MỤC LỤC
Phần I: Phần mở đầu Trang 2
I. Lí do chọn đề tài Trang 2
II. Mục đích nghiên cứu Trang 3
III. Phạm vi nghiên cứu Trang 3
Phần II: Nội dung Trang 4
Chương I. Tổng quan cơ sở lí luận và thực tiễn Trang 4
I. Cơ sở lí luận Trang 4
II. Cơ sở thực tiễn Trang 5
Chương II. Nội dung vấn đề cần nghiên cứu
I. Đặc điểm tình hình địa phương, nhà trường
II. Thực trạng soạn giáo án ở trường TH Tân Hiệp
III. một số biện pháp chỉ đạo soạn giáo án lên lớp và kết quả đạt được
A. Một số biện pháp
B. Kết quả và bài học kinh nghiệm chỉ đạo
IV. Kết luận và khuyến nghị
1. Kết luận
2. Phương pháp tiếp tục triển khai
Trang 9
Trang 9
Trang 11
Trang 13
Trang 13
Trang 24
Trang 26
Trang 26
Trang 27
3. Một số khuyến nghị Trang 27
1
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Mục tiêu của giáo dục nước ta là đào tạo con người Việt Nam phát triển
toàn diện. Có đạo đức, có tri thức, có sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung
thành với lý tưởng độc lập dân tộc và XHCN. Hình thành và bồi dưỡng nhân cách,
phẩn chất và năng lực công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc
(điều 2 luật giáo dục). để đạt được mục tiêu phát triển giáo dục. Thì mỗi bậc học,
cấp học phản có mục tiêu riêng của mình. Mục tiêu phát triển giaó dục chỉ rõ:
“Nâng cao chất lượng toàn diện bậc tiểu học”. Yêu cầu về nội dung, phương pháp
giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho học sinh có những hiểu biết sơ giản, cần thiết
về tự nhiên, xã hội và con người, có kỹ năng cơ bản về nghe, đọc, nói, viết và tính
toàn (Điều 24 luật giáo dục).
Mục tiêu của bậc tiểu học được cụ thể hoá trong từng năm học, từng lớp
học, từng hoạt động của cả bậc học. Thể nhưng, mục tiêu có trở thành hiện thực
hay không? “Con thuyền giáo dục tiểu học” có cấp bến được hay không? Điều đó
còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Để bậc tiểu học cập bến được và để các em trở
thành những người năng động sáng tạo thì các em phải được “hành” “mà” “học”.
Thầy giáo phải là người tổ chức giao nhiệm vụ cho các em “Hãy làm việc đi và
thông qua việc làm của chính mình mà trưởng thành. “ Lcan- Piagct – Nhà tâm lý
học Thuỵ Sĩ - đấy mới là dạy học.
Vậy nhà trường không chỉ là nơi truyền thụ tri thức cho học sinh mà còn
luyện cho học sinh ý thức, hành vi, sử sự trong lối sống phù hợp với đạo lý của
con người mới XHCN. Cho nên, BGH nhà trường phải nắm được những đặc thù
riêng của bậc học mình để phát triển đúng hướng và có hiệu quả.
Trong nhà trường có rất nhiều hoạt động, hoạt động nào cũng nhằm góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học. Để đảm bảo mục tiêu phát triển nhân cách
2
toàn diện học sinh trong đó có một hoạt động quan trọng không thể thiếu được và
hoạt động này được tiến hành xuyên suốt trong quá trình dạy học mà mỗi giáo
viên khi lên lớp đều phải có: đó là việc soạn bài khi lên lớp. Bởi bài soạn là đơn vị
cơ sở, là tế bào quan trọng của quá trình dạy học. Không có từng bài soạn tốt và
từng tiết dạy tốt thì không thể có quá trình dạy học tốt. Nhưng trong thực tế hiện
nay ở trường tiểu học, không phải giáo viên nào trước khi lên lớp cũng đều có
được một giáo án tốt, phù hợp theo hướng tích cực, lấy người học làm trọng tâm,
hay tích cực hoá hoạt động của người học. Bởi vì trong quản lý chỉ đạo ở từng
trường còn nhiều bất cập, mang nặng tính hình thức chưa đi vào chiều sâu của vấn
đề. Nề nếp soạn bài lên lới cũng như mọi nề nếp khác của nhà trường tiểu học,
nhất là ở những trường ở vùng sâu vùng xa, miền núi hải đảo chưa đáp ứng được.
Để hoà nhập với sự phát triển của đất nước, đồng thời để khắc phục những
tồn tại trên, và để quản lý tốt nề nếp dạy và học, đặc biệt là nề nếp soạn bài lên lớp
thì giáo dục cần phải có một hệ thống quản lý chặt chẽ và các biện pháp cứng từ
Trung ương đến Địa phương.
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn giáo dục Tiểu học, trước những mục
tiêu nhiệm vụ của ngành, của cấp học nói riêng. Bản thân tôi tháy sự cần thiết của
việc soạn giáo án như thế nào vể thể hiện được đúng tinh thần đổi mới nhằm góp
phần nâng cao chất lượng dạy học. Nên tôi mạnh dạn chọn và nghiên cứu vấn đề:
Một số biện pháp chỉ đạo việc soạn bài lên lớp theo tinh thần đổi mới, nhằm
góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở trường Tiểu học Tân Hiệp.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Mục đích nghiên cứu đề tài này nhằm tìm ra biện pháp tích hợp nhất để chỉ
đạo việc soạn giáo án và sử dụng giáo án lên lớp có hiệu quả nhất góp phần nâng
cao chất lượng dạy học ở trường Tiểu học Tân Hiệp.
III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
1. Thời gian:
3
- Học kì I năm học 2010– 2011.
2. Địa điểm: Trường Tiểu học Tân Hiệp.
PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ CHỈ ĐẠO SOẠN BÀI
LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Việc chỉ đạo nền nếp dạy học nằm trong quản lý quá trình dạy học mà thực
chất là quá trình quản lý nhà nước đối với giáo dục trong phạm vi một trường Tiểu
học. Bởi vậy nó phải được dựa trên các văn bản pháp quy như sau:
- Luật phổ cập giáo dục.
- Luật giáo dục.
- Điều lệ trường Tiểu học.
- Quy chế công nhận trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia.
- Mục tiêu kế hoạch giáo dục Tiểu học ( Ban hành theo quyết định số
30/2005/QĐ - BGD&ĐT) về việc đánh giá xếp loại học sinh Tiểu học do
BGD&ĐT ban hành ngày 30/9/2005.
- Chỉ thị của Bộ trưởng BGD& ĐT về nhiệm vụ năm học với các ngành
học, cấp học trong đó có cấp Tiểu học.
Nói đến chỉ đạo nền nếp dạy học là nói đến chỉ đạo cụ thể đối với hoạt động
dạy học của giáo viên và hoạt động học của học sinh, trong đó bao gồm tất cả các
mặt hoạt động của thày và trò.
