Kinh nghiệm rèn học sinh học tốt dạng toán Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó” – Khối 4 trường TH Thị Trấn A.

Kinh nghiệm rèn học sinh học tốt dạng toán “Tìm hai số khi
biết tổng và hiệu của hai số đó” – Khối 4 trường TH Thị
Trấn A.
1. Thực trạng:
Qua thực tế trực tiếp chỉ đạo c ông tác chuy ên môn và
giảng dạy , chúng tôi nhận t hấy việc giải toán có lời văn
của học sinh còn hạn chế. Đặc biệt là học sinh lớp 4, các
em gặp rất nhiều khó khăn khi giải bài toán về “Tìm hai
số khi biết tổng và hiệu của hai số đó”.
Đây là dạng toán khá phổ biến và các em có thể gặp trong suốt
quá trình học Toán ở lớp 4,lớp 5.
Cũng như những dạng t oán khác, khi giải dạng toán này , học
sinh thường lúng t úng khi nhận dạng dạng toán, phân tích
bài toán cũng như vận dụng phương pháp giải. Các em
chưa xác định được dữ liệu của bài toán như: chưa biết được
dữ liệu nào là t ổng, dữ liệu nà o là hiệu, dữ liệu nào phải tìm?
Điều đó ả nh hưởng không nhỏ đến chất lượng môn Toán.
Giải toán có lời văn đều phải tuân theo một quy trình:
Đọc kỹ đề tìm hiểu nội dung bài toán; tóm tắt bài toán
(bằng lời, bằng sơ đồ, …); phân tích bài toán (nhận dạng
toán, xác định cái đã cho, cái phải tìm và các mối liên
quan); xây dựng kế hoạch giải; trình bày bài giải; kiểm tra
kết quả. Nhưng trong thực tế, học sinh khối 4 còn thụ
động khi gặp một bài toán có lời văn. Các em thường
không đi theo đúng các bước dẫn đến kết quả bài làm
không cao. Qua khảo sát chất lượng đầu năm học 2012 -
2013, chất lượng môn Toán khối 4 còn thấp. Trong đó, bài làm
của học sinh về giải toán có lời văn còn nhiều sai sót về tóm
tắt, lời giải, phép tính, đơn vị tính, đáp số. Nguyên nhân
chủ y ếu là do các em không đọc kỹ đề,
không nắm chắc dạng toán, chưa nắm vững phương pháp giải

dạng toán. Thậm chí có một số học sinh chưa giải được bài
toán, cụ thể: Học sinh tóm tắt sai, giải sai Học sinh tóm tắt
đúng, giải saiHọc sinh tóm tắt sai (hoặc không tóm tắt),giải
đúng Học sinh tóm tắt đúng, giải đúng
TSHS
KHỐI 4
SL TL SL TL SL TL SL TL
125 34 27,2% 16 12,8% 8 6,4% 67 53,6%
Đồng thời, qua kết quả kiểm tra cuối học kì II đối với môn
Toán của học sinh khối 4
năm học 2011 – 2012, chúng tôi nhận thấy học sinh giải
toán có lời văn dạng “Tìm hai số
khi biết tổng và hiệu của hai số đó” chất lượng còn thấp,
các em còn nhiều sai sót trong
tóm tắt và bài giải, cụ thể:
Học sinh tóm
tắt sai, giải sai
Học sinh tóm
tắt đúng, giải
sai
Học sinh
tóm tắt sai
(hoặc không
tóm tắt),
giải đúng
Học sinh tóm tắt
đúng, giải đúng
TSHS
KHỐI 4
SL TL SL TL SL TL SL TL

110 25 22,7% 5 4,5% 7 6,4% 73 66,4%
MS: 03
3
Trước tình hì nh thực tế như vậy, là người quản lý, người
giáo viên cần có những biện
pháp nào để học sinh biết cách phâ n tích bài t oán, nhận
dạng dạng toán đúng và giải toán
chính xác? Đó là việc làm hết sức quan trọng đối với người
giáo viên dạy Tiểu học hiện nay .
Từ những suy nghĩ trên và kinh nghiệ m r út ra t rong chỉ
đạo, tr ong giảng dạy trực tiếp, chúng
tôi quy ết định chọn đề tài: Kinh nghiệm rèn học sinh học
tốt dạng toán “Tìm hai số khi
biết tổng và hiệu của hai số đó”, nhằm giúp học sinh khối 4 học
tốt hơn dạng toán “Tìm hai
số khi biết tổng và hiệu của hai số đó”, góp phần nâng cao chất
lượng dạy và học môn Toán
trong năm học 2012 - 2013.
2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu: Cấu trúc chương
trình môn Toán lớp 4 hiện
nay gồm nhiều dạng toán có lời văn nhưng vì muốn tìm
hiểu sâu một vấn đề và năng lực
của bản thân có hạn nên đề tài này chúng tôi chỉ nghiên cứu
phương pháp dạy học toán có
lời văn dạng “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số
đó” ở học sinh khối 4 trường
TH Thị Trấn A
3. Giải pháp:
Dạy giải toán có lời văn gắn liền với việc phát triển tư
duy của học sinh. Nó đòi hỏi

