô múái, vâ
mưåt àiïìu quan trổng nhêët lâ àùåt
ra nhûäng chó sưë cú bẫn àïí àấnh
giấ thânh cưng. Nhû bûúác àêìu
trong sấng kiïën dâi hẩn, chiïën lûúåc
nây lâ mưåt àống gốp quan trổng
àïí hoân thiïån låt phấp vâ nhûäng
quy àõnh quẫn l.
Viïån Chiïën lûúåc Bûu chđnh Viïỵn
thưng (NIPTS) – mưåt àún võ trûåc
thåc ca MPT – àậ phấc thẫo
mưåt chiïën lûúåc hoân thiïån vïì
thưng tin vâ cưng nghïå thưng tin
(ICT). Nhûäng mc tiïu nây gưìm
múã rưång mẩng viïỵn thưng vâ phất

triïín ngânh thưng tin. Nhûäng mc
tiïu mâ NIPTS cho viïỵn thưng vâ
ICT cho nùm 2010 gưìm:
• Àẩt àûúåc mêåt àưå àiïån thoẩi lâ
25-26 mấy/100 dên vâo nùm
2010, 28-30 mấy vâo nùm 2020;
• Àẩt àûúåc tưíng sưë mêåt àưå àiïån
thoẩi àưëi vúái hưå gia àònh lâ 60%
vâo nùm 2010 vâ 100% vâo
nùm 2020;
• Sệ cố 30% giao dõch thûúng mẩi
trïn mẩng vâo nùm 2010.
Phấp låt vïì Viïỵn thưng
Theo sûå phất triïín chiïën lûúåc múái
ca Viïåt Nam, àïí thc àêíy tùng
trûúãng vâ phất triïín ngânh viïỵn
thưng, Chđnh ph àậ ban hânh hai
vùn bẫn phấp låt trong vâi nùm
qua: Phấp lïånh vïì Bûu chđnh viïỵn
thưng (dûúái àêy gổi tùỉt lâ Phấp
lïånh) vâ Nghõ àõnh 160 vïì viïỵn
thưng (dûúái àêy gổi tùỉt lâ Nghõ
àõnh). Nhûäng vùn bẫn nây cng
nhau hònh thânh nïìn tẫng phấp l
cho nhûäng quy àõnh vïì quẫn l,
phên sûã hóåc cấc hânh àưång quẫn
l ca MPT. Phêìn tiïëp theo sệ nïu
bêåt nhûäng vêën àïì quẫn l vâ chđnh
sấch cú bẫn liïn quan túái hai vùn
bẫn phấp låt nây

2
.
Phấp lïånh vïì Bûu chđnh Viïỵn
thưng nùm 2002
Phấp lïånh nây do y ban Thûúâng
v Qëc hưåi ban hânh nùm 2002,
sấu thấng sau khi ban hânh Chiïën
lûúåc. Phấp lïånh nây nhùỉc lẩi vâ
cng cưë thïm mưåt lêìn nûäa cấc
ngun tùỉc chđnh sấch àûúåc nïu
trong Chiïën lûúåc, bưí sung thïm
nhûäng chi tiïët thûåc hiïån vâ lâm rộ
chiïën lûúåc ca Chđnh ph. Phấp
lïånh cng àậ nïu ra nhûäng cú chïë
c thïí - chùèng hẩn nhû chđnh sấch
vâ cưng c àûúåc sûã dng trong
quẫn l. Nhûäng cú chïë nây bao
gưìm viïåc cêëp phếp, tđnh chi phưëi
ca thõ trûúâng, kïët nưëi, phên bưí tâi
ngun vâ dõch v phưí cêåp. Dûúái
àêy lâ tốm tùỉt nhûäng ngun tùỉc
quan trổng àûúåc àïì cêåp trong
Phấp lïånh:
• Cêëp phếp: Phấp lïånh cng chó
rộ hai loẩi giêëy phếp cho cấc
doanh nghiïåp viïỵn thưng, tûâ 10
nùm cho cấc dõch v mẩng, 15
nùm cho khai thấc dõch v vâ
25 nùm cho lùỉp àùåt àûúâng cấp
qëc tïë:

- Doanh nghiïåp cố hẩ têìng
hóåc mẩng (FBO): Mưỵi FBO
súã hûäu vâ khai thấc mẩng
viïỵn thưng ca mònh. Cấc
FBO bấn dõch v trûåc tiïëp
cho ngûúâi sûã dng àêìu cëi
hóåc bấn bn dõch v cho
cấc cưng ty àïí hổ bấn lẩi
dõch v. ÚÃViïåt Nam, cấc giêëy
phếp FBO chó àûúåc cêëp cho
nhûäng doanh nghiïåp Nhâ
nûúác (SOEs), àûúåc coi nhû
mưåt nhâ khai thấc thåc
Chđnh ph, toân phêìn hay
tûâng phêìn. Phấp lïånh nây àõnh
nghơa khấi niïåm vïì cưí phêìn
àùåc biïåt - lâ cưí phêìn àûúåc
quìn ph quët trong mưåt
sưë trûúâng húåp.
- Doanh nghiïåp khai thấc dõch
v (SBO): SBO cung cêëp dõch
v mâ khưng àôi hỗi phẫi cố
hẩ têìng mẩng, hóåc cố thïí
thụ hẩ têìng cú súã mẩng tûâ
mưåt SBO àïí bấn lẩi cho
ngûúâi sûã dng àêìu cëi. Giêëy
phếp SBO àûúåc cêëp cho cẫ
khu vûåc tû nhên.
• Chi phưëi thõ trûúâng: Phấp
lïånh àõnh nghơa cấc doanh

