MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪUGIÁO 5- 6 TUỔI THÔNG QUA MÔN VĂN HỌC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU
GIÁO 5- 6 TUỔI THÔNG QUA MÔN VĂN HỌC”

A: PHẦN MỞ ĐẦU
Người xưa đã từng có câu:
"Có vàng, vàng chẳng phô
Có con, con nói bi bô mẹ mừng"
Đúng như vậy giá trị của con người cao hơn mọi giá trị về vật chất, ngôn ngữ của con
người là phương tiện quan trọng gắn với sự phát sinh, phát triển của xã hội loài người.
Con người sinh ra ai cũng cần có ngôn ngữ để giáo tiếp, và mỗi đất nước, mỗi dân tộc
đều có ngôn ngữ riêng của mình. Ngôn ngữ chính là phương tiện để hiểu nhau, trao đổi
với nhau thúc đẩy sự phát triển của nhau.Ngoài ra ngôn ngữ còn là khả năng biểu cảm
của mọi người là tài sản vô giá mà mỗi chúng ta đang làm đang cộng tác giáo dục mầm
non, là người phải trao đổi phát triển và giữ gìn sự trong sạch của tiếng việt.
Mặt khác người xưa còn có câu.
" Uốn cây từ thủa còn non
Dạy con từ thủa con còn thơ ngây"
Bởi lẽ mầm non còn là cái nôi để hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tạo điều kiện
cho trẻ phát triển toàn diện: Đức - Trí - Thể - Mỹ - Lao động chính vì vậy mà muốn có
được những người chủ tương lai của đất nước đủ đức đủ tài đòi hỏi người giáo viên mầm
non phải dồn hêt tâm huyết của mình và bằng tất cả kiến thức khoa học,sự hiểu biết cũng
như kiến thức trong cuộc sống để chăm sóc giáo dục trẻ, chuyên tâm chú trọng tới sự
phát triển trí tuệ và phát triển nhân cách cho trẻ .Giáo dục trí tuệ là cơ sở giáo dục đạo
đức , giáo dục thẩm mỹ, giáo dục thể chất và giáo dục lao động. Ngôn ngữ phát triển
giúp trẻ hiểu được những lời giải thích của người lớn, giúp trẻ hoạt động trí tuệ, các thao
tác tư duy ngày càng hoàn thiện hơn, giúp cho trẻ tích cực sáng tạo vào các hoạt động.
Việc phát triển trí tuệ không tách rời phát triển ngôn ngữ.
Văn học là môn nghệ thuật lấy con người làm đối tượng nhận thức trung tâm, lấy ngôn
ngữ làm chất lượng xây dựng hình tượng và lấy hình tự đó biểu đạt nội dung phả ánh .

Văn học có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của con người, đem lại cho người
đọc sự hiểu biết về địa lý, văn hoá, phong tục tập quán, tư tưởng, tình cảm của con người.
Có thể nói Văn học đã phá vỡ giới hạn của không gian và thời gian, làm cho con người
luôn hướng tới cái đẹp và làm theo cái đẹp. Ngoài ra Văn học còn giúp cho con người
cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ, của cốt chuyện, của cách câu kết, của bút pháp
nghệ thuật mà nhà văn đã lựa chọn. Có thể nói văn học được phát triển và phân chia
thành nhiều thể loại: Thơ,Truyện, kịch, ký trong đó có chuyện và thơ là những thể loại
phù hợp với trẻ vì nó mang những đặc trưng phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ.
Môn học truyện thơ có ưu thế hơn các môn học khác trong việc hình thành và giáo dục
nhân cách cho trẻ, làm cho trẻ có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, vui tươi, nhạy cảm với
cái đẹp, có nhu cầu tạo ra cái đẹp nói năng mạch lạc, diễn đạt gẫy gọn tiếng mẹ đẻ, nó đã
tạo tiền đề cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Vì vậy việc cho trẻ làm quen với văn học
trong trường mầm non là rất cần thiết ,bởi vì thông qua văn học ngôn ngữ có sự hấp dẫn
và hiệu quả nhất , xác định được tầm quan trọng và cần thiết của bộ môn văn học, với sự
phát triển ngôn ngữ của trẻ 5 – 6 tuổi, chuẩn bị hành trang bước vào năm học mới. Chính
vì vậy mà tôi đã mạnh dạn chọn đề tài " Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ
mẫu giáo 5- 6 tuổi thông qua môn văn học" góp phần nhỏ bé vào việc nâng cao chất
lượng làm quen văn học, tăng cường các hoạt động nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
B. NỘI DUNG.
I. Thực trạng vấn đề
1. Thuận lợi
Năm học 2010 - 2011 là năm học tiếp tục thực hiện đổi mới nội dung phương pháp hình
thức chăm sóc giáo dục trẻ và tiếp tục thực hiện chuyên đề: Nâng cao chất lượng hoạt
động làm quen văn học và chữ viết.
Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, ngành học mầm non đã cung cấp đầy đủ các tài
liệu, chuyên môn, chuyên đề, bồi dưỡng chuyên môn nên 100% giáo viên mầm non theo
hướng đổi mới phương pháp hình thức tổ chức, nhằm phát triển ngôn ngữ, trí tưởng
tượng, khả năng sáng tạo và phát huy tính tích cực của trẻ.
- Thường xuyên tổ chức các buổi dự giờ kiến tập cho gáo viên, trường thường xuyên bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên.

- Lớp học khang trang rộng rãi, có đủ bàn ghế đúng quy cách, đồ dùng, đồ chơi đẹp hẫp
dẫn.
- Tất cả trẻ trong lớp có cùng độ tuổi
Bên cạnh những thuân lợi cón có một số khó khăn sau:
2. Khó khăn
Do 1 số trẻ xuất phát từ các gia đình làm nghề tự do, bố mẹ từ quê lên Hà Nội nhận thức
của các bậc phụ huynh còn thấp. Khi trò chuyện với con họ nói từ địa phương, không chú
ý sửa sai cho con khi con nói ngọng, nói lắp, nói trống không.
Một số giáo viên còn chưa nhận thức đấy đủ tầm quan trọng của việc rèn ngôn ngữ cho
trẻ thông qua môn văn học là món ăn tinh thần không thể thiếu của trẻ, không có biện
pháp phù hợp thu hút trẻ vào hoạt động làm quen với văn học.
- Lớp có 2 trường hợp trẻ phát triển đặc biệt không tập trung chú ý, tăng động giảm chú ý
nên cũng ảnh hưởng đến các hoạt động của các bạn trong lớp
Từ những cơ sở thực tiễn trên tôi đã suy nghĩ và nghiên cưú đề tài: " Một số biện pháp
phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi thông qua môn văn học"
Ngay từ đầu năm học 2010 - 2011 số học sinh được tuyển vào lớp tuổi là 58 cháu khảo
sát ban đầu thu được kết quả như sau:
+ Trẻ uể oải, mệt mỏi không hứng thú học: 7/58 trẻ chiếm 12%
+ Trẻ nói ngọng, nói lắp: 8/58 trẻ chiếm 13,7%
+ Trẻ nói ấp úng không thể hiên được cảm xúc trong lời nói: 15/58 trẻ chiếm 25,8%
+ Chưa nắm vững ngữ âm nói, đọc diễn cảm: 60%
+ Chỉ còn 3/52 trẻ biết dùng ngữ điêụ bổ sung cho lời nói
- Khi kể chuyện đọc thơ xong hỏi lại trẻ.
+Trẻ không biết đặt tên chuyện, thơ 13 -15 trẻ
+ Hiểu nội dung bài còn thấp: 35- 40 %
+ Biết kể chuyện theo tranh 18/52 trẻ chiếm 31 %
+ Trẻ chưa có khả năng sáng tạo.
- Các cháu ở đây chủ yếu là con bố mẹ làm nghề kinh doanh tự do, việc giao tiếp của trẻ
với xã hội còn hạn chế, một số phụ huynh còn lạc hậu chưa nhận thức rõ việc chăm sóc
giáo dục trẻ trong nhà trường, ít quan tâm tới việc học tập của con em mình, coi đó là

việc không quan trọng nên khi nhận trẻ vào lớp tôi gặp rất nhiều khó khăn.
