tiểu luận Vai trò của Báo chí với sản xuất kinh doanh

MỞ ĐẦU
Ngày nay, Báo chí là một hiện tượng đặc biệt phổ biến, tác
động từng ngày, từng giê vào xã hội, quan hệ tới từng địa phương,
từng tổ chức, từng thành viên của xã hội. Dưới ảnh hưởng của cuộc
cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ, đời sống vật chất, tinh
thần của xã hội có những bước phát triển to lớn và nhanh chóng.
Trong điều kiện Êy, quy mô phạm vi, hình thức hoạt động của báo
chí ngày càng mở rộng, thu hót sự quan tâm chú ý của đại bộ phận
xã hội, trở thành một phương tiện có sức mạnh, được sử dụng vào
các mục đích khác như: Nhân đạo, kinh doanh, kinh tế, chính trị và
quân sự. Không có một đảng chính trị, một tổ chức, lượng lượng
kinh tế - xã hội nào không sử dụng báo chí nh mét phương tiện thực
hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của mình. Đặc biệt đối với lĩnh vực
kinh doanh luôn cần đến báo chí để quảng bá sản phẩm, dịch vụ của
mình và ngược lại báo chí cũng cần đến doanh nghiệp để có đối
tượng phản ánh. Có thể nói rằng với nhiệm vô, chức năng và vai trò
của mình, Báo chí đã trực tiếp, gián tiếp tham gia vào quá trình sản
1
xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy doanh
nghiệp ngày càng phát triển bền vững.
Vậy vai trò của báo chí với sản xuất kinh doanh được thể hiện
qua những nội dung nào? Nhà báo phải làm thế nào để đem lại hiệu
quả trong quá trình tham gia vào sản xuất kinh doanh?
2
NỘI DUNG
1. Vai trò của Báo chí với sản xuất kinh doanh.
a. Báo chí góp phần gián tiếp trong sản xuất kinh doanh
Báo chí, từ trong bản chất nghề nghiệp và đặc thù hoạt động
của mình luôn luôn là người bạn của doanh nghiệp trên con đường
phát triển. ở Việt Nam những năm đầu thế kỷ XX, đi cùng với công
cuộc Duy tân là các hoạt động kinh tế mà trong đó một số doanh

nghiệp và những nhà doanh nghiệp giàu lòng yêu nước đã hô hào
"chấn hưng nội hóa". Chính trong thời gian này đã ra đời một số tờ
báo gắn liền với cuộc vận động kinh tế của tầng líp doanh nhân như
Đăng cổ tùng báo hô hào lập hội buôn, chấn hưng kinh tế, Nông cổ
mín đàm, ngồi uống chè nói chuyện làm ăn kinh tế, rồi Thực nghiệp
dân báo, Hữu than. Thời nay, những sáng kiến tổ chức topten hàng
chất lượng cao của báo Đại đoàn kết; việc điều tra, nghiên cứu về
doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao của nhóm Sài gòn tiếp
thị được thực hiện trong nhiều năm qua. Những hội thảo của làng
báo thường xuyên đề cập trực tiếp hoặc gián tiếp đến đề tài doanh
nghiệp, những Ên phẩm mang đậm tính chuyên đề về doanh nghiệp
3
của nhiều cơ quan báo chí, những diễn đàn doanh nghiệp với sự
hưởng ứng nhiệt liệt của báo giới là những biểu hiện sinh động về
mối quan hệ chặt chẽ giữa báo chí và doanh nghiệp.
Có thể nói, trong thời gian vừa qua, báo chí và các phương
tiện truyền thông đại chúng của chúng ta đã có những đóng góp
đáng kể trong công cuộc đổi mới doanh nghiệp nói chung và nâng
cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp nói riêng. Có thể nêu một số
đóng góp nổi bật của báo chí và các phương tiện truyền thông đại
chúng về vấn đề này ở một số điểm nổi bật sau:
Thứ nhất là: Báo chí và các phương tiện truyền thông đại
chúng là diễn đàn để doanh nghiệp bày tỏ ý kiến quan điểm của
mình với Đảng, Nhà nước từ đó nhận được những điều kiện thuận
lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Nói cách khác, báo
chí là cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp với Đảng, Nhà nước và
với người lao động, người tiêu dùng. Báo chí là nơi tập hợp các ý
kiến, nguyện vọng của cộng đồng doanh nghiệp để đề đạt với cơ
quan nhà nước, góp phần làm cho thể chế kinh tế sát với thực tế
hoạt động của doanh nghiệp và tạo điều kiện tốt cho việc tổ chức