nghiïåp cố thõ phêìn khưëng chïë lâ
nhûäng doanh nghiïåp cố hún
30% thõ phêìn ca mưåt dõch v
c thïí.
- Cấc quy àõnh cố thïí àiïìu
chónh hoẩt àưång ca nhûäng
nhâ khai thấc ch àẩo, chùèng
hẩn nhû vïì thõ phêìn, àõnh giấ,
chêët lûúång dõch v, hẩch toấn
chi phđ v.v...
- Nhûäng nhâ khai thấc ch àẩo
khưng àûúåc cố nhûäng hânh vi
phi cẩnh tranh, nhû: b chếo,
àûa ra mûác giấ thêëp hún chi
phđ, giấ bấn bn cao v.v...
- Nhûäng nhâ khai thấc nhỗ
àûúåc tûå àùåt mûác giấ, gưìm cẫ
nhûäng gối quẫng cấo (trong
khi cú quan quẫn l kiïím
soất viïåc àõnh giấ ca nhûäng
nhâ khai thấc ch àẩo);
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 11
__________
2. Cêìn lûu rùçng nhûäng låt nây khưng giẫi
quët thỗa àấng ba vêën àïì chđnh sấch quan
trổng: cẩnh tranh giûäa cấc doanh nghiïåp Nhâ
nûúác, viïåc cưí phêìn hốa/tû nhên hốa doanh
nghiïåp Nhâ nûúác, vâ phên tấch mẩch vông
nưåi hẩt.Viïåc cố hânh àưång hay khưng, hóåc
hânh àưång thïë nâo, àưëi vúái mưỵi vêën àïì àố

àïìu cố ẫnh hûúãng lúán àïën lơnh vûåc viïỵn
thưng ca qëc gia.
- Chi phđ kïët nưëi thêëp hún ấp
dng àưëi vúái nhûäng nhâ khai
thấc nhỗ cng tẩo cho nhûäng
nhâ khai thấc múái mưåt vâi lúåi
thïë vïì chi phđ.
• Kïët nưëi: Têët cẫ cấc doanh
nghiïåp viïỵn thưng àïìu cố quìn
kïët nưëi mẩng ca mònh vúái
nhûäng mẩng ca doanh nghiïåp
viïỵn thưng khấc vâ cố nghơa v
cho phếp doanh nghiïåp viïỵn
thưng khấc kïët nưëi vâ truy nhêåp
vâo mẩng hóåc dõch v ca
mònh ty theo nhûäng àiïìu kiïån
cưng bùçng vâ húåp l.
- y quìn nhûäng àiïím truy
nhêåp vâ kïët nưëi dûåa trïn cú
súã kinh tïë vâ k thåt;
- Quy àõnh rùçng vùn bẫn thỗa
thån kïët nưëi phẫi àûúåc àâm
phấn giûäa cấc nhâ khai thấc;
- Cho phếp MPT àiïìu chónh
phđ kïët nưëi, sûã dng viïåc àõnh
giấ dûåa trïn chi phđ;
- Àõnh nghơa viïåc sûã dng
chung võ trđ - mưåt khđa cẩnh
quan trổng ca kïët nưëi, nhû
sûã dng chung cấc àiïím kïët

nưëi vâ cú súã hẩ têìng k thåt
qua hiïåp àõnh thỗa thån kïët
nưëi àûúåc k kïët giûäa hai bïn.
• Giấ cûúác: Cấc doanh nghiïåp
àûúåc tûå do quët àõnh phđ dõch
v ca mònh, trûâ nhûäng phđ liïn
quan túái dõch v viïỵn thưng
hóåc kïët nưëi vâ nhûäng dõch v
viïỵn thưng chi phưëi thõ trûúâng;
• Cấc dõch v phưí cêåp: Qu
dõch v phưí cêåp àûúåc thiïët lêåp
vúái sûå àống gốp ca cấc doanh
nghiïåp viïỵn thưng vâ cấc ngìn
khấc.
Nghõ àõnh 160 - vâ cấc àiïìu liïn
quan túái cẩnh tranh
Xêy dûång trïn cú súã Chiïën lûúåc
vâ Phấp lïånh, cẫ hai àïìu hưỵ trúå tûå
do hốa vâ cẩnh tranh, Nghõ àõnh
160 àûúåc Chđnh ph ban hânh vâo
thấng 9 nùm 2004. Cấc chi tiïët c
thïí nhû sau:
• Chi phưëi thõ trûúâng: Àùåt mûác
chi phưëi lâ 30% hẩ têìng thiïët
ëu. Àõnh nghơa hẩ têìng cú súã
thiïët ëu, bao gưìm mẩng nưåi
hẩt úã mưåt sưë khu vûåc àõa l, cấc
kïnh trong nûúác vâ àûúâng dâi
qëc tïë, cấc trẩm vư tuën ca
àiïån thoẩi di àưång. Àôi hỗi

nhûäng nhâ khai thấc phẫi:
- Phất triïín mưåt kïë hoẩch tưíng
thïí cho àêìu tû phất triïín
mẩng, nhûäng àiïím truy nhêåp,
kïët nưëi vâ nhûäng gia tùng vïì
lûu lûúång mẩng;
- Tẩo ra nhûäng àiïìu kiïån thån
lúåi cho àâm phấn vâ thi hânh
kïët nưëi mẩng vâ dõch v àưëi
vúái cấc cưng ty viïỵn thưng
mưåt cấch cưng bùçng vâ húåp
l;
- Chín bõ trònh MPT thưng
qua Thỗa thån kïët nưëi mêỵu,
àïí cưng chng vâ cấc cưng ty
u cêìu kïët nưëi sûã dng.
• Kïët nưëi: Àïì cêåp lẩi nhûäng khđa
cẩnh chđnh ca Phấp lïånh vâ
lâm rộ nhûäng vêën àïì vïì kïët
nưëi:
- Vïì vêën àïì cûúác phđ kïët nưëi
dûåa trïn giấ thânh, phẫi bốc
tấch mưåt cấch húåp l theo
nhûäng thânh phêìn mẩng vâ
cấc quấ trònh dõch v, khưng
phên biïåt giûäa cấc loẩi hònh
dõch v;
- Chi tiïët hốa ngun tùỉc àẫm
bẫo rùçng ngûúâi sûã dng àûúåc
tûå do lûåa chổn bêët cûá nhâ