Chính vì vậy tôi đã tìm hiểu nguyên nhân và nhận thấy rằng nguyên nhân chính là do
phương pháp hình thức tổ chức tiết học chưa phù hợp với đặc điểm nhận thức, phát triển
tư duy ngôn ngữ của trẻ 5 - 6 tuổi và một nguyên nhân nữa là cô chưa biết vận dụng và
đưa một số yếu tố đổi mới phương pháp chăm sóc giáo dục vào việc dạy trẻ làm quen văn
học, chưa có biện pháp phù hợp để giúp trẻ nắm vững kiến thức một cách nhẹ nhàng,
thoải mái đúng với tính chất " Học mà chơi"
Tôi nhận thấy cần có biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ thiết thực nhất, hiệu quả nhất
là thông qua bộ môn văn học.
II. Những biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi qua môn văn
học
Trong hai năm dạy lớp đổi mới phương pháp, hình thức chăm sóc giáo dục trẻ mầm non,
tôi đã đúc rút kinh nghiệm và áp dụng một số phương pháp hình thức để phát triển ngôn
ngữ cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua môn văn học.
1. Biện pháp 1: Tuyên truyền với phụ huynh
Ngay từ đầu năm học lớp đã xây dựng kế hoach tổ chức họp phụ huynh để tuyên truyền
về ngành học, nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học, tôi đã tuyên truyền về
mục đích , ý nghĩa, tầm quan trọng cuả môn văn học để phụ huynh nắm được và kết hợp
chặt chẽ với nhà trường cùng thông nhất việc dạy trẻ
2. Biện pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng dạy học sinh động , sáng tạo
Để nội dung giáo dục đạt hiệu quả cao tôi phải chú ý đền nhiều yếu tố , trong đó chuẩn bị
đồ dùng, đố chơi là việc làm cần thiết và vô cùng quan trọng. Đồ dùng phải phong phú
hấp dẫn, tranh rõ nét, đẹp, mầu sắc tươi sáng phù hợp, bố cục hài hoà, mô hình(sa bàn)
rối, đĩa phim sinh động hấp dẫn thu hút sự chú ý của trẻ kết hợp với sự hướng dẫn cởi mở
của cô với giọng đọc, kể diễn cảm, gợi niềm say mê hứng thú của trẻ với môn học
3. Biện pháp 3: Cần tìm hiểu kỹ nội dung câu chuyện, ứng dụng linh hoạt vào trong
tiết dạy, chú ý sửa ngọng cho trẻ
Trước mỗi câu chuyện bài thơ trong tháng trong chủ điểm, tôi nghiên cứu ý nghĩa nội
dung giáo dục của chủ điểm cần chuyển tải cho trẻ để vận dụng, lồng ghép tích hợp vào
môn văn học, linh hoạt trong dạy trẻ, không gò bó áp đặt trẻ cả trong và ngoài tiết học.

Ngoài tiết học tăng cường giao lưu giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ. Sưu tầm tranh ảnh, làm
đồ dùng đồ chơi, lựa chọn câu chuyện, bài thơ, ca dao, bài hát, điệu múa có nội dung
giáo dục phù hợp với khả năng và hứng thú của trẻ để thực hịên yêu cầu dạy học theo chủ
điểm, phối kết hợp với gia đình trẻ quan tâm, hỏi trẻ " Hôm nay cô giáo con dạy bài gì?".
Yêu cầu trẻ đọc thơ, kể chuyện múa hát cho cả nhà cùng nghe, sửa lỗi ngôn ngữ cho trẻ.
Cô gần gũi trò chuyện với trẻ mọi lúc mọi nơi, nếu trẻ gặp khó khăn trong khi nói, nói
lắp, nói ngọng, nói không đủ câu, cô nhắc nhở sửa sai cho trẻ.
Trước khi học một tiết truyện, thơ, cô và trẻ cùng trò chuyện có nội dung gần gũi với nội
dung câu chuyện, bài thơ mà trẻ sắp được làm quen. Cùng với việc trò chuyện gợi mở với
trẻ về đề tài sắp dạy, cô cần phải chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi học liệu
cần thiết phù hợp với nội dung yêu cầu.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non thông qua môn văn học là con đường dễ thực hiện
và có nhiều hiệu quả. Trước đây trong chương trình chăm sóc giáo dục mầm non cải
cách. Để tiến hành cho trẻ làm quen văn học thông thường giáo viên cho trẻ xem tranh trò
chuyện trước khi đọc diễn cảm bài thơ hoặc kể một câu chuyện một hai lần sau đó cô
cùng trẻ đàm thoại về nội dung bài thơ câu chuyện giải thích từ khó, cách thể hiện giọng
điệu ngữ điệu sau đó mới dạy trẻ, cô đọc trước, trẻ đọc sau một cách máy móc thụ động.