người giáo viên phải biết vận dụng các phương pháp, biện pháp
thích hợp vào giảng dạy .
Với việc du y trì đổi mới phương pháp dạy học, kết hợp
quá trình nghiên cứu các số
liệu và thông tin thu thập được cùng kinh nghiệm thực tế giảng
dạy của bản thân, chúng tôi
đã đúc kết cho mình được một số kinh nghiệm để nâng cao chất
lượng dạy học về giải toán
có lời văn dạng “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó”
ở khối 4.
* Đối với Nhà trường:
Ngay từ đầu năm học, phát động phong trào thi đua “Dạy
tốt – Học tốt” trong toàn
trường. Lãnh đạo Nhà trường hướng dẫn giáo viên làm tốt
công tác tuyên truy ền, phối hợp
với phụ huy nh học sinh để xây dựng phong trào “Học tốt”
trong nhà trường.
Trong cuộc họp phụ hu y nh học sinh đầu năm, giáo viên chủ
nhiệm phải tu y ên truyền
cho phụ hu y nh biết về vai trò quan trọng của việc học
tập các môn học ở Tiểu học, quy
định vở ghi chép của học sinh trong từng tổ trên tinh
thần chung: học sinh phải có đầy đủ
sách giáo khoa, vở ghi chép theo đúng qu y định, thực hiện
đúng theo y êu cầu của giáo viên
chủ nhiệm về cách bao bìa vở, dán nhãn, sử dụng vở ghi
chép đúng theo quy định, không
để vở bị quăn góc, không sử dụng viết xóa, không cạo
tẩy lem nhem, nếu sai lấy thước
gạch ngang thân chữ, con số để bỏ và thống nhất chung về cách

trình bày vở theo tinh thần
chuyên đề về việc trình bày vở của học sinh ở các môn
do Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ
chức.
Lãnh đạo, chỉ đạo các tổ mở chuyên đề Toán vận dụng
đổi mới phương pháp trong
quá trình dạy học mà đặc biệt là dạng toán có lời văn từ
khối 1 đến khối 5, riêng lớp 1 là
đầu học kì II.
Thường xu y ên dự giờ thăm lớp để nắm bắt tình hình dạy
và học của giáo viên, học
sinh để rút kinh nghiệm và điều chỉnh kịp thời.
Động viên, khu yến khích các giáo viên luôn có tinh thần
đổi mới phương pháp dạy
học vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào tiết dạy
Toán.
* Đối với giáo viên:
Qua chỉ đạo của nhà trường, chúng tôi đã đưa ra một số biện
pháp cho việc thực hiện
phong trào “Học tốt” của học sinh toàn trường nói chung và học
sinh lớp 4 nói riêng:
- Trong buổi họp phụ huynh học sinh đầu tiên, chúng tôi
đưa ra một số yêu cầu về
công việc của gia đình để giúp các em thực hiện tốt phong
trào “Học tốt” đặc biệt là Toán
ở lớp 4:
+ Có đầy đủ cặp sách để đựng dụng cụ học tập các môn và của
môn Toán.
4
+ Sắm cho các em thước thẳng có kẻ vạch, ê ke, bộ đồ dùng học

Toán.
+ Tạo góc học tập có đầy đủ ánh sáng để khỏi ảnh
hưởng đến việc học ở nhà và
khỏi thất lạc sách vở, dụng cụ học tập của các em.
+ Thường xuyên nhắc nhở các em chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ
học tập trước khi
đi học.
+ Vở của các em được bao bìa, dán nhãn cẩn thận, ghi đầy đủ
thông tin trên nhãn
vở để dễ lấy .
- Giúp học sinh thống nhất được cách trình bày bài giải vào
vở, giáo viên chủ nhiệm
phải phổ biến cho học sinh trình bày một cách cụ thể,
chi tiết và y êu cầu học sinh ghi lại
cách trình bày rồi dán ở góc học tập của mình cho tiện theo
dõi. Lấy lề đỏ làm chuẩn, cách
5 ô ghi bài giải, cách 2 ô ghi lời giải, cách 3 ô ghi phép tính,
cách 4 ô ghi đáp số.
- Hướng dẫn học sinh cách lấy dụng cụ học tập:
+ Lấy sách vở phải nhẹ nhàng để tìm hiểu bài.
+ Khi mở sách vở phải lật từng trang nhẹ nhàng, không để gây
tiếng động.
+ Không được tẩy xóa, gạch lung tung trong bài giải.
+ Không xé giấy , không bỏ trống giấy .
Từ đầu năm chúng tôi đã lên kế hoạch cho việc thực hiện
tốt phong trào “Dạy tốt –
Học tốt” như sau:
- Trước tiên, phải nắm vững chương trình, nghiên cứu kĩ
nội dung sách giáo khoa,
sách giáo viên Toán 4 và tài liệu có liên quan đến dạy

