SKKN Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc phân biệt lỗi hỏi -ngã lỗi cho học sinh tiểu học

Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
I. Lý do chän ®Ị tµi
Gi÷ g×n sù trong s¸ng cđa TiÕng viƯt lµ mét c«ng viƯc cã ý nghÜa quan
träng. C«ng viƯc nµy nh»m vµo nhiỊu mơc tiªu cơ thĨ kh¸c nhau. Mét trong
nh÷ng mơc tiªu c¬ b¶n nhÊt mµ cè Thđ tíng Ph¹m V¨n §ång ®· nãi: Ph¶i
lµm sao cho “ë níc ta sè ngêi viÕt tèt, nãi tèt mçi ngµy mét nhiỊu h¬n. Yªu
cÇu nµy rÊt quan träng v× x· héi ta ®ang ph¸t triĨn, v× ta ®ang lµm c¸ch m¹ng
t tëng vµ v¨n ho¸ vµ c¸ch m¹ng khoa häc kü tht”. Mn ®¹t tíi mơc tiªu
nµy chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i lo tỉ chøc cho ®«ng ®¶o qn chóng, häc sinh ®Ỉc
biƯt lµ häc sinh tiĨu häc ®ỵc rÌn lun ng«n ng÷ mét c¸ch cã hiƯu qu¶, nhÊt lµ
®äc, viÕt ®óng dÊu hái, ng·.
RÌn lun ng«n ng÷ lµ mét ho¹t ®éng gi¸o dơc, gi¸o dơc ng«n ng÷.
Nã ph¶i ®ỵc x©y dùng trªn nh÷ng c¬ së lý ln khoa häc v÷ng ch¾c. Nhng rÌn
lun ®äc tèt, viÕt tèt kh«ng thĨ ®¬n thn tËp trung vµo viƯc trang bÞ lý
thut ng«n ng÷, lý thut khoa häc vỊ TiÕng viƯt mµ tríc hÕt lµ ph¶i ®a ngêi
häc vµo ho¹t ®éng ng«n tõ, vµo thùc tiƠn ®äc, viÕt mét c¸ch cơ thĨ, qua ®ã mµ
h×nh thµnh nh÷ng kü n¨ng, nh÷ng thãi quen ®óng chn. Mn thÕ cÇn ph¶i
x¸c lËp mét quy tr×nh thùc hµnh, x©y dùng mét hƯ thèng nh÷ng bµi tËp ®ỵc
c©n nh¾c, tÝnh to¸n dùa trªn c¸c quy lt ng«n ng÷ häc, gi¸o dơc häc, t©m lý -
ng«n ng÷ häc (cơ thĨ lµ c¸c quy lt tiÕp nhËn vµ vËn dơng tiÕng mĐ ®Ỵ), gióp
häc sinh - nhÊt lµ häc sinh tiĨu häc cã thãi quen ®äc vµ viÕt ®óng dÊu hái, ng·.
RÌn lun cho häc sinh nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt trong giao tiÕp nhÊt lµ trong
khi viÕt. §Ĩ ®¹t ®ỵc mơc ®Ých Êy lµ c¶ mét qu¸ tr×nh phÊn ®Êu bỊn bØ cđa toµn
ngµnh gi¸o dơc, cđa mäi trêng häc, trong ®ã mçi mét gi¸o viªn ®øng líp ®ãng
mét vai trß quan träng trong viƯc h×nh thµnh cho häc sinh thãi quen, kü n¨ng
®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶.
Lµ mét ngêi gi¸o viªn ®ỵc trùc tiÕp gi¶ng d¹y, t«i nhËn thÊy häc sinh
cđa miỊn Trung nãi chung vµ cđa Qu¶ng B×nh nãi riªng ®Ịu nãi - ®äc ph©n
biƯt thanh hái ng· cha chn nªn khi viÕt thêng ph¹m lçi chÝnh t¶ lµ lÉn lén
hai dÊu thanh nµy. Cã thĨ nãi ®©y lµ lo¹i lçi phỉ biÕn nhÊt. ChÝnh v× vËy víi
mong mn h×nh thµnh cho häc sinh thãi quen vµ kü n¨ng vËn dơng quy t¾c

GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 1
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
ph©n biƯt hái ng· khi ®äc vµ viÕt, t«i ®· chän ®Ị tµi “Một số kinh nghiệm
vận dụng quy tắc phân biệt lỗi hỏi -ngã lỗi cho học sinh tiểu học .”
II. C¬ së lý ln vµ thùc tiƠn
1. C¬ së lý ln:
Trong nỊn v¨n ho¸ d©n téc, ng«n ng÷ cã mét ý nghÜa ®Ỉc biƯt. Nh×n ë
qu¸ tr×nh ph¸t triĨn, ng«n ng÷ d©n téc lµ mét s¸ng t¹o cđa céng ®ång x· héi.