cung cêëp dõch v nâo mâ hổ
mën;
- Phđ kïët nưëi liïn quan túái
nhûäng dõch v phưí cêåp phẫi
àûúåc àõnh rộ.
Quy àõnh quẫn l vïì viïỵn
thưng
Trong nhûäng nùm qua, MPT àậ ban
hânh mưåt loẩt quët àõnh àïí lâm
rộ nhûäng chiïën lûúåc, chđnh sấch vâ
cú chïë quẫn l ca mònh. Nhûäng
quët àõnh nây chûáa àûång hâng
loẩt vêën àïì chûa àûúåc giẫi quët
ca Bưå nây, gưìm cẫ viïỵn thưng,
bûu chđnh vâ IT. Nhûäng vêën àïì
quan trổng àậ nïu bao gưìm viïåc
tẩo ra qu viïỵn thưng phưí cêåp ca
Viïåt Nam, lâm sấng tỗ nhûäng vêën
àïì vïì giấ cûúác, tiïu chín thiïët bõ,
mưåt vâi th tc cú bẫn vïì IT. Mưåt
àiïìu àùåc biïåt lâ nùm 2003, sau
mưåt thúâi gian trò hoận khấ lêu,
MPT àậ húåp phấp hốa cấc dõch v
VoIP, cho phếp ngûúâi dên thûåc
hiïån cấc cåc gổi qëc tïë chi phđ
thêëp. Biïíu 4 cung cêëp bûác tranh
tưíng thïí vïì nhûäng vùn bẫn phấp
quy gêìn àêy.
Quy àõnh vïì giấ cûúác
MPT quẫn l giấ cûúác àưëi vúái

nhûäng nhâ khai thấc cố thõ phêìn
ch àẩo, trong khi nhûäng nhâ khai
thấc khấc àûúåc phếp tûå àùåt giấ.
Giấ cûúác úã Viïåt Nam vêỵn côn
àûúåc b chếo vâ khưng dûåa trïn
chi phđ. Nùm 2001, biïíu giấ ca
nhûäng cåc gổi qëc tïë vêỵn úã
mûác cao nhêët trïn thïë giúái, trong
khi biïíu giấ nưåi hẩt vâ gổi àûúâng
dâi trong nûúác khấ thêëp so vúái
12 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 13
Sưë vùn bẫn Ngây ban hânh Tốm tùỉt
04/2004/TT-BBCVT 29/11/2004 Phï chín vïì vi phẩm hânh chđnh trong bûu chđnh, viïỵn thưng vâ têìn sưë phưí radio.
191/2004/QÀ-BBCVT 8/11/2004 Thânh lêåp tưí chûác vâ khai thấc vïì qu dõch v viïỵn thưng cưng cưång úã Viïåt Nam.
41/2004/QÀ-BBCVT 5/10/2004 Ban hânh quy àõnh vïì tiïu chín thiïët bõ viïỵn thưng.
42/2004/CT-BBCVT 5/10/2004 Cưng bưë danh sấch thiïët bõ viïỵn thưng, u cêìu tem húåp tiïu chín.
07/2004/CT-BBCVT 19/7/2004 Tùng cûúâng quẫn l cấc àẩi l Internet cưng cưång.
06/2004/QÀ-TTg 7/5/2004 Lâm rộ võ trđ ca an toân, bẫo mêåt àưëi vúái bûu chđnh, viïỵn thưng vâ thưng tin Internet.
235/QÀ-TTg 2/3/2004
Phï duåt dûå ấn vïì ûáng dng vâ phất triïín phêìn mïìn múã ngìn úã Viïåt Nam, 2004-
2008.
101/2004/NÀ-CP 25/2/2004
Thânh lêåp cấc dõch v cêëp tónh, thânh phưë vïì bûu chđnh, bûu phêím úã cấc tónh, thânh
phưë trûåc thåc trung ûúng.
16/BBCVT-KHTC 6/01/2004 Ngun tùỉc àõnh giấ cho cấc doanh nghiïåp, cûúác phđ dûåa trïn giấ thânh.
217/2003/QÀ-TTg 27/10/2003
Quẫn l àưëi vúái doanh nghiïåp ch àẩo: nhûäng nhâ cung cêëp viïỵn thưng giûä đt hún 30%
thõ phêìn thõ trûúâng cố thïí tûå àõnh giấ.
99/2003/NÀ-CP 28/8/2003 Ban hânh quy àõnh vïì khu cưng nghïå cao.

148/2003/QÀ-BBCVT 26/8/2003 Tđnh toấn phđ kïët nưëi theo àiïìu khoẫn vâ hẩ thêëp mûác phđ trûúác.
75/2003/NÀ-CP 26/6/2003 Quy àõnh tưí chûác vâ hoẩt àưång ca thanh tra cưng nghïå MPT.
92/2003/QÀ-BBCVT 26/5/2003 Ban hânh quy àõnh quẫn l vâ sûã dng ngìn tâi ngun Internet, nhû tïn miïìn.
47/2003/QÀ-BBCVT 20/3/2003
Cung cêëp danh sấch nhûäng cưng ty viïỵn thưng sûã dng mẩng àiïån thoẩi mẩch cưng
(PSTN).
49/2003/QÀ-BBCVT 20/3/2003 Cung cêëp bẫng cûúác àiïån thoẩi di àưång trẫ sau GSM.
53/2003/QÀ-BBCVT 20/3/2003
Àiïìu chónh phđ mẩch vông ấp dng vúái nhâ cung cêëp tưíng àâi Internet (IXPs) vâ nhâ
cung cêëp dõch v Internet (ISPs).
55/2003/QÀ-BBCVT 20/3/2003
Cưng bưë bẫng giấ dõch v cho thụ mẩch vông viïỵn thưng qëc tïë ấp dng àưëi vúái
truy nhêåp IXP.
57/2003/QÀ-BBCVT 20/3/2003 Ban hânh mûác giấ lùỉp àùåt cưíng Internet qëc tïë trûåc tiïëp (IIG) vâ cho thụ IXP.
90/2002/NÀ-CP 11/11/2002 Nïu rộ chûác nùng,nhiïåm v, quìn hẩn vâ cú cêëu tưí chûác ca MPT.
43/2002/PL-UBTVQH10 01/10/2002
Àiïìu chónh mẩng vâ dõch v viïỵn thưng, chûúng trònh cêëp phếp vâ giấ cẫ, àõnh nghơa cấc
dõch v viïỵn thưng.
33/2002/QÀ-TTg 8/2/2002 Thưng qua kïë hoẩch phất triïín Internet giai àoẩn 2001-2005.
158/2001/QÀ-TTg 18/10/2001 Phï duåt chiïën lûúåc VNPT túái nùm 2010 vâ 2020.
Biïíu 4: Nhûäng quy àõnh gêìn àêy ca MPT
mûác trung bònh cấc nûúác trong
khu vûåc
3
.
Theo lưå trònh giẫm cûúác viïỵn
thưng,VNPT cng àậ giẫm cûúác
viïỵn thưng 9 lêìn trong 4 nùm qua.
Phđ àiïån thoẩi di àưång trẫi qua 5
lêìn giẫm liïn tiïëp. MPT àậ thưng

