SKKN Một số biện pháp bồi dưỡng cảm thụ văn học cho học sinh năng khiếu lớp 4-5

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM


ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG CẢM THỤ VĂN HỌC CHO
HỌC SINH NĂNG KHIẾU LỚP 4-5”
I-ĐẶT VẤN ĐỀ
Lâu nay, trong các đề thi học sinh giỏi, học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt
bậc Tiểu học, thường có một câu hỏi dành cho bài tập về cảm thụ văn học. Mặc dù
số lượng điểm chiếm tỉ lệ không cao. Thế nhưng, trên thực tế, việc rèn luyện để
năng cao năng lực cảm thụ văn học là một nhiệm vụ rất cần thiết đối với học sinh
Tiểu học, đặc biệt là học sinh được bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt.
Một học sinh có năng lực cảm thụ văn học tốt sẽ cảm nhận được nhiều nét đẹp
trong mỗi bài văn, bài thơ. Những nét đẹp đó được tích lũy dần dần sẽ làm phong
phú cho các em về cách nói Tiếng Việt sao cho thật trong sáng, thật sinh động. Có
năng lực cảm thụ văn học tốt còn giúp cho các em viết văn tốt hơn, bài văn dễ đi sâu
vào lòng người đọc.
Trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt khối 4-5, việc giúp
cho các em năng cao năng lực cảm thụ văn học là một việc làm không thể thiếu
được. Dạy môn Tiếng Việt ở Tiểu học, các thầy cô thường chỉ quan tâm tới nhiệm
vụ bồi dưỡng và nâng cao năng lực cảm thụ văn học cho học sinh thông qua các giờ
Tập đọc. Một số giáo viên có tập trung vào bồi dưỡng cảm thụ nhưng không nắm
chắc được phương pháp dạy, chủ yếu là dạy theo cảm tính và cũng chưa có một loại
sách nào hướng dẫn cụ thể phương pháp dạy cảm thụ văn học cho học sinh, cụ thể là
cách viết cảm thụ đoạn văn, đoạn thơ thế nào cho đúng, cho hay.
Mấy năm gần đây, tôi luôn được BGH nhà trường phân công nhiệm vụ “Bồi
dưỡng học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt”. Chính vì thế nên tôi suy nghĩ, tìm tòi,
nghiên cứu cố gắng tìm ra những biện pháp tích cực nhằm phục vụ cho công tác

giảng dạy và tháo gỡ những khó khăn trên. Tôi nghiên cứu đề tài “ Một số biện
pháp bồi dưỡng cảm thụ văn học cho học sinh năng khiếu lớp 4-5” với mong
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
1
muốn góp phần trong việc thực hiện nhiệm vụ công tác bồi dưỡng học sinh năng
khiếu cho nhà trường mà tôi được phân công.
II-NỘI DUNG:
1-Thực trạng:
* Về giáo viên:
- Giáo viên tiểu học có một đặc thù riêng là phái dạy tất cả các môn học.
Nhưng trình độ năng lực về môn Toán và Tiếng Việt không đồng đều, có người lại
thiên về Toán. Chính vì vậy khi dạy phần cảm thụ văn học cho học sinh bài dạy trở
nên khô khan, không hấp dẫn, không tạo cho các em niềm say mê văn học.
- Việc bồi dưỡng học sinh cách viết một đoạn văn, đoạn thơ cảm thụ còn
nhiều hạn chế, chất lượng còn thấp. Một phần do thiếu sách hướng dẫn và tài liệu
tham khảo. Một phần do nhận thức của giáo viên chưa thấy rõ tầm quan trọng của
công việc bồi dưỡng cho học sinh khi học phần cảm thụ văn học.
* Về học sinh
-Vốn sống của các em còn hạn chế, các em chưa thật sự rung động khi tiếp
xúc với một văn bản nghệ thuật. Các em còn phụ thuộc theo sự hướng dẫn của thầy
cô, tự viết bài theo cảm hứng. Bài viết của các em thường rất ngắn, nhiều bài viết
còn mang tính trả lời câu hỏi.
- Thông qua phân môn Tập đọc các em đã phần nào nắm được nội dung của
đoạn thơ, đoạn văn, một số biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng như nhân hóa,
so sánh, điệp từ, điệp ngữ. Nhưng sự cảm nhận của các em về nội dung đoạn văn,
đoạn thơ hết sức đơn giản và sơ sài. Các em chưa biết sử dụng biện pháp nghệ thuật
để bật ra nội dung hay từ nội dung bật ra biện pháp nghệ thuật.
* Về phía nhà trường:
- Nhà trường có mở các chuyên đề nâng cao chất lượng dạy và học ở môn
Tiếng Việt và môn Toán, chỉ đạo cho giáo viên soạn giảng theo phân hóa đối tượng