Nã h×nh thµnh tõ xa xa, thËm chÝ tõ tríc nh÷ng ngµy d©n téc ra ®êi. Khi ®ỵc
vËn dơng trong giao tiÕp h»ng ngµy cđa x· héi, nã kh«ng ngõng ®ỵc trau dåi,
®ỵc bỉ sung vµ hoµn thiƯn ®Ĩ ngµy mét tinh x¸c h¬n t¬ng øng víi møc ®é
phong phó, khÐo lÐo, tinh x¶o cđa nỊn s¶n xt vËt chÊt vµ tinh thÇn cđa x·
héi, ®Ĩ ®¹t tíi kh¶ n¨ng diƠn ®¹t ®ỵc tÊt c¶ mäi ý tëng cđa con ngêi ë tõng giai
®o¹n lÞch sư nhÊt ®Þnh.
Ng«n ng÷ lµ mét trong nh÷ng ®Ỉc trng c¬ b¶n cđa d©n téc. Mét céng
®ång ngêi nÕu kh«ng cïng chung tiÕng nãi th× lµm sao g¾n liỊn thµnh d©n téc?
Trong x· héi ph¸t triĨn hiƯn nay, khi mµ sù vËn dơng ch÷ viÕt ®¹t mét
møc ®é cùc kú réng lín, viƯc viÕt ®óng chÝnh t¶ ®èi víi con ngêi hiƯn ®¹i trë
thµnh mét yªu cÇu kh«ng thĨ coi nhĐ. Theo gi¸o sù tiÕn sü Ngun Kh¸nh
Toµn: “ph¸t ©m th× cã thĨ ch©m chíc chø chÝnh t¶ th× ph¶i chÝnh x¸c”.
Nhµ trêng phỉ th«ng, ®Ỉc biƯt nhµ trêng tiĨu häc cã mét nhiƯm vơ
quan träng vµo bËc nhÊt lµ trau dåi ng«n ng÷ cho häc sinh, lµ ®µo t¹o häc sinh
vỊ mỈt ng«n ngò. Ng«n ng÷ d¹y trong nhµ trêng ph¶i lµ ng«n ng÷ chn mùc,
chn mùc c¶ vỊ chÝnh t¶. Cho nªn cÇn ph¶i ®Ỉt viƯc lun chÝnh t¶ thµnh vÊn
®Ị. Ph¶i lµm sao cho ngµy cµng nhiỊu häc sinh ®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶. Mn
vËy c«ng viƯc rÌn lun ph¶i tỉ chøc mét c¸ch thêng xuyªn, ®óng ph¬ng ph¸p
vµ cã hiƯu qu¶.
2.C¬ së thùc tiƠn:
Trong qu¸ tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dơc, chóng ta thêng hay ®Ị cËp ®Õn
mèi quan hƯ gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh còng nh ¶nh hëng cđa nã ®èi víi qu¸

tr×nh d¹y häc. Bëi chÝnh sù t¸c ®éng qua l¹i cđa mèi quan hƯ nµy sÏ gãp phÇn
qut ®Þnh chÊt lỵng cđa qu¸ tr×nh d¹y häc.
