sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hình thành tính tự lập cho trẻ 5 tuổi

I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là ngành học hàng đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân,
chiếm vị trí quan trọng. Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban
đầu đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con ngời. Đây là thời điểm mấu
chốt và quan trọng nhất, tất cả mọi việc đều bắt đầu. Trẻ em nh tờ giấy trắng uấn
nắn thế nào là do ngời lớn chúng ta. Quá trình phát triển tâm lý của trẻ khác nhau
qua từng độ tuổi. Đặc biệt là trẻ ở độ tuổi 5 - 6 tuổi các cháu thích làm mọi việc
mình thích, thích làm những công việc giúp ngời lớn. Vì vậy vai trò của ngời lớn
chúng ta là rất quan trọng, đặc biệt đối với giáo viên mầm non, cô là ngời hớng trẻ
tới những hành vi đúng, tránh xa hành vi những thói h tật xấu. Một ngày các cháu
đến trờng với cô từ sáng đến chiều mọi sinh hoạt học hành ăn ngủ đều do cô giáo h-
ớng dẫn. Một tay cô giáo chăm, một tay cô giáo dạy bảo. Vì vậy cần hình thành cho
trẻ tính tự lập ngay từ khi học lớp mẫu giáo.
Bản thân tôi là giáo viên mầm non lại trực tiếp giảng dạy trẻ 5 - 6 tuổi. Ngay từ
đầu năm học tôi đã xác định đợc vai trò và nhiệm vụ của mình sẽ là ngời hớng lái
cho các cháu có một thói quen tốt, một nề nếp tốt. Trong thời gian đầu qua quá
trình làm quen, trò chuyện, hoạt động và gần gũi trẻ tôi thấy nhiều trẻ lớp tôi còn
nhút nhát, ỉ lại, lời vân động, các cháu cha có nề nếp, cha có tính tự lập. Mọi hoạt
động của trẻ đều do cô giáo phục vụ hay nhắc trẻ làm thì bạ đâu trẻ cũng để, cũng
vứt. Trẻ cha có tính tự giác, cha chủ động trong mọi hoạt động, cha phát huy đợc
tính sáng tạo của mình. Vì vậy tôi thấy rằng cầm hình thành cho trẻ một thói quen,
một nề nếp tốt để giúp trẻ sáng tạo và có khả năng tự phục vụ bản thân. Xuất phát
từ những vấn đề trên nên tôi đã chọn đề tài Một số biện pháp hình thành tính tự
lập cho trẻ 5 tuổi Nhằm giúp trẻ tự lập, sáng tạo và tự tin trong mọi hoạt động
II: Nội dung
1. Đặc điểm nhận thức của trẻ mẫu giáo lớn
Trẻ mẫu giáo lớn ( 5 - 6 tuổi ) môi trờng của trẻ đã đợc mở rộng từ môi tr-
ờng gia đình đến môi trờng lớp học và môi trờng xã hội thông qua tranh ảnh, phim,
chuyện. Trẻ đợc làm quen với những công việc nhà nh quét nhà, trông em, gấp quần
áoNhững công việc ở lớp nh gấp chăn, lau dọn gia đồ chơiTrẻ đã biết tự làm
những công việc phục vụ bản thân nh đánh răng, rửa mặt, mặc quần áo Trẻ đã đợc

cô giáo rèn thói quen, nề nếp ngay từ những lớp dới. Vì vậy hình thành cho trẻ một
nề nếp tốt, một thói quen tốt và là nền móng cho tính tự lập ở trẻ mẫu giáo
VD: Trẻ đến lớp biết cất ba lô, chào cô giáo, biết tự xúc ăn, biết lấy và cất đồ chơi
đúng nơi quy định
2. Đặc điểm tình hình:
a, Thuận lợi:
- Khi thực hiện đề tài này tôi là giáo viên chủ nhiệm nên có rất thuận lợi, trực
tiếp đứng lớp hàng ngày cô trò có nhiều thời gian gần gũi với nhau, mọi hoạt động
học tập, sinh hoạt cô và trẻ cùng thực hiện. Trẻ 5 tuổi các cháu đã đủ sức khoẻ để
làm những công việc tự phục vụ bản thân, các cháu thích làm những công việc để
giúp ngời lớn. Phần lớn các cháu trong lớp đã đợc học qua các lớp MGB MGN
nên đã có nề nếp ngay từ ban đầu.
- Đa số trẻ là con em cán bộ công chức trong huyện, phụ huynh quan tâm đến
việc học tập và sinh hoạt của các cháu. Kết hợp cùng cô giáo để tạo môi trờng học
tập và sinh hoạt tốt nhất cho trẻ .
- Bản thân tôi luôn gần gũi hoà nhập với trẻ, hơn nữa tôi quan sát nắm bắt đợc
đặc điểm riêng, tâm sinh lý, thói quen của từng trẻ trong lớp.
b, Khó khăn:
- Một số phụ huynh còn cha quan tâm đến tình hình học tập của con em
mình. Một số cháu còn cha có nề nếp cha tự giác trong các hoạt động, nhút nhát, ỉ
lại, cha có thói quen phục vụ bản thân. Hay mọi hoạt động còn cha nề nếp, cha gọn
gàng
3. Nội dung:
Tên đề tài: Một số biện pháp hình thành tính tự lập
cho trẻ 5 tuổi