qua mưåt sưë quët àõnh trong nùm
2002 vâ 2003 àïí giẫm giấ vâ lâm
cho chng tûúng àûúng vúái cấc
nûúác trong khu vûåc. Nhû chó ra
trong Biïíu 5, hêìu hïët mûác giấ
qëc tïë àậ giẫm 50%, cấc dõch v
khấc nhû di àưång, Internet vâ cho
thụ kïnh mẩch vông àậ giẫm tûâ
10% xëng 30%. Nhûäng hânh
àưång nây sệ lâm giấ xđch lẩi gêìn
vúái chi phđ thûåc sûå; tuy nhiïn, quấ
trònh cên àưëi lẩi giấ cûúác chi tiïët
vêỵn chûa àûúåc àõnh rộ.
Mùåc d àậ giẫm nhiïìu, nhûng giấ
cûúác úã Viïåt Nam vêỵn chûa bùỉt kõp
vúái chín khu vûåc vâ qëc tïë.Vò
nhûäng dõch v nưåi hẩt vâ àûúâng dâi
côn àûúåc b chếo, mûác giấ nưåi hẩt
thêëp hún mûác trung bònh úã Àưng
Nam Ấ, chùèng hẩn Singapore, trong
khi cấc cåc gổi àûúâng dâi qëc tïë
côn cao hún nhiïìu.
Mưåt phong v biïíu vïì biïíu giấ tưët
lâ chín ca y ban Viïỵn thưng
Liïn bang M (FCC) àưëi vúái chđnh
sấch thanh toấn qëc tïë. FCC àùåt
ra cấc mûác cûúác thûúng lûúång
mc tiïu, lâ ëu tưë quët àõnh vïì
giấ cûúác cho cấc cåc gổi qëc tïë.
FCC chia cấc nûúác ra thânh 4

nhốm dûåa trïn mûác àưå phất triïín
kinh tïë do thưng tin tûâ Hiïåp hưåi
Viïỵn thưng Qëc tïë (ITU) vâ
Ngên hâng thïë giúái (WB) quy
àõnh. Nhû vêåy nhûäng mûác giấ
chín sau sệ àûúåc ấp dng:
1. Thu nhêåp cao: 15¢
2. Thu nhêåp khấ: 19¢
3. Thu nhêåp trung bònh: 19¢
4. Thu nhêåp thêëp: 23¢
FCC theo dội nhûäng nhâ khai thấc
chi phưëi thõ trûúâng vâ tûâ àố cố
thïí àùåt ra mûác giấ cao hún mûác
chung toân cêìu. FCC miïỵn trûâ cho
nhûäng nhâ khai thấc ch àẩo àậ
thûúng lûúång mûác giấ thêëp hún
chín. Àïën nay 163 nûúác àậ àẩt
àûúåc mûác chín nây, trong àố
khưng cố Viïåt Nam
4
. ÚÃ nhûäng
nûúác mâ nhâ khai thấc ch àẩo
chó cố thõ trûúâng lâ 0,23 àưla thò
bõ coi lâ nhûäng nûúác thu nhêåp
thêëp theo biïíu giấ mc tiïu qëc
tïë ca FCC.Thấng Giïng nùm
2005, FCC àậ tđnh toấn cûúác phđ
tûâ M – Viïåt Nam lâ 1,19
àưla/pht cưång vúái 2 àưla cho
mưåt lêìn kïët nưëi – cao hún nhiïìu

so vúái mûác chín ca FCC vâ
chín mûåc qëc tïë.
14 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
Sưë vùn bẫn Ngây ban hânh Tốm tùỉt
55/2001/NÀ-CP 23/8/2001 Nïu rộ vai trô quẫn l, àiïìu khoẫn vâ sûã dng dõch v Internet.
81/2001/QÀ-TTg 24/5/2001
Vẩch hânh àưång àïí thûåc hiïån Chó thõ 58-CT/TW vâ tùng cûúâng ûáng
dng vâ phất triïín ICT cho giai àoẩn 2001-2005.
Chó thõ ca Tưíng cc Bûu àiïån
01/2001/TCBÀ
4/1/2001
Àûa viïåc thûåc hiïån Chó thõ 58-CT/TW vâo nhûäng lơnh vûåc bûu chđnh,
viïỵn thưng vâ IT.
Chó thõ 58-CT/TW ca Bưå Chđnh trõ 17/10/2000 Chó àẩo gia tùng phất triïín IT, viïỵn thưng vâ cấc lơnh vûåc liïn quan.
99/1998/QÀ-TTg 26/5/1998 Ban hânh quy àõnh vïì giấ cûúác bûu chđnh vâ viïỵn thưng.
Nghõ àõnh sưë 79/CP 19/6/1997
Cưng bưë th tc giẫi quët tranh chêëp trong lơnh vûåc bûu chđnh, viïỵn
thưng vâ têìn sưë vư tuën àiïån.
Ngìn: Djankov, S. vâ nhûäng tấc giẫ khấc, 2003. Quy àõnh quẫn l vïì gia nhêåp, tr. 47.
Biïíu 5:Biïíu giấ àưëi vúái dõch v qëc tïë úã Viïåt Nam (àưla/pht)
Dõch v 12/2001 7/2002 01/2003 01/2003
Cåc gổi túái cấc nûúác ASEAN 1,70-2,30 1,50-1,70 1,30-1,40 0,90-1,30
Cåc gổi àïën Chêu Êu, M, c 2,30-2,00 1,80-2,00 1,50-1,70 1,00-1,40
Cåc gổi qëc tïë qua VoIP 1,2 0,75
__________
3. ITU, Nghiïn cûáu trûúâng húåp Internet ca Viïåt
Nam, 03/2002.
__________
4. Thưng bấo ca FCC sưë DA04-1584, ngây
28/5/2004.