thực hiện. Thông qua đó hình ảnh của doanh nghiệp và doanh nhân
4
Việt Nam được phản ánh một cách đậm nét, với tiếng nói riêng trên
báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng, đồng thời có
ảnh hưởng thực sự trong cộng đồng nói chung và các cơ quan quản
lý nhà nước nói riêng. Thông qua báo chí, những ý kiến của doanh
nghiệp đã góp phần tạo ra những đáp ứng tích cực của các cơ quan
Nhà nước trong việc ban hành đổi mới. Việc ban hành Luật doanh
nghiệp hay việc tổ chức các cuộc gặp gỡ thường niên giữa Thủ
tướng Chính phủ và đại diện cộng đồng doanh nghiệp là một minh
chứng sinh động cho vấn đề này.
Thứ hai là: Báo chí và các phương tiện truyền thông đại
chúng là những phương tiện quan trọng nhằm chuyển tải các thông
tin về các vấn đề kinh tế trong và ngoài nước. Đây là một trong
những cơ sở cần thiết nhất để các doanh nghiệp xây dựng chiến lược
kinh doanh, tìm hiểu thị trường, tìm nguồn vốn, tìm đối tác kinh
doanh, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới thiết bị, nâng cao
chất lượng hàng hoá, giảm giá thành sản phẩm, từ đó nâng cao sức
cạnh tranh trong cơ chế thị trường. Nhìn chung thông tin kinh tế
trên báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng trong những
năm gần đây đã ngày càng đa dạng, phong phú và đa diện hơn trong
5
cách lùa chọn, nhìn nhận và phân tích, từ đó phần nào đáp ứng nhu
cầu này cho các doanh nghiệp trong nước cũng như các nhà đầu tư
nước ngoài đến Việt Nam. Chóng ta có thể tìm thấy đủ các loại và
các cấp độ thông tin kinh tế trên báo chí và các phương tiện truyền
thông đại chúng như: Thông tin về nguồn vốn, đối tác kinh doanh,
chính sách kinh tế, thị trường kinh doanh, tâm lý người tiêu dùng,
khoa học công nghệ, thị trường nhân công, đào tạo lao động Đó là
những đóng góp không thể phủ nhận của báo chí với công cuộc đổi