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 2
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
Cø nh×n trỴ em tríc ti ®Õn trêng tiĨu häc (tõ 2 - 5 ti) häc nãi,
chóng ta cã thĨ thÊy ®ỵc nhiỊu ®iỊu ®Ỉc biƯt, cã thĨ nãi lµ kú diƯu n÷a. §ã lµ
c¸c em kh«ng ph¶i nhê ai d¹y c¶. Tõng bíc mét c¸c em tiÕn tíi ph¸t ©m gièng
nh ngêi lín. Trong qu¸ tr×nh nµy, m«i trêng giao tiÕp ®ãng vai trß v« cïng
quan träng. NÕu mäi ngêi giao tiÕp víi trỴ ®Ịu ph¸t ©m chÝnh x¸c th× sÏ gióp
c¸c em cã nh÷ng ng«n ng÷ chn x¸c. §èi víi ngêi d©n Qu¶ng B×nh nãi riªng
vµ to¸n miỊn Trung nãi chung, ph¸t ©m lÉn lén gi÷a dÊu hái, ng· nªn dÇn dÇn
sù ph©n biƯt dÊu hái, ng· trong trỴ rÊt khã kh¨n. Ph¸t ©m kh«ng ®óng hái, ng·
th× dÉn ®Õn viƯc lÉn lén trong khi viÕt lµ mét ®iỊu d¬ng nhiªn. ChÝnh v× vËy
khi trỴ bíc vµo trêng häc, ngêi gióp trỴ ®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶ ®ã lµ ngêi
thÇy. ThÇy gi¸o tiĨu häc gi÷ vai trß chđ ®éng trong viƯc gi¸o dơc tiĨu häc,
gióp häc sinh h×nh thµnh nh÷ng c¬ së ban ®Çu cho sù ph¸t triĨn ®óng ®¾n vµ
l©u dµi vỊ rÌn lun ng«n ng÷, cơ thĨ lµ viÕt ®óng chÝnh t¶. Tõ viƯc gi¸o dơc,
gióp ®ì cÇn h×nh thµnh cho häc sinh ý thøc tù gi¸c, thÝch thó thùc hiƯn nhiƯm
vơ häc tËp, vËn dơng - kiĨm tra quy t¾c chÝnh t¶ mäi lóc, mäi n¬i. C¸c em ph¶i
häc, ph¶i ®äc, ph¶i viÕt míi nhí ®ỵc quy t¾c chÝnh t¶ l©u dµi. DÇn dÇn ý thøc
®äc, viÕt ®óng dÊu hái, ng· sÏ trë thµnh thãi quen, kü n¨ng cđa b¶n th©n. Theo
sù híng dÉn cđa gi¸o viªn, häc sinh biÕt tù kiĨm tra, ®¸nh gi¸ vµ biÕt sưa ch÷a
nh÷ng lçi sai trong bµi lµm cđa m×nh.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®iỊu t«i nhËn thÊy râ lµ ®a sè c¸c em rÊt
lóng tóng khi ph©n biƯt hái, ng·. ChÝnh viƯc ph©n biƯt dÊu hái, ng· lÉn lén ë
c¸c em ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ®éi ngò gi¸o viªn. Qua c¸c ®ỵt kh¶o s¸t,
nhÊt lµ c¸c giê d¹y chÝnh t¶, t«i th¸y rÊt Ýt em viÕt ®óng, nh÷ng häc sinh viÕt
®óng thêng lµ nh÷ng häc sinh giái, c¸c em viÕt víi chÝnh nhËn thøc cđa c¸c
em chø kh«ng theo mét quy t¾c, quy lt nµo. §èi víi nh÷ng trêng thc vïng
miỊn khã kh¨n, sè lỵng häc sinh giái rÊt h¹n chÕ vËy th× nh÷ng em viÕt ®óng

chÝnh t¶ lµ bao nhiªu? B¶n th©n t«i ®· suy nghÜ vµ tr¨n trë rÊt nhiỊu. Ph¶i lµm
g× vµ lµm nh thÕ nµo ®Ĩ gióp c¸c em viÕt ®óng chÝnh t¶, gãp mét phÇn rÊt lín
vµo qu¸ tr×nh gi÷ g×n sù trong s¸ng cđa TiÕng viƯt? Sau bao nhiªu suy nghÜ,
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 3
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
t×m tßi nghiªn cøu vµ tr¶i nghiƯm, t«i ®· m¹nh d¹n ®a vµo c¸ch vËn dơng quy
t¾c ph©n biƯt dÊu hái, ng· cho trêng, cho líp.
III. Thùc tr¹ng viƯc vËn dơng quy t¾c ph©n biƯt
hái, ng· ë trêng tiĨu häc mü Thủ.