Kïët nưëi
Kïët nưëi giûäa cấc mẩng viïỵn thưng
lâ àiïìu kiïån cho mưåt ngânh viïỵn
thưng cẩnh tranh cố hiïåu quẫ. Kïët
nưëi cho phếp truìn thoẩi, sưë liïåu,
hònh ẫnh tûâ nhâ cung cêëp mẩng
nây túái nhâ cung cêëp mẩng khấc,
cho phếp lûu lûúång bùỉt àêìu tûâ
mưåt mẩng túái mưåt mẩng khấc.
Chùèng hẩn nhû cåc gổi qëc tïë
bùỉt àêìu tûâ Viïåt Nam cố thïí kïët
nưëi vúái mẩng mùåt àêët, mẩng nây
chuín cåc gổi túái cưíng qëc tïë.
Àïën lûúåt mònh, mẩng nây cố thïí
kïët nưëi vúái nhiïìu nhâ khai thấc
qëc tïë trûúác khi cåc gổi kïët
thc úã àiïím dûâng qëc tïë.Toân
bưå cưng viïåc kïët nưëi nây cho phếp
liïn lẩc trûåc tiïëp vúái ngûúâi sûã dng
àêìu cëi.
Kïët nưëi àêíy mẩnh tđnh hiïåu quẫ
ca nhûäng nhâ khai thấc viïỵn
thưng, cho phếp nhûäng nhâ khai
thấc chia sễ tâi sẫn mẩng, do vêåy,
mưåt nhâ khai thấc khưng cêìn xêy
dûång thïm mẩng khi lûu lûúång
khưng àẫm bẫo chi phđ. ÚÃ nhûäng
thõ trûúâng cẩnh tranh múái, nhûäng
nhâ khai thấc múái cố thïí cung cêëp
dõch v mâ khưng cêìn àêìu tû àẩi

trâ àïí xêy dûång mẩng àûúâng trc,
mẩng nưåi hẩt hóåc cấc hẩ têìng
khấc. Hiïån nay, viïåc kïët nưëi giûäa
nhûäng mẩng cẩnh tranh àậ xët
hiïån rưång rậi nhû mưåt cú chïë
quan trổng àưëi vúái viïåc ấp dng
nhûäng ẫnh hûúãng ca thõ trûúâng
trong mưåt mưi trûúâng viïỵn thưng
àưåc quìn.Theo mưåt bấo cấo gêìn
àêy ca Sấng kiïën chđnh sấch
Internet toân cêìu ca Viïåt Nam
(GIPI), mưåt tưí chûác phi Chđnh ph
toân cêìu xc tiïën cẫi cấch låt
phấp vâ chđnh sấch, qua àố hưỵ trúå
àïí mưi trûúâng Internet phất triïín
mẩnh, thò kïët nưëi lâ ëu tưë quët
àõnh quan trổng nhêët ca viïåc
chuín àưíi thânh cưng tûâ thõ
trûúâng viïỵn thưng àưåc quìn sang
cẩnh tranh
5
.
Nhûäng vêën àïì cú bẫn àưëi vúái cú
chïë kïët nưëi ca Viïåt Nam cng
àûúåc àïì cêåp trong Phấp lïånh,
theo àố têët cẫ cấc cưng ty viïỵn
thưng phẫi cố quìn kïët nưëi mẩng
ca mònh vúái mẩng ca cấc cưng
ty viïỵn thưng khấc vâ cố nghơa v
cho phếp cấc cưng ty viïỵn thưng

khấc kïët nưëi vâ truy nhêåp vâo
mẩng hay dõch v ca mònh trïn
cú súã cấc àiïìu kiïån cưng bùçng vâ
húåp l.Truy nhêåp vâ kïët nưëi tẩi
mổi àiïím khẫ thi vïì k thåt vâ
kinh tïë lâ bùỉt båc àưëi vúái nhûäng
nhâ cung cêëp dõch v nùỉm giûä
thiïët bõ vâ cú súã hẩ têìng thiïët
ëu. Phấp lïånh nây cng cho rùçng
cấc thỗa thån vïì kïët nưëi do cấc
doanh nghiïåp thûúng thuët,
trong khi cûúác kïët nưëi do Bưå
BCVT àiïìu tiïët. Cấc quy àõnh
chđnh lâ:
• Cûúác kïët nưëi dûåa theo giấ
thânh: Phấp lïånh quy àõnh rùçng
viïåc tđnh toấn phđ kïët nưëi sệ
dûåa trïn giấ thânh. Cố mưåt àiïìu
khoẫn cho phếp nhâ khai thấc
tđnh gưåp chi phđ cho dõch v
viïỵn thưng phưí cêåp (CSO)
trong thang giấ.Vúái mc àđch
tẩo cú súã cho cú chïë kïët nưëi úã
Viïåt Nam, quy àõnh nây thiïëu
hai chi tiïët c thïí sau:
- Khấi niïåm chđnh xấc vïì giấ
thânh lâ gò? Mùåc d hêìu hïët
cấc nûúác àậ xấc àõnh vâ tđnh
toấn giấ thânh theo phûúng
phấp hûúáng túái tûúng lai,