mới nền kinh tế Việt Nam.
Thứ ba là: Vấn đề văn hoá doanh nghiệp đã được nhiều tờ báo
tạp chí, các chương trình phát thanh và truyền hình đề cập tới và
tích cực tuyên truyền, nhất là các tờ báo chuyên về kinh tế. Những
bài học xung quanh việc đăng ký thương hiệu, chữ "tín" trong kinh
doanh, các bài học về hoạt động kinh doanh không minh bạch đã và
đang là những cảnh báo cho các doanh nghiệp nước ta, giúp cho họ
có kiến thức và kinh nghiệm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh
trong nền kinh tế cạnh tranh hiện nay.
Thứ tư là: Báo chí là cầu nối quan trọng cho việc tăng cường
các mối liên doanh, liên kết giữa các doanh nghiệp cùng ngành,
6
cùng nghề, giữa các doanh nghiệp có khả năng bổ sung lẫn nhau, hỗ
trợ cho nhau trong sản xuất, kinh doanh nhằm nâng cao sức cạnh
tranh của họ trên thương trường. Bên cạnh đó, những thông tin phân
tích của báo chí là những gợi ý tốt cho các doanh nghiệp mở rộng
hoặc thu hẹp phạm vi, thay đổi tính chất của các mối liên kết trong
hoạt động quản lý kinh doanh. Đặc biệt là cùng sự tham gia của các
hiệp hội kinh tế và các sản phẩm báo chí của các hiệp hội kinh tế
này (Ví dụ như các tờ báo Thời báo kinh tế Việt Nam, thời báo Kinh
tế Sài Gòn, doanh nghiệp, Diễn đàn doanh nghiệp ), báo chí thực
sự là một môi trường thông tin đáng tin cậy cho các nhà quản lý các
doanh nghiệp trước các quyết định trong hoạt động kinh tế của mình
nhằm tăng khả năng cạnh tranh của họ trong và ngoài nước.
b. Báo chí còn là một lực lượng trực tiếp tham gia vào quá
trình sản xuất kinh doanh.
-Trong tình hình xã hội phát triển, từng bước Báo chí đang
tham gia vào một bộ phận trong quá trình sản xuất. Ở nhiều khâu,
nhiều công đoạn của quá trình sản xuất, sự tham gia của Báo chí
càng rõ rệt; đặc biệt là khâu kinh doanh, dịch vụ.

7
- Mặt khác nhờ Báo chí nâng cao nhận thức mà con người có
khả năng đẩy mạnh tốc độ trong sản xuất kinh doanh; đó là nhân tố
quan trọng để tạo ra nguồn nhân lực mới cho nền sản xuất kinh
doanh phát triển.
- Các doanh nghiệp nắm Báo chí nh mét "át chủ bài" trong các
chiến thuật kinh doanh, trong quảng bá sản phẩm, bảo mật kinh
doanh và là vũ khí để tiêu diệt đối tác khi cần thiết. Có thể nói rằng
Báo chí là một công cụ kinh doanh, cạnh tranh hữu hiệu của các nhà
sản xuất.
- Bên cạnh những yếu tố nói trên thì tự thân Báo chí cũng làm
nhiệm vụ kinh doanh thông qua các dịch vụ như: Bán báo, quảng
cáo, bán thông tin, tổ chức các chương trình liên doanh liên kết, làm
từ thiện và mở ra các trung tâm tư vấn
Nhờ sự tác động tích cực nh đã nêu trên mà ngày nay xu thế
đan xen hội nhập giữa báo chí với các nhà sản xuất, công ty, tập
đoàn ngày càng mạnh. Vì lẽ đó mà các tập đoàn truyền thông lớn
trên thế giới đều có các công ty tham gia quản lý, chứng tỏ rằng sức
mạnh của báo chí đã trở thành một trong những vũ khí lợi hại của
8
doanh nghiệp trong quá trình xây dựng cạnh tranh, tồn tại và phát
triển.
2. Nhà báo phải làm như thế nào để đem lại hiệu quả trong
quá trình tham gia vào sản xuất kinh doanh?
Báo chí được xem như "con dao hai lưỡi", một mặt nếu biết sử
dông Báo chí một cách khoa học thì sẽ góp phần tích cực vào xây
dựng và củng cố doanh nghiệp phát triển còn mặt ngược lại, mặt
khác thì báo chí rất dễ làm cho các cá nhân, doanh nghiệp đi đến bờ
vực thẳm. Mét thực tế cho thấy, bên cạnh những đóng góp nổi bật
đã kể trên, việc thông tin các vấn đề kinh tế cho doanh nghiệp trên