III. Tình hình thực tiễn
1. Trong các hoạt động vệ sinh, lao động tự phục vụ
Trẻ biết rửa tay, rửa mặt, đánh răng, tự mặc quần áo. Biết cùng cô gấp chăn,
gấp quần áo

2. Các hoạt động học tập và các hoạt động khác
Trẻ tự tin mạnh bạo hơn trong các tiết học đã mạnh dạn phát biểu đa ra đợc
những ý kiến của mình về một sự vật hiện tợng nào đó. Có nề nếp ra vào lớp biết
xin phép, ăn ngủ đúng giờ đúng quy định
3. Khảo sát học sinh:
Khảo sát chất lợng nề nếp học sinh ngay từ đầu năm học để nắm bắt đợc khả
năng tự phục vụ bản thân và đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ, từ đó lên kế hoạch
phù hợp và tìm ra những biện pháp nhằm hình thành tính tự lập cho trẻ 5 tuổi

Khảo sát chung 31/31 trẻ.
- Xếp loại tốt: 8 trẻ chiếm 25,8%
- Xếp loại khá: 10 trẻ chiếm 32,3%
- Xếp loại TB: 12 trẻ chiếm 38,7%
- Xếp loại yếu; 01 trẻ chiếm 3,22% ( khuyết tật )
Bảng thống kê số liệu trớc khi thực hiện đề tài

STT Nội dung
Kết quả trớc khi
thực hiện
1
Nề nếp lớp học
25%
2
Hoạt động tự phục vụ bản thân
30%
3
Vai trò của trẻ trong hoạt động
tiết học
25%
IV. Một số biện pháp thực hiện đề tài

1. Biện pháp 1: Cô làm gơng cho trẻ
Hàng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ đợc học tập và sinh
hoạt cùng cô. Cô giáo vừa là bạn vừa là ngời mẹ hiền thứ 2 của trẻ cùng chơi, cùng
học, chăm chút cho trẻ từ bữa ăn, giấc ngủ. Vì vậy vai trò của cô giáo rất quan trọng
trong việc hình thành những thói quen, nề nếp cho trẻ. Cô là tấm gơng cho trẻ noi
theo.
VD:
- Khi đến lớp cô giáo cất gọn gàng túi sách, mũ, dép và khi trẻ đến thấy cô xếp
gọn gàng trẻ sẽ xếp gọn gàng theo cô.
- Trong giờ học khi dạy học xong cô cất gọn gàng đồ dùng của cô và nhắc trẻ
xếp gọn gàng đồ dùng của trẻ vào đúng nơi quy định
Trong mọi hoạt động học tập, sinh hoạt cô giáo luôn là tấm gơng trong việc
giữ gìn sạch sẽ môi trờng, lớp học. Không vứt rác bừa bãi, bỏ rác vào đúng nơi quy
định. Thờng xuyên cùng trẻ vệ sinh trong và ngoài lớp học, lau dọn đồ dùng đồ
chơi, nhổ cỏ, nhặt rác quanh lớp học, sân trờng. Khi đợc giúp cô trẻ thấy mình đợc
làm việc có ích, thích đợc làm việc, từ đó hình thành cho trẻ một thói quen, nề nếp
giữ gìn vệ sinh chung
VD:
- Trớc giờ ăn cô rửa tay trớc khi chia cơm và nhắc trẻ rửa tay sạch sẽ trớc khi
ăn cơm. ăn cơm xong nhắc trẻ cất ghế, cất bát, lau mặt, uống nớc, súc miệng.
Rèn cho trẻ thói quen rửa tay khi tay bẩn, trớc khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
Hình thành cho trẻ nề nếp gọn gàng, dần dần trẻ có một thói quen tốt làm đâu gọn
đấy.
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt đợc 25%.
2. Biện pháp 2: Rèn trong hoạt động tiết học
- Trong các tiết học cô luôn khuyến khích động viên trẻ tự tin, mạnh dạn, biết
hoạt động độc lập và hoàn thành sản phẩm của mình. Cô giáo là ngời dẫn dắt trẻ
hoạt động từ đó trẻ nắm đợc vai trò nhiệm vụ của mình. Trẻ hứng thú và tích cực
hơn hoạt động vận động nhanh nhẹn hoạt bát hơn, rèn luyện sự khéo léo của đôi
bàn tay. Phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, trẻ sẽ chủ động trong mọi hoạt động