Ngay nh÷ng n¨m ®Çu thay s¸ch, thùc hiƯn ®ỉi míi gi¸o dơc, trêng tiĨu
häc Mü Thủ ®· triĨn khai thùc hiƯn vËn dơng quy t¾c ph©n biƯt hái, ng·. T«i
nhËn thÊy kü n¨ng ph©n biƯt cđa gi¸o viªn ®ỵc n©ng lªn râ rƯt, kh«ng khÝ líp
häc s«i nỉi h¬n, c¸c tiÕt chÝnh t¶ ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n vµ chÊt lỵng kh¶o s¸t
chÝnh t¶ - nhÊt lµ phÇn bµi tËp ph©n biƯt hái, ng· còng v× thÕ mµ ®ỵc n©ng cao
h¬n. ChÝnh v× lỴ ®ã, b¶n th©n t«i víi c¬ng vÞ lµ mét ngêi trùc tiÕp gi¶ng d¹y
líp 3, t«i lu«n x¸c ®Þnh cho m×nh b¶n lÜnh v÷ng vµng, thĨ hiƯn râ vai trß tiªn
phong trong viƯc vËn dơng quy t¾c ph©n biƯt hái, ng· cho häc sinh líp 3 hiƯn
nay ë trêng tiĨu häc Mü Thủ. Sau ®©y t«i xin tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vỊ
t×nh h×nh, ®Ỉc ®iĨm nhµ trêng vµ thùc tr¹ng cđa viƯc vËn dơng quy t¾c ph©n
biƯt hái ng· cđa gi¸o viªn vµ häc sinh
1. §èi víi gi¸o viªn:
§Ĩ gióp häc sinh vËn dơng tèt c¸c quy t¾c vỊ dÊu hái, ng·, gi¸o viªn
ph¶i cã qu¸ tr×nh nghiªn cøu, häc hái chu ®¸o, nghiªm tóc, ph¶i n¾m v÷ng
tõng quy t¾c vµ c¸ch vËn dơng. Khi lªn líp, gi¸o viªn cÇn ph¶i x¸c dÞnh mơc
tiªu vµ hiƯu qu¶ tõng quy t¾c, cÇn ®éng viªn, khun khÝch häc sinh häc thc
vµ m¹nh d¹n vËn dơng quy t¾c ë mäi lóc, mäi n¬i. Gi¸o viªn cÇn chÞu khã
kiĨm tra thêng xuyªn c¸c quy t¾c gióp häc sinh ghi nhí l©u vµ râ rµng. X©y
dùng phong trµo thi ®ua häc vµ vËn dơng quy t¾c gi÷a c¸c tỉ. Tỉ chøc c¸c trß
ch¬i cã néi dung vËn dơng quy t¾c hái, ng·. CÇn quan t©m nhiỊu h¬n ®Õn
nh÷ng ®èi tỵng häc u (nhÊt lµ kü n¨ng ph©n biƯt hái ng·)

2. §èi víi häc sinh:
Trong nh÷ng giê d¹y vËn dơng quy t¾c chÝnh t¶, yªu cÇu häc sinh thùc
hiƯn mét c¸ch nghiªm tóc, cơ thĨ vµ cã hiƯu qu¶. §Ĩ vËn dơng ®ỵc nhanh,
®óng, yªu cÇu häc sinh ph¶i häc thc. Cã thĨ tỉ chøc nh÷ng giê häc nhãm,
ngo¹i kho¸ ®Ĩ tù kiĨm tra lÉn nhau, gióp häc sinh cã c¬ héi vµ ®iỊu kiƯn n¨m
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 4
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
v÷ng quy t¾c. Kh«ng chØ gióp häc sinh n¾m v÷ng c¸ch vËn dơng quy t¾c mµ
qua nh÷ng giê häc ®ã cßn gióp c¸c em m¹nh d¹n, tù tin khi ®äc, viÕt.
Kh«ng chØ n¾m v÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o viªn, häc sinh mµ trêng
chóng t«i ®· m¹nh d¹n thùc hiƯn tèt c¸ch vËn dơng c¸c quy t¾c dÊu hái, ng·
trong nh÷ng giê chÝnh t¶ vµ ngoµi giê lªn líp. ChÝnh nhê thùc hiƯn tèt c¸c quy
t¾c mµ tÊt c¶ gi¸o viªn chóng t«i ®· nhĐ nhµng h¬n trong nh÷ng bµi tËp ®iỊn
dÊu hái, ng·; ph©n biƯt hái, ng·; häc sinh høng thó thùc hµnh ph©n biƯt hái,
ng·; kh«ng khÝ líp häc s«i nỉi h¬n, nhÊt lµ sè lỵng häc sinh biÕt ph©n biƯ hái,
ng· ngµy cµng t¨ng, kÕt qu¶ mang l¹i thËt ®¸ng khÝch lƯ.
* Tuy vËy trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy vÉn cßn mét sè
tån t¹i chÝnh:
Ben c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®ỵc, trêng tiĨu häc Mü Thủ vÉn cßn
nh÷ng bÊt cËp ë gi¸o viªn vµ häc sinh nªn hiƯu qu¶ ®em l¹i cha ®¸p øng víi
yªu cÇu cđa ngµnh. Trong khi thùc hiƯn c¸ch vËn dơng quy t¾c, mét sè gi¸o
viªn kh«ng chÞu khã nghiªn cøu, häc hái, t tëng cßn ng¹i khã; nhiỊu häc sinh
ý thøc häc cha cao, lêi häc thc, lêi vËn dơng nªn mét sè em vÉn cßn lóng
tóng khi ph©n biƯt hái, ng· ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn chÊt lỵng häc tËp cđa c¸c
em. Sau ®©y lµ chÊt lỵng chÝnh t¶ ®Çu n¨m cđa häc sinh líp 3C:
* ChÊt lỵng chÝnh t¶ ®Çu n¨m cđa häc sinh:
TS Giái Kh¸ TB Ỹu
SL % SL % SL % SL %
24 4 16,7 12 50 6 25 2 8,3
* Kü n¨ng ph©n biƯt lçi hái, ng·

TS Tèt Kh¸ TB Cha ®¹t
SL % SL % SL % SL %
24 9 37,5 7 29,2 4 16,7 4 16,7
Tríc thùc tr¹ng ®ã, vai trß cđa ngêi gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh híng dÉn
häc sinh vËn dơng quy t¾c ph©n biƯt hái ng· hÕt søc nỈng nỊ vµ cßn nhiỊu khã
kh¨n. Sau ®©y t«i xin m¹nh d¹n nªu ra mét sè quy t¾c ph©n biƯt hái, ng· mµ
trêng chóng t«i ®· thùc hiƯn:
IV. Mét sè quy t¾c vËn dơng ph©n biƯt hái, ng·.
1. Quy t¾c trong tõ l¸y:
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 5
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
Trong c¸c tõ l¸y cđa TiÕng viƯt cã quy lt bỉng, trÇm. Thanh ®iƯu
tiÕng ta, c¨n cø vµo ®é cao chia lµm hai nhãm: nhãm bỉng (thc ©m vùc cao)
gåm c¸c thanh: s¾c - hái - kh«ng vµ nhãm trÇm (thc ©m vùc thÊp) gåm c¸c
thanh: hun - ng· - nỈng. Trong tõ l¸y, tiÕng thø nhÊt ®· mang thanh bỉng th×
tiÕng thø hai còng sÏ mang thanh bỉng; ngỵc l¹i tiÕng nµy ®· mang thanh trÇm
th× tiÕng kia còng mang thanh trÇm (®é 700 tõ)
VÝ dơ:
a. T¬ng øng gi÷a c¸c thanh bỉng
- Ngang + hái: nho nhá, lỴ loi, vui vỴ
- S¾c + hái: V¾ng vỴ, tr¾ng trỴ, l¶nh lãt
- Hái + hái: láng lỴo, ®đng ®Ønh, thđng th¼ng
b. T¬ng øng gi÷a c¸c thanh trÇm:
- Hun + ng·: sõng s÷ng, rỊn rÜ, s½n sµng
- NỈng + ng·: réng r·i, ®Đp ®Ï, ch÷ng ch¹c.
- Ng· + ng·: dƠ d·i, nhƠu nh·o, nhâng nhÏo
* Lu ý: ChØ cã 16 tõ l¸y “ng· + ng·”(nhƠ nh·i, nghƠnh ng·ng, rçi r·i,
vâ vÏ, cò kü, mòm mÜm, bç b·, dâ dƠ, âng ·nh, nhòng nh½ng, chìm ch·m,
chòn chÜn, lç l· vµ 3 tõ trªn), sè cßn l¹i (hái + hái) ®é 60 tõ.
§Ĩ nhí quy t¾c nµy, ta ph¶i thc c©u:

ChÞ Hun, mang NỈng, Ng· ®au
Anh S¾c Kh«ng Hái mét c©u gäi lµ
MĐo nµy cã nghÜa lµ gỈp mét tõ l¸y cã mét tiÕng m×nh b¨n kho¨n
kh«ng biÕt hái hay ng· th× nh×n ë tiÕng ®i cïng: nÕu tiÕng nµy cã thanh hun,
hc ng·, hc nỈng th× cø viÕt ng·; nÕu cã thanh s¾c, hc hái, hc kh«ng
th× cø viÕt hái. Cßn gỈp mét tõ kh«ng biÕt nªn viÕt hái hay ng· th× t¹o mét tõ
l¸y; nÕu t¹o ®ỵc th× theo lt bỉng trÇm nh nãi trªn mµ qut ®Þnh.
VÝ dơ:
- Nã kh«ng chÞu nghØ tay > nghØ (hái hay ng·) > nghØ ng¬i > viÕt
víi hái: nghØ (v× ng¬i thanh kh«ng, thc nhãm bỉng - s¾c, hái, kh«ng)
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 6
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
- Nã kh«ng chÞu suy nghÜ > nghÜ (hái hay ng·?) > nghÜ ngỵi >
viÐt víi ng·: nghÜ (v× ngỵi thanh nỈng thc nhãm trÇm - hun, ng·, nỈng)
Cã mét vµi ngo¹i lƯ cÇn nhí: ngoan ngo·n, se sÏ (khe khÏ) , ve v·n,
n«ng nçi, bỊn bÜ, niỊm në, phØnh phê, h¼n hoi, ln lái, nµi nØ, hå hëi, xµi xĨ,
m×nh mÈy, bÏ bµng, l¼ng lỈng, vỴn (v¬n) vĐn (16 tõ)
2. Quy t¾c trong tõ H¸n ViƯt
Víi tõ H¸n ViƯt ®Ĩ gi¶i qut vÊn ®Ị hái, ng· cã thĨ dùa vµo mĐo sau:
M×nh nªn nhí viÕt lµ dÊu ng·.
