Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
Phòng giáo dục và đào tạo thanh oai
Trờng mầm non liên châu
Sáng kiến kinh nghiệm
Đề tài:
Thiết kế và sử dụng
một số dụng cụ âm thanh tự tạo
trong quátrình dạy trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi
học hát, vận động.
Họ và tên giáo viên : Đào thị Bích Vân.
Ngày sinh : 06/ 09/ 1976.
Năm vào ngành : 2002.
Đơn vị công tác : Trờng mầm non Liên Châu.
Trình độ chuyên môn : Trung cấp s phạm.
Hệ đào tạo : Chính quy.
Năm học: 2010-2011.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
1
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
Mục lục trang
A. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài 4
2. Mục đích nghiên cứu 5
3. Đối tợng và khách thể nghiên cứu 6
4. Giả thiết khoa học 6
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 6
6. Phạm vi nghiên cứu 7
7. Kế hoạch mghiên cứu 7
B.Phần nội dung
Chơng I: Cơ sở lý luận liên quan đến đề tài
I. Một số vấn đề chung về âm nhạc xét theo khía cạnh đề tài 8
II. Quan điểm giáo dục học về đồ chơi, đồ dùng học tập 10
1. Đồ chơi 10
2. Đồ dùng học tập 11
III. Đặc điểm tâm sinh lý liên quan đến khả năng sử dụng dụng cụ
âm nhạc của trẻ Mẫu giáo lớn 11
Chơng II: Thực trạng cho trẻ Mẫu giáo lớn sử dụng đồ
dùng dụng cụ âm nhạc trong quá trình học hát vận động.
1. Thực trạng 13
2. Tình trạng thực tế trớc khi sử dụng 15
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
2
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
Chơng III: thiết kế và sử dụng một số dụng cụ âm thanh
tự tạo trong quá trìnhgiảng dạy trẻ mẫu giáo lớn học
hát-vận động
I. Thiết kế một số dụng cụ âm thanh tự tạo 17
1. Quan điểm về việc thiết kế dụng cụ âm thanh tự tạo 17
2. Thiết kế một số dụng cụ âm thanh tự tạo 18
II. Hệ thống bài hát thực nghiệm 25
1. Hệ thống bài hát sử dụng thực nghiệm 25
2. Cách thức sử các dụng cụ âm thanh tự tạo 25
III.Thực nghiệm 37
1. Tổ chức quá trình thực nghiệm 37
2. Kết quả thực nghiệm 40
C. phần kết luận
Kiến nghị s phạm
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
3
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
A. phần mở đầu.
1. Lý do chọn đề tài.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật xuất hiện rất sớm trong lịch sử
loài ngời,nó gắn bó mật thiết với cuộc sống và đã trở thành một nhu
cầu không thể thiếu trong đời sống xã hội, nó có sức hấp dẫn với mọi
lứa tuổi.
Đối với trẻ thơ, âm nhạc là nguồn sữa nuôi dỡng tinh thần. Giai điệu
trầm bổng, sự phong phú của âm hình tiết tấu, phong cách đa dạng của
các thể loại âm nhạc sẽ đa trẻ vào thế giới cái đẹp một cách hấp dẫn và
lý thú.
Đặc điểm của lứa tuổi mầm non là thích vui chơi, hoạt động ham tìm
hiểu để nhận thức cuộc sống thì âm nhạc lại càng gần gũi và hết sức tự
nhiên. Đây chính là phơng tiện để phát triển cảm xúc, phát triển tình
cảm, trí tuệ, mở rộng nhận thức, phát triển óc tởng tợng, ngôn ngữ, bồi
dỡng khả năng thẩm mỹ.
Trẻ em mẫu giáo là lứa tuổi giữ vai trò quan trọng là giai đoạn đặt
nền móng cho quá trình hình thành và phát triển nhân cách con ngời.
Đây cũng là thời kỳ lý tởng đểgiáo dục thẩm mỹ cho trẻ, một trong
những nhiệm vụ chính của giáo dục.
ở lứa tuổi này hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, qua
hoạt động vui chơi trẻ đợc mô phỏng lại cuộc sống sinh hoạt của ngời
lớn. Từ đó tích luỹ đợc kinh nghiệm xã hội ở nhiều lĩnh vực khác
nhau. Trong giáo dục âm nhạc, hoạt động vui chơi là hình thức hoạt
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
4
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
động sáng tạo để thể hiện nội dung nhằm phát triển tai nghe âm nhạc
cho trẻ. Muốn phát triển tai nghe và cảm thụ âm nhạc cho trẻ thì cần
phải có dụng cụ để trẻ đợc nghe và sử dụng trong khi ca hát và vận
động, trò chơi. Có nh vậy trẻ mới dễ dàng phân biệt đợc các âm sắc
khác nhau của âm thanh và phát triển cảm giác nhịp điệu, hứng thú
theo nhịp điệu của âm nhạc.