không ỷ lại ngời khác. Biết tự mình hoàn thành một bức tranh theo ý tởng của mình,
một bài tập, một vai chơi. Mạnh dạn đa ra ý kiến của mình về một sự vật hiện tợng
VD:
Trong giờ VH, MTXQ, Toán, Chữ cái: Nhờ sự dẫn dắt của cô trẻ có thể nói
lên ý kiến của mình, nhận định của mình về nội dung, vấn đề đấy
Trong giờ HĐVC trẻ hoàn thành vai chơi, sản phẩm vai chơi. Trẻ có thể làm
chủ trò để dẫn dắt vào quá trình chơi, định hớng mục đích chơi và chơi có kết quả
- Từ các môn học giáo dục trẻ nề nếp thói quen tốt, biết lấy và cất đồ dùng
đồ chơi đúng nơi quy định, giữ gìn đồ dùng đồ chơi. Xắp sếp đồ dùng đồ chơi ngăn
nắp gọn gàng. Biết làm những việc tự phục vụ mình. Hình thành cho trẻ một thói
quen tốt tự lập không ỷ lại vào ngời khác
VD:
âm nhạc: Bài hát Vui đến trờng Trớc khi đi học cháu biết đánh răng rửa
mặt, thay quần áo, chuẩn bị đồ dùng để đi học
MTXQ: Chủ đề bản thân các bộ phận cơ thể cô giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ
sinh cá nhân biết rửa mặt, tắm, thay quần áo
Văn học: Bài thơ Mèo đi câu cá Giáo dục trẻ biết chăm chi lao động tự
phục vụ bản thân
- Cô thờng xuyên phân công và theo dõi trẻ trực nhật, nói rõ vai trò của
những trẻ trực nhật. Ngời thực hiện nhiệm vụ trực nhật phải làm chu đáo và có trách
nhiệm với việc đợc phân công. Tổ trực nhật trong giờ học sẽ lấy đồ dùng phát cho
các bạn, thu dọn và cất đồ dùng đồ chơi. Rèn cho trẻ thói quen nề nếp, sự cố gắng,
sáng tạo và đề cao tinh thần trách nhiệm của mình với tập thể
VD:
Phát bút, lấy vở, xếp bàn ghế, lau bảng, thu bài
- Trong mọi việc làm của trẻ cô kịp thời khen ngợi trẻ Con giỏ lắm, con đã
lớn thật rồi . Tạo cho trẻ một ý nghĩ mình đã lớn đã làm đợc nhiều việc và mình là
ngời có ích. Từ đó trẻ sẽ hoạt động tích cực hơn, hứng thú hơn
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt đợc: 30%.
3. Biện pháp 3: Rèn mọi lúc mọi nơi

- Hàng ngày trẻ đến lớp với cô cả ngày cùng học tập sinh hoạt cùng cô. Vì
vậy cô giáo phải tạo cho trẻ một môi trờng thân thiện, cô vừa là cô vừa là bạn của
trẻ. Thông qua các hoạt động hàng ngày, khi đi dạo ngoài trời, ở mọi nơi mọi lúc cô
luôn luôn khuyến khích động viên trẻ tích cực tự phục vụ bản thân
VD: Trẻ đến lớp tự cất cặp, lấy ghế, biết xếp bàn ăn, dải thảm
- Ngay trong giờ ăn, ngủ, đi vệ sinh cần hình thành cho trẻ thói quen đúng giờ
giấc, nề nếp lớp học. Hình thành cho trẻ khả năng tự kiềm chế, thói quen tốt. Trong
các giờ hoạt động ngoài trời, vệ sinh cá nhân cô luôn là ngời hớng dẫn và thực hiện
cùng trẻ. Cô vừa hớng dẫn, vừa làm vừa trò chuyện với trẻ tạo cho trẻ môi trờng gần
gũi, thân mật và từ đó trẻ tự tin, mạnh dạn và hoạt bát hơn
VD:
Cô cùng trẻ nhổ cỏ, chăm sóc cây cảnh, nhặt rác sân trờng, lau rửa, sắp xếp
giá đồ chơi, gấp chăn, chiếu, tự rửa mặt phơi khăn
- Nh Bác Hồ đã nói: Tuổi nhỏ làm việc nhỏ tuỳ theo sức của mình . Vì vậy
tôi luôn khuyến khích động viên trẻ tự hoạt động, tự phục vụ bản thân mình từ
những công việc nhỏ nhất. Và từ đó hình thành cho trẻ tính tự lập.
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt đợc : 20%.
4. Biện pháp 4: Kết hợp với gia đình.
- Gia đình và nhà trờng là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nhân cách
cho trẻ. Vì vậy việc giáo dục trẻ phải kết hợp nhà trờng với gia đình, vì phụ huynh
là trợ thủ đắc lực trong việc chăm sóc và giáo dục các cháu
- Tuyên truyền với phụ huynh về sự phát triển tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ, nội
quy nề nếp lớp học. Trao đổi thực tế nhận thức và khả năng của từng cháu cho phụ
huynh thấy khả năng của con mình và từ đó tìm ra giải pháp tốt nhất để hình thành
cho trẻ một thói quen một nề nếp tốt.
VD: Trong các giờ đón và trả trẻ, họp phụ huynh cô trao đổi và nắm bắt tình hình
của các cháu ở nhà và từ đó cô sẽ có những biện pháp với từng đối tợng từng học
sinh
- Cô trao đổi với phụ huynh về thời gian của trẻ ở nhà, phụ huynh luôn
khuyến khích trẻ tự phục vụ không nên làm hộ trẻ để trẻ không ỉ lại. Phụ huynh