dõch v tưíng thïí, chi phđ tùng
dêìn dâi hẩn (TSLRIC). Quấ
trònh tđnh chi phđ cho cấc
dõch v mẩng úã Viïåt Nam lâ
mưåt nhiïåm v khố khùn vâ
phûác tẩp.
- Khoẫn cưång thïm vâo cûúác
kïët nưëi liïn quan àïën CSO
lâ gò?
• Bốc tấch cấc cêëu phêìn cêëu
thânh mẩng lûúái: Phấp lïånh
vïì viïỵn thưng cêëm cấc doanh
nghiïåp súã hûäu cú súã hẩ têìng tûâ
chưëi kïët nưëi mâ khưng cố l do
nïëu viïåc kïët nưëi khẫ thi vïì kinh
tïë vâ k thåt.Tuy nhiïn, chûa
cố quy àõnh nâo vïì kïët nưëi u
cêìu sûå bốc tấch àêìy à (vđ d
doanh nghiïåp mën truy nhêåp
khưng nïn bõ båc phẫi chõu chi
phđ ca cấc phêìn mẩng hóåc kïët
nưëi mâ hổ khưng cêìn cho viïåc
cung cêëp dõch v ca hổ).
• Kïët nưëi tẩi têët cẫ nhûäng
àiïím khẫ thi trïn mẩng:
Nhòn chung Phấp lïånh vïì viïỵn
thưng àấp ûáng àûúåc u cêìu
nây, nhûng khưng nïu c thïí.
Viïåc dng chung àõa àiïím – mưåt
ëu tưë chđnh ca kïët nưëi – cng

àûúåc àïì cêåp trong Phấp lïånh nây.
Àiïìu 43(2) àiïìu chónh viïåc dng
chung nhûäng àiïím kïët nưëi vâ cú
súã vêåt chêët k thåt qua thỗa
thån kïët nưëi giûäa hai bïn tham
gia k kïët.Trong vông 45 ngây mâ
cấc bïn chûa àẩt àûúåc thỗa thån
(thúâi hẩn do MPT àùåt ra), MPT sệ
can thiïåp. Quët àõnh ca MPT cố
thïí àûúåc àûa ra xem xết tẩi toâ
hânh chđnh; tuy nhiïn, cố cấc vêën
àïì trong hïå thưëng phấp l khiïën
lûåa chổn nây khưng thûåc tïë.
Quy àõnh ca Bưå BCVT nhùçm
hûúáng dêỵn triïín khai Phấp lïånh àậ
lâm rộ mưåt sưë vêën àïì liïn quan
túái kïët nưëi chûa àûúåc c thïí
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 15
__________
5. Trong bấo cấo "Thc àêíy cẫi cấch chđnh sấch
vâ khn khưí phấp l cho Internet úã Viïåt
Nam - Bấo cấo àấnh giấ", 3/2004.
trong Phấp lïånh. Quët àõnh
148/2003/QÀ-BBCVT ca MPT,
ngây 28 thấng 8 nùm 2003 àậ lâm
rộ chi phđ kïët nưëi gưìm hai phêìn:
a) phđ kïët nưëi vâ b) chi phđ thiïët
lêåp kïnh kïët nưëi. Phđ kïët nưëi àûúåc
xấc àõnh nhû sau:
• Dûåa trïn giấ thânh cho kïët nưëi;

• Vúái ngun tùỉc khưng phên biïåt
giûäa cấc dõch v khấc nhau, giûäa
cấc cưng ty viïỵn thưng khấc
nhau hóåc giûäa cấc thânh viïn
ca mưåt cưng ty viïỵn thưng vúái
nhûäng cưng ty viïỵn thưng khấc;
• Trïn cú súã bốc tấch húåp l cấc
hẩng mc mẩng hóåc cấc giai
àoẩn cung cêëp dõch v;
• ÚÃ mûác cố thïí so sấnh vúái phđ
kïët nưëi ca cấc nûúác trong khu
vûåc.
Chđnh ph àậ c thïí hốa vêën àïì
vïì phđ kïët nưëi trong Quët àõnh
ca Th tûúáng Chđnh ph
217/2003/QÀ-TTg ban hânh thấng
10 nùm 2003 vâ Nghõ àõnh Viïỵn
thưng 160/2004/NÀ-CP ban hânh
thấng 9 nùm 2004 quy àõnh vïì vêën
àïì kïët nưëi mưåt cấch toân diïån
nhûng khưng thay àưíi nhûäng chi
tiïët àậ rộ râng trong cấc quy àõnh
trûúác àêy. Mùåc d àậ cố nhûäng
quy àõnh nây, nhûng vêỵn côn mưåt
sưë vêën àïì tiïìm êín trong chïë àưå
kïët nưëi úã Viïåt Nam cố thïí àûúåc
coi lâ hânh vi cẫn trúã cẩnh tranh
nhû vêën àïì k thåt vâ nhûäng
kiïìm chïë giấ cẫ. Nhûäng vêën àïì liïn
quan túái hai hânh vi nây cng

àûúåc àïì cêåp dûúái àêy.
Viïån l do vïì k thåt àïí trò hoận
kïët nưëi
Cố nhiïìu l do vïì k thåt àûúåc
dng àïí giẫi thđch cho viïåc khưng
cung cêëp kïët nưëi cưng bùçng.
Nhûäng vêën àïì k thåt nây
thûúâng dêỵn túái sûå trò hoận kếo dâi
trong kïët nưëi. Mưåt vđ d gêìn àêy
liïn quan túái dõch v S-Fone, mẩng
di àưång bùỉt àêìu khai thấc tûâ giûäa
nùm 2003. Nhu cêìu thiïët ëu ca
mưåt mẩng di àưång múái lâ khẫ
nùng kïët nưëi dõch v nhùỉn tin vúái
nhûäng nhâ cung cêëp àiïån thoẩi di
àưång khấc, nhû Vinaphone vâ
MobiFone.Theo kïë hoẩch ban
àêìu, viïåc kïët nưëi sệ àûúåc hoân têët
vâo thấng 12 nùm 2003, nhûng
àïën giûäa nùm 2004 vêỵn chûa hoân
thânh. Nhûäng kiïën tûâ ban quẫn
l S-Fone nïu rộ nhûäng khố khùn
ca viïåc thûåc hiïån kïët nưëi, dûúái
àêy lâ mưåt sưë trđch àoẩn:
“Têët nhiïn, cố mưåt sưë vêën àïì
vïì k thåt trong viïåc kïët nưëi
nhûäng mẩng khấc nhau nhûng
àêëy khưng phẫi lâ vûúáng mùỉc
lúán.Vûúáng mùỉc thûåc sûå lâ liïåu
VNPT cố mën S-Fone àûúåc