Điều 16 điều lệ trường tiểu học quy định: Đối với giáo viên thực hiện
nghiêm chỉnh, có chất lượng nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục toàn diện cho học
sinh, giảng dạy đủ chương trình, nội dung kế hoạch giáo dục, soạn bài, chấm bài
đầy đủ, lên lớp đúng giờ, quản lý tốt học sinh trong mọi hoạt động học tập và rèn
luyện ở trong và ngoài nhà trường. Thường xuyên học tập văn hoá, bồi dưỡng
4
chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện đạo đức tác phong để xây dựng, đáp ứng yêu cầu
ngày càng cao theo chuẩn quy định đối với giáo viên tiểu học
- Chấp hành nghiêm chỉnh mọi quy chế của Nhà nước, tôn trọng pháp luật,
thực hiện tốt các quyết định của BGH nhà trường và các cấp quản lý giáo dục.
Thương yêu tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, góp phần
xây dựng tập thể đoàn kết, thân ái, biết giúp đỡ nhau trong mọi hoạt động. Phối
hợp chặt chẽ với Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, với gia đình học sinh
trong mọi hoạt động day và học, để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
1. Vị trí vai trò của soạn giáo án.
- Giáo án là khâu trọng tâm trong công tác chuẩn bị bài dạy và có thể được
xem là khâu thiết kế một bài học để chuẩn bị cho việc thi công bài học đó trên lớp
của cả thầy và trò. Trong đó thầy đóng vai trò chủ đạo, điều khiển, trò đóng vai trò
chủ động tích cực, tự điều khiển trong học tập vì vậy phải sử dụng các phương
pháp dạy học phù hợp.
- Giáo án là cơ sở pháp lý cho toàn bộ nội dung bài dạy mà thầy đã thiết kế
để học sinh chiếm lĩnh.
- Thực hiện việc soạn giáo án lên lớp là thực hiện nhiệm vụ chính trị của
ngành giáo dục đào tạo.
- Giáo án khẳng định sự thành công 50% chất lượng giờ dạy.
- Giáo án là cơ sở để kiểm tra đánh giá chất lượng giáo viên trong suốt quá
trình làm nghề dạy học.
2. Quan điểm của dạy học theo kiểu cũ – thuyết giảng một chiều.
Trong thực tế ở trường tiểu học những năm trước đây, giáo viên thường dạy
học theo kiểu cũ thuyết giảng một chiều, mục đích dạy hoàn toàn áp dặt, không
tính đến những yêu cầu hứng thú học tập của học sinh. Nội dung dạy học thiên về
lý thuyết, nặng nề, mang tính hàn lâm, mặc dù học về đổi mới phương pháp xong
5
không dám đổi mới, sợ sai nên ít các kiến thức ứng dụng và hoạt động thực tiễn.
Nhiều khi giáo viên chỉ dạy cái mình có, chứ không dạy cái học sinh cần, hoặc
nhiều khi trong dạy học, giáo viên lại lấy sách làm trung tâm, đồng thời nội dung
và phương pháp dạy học cũng là cái đã có sẵn, giáo viên không lựa chọn những
phương pháp sư phạm mà mình cho là phù hợp với ý đồ sư phạm và các đối tượng
học sinh khác nhau.
Dạy học chủ yếu tập trung vào hoạt động của thầy, thầy là nguồn cội mọi
thông tin, thầy là người hiểu biết tất cả mọi lĩnh vực, thầy nói và làm gì đều đúng,
là đỉnh cao không thể vượt qua. Giáo viên chủ yếu dùng phương pháp thuyết trình,
cắt nghĩa, giảng giải. Phương pháp dạy học nặng về về truyền thụ một chiều, học
sinh thụ động tiếp thu kiến thức, cách học trên thiên về ghi nhớ, lặp lại, tái hiện lại
lời thầy giảng.
Về phía học sinh: Học theo lối thụ động, chủ yếu đối phó với thi cử nên
kiến thức không vững, không phát triển được tư duy, không phát triển được năng
lực sáng tạo, năng lực tự học và không có điều kiện để gắn bó học tập với hoạt
động năng động sáng tạo của cuộc sống sau này. Năng lực của cá nhân học sinh
không có điều kiện bộc lộ và phát triển nên làm giảm hứng thú học tập.
Hoạt động của thầy và trò chỉ giới hạn trong bốn bức tường của lớp học, lấy
bài giảng của giáo viên và bảng đen làm điểm thu hút sự chú ý của học sinh. Việc
đánh giá học sinh chưa khách quan, chưa có tác dụng điều chỉnh cách học cũng
như chưa động viên người học. Giáo viên là, người duy nhất có quyền đánh giá kết
quả học tập của học sinh. Học sinh ít có điều kiện tự đánh giá và đánh giá lẫn
nhau. Căn cứ để đánh giá là trò ghi nhớ tái hiện đúng những điều mà thầy giảng
trong sách giáo khoa.
Giáo án được thiết kế theo đường chung cho cả lớp, giáo viên chủ động thực
hiện các bước đã chuẩn bị sẵn và hoàn thành tiết dạy.
3. Quan niệm về soạn giáo án theo tinh thần đổi mới.
6
Soạn giáo án lên lớp là toàn bộ công tác chuẩn bị cho bài dạy của giáo viên,
từ khâu nghiền ngẫm để thấm nhuần nội dung trong SGK, tìn tài liệu tham khảo,
thực tiễn cuộc sống, gọt dũa cân nhắc đưa vào bài giảng sao cho phù hợp với khả
năng tiếp thu của học sinh, đây được coi là khâu thiết kế quan trọng để giáo viên
thực hiện thành công một bài học. Bài học là đơn vị cơ sở của dạy học nên việc
soạn bài rất quan trọng. Bản kế hoạch càng đúng đắn chi tiết thì càng đảm bảo sự
thành công của giờ dạy. thực tế người giáo viên càng đầu tư thời gian công sức
cho phần soạn bài bao nhiêu, giờ lên lớp sẽ nhẹ nhàng và thành công bấy nhiêu.
Chính vì vậy mỗi giáo viên đều phải có ý thức và kỹ năng soạn bài tốt.
Khi soạn bài phải xác định được các hoạt động dạy học (các bước lên lớp)
mục đích và phương pháp thực hiện từng hoạt động này.
* Ví dụ: Soạn bài tập đọc, chỉ đạo giáo viên soạn bài đảm bảo đầy đủ
các hoạt động sau:
- Bước 1: Kiểm tra bài cũ: từ 3 đến 5 phút.
- Bước 2: Các hoạt động dạy và học: từ 28 đến 30 phút.
+ Giới thiệu bài: 1 phút.
+ Giáo viên đọc mẫu (với lớp 1, 2, 3), kết hợp rèn đọc: 10 -> 12 phút.
+ Hướng dẫn tìm hiểu nội dung: 10 phút.
+ Luyện đọc lại (diễn cảm, học thuộc lòng): 10 -> 12 phút.
- Bước 4: Củng cố tổng kết: từ 3 đến 5 phút.
- Bước 5: Dặn dò: 1 phút.
Trong khi soạn bài, chỉ đạo giáo viên cần phải dự tính được thời lượng dạy
cho từng hoạt động trong một bài dạy theo đúng tinh thần chỉ đạo của CM phòng
giáo dục, thực hiện tốt được điều đó sẽ giúp giáo viên chủ động điều tiết thời
lượng để giờ dạy thành công.
Như vậy, ta biết tằng trong quá trình dạy học, học sinh là nhân tốt quyết
định quan trọng nhất. Mục đích của dạy học là học sinh. Chính vì vậy các chiến
7
lược dạy học tiến bộ đều tiến đến người học hay còn gọi là “dạy học lấy học sinh
làm trung tâm”, lấy lợi ích của các em làm đích và tổ chức quá trình dạy học sao
cho để chính học sinh tự tìm ra kiến thức.
Soạn bài theo tinh thần đổi mới phương pháp đặt ra cho giáo viên nhiệm vụ
loại bỏ những phương pháo hạn chế, tìm ra phương pháp mới, phát huy tính tích
cực của học sinh, loại bỏ cách làm việc thầy giảng trò ghi nhớ, trò làm người minh
hoạ cho thầy, trò phải thừa nhận kiến thức. Phương pháp dạy học mới tạo điều
kiện tối đa để cá thể hoá đối tượng dạy học và khuyến khích để học sinh tự phát
hiện ra nội dung mới của bài học. Soạn bài theo phương pháp mới ra phải xác định
thật rõ mục tiêu bài học và các hoạt động dạy học chủ yếu, đặc biệt dự tính được
cụ thể các hoạt động và kết quả hoạt động của học sinh trong từng hoạt động đó
của nội dung bài dạy.
4. Chỉ đạo soạn giáo án trong quản lý quá trình dạy học.
Để đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ của bài học trong giai đoạn mới phù hợp
với mục tiêu đã đề ra, đẩy mạnh việc soạn giáo án lên lớp ở trường tiểu học là rất
cần thiết, nhằm đưa hoạt động soạn giáo án của nhà trường vào kỷ cương trật tự
thống nhất trong hệ thống giáo dục nói chung và trường tiểu học nói riêng. Để
hoạt động này có hiệu quả tốt thì tất cả hội đồng sư phạm phải vào cuộc và phải có
sự chỉ đạo, kiểm tra sát sao của BGH nhà trường.
Chỉ đạo soạn giáo án lên lớp là hoạt động chủ đạo nền tảng cho quản lý quá
trình dạy học trên lớp. Thực hiện việc soạn giáo án là việc thực hiện đúng quy chế
chuyên môn của ngành. Trước khi lên lớp giáo viên phải có giáo án theo phân phối
chương trình và kế hoạch giảng dạy và được trực tiếp người quản lý kiểm tra.
Trong giáo án nội dung thể hiện soạn cái gì? Soạn như thế nào? Các tiến hành tổ
chức các hoạt động ra sao? Sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả hay không?
8
Đây là vấn đề không đơn giản chút nào. Điều này khiến các nhà quản lý, các
nhà nghiên cứu giáo dục, đặc biệt là BGH các trường tiểu học đang đặt ra nhiều
câu hỏi để từng bước khắc phục, tháo gỡ những khó khăn trên.
Trong chỉ đạo bản thân tôi luôn thấu hiểu rằng: “Một giờ dạy không thể
không có một giáo án tốt”. Đặc biệt là trong công cuộc đổi mới giáo dục và đào
tạo nước ta hiện nay, nhất là cuộc cách mạng về đổi mới phương pháp dạy học, thì
các bài soạn lên lớp của giáo viên ở trường Tiểu học cần phải được “Thay da đổi
thịt” mạnh mẽ. Vì vậy BGH nhà trường phải thường xuyên nắm bắt về những
thông tin, biến động này để chỉ đạo kịp thời, có hiệu quả quá trình dạy học trên
lớp. Trong đó cần quan tâm đặc biệt đến việc soạn giáo án lên lớp của người giáo
viên, để không ngừng nâng cao chất lượng dạy.
CHƯƠNG II
NỘI DUNG VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU
I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH ĐỊA PHƯUƠNG, NHÀ TRƯỜNG.
- Trường Tiểu học Tân Hiệp nằm ở xã thuộc vùng sâu, vùng xa của huyện
Phú Giáo nơi có mặt bằng dân trí thấp, Đảng uỷ chính quyền địa phương, nhân
dân địa phương luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, có biện pháp chỉ đạo, tạo
mọi điều kiện về cơ sở và vật chất, tinh thần cho cán bộ giáo viên công nhân viên
và học sinh trong nhà trường thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục ở địa phương.
- Trường có 15 lớp với 395 học sinh. Thu hút được 100% trẻ em trong độ
tuổi đến trường. Các em chăm ngoan, có ý thức học tập, rèn luyện tốt, hàng năm tỷ
lệ học sinh khá giỏi vẫn duy trì và giữ vững, năm sau cao hơn năm trước.
- Tổng số cán bộ giáo viên trong nhà trường là 33 đồng chí, trong đó trình
độ đào tạo không đồng đều, tuổi đời, tuổi nghề của đội ngũ giáo viên cũng cách xa
nhau. Đời sống kinh tế của một số cán bộ giáo viên cũng gặp nhiều khó khăn (vì
phụ thuộc vào thu nhập của người vợ hay của người chống).
9
Kết quả được thống kê trong bảng như sau:
Tổng số
CBGV
Nam Nữ
Hệ đào tạo Tuổi TB
Đại học Cao đẳng Trung cấp
25 3 22 12 9 4 30
Từ bảng thống kê trên, ít nhiều cũng ảnh hướng đến xây dựng nền nếp dạy
học, nhất là công tác soạn giảng của nhà trường. Vì vậy BGH nhà trường phải nắm
được năng lực của từng giáo viên để động viên khuyến khích cho mỗi thànhviên
thi đua hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Trường hoạt động tập trung, nên BGH nhà trường có điều kiện quan tâm,
giám sát chặt chẽ đội ngũ, xây dựng tốt nề nếp dạy học, trong đó quan tâm đặc biệt
đến công tác soạn giảng của giáo viên và học của học sinh. Do đó mà công tác dạy
và học của nhà trường đã không ngừng được nâng lên. Trường đạt danh hiệu
trường tiên tiến xuất sắc, hàng năm luôn có tổ khối chuyên môn được cấp trên ghi
nhận tổ lao động xuất sắc, có nhiều giáo viên được công nhận là giáo viên dạy
giỏi, chiến sĩ thi đua cấp trường, cấp huyện nhiều năm liền.
- Tập thể sư phạm nhà trường luôn đoàn kết, mọi người trong tập thể luôn
tạo điều kiện giúp đỡ nhau cùng thi đua hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học. Mỗi tổ
chuyên môn trong trường là một khối đoàn kết, có cốt cán riêng, có giáo viên
chuyên trách âm nhạc, mỹ thuật, tạo điều kiện cho tổ khối tổ chức và nâng cao
hiệu quả các chuyên đề trong năm học. Đội ngũ giáo viên có chí hướng phấn đấu
tốt, luôn được BGK nhà trường quan tâm bồi dưỡng.
- Nhà trường có đủ phòng học 2 buổi/ngày cho 395 học sinh. Có phòng làm
việc riêng cho hiệu trưởng, hiệu phó, phòng truyền thống, phòng chức năng
- Bên cạnh những mặt thuận lợi đó, nhà trường cũng còn gặp nhiều khó
khăn về công tác chỉ đạo dạy và học: Dạy học theo phương pháp mới, lấy học sinh
làm trung tâm, việc tổ chức các hình thức dạy học còn nhiều vấn đề nan giải, bởi
bàn ghế học sinh ở một số lớp chưa phù hợp vì độ tuổi và trọng lượng của các em
10
khác nhau, dịch chuyển khó khăn, đồ dùng phục vụ đại trà cho dạy các môn học
chưa đầy đủ, tranh ảnh phục vụ cho dạy tiếng việt, lịch sử, địa lý lớp 4, và 5 còn
thiếu thốn nên ít nhiều cũng ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng dạy và học
trong nhà trường.
* Chất lượng và hiệu quả giáo dục:
- Tỷ lệ học sinh lên lớp và chuyển cấp hai năm gần đây:
Năm học Sĩ số Chuyển lớp Chuyển cấp
2008 – 2009 330 98.5% 100%
2009 - 2010 335 99% 100%
- Tỷ lệ học sinh xếp lại hạnh kiểm, học lực 2 năm gần đây.
Xếp loại đạo đức:
Năm học Sĩ số Thực hiện Đ Thực hiện CĐ
2008 - 2009 330 100%
2009 - 2010 335 100%
Xếp loại học lực:
Năm học Sĩ số Giỏi Khá Trung bình Yếu
2008 - 2009 330 40% 40% 16% 4%
2009 - 2010 335 45% 40% 14% 1%
Quá trình phấn đấu của trường tiểu học Tân Hiệp đã được Bộ giáo dục và
đào tạo công nhận là trường chuẩn quốc gia giai đoạn I và đang tiếp tục củng cố để
đạt trong giai đoạn II.
II. THỰC TRẠNG SOẠN GIÁO ÁN Ở TRƯỜNG T.H TÂN HIỆP.
11
Qua dự giờ thăm lớp và kiểm tra giáo án của giáo viên trường Tiểu học Tân
Hiệp tôi thấy: Việc đổi mới phương pháp soạn giáo án đã được Bộ giáo dục, Sở
giáo dục, Chuyên môn phòng giáo dục quy định một cách chi tiết, cụ thể, vì thế
trong những năm học quan giáo viên trong trường đã tích cực tìm tòi, nghiên cứu
SGK, SGV và các tài liệu khác liên quan, đọc lại bài soạn từ năm học trước, sau
đó đối chiếu với trình độ nhận thức của học sinh lớp mình phụ trách, điều chỉnh,
bổ sung, thiết kế lại bài soạn cho phù hợp với lớp mình giảng dạy để soạn bài cho
phù hợp. Bên cạnh đó, cũng còn số ít giáo viên: Bài soạn cơ bản đủ các bước lên
lớp, có sự đầu tư cho bài soạn, các bước bài soạn đã được cụ thể hoá, bám sát nội
dung, chương trình, SGK, tài liệu tham khảo để soạn bài tương đối chi tiết, nên
được trọng tâm kiến thức cơ bản. Xong phần kiểm tra bài cũ cần tái hiện lại kiến
thức đã học thì giáo viên ít đề cập đến mà chỉ ghi là kiểm tra 2 em, hoặc chữa bài
1, 2 SGK. Khi sử dụng đồ dùng trực quan, thí nghiệm mới chỉ dừng lại ở mức độ
quan sát, thầy trò cùng công nhận kết quả.
- Về nội dung: Nhiều giáo án không có hệ thống câu hỏi phát huy trí tuệ
sáng tạo của học sinh, không có những tình thế thể hiện công việc làm sinh động
sâu sắc bài giảng, giáo án kiểm tra 1 tiết chỉ có đầu bài, chưa có phần đáp án và
nhận xét đánh giá sau kiểm tra.
- Về phương pháp: Đa số các môn vẫn áp dụng phương pháp thuyết trình cổ
điển, chỉ có 65% giáo án là có sử dụng phương pháp nêu vấn đề, xong đôi lúc các
câu hỏi nêu lên chưa cụ thể và sát thực, chưa rõ ràng và cô đọng, nhìn chung ít
giáo án đề cập đến thực tế và liên hệ thực tế. Phần xây dựng và tổ chức các hình
thức dạy học đã có, xong còn mờ nhạt. Phần hướng dẫn bài về nhà và phần củng
cố dặn chuẩn bị bài sau còn sơ sài.
* Tóm lại: Để khắc phục và chỉ đạo tốt việc soạn giáo án lên lớp của giáo
viên trường Tiểu học, BGH chúng tôi đã quan tâm tới các vấn đề sau:
12
- Việc ấn định thời khoá biểu phải sớm ngay từ đầu năm học, phải đảm bảo
đủ số môn học, bố trí xen kẽ giữa các môn học. Đặc biệt quan tâm đến việc sắp
xếp thời khoá biểu cho những lớp học 2 buổi/ngày.
- Hiệu trưởng có kế hoạch ấn định lịch công tác trong tuần, tháng và thời
gian biểu hàng ngày để mọi hoạt động nhà trường đi vào nề nếp, nhất là nề nếp
soạn giáo án của thầy là khâu chúng tôi quan tâm hàng đầu.
- Hiệu phó phải xây dựng kế hoạch và có biện pháp chỉ đạo tốt công tác
chuyên môn cho từng tháng, cho từng học kỳ, và cả năm học. Biến những kế
hoạch này thành những việc làm cụ thể, không được hình thức, chiếu lệ.
- Thường xuyên phối kết hợp với tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên, chi
bộ Đảng, tổ chuyên môn và thông qua tổ chức này cùng xây dựng đội ngũ giáo
viên có tinh thần, trách nhiệm, thi đua hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ đề ra, phải
quản lý tốt việc soạn giáo án của giáo viên trong các giừ lên lớp đạt hiệu suất ngày
càng cao. Phải giành nhiều thời gian cho khâu kiểm tra giáo án, hàng tháng phải
kiểm tra giáo án, mỗi năm thanh tra từ 2 đến 3gv. Tổ chức tốt việc dự giờ thăm
lớp.
- Quản lý chặt chẽ các buổi sinh hoạt chuyên môn trong trường theo đúng
chức năng, nhiệm vụ của mình, như điều lệ trường tiểu học qui định: “BGH nhà
trường nắm chắc tình hình soạn giảng của giáo viên trong các giờ lên lớp để uốn
nắn kịp thời những vấn đề có thể xảy ra. Phải cập nhật đầy đủ các thông tin, nhất
là thông tin chỉ đạo soạn giảng để hoạt động dạy học của trường đi vào nề nếp đạt
hiệu quả cao. Phải cung cấp đầy đủ trang thiết bị, các tài liệu cần thiết để giáo viên
soạn giáo án có chất lượng và đạt hiệu quả khi lên lớp”.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO SOẠN GIÁO ÁN LÊN LỚP VÀ
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC.
A. MỘT SỐ BIỆN PHÁP.
13
Từ những có sở lý luận và thực tiễn trong quản lý chỉ đạo soạn giáo án lên
lớp ở trường Tiểu học hiện nay như đã trình bày ở trên. Tôi nhận thấy tuỳ theo
điều kiện của từng địa phương, trình độ dân trí, môi trường đó cũng như chất
lượng đội ngũ giáo viên của nhà trường mà người BGH cần phải tìm ra được biện
pháp chỉ đạo hữu hiệu, mang tính khả thi để thực hiện việc soạn giáo án lên lớp
cho giáo viên đạt hiệu quả tốt. Bản thân tôi là một hiệu phó, được trang bị cơ sở lý
luận về quản lý, khi đi sâu tìm hiểu vấn đề: “Các biện pháp chỉ đạo việc soạn giáo
án lên lớp theo tinh thần đổi mới nhằm nâng cao chất lượng dạy học”. Tôi mạnh
dạn đưa ra một số biện pháp chỉ đạo công tác soạn giáo án ở trường tôi như sau:
1. Biện pháp thứ nhất: Tác động nhận thức cho giáo viên về phương
pháp soạn giáo án.
Bồi dưỡng cho giáo viên nhận thức sâu sắc, hiểu văn bản pháp quy của
ngành giáo dục về nền nếp soạn giáo án. Những nội quy, quy định của nhà trường
thành ý thức tự giác, tự nguyện thành trách nhiệm cá nhân, làm cho giáo viên và
các thành viên trong tập thể thực hiện tính chân lý khác quan và yêu cầu cần thiết
của việc soạn giáo án khi lên lớp.
Để làm tốt được công việc này thì ngay từ đầu năm học BGH tổ chức cho
giáo viên học tập thông tư, chỉ thị, hướng dẫn nhiệm vụ năm học một cách đầy đủ
nghiêm túc. Yêu cầu giáo viên phải nắm vững vị trí chức năng, nội dung chương
trình và phương pháp của từng môn và thảo luận trong tổ khối chuyên môn trong
các buổi sinh hoạt tổ, đồng thời yêu cầu giáo viên nghiên cứu kỹ cấu trúc sách
giáo khoa của các môn học ở lớp mình phụ trách và ở cả các khối lớp khác nhau.
Xác định kiến thức trọng tâm theo tuần, tháng, học kỳ và cả năm học.
Mua thêm tài liệu tạp chí cho giáo viên tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng như
cuốn: “Thiết kế bài soạn theo phương pháp dạy học tích cực”, của Nguyễn Kỳ, tài
liệu chỉ đạo chuyên môn như bài soạn toán, soạn tiếng việt, các tập chí giáo dục
tiểu học, tập san thế giới trong ta.
14
Tổ chức các buổi toạ đàm trao đổi, đọc tài liệu để giáo viên có thêm thông
tin về xã hội, về phương pháp dạy học, về nền nếp dạy học, đặc biệt là những vấn
đề có liên quan đến việc soạn bài của giáo viên, để cùng phối hợp với cộng đồng
trách nhiệm và tham gia đóng góp vào việc thực hiện soạn giáo án lên lớp cho giáo
viên đạt hiệu quả cao.
Qua đó giúp giáo viên thấy được việc soạn giáo án lên lớp, đảm bảo chất
lượng là thực hiện đúng các văn bản pháp quy của ngành giáo dục đào tạo, mà trực
tiếp chỉ đạo là BGH nhà trường. Từ đó tạo được động cơ, gây hứng thú cho giáo
viên khi soạn giáo án, họ sẽ trở thành những người luôn tự giác, tích cực, sáng tạo
để từng bước nâng cao chất lượng soạn bài khi lên lớp.
2. Biện pháp thứ hai: Chỉ đạo tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn.
- Trường Tiểu học Tân Hiệp có 4 tổ chuyên môn (Tổ khối 1+ 2, tổ khối 3, tổ
khối 4+5, tổ khối bộ môn).
- Tổ chuyên môn là mắt xích quan trọng trong quá trình quản lý dạy và học,
tổ khối chuyên môn hỗ trợ đắc lực cho BGH nhà trường cùng thực hiện tốt nhiệm
vụ dạy và học trong nhà trường. Mỗi tổ chuyên môn có nhiệm vụ riêng của mình:
Chỉ đạo tổ làm tốt công tác sinh hoạt chuyên môn, một mặt phát huy tính hợp tác,
tinh thần lao động có trách nhiệm của mỗi thành viên trong tổ, để hoạt động tổ
khối đi vào nề nếp, đồng thời vừa biết liên kết, điều chỉnh để tạo ra sức mạnh tổng
hợp, định hướng vào mục tiêu chung.
- Để làm tốt được công việc này, thì ngay từ đầu năm học, BGH nhà trường
kiện toàn các tổ khối, chọn những đồng chí giáo viên có tay nghề vững vàng, có
năng lực tổ chức chỉ đạo. Sau đó chỉ đạo các tổ khối chuyên môn phải căn cứ vào
kế hoạch chung của nhà trường, xây dựng và lập được kế hoạch riêng, cụ thể cho
khối lớp mình hoạt động, kế hoạch đó phải rõ ràng, chi tiết, cụ thể cho từng tuần,
từng tháng và cho cả năm học theo đặc trưng riêng của khối mình.
15
- Trong kế hoạch tổ khối chuyên môn, khối phải bám sát kế hoạch chỉ đạo
của nhà trường, đưa ra các chỉ tiêu phấn đấu cho tổ, cho từng thành viên trong tổ
và đưa ra được các biện pháp có tính khả thi để thực hiện được các chỉ tiêu mà tổ
đã đề ra.
- Các tổ chuyên môn sinh hoạt thường kỳ 2 lần trong tháng, kế hoạch sinh
hoạt các tổ chuyên môn giống nhau, nhưng nội dung sinh hoạt có thể khác nhau
tuỳ theo yêu cầu của tổ.
- Nội dung sinh hoạt: BGH nhà trường chỉ đạo các tổ cần tập trung vào giải
quyết tốt các nội dung sau:
+ Kế hoạch hoá các hình thức sinh hoạt theo: Tuần, tháng, cả năm học. Cụ
thể tập trung vào thực hiện đúng nội dung chương trình quy định, bàn bài và trao
đổi cách dạy bài khó trong tuần, xây dựng cách lập kế hoạch bài học và soạn giáo
án khi lên lớp.
+ Xây dựng kế hoạch bài học và nề nếp soạn giáo án khi lên lớp, cần: Tập
trung cho giáo viên vào khâu xác định mục tiêu, khâu chuẩn bị đồ dùng dạy học,
khâu lựa chọn và tổ chức các hình thức dạy học trong một tiết học sao cho phù
hợp, nhằm phát huy được khả năng học của học sinh trong lớp, trong khối, nhằm
đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng dạy và học.
+ Điều đặc biệt quan trọng trong việc sinh hoạt tổ chuyên môn là phải tạo ra
được sự đa dạng hoá các loại hình sinh hoạt, tạo ra được mọi cơ hội để mọi thành
viên trong tổ được tham gia, bày tỏ ý kiến phản ánh những kinh nghiệm của mình
hoặc được tiếp nhận những vấn đề mới trong nguồn thông tin bổ ích nhiều mặt,
tránh thuyết giáo một chiều đơn điệu, nhàm chán.
- Vì vậy, tổ khối trưởng chủ trì buổi sinh hoạt chuyên môn phải là người có
năng lực điều khiển, làm chủ được quá trình tham gia đóng góp ý kiến của các
thành viên trong tập thể.
3. Biên pháp thứ ba: Chỉ đạo thiết kế bài soạn theo tinh thần đổi mới.
16
Để bài soạn có chất lượng và đạt hiệu quả cao khi lên lớp, BGH cùng với
các khối trưởng cùng bàn bạc và có sự thống nhất chung về một số vấn đề như
sau:
- Mục tiêu bài dạy:
+ Mục tiêu bài dạy là cái đích mà giáo viên và học sinh phải đạt được trong
quá trình dạy và học. Vì vậy, khi soạn bài, mục tiêu bài soạn phải rõ ràng, đúng,
kết hợp chặt chẽ, hợp lý giữa nội dung (kiến thức, kỹ năng, phương pháp), với
nhiệm vụ phát triển trí tuệ, rèn luyện thao tác tư duy, năng lực lĩnh hội tri thức cho
học sinh.
+ Kiến thức phải chính xác, đúng hợp lô gic, có hệ thống, đảm bảo liên hệ
gắn lý thuyến với thực hành, thực tiễn với đới sống lao động, đay là yêu cầu rất
đáng quan tâm.
+ Bài dạy phải đưa ra được các phương pháp dạy học, hình thức dạy học
phù hợp, tổ chức, điều khiển một cách hợp lý, hoạt đông giữa thầy và trò phải nhịp
nhàng, học sinh phải được tham gia hào hứng và chủ động tích cực trong việc
chiếm lĩnh tri thức.
+ Phân bố thời gian giảng dạy các phần phải dân đối, phù hợp và có hệ
thống câu hỏi phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
- Nội dung bài dạy:
+ Đảm bảo đúng đủ, chính xác, không sai kiến thức cơ bản, không sai
đường lối quan điểm chỉ đạo giáo dục của Đảng.
+ Kiến thức đảm bảo đầy đủ không gộp ghép, không cắt xén chương trình,
giảng giải phải rõ ràng, mạch lạc và chốt được kiến thức trọng tâm toàn bài.
- Phương pháp dạy học:
Phải kết hợp và sử dụng linh hoạt, hợp lý, phù hợp với đặc trưng bộ môn,
phù hợp với nội dung bài và đối tượng học sinh để phát huy tính tích cực, chủ
17
động sáng tạo. Xây dựng hệ thống câu hỏi theo nhiều dạng, đàm thoại, tìm tòi kích
thích tư duy, đảm bảo lo gic và hệ thống.
- Tổ chức:
+ Bài soạn phải chuẩn bị chu đáo về nội dung kến thức, phương pháp, quy
trình giảng dạy và đặc biệt là khâu chuẩn bị đồ dùng phục vụ cho bài giảng của
giáo viên và học sinh là vô cùng quan trọng. Để làm tốt được khâu này, BGH
chúng tôi đã yêu cầu giáo viên phải soạn bài trước 1 tuần.
+ Trong quá trình tổ chức tiết dạy, hoạt động dạy của thầy phải được chuẩn
bị chu đáo: Chỉ đạo và bao quát lớp, đến cách sử dụng đồ dùng dạy học, phân bố
thời gian hợp lý cho từng phần, kết thúc tiết học theo đúng thời gian quy định,
chắc chắn giờ dạy sẽ thành công như mong muốn.
+ Tư thế các phong đi đúng của thầy phải mẫu mực, mô phạm, có sức lôi
cuốn học sinh vào hoạt động của giờ học, giải quyết tốt tình huống sư phạm xảy
ra.
- Kết quả:
Học sinh phải hiểu bài, nắm được kiến thức cơ bản của tiết dạy, biết vận
dụng thực tế, kỹ năng theo yêu cầu đặt ra.
* Cụ thể: Từ mẫu giáo án được thống nhất chung trong toàn ngành, trường
chúng tôi chỉ đạo và được cụ thể hoá trong giáo viên toàn trường, khi soạn bài
phải đảm bảo đúng các yêu cầu như sau:
I. Soạn giáo án theo đúng nội dung phân phối chương trình quy định và
phải được soạn theo tuần. Trong tuần phải ghi rõ:
“ Thứ ngày tháng năm soạn bài.
Môn học
Bài học (Phải ghi rõ tiết chương trình,)
II. Mục tiêu bài học:
18
Yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, thái độ, phải được cụ thể hoá chi tiết theo
từng nội dung bài dạy, môn dạy.Phải lồng ghép Giáo dục môi trường và kĩ năng
sống tùy theo từng bài
III. Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Đây là khâu vô cùng quan trọng trong quá trình chuẩn bị bài soạn khi lên
lớp của giáo viên, bởi đồ dùng dạy học giúp giáo viên minh hoạ kiến thức trong
bài dạy một cách cụ thể hơn, thông qua đồ dùng trựcq uan giúp các em nắm kiến
thức trong bài nhanh, chắc, cụ thể, rõ ràng hơn.
Ví dụ: Khi dạy về chu vi, diện tích hình chữ nhật ở lớp 3, giáo viên chuẩn
bị tốt đồ dùng trực quan: Mô hình hình chữ nhật, thông qua mô hình này, dạy học
sẽ giúp các em hiểu ra được thế nào là chu vi, diện tích của hình chữ nhật đó
nhanh hơn.
Hoặc khi dạy về diện tích hình thang lớp 4: Giáo viên, học sinh phải chuẩn
bị chu đáo đồ dùng dạy học, để khi thầy và trò cùng thao tác, cắt ghép hình thoi để
được hình chữ nhật. Từ đó giúp các em cách tính diện tích hình thoi dựa và cách
tính diện tích hình chữ nhật một cách nhanh chóng hơn vv
IV. Hoạt động dạy và học:
Đây là hoạt đôạng trọng tâm của một bài dạy khi lên lớp, vì vậy trong quá
trình chỉ đạo giáo viên soạn bài, BGH cần chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt các bước
soạn bài như sau: Phải ghi rõ tiến trình bài dạy và thời lượng dạy từng phần, đặc
biệt trong phần luyện tập thực hành các môn học, chỉ đạo giáo viên ghi rõ hình
thức dạy từng bài tập cho phù hợp theo đúng sự chỉ đạo của CM Sở giáo dục,
Phòng giáo dục quy định. Cụ thể:
1. Kiểm tra bài cũ: từ 3 đến 5 phút.
2. Bài mới: từ 24 đến 28 phút.
a. Giới thiệu bài: 1 phút.
b. Các hoạt động dạy học: từ 12 đến 15 phút.
19
c. Luyện tập thực hành: từ 13 đến 15 phút.
- Bài tập 1: Hình thức dạy học, thời gian.
- Bài tập 2: Hình thức dạy học, thời gian.
- Bài tập 3: vv
3. Củng cố, dặn dò: từ 3 đến 5 phút.
V. Rút kinh nghiệm tiết dạy:
- Một bài soạn tốt là bài soạn phải thể hiện được hoạt động của thầy và trò
trong tiết học theo một trình tự của bài học. Nội dung kiến thức đảm bảo đầy đủ,
kiến thức trọng tâm được khai thác triệt để, thông qua các hình thức và phương
pháp dạy học hợp lý.
- Sau khi đã thống nhất được mẫu giáo án chung, BGH nhà trường chúng tôi
đã thống nhất chung về chương trình kế hoạch và biện pháp chỉ đạo tiếp theo như
sau:
+ Chỉ đạo điểm: Chọn môn, chọn lớp, chọn giáo viên có bề dày kinh
nghiệm lên lớp để soạn mẫu đua ra hội thảo rồi tiến trình dạy mẫu. Sau mỗi bài
soạn, bài dạy mẫu, tổ phải có nhận xét ưu khuyết điển của từng phương pháp học,
khảo sát, so sánh chất lượng của 2 phương pháp soạn.
+ Chỉ đạo đại trà: Tổ chức soạn giáo án theo tinh thần đổi mới cho tất cả
các phân môn ở tiểu học. Yêu cầu tất cả các giáo viên trong trường đều phải phấn
đấu để có các bài soạn tốt đạt tiêu chuẩn quy định. Nhưng trong thực tế điều này
không phải giáo viên nào cũng thực hiện được, bởi do ảnh hưởng của nhiều yếu tốt
như sự chênh lệnh về trình độ chuyên môn, chênh lệnh về nhận thức, chênh lệnh
về tuổi tác. Do đó BGH nhà trường phải nắm rõ năng lực công tác của từng giáo
viên. Khi xây dựng kế hoạch, cần phải đặt ra chỉ tiêu cho phù hợp với yêu cầu tối
thiểu của từng giáo viên, cụ thể: Giáo viên giỏi cấp cơ sở, cấp tỉnh: Giáo án khá tốt
phải đạt từ 70 đến 75%, 25% còn lại là giáo án trung bình. Giáo viên giỏi cấp
trường: giáo án khá tốt phải đạt 65%, không có giáo án yếu.
20
4. Biện pháp 4: Tổ chức dự giờ thao giảng để xem việc thể hiện giáo án
đã soạn của giáo viên.
- Dự giờ thăm lớp là hoạt động chuyên môn của người giáo viên trong nhà
trường nói chung, trường tiểu học nói riêng được BGD - ĐT quy định trong quy
chế chuyên môn, bởi vậy BGH nhà trường phải chỉ đạo nghiêm túc và có chất
lượng hoạt động này, đồng thời qua đó động viên cán bộ giáo viên trong trường
cần tích cực thăm lớp dự giờ.
- Để chất lượng dự giờ thăm lớp được nâng lên, BGH cần tập trung vào một
số vấn đề cơ bản như sau:
* Đa dạng hoá các loại hình tổ chức thăm lớp dự giờ:
+ BGH cùng tổ khối trưởng dự giờ để đưa ra một quy định chung.
+ Tổ chuyên môn dự giờ.
+ Ban giám hiệu dự giờ.
+ Hội đồng thi đua nhà trường dự giờ.
* Khi dự giờ thăm lớp, có thể tiến hành theo 2 cách:
+ Dự giờ báo trước 1 – 2 ngày.
+ Dự giờ đột xuất.
* Người dự giờ được tiến hành dự 1-2 tiết, sau khi dự giờ xong phải có nhận
xét đánh giá chi tiết và xếp loại giờ dạy. Phần nhận xét rút kinh nghiệm là phần
quan trọng vừa giúp người dạy thấy những cái đã đạt và những cái chưa đạt, thông
qua ý kiến phản hồi của người dự để họ có cơ hội bổ xung, khắc phục những tiết
dạy sau. Bởi vậy thăm lớp dự giờ giúp giáo viên tìm ra phương pháp dạy tốt nhất
và tìm ra phương pháp dạy phù hợp nhất.
- Tổ chức thi giảng: Là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công tắc
chuyên môn của nhà trường. Vì vậy, BGH nhà trường đã có kế hoạch cụ thể ngay
từ đầu năm học. Cụ thể là:
21
+ Tổ chức thao giảng chào mừng các ngày lễ lớn trong năm học: 20/11,
26/3….
+ Tổ chức thao giảng đánh giá chất lượng giáo viên theo học kỳ, cả năm
học.
+ Tổ chức thao giảng giáo viên giỏi các cấp.
- Để thực hiện các hình thức thao giảng, BGH nhà trường lập kế hoạch cụ
thể và tạo ra sự thống nhất trong tập thể cán bộ giáo viên. Đó là:
+ Lập kế hoạch thao giảng trong phạm vị tổ khối.
+ Lập kế hoạch thao giảng trong phạm vi cả trường.
+ Kế hoạch chọn giáo viên thao giảng cấp cơ sở.
+ Kế hoạch chọn giáo viên thao giảng cấp tỉnh (nếu có)
Dù hình thức thi nào, thì thao giảng đều nhằm mục đích nâng cao chất
lượng cho việc soạn giáo án. Cụ thể thông qua thiết kế giáo án và thực hiện giờ
dạy thì người thao giảng chắt lọc được nhiều ý kiến của các giáo viên giỏi để rút
kinh nghiệm cho giáo án, cho tiết dạy của mình. Qua dự giờ thao giảng giúp giáo
viên tích luỹ cho mình được vốn kinh nghiệm quý báu và phương pháp soạn giáo
án tốt hơn. Mặt khác thao giảng là hình thức thi đua, có hướng phấn đấu cho giáo
viên tích cực, sáng tạo, hứng thú trong giảng dạy và phương pháp thiết kế, soạn
giáo án lên lớp có chất lượng.
5. Biện pháp thứ 5: Kiểm tra đánh giá - tổng kết thi đua khen thưởng.
- Để kiểm tra đánh giá đúng chất lượng giáo án của giáo viên trong trường,
đồng thời giúp giáo viên phấn đấu có nhiều giáo án tốt, BGH nhà trường cùng với
tổ khối chuyên môn đã cùng nhau xây dựng một tiêu chí cụ thể để chấm giáo án
theo hai loại: A và B như sau:
+ Giáo án loại A: Số lượng giáo án đầy đủ, không gộp ghép, chắt xén
chương trình, bài soạn đầy đủ các bước lên lớp, giáo án thể hiện rõ công việc của
thầy và trò, thể hiện rõ phương pháp và các hình thức dạy và học, giáo án sạch sẽ
22
trình bày có khoa học.Soạn đúng theo chuẩn kiến thức kĩ năng và soạn có lồng
ghép Giáo dục môi trường và kĩ năng sống
+ Giáo án loại B: Giáo án đầy đủ, không gộp ghép và cắt xén, bài soạn thể
hiện rõ công việc của thầy và trò, các hình thức dạy học ghi tương đối rõ ràng, cụ
thể, giáo án soạn tương đối khoa học, sạch sẽ.
- Căn cứ vào tiêu chí đó, từng học kỳ BGH tiến hành kiểm tra và đánh giá
chất lượng bài soạn của giáo viên. Bởi:
+ Giáo án là kênh thông tin phản hồi quan trọng nhất có độ tin cậy nhất để
BGH nhà trường chỉ đạo soạn giáo án lên lớp đạt được kết quả như mong muốn.
+ Kiểm tra giáo án lên lớp là quá trình giám sát, xem xét khả năng, mức độ
thực hiện giáo án khuyến khích phát triển những mặt mạnh, kịp thời phát hiện
những sai lệch, thiếu sót và điều chỉnh bổ sung góp phần đư nề nếp soạn giáo án
vào nề nếp kỷ cương.
+ Khi tiến hành kiểm tra phải đảm bảo tính khách quan, trung thực công
bằng. Kiểm tra đánh giá phải căn cứ vào những chuẩn mực, tránh áp đặt, chủ quan
của người kiểm tra để tạo bầu không khí thoải mái, phấn khởi, tích cực soạn được
nhiều giáo án có chất lượng tốt khi lên lớp.
- Khi kiểm tra giáo án: Ban giám hiệu nhà trường có 2 cách kiểm tra sau:
+ Kiểm tra có báo trước.
+ Kiểm tra không báo trước (kiểm tra đột xuất).
Việc kiểm tra - đánh giá soạn giáo án của giáo viên có ý nghĩa đặc biệt,
quan trọng. Việc này cần phải lưu ý đến nhiều khía cạnh. Xem xét đối tượng
không chỉ đơn thuần là việc dựa vào văn bản có tính pháp quy, để đánh giá xử lý
cùng một hiện tượng. Thiếu giáo án hoặc soạn giáo án sơ sài Nhưng có nhiều
nguyên nhân, nhiều hoàn cảnh, nhiều tình thế không hoàn toàn giống nhau. Do đó
cách đánh giá xử lý cũng phải phụ thuộc vào hoàn cảnh của đối tượng đó. Nhưng
23
mục tiêu cuối cùng là để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy của giáo viên và
kết quả học tập của học sinh.
- Thông qua kiểm tra, đánh giá BGH nhà trường cần phải:
+ Quan tâm đến xây dựng kỷ cương, nề nếp soạn giáo án của tập thể sư
phạm. Vì đặc điểm của tập thể su phạm trong trường tiểu học là đa dạng về cơ cấu
tổ chức, chuyên môn hoá về lao động, tính đa dạng về mục tiêu, nhu cầu cũng như
hoàn cảnh của các thành viên. Đặc điểm đó là điều kiện để phát huy tiềm năng sức
mạnh riêng của từng cá nhân, mặt khác cũng là nguyên nhân xuất hiện xu hướng
tự phát, tự do dẫn tới sự lôn xộn không nề nếp trong nhà trường. Do vậy việc xây
dựng các nề nếp lao động sinh hoạt trong nhà trường là điều kiện để tối ưu hoá các
hoạt động, là cơ sở để duy trì kỷ cương, là tiền đề của sự đoàn kết nhất trí cao
trong tập thể sư phạm.
+ Sau khi kiểm tra, đánh giá cần phải có tổng kết thi đua khen thưởng. Làm
tốt công tác này sẽ phát huy được khả năng, năng lực sư phạm của mọi thành viên
trong tập thể, mọi người sẽ nỗ lực hết sức để có nhiều giáo án tốt, khâu soạn giáo
án sẽ được giáo viên đầu tư công phu, bài bản hơn.
+ Đối với giáo viên có thành tích tốt trong mọi hoạt động cũng như trong
việc thiết kế bài soạn lên lớp, nhà trường phải kịp thời động viên khen thưởng
bằng giá trị vật chất cũng như tinh thần, để từ đó tạo ra một lực lượng đông đảo
người tham gia nghiên cứu kỹ càng khi soạn giáo án.
B. KẾT QUẢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIÊM CHỈ ĐẠO
1. Những kết quả bước đầu đạt được.
- Bằng những biện pháp quản lý chỉ đạo như trên, việc chỉ đạo soạn giáo án
ở trường Tiểu học Tân Hiệp đã đạt được kết quả ban đầu như sau:
+ Giáo viên toàn trường đã nhiệt tình ủng hộ (những người thực thi chỉ đạo)
việc thực hiện nề nếp soạn giáo án một cách tích cực nhất, nhiều đồng chí đã nắm
24
bắt nhanh nhạy và thực hiện thành công việc soạn giáo án theo tinh thần đổi mới,
nhằm nâng cao chất lượng dạy học.
+ Đoàn kiểm tra Cấp trên về giám định, xét duyệt các danh hiệu thi đua cá
nhân, tổ khối chuyên môn cuối năm, đánh giá chất lượng giáo án toàn trường đạt
khá, tốt: 70% trở lên, không có giáo án yếu.
- Qua kiểm tra đánh giá chất lượng giáo án HKI của giáo viên, BGH
nhà trường đã đánh giá và phân loại được kết quả cụ thể như sau:
Bộ môn Số lượng Xếp loại A Xếp loại B
Tiếng việt 15 13 2
Toán 15 14 1
Thủ công – kỹ thuật 15 13 2
Đạo đức 15 15
Tự nhiên – xã hội 15 15
Mỹ thuật 1 1
Hát nhạc 1 1
Thể dục 1 1
Anh văn 2 2
Tin học 1 1
+ Với học sinh: Vận dụng đổi mới phương pháp học, các em tỏ ra sôi nổi
hào hứng, trong các tiết học, các em được cùng nhau trao đổi, bày tỏ ý kiến của
mình trong hoạt động nhóm, vì thế mà chất lượng học tập của các em được nâng
lên rõ rệt.
+ Cụ thể nhà trường đã tiến hành kiểm tra môn tiếng việt đối với học sinh
khối 5 (tổng số học sinh 75 em)
- Kết quả kiểm tra như sau:
+ Kết quả khảo sát đầu năm học:
Kết quả kiểm tra Số lượng Tỷ lệ %
Điểm giỏi 9 12
Điểm khá 13 17.3
Điểm trung bình 23 30.7
25