từng năng lực học tập của các em nhưng chưa có chuyên đề bồi dưỡng cho giáo viên
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
2
dạy cảm thụ văn học cho học sinh. Giáo viên được nhà trường “khoán” giảng dạy
theo kinh nghiệm của bản thân.
2- Các biện pháp thực hiện
Để xây dựng tốt các biện pháp bồi dưỡng học sinh cảm thụ văn học, điều đầu
tiên phải hiểu thế nào là cảm thụ văn học.
Cảm thụ văn học chính là giúp cho học sinh cảm nhận được những giá trị nổi
bật, những điểm sâu sắc, tế nhị và đẹp đẽ của văn học được thể hiện thông qua các
tác phẩm văn học, hay một bộ phận của tác phẩm, thậm chí chỉ là một từ ngữ, hình
ảnh có giá trị nghệ thuật trong câu văn, câu thơ. Học sinh Tiểu học mặc dù còn ít
tuổi, song các em vẫn có khả năng rèn luyện, trau dồi để từng bước nâng cao khả
năng cảm thụ văn học, giúp cho các em học tập môn Tiếng Việt ngày càng tốt hơn
Sau đây là một số biện pháp bồi dưỡng năng lực cảm thụ văn học cho học
sinh giỏi Tiếng Việt lớp 4,5.
2.1/ Giúp học sinh trau dồi hứng thú khi tiếp xúc thơ văn:
- Có hứng thú khi tiếp xúc thơ văn, các em sẽ vượt qua được khó khăn trở
ngại, cố gắng luyện tập để cảm thụ văn học tốt hơn và học giỏi môn Tiếng Việt. Khi
dạy các bài tập đọc giáo viên nên chú ý rèn đọc diễn cảm một bài văn, một bài thơ,
đoạn văn. Các em biết chăm chú quan sát, lắng nghe để tìm hiểu cái đẹp của thiên
nhiên và cuộc sống quanh ta, tập dùng từ ngữ cho đúng và hay, nói và viết câu cho
rõ ý sinh động và gợi cảm…tất cả đều giúp các em phát triển năng lực cảm thụ văn
học.
- Trau dồi hứng thú khi tiếp xúc thơ văn cũng chính là tự rèn luyện mình để
có nhận thức đúng, tình cảm đẹp, từ đó các em sẽ đến với văn học một cách tự giác
say mê.
2.2/ Giúp học sinh tích lũy vốn hiểu biết về thực tế cuộc sống và văn học:
- Giáo viên nên hướng dẫn các em tích lũy vốn hiểu biết và cảm xúc của bản
thân qua sự hoạt động và quan sát hàng ngày trong cuộc sống. Có những cảnh vật,

Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
3
con người, sự việc diễn ra quanh ta tưởng chừng như rất quen thuộc nhưng nếu ta
không chú ý quan sát, nhận xét để có cảm xúc và ghi nhớ thì chúng ta không thể làm
giàu vốn hiểu biết về cuộc sống quanh ta. Chính vì vậy, tập cho học sinh có thói
quen quan sát thường xuyên và biết cách quan sát là rất cần thiết để rèn luyện trở
thành một học sinh giỏi, giúp các em viết được những bài văn hay mà còn tạo điều
kiện cho các em cảm nhận được vẻ đẹp của thơ văn một cách sâu sắc.
- Bên cạnh vốn hiểu biết về thực tế, giáo viên giúp học sinh tích lũy vốn hiểu
biết về văn hóa thông qua việc đọc sách thường xuyên. Giúp các em chọn, tìm đọc
những cuốn sách phù hợp vói lứa tuổi, có ích cho việc học tập. Đọc sách, các em sẽ
được “sống” cùng nhân vật, biết vui - buồn - sướng - khổ hay yêu - ghét …đồng thời
cũng cảm nhận được những hình ảnh đẹp, những câu văn hay, những chi tiết xúc
động….
2.3/ Cảm thụ văn học qua việc khai thác các biện pháp nghệ thuật trong các bài
văn, bài thơ:
Một trong những biên pháp giúp cho các em có năng lực cảm thụ văn học tốt
là giúp cho học sinh nhận biết được các biện pháp nghệ thuật và tác dụng của nó
được tác giả sử dụng trong các tác phẩm văn học. Các biện pháp nghệ thuật thường
gặp trong các bài văn, bài thơ ở bậc Tiểu học là: So sánh, nhân hóa, điệp từ và đảo
ngữ.
Để cảm thụ tốt các tác phẩm văn học thông qua việc khai thác các biện pháp
nghệ thuật trong các bài văn, bài thơ, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện
tốt các yêu cầu sau đây:
- Hiểu được thế nào là biện pháp nghệ thuật: So sánh, nhân hóa, điệp từ và
đảo ngữ , ( thông qua phân môn Luyện từ và câu.)
- Xác định đúng những biện pháp nghệ thuật trong bài văn, bài thơ.
- Xác định đúng những từ, cụm từ, hình ảnh( ngữ liệu) thể hiện biện pháp
nghệ thuật.
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014

4
- Cảm nhận được giá trị nghệ thuật làm tăng giá trị nội dung, ý nghĩa của bài
văn, bài thơ.
* Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu thường gặp:
a . Biện pháp nghệ thuật so sánh.
- So sánh là việc đối chiếu hai hay nhiều sự vật, sự việc cùng có một nét giống
nhau nào đó, nhằm diễn tả một cách đầy đủ các hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện
tượng.
Ví dụ : “ Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày…”
+ Học sinh xác định được :
- Biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu thơ trên là: Nghệ thuật so
sánh
- Hình ảnh so sánh : Quê hương (là) chùm khế ngọt
+ Học sinh cảm nhận được:
Chùm khế ngọt, là hình ảnh quen thuộc, gần gũi với làng quê, gắn bó với con
người Việt Nam. Đặc biệt là gắn liền với những kỉ niệm của thời thơ ấu mỗi người.
Qua đó cho ta thấy hình ảnh quê hương trong tâm trí của người Việt Nam luôn thân
quen, thanh bình và không bao giờ quên được.
* Vì vậy khi so sánh, cần biết lựa chọn những sự vật, hình ảnh quen thuộc,
gần gũi, sẽ có tác dụng gợi hình ảnh để cho lời nói hay câu văn thêm sinh động hơn.
b. Biện pháp nghệ thuật nhân hóa.
- Nhân hóa là sự diễn đạt bằng cách biến các sự vật không phải là người thành
những nhân vật mang tính chất như con người.
Ví dụ : Cho đoạn thơ :
“ Rừng mơ ôm lấy núi
Sương trắng đọng thành hoa
Gió chiều đông gờn gợn
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
5