kïët nưëi hay khưng?”
“Cityphone thò khưng tûúng
thđch nhûng àûúåc kïët nưëi mưåt
cấch nhanh chống vúái cấc mẩng
di àưång ca VNPT, trong khi àố
S-Fone phẫi mêët mưåt thúâi gian
dâi. Nïëu VNPT cố thấi àưå húåp
tấc thò chó cêìn 10 ngây lâ giẫi
quët xong mổi viïåc”.
VNPT cng sûã dng l do k
thåt àïí tûâ chưëi kïët nưëi tẩi nhûäng
àiïím khẫ thi vïì k thåt. Mưåt vđ
d àấng ch nhêët àố lâ VNPT
u cêìu S-Fone kïët nưëi vúái mẩng
di àưång ca VNPTkhưng trûåc tiïëp
qua tưíng àâi trung kïë, mâ giấn
tiïëp qua tưíng àâi àûúâng dâi do
VNPT quẫn l. Àiïìu nây àậ khiïën
S-Fone phẫi trẫ thïm 250 àưìng
/pht.Theo S-Fone, chi phđ trẫ
thïm nây tiïu tưën ca S-Fone hún
1,4 tó àưìng chó trong 6 thấng cëi
nùm 2003. Nùm 2004, S-Fone phẫi
trẫ mưåt àïën hai tó àưìng. Nhûäng
chi phđ tùng thïm nây àậ kiïìm
chïë sûác cẩnh tranh vâ lúåi nhån
ca cưng ty. Àấng ch lâ sûå
khưng cưng bùçng nây khưng chó
àûúåc ấp dng vúái S-Fone, mâ
Mobifone cng phẫi trẫ phđ ph

thïm nhû vêåy.
Theo mưåt giấm àưëc ca S-Fone,
viïåc kïët nưëi giấn tiïëp qua tưíng àâi
àûúâng dâi lâ cố thïí hiïíu vâ chêëp
nhêån àûúåc trong quấ khûá, khi cấc
vêën àïì k thåt ca viïåc kïët nưëi
mưåt mẩng CDMA vúái mưåt mẩng
GMS côn múái mễ vúái VNPT.Tuy
nhiïn, gêìn àêy nùng lûåc k thåt
àậ àûúåc cẫi thiïån, nhûng tònh hònh
vêỵn khưng thay àưíi.
Thấng 7 nùm 2004, S-Fone àậ àïì
nghõ Bưå BCVT can thiïåp àïí båc
VNPT phẫi cung cêëp kïët nưëi trûåc
tiïëp. Bưå BCVT cho rùçng khưng
thïí xem xết giẫi phấp nâo đt nhêët
lâ cho àïën àêìu nùm 2005, cëi
cng thấng 9 nùm 2004 S-Fone lẩi
àïì nghõ rùçng nïëu kïët nưëi vêỵn phẫi
thưng qua tưíng àâi àûúâng dâi, S-
Fone sệ khưng phẫi trẫ khoẫn chi
phđ ph thïm 250 àưìng /pht.Tuy
nhiïn, cho àïën nay cẫ Bưå BCVT
vâ VNPT àïìu chûa cố phẫn hưìi
nâo. Cng theo cấn bưå quẫn l
ca S-Fone thò:
“VNPT thûåc sûå cố mổi thûá liïn
quan túái cú súã hẩ têìng viïỵn
thưng, cấc doanh nghiïåp múái
trong ngânh nây phẫi thụ cú

súã vêåt chêët hóåc cú súã hẩ têìng
ca VNPT.Vêën àïì lâ viïåc thụ
ln gùåp rêët nhiïìu khố khùn.
Àưi khi mêët rêët nhiïìu thúâi gian
vâ àưi khi phẫi trẫ chi phđ cao.
Thêåm chđ viïåc àâm phấn vúái
VNPT cng lâ vêën àïì nan giẫi.
MobiFone vâ Vinaphone lâ
16 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM
nhûäng nhâ àưåc quìn úã Viïåt
Nam.Tưi hiïíu rùçng hổ khưng
mën chng tưi kïët nưëi cấc
dõch v SMS (dõch v nhùỉn tin
ngùỉn).Theo tưi, nïëu hổ khưng
sùén lông kïët nưëi nhûäng dõch v
nhùỉn tin vúái S-Fone, Bưå BCVT
nïn can thiïåp àïí dân xïëp vâ
båc VNPT cho phếp kïët nưëi
cấc nhùỉn tin giûäa MobiFone,
Vinafone vâ mẩng ca chng tưi
câng nhanh câng tưët. Nïëu Bưå
BCVT àậ lâm nhû vêåy thò dõch
v nhùỉn tin ca chng tưi àậ
àûúåc kïët nưëi chó trong 6
thấng
6
.”
Vêën àïì thûúng mẩi/àõnh giấ kïët
nưëi
Phđ kïët nưëi vúái VNPT àûúåc têët cẫ

cấc cưng ty khấc coi lâ quấ cao vâ
chiïëm 60-70% chi phđ ca nhûäng
nhâ khai thấc cẩnh tranh. Giấ cûúác
cao nhû vêåy àậ lâm giẫm khẫ nùng
cẩnh tranh vïì giấ giûäa cấc nhâ
cung cêëp dõch v viïỵn thưng. Mưåt
trong nhûäng vêën àïì dêỵn àïën phđ
kïët nưëi cao lâ, cho àïën nay nhûäng
mûác cûúác àố vêỵn chûa àûúåc tđnh
trïn cú súã giấ thânh. Hiïån nay, phđ
kïët nưëi do Bưå BCVT thưng qua
dûåa trïn thưng tin do VNPT cung
cêëp.Tuy nhiïn, hïå thưëng hẩch toấn
ca VNPT lẩi khưng àưåc lêåp, khưng
thïí tđnh toấn chi phđ kïët nưëi chđnh
xấc àûúåc. Do àố, phđ kïët nưëi cố
thïí bõ tđnh cao vâ cấc nhâ khai
thấc dõch v phẫi gấnh chõu.
Mưåt vêën àïì khấc lâ VNPT sûã dng
quìn cố thõ phêìn khưëng chïë ca
mònh àïí thu thïm phđ àưëi vúái cấc
cưng ty khấc.Theo quy àõnh 148
ca Bưå BCVT - chi phđ àïí thiïët
lêåp vâ duy trò kïnh kïët nưëi giûäa
hai mẩng phẫi àûúåc tđnh cưng bùçng
giûäa cấc mẩng.Tuy nhiïn, trïn thûåc
tïë úã nhiïìu trûúâng húåp, cấc bûu
àiïån tónh àậ båc cấc cưng ty múái
phẫi trẫ thïm phđ nêng cêëp àûúâng
cấp vâ nhûäng cú súã vêåt chêët cú