C©u nµy thĨ hiƯn quy lt lµ mét u tèt H¸n ViƯt b¾t ®Çu b»ng m
(m×nh), n (nªn), nh (nhí), v (viÕt),l (lµ), d (dÊu), ng(ng·) th× viÕt lµ dÊu ng·
®óng nh mĐo ®· nªu trªn. VÝ dơ:
- B¾t ®Çu b¨ng m: m· lùc, mÉn c¶m, giê m·o
- B¾t ®Çu b»ng n: Truy n·, nç lùc, trÝ n·o
- B¾t ®Çu b»ng nh: nhÉn n¹i, nhòng nhiƠu, nh·n hiƯu
- B¾t ®Çu b»ng v: vò khÝ, vÜ tun, vò lùc
- B¾t ®Çu b»ng l: l·nh ®¹m, l·ng phÝ, lƠ ®é
- B¾t ®Çu b»ng d: d· man, dòng khÝ, dÜ v·ng
- B¾t ®Çu b»ng ng: nghÜa vơ, hµng ngò, ngìng mé

Ngo¹i lƯ: ng¶i cøu (tªn mét c©y thc)
Ngoµi 7 phơ ©m ®· nªu, tõ H¸n ViƯt ®i víi phơ ©m ®Çu kh¸c hc
kh«ng cã phơ ©m ®Çu (b¾t ®Çu b»ng nguyªn ©m th× viÕt lµ dÊu hái. Trêng hỵp
viÕt dÊu ng· cã kho¶ng 30 tõ ngo¹i lƯ, ®ỵc t¸c gi¶i Phan Ngäc tr×nh bµy trong
mét bµi th¬ nh sau ®Ĩ ta dƠ nhí:
Kü tµi, b·i bá, bÜ ®en
H÷u b¹n, phÉu mỉ, tÜnh yªn, c÷u hßm
TiƠn ®a, tiƠu diƯt, trÉm vua
TrÜ trỴ, tr÷ cÊt, hun mª, hç cïng.
Hçn lo¹n, h·m h¹i, ®·ng bu«ng
Qn khèn, h÷u cã, ®·ng ®êng thªnh thang
X· x·, ho·n chËm, q r¬ng
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 7
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
Sun sun, q giÊu, tiƠn tªn, tiƠn lµm
H÷u ph¶i, cìng Ðp, trÜ chim
Tn chÕt, kü h¸t, dƠ em, sÜ trß
Chó thÝch:
- Kü: kü tht, kü x¶o
- B·i: b·i kho¸, b·i c«ng
- BÜ: bÜ cùc, vËn bÜ
- PhÉu: phÉu tht, gi¶i phÉu
- H÷u: b»ng h÷u, h÷u nghÞ, h÷u Ých, t h÷u.
- TiƠn: tiƠn biƯt, tèng tiƠn, thùc tiƠn
- Hçn: hçn lo¹n, hçn chiÕn
- §·ng: phãng ®·ng, quang ®·ng
- X·: x· héi
- Q: c«ng q, thđ q
- Sun: hen sun
- Ho·n: tr× ho·n

- Cìng: cìng bøc
- Hç: hç trỵ
- H·m: h·m h¹i
- SÜ: tiÕn sÜ, b¸c sÜ
- TrÜ: Êu trÜ
- Tr÷: tÝch tr÷, dù tr÷
- Qn: khèn qn
- Hun: hun hc
- C÷u: linh c÷u
- TrÉm: vua
Häc thc bµi th¬ trªn, cã thĨ viÕt ®óng hái, ng· cho vµi ngh×n tõ H¸n
ViƯt.