Hương bay gần bay xa.”
( Rừng mơ- Trần Lê Văn.)
- Hãy nêu những cảm nhận của em về vẽ đẹp của rừng mơ Hương Sơn được
gợi tả trong đoạn thơ trên.
+ Học sinh xác định được :
Nghệ thuật được sử dụng : Nghệ thuật nhân hóa
Hình ảnh nhân hóa : ôm lấy núi.
+ Cảm nhận được :
Rừng mơ bao quanh núi được nhân hóa (ôm lấy núi) cho thấy sự gắn bó gần
gũi, thân mật và thắm đượm tình cảm của cảnh thiên nhiên.
Hoa mơ nở trắng như mây trên trời đọng (kết) lại.
Gió chiều đông nhè nhẹ (gờn gợn) đưa hương hoa mơ lan tỏa đi khắp nơi.
Có thể nói, đoạn thơ trên đã vẽ ra bức tranh mang vẻ đẹp của đất trời hòa
quyện trong rừng mơ Hương Sơn.
* Vì vậy, khi sử dụng nghệ thuật nhân hóa hợp lý sẽ tạo cho sự vật trở nên
sinh động, gợi hình ảnh biểu cảm.
c. Nghệ thuật điệp ngữ
- Điệp ngữ là cách diễn đạt một từ, một ngữ được nhắc lại nhiều lần nhằm
mục đích nhấn mạnh ý, khẳng định, gây ấn tượng mạnh hoặc gợi ra những cảm xúc
trong lòng người đọc, người nghe.
Ví dụ: Mai sau
Mai sau
Mai sau
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh
+ Học sinh xác định được:
Nghệ thuật được sử dụng : Điệp ngữ
Từ ngữ được nhắc lại trong hai câu thơ (Mai sau, xanh)
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
6
+ Học sinh cảm nhận được thay đổi cách ngắt nhịp và ngắt dòng (Mai sau/

Mai sau/ Mai sau) và biện pháp sử dụng điệp ngữ (Mai sau) góp phần gợi cảm xúc
về thời gian và không gian như mở ra vô tận, tạo cho ý thơ âm vang bay bổng và
đem đến cho người đọc những liên tưởng phong phú.
- Dùng từ điệp từ (xanh) ba lần trong một dòng thơ với những kết hợp khác
nhau (xanh tre, xanh màu, tre xanh) tạo những nét nghĩa đa dạng, phong phú và
khẳng định sự tường tồn của màu sắc, của sức sống dân tộc.
Vì vậy, sử dụng điệp ngữ có chọn lọc, hợp lí sẽ có tác dụng làm nổi bật ý,
giúp câu văn, câu thơ mạnh mẽ, nhịp nhàng và tạo nên âm điệu, tính nhạc cho đoạn
thơ, câu văn.
* Nghệ thuật đảo ngữ.
- Nghệ thuật đảo ngữ là hình thức đảo trật tự thông thường của cụm chủ - vị
trong câu. Nhằm mục đích nhấn mạnh hoạt động, tính chất, trạng thái của đối
tượng trình bày.
Ví dụ : Câu đảo ngữ :
Xanh biêng biếc nước sông Hương, đỏ rực hai bên bờ màu hoa phượng
vĩ.
+ Học sinh xác định đúng bộ phận chủ - vị của câu đảo ngữ. Thông qua đó để
hiểu được giá trị về nội dung, ý nghĩa của câu.
Làm nổi bật vẻ đẹp của dòng sông Hương vừa nên thơ vừa rực rỡ.
2.4/ Cảm thụ văn học thông qua việc tìm hiểu nội dung, ý nghĩa.
- Biện pháp này, chính là hình thức tìm hiểu nội dung khi dạy tập đọc. Song
trong việc tìm hiểu nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, chúng ta không chỉ dừng lại ở
mức tái hiện những kiến thức có trong tác phẩm mà dựa trên những vấn đề học sinh
đã phát hiện được như : các biện pháp nghệ thuật, các ngữ liệu thể hiện biện pháp
nghệ thuật… để định hướng cho học sinh cảm nhận được giá trị nghệ thuật của tác
phẩm.
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
7
+ Ví dụ: Trong bài thơ Cô giáo lớp em , nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh có viết:
“Cô dạy em tập viết