Trong thực tế, hiện nay nhạc cụ dành cho trẻ em tơng đối nhiều loại
nh:Đàn oóc gan nhỏ, sáo, trống nhỏ, đàn pianô nhỏ Tôi nghĩ rằng ng-
ời giáo viên mầm non nói chung và tôi nói riêng phải có lòng yêu
nghề, mến trẻ không phải từ câu nói thể hiện tình yêu thơng mà phải
từ những việc làm thiết thực trong các hoạt động của trẻ nh làm đồ
dùng đồ chơi sáng tạo để dạy trẻ một cách khoa học. Những đồ dùng
này không phải mất tiền mua và làm không quá khó khăn mà chỉ cần
một số nguyên vật liệu có sẵn trong tự nhiên nh: đá, sỏi, vỏ sò, thanh
tre và một số phế liệu nh: lọ nớc rửa bát, lon nớc yến để tạo ra một
số dụng cụ dùng trong hoạt động âm nhạc, nhằm tạo ra sự mới lạ về
các đồ dùng đồ chơi, trẻ sẽ hứng thú tham gia vào giờ học, qua đó rèn
luyện âm sắc và cảm giác nhịp điệu cho trẻ, giúp trẻ phân biệt âm
thanh, luyện tai nghe và sự cảm thụ âm nhạc. Bởi lý do đó tôi chọn đề
tài: Thiết kế và sử dụng một số dụng cụ âm nhạc tự tạo trong quá
trình dạy trẻ Mẫu giáo 5- 6 tuổi học hát, vận động để nghiên cứu, làm
bài tập và thực hiện tại lớp của mình.
2. Mục đích nghiên cứu:
Thiết kế, sáng tạo một số dụng cụ âm thanh tự tạo và sử dụng trong
các giờ dạy trẻ học hát và vận động để nâng cao hiệu quả giáo dục
toàn diện của hoạt động âm nhạc.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
5
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
3. Đối tợng và khách thể nghiên cứu:
a. Đối tợng nghiên cứu:
Một số dụng cụ âm thanh tự tạo sử dụng trong giờ học hát , vận động
của trẻ Mẫu giáo lớn.
b. Khách thể nghiên cứu:
40 trẻ lớp Mẫu giáo 5- 6 tuổi khu Từ Châu, Trờng mầm non Liên
Châu.
c.Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện:
- Phạm vi: Thiết kế và sử dụng một số dụng cụ âm thanh tự tạo trong
quá trình dạy trẻ Mẫu giáo 5- 6 tuổi học hát ở trờng mầm non Liên
Châu - Thanh Oai - Hà Nội.
- Thời gian thực hiện: Từ tháng 9 - 2010 đến tháng 5 - 2011.
4. Giả thiết khoa học.
Nếu việc sử dụng các âm thanh tự tạo dới nhiều loại chất liệu khác
nhau trong hoạt động âm nhạc ở trờng mầm non đạt hiệu quả thì có thể
phát triển cảm thụ nhịp điệu, phân biệt âm sắc, đồng thời phát huy tính
tích cực của trẻ.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận định hớng cho đề tài.
- Tìm hiểu thực trạng về nhận thức của giáo viên và sử dụng đồ dùng,
dụng cụ âm nhạc cho trẻ Mẫu giáo lớn trong các hoạt động âm nhạc ở
trờng mầm non Liên Châu - Thanh Oai - Hà Nội.
- Thiết kế một số dụng cụ âm thanh tự tạo từ các chất liệu nh : ống tre,
vỏ sò, vỏ lon bia cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi và đề xuất các biện pháp
sử dụng.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
6
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
- Thực hiện nhằm áp dụng và kiểm tra hiệu quả của việc sử dụng các
đồ dùng đã thiết kế cho trẻ Mẫu giáo lớn trong quá trình học hát, vận
động âm nhạc ở trờng mầm non.
6. Phạm vi nghiên cứu.
- Nghiên cứu những vấn đề có liên quan đến việc sử dụng dụng cụ âm
nhạc trong các hoạt động ân nhạc của trẻ Mẫu giáo lớn.
- Nghiên cứu thực trạng lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi khu Từ Châu, trờng
mầm non Liên Châu.
- Lựa chọn một số đồ dùng tự tạo để làm thực nghiệm.
7. Kế hoạch nghiên cứu.
- Nghiên cứu lý luận: Đọc, thu thập, phân tích, khái quát hoá, hệ
thống hoá những tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Điều tra thực trạng về việc sử dụng đồ dùng, dụng cụ âm nhạc ở tr-
ờng Mẫu giáo: Quan sát giờ học, trao đổi với giáo viên và trẻ.