3. Quy t¾c ng÷ nghÜa:
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 8
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
Nh÷ng tõ song thøc (tõ mµ ©m, nghÜa gièng nhau v× cã cïng ngn
gèc) vỊ mỈt thanh ®iƯu còng ®ỵc ph©n bè theo quy lt bỉng trÇm. Tõ ®ã ta cã
hai mĐo sau:
- L·i - lêi - lỵi
- T¶n - t¸n - tan
Nh÷ng mĐo nµy chØ râ khi ta ®øng tríc mét tõ kh«ng biÕt nªn viÕt hái
hay ng· mµ t×m ®ỵc mét d¹ng song thøc viÕt víi ng·, hc hun, hc nỈng
(l·i - lêi - lỵi) th× cø viÕt dÊu ng·; ngỵc l¹i, nÕu t×m ®ỵc mét d¹ng song thøc
viÕt víi hái, hc s¾c, hc kh«ng (t¶n - t¸n - tan) th× cø viÕt dÊu hái. VÝ dơ:
* MĐo l·i - lêi - lỵi:
- L·i - lê: chÜa - ch×a; câi - cßi; ®Éy - ®Çy
- L·i - lỵi: ®ç - ®Ëu; lìi - lỵi
- L·i - l·i: bỴn lỴn, r÷a - v÷a; qy - vÉy
* MĐo T¶n - t¸n - tan:
- T¶n - t¸n: b¶o - b¸o, b¶n - vèn

- T¶n - tan: qu¼ng - qu¨ng, tđa - tua, vĨnh - vªnh
- T¶n - t¶n: bỉ - mỉ, pháng - bỉng, rđ - nhđ
TiÕng ViƯt cã ®é 1.900 ch÷ mang dÊu hái, 900 ch÷ mang dÊu ng·. Khi
ph©n biƯt, ta cÇn vËn dơng nh÷ng quy t¾c trªn. ®èi víi nh÷ng ch÷ kh«ng quy
t¾c, ta ph¶i ghi nhí m¸y mãc. VÝ dơ: Trõ 4 phã tõ khëi ®Çu b»ng ch (ch¼ng,
ch¶, chưa, chØ), c¸c phã tõ cßn l¹i ®Ịu mang dÊu ng· (11 tõ): mçi, nh÷ng,
bçng, còng, vÉn, h·y, h½ng, ®· sÏ, m·i, n÷a.
V/ KÕt qu¶ ®¹t ®ỵc
Qu¸ tr×nh thùc hiƯn c¸ch vËn dơng quy t¾c ph©n biƯt hái - ng· víi thêi
gian kh¸ dµi, trêng TiĨu häc Mü Thủ chóng t«i ®· ®¹t ®ỵc nh÷ng kÕt qu¶ sau:
* VỊ gi¸o viªn: TÊt c¶ gi¸o viªn ®· n¾m v÷ng vµ vËn dơng cã hiƯu qu¶
quy t¾c ph©n biƯt hái - ng· vµo nh÷ng giê häc chÝnh t¶, tËp ®äc, gióp giê häc
nhĐ nhµng h¬n, trß thÝch häc vµ thÇy thÝch d¹y h¬n. ChÊt lỵng d¹y häc ngµy
mét n©ng cao.
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 9
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
* VỊ häc sinh: C¸c em ®· thùc sù biÕt ph©n biƯt hái - ng·. N¾m ch¾c
vµ vËn dơng tèt quy t¾c trong nh÷ng giê häc chÝnh t¶ ph©n biƯt hái - ng·, kÝch
thÝch häc sinh høng thó häc tËp. ChÝnh v× vËy mµ kü n¨ng ph©n biƯt hái ng·
cđa häc sinh ®ỵc n©ng cao râ rƯt.
KÕt qu¶ ®¹t ®ỵc:
* Kü n¨ng ph©n biƯt hái ng·:
Tèt Kh¸ TB
SL % Gi¶m T¨ng SL % Gi¶m T¨ng SL % Gi¶m T¨ng
18 75 0 37,5 4 16,7 12,5 0 2 8,3 8,4
* ChÊt lỵng chÝnh t¶ ®ỵt 4 líp 3C
TS Giái Kh¸ TB
SL % T¨n
g
Gi¶

m
SL % T¨n
g
Gi¶
m
SL % T¨n
g
Gi¶m
24 8 33,3 16,6 16 66,7 16,7
* §èi víi nhµ trêng:
Nhµ trêng thêng xuyªn quan t©m, gióp ®ì, t¹o ®iỊu kiƯn båi dìng n¨ng
lùc chuyªn m«n cho ®éi ngò gi¸o viªn, tỉ chøc th¶o ln, gãp ý nh»m n©ng
cao chÊt lỵng d¹y häc. Nhê vËy mµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kü n¨ng ph©n
biƯt ®óng dÊu hái, ng· cđa häc sinh ®· ®ỵc t¨ng lªn râ rƯt.
* VỊ phơ huynh: C¸c bËc phơ huynh ®· thùc sù quan t©m t¹o ®iỊu
kiƯn, thêi gian cho con em m×nh häc tËp tèt h¬n nh÷ng n¨m tríc ®©y.
§Ĩ thùc hiƯn tèt c«ng t¸c ®ỉi míi trong qu¸ tr×nh d¹y häc, qu¶ thËt cßn
cÇn cã sù phèi kÕt hỵp chỈt chÏ gi÷a nhµ trêng - gia ®×nh vµ x· héi.