Mặt khác tôi đã nghiên cứu và đưa ra một số phương tiện cần thiết tạo cơ hội cho trẻ
phát triển ngôn ngữ thông qua việc làm quen với tác phẩm văn học
4. Biện pháp 4: Xây dựng môi trường văn học trong lớp theo nội dung từng chủ
điểm
- Trong lớp tôi xây dựng góc sách mang nội dung văn học, tôi kết hợp với phụ huynh học
sinh sưu tầm các loại truyện tranh, tranh ảnh, những câu chuyện bài thơ, ca dao, đồng
dao trong mảng sách tham khảo phù hợp với chủ điểm, độ tuổi của trẻ để cho trẻ xem,
hàng ngày cho trẻ hoạt động trải nghiệm với sách, truyện tranh, giúp trẻ hình thành cơ sở
cho đọc, viết và phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ một cách tốt nhất
5. Biện pháp 5: Hình thành thói quen đọc sách cho trẻ, phát triển cho trẻ khả năng
kể chuyện sáng tạo
- Tạo cho trẻ xem sách cùng với người lớn ( cô giáo hoặc bố mẹ), trẻ cùng xem với các
bạn để trò chuyện, tạo cơ hội cho trẻ xem người lớn viết chữ dưới bức tranh thành câu

chuyện bằng tranh chữ to, rèn khả năng phát âm cho trẻ và nhận biết chữ cái cho trẻ
- Khi viết chuyện tôi tập trung cho trẻ xem cô viết, tôi viết liền mạch cho trẻ quan sát,
trong lớp tôi trang trí treo các bức tranh khổ to, các bức tranh thể hiện nội dung các câu
chuyện cổ tích, các bài thơ theo chủ điểm mà trẻ đã được nghe.
- Ở lớp tập cho trẻ đóng sách cùng cô, các nội dung trong tranh phù hợp với nội dung
truyện, cho trẻ sử dụng các bức tranh hoặc hình ảnh để trẻ kể chuyện, sáng tạo tận dụng
sách báo, tạp trí để có những bức tranh theo một trình tự để tạo một câu chuyện, sau đó
cho trẻ miêu tả những tri tiết trong tranh theo diễn biến của câu chuyện và dựa vào dấu
hiệu diễn biến gợi ý trong tranh, hình vẽ để trẻ kể thành một câu chuyện với ý sáng tạo.
Với những bức tranh vẽ của trẻ hoặc những tranh vẽ trên bàn,trẻ có thể chọn một bức
tranh và miêu tả thật chi tiết để các bạn khác có thể đoán được bức tranh nói về cái gì?
Với gợi ý của cô về một chủ đề nhất định, trẻ đã diễn đạt những hiểu biết và cảm xúc của
mình về nội dung chủ đề theo nhiều cách khác nhau như kể chuyện sáng tạo bằng lời,
bằng hoạt động tạo hình kết hợp với lời kể, vẽ kết hợp với lời kể, tôi đã thiết kế bằng các
hình thức.
- Kể bằng ngôn ngữ sáng tạo giúp trẻ cung cấp thêm vốn từ thêm cho trẻ tư duy tưởng
tượng và kể thành một câu chuyện.
- Kể bằng tranh vẽ, trẻ có thể nhìn tranh và có thể kể thành một câu chuyện có thể câu
chuyện đó trẻ tự sáng tạo hoặc có thể câu chuyện đó trẻ đã được nghe kể và trẻ tưởng
tượng lại trẻ kể
- Kể theo mô hình đóng kịch.
Từ những phương pháp này trẻ có thể phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất, ngôn ngữ
của trẻ phong phú, câu nói của trẻ có chứa nhiều cảm xúc, trẻ có thể nói mạch lạc hơn.
Lớp tôi đang thực hiện chương trình đổi mới LQVH trẻ đã thuộc ở mọi lúc mọi nơi và
thực hiện chúng có mục đích học tập tôi thấy trẻ tích cực tri giác qua bức tranh thể hiện
ngữ điệu, giọng điệu, sử dụng đến vốn từ nhiều hơn.