thể hiện nhiều nhược điểm và những bất cập. Những hiện tượng
thông tin sai sự thật dẫn đến những thiệt hại về kinh tế, cũng như
làm giảm uy tín của doanh nghiệp, thông tin chủ quan, thiên về
mang tính khuôn sáo, hình thức, thiếu sự xem xét toàn diện, khách
quan không phải là khó tìm trên các tờ báo tạp chí, và các phương
tiện truyền thông đại chúng.Nhiều nhà báo chỉ vì vội vàng trong khi
được tin, vô hình chung đã gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.
Chẳng hạn nh việc đưa tin bệnh viêm màng não có liên quan đến vải
thiều khi vải trong mùa thu hoạch vấn đề sâu bệnh của hạt điều, và
9
phê rớt giá có nhà báo vì động cơ trục lợi mà "đánh" hoặc "ỉm
đi"việc này, việc nọ xảy ra ở các doanh nghiệp, ảnh hưởng lớn đến
nhu cầu đưa tin trung thực về các hoạt động kinh tế. Cũng có những
nhà báo có phẩm chất tốt, nhưng không chịu đổi mới, vẫn tiếp tục
lối đưa tin "cổ vũ kiểu phong trào", gây ra những ảnh hưởng tiêu
cực cho nền kinh tế cạnh tranh. Ví dụ, thấy nuôi loại tôm này ở một
địa phương có hiệu quả, cổ vũ cho "người nuôi tôm, nhà nhà nuôi
tôm", khi nuôi được rồi mới xuất hiện tình huống mới là tôm không
có thị trường tiêu thụ, dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng cho người sản
xuất. Có thể nói những sai sót này có nhiều nguyên nhân khác nhau,
nhưng nó chứng tỏ những đòi hỏi mới vào báo chí nói chung và đội
ngò những người làm báo kinh tế nói riêng, nhằm tăng hỗ trợ tích
cực hơn cho quá trình đổi mới doanh nghiệp trong xu thế hội nhập
hiện nay.
Vậy để có những tác phẩm hay, những toà soạn có uy tín trong
việc tham gia vào sản xuất kinh doanh trong các doanh nghiệp thì
mỗi cán bộ phóng viên cần phấn đấu:
* Nâng cao nhận thức của nhà báo nói chung và nhà báo
kinh tế nói riêng.
10

- Nhận thức về mối quan hệ kinh tế - chính trị: Đây là một
trong những trở ngại quan trọng nhất cho báo chí nói chung và nhà
báo kinh tế khi tiếp cận và tuyên truyền về nền kinh tế trong xu thế
hội nhập hiện nay, vì thiếu sự nhạy bén chính trị cần thiết, khi tiếp
cận và phân tích các sự kiện kinh tế, một số tờ báo, chương trình
phát thanh và truyền hình, cũng như một số tờ báo không biết sử
dụng các góc độ, các chi tiết và phương pháp tiếp cận đem lại lợi
Ých kinh tế cho doanh nghiệp, cho địa phương và đất nước mình.
Để có được sự nhạy bén này, nhà báo kinh tế luôn phải bám sát chủ
trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế - xã
hội, luôn đặt các hiện tượng kinh tế mang mối quan hệ về lợi Ých
doanh nghiệp, cộng đồng quốc gia để xem xét, phân công thôn Ých,
đánh giá trong hoạt động nghề nghiệp của mình.Chính vì vậy, có thể
coi sự nhạy bén chính trị trong khi thông tin về vấn đề kinh tế lfa
mét trong những tiêu chí hàng đầu của nhà báo kinh tế ngày nay. Nó
cùng là sự biểu hiện sinh động của thế giới quan của nhà báo trong
cơ chế thị trường (luận điểm không có báo chí phi chính trị).
Có kiến thức về kinh tế và quản lý kinh tế. Muốn hiểu đúng,
hiểu sâu về doanh nghiệp trong cơ chế thị trường, nhà báo phải thấu
11
hiểu các quy luật kinh tế, nguyên lý quản lý kinh tế trong điều kiện
nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước và cập nhật tình
hình cụ thể nền kinh tế nước ta trong thời kỳ hội nhập. Đây là
những kiến thức có tính cơ sở cho mỗi nhà báo kinh tế để có cái
nhìn khách quan, đánh giá đúng bản chất của các sự kiện, hiện
tượng kinh tế. Những kiến thức này phải được củng cố, thường
xuyên cập nhật thành một khối kiến thức và kinh nghiệm sống động
về vấn đề kinh tế của nhà báo.
* Nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của các nhà báo kinh tế.
Kỹ năng tiếp cận nguồn tin: bao gồm kỹ năng tìm nguồn tin,