Gió đưa thoảng hương nhài.
Nắng ghé vào cửa lớp
Xem chúng em học bài.”
Em hãy cho biết: khổ thơ trên tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi
bật? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em thấy được điều gì đẹp đẽ ở các bạn học sinh?
Học sinh nêu được.:
+ Biện pháp nghệ thuật tiêu biểu của
đọan thơ trên là gì?
+ Các từ ngữ nào thể hiện nghệ
thuật ?
+ Tác dụng của biện pháp nghệ thuật
nhân hóa trong khổ thơ trên ?
+ Biện pháp nghệ thuật: Nhân hóa.
+ Được thể hiên qua các từ ngữ ( ghé, xem)
+ Cho ta thấy được tinh thần học tập rất
chăm chỉ của các bạn học sinh ( làm cho
nắng như đứa trẻ nhỏ đang tung tăng chạy
nhãy cũng muốn dừng lại ghé vào cửa lớp
để xem các bạn học bài.)
+ Ví dụ : Trong bài thơ Bóc lịch, nhà thơ Bế Kiến Quốc có đoạn viết :
«
Ngày hôm qua ở lại
Trong vở hồng của con
Con học hành chăm chỉ
Là ngày mai vẫn còn…
»
Theo em, qua đoạn thơ trên nhà thơ muốn nói với các em điều gì ?
- Học sinh xác định được :
- Em hiểu thế nào là trang vở hồng ? + Trang vở hồng là trang vở đẹp đẽ nhất của
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014

8
- Cái đọng lại trên trang vở hồng là
những gì ?
- Hiểu như thế nào về hai dòng thơ
Con học tập chăm chỉ
Là ngày mai vẫn còn…
( Gợi ý :Kết quả của học tập chăm
chỉ là cái gì ?Là ngày mai vẫn còn
nghĩa là thế nào ?)
tuổi thơ.
+ Cái đọng lại trên trang vở hồng là những
thành tích tốt đẹp đã đạt được của các em
trong học tập
+ Kết quả của sự chăm chỉ học tập của ngày
hôm qua như (điểm giỏi, những lời khen của
thầy cô…) được thể hiện rõ trên trang vở
hồng đẹp đẽ của tuổi thơ; nó sẽ được lưu giữ
lại mãi mãi cùng với thời gian.Vì vậy có thể
nói ngày hôm qua cũng không thể nào bị
mất đi
Cảm nhận được :
+ Sự liên kết giữa : Ngày hôm qua là thì quá khứ, ngày mai là thì tương lai.
+ Hiểu được ý nghĩa : Khuyên mỗi một học sinh cần phải cố gắng chăm chỉ học
hành để ngày mai, tương lai của các em càng thêm tươi sáng và đẹp đẽ hơn.
Ví dụ : Trong bài Vàm Cỏ Đông, nhà thơ Hoài Vũ có viết :
«
Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ
Chở tình thương trang trải đêm ngày.

»
Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận được vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê
hương như thế nào ?
- Học sinh phải trả lời được các câu hỏi.
- Biện pháp nghệ thuật của đoạn thơ
là gì ?
+ Nghệ thuật so sánh
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
9
- Hình ảnh so sánh trong đoạn thơ ? + Dòng sông- dòng sữa mẹ.
+ Nước dòng sông đầy- tấm lòng người mẹ
- Học sinh nêu được :
+ Hai dòng thơ đầu ý gợi tả gì ?
( Gọi ý : Vì sao được ví như dàng sửa
mẹ)
+ Hai dòng tiếp theo ý nói gì ?
( Gợi ý : Tấm lòng người mẹ luôn
đầy ăm ắp những gì ?)
+ Hai dòng thơ đầu : Ý nói dòng sông quê
hương đưa nước về làm cho ruộng lúa, vườn
cây thêm xanh tươi, đầy sức sống. Vì vậy,
nó được ví như dòng sữa mẹ nuôi dưỡng các
con khôn lớn.
+ Hai dòng tiếp theo : Nước dòng sông đầy
ăm ắp như tấm lòng người mẹ tràn đầy tình
thương yêu, luôn sẵn sàng chia sẻ ( trang trải
đêm ngày) cho những đứa con, cho cả mọi
người.
*Cảm nhận được :
Dòng sông quê hương luôn mang một vẻ đẹp hiền hòa và đầy ắp những kỉ niệm