*Với thơ:
Ví dụ 1: Khi tôi dạy bài thơ " Ba vắng nhà" tôi chuẩn bị tranh theo nội dung khi tiến hành
đọc lần một tôi đọc diễn cảm, lần hai kết hợp với tranh vừa đọc vừa chỉ vào tranh. Trích
dẫn làm gợi ý và giảng nội dung bài thơ sau đó đọc cho trẻ nghe và đàm thoại cùng trẻ tôi

là người gợi ý để trẻ tự trả lời “Vắng ba em bé có tam trạng như thế nào? Các đồ đạc
trong nhà, cảnh vật xung quanh được nhà thơ miêu tả như thế nào?”
- Khi trẻ trả lời tôi sửa câu nói cho trẻ trọn vẹn hơn và chú ý đến ca từ mà trẻ nói ngọng
Ví dụ 2: Khi tôi dạy trẻ bài thơ " Giữa vòng gió thơm" trẻ lớp tôi thường xuyên nói
ngọng các từ (n và l) trẻ chưa phân biệt chữ n và chữ l tôi lại phải sửa, phân tích cho trẻ
hiểu và cho trẻ đọc đi đọc lại nhiều lần
Ví dụ 3: Học bài thơ " Cô giáo của em" trong chủ điểm "Trường mầm non"
+ Tạo cảm xúc: Cho trẻ múa hát về trường mầm non bài "trường chúng cháu đây là
trường mầm non"
+ Trò chuyện : Tên trẻ, tên cô giáo? Tên trường lớp? Ai làm hiệu trưởng?Trong trường
có những ai?
+ Gợi hỏi trẻ nói ý thích của mình. Con thích đến trường không? Vì sao con thích? Đến
trường con được cô giáo dạy những gì?
Khi trẻ trả lời nếu nói chưa đủ câu, không đúng ngữ pháp cô chỉnh sửa lại ý của trẻ và
yêu cầu trẻ nhắc lại cho rõ hơn. Khi gợi mở hỏi trẻ cô chú ý tới những trẻ ngôn ngữ
chậm và giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và sửa sai cho trẻ
- Để tạo hứng thú cho trẻ vào giờ học, thoải mái về tinh thần cho trẻ, tôi tổ chức cho trẻ
chơi trò chơi "Thi ghép tranh" tranh vẽ về những hình ảnh mang nội dung ý nghĩa trong
bài thơ được cắt dời mặt sau, mặt tranh có ghi các chữ cái, chữ số tương ứng với các ô ở
mảnh bìa ghép.
- Qua trò chơi rèn trẻ ý thức tổ chức kỷ luật khi trẻ tham gia trò chơi động. Còn lồng ghép
tích hợp củng cố kiến thức.
Khi ghép tranh xong: Cô cùng trẻ đánh giá kết quả kịp thời, động viên khuyến khích trẻ.
Đồng thời góp ý sửa sai ngay cho trẻ như: Nhanh, chậm, đúng, sai, xấu đẹp.
Từ đó dẫn dắt bài thơ, gợi ý trẻ nói tên bài thơ với đề tài dễ, đơn giản. Với bài thơ khó
hơn cô đọc diễn cảm, bài thơ đọc đúng âm điệu, nhịp điệu của bài thơ, rồi đặt câu hỏi mở
kích thích trẻ suy nghĩ và đặt tên bài thơ. Cô ghi tên bài thơ lưu ý về cách cầm bút, đưa
bút cô phải đúng, khoa học. Kết hợp cô đọc thơ diễn cảm thể hiện bằng ánh mắt cử chỉ,
tay chân, điệu bộ giúp trẻ cảm nhận được âm điệu của bài thơ, cô giáo đọc lần 2 kèm theo
nội dung tranh cô chỉ vào hình ảnh minh hoạ, từ đó trẻ có hình dung ra câu thơ cô đọc và

nhớ lại câu thơ mà cô đọc tạo cho trẻ dễ nhớ.
- Đàm thoại nội dung bài thơ. Đây là bước chiếm một vị trí quan trọng, qua đàm thoại cô
giáo sẽ biết sự tiếp thu kiến thức của từng trẻ cũng như hiểu được việc trẻ sử dụng vốn từ
để trả lời các câu hỏi của cô.
Ví dụ 4: Khi đọc xong một bài thơ cho trẻ nghe cô hỏi
- Bài thơ viết về ai? Về cái gì?