kỹ năng thiết lập quan hệ và thực hiện các cuộc giao tiếp nhằm thu
thập thông tin.
Kỹ năng lùa chọn và xử lý thông tin: bao gồm việc lùa chọn,
và sử dụng các tài liệu, các bài phát biểu, các cuộc trò chuyện,
phỏng vấn, các nguồn tin từ báo chí trong nước và nước ngoài, đặc
biệt là các báo cáo định kỳ của các doanh nghiệp đã được cổ phần
hoá và công khai hoá thông tin.
12
Kỹ năng sáng tạo tác phẩm: Bên cạnh những kỹ năng cơ bản
trong hoạt động sáng tạo tác phẩm báo chí, viết báo kinh tế lại có
những yêu cầu riêng của nó. Chẳng hạn, viết về các vấn đề kinh tế
chỉ có thể đạt hiệu quả, hấp dẫn người đọc. Nói cách khác, phải xem
xét hiện tượng kinh tế ở góc độ con người thì mới đem lại sức sống
cho tác phẩm báo chí kinh tế. Làm cho người đọc nhận thấy lợi Ých
của họ, của doanh nghiệp mà họ đang giam gia lao động là điều mà
các nhà báo kinh tế luôn phải ghi nhí trong kỹ năng sáng tạo của
mình.
Yêu cầu về ngoại ngữ và tin học. Đây là nhu cầu cấp bách của
nhà báo kinh tế nhằm tiếp cận với các hoạt động của nền kinh tế hội
nhập. Ngoài khả năng giao tiếp thông thường bằng Ýt nhất 1ngoại
ngữ, các nhà báo cần đủ khả năng tiếp cận với các nguồn tin kinh tế
vốn rất đa dạng về quốc tịch và ngôn ngữ trong xu thế hội nhập,
phân tích các dữ liệu kinh tế trong thời đại công nghệ thông tin.
* Vấn đề rèn luyện, đạo đức nghề nghiệp và đề cao trách
nhiệm xã hội của báo chí kinh tế và nhà báo kinh tế.
Càng hội nhập sâu hơn, tính lợi Ých của thông tin kinh tế trên
các phương tiện truyền thông đại chúng càng thể hiện rõ hơn. Từ
13
đó, càng đòi hỏi cao hơn ở đạo đức và trách nhiệm của nhà báo nói
chung và nhà báo kinh tế nói riêng. Đạo đức nghề nghiệp và trách

nhiệm xã hội của nhà báo trở thành thước đo phẩm giá của nhà báo
kinh tế, có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của nhà báo
kinh tế. Chính vì vậy đây là một yêu cầu quan trọng việc hình thành
nhân cách của nhà báo kinh tế.
14
KẾT LUẬN
Vấn đề "Vai trò của Báo chí với sản xuất kinh doanh" đã
được đề cập tới trong giáo trình nghiệp vô Báo chí nhưng nội dung
này vẫn còn quá Ýt và mờ nhạt. Xã hội ngày càng phát triển, xu thế
toàn cầu hoá và hiện thực của nền kinh tế thị trường ngày càng đòi
hái vai trò của Báo chí trong sản xuất kinh doanh. Vậy các nhà
nghiên cứu, lý luận cần sớm đưa nội dung này một cách cụ thể vào
trong chương trình học cho sinh viên để các em biết tự phải tích luỹ
kiến thức trên bình diện chung và chuyên sâu kiến thức về các lĩnh
vực kinh tế, chính trị, công nghệ, văn hoá, khoa học tự nhiên
Đương nhiên làm được điều đó nhà trường đã giúp các em nắm chắc
một lĩnh vực nào đó cụ thể để tác nghiệp cho thuận tiện và thành
công trong sự nghiệp của mình.
15