khuyến khích trẻ biết giúp bố,mẹ những công việc nhà vừa sức với trẻ nh trông em,
nhặt rau, quét nhàCô thờng xuyên trao đổi với phụ huynh để nắm bắt đợc tình
hình của trẻ động viên khuyến khích trẻ kịp thời.
VD: Trong giờ nêu gơng cô nêu tên những bạn chăm ngoan biết giúp đỡ bố mẹ để
các bạn noi theo
Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo khi đến trờng cô giáo nh mẹ hiền . Mẹ và cô
là những ngời mẹ những ngời bạn của trẻ. Chúng ta phải lắng nghe tâm t của trẻ để
hiểu đợc nguyện vọng mong muốn của chúng và từ đó hớng chúng có những suy
nghĩ tốt những hành vi đúng. Và chúng ta chính là môi trờng để hình thành cho trẻ
một nhân cách tốt để trẻ mạnh dạn và tự tịn hơn.
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt đợc: 25%.
V. Kết quả
Bảng thống kê so sánh số liệu trớc và sau khi thực hiện
STT Nội dung
Kết quả trớc khi
thực hiện
Kết quả sau khi
thực hiện
1
Nề nếp lớp học
25% 30%
2
Hoạt động tự phục vụ bản thân
30% 40%
3
Vai trò của trẻ trong hoạt động
tiết học
25% 30%

VI. Bài học kinh nghiệm

Trong thời gian thực hiện đề tài này tôi rút ra đợc kinh nghiệm nh sau:
Giáo viên phải nắm đợc khả năng nhận thức và tâm lý riêng của từng trẻ,
dành thời gian gần gũi với trẻ, tạo một môi trờng thân thiện với trẻ. Cô là tấm gơng
tốt để trẻ noi theo, trẻ làm cùng cô, làm theo cô. Kịp thời nắm bắt để chấn chỉnh,
nhắc nhở trẻ trong mọi hoạt động, phát huy những hành vi tốt, thói quen tốt của trẻ.
Đặc biệt là phối hợp chặt chẽ và có hiệu quả với gia đình trẻ.
Trên đây là những kinh nghiệm của tôi đa ra trong quá trình giảng dạy, tôi rất
mong sự tham gia bổ xung góp ý để bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện
hơn.
Xác nhận của nhà trờng Bảo thắng ngày 25 tháng 1 năm 2010
Ngời viết


Phạm Thị Hồng Thắm
Phòng GD&ĐT huyện Bảo thắng
Trờng Mầm Non tt phố lu
&?
Sáng kiến Kinh nghiệm
Chuyên Đề
Một số biện pháp hình thành tính tự lập
cho trẻ 5 tuổi

Ngêi thùc hiÖn: Ph¹m ThÞ Hång Th¾m
Chñ NhiÖm: Líp lín 3
N¨m häc : 2009 - 2010

Phòng GD&ĐT huyện Bảo thắng
Trờng Mầm Non tt phố lu
&?
Sáng kiến Kinh nghiệm

Chuyên Đề
Một số phơng pháp hình thành tính tự lập
cho trẻ 5 tuổi

Ngời thực hiện: Phạm Thị Hồng Thắm
Đơn vị: Trờng Mầm Non TT Phố Lu
Chủ Nhiệm: Lớp lớn 3