của mỗi con người.
Những vẻ đẹp đầy ăm ắp tình người, làm cho chúng ta càng thêm yêu quý và gắn
bó với dòng sông quê hương.
2.5/ Hướng dần học sinh cách viết một bài văn cảm thụ:
- Giáo viên rèn kĩ năng cho học sinh viết một bài văn cảm thụ thông qua 3 bước sau:
+ Bước 1: Sơ lược về tác giả, tác phẩm.
+ Bước 2: Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn, đoạn
thơ như: những từ ngữ có giá trị gợi tả, gợi cảm, những hình ảnh đẹp, những từ láy,
từ tượng thanh, tượng hình, cách gieo vần và một số biện pháp tu từ thường gặp…
+ Bước 3: Chỉ rõ nội dung cơ bản của đoạn văn, đoạn thơ
- Dựa trên 3 bước cơ bản nêu trên, học sinh sẽ viết thành một đoạn văn cảm
thụ có “Mở đoạn” “Phân tích nội dung” và “Kết đoạn” để viết nội dung cảm thụ.
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
10
- Đoạn văn có nội dung về cảm thụ cần được diễn đạt một cách hồn nhiên,
trong sáng và bộc lộ cảm xúc, cần tránh mắc các lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu,
tránh diễn đạt dài dòng về nội dung đoạn văn.
Sau đây là ví dụ về cách hướng dẫn học sinh viết một bài cảm thụ:
*Bài tập minh họa:
Mở đầu bài Nhớ con sông quê hương, nhà thơ Tế Hanh viết:
Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng
Đoạn thơ trên có những hình ảnh nào đẹp? Nhũng hình ảnh ấy giúp em cảm
nhận được điều gì?
*Hướng dẫn làm nháp theo 3 bước
- Bước 1: Sơ lược về tác giả, tác phẩm
Nhà thơ Tế Hanh thể hiện tình yêu quê hương qua bài thơ “Nhớ con sông quê
hương”

- Bước 2: Biện pháp nghệ thuật:
+ Nhân hóa: Nước gương trong soi tóc những hàng tre
+ So sánh: Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
+ Đảo ngữ : Soi tóc những hàng tre
+ Từ láy : Lấp loáng
+ Hình ảnh đẹp : Con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
- Bước 3: Nội dung cơ bản
+ Hình ảnh đẹp:
Hình ảnh con sông xanh biếc có nước sông như mặt gương để tre hàng ngày
soi bóng.
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
11
Hình ảnh lòng sông lấp loáng phản chiếu ánh nắng trưa hè.
+ Cảm nhận :
Con sông quê hương có vẻ đẹp quyến rũ lòng người.
Tình yêu quê hương tha thiết của tác giả
Mỗi người ai cũng có quê hương để nhớ, để thương. Bởi vì quê hương là nơi
chứa đựng bao kỉ niệm thời thơ ấu.
- Học sinh viết bài văn cảm thụ theo ý trên.
3- Kết quả đạt được
- Sau khi áp dụng một số biện pháp trên, khả năng cảm thụ văn học của học
sinh ở lớp được tăng lên, không còn học sinh yếu kém môn Tiếng Việt, tỉ lệ học sinh
khá giỏi được nâng dần lên. Trong giờ học, các em hứng thú tìm hiểu hơn,tinh thần
tự học tự rèn luyện và tư duy ssng tạo của các em được phát triển.
- Trong nhiều năm học qua, đội tuyển học sinh năng khiếu lớp 4-5 của trường
do tôi bồi dưỡng luôn đạt kết quả qua các lần thi vòng huyện và tỉnh do ngành tổ
chức.
* Kết quả cụ thể trong 3 năm gần đây nhất:
Năm học: 2011-2012 đạt giải :