bẫn khấc.Vúái l do VNPT khưng
cố sùén cấc cú súã vêåt chêët àố, cấc
àưëi th cẩnh tranh chùèng côn sûå
lûåa chổn nâo àânh phẫi trẫ toân
bưå chi phđ àố nïëu mën dõch v
ca mònh àûúåc kïët nưëi.
Nhûäng thđ d àố cho thêëy, mùåc d
cố lúåi rộ râng trong kïët nưëi,
nhûng viïåc thûåc hiïån mưåt chïë àưå
kïët nưëi tiïn tiïën vâ hiïåu quẫ lâ
mưåt nhiïåm v rêët khố khùn, mâ
thûúâng gêy tranh cậi. Nhûäng tranh
lån vïì kïët nưëi lâ phưí biïën úã
nhiïìu nûúác vâ Viïåt Nam cng
khưng phẫi lâ ngoẩi lïå. Mùåc d cấc
ëu tưë tûå do hốa vâ cẩnh tranh àậ
àûúåc àûa vâo chïë àưå quẫn l kïët
nưëi, àậ cố nhûäng khiïëu nẩi tûâ
nhûäng nhâ khai thấc cẩnh tranh úã
Viïåt Nam.Trong khi nhûäng quy
àõnh ca Viïåt Nam vïì chïë àưå kïët
nưëi nối chung lâ thån lúåi, thò vêỵn
côn mưåt vâi bêët ưín vïì quẫn l, vâ
cng chùèng ngẩc nhiïn khi vêỵn côn
cố nhûäng khố khùn trong viïåc
thûåc thi kïët nưëi thûåc sûå giûäa
nhûäng nhâ khai thấc.
Cam kïët qëc tïë
Cú cêëu phấp l vûâa àûúåc mư tẫ
nhòn chung lâ ph húåp vúái nhûäng

u cêìu chưëng hânh vi phi cẩnh
tranh àậ àûúåc àïì cêåp trong nhûäng
hiïåp àõnh qëc tïë mâ Viïåt Nam
vûâa k kïët. C thïí, Hiïåp àõnh
Thûúng mẩi Song phûúng Viïåt -
M àûúåc Viïåt Nam k kïët vâo
thấng 7 nùm 2000 àậ ấp dng
nhûäng àiïìu khoẫn chđnh vïì cẩnh
tranh ca Tưí chûác Thûúng mẩi
Thïë giúái (WTO), Hiïåp àõnh chung
vïì Thûúng mẩi vâ dõch v (GATS),
Ph lc ca GATS vïì viïỵn thưng
vâ Tâi liïåu Tham chiïëu ca WTO
vïì Viïỵn thưng cú bẫn (Tâi liïåu
Tham chiïëu).
Trong khi BTA u cêìu phẫi cố
nhûäng hânh àưång ph húåp vúái
nhûäng hiïåp àõnh viïỵn thưng qëc
tïë, hiïåp àõnh nây cng cố nhûäng
mc tiïu c thïí liïn quan túái viïåc
cho phếp àêìu tû nûúác ngoâi vâo
ngânh viïỵn thưng Viïåt Nam. Biïíu 6
chó ra mûác àưå àêìu tû ca M trong
sët quấ trònh thûåc hiïån BTA.
Nhûäng cam kïët qëc tïë ca Viïåt
Nam gùỉn liïìn vúái BTA vâ nhûäng
tâi liïåu tham khẫo viïåc thûåc thi vâ
tn th cam kïët àûúåc tốm tùỉt
trong Biïíu 7.
Cú cêëu quẫn l ca Viïåt Nam àậ

ph húåp vúái nhiïìu cam kïët qëc
tïë mâ Viïåt Nam àậ tham gia liïn
quan àïën lơnh vûåc viïỵn thưng vâ
nhûäng cam kïët mâ Viïåt Nam cố
thïí sệ phẫi thûåc hiïån trong quấ
trònh gia nhêåp WTO. Àưìng thúâi,
nhûäng khoẫng cấch côn lẩi cêìn
àûúåc xốa bỗ bùçng nhûäng quy àõnh
múái vâ sûãa àưíi nhûäng quy àõnh
hiïån hânh. Khuën nghõ ca Bấo
cấo nây lâ Tâi liïåu Tham chiïëu phẫi
lâ àiïím têåp trung àêìu tiïn khi Viïåt
Nam múã cûãa vúái nhûäng lúåi đch ca
WTO. Bẫn Tham chiïëu cố nghơa
thc àêíy cẩnh tranh trong ngânh
viïỵn thưng vâ cng hưỵ trúå Viïåt
Nam hoân thiïån khn khưí phấp
l vïì viïỵn thưng.
Chđnh sấch chđnh thûác vâ nhûäng
tâi liïåu quẫn l àậ àûúåc àïì cêåp
trong chûúng nây lâ khấ múã àưëi
vúái cẩnh tranh cng nhû àưëi vúái
cấc ngun tùỉc thõ trûúâng, vâ
NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CẨNH TRANH NGÂNH VIÏỴN THƯNG VIÏÅT NAM 17
__________
6. Àấng lûu lâ kïët nưëi nhùỉn tin giûäa S-Fone vâ
Viettel Mobile àậ àûúåc thûåc hiïån chó sau mưåt
vâi thấng, vâ trûåc tiïëp chûá khưng qua tưíng àâi
trung gian.