toán có lời văn. Bên cạnh đó, tiếp
thu ý kiến của cấp trên, trao đổi cùng đồng nghiệp trong
tổ chuyên môn, nắm vững chất
lượng kiểm tra Toán, kiểm tra về việc giải toán có lời
văn dạng “Tìm hai số khi biết tổng
và hiệu của hai số đó”.
- Tìm hiểu tình hình thực tế của học sinh.
- Tự học tập, nghiên cứu tài liệu nâng dần kiến thức toán
nói chung, phương pháp
giải toán có lời văn với từng dạng toán cụ thể nói riêng,
nhằm phục vụ tốt cho việc giảng
dạy Toán, đáp ứng nhu cầu cho từng đối tượng học sinh.
- Chuẩn bị tốt nội dung bài dạy, lựa chọn phương pháp dạy học
phù hợp và thực hiện
đổi mới phương pháp trong quá trình giảng dạy. Phải khéo
léo dẫn dắt học sinh tập dần từ
những bài tập dễ, đơn giản đến các bài tập phức tạp.
- Mỗi cá nhân phải tích cực, tự tin trong việc thực hiện việc đổi
mới các phương pháp
dạy học để nâng cao chất lượng giảng dạy ở tất cả các
bộ môn thông qua các biện pháp
sau: vận dụng phương pháp để giới thiệu bài học; vận dụng
phương pháp tích cực dạy học
bài mới; vận dụng Chuẩn kiến thức, kỹ năng, dạy học theo sự
phân hóa đối tượng học sinh;
tập cho học sinh thói quen tự làm bài, thử lại bài toán sau
khi thực hiện, giải bài toán bằng
nhiều cách khác nhau; phát huy vai trò tổ chức dạy học theo
nhóm; làm và sử dụng hợp lý
đồ dùng dạy học…

- Nắm chắc trình độ, năng lực tiếp thu bài của từng học
sinh trong lớp, để việc phân
công học tổ, học nhóm có hiệu quả.
- Tập cho học sinh có thói quen tự kiểm tra đánh giá kết quả l
uy ện tập thực hành.
- Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho từng đối tượng học sinh, tổ
chức nhiều hình thức hoạt
động trong một tiết học để tạo hứng thú học tập cho học
sinh, động viên khuy ến khích
những học sinh còn nhút nhát, thụ động để các em tích cực xây
dựng bài,…
- Tuyên dương kịp thời các tổ, cá nhân tích cực học tập,
hoạt động tốt, làm nhanh,
làm đúng; khuyến khích các em tìm ra cách giải hay , sáng tạo.
- Hàng ngày phải kiểm tra chấm bài và nhận xét, động viên để
học sinh cố gắng hơn
ở hôm sau.
5
- Hàng tháng, sau khi cho học sinh kiểm tra Toán, giáo viên
biểu dương và khen ngợi
những học sinh có nhiều cố gắng.
Việc tạo cho học sinh có thói quen tìm hiểu đề toán đã khó, việc
rèn trình bày bài giải
cho học sinh lại càng khó hơn, nhưng cũng không thể nói là
không làm được. Với tinh thần
trách nhiệm cao, với lòng y êu nghề mến trẻ, với cả qu
yết tâm đẩy mạnh phong trào “Học
tốt” của lãnh đạo và giáo viên kiên qu y ết:
- Đối với những học sinh đọc đề và phân tích đề toán,
viết lời giải không đúng thì