VI. Bµi häc kinh nghiƯm
Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, vËn dơng vµ thùc hiƯn c¸c quy t¾c ph©n biƯt
hái - ng· cho häc sinh. T«i nhËn thÊy chÊt lỵng ®äc, viÕt chÝnh t¶ ®ỵc n©ng
cao râ rƯt. Tuy kinh nghiƯm cha nhiỊu, song t«i còng xin m¹nh d¹n nªu ra mét
sè kiÕn ®Ĩ c¸c b¹n ®ång nghiƯp tham kh¶o, vËn dơng trong qu¸ tr×nh gi¶ng
d¹y ®ã lµ:
1. Mn häc sinh cã kü n¨ng vËn dơng vµ thùc hiƯn ®óng lçi hái, ng·
th× ®iỊu ®Çu tiªn lµ ngêi gi¸o viªn ph¶i kiªn tr×, chÞu khã dÉn d¾t häc sinh
thc vµ n¾m ®ỵc lt “hái - ng·”
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 10
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
2. Ng«n ng÷ cđa gi¸o viªn ph¶i chn, chÝnh x¸c, râ rµng khi ®äc tiÕng

mang dÊu hái - ng·
3. Ph¶i biÕt thu hót häc sinh, t¹o høng thó häc tËp cho c¸c em trong
mäi häat ®éng häc tËp. ®Ỉc biƯt gi¸o viªn ph¶i rÌn cho m×nh kü n¨ng ph©n biƯt
hái - ng· tèt.
4. Ph¶i biÕt kÕt hỵp c¸c biƯn ph¸p, phwong ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc
mét c¸ch khÐo lÐo, phï hỵp ®Ĩ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cđa häc sinh.
Häc sinh n¾m vµ vËn dơng tèt, lµm cho giê häc diƠn ra nhĐ nhµng, tù nhiªn,
hiƯu qu¶.
5. Phèi hỵp chỈt chÏ gi÷a nhµ trêng – gia ®×nh – x· héi gióp häc
sinh häc tËp tèt h¬n nh»m thùc hiƯn tèt c«ng t¸c ®ỉi míi gi¸o dơc trong qu¸
tr×nh d¹y häc.
VI. KÕt ln
Gi¸o dơc tiĨu häc lµ bËc häc nỊn t¶ng trong hƯ thèng gi¸o dơc qc d©n.
Trong gi¸o dơc tiĨu häc, c¸c néi dung d¹y häc víi dung lỵng kiÕn thøc cung cÊp
cho häc sinh tuy cha nhiỊu nhng lµ nh÷ng kiÕn thøc rÊt cÇn thiÕt, lµm c¬ së ®Ĩ
h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi ViƯt Nam díi chÕ ®é u viƯt cđa chóng ta, gãp mét
phÇn lín vµo qu¸ tr×nh gi÷ g×n sù trong s¸ng cđa TiÕng ViƯt.
V× vËy mn n©ng cao sè lỵng häc sinh ®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶ th×
kh«ng chØ tr¸ch nhiƯm cđa nh÷ng ngêi gi¸o viªn ®øng líp mµ ®ã lµ tr¸ch
nhiƯm cđa céng ®ång x· héi. §ã lµ c«ng viƯc l©u dµi, thêng xuyªn. Cho nªn
toµn x· héi ph¶i quan t©m, ch¨m lo. V×: “§Çu t cho gi¸o dơc lµ ®Çu t cho ph¸t
triĨn”. H¬n ai hÕt lµ nh÷ng ngêi gi¸o viªn ®ỵc trùc tiÕp d¹y häc sinh tiĨu häc,
b¶n th©n t«i lu«n x¸c ®Þnh cho m×nh tr¸ch nhiƯm to lín trong qu¸ tr×nh rÌn
lun ng«n ng÷ cho häc sinh, gãp phÇn n©ng cao chÊt lỵng gi¸o dơc gi÷ g×n sù
trong s¸ng cđa TiÕng ViƯt.
Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nhá cđa b¶n th©n, ®Ĩ cã t¸c dơng thiÕt thùc
h¬n, réng r·i h¬n, cã hiƯu qu¶ h¬n rÊt mong sù ®ãng gãp tÝch cùc cđa c¸c cÊp
trªn vµ c¸c b¹n ®ång nghiƯp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 11

Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm vận dụng quy tắc…
Mü Thủ, ngµy 20 th¸ng 5 n¨m 2008
X¸c nhËn cđa h®kh Ngêi viÕt
Nhµ trêng
Ngun ThÞ Hång
GVTH: Nguyễn Thò Hồng – TRƯỜNG TH MỸ THỦY Trang 12