- Lúc này trẻ phải suy nghĩ trả lời cô giáo. Cô lắng nghe động viên khi ttẻ trả lời đúng,
nói đủ câu, xử sự khi trẻ nói sai, nói trống không, hay dùng từ chưa chính xác.
Cô cần mời những trẻ tiếp thu chậm, ít nói, gợi mở để trẻ đó trả lời nhằm phát huy tính
tích cực và chủ động của trẻ.
Căn cứ vào câu trả lời uốn nắn trẻ cả về cách nói đủ câu, diễn tả ý nghĩa nhịp điệu câu
thơ, bài thơ.
- Dạy trẻ đọc thơ. Tuỳ theo từng bài đặc điểm nhận thức của trẻ cô tổ chức sinh động và
hấp dẫn. Đọc theo cô, tổ, nhóm, cá nhân, đọc luân phiên, đọc nối tiếp thể hiện cảm xúc,
cử chỉ điệu bộ, ngữ âm nói, đọc diễn cảm, khi trẻ đọc cô lắng nghe, quan sát nhẹ nhàng
góp ý sửa sai cho trẻ. Động viên khích lệ những trẻ biết đọc diễn cảm, giọng điệu phù
hợp với nội dung bài, có thể ngừng đọc một vài chủ đề và sửa sai, từ ngọng, từ khó, giải
nghĩa từ tượng thanh, tượng hình
Qua hình ảnh kết hợp với lời đọc của cô, lời gợi ý của cô trẻ hiểu mối quan hệ giữa biểu
cảm đọc khớp với hình ảnh nhịp điệu âm điệu của bài, qua đó trẻ hiểu được nghĩa của từ
cách đọc diễn cảm nhịp điệu cùng với động tác chỉ tranh minh hoạ, cách lật tranh, hết
khẩu thơ, ý thơ cô chuyển lật tranh sang tranh khác trẻ rất chú ý từ đó đã rèn cho trẻ cách
mở sách đọc sách đúng.
Cuối giờ học thơ cô kết thúc tiết học bằng cách chuyển sang một hoạt động khác như trò
chơi, vẽ, nặn mục đích củng cố sâu hơn nội dung của trẻ vừa được học
*Với truyện:
Về hình thức tổ chức cũng tương tự như với thơ, về chuẩn bị tranh, mô hình,có phần
nhiều hởn để kích thích trẻ kể chuỵên sáng tạo của trẻ
Trẻ có thể vào tranh minh hoạ để khám phá ra các nhân vật, khám phá nghĩa của từ, của
câu. Qua đó có thể sử dụng tranh không có chữ để kể lại trình tự bằng ngôn ngữ sáng tạo

của trẻ
Ví dụ 1: Tôi kể câu chuyện " Gà tơ đi học" chuẩn bị tranh theo nội dung trẻ kể tôi chỉ gợi
ý bổ sung cho trẻ, sửa cho trẻ những từ ngọng
Ví dụ 2: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện " Chú dê đen". Để gây hứng thú và sự chú ý tò
mò của trẻ, tôi cầm một cành cây ở cuối lớp học, tạo dựng khung cảnh gần giống như
một khu rừng và bố chí con giống ra phù hợp nội dung của đoạn kể và khi kể tôi thể hiện
đúng ngữ điệu từng nhân vật trong các thời điểm khác nhau như giọng của chó Sói khi
gặp Dê trắng cô kể bằng giọng quát lại to không sợ, giọng của Dê trắng thì run sợ, yếu ớt
và ngắt quãng. Nhưng khi kể đến giọng của sói khi gặp Dê đen thì chuyển sang giọng lo
lắng ngần ngừ và sau là sợ sệt, còn giọng của Dê đen thì bình tĩnh, đanh thép, khi nghe cô
thể hiện tính cách của từng nhân vật trong chuyện cùng với cử chỉ, động tác minh hoạ, trẻ
rất chú ý lắng nghe và thích thú say mê hơn khi nhìn thấy mô hình con giống xuất hiện
qua từng đoạn chuyện, như khi kể trích đoạn Dê trắng vào rừng rồi gặp Sói thì cô đưa
con giống ra trước khung cảnh bìa rừng có con sói. Kết hợp với lời kể diễn cảm thể hiện
sự nhút nhát của Dê trắng bằng một giọng hát nho nhỏ là lá la la Qua giọng kể diễn cảm
kết hợp với việc sử dụng đồ dùng trực quan đúng lúc, đúng chỗ với cử chỉ hành động của
các nhân vật trong chuyện trẻ như được hoá thân vào các nhân vật trong chuyện. Thông
qua câu chuyện rèn cho trẻ khả năng băt chước lời của nhân vật trẻ thể hiện hành động
vai phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Với những phương pháp dạy hiện nay, không những giúp trẻ sử dụng ngôn ngữ để kể
chuyện sáng tạo còn hạn chế, chính vì vậy cô cần thiết kế cho trẻ tự kể chuyện sáng tạo,
có thể kể tiếp câu chuyện mà cô đã kể một phần, có thể kể theo đề tài, một số bức tranh
mà cô đưa trước cho trẻ xem, bằng hình thức này có thể phát triển ngôn ngữ tích cực cho
trẻ kích thích sự phát triển tư duy, sáng tạo óc tưởng tượng của trẻ.