- Thực nghiệm: Tổ chức thực nghiệm một số đồ dùng, dụng cụ âm
nhạc tự tạo cho trẻ Mẫu giáo lớn trong hoạt động âm nhạc của trờng
mầm non.
+ Nhóm đối chứng: 20 trẻ tổ Hoa Sen Lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi khu Từ
Châu trẻ sử dụng những đồ dùng, dụng cụ âm nhạc quen thuộc.
+ Nhóm thực nghiệm: 20 trẻ tổ Hoa Mai lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi khu
Từ Châu sử dụng những đồ dùng, dụnh cụ âm thanh tự tạo.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
7
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
B. Phần nội dung.
Chơng I.
Cơ sở lý luận liên quan đến đề tài.
I. Một số vấn đề chung về âm nhạc xét theo khía cạnh đề tài.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật gắn bó mật thiết với đời sống
con ngời. Nó có sức hấp dẫn kỳ lạ,tác động mạnh mẽ làm cho con
nguời tốt đẹp hơn, trong sáng hơn.Bản chất của âm nhạc là niềm vui
lạc quan, yêu đời và nâng cao con ngời đến với những tình cảm cao th-
ợng.
Ngay từ khi mới lọt lòng mẹ cho đến khi giã từ cuộc sống, âm nhạc
luôn luôn gắn bó với cuộc sống con ngời và hơn thế nữa đứa trẻ từ lúc
còn trong bụng mẹ đã đợc cảm thụ âm nhạc mỗi khi ngời mẹ ngân lên
những câu hát trong sáng, mong đợi đến ngày đứa con bé nhỏ ra đời.
Đến lúc lọt lòng trẻ lại đợc tiếp xúc với âm nhạc, lại đợc đắm mình
trong những lời ru, những khúc hát yêu thơng trìu mến của mẹ. Lớn
lên một chút nữa, các cô bé, cậu bé lại đợc hoà mình cùng với những
bài hát trẻ thơ, những khúc đồng dao và cũng trong suốt thời gian
này sự tác động của âm nhạc tới con ngời ngày càng phong phú và sâu
sắc hơn.
Âm nhạc nảy sinh trong quá trình lao động của con ngời do nhu cầu
đợc động viên, khích lệ mỗi khi vui, buồn, mệt nhọc. Từ trong lao
động, những điệu hò, điệu lý, những bài ca ca ngợi sự hăng say làm
việc của con ngời lao động ra đời. Chính những lời ca ấy là một phép
màu kỳ diệu cổ vũ con ngời làm việc thêm hăng say, thêm yêu cái
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
8
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
nghiệp của mình, và hơn thế nữa, nó giúp con ngời biết sống có lý t-
ởng.Âm nhạc là những lời ca cất lên từ trong thế giới nội tâm của con
ngời, trải ra những trở trăn thầm kín nhất của họ nh một sự dãi bày.
Âm nhạc với hhững cung bậc khác nhau, những cách thể hiện khác
nhau đều có thể phản ánh cuộc sống xung quanh một cách chân thực.
Tiếng gió thổi vi vu, tiếng chim ríu rít hay tiếng lá khô xào xạc dờng
nh cũng trở nên có hồn hơn, sâu lắng hơn trong âm nhạc.
Có thể khẳng định, âm nhạc đã tác động trực tiếp vào thế giới tình
cảm của con ngời và trở thành một phơng tiện giao tiếp hết sức nhạy
cảm. nhờ ngôn ngữ biểu đạt đặc biệt của âm nhạc mà những ngời ở
những vùng đất khác nhau, không cùng ngôn ngữ hay phong tục tập
tập quán, chế độ xã hội vẫn có thể có những hiểu biết nhất định về
nhau ở một chừng mực nào đó. Chính những lý đó mà âm nhạc đã trở
thành một vị thiên sứ đa những tâm hồn xích lại gần nhau, biết sống
chia sẻ, cảm thông cho nhau, ngày càng trở nên bao dung nhân ái.
Muốn phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ, trong quá trình tổ
chức phải từng bớc nâng cao dần yêu cầu với trẻ, giúp trẻ từng bớc biết
cảm nhận và đánh giá âm nhạc ở mức độ đơn giản nhất. Theo đó, sở
thích âm nhạc của trẻ sẽ dần dần xuất hiện và cùng với âm nhạc,
những cảm xúc nghệ thuật của trẻ cũng trở nên tinh tế và đa dạng hơn.
Điều này đã thể hiện rất rõ khi cho trẻ mầm non tiếp xúc với các tác
phẩm âm nhạc phù hợp với lứa tuổi.
Có thể khẳng định, đa âm nhạc đến với trẻ thơ là đa đến cho trẻ một
thế giới đầy âm thanh và màu sắc, một thế giới với những tình cảm cao
đẹp, với những ớc muốn đợc bay cao, bay xa, giúp trẻ dần hoàn thiện
nhân cách con ngời.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
9
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
II. Quan điểm giáo dục học về đồ chơi, đồ dùng học tập.
1.Đồ chơi.
ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi chiếm một vị trí quan trọng,
góp phần giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách con ngời. Hoạt
động vui chơi giúp trẻ học tập, lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội để
trẻ vận dụng trong cuộc sống sau này. Tuy nhiên nếu trẻ chỉ chơi mà
không có đồ chơi thì sẽ rất dễ dẫn đến sự nhàm chán, buồn tẻ, bởi vậy
mà đồ chơi là vật dạng không thể thiếu trong hoạt động vui chơi của
trẻ.
Theo quan điểm của giáo dục học, đồ chơi là một vật đặc biệt dùng
trong khi chơi, ngoài ra nó không mang ý nghĩa đời sống hàng ngày.
Trong đồ chơi thể hiện tính chất điển hình của đồ vật, chính hình
dáng tổng quát của đồ chơi giúp trẻ có thể tái tạo và thể hiện những
hành động tơng ứng với đồ vật ấy.
Đồ chơi có ý nghĩa hết sức sâu sắc và lớn lao:
+ Đối với ngời lớn (cô giáo): Đồ chơi là phơng tiện để tổ chức cuộc
sống và giáo dục trẻ mẫu giáo.
+ Đối với trẻ mẫu giáo: Đồ chơi là ngời bạn đồng hành không thể
thiếu trong các trò chơi của mình, bởi vì chính đồ chơi đã giúp trẻ tạo
ra hoàn cảnh chơi, giúp trẻ thực hiện dự định chơi của mình. Đồ chơi
tạo cho trẻ nhập vai vào hành động giống nh thực, đáp ứng nhu cầu bắt
chớc, đợc hành động nh ngời lớn và làm quen với thế giới xung quanh.
Chính đồ chơi đã giúp trẻ liên kết với nhau để cùng chơi, giải thích trí
tởng tợng sáng tạo của trẻ phát triển, duy trì và phát triển hứng thú với
trò chơi.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
10
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
2.Đồ dùng học tập.
Đồ dùng học tập có vai trò quan trọng đối với việc học tập của trẻ, là
phơng tiện giúp trẻ chiếm lĩnh, lĩnh hội tri thức một cách dễ dàng hơn.
Có thể nói đồ dùng học tập chính là những đồ vật do con ngời chế tạo
ra để phục vụ cho mục đích học tập của con ngời.nhng không chỉ phục
vụ cho học tập, có những lúc cần thiết đồ dùng cũng trở thành đồ chơi,
giúp con ngời giải trí. Điều này đợc thể hiện rõ nhất với trẻ mẫu giáo
và đặc biệt là trong hoạt động âm nhạc.Những dụng cụ gây ra cảm
giác đều đặn về nhịp điêụ phát ra những âm sắc khác nhau mà trẻ dùng
khi học hát, vận động sẽ trở thành đồ chơi của trẻ khi tham gia vào
hoạt động vui chơi. Bởi vậy mà đồ dùng học tập có ý nghĩa, vai trò đặc
biệt trong học tập và vui chơi của trẻ mẫu giáo, vừa giúp trẻ lĩnh hội
kiến thức dễ dàng, vừa duy trì hứng thú của trẻ trong khi chơi.
Có rất nhiều đồ dùng học tập và chúng đợc phân loại theo những đặc
điểm, tính năng khác nhau. Trong số đó, đồ dùng âm nhạc là loại đồ
dùng âm nhạc ở một khía cạnh nào đó: Âm sắc, tiết tấu, giai điệu Do
đó mà việc sử dụng các đồ dùng âm nhạc trong giờ học của trẻ ngày
càng đợc phát huy. Tuy nhiên không thể đa tất cả các loại nhạc cụ vào
sử dụng mà cần thiết phải sử dụng sao cho phù hợp nhất với sự phát
triển của trẻ.
III. Đặc điểm tâm sinh lý liên quan đến khả năng sử dụng dụng
cụ âm nhạc của trẻ mẫu giáo lớn.
ở tuổi mẫu giáo, xúc cảm thẩm mỹ phát triển khá mạnh, tâm hồn trẻ
nhạy cảm, trẻ dễ tiếp xúc với những cảnh vật xung quanh. Vì vậy trẻ
dễ nhận ra những vẻ đẹp và biết cảm thụ cái đẹp. Trẻ thích học múa
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
11
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
hát và học rất nhanh bằng cách bắt chớc. Trẻ đến với nghệ thuật một
cách tự nhiên và tác động của nghệ thuật đến với trẻ thơ rất mạnh mẽ.
