Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ
A . LÝ DO LỰA CHỌN ĐỀ TÀI:
- Như chúng ta đã biết, giao tiếp bằng ngôn ngữ được thực hiên qua hai hình
thức:khẩu ngữ (giao tiếp bằng lời nói) và bút ngữ (giao tiếp bằng chữ viết). Giao
tiếp bằng hình thức khẩu ngữ bao gồm hai hành vi nói và nghe. Giao tiếp bằng bút
ngữ gồm hai hành vi viết và đọc. Cho dù là giao tiếp bằng khẩu ngữ hoặc bút ngữ
thì sản phẩm của giao tiếp vẫn chứa đựng nội dung thông tin do người nói hoặc
viết sản sinh ra. Trong đó đọc là một hoạt động giao tiếp bằng khẩu ngữ, là hành vi
tiếp nhận thông tin qua văn bản. Nhờ hoạt động đọc mà con người đã chuyển giao
cho nhau những kinh nghiệm của đời sống, những thành tựu văn hoá, khoa học, tư
tưởng, tình cảm, thông tin hiểu biết của các thế hệ trước và của cả những người
đương thời, phần lớn được ghi lại bằng chữ viết, làm giàu thêm tri thức của mỗi
người và thúc đẩy xã hội không ngừng phát triển.
- Nếu không biết đọc thì con người không thể tiếp thu nền văn minh của loài
người, không thể sống một cuộc sống bình thường có hạnh phúc theo đúng nghĩa
trong một xã hội hiện đại ngày nay. Vì vậy, đọc là một nhu cầu không thể thiếu đối
với mỗi con người.
- Trên đây là tầm quan trọng của việc đọc đối với một đời người, nhưng đối
với một đứa trẻ thì việc đọc lại càng có ý nghĩa thực tế hơn.
+ Trước hết là trẻ phải đi học, phải học đọc, sau đó trẻ phải đọc để học. Việc
đọc giúp trẻ chiếm lĩnh một ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và học tập. Nó là
công cụ để học tập các môn học khác.
+ Đọc sẽ tạo ra hứng thú và động cơ học tập, tạo điều kiện để học sinh có
khả năng tự học và tinh thần học tập cả đời.
+ Mục đích cuối cùng của việc đọc là để hiểu và vận dụng những điều đã
học vào cuộc sống. Vì vậy, sau khi đã hoàn thành việc đọc đúng, đọc trơn ở lớp 2
sang lớp 3 các em sẽ tiếp tục được hoàn thiện và tập trung vào việc đọc hiểu và
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
1
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
diễn cảm nhiều hơn. Chính những điều kiện vừa nêu trên khẳng định sự cần thiết
việc hình thành và phát triển một cách có hệ thống về năng lực đọc cho học sinh.
- Là một giáo viên nhiều năm liền được phân công giảng dạy lớp 2 bản thân
tôi luôn băn khoăn, trăn trở về việc tìm ra một số giải pháp nào đó nhằm nâng cao
kĩ năng đọc cho học sinh, giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc tiếp cận kiến thức.
Đó cũng là lý do tôi chọn đề tài này để nghiên cứu, nhằm trao đổi cùng đồng
nghiệp trong việc giáo dục con người mà mỗi giáo viên chúng ta đang đảm nhận
nhiệm vụ cao cả đó.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
2
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
B. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Như chúng ta đều biết, để thực hiện đúng và đủ nội dung chương trình lớp
2 thì cả giáo viên và học sinh phải hoàn thành một lượng kiến thức tương đối lớn
(trung bình là gần 5 tiết/1 buổi học, tương đương với 23 tiết học/tuần), giáo viên
và học sinh phải rất chật vật với khối lượng kiến thức và thời gian đã quy định.
- Cho dù trên lí thuyết thì học sinh sau khi đã hoàn thành chương trình lớp 1
thì phải thông thạo phần vần đọc trơn và một số kĩ năng tương đương khác. Nhưng
đối với học sinh nơi tôi đang công tác với rất nhiều loại học sinh nhiều miền Nam
có, miền Bắc có, miền Trung có, miền Tây có, có cả con em đồng bào dân tộc, con
em của dân di cư từ nhiều nơi khác đến việc học hành chưa được quan tâm, cách
phát âm không chuẩn. Dẫn đến kiến thức, kĩ năng đọc của học sinh chưa đạt yêu
cầu. Mặt khác, ở lớp dưới đôi khi giáo viên còn nương tay khi đánh giá, cho điểm
chưa sát còn du di vì học sinh dân tộc.
- Mặc dù, đã có nhiều lần cải cách chỉnh lí chương trình sách giáo khoa
cũng như đổi mới, phương pháp dạy học nói chung và phương pháp dạy tập đọc
nói riêng nhưng việc dạy tập đọc cho học sinh lớp 2 vẫn có nhiều hạn chế:
+ Giáo viên nặng về truyền đạt, hay sa đà vào lối giảng văn. Nhiều giáo
viên chưa có thói quen tự rèn đọc cho bản thân, đôi khi có những bài văn, bài thơ
giáo viên chưa thực sự đọc diễn cảm theo đúng ý đồ của tác giả.
+ Quen sử dụng phương pháp truyền thống, không gây hứng thú học tập cho
học sinh
+ Không xây dựng cho học sinh thói quen tham gia tìm hiểu cách đọc bài.
+ Học sinh chưa có thói quen đọc sách, truyện hoặc đọc bâng quơ mà không
cần biết mình đã đọc gì, câu chuyện trên dạy ta điều gì.
+ Có một số bài tập đọc khá dài ảnh hưởng đến thời gian luyện đọc trên lớp
của học sinh.
+ Nhiều giáo viên coi nhẹ giờ tập đọc, chú trọng nhiều đến việc luyện toán,
luyện văn…
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
3
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Vì những lí do nêu trên mà việc dạy đọc và chất lượng đọc bị ảnh hưởng rất
lớn đối với học sinh
Đề tài nghiên cứu là “Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 2” nhằm nâng
cao hiệu quả của việc dạy học tập đọc cho học sinh lớp, nhằm rèn kỹ năng đọc
thành tiếng, đọc thầm (đọc hiểu), đọc diễn cảm nhằm đề xuất một số phương pháp
để nâng cao hiệu quả của việc dạy học tập đọc cho học sinh lớp 2 và để đạt được
mục đích này tôi giải quyết một số nhiệm vụ sau:
+ Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của việc dạy tập đọc cho học sinh lớp 2.
+ Đề xuất một số biện pháp tổ chức nhằm nâng cao hiệu quả của dạy học
tập đọc cho học sinh lớp 2.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
4
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
C. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Phạm vi nghiên cứu: Để nắm bắt được kết quả trong quá trình nghiên cứu
dạy phân môn tập đọc lớp 2 qua 2 khâu luyện đọc cho học sinh và hướng dẫn cho
học sinh cảm thụ văn học. Tôi đã thực hiện nghiên cứu ở 2 lớp 2
2
và 2
3
.
D. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp
nghiên cứu sau:
1/ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế dạy học ở khối 2.
2/ Phương pháp điều tra thực tế dự giờ.
3/ Phương pháp thực nghiệm dạy học.
4/ Phương pháp khảo sát thống kê, so sánh, phân tích tổng hợp.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
5
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Phần II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
- Như đã trình bày thì việc dạy đọc cho học sinh là một việc làm rất cần thiết
và quan trọng ở bậc tiểu học. Nhưng dạy như thế nào để mang lại hiệu quả cao,
đồng đều đối với học sinh quả là một vấn đề không hề đơn giản. Ở đây người viết
không có tham vọng lớn mà chỉ mong cải thiện những vướng mắc để giúp học sinh
được tiến bộ dần lên trong quá trình học tập và rèn luyện của mình.
- Theo bản thân tôi để dạy đọc tốt phần đọc cho học sinh trước hết là giáo
viên cần phải biết và nắm rõ đối tượng mà mình đang giảng dạy các em cần gì? Sai
sót chỗ nào? Cần khắc phục những sai sót đó ra sao? (Chẳng hạn: học sinh yếu
kém cũng như bệnh nhân đang mắc bệnh, bác sĩ cần kê đúng toa, cho đúng thuốc
thì bệnh nhân mới thuyên giảm. Còn với những học sinh trung bình cũng như
người bình thường cần tăng thể lực để cho sức khoẻ được tráng kiện hơn…) nên
bước đầu tiên tôi bắt tay vào việc rèn đọc là:
*Kiểm tra đánh giá phân loại học sinh.
- Đầu năm học thông thường nhà trường tổ chức kiểm tra khảo sát chất
lượng học sinh để có biện pháp bồi dưỡng và đánh giá học sinh. Nhưng thường các
bài khảo sát của nhà trường đầu năm là bài kiểm tra viết ít chú trọng đến bài tập
đọc, cho dù có cũng chỉ đánh giá ở thang điểm 5. Nhân dịp kiểm tra này tôi thảo
luận cùng các đồng nghiệp cho học sinh khảo sát phần tập đọc một bài riêng với
thang điểm 10 vừa lấy tài liệu cho khối vừa lấy cơ sở đánh giá kĩ năng đọc và có
biện pháp rèn đọc kịp thời ngay từ đầu năm cho các đối tượng học sinh đọc tốt,
khá, trung bình hoặc đọc yếu kém.
- Về cơ bản tôi đã phân loại học sinh theo kĩ năng đọc theo các dạng sau:
+ Học sinh đọc yếu kém.
+ Học sinh đọc trung bình.
+ Học sinh đọc trên trung bình nhưng còn một số thiếu sót (ngắt
nghỉ sai, có hướng đọc diễn cảm nhưng chưa chính xác).
+ Học sinh đọc khá tốt.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
6
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
* Phương pháp rèn đọc cho học sinh đọc yếu kém:
- Học sinh đọc yếu thường có tâm lí chung là ngại đọc, lúng túng khi được
gọi đọc hoặc kiểm tra đọc do vậy cần chú ý tới tạo tâm thế cho học sinh trước khi
đọc: tư thế đọc của học sinh, đứng hoặc ngồi cần ngay ngắn, cầm sách bằng hai
tay, sách phải được mở rộng, khoảng cách từ mắt đến tay phải từ 30 - 35cm. Khi
thầy gọi đọc phải bình tĩnh, tự tin, không hấp tấp đọc ngay.
Giáo viên cần giải thích cho học sinh hiểu khi đọc thành tiếng không phải để
cho cô giáo, thầy giáo nghe mà cả lớp cùng nghe nên cần đọc đủ cho cả lớp nghe
rõ. Nhưng cũng không có nghĩa là đọc quá to hoặc gào lên, ở điểm này giáo viên
cần kiên nhẫn động viên các em luyện tập để chất lượng đọc ngày càng tốt hơn.
- Học sinh đọc yếu kém còn là những học sinh có kĩ năng đọc thành tiếng
chưa đạt ở mức độ thứ nhất tức là mức độ đọc đúng. Chẳng hạn, học sinh đọc còn
ê a ngắc ngứ, đọc lí nhí đọc còn sai nhiều ở chữ cái và âm tiết Tiếng Việt, chưa có
khả năng đọc đúng các thể loại văn bản khác nhau.
- Học sinh dân tộc thường đọc chậm, thêm dấu, bỏ dấu (thêm dấu huyền
hoặc bỏ dấu huyền, thêm dấu nặng) không đúng với văn bản đọc:
Chẳng hạn:
từ “trời tối” đọc là “chời tối”,
“so sánh” đọc là “xo xánh”.
“giã giò” đọc là “dả dò”
“Hòanh hành” đọc là “hoàn hành”
“rõ ràng” đọc là “gõ gàng”
“lăn tròn” đọc là “lăng tròn”
- Đối với dạng học sinh sai kiểu này tôi thường chú trọng đến việc luyện đọc
và phát âm đúng. Tức là phải thường xuyên luyện theo mẫu (mẫu của thầy và mẫu
của bạn), thông qua cách phát âm của giáo viên học sinh được trực tiếp quan sát và
bắt chước theo, học sinh sẽ nhanh chóng học được cách phát âm đúng tiếng, đúng
từ và tròn câu.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
7
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Thông qua các tiết học như Luyện từ và câu (trong các tiết tìm từ đặt câu),
Chính tả (trong phần tìm và viết lại từ dễ lẫn) hoặc trong các phần phân tích mẫu
minh hoạ ngắn của các môn học tôi thường ưu tiên cho dạng học sinh này đọc và
phân tích kĩ, sửa sai và nhắc nhỡ kịp thời để học sinh có cơ hội sửa chữa, những
học sinh có tiến bộ tôi thường biểu dương để những học sinh khác học tập và có
hướng phấn đấu, sửa sai.
Chẳng hạn, trong những bài tập đọc (Tuần 3 Tiết ) luyện từ và câu – Tập
làm văn 2 tiết/ tuần.
Trong bài “Ông Mạnh thắng Thần Gió” Tập đọc Tuần 20 có các từ: rõ ràng,
hòanh hành, dõng dạc.
- Sau khi học sinh có tiến bộ tôi tiếp tục ưu tiên luyện đọc cho học sinh thông
qua các bài đọc dễ, có từ tương đối dễ đọc và có câu ngắn như các bài thơ, văn vần
có câu ngắn dễ đọc và nâng dần độ khó ở giai đoạn sau.
+ Bài: SƯ TỬ XUẤT QUÂN
S ư tử bàn chuyện xuất quân/
Muốn sao cho khắp thần dân trổ tài/
Nhỏ to khỏe yếu muôn lòai/
Ai ai cũng được/ tùy tài lập công/
………………
+ Bài: ĐÀN GÀ MỚI NỞ
Con mẹ đẹp sao/
Những hòn tơ nhỏ/
Chạy như lăn tròn/
Trên sân trên cỏ/
………….
Đây là những bài thơ có câu ngắn dễ đọc,dễ phát âm học sinh yếu sẽ có cơ hội
đọc đúng và tự tin hơn. Sau đó tôi nâng dần độ khó với những bài văn bài thơ khác
như:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
8
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
+ Bài : Gió
Gió ở rất xa/ rất rất xa
Gió thích/ chơi thân/ với mọi nhà/
Gió cù khe khẽ /anh mèo mướp/
Rủ đàn ong mật/ đến thăm hoa//
Gió đưa những cánh diều/ bay bổng//
Gió ru cái ngủ/ đến la đà//
Từ việc nâng dần độ khó cho học sinh yếu, các em sẽ cải thiện được khả năng
đọc của mình, có hứng thú hơn với phân môn tập đọc.
* Rèn cho những học sinh có mức đọc trung bình:
- Những học sinh đọc trung bình tức là những học sinh đọc tương đối đạt về
tốc độ so với học sinh lớp 3 khoảng từ 20 – 25 chữ/phút. Tuy nhiên, vẫn còn một
số sai sót về chữ cái và âm tiết tiếng Việt.
- Do tiếng Việt có nhiều phương ngữ nhiều địa phương có cách phát âm khác
nhau ít nhiều ảnh hưởng đến cách phát âm đúng chuẩn của học sinh.
• Ví dụ : Học sinh đọc sai các âm vị là phụ âm đầu trong tiếng Việt như “cái
nón” đọc thành “cái lón”; “lúa nếp” đọc thành “ núa nếp”,… là sai do không phân
biệt được cặp phụ âm l/n.
- Đọc không phân biệt được sự khác nhau giữa các âm vị là nguyên âm giữa
vần.
• Ví dụ : “lúa chiêm” đọc thành “lúa chim”, “quả chuối” đọc thành “quả
chúi”,… là không phân biệt được hai âm vị nguyên âm giữa vần i/iê … u/uô…
- Đọc không phân biệt các âm vị là phụ âm cuối vần.
• Ví dụ : “sướt mướt” đọc thành “sước mước” …
- Đọc không phân biệt được các thanh điệu ?/~.
• Ví dụ: “lãng đãng” đọc thành “lảng đảng”, “ngựa gỗ” đọc thành “ngựa gổ”,
…
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
9
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Đối với những học sinh thường đọc sai theo các dạng đã nêu trên việc rèn
cho học sinh là tương đối khó, vì đây là những lỗi sai do cách phát âm ảnh hưởng
phương ngữ. Tuy nhiên, giáo viên cần rèn luyện cho mình cách đọc đúng chuẩn để
làm mẫu và sửa sai cho học sinh. Ngoài ra, giáo viên cũng có thể dùng những học
sinh đọc tốt phát âm chuẩn làm mẫu cho học sinh này noi theo. Khi học sinh đọc
sai giáo viên cần sửa sai ngay tại chỗ, nếu học sinh làm chưa thật tốt giáo viên
ghi vào sổ ghi chép hàng ngày để có biện pháp hỗ trợ vào dịp khác.
- Ngoài ra, tôi cũng thường luyện cho học sinh đọc đúng các từ có âm đầu
dễ lẫn như: Làm việc, nó nói, phụ nữ, phụ lão, cá rô, khoẻ khoắn,… và cũng
thường xuyên rèn cho học sinh đọc các âm khó như: chai rượu, con hươu, đêm
khuya, lưu luyến, cái rìu…v v
* Rèn đọc cho những học sinh ngắt nghỉ sai khi đọc và có hướng diễn cảm
sai khi thể hiện nội dung bài đọc:
- Đây là dạng học sinh có khả năng đọc to, rõ từ, đọc đúng chính âm phụ âm
tuy nhiên còn có hạn chế về kĩ năng ngắt nghỉ chưa đúng chỗ làm cho câu từ bị
gãy vụn, bị bóp méo, biến thể về nội dung văn bản. Chắc hẳn ai cũng có nghe qua
câu chuyên vui kể về một học sinh đọc bài như sau:
- Một anh thanh niên đi vào nhà/đầu đội nón lá dưới chân/đi đôi dép cao trên
trán/lấm tấm mồ hôi.
- Câu chuyện trên đôi lúc như đùa nhưng đó lá một tai hại lớn cho cả người
đọc lẫn người nghe, trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong trường tiểu học
hiên nay hiện tượng như tôi vừa nêu ra trên đây không phải là hiếm thấy mà là
thường gặp,và thường gọi đó là cách đọc nhát gừng, vậy đối với trường hợp này ta
phải khắc phục như thế nào?
- Như chúng ta đã biết, đọc đúng bao gồm đúng cả tiết tấu, ngắt hơi nghỉ hơi,
ngữ điệu câu. Việc ngắt nghỉ hơi phải phù hợp với các dấu câu: Nghỉ ít ở dấu phẩy,
nghỉ lâu hơn ở dấu chấm. Tôi đã dựa vào nghĩa của từ và quan hệ ngữ pháp để xác
định cách ngắt nhịp cho đúng các câu,nghỉ hơi giữa các cụm từ.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
10
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
- Đối với một bài thơ, bài văn, câu thơ, câu văn học sinh đọc cá nhân chưa
ngắt nghỉ hơi đúng hoặc đọc sai nhiều như dạng đọc vừa vừa nêu ở trên tôi cho
học sinh khác đứng tại chỗ hoặc lên bảng đánh dấu lại chỗ ngắt và cho học sinh
đọc đồng thanh. Việc đọc đồng thanh trong giờ tập đọc làm cho không khí lớp học
vui tươi, phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học. Tạo điều kiện cho tất cả học sinh
được đọc thành tiếng. Đồng thời cũng giúp đối tượng học sinh trên nhận thấy
những sai sót mà mình còn vướng phải để có điều kiện sửa chữa.
Tuỳ theo từng bài từng mức độ đọc của học sinh mà tôi cho học sinh đọc
đồng thanh cả bài hoặc 1 - 2 câu văn
- Ngoài những học sinh đọc sai kiểu nhát gừng như đã nói ở trên còn có
những học sinh khi cầm sách là đọc liến thoắng (Quá nhanh) hoặc đọc như hát,
như ru là những học sinh có hướng diễn cảm sai khi thể hiện nội dung bài đọc.
Những học sinh này thường đọc một giọng đều đều, không lên không xuống tạo
nên một không khí ảm đạm khi đọc. Tôi thường nêu lên cho học sinh thấy rằng khi
đã đọc nhanh là đã có kĩ năng nhận diện mặt chữ tốt, cần khen ngợi tuy nhiên khi
đọc thành tiếng là đọc cho người khác nghe vậy em cần phải chú ý xác định tốc độ
cho người nghe hiểu kịp (Tốc độ cho phép tối đa là 50 tiếng/phút đối với lớp 2) và
biểu đạt đúng cách đọc của từng bài.
- Tôi hướng dẫn học sinh làm chủ tốc độ bằng cách đọc mẫu để học sinh đọc
thầm theo. Ngoài ra, còn dùng biện pháp đọc tiếp nối trên lớp, đọc nhẩm có sự
kiểm tra lẫn nhau để có nhận xét sửa chữa. Đồng thời cho học sinh thảo luận về
cách đọc sau đó thống nhất và làm mẫu để học sinh noi theo.
Ví dụ: Khi dạy bài”Mẹ”
Cho học sinh đọc 2 dòng thơ tôi hỏi học sinh cách đọc và cách ngắt nhịp
Mẹ/
Lặng rồi cả tiếng con ve/
Con ve cũng mệt/ vì hè nắng oi//
Nhà em vẫn tiếng ạ ời/
Kẽo cà tiếng võng/ mẹ ngồi mẹ ru//…
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
11
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
- Muốn học sinh đọc đúng tốc độ, có hướng diễn đạt và biểu cảm đúng nội
dung văn bản cần có sự chuẩn bị tốt bài đọc ở nhà, học sinh phải đọc trước nhiều.
Em nào còn chưa theo kịp cần rèn luyện thêm sau tiết dạy.
* Rèn đọc cho những đối tượng học sinh có kĩ năng đọc khá tốt:
- Đối với dạng học sinh này tôi chú trọng nâng cao kĩ năng đọc hiểu và đọc
diễn cảm.
* Rèn đọc hiểu:
- Để nắm chắc, hiểu rõ nội dung văn bản cần,cảm nhận được văn bản thì cần
rèn luyện kĩ năng đọc hiểu. Luyện đọc hiểu thường được thực hiện trong bước đọc
thầm. Vì đọc thầm có ưu thế hơn đọc thành tiếng là có thể nhanh từ 1,5 - 2 lần, tất
cả trí tuệ tập trung vào việc tiếp nhận và thông hiểu nội dung mà không cần chú ý
đến việc phát âm.
- Do đó, dạy đọc thầm chính là dạy đọc có ý thức, đọc hiểu. Kết quả của đọc
thầm giúp học sinh hiểu nghĩa của từ, cụm từ, câu, đoạn, bài tức là toàn bộ những
gì đọc được.
- Tôi kết hợp chặt chẽ giữa việc tìm hiểu bài và việc luyện đọc. Hướng dẫn
tìm hiểu bài đến đâu rèn đọc ngay đến đó. Không tách rời hai khâu này.
Tôi cho 1 học sinh đọc thành tiếng đoạn 1 (cả lớp đọc thầm theo lần 1) sau
đó đặt câu hỏi cho học sinh trả lời. Tương tự đối với đoạn 2, 3, 4 tôi đã kết hợp cho
rèn đọc thầm được từ 2 lần và giải quyết song song cùng lúc việc rèn đọc và tìm
hiểu bài.
Bên cạnh đó để giúp học sinh đọc hiểu tốt tôi cũng chuẩn bị hệ thống câu
hỏi để học sinh nêu lên được nội dung bài một cách khái quát, cách đọc bài. Tôi
thường chú ý đến đến các câu hỏi để học sinh tìm hiểu nghĩa của từ, đặt câu để làm
rõ nghĩa từ tìm các từ gần nghĩa cùng nghĩa, trái nghĩa…
+ Ví dụ: Dạy bài “Tiếng chổi tre”
có câu: Những đêm đông
Khi cơn giông
Vừa tắt.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
12
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
- Em hiểu từ v ừa tắt có nghĩa là gì? (không để ý đến) và tôi cho học sinh tập
đặt câu với từ đó
- Có làm được như vậy từ việc hiểu nghĩa của từ kết hợp hiểu nghĩa của câu
và toàn bài từ đó học sinh có thể tóm lược được nội dung, ý đoạn hoặc cả bài đọc
mà các em vừa đọc.
- Ngoài những giờ học trên lớp, những giờ đọc truyện, đọc sách ở thư viện tôi
cũng thường xuyên nhắc nhở học sinh cần phải luyện đọc thầm, không nên đọc
thành tiếng khi không có yêu cầu.
* Rèn đọc diễn cảm:
- Đọc diễn cảm thể hiện năng lực đọc ở trình độ cao chỉ thực hiện được khi
đã đọc đúng và đọc lưu loát. Đó là việc đọc thể hiện kĩ năng làm chủ ngữ điệu, chỗ
ngừng, cường độ……… để biểu đạt đúng những ý nghĩ tình cảm mà tác giả muốn
gửi gắm trong bài đọc và cũng là thể hiện sự thông hiểu của người đọc đối với tác
phẩm. Điều này thật ra chưa có nhiều học sinh ở bậc tiểu học làm được, vì vậy
việc rèn cho học sinh kĩ năng này là một việc làm hết sức cần thiết.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
13
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Phần III : BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH
Qua thống kê kết quả khảo sát đầu năm của các năm học gần đây mà tôi và
các đồng nghiệp đã đảm nhận như sau:
Năm học TSHS
Khối
1
XẾP LOẠI ĐẦU NĂM QUA KIỂM TRA KĨ NĂNG ĐỌC
Đọc tốt Đọc khá Đọc TB Đọc yếu
SL % SL % SL % SL %
2007-2008 82 18 22 30 36.7 20 24.4 14 16.9
2008-2009 75 16 21.3 22 29.3 24 32.0 13 17.4
2009-2010 70 13 18.6 23 32.9 22 31.4 12 17.1
* Thống kê khảo sát đầu năm học trong 3 năm gần đây của lớp tôi đã dạy:
Năm học TSHS
Lớp
2
XẾP LOẠI ĐẦU NĂM QUA KIỂM TRA KĨ NĂNG ĐỌC
Đọc tốt Đọc khá Đọc TB Đọc yếu
SL % SL % SL % SL %
2007-2008 30 06 20 07 23.3 11 36.7 06 20
2008-2009 27 04 14.8 05 18.5 13 48.2 05 18.5
2009-2010 33 08 24.2 05 15.2 16 48.5 04 12.1
Về những bài đọc đã quy định ngữ điệu của nó tôi không áp đặt sẵn giọng
đọc bài mà cho học sinh tự đọc, nêu cách đọc trên cơ sở hiểu từ, hiểu nghĩa. Tôi
chỉ là người lắng nghe và sửa cách đọc của từng học sinh. Bên cạnh đó tôi còn
luôn khen ngợi học sinh đọc tốt kích thích động viên học sinh khác cố gắng đọc
diễn cảm như bạn.
- Ví dụ: Cứ cuối mỗi giờ tôi lại hỏi học sinh:
+ Em thích đoạn nào trong bài nhất, em hãy đọc cho cô và các bạn cùng nghe.
+ Em hãy đọc diễn cảm cả bài văn (hoặc bài thơ)
+ Hoặc tổ chức các hình thức thi đọc diễn cảm, đọc phân vai, đóng kịch…(đối
với các bài có nhiều lời thoại)
Làm được như vậy sẽ có nhiều em thích tham gia đọc diễn cảm.
- Đọc diễn cảm chỉ có thể thực hiện được khi học sinh đã hiểu thấu đáo bài
đọc. Đọc diễn cảm yêu cầu đọc đúng giọng vui, buồn, giận dữ, trang nghiêm…phù
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
14
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
hợp với từng ý của bài đọc, phù hợp với kiểu câu, thể loại, đọc có cảm xúc cao,
biết nhấn giọng ở những từ ngữ biểu cảm, phân biệt lời nhân vật, lời tác giả.
Ví dụ: như khi đọc
+ Đọc bài: Bà cháu - Tập đọc 2 cần có giọng đọc thể hiện tình cảm