Ví dụ: Cho trẻ xem tranh " Che ô cho bạn" cô có thể gợi ý để trẻ tưởng tượng, Gà con
không có ô, ếch và vịt con có ô, ai đã che ô cho bạn? có hai bạn kể bằng hai nội dung
khác nhau
+ Cháu Trung khả năng tiếp thu chậm kể: "Trời mưa bạn gà bị ướt, bạn ếch cầm một cái
ô đi che, gà cảm ơn ban" Cháu đã kể được các hánh động nhân vật, những câu đơn và
chưa rõ nghĩa

+ Cháu Hoa là học sinh nhận thức nhanh kể " Có một ông gió thổi ào ào, mưa to, bạn gà
đang đi trên đường ướt luớt" ,thấy vậy ếch và vịt cùng mang ô đi che cho bạn, hết mưa,
bạn gà cảm ơn bạn. Gà nói với các bạn "Từ nay chúng mình là bạn tốt của nhau nhé"
Cháu Linh đã dùng từ tượng thanh để kể đúng ý chính của truyện và đã có khả năng tư
duy trìu tượng vê kết nghĩa bạn bè.
Như vậy việc cho trẻ làm quen với văn học sẽ giúp trẻ phát triển khả năng nói, phát triển
ngôn ngữ một cách chủ động. Cách tập cho trẻ kể chuyện sáng tạo đã góp phần phát triển
ngôn ngữ cho trẻ ở 3 lĩnh vực." Ngữ âm - Tứ vựng - Ngữ pháp" điều này sẽ giúp trẻ học
tốt môn tiếng việt ở lớp một và giúp trẻ có khẳ năng giao tiếp dần dần, hình thành nhu
cầu đọc, viết cho trẻ.
Biện pháp 7: Thường xuyên trò chuyện với trẻ về những điều xung quanh trẻ
Do đặc thù lớp tôi đang thực hiện chương trình đổi mới đang được thực hiện tôi mạnh
dạn đưa ra các chủ đề để trẻ kể chuyện và sinh hoạt nó là những chuyện rất ngần với sinh
hoạt của trẻ thì những chuyện trẻ tận mắt nghe thấy, nhìn thấy, thích kể bằng ngôn ngữ
của chính mình.
Ví dụ: Chủ đề gia đình, khi kể về các đồ chơi yêu thích của bé tôi thường hướng dẫn theo
5 bước:
* Tôi gợi ý cho trẻ.
- Ở nhà các con có nhiều đồ chơi không? Con thích đồ chơi nào nhất? Đồ chơi đó như thế
nào? Con chơi đồ chơi đó như thế nào?
* Tôi kể mẫu về đồ chơi mà tôi ưa thích cho trẻ nghe " khi cô còn nhỏ đồ chơi yêu thích
của cô là một gấu bông màu trắng, điểm đen rất đẹp, khi cô cho nó nằm thì hai mắt nó
nhắm lại khi cô cho nó ngồi, nó phát ra tiếng hát là lá la la Cô rất thích, khi ngủ cô
thường hay ôm gấu bông để ngủ.
* Tôi nhắc trẻ nhớ lại đồ chơi của mình.