Đặc biệt tính hình tợng ở trẻ mẫu giáo đang phát triển mạnh gần nh chi
phối mọi hoạt động tâm lý và điều này càng làm cho các em dễ gần
gũi với nghệ thuật, trong đó có âm nhạc. Âm nhạc đã đem đến cho các
em một thế giới âm thanh nhiều màu sắc, gợi cho trẻ sự thú vị hấp dẫn
và sự hài hoà tinh tế, tạo điều kiện cho trẻ thể hiện chính bản thân
mình.
Lứa tuổi mẫu giáo lớn (5-6 tuổi) là giai đoạn chuẩn bị cho trẻ đến tr-
ờng phổ thông. Trẻ có khả năng tri thức toàn vẹn hình tợng âm nhạc
cùng với những khái niệm đợc tích luỹ từ trớc. Trẻ có thể chuyển đổi
đợc điệu bộ theo âm điệu, biết kết hợp khăng khít giữa thời gian với
âm nhạc, vận động phối hợp toàn thân với một trình tự tơng đối phức
tạp trong các điệu múa hay tái hiện một số chi tiết khó. Đặc biệt lứa
tuổi này là giai đoạn đã phát triển hoàn thiện về hệ thần kinh, về các
cơ quan vận động do đó mà khả năng vận động tính khéo léo của trẻ
đã đạt đến mức độ cao và thuần thục. Khi dùng đàn, trẻ có thể sử dụng
đàn phím ở mức độ đơn giản. các loại nhạc cụ gỗ( dụng cụ) đệm cho
bài hát đợc trẻ sử dụng một cách thành thạo, khéo léo. Nguyên nhân
của điều này là do tính năng của nhạc cụ. Tuy nhiên, những nhạc cụ
thổi, kéo, gảy, bấm phím thờng làm trẻ gặp nhiều khó khăn trong
thao tác sử dụng, bên cạnh đó thì trẻ rất dễ sử dụng các dụng cụ gõ. Lý
do là nhạc cụ gõ là nổi bật phần tiết tấu, nhịp điệu của tác phẩm. Bên
cạnh đó mỗi dụng cụ gõ lại có một âm thanh khác nhau làm cho trẻ
mẫu giáo rất thích nghe. Chính vì vậy mà trẻ rất hứng thú khi sử dụng
nhạc cụ gõ, trẻ có thể đệm cho bài theo tiết tấu nhanh, tiết tấu phối hợp
hoặc thổi kèn theo các giai điệu đơn giản. Điều này chứng tỏ trẻ đã có
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
12
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
sự phát triển vợt bậc về khả năng sử dụng nhạc cụ âm nhạc trong âm
nhạc chứ không nh ở tuổi mẫu giáo bé, trẻ chỉ có thể vỗ tay theo nhịp,
theo phách của loại nhịp 2/4 và ở tuổi mẫu giáo nhỡ trẻ sử dụng phách,
trống đệm cho bài hát theo nhịp, theo tiết tấu chậm.
Qua nghiên cứu về các loại nhạc cụ gõ chuyên nghiệp trong giàn
nhạc giao hởng và trong dàn nhạc dân tộc, tôi thấy cách thức phát ra
âm thanh khá dễ dàng: Gõ, đập, lắc cách phát âm này phù hợp với
khả năng sử dụng nhạc cụ của trẻ. Đây chính là những gợi ý cho
nghiên cứu của đề tài.
Những dụng cụ âm thanh tự tạo cho trẻ sử dụng ( gõ, đập, lắc) trong
đề tài này tạm gọi là dụng cụ gõ tự tạo.
Chơng II.
Thực trạng việc cho trẻ mẫu giáo lớn sử dụng đồ dùng, dụng cụ âm
nhạc trong quá trình học hát , vận động.
1.Thực trạng.
a. Khảo sát thực tế.
+ Trình độ của giáo viên: Hiện nay giáo viên trong trờng đều đạt từ
chuẩn trở lên.
+ Quá trình dạy hát cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi diễn ra đúng theo quy
trình, cô dạy đúng phơng pháp Tuy nhiên, đồ dùng đồ chơi đợc sử
dụng trong giờ học còn quá ít và không phong phú
+ Yêu cầu chơng trình dạy hát hiện nay: Không chỉ có một nội dung
trọng tâm mà còn có nội dung kết hợp đó là nghe hát và trò chơi. Vì
vậy, việc sử dụng dụng cụ âm nhạc là rất cần thiết.
b.Thuận lợi:
- Tỷ lệ trẻ ra lớp cao, cơ sở vật chất tơng đối đầy đủ.Ban giám hiệu rất
quan tâm,đầu t về cơ sở vật chất tạo điều kiện cho tôi đợc đi học hỏi ,
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
13
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
bồi dỡng chuyên môn, học tập tham quan các trờng bạn.Đồng thời tôi
cũng tự nghiên cứu nhiều tài liệu về cách làm đồ dùng đồ chơi bằng
những vật liệu đơn giản,đợc học hỏi trao đổi kiến thức với đồng
nghiệp
- Giáo viên chủ nhiệm trẻ, năng động, nhiệt tình, hát hay, múa
giỏi,khéo tay, nắm chắc các bớc lên lớp và phơng pháp giảng dạy.
- Đa số trẻ đợc đến trờng mầm non sớm, đã qua nhà trẻ và các lớp 3 -
4 tuổi, đợc tiếp cận với chơng trình giáo dục hoạt động âm nhạc. Trẻ
hồn nhiên, tự tin có khả năng giao tiếp và biết sử dụng dụng cụ âm
nhạc một cách khéo léo.
- Đa số phụ huynh học sinh quan tâm đến việc học tập của con em
mình, phối hợp thờng xuyên với giáo viên, đóng góp những vật liệu
làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
- Giáo viên trong trờng tham gia nhiệt tình trong việc làm đồ dùng đồ
chơi tự tạo.
c. Khó khăn:
- Trờng mầm non Liên Châu chúng tôi nằm ở vùng nông thôn, ngời
dân sống chủ yếu bằng nghề nông nên việc đóng tiền để nhà trờng
mua đồ dùng đồ chơi cho trẻ là rất hạn chế.
- Công việc chăm sóc và giáo dục trẻ bận rộn rất nhiều nên giáo viên
không có thời gian đầu t cho việc sáng tạo và làm đồ dùng đồ chơi để
phục vụ các tiết học.
- Đội ngũ giáo viên trong trờng năng khiếu làm đồ dùng đồ chơi còn
nhiều hạn chế.
2. Tình trạng thực tế trớc khi thực hiện.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
14
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
Kiểm tra thực trạng tại lớp trớc khi thực hiện:
Ngay từ đầu năm học (trong tháng 9), ban giám hiệu và tổ chuyên
môn đã tổ chức dự giờ, kiểm tra một số loại tiết âm nhạc ở lớp tôi và
một số lớp mẫu giáo lớn trong trờng và đa ra một số nhận xét sau:
+ Tất cả các giáo viên trong trờng đều sử dụng đồ dùng âm nhạc
trong hoạt động âm nhạc, mức độ giáo viên sử dụng đồ dùng tự tạo là
nhiều nhất (60%), nhng đồ dùng lại đơn giản và sử dụng không đợc
bền lâu, hầu hết đều cho rằng làm đơn giản để đỡ mất nhiều thời gian
và tốn kém. VD: Vẽ những bức tranh đơn giản để giới thiệu bài, dùng
sỏi, phách tre, ống nớc trà chanh gõ vào nhau để gõ tiết tấu, nhịp, dùng
những hạt ngô đểvào trong hộp để lắc dùng nh vậy trẻ cũng sẽ nhàm
chán. Còn đồ dùng mua sắm thì sẽ tạo không khí giờ học sôi nổi, trẻ
hứng thú tham gia vào giờ học. Nhng những đồ dùng mua sắm lại có
quá ít nên không đủ để trẻ sử dụng và dùng lâu thì kết quả tiết học
cũng không đạt kết quả tối đa.
+ Theo số liệu kiểm tra của ban giám hiệu và tổ chuyên môn mức độ
giáo viên sử dụng đồ dùng âm nhạc trong hoạt động âm nhạc nh sau:
Tên trờng Mức độ giáo viên sử dụng dụng cụ âm nhạc
Thờng xuyên Thỉnh thoảng Không sử dụng
Trờng MN
Liên Châu
70% 30% 0%
Nh vậy,tỷ lệ giáo viên thờng xuyên sử dụng đồ dùng trong hoạt động
âm nhạc khá cao (chiếm 70%) và chỉ có 30% giáo viên thỉnh thoảng
mới sử dụng dụng cụ âm nhạc, không có giáo viên nào không sử dụng
dụng cụ âm nhạc.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
15
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
Qua những nhận xét và kết quả kiểm tra của Ban giám hiệu, tôi- với
vai trò là một tổ trởng khối mẫu giáo 5-6 tuổi tôi đã tổ chức họp tổ và
trao đổi với đồng nghiệp tôi thấy các đồng nghiệp của tôi đã nhận thức
đúng vai trò của đồ dùng học tập trong quá trình giáo dục âm nhạc cho
trẻ.Họ cho rằng đồ dùng học tập, mà đặc biệt là đồ dùng tự tạo giúp trẻ
nâng cao hứng thú trong quá trình học tập. Điều này đã khẳng định
tầm quan trọng to lớn của đồ dùng học tập đối với trẻ mẫu giáo.
Ngoài việc trao đổi về mục đích sử dụng các đồ dùng trong giờ hoạt
động âm nhạc chúng tôi còn tìm hiểu về việc sử dụng các đồ dùng tự
tạo trong các hoạt động âm nhạc. Tất cả các giáo viên đều cho rằng
cần thiết phải sử dụng đồ dùng tự tạo vào hoạt động âm nhạc dới các
hình thức khác nhau.100% giáo viên cho rằng nên sử dụng dụng cụ âm
nhạc tự tạo trong giờ vận động hoặc phần trò chơi.50% giáo viên cho
rằng có thể sử dụng trong giờ dạy hát. Nh vậy,tất cả các giáo viên đều
có quan điểm sử dụng đồ dùng tự tạo trong giờ vận động và trò chơi,
có thể nói rằng tiết học vận động và trò chơi âm nhạc là 2 hoạt động
mang tính chất vui nhộn nên rất dễ đa vào sử dụng và tạo cho trẻ hứng
thú, tiết học sôi nổi.Đối với giờ dạy hát và nghe hát, do tính chất của 2
hoạt động này là trẻ ít có cơ hội thể hiện mình nên các giáo viên cha
tìm ra nhiều biện pháp để đa đồ dùng tự tạo vào sử dụng.
Lứa tuổi mẫu giáo lớn đang là giai đoạn hoàn thiện về cấu trúc tâm lý
ngời về nhận thức, về khả năng cảm nhận. Chính vì vậy sự cảm nhận
về nhịp điệu, tiết tấu trong âm nhạc đã thành thục hơn. Dụng cụ gõ lắc
là những đồ dùng tạo ra âm thanh mang tính lặp đi lặp lại một cách
đều đặn. Mặt khác nó giúp trẻ đợc tiếp xúc với nhiều màu sắc, âm
thanh khác nhau của thế giới tự nhiên để bổ sung vào vốn kiến thức về
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
16
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
xã hội cho trẻ. Do đó mà dụng cụ gõ,lắc có thể là loại dụng cụ học tập
phù hợp với lứa tuổi này nhất.
Qua kết quả điều tra của Ban giám hiệu và qua những kết quả trao
đổi với đồng nghiệp đã để lại cho tôi một suy nghĩ sâu sắc nhất, đó là
vấn đề đồ dùng tự tạo của các giáo viên quá đơn giản và không đợc
đẹp mắt lắm, hơn nữa lại đợc sử dụng lặp đi lặp lại nhiều lần làm cho
trẻ nhàm chán. Bởi vậy theo tôi, đối với ngời giáo viên mầm non cần
phải cố gắng dạy trẻ một cách sáng tạo, đặc biệt cần làm đồ dùng tự
tạo nhiều hơn, đồ dùng phải đẹp mắt hơn và đảm bảo tính giáo dục cho
trẻ.
Chơng III.
Thiết kế và sử dụng một số dụng cụ âm thanh tự tạo trong quá
trình giảng dạy trẻ mẫu giáo lớn học hát, vận động.
I. Thiết kế một số dụng cụ âm thanh tự tạo.
1. Quan điểm về việc thiết kế dụng cụ âm thanh tự tạo.
Trớc hết chúng ta cần nắm rõ về dụng cụ âm thanh tự tạo. Có thể nói
bản thân cụm từ dụng cụ âm thanh tự tạo đã thể hiện hết ý nghĩa
của nó, đó chính là dụng cụ đợc con ngời chế tạo với mục đích làm
cho nó phát ra âm thanh.
Dựa vào vai trò, đặc điểm, tính chất của dụng cụ tự tạo đối với hoạt
động âm nhạc, tôi đa ra một số tiêu chuẩn của âm thanh tự tạo nh sau:
- An toàn cho trẻ sự dụng.
- Rèn luyện sự phân biệt đối với âm sắc và cảm giác nhịp điệu của
trẻ.
- Kích thích sự hứng thú của trẻ.
- Hình thức đẹp, hấp dẫn trẻ, phù hợp với khả năng cầm nắm đợc của
trẻ.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
17
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
- Dễ làm, dễ sử dụng.
- Âm thanh phù hợp với khả năng cảm thụ của trẻ, đảm bảo tính giáo
dục, góp phần kích thích khả năng chia âm sắc và cảm giác nhịp
điệu của trẻ.
- Đợc chế tạo từ những nguyên vật liệu sẵn có, phế liệu dễ
kiếm,không độc hại.
2.Thiết kế một số dụng cụ âm thanh tự tạo.
2.1 Trống dài.
* Nguyên liệu:
-Vỏ hộp đựng cầu lông.
- Mảnh nhựa mỏng.
- Dây len hoặc dây dù.
- Đề can nhiều màu, giấy trang kim.
- Keo nến.
*Cách làm :
- Dùng kéo cắt miếng nhựa thành 2 mảnh hình tròn bằng đờng kính
miệng hộp đựng cầu lông dùng keo dính chặt và kín miếng nhựa vào 2
miệng hộp.
- Dùi 2 lỗ nhỏ để luồn dây dù dài sao cho trẻ có thể đeo quàng qua
cổ.
- Dùng đề can và giấy trang kim để trang trí xung quanh trống. -> ta
có trống dài.
* Cách sử dụng.
Quàng trống qua cổ, hai tay vỗ vào 2 mặt trống nhún nhảy theo nhịp
bài hát
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
18
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
Trống dài
2.2.Phách tre.
*Nguyên liệu :
- Hai thanh tre nhỏ dài 20 cm.
- Sơn màu.
- Keo con voi.
- Dây len.
*Cách làm:
- Dùng sơn màu sơn các thanh tre thành nhiều màu sắc.
- Dùng keo con voi đính các hạt kim sa vào thanh tre.
- Dùng dùi, dùi 1 lỗ nhỏ ở gần đầu thanh trẻ và luồn dây len vào 2
thanh tre để thành một đôi > Ta có phách tre
Phách tre.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
19
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
*Cách sử dụng :
Dùng 2 thanh tre gõ vào nhau để tạo ra tiếng lách cách nghe rất vui
tai, sử dụng nh một dụng cụ âm nhạc trong giờ hoạt động âm nhạc.
1.3. Chùm chuông.
* Nguyên liệu:
- ống kim loại ( Lấy từ khung của chiếc tủ vải cũ).
-Dây cớc.
-Đề can nhiều màu sắc.
*Cách làm:
Dùng ca sắt ca các ống kim loại thành 7 ống có độ dài ngắn khác
nhau rồi dùng dũa dũa nhẵn các đầu ống. Tiếp theo ta dùng khoan,
khoan lỗ ở một đầu ống,sau đó dùng đề can trang trí cho đẹp mắt.
-Dùng dây cớc xuyên qua các lỗ, sau đó lần lợt buộc ống lên giá sao
cho đẹp mắt.Các ống treo cách nhau 0, 5 cm.
Ca thêm một thanh kim loại dài chừng 20 cm, dũa sạch và trang trí
đẹp để làm dùi-> ta có chùm chuông.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
20
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
chùm chuông .
*Cách sử dụng :
Dùng dùi gõ nhẹ và nhanh theo kiểu lớt qua từng chiếc ống sẽ tạo ra
âm thanh dải nghe vui nhộn.
1.4.Bộ gõ bằng vỏ dừa. ( Mõ dừa)
*Nguyên liệu:
- Vỏ dừa.(Sọ dừa)
- Dây len.
- Sơn đỏ.
*Cách làm:
- Dùng ca nhỏ ca miếng sọ dừa thành 2 hình trái tim.
- Dùng sơn sơn vào hình trái tim đó.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
21
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
-Dùi hai lỗ nhỏ luồn dây len qua 2 hình trái tim đó > Ta đợc Mõ
dừa.
*Cách sử dụng:
Hai tay cầm hai mảnh trái tim và gõ vào nhau sẽ tạo ra tiếng kêu cốc
cốc nhịp nhàng và vui tai.
Mõ dừa
1.5 Xúc xắc
* Nguyên liệu:
- Nắp chai bia.
- Cán kẹo mút.
- Keo nến.
- Miếng xốp mỏng.
- Đề can nhiều màu.
* Cách làm:
- Đập dẹt nắp bia, khoan lỗ ở giữa.
- Cắt miếng xốp mỏng thành hình tròn kích thớc vừa tay trẻ.
- Dùng 1/2 cán kẹo mút xuyên qua 5 nắp chai bia, dùng keo nến gắn
chặt 2 đầu với miếng xốp.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
22
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
- Dùng đề can trang trí cho đẹp mắt theo nhiều màu sắc > Ta có xúc
xắc.
* Cách sử dụng.
Dùng hai ngón tay cầm chặt hai đầu của xúc xắc, lắc qua lắc lại liên
tục tạo ra âm thanh.
Xúc xắc
1.6.Trống mặt trời.
*Nguyên liệu:
-Vỏ hộp bánh xốp Gift bằng sắt tây.
- Dây len.
- Sợi len bông.
- Đề can nhiều màu.
*Cách làm :
- Dùi 2 lỗ nhỏ thẳng nhau sát bên lề 2 mặt trống để luồn dây len.
- Dùng đề can trang trí theo hình ông mặt trời ở 2 mặt trống.
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
23
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm
- Dùng những cục len bông trang trí mặt bên của trống -> ta đợc
trống mặt trời.
Trống mặt trời
Đào Thị Bích Vân Trờng mầm non Liên Châu
24
§Ò tµi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
.
§µo ThÞ BÝch V©n Trêng mÇm non Liªn Ch©u
25