những tuần đầu cho các em sửa cụ thể. Giáo viên chủ
nhiệm sẽ sửa bài giải của các em
bằng viết đỏ một cách cẩn thận, kỹ càng để những học sinh
đó nhận thấy những chỗ mình
làm sai, viết chưa chuẩn lời giải để từ đó tự rèn luyện
kỹ năng viết đúng lời giải và trình
bày bài giải đúng quy định.
- Bên cạnh đó, giáo viên còn giao nhiệm vụ cho các em
rèn thêm ở các thứ bảy và
chủ nhật. Điều quan trọng là sau đó giáo viên phải có sự
kiểm tra đôn đốc. Cứ vào một
buổi học cụ thể tiến hành kiểm tra bài tập của học sinh và
kết hợp với tiến độ giúp đỡ bạn
của học sinh được phân công để có những nhận xét đánh
giá về tinh thần học Toán của
từng học sinh.
* Đối với học sinh:
Học sinh nắm vững các bước giải toán có lời văn, cách
giải toán dạng “Tìm hai số
khi biết tổng và hiệu của hai số đó”.
Hiểu yêu cầu bài tập, biết vận dụng sáng tạo các kiến thức đã
học vào giải toán có lời
văn.
Rèn kỹ năng thực hiện thành thạo 4 phép tính để tránh sai sót
khi tính toán.
Trình bày tóm tắt, bài giải sạch đẹp, khoa học.
Thực hiện tốt việc học ở nhà (vào các ngày thứ bảy, chủ
nhật): học thuộc các quy tắc
toán đã học; thuộc bảng nhân, chia; tự làm lại các bài tập
đã thực hiện trên lớp; chuẩn bị

cho bài mới (đọc, nghiên cứu nội dung bài mới, yêu cầu của
các bài tập, tìm hiểu cách làm
từng bài tập, chuẩn bị đồ dùng học tập có liên quan), …
Tự rèn luyện tính cẩn thận và mạnh dạn phát biểu xây dựng bài.
Có thói quen tìm nhiều cách giải và lựa chọn cách giải
hợp lý nhất để giải qu y ết bài
tập.
4. Hiệu quả đem lại: Qua quá trình nghiên cứu, vận dụng
các biện pháp trên, bước
đầu đạt được kết quả như sau:
- Tạo được uy tín với phụ huynh học sinh trong việc rèn học
sinh giải toán có lời văn
trong khối 4 của nhà trường là sự thành công của Ban giám hiệu
và tập thể giáo viên.
- Các em nắm được các kỹ năng cơ bản về quy trình giải toán
có lời văn, nhận ra các
bước giải toán đã giúp các em giải các bài toán một cách dễ
dàng và nhanh hơn.
Sau khi thực hiện đề tài, đến giữa học kì II, năm học: 2012 -
2013 kết quả học tập của
học sinh về giải toán dựa trên các bài kiểm tra đạt được như
sau:
Học sinh tóm
tắt sai, giải
sai
Học sinh tóm
tắt đúng, giải
sai
Học sinh tóm
tắt sai (hoặc

không tóm tắt),
giải đúng
Học sinh tóm tắt
đúng, giải đúng Thời
điểm
Tổng
số
học
sinh
khối
4
SL TL SL TL SL TL SL TL
Giữa học
kì I
125 22 17,6% 14 11,2% 8 6,4% 81 64,8%
Cuối học
kì I
125 17 13,6% 9 7,2% 6 4,8% 93 74,4%
6
Giữa học
kì II
125 8 6,4% 4 3,2% 5 4,0% 108 86,4%
Qua việc áp dụng đề tài này , chúng tôi nhận thấy trong giờ
học toán học sinh rất say
mê học toán có lời văn làm cho không khí lớp học trở
nên sôi nổi, kỹ năng giải toán của
học sinh tiến bộ hơn. Chất lượng môn Toán cũng được nâng lên
rõ rệt.
5. Khả năng và áp dụng cho đến thời điểm hiện tại:
Sau quá trình nghiên cứu, khảo sát thực tế, áp dụng vào

giảng dạy tại khối 4, chất
lượng giải toán của học sinh tiến bộ rõ rệt. Kết quả đó chính
là sự đóng góp mới của đề tài
về:
+ Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Toán lớp
4.
+ Phương pháp chung khi dạy giải toán có lời văn.
+ Những phương pháp giải dạng toán “Tìm hai số khi biết tổng
và hiệu của hai số
đó”.
Kinh nghiệm rèn học sinh học tốt dạng toán “Tìm hai số khi
biết tổng và hiệu của
hai số đó” chúng tôi đã áp dụng thành công ở khối 4
trường TH Thị Trấn A đã giúp học
sinh đạt chất lượng cao hơn ở bộ môn Toán. Bên cạnh đó, đề
tài này cũng được nhân rộng
ra các lớp 3, 5 trong tr ường cùng thực hiện và triển khai đến
phụ huynh học sinh trong các
lần họp để cùng hỗ trợ tốt dụng cụ học tập cũng như cách giải
toán cho học sinh trong đơn
vị.
Với kết quả đạt được khi thực hiện đề tài, theo kinh
nghiệm chúng tôi nhận thấy đề
tài có tính khả thi phổ biến nhân rộng góp phần nâng cao
chất lượng dạy và học toàn
Ngành