* Cho trẻ kể lại lần lượt từng bạn một, cô và các bạn theo dõi và giúp đỡ bạn, khuyến
khích trẻ kể, kể đồ chơi yêu thích của bạn Hà là gì hay bắt đầu kể chuyện của mình cho
cô và các bạn cùng nghe ( trẻ kể cô sửa câu và giọng cho trẻ nếu có)
Ví dụ 2: Với chủ đề tôi đưa ra " những công việc cháu làm ở nhà giúp bố mẹ"
*Tôi cho trẻ tự kể tự do dưới sự gợi ý của cô.

- Thế các con có yêu quý bố mẹ không? Các con ở nhà giúp đỡ bố mẹ những việc gì rồi?
Khi tôi nghe và sửa câu và từ luôn cho trẻ, từ đó giúp trẻ nói mạch lạc hơn.
Như vậy bằng những bài trong chương trình và ngoài chương trình và ngoài chương trình
( nhưng phù hợp với từng chủ đề ) mà tôi đưa vào lớp mình dạy tôi thấy trẻ rất thích tham
gia kể chuyện. Đọc thơ diễn cảm và phản ánh được các nhân vật trong chuyện từ đó giúp
phát triển ngôn ngữ rõ ràng mạch lạc hơn
C. KẾT LUẬN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
1. Kết luận:
Vận dụng một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi qua môn làm
quen văn học đòi hỏi cô giáo phải có lòng yêu trẻ, say mê nghề nghiệp chịu khó nghiên
cứu tài liệu, tập san, chuyên đề tìm ra nhiều biện pháp, giải pháp tốt. Biết tổ chức kết hợp
với sáng tạo hấp dẫn phù hợp với nhận thức hiểu biết tâm sinh lý của trẻ cô phải quan
tâm đến từng đối tượng trẻ, từng cá nhân trẻ để nắm được khả năng tích cực của trẻ
Cô phải là người tạo cơ hội cho trẻ phát huy một cách tích cực nhất. Biết tận dụng khẳ
năng sẵn có của từng cá nhân trẻ giúp trẻ phát huy hết khả năng sẵn có.
Sưu tầm tận dụng nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, làm đấy đủ đồ dùng đồ chơi đẹp,
phong phú, hấp dẫn trẻ, để tạo hứng thú tích cực học trẻ
Cần phải có sự quan tâm đặc biệt của các cấp lãnh đạo, về cơ sở vật chất đồ dùng trang
thiết bị phục vụ dạy học. Cùng với sự phối kết hợp của gia đình trẻ về mọi mặt. Cô giáo
phải là tấm gương sáng để trẻ noi theo.
Gương mẫu trong lời ăn tiếng nói với trẻ, với mọi người xung quanh. Phải thường xuyên
liên tục hướng vào trẻ coi trẻ là trung tâm của quá trình giáo dục.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng dạy ở lớp mình. Giúp trẻ phát triển tốt về
ngôn ngữ nói mạch lạc hơn trẻ mở rộng được vốn từ. Từ đó giúp trẻ có một cách tốt nhất
tạo cho trẻ một tâm lý thoải mái khi bước sang một môi trường mới.
Tôi cũng mong rằng với những biện pháp trên mà tôi đang thực hiện cũng được các chị
em trong trường áp dụng để phát triển nâng cao ngôn ngữ cho trẻ giúp trẻ tự tin hơn, nói
rõ ràng hơn, mạch lạc hơn, trẻ được mở rộng vốn từ. Giúp đỡ trẻ phát triển trí tuệ và tư
duy và hình thành nhân cách trẻ.
2.Bài học kinh nghiệm

Qua một năm nghiên cứu thực hiện đề tài “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua môn làm quen văn học”đã góp phần nhận thức cho trẻ ghi
nhớ có chủ định. Phát triển tư duy, trực quan, so sánh, suy luận, rèn luyện, trau rồi và
phát triển ngôn ngữ cho trẻ, làm tiền đề cho ngôn ngữ nói, đọc viết chuyện san sau này
cho trẻ và góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt.
Bản thân tôi được trau rồi kiến thức về kinh nghiệm dạy trẻ, phát triển ngôn ngữ mạch
lạc, diễn cảm sáng tạo cho trẻ qua hoạt động làm quen văn học tôi được phụ trách và các
ban đồng nghiêp thương yêu giúp đỡ.
Trong bài viết này của tôi có điều gì khiếm khuyết kính mong được hội đồng xét duyệt
góp ý kiến phê bình để sáng kiến của tôi được đầy đủ và hoàn thiện hơn.