+ Vòng huyện : 1em lớp 4; 2 em lớp 5
+ Vòng tỉnh : 1em lớp 5
Năm học 2012-2013 đạt giải:
+ Vòng huyện: 1em lớp 4; 2 em lớp 5
+ Vòng tỉnh : 1 em lớp 5
Năm học 2013-2014 đạt giải
+ Vòng huyện 3 em lớp 5
+ Vòng tỉnh có 1em lớp 5
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
12
Tuy kết quả đạt được với số lượng học sinh đạt giải trong các lần thi học sinh
năng khiếu vòng huyện, tỉnh chưa nhiều, do số học sinh của trường quá ít, không đủ
nguồn để bồi dưỡng nhưng phần nào cũng cho thấy kết quả của đề tài nghiên cứu.
4- Bài học kinh nghiệm:
Qua thực tế công tác bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt khối 4-5
và việc nghiên cứu, thực hiện sáng kiến. Bản thân tôi đã rút ra được những bài học
kinh nghiệm về việc bồi dưỡng năng lực cảm thụ văn học cho học sinh giỏi lớp 4-5
như sau :
- Phải cung cấp đầy đủ kiến thức về luyện từ và câu cho học sinh( đặc biệt là
kiến thức về ngữ pháp như: từ vựng và các kiến thức về biện pháp tu từ…)
- Trong giảng dạy phân môn tập đọc, giáo viên cần thực hiện tốt việc đọc diễn
cảm, cần cho các em làm quen dần ( ở lớp,2,3) và rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm( ở
lớp 4,5).
- Cần trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về cuộc sống, tập tục văn
hóa Những mảng hình ảnh điển hình trong văn thơ Việt Nam được chọn lọc đưa
vào giảng dạy ở chương trình Tiểu học
- Phát hiện và khai thác tốt các ngữ liệu thể hiện biện pháp nghệ thuật để cảm
nhận được giá trị nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật của tác phẩm.
- Cần khai thác tốt nội dung tác phẩm, giúp học sinh cảm nhận được những
điểm sâu sắc, tế nhị và đẹp đẽ của văn học .

- Phải phối hợp tốt giữa các biện pháp để rèn luyện kĩ năng cảm thụ cho học
sinh.
- Tránh lạm dụng vào việc tổ chức hoạt động tìm hiểu nội dung trong tiết dạy
tập đọc. Chỉ để tham khảo và áp dụng cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi.
III- KẾT LUẬN :
Luyện tập để nâng cao năng lực cảm thụ văn học là một yêu cầu cần thiết đối
vói học sinh tiểu học, đặc biệt là đối với những học sinh năng khiếu. Chính vì vậy,
Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
13
đòi hỏi người giáo viên phải thật kiên trì, thật bền bỉ, biết phát huy trí lực, khả năng
sáng tạo của học sinh, tạo cho các em nguồn cảm hứng, sự say mê khi tiếp xúc với
thơ văn. Người giáo viên phải tự học, tự bồi dưỡng, nghiên cứu các tài liệu và trao
đổi kinh nghiệm với bạn bè đồng nghiệp,chịu khó tìm tòi phương pháp giảng dạy để
có những giờ dạy cuốn hút học sinh say mê học tập.
Với kinh nghiệm của bản thân trong nhiều năm phụ trách công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi, học sinh năng khiếu. Bản thân tôi mạnh dạn xây dựng sáng kiến
này.Mặc dù đây chỉ là một số giải pháp để bồi dưỡng cho học sinh giỏi cảm thụ văn
học, song cũng đã đem lại hiệu quả cao cho các em được bồi dưỡng Tiếng Việt của
đơn vị đi dự thi cấp huyện. Trong khi trình bày không thể tránh khỏi những thiếu
sót, rất mong sự góp ý chân thành của hội đồng khoa học và quý đồng nghiệp để tôi
được hoàn thiện hơn sáng kiến này.
Tân Thạnh, ngày 18 tháng 4 năm 2014
Người viết

Trần Phương Oanh

Sangkienkinhnghiem:Motsobienphapboiduongcamthuvanhocchohslop4-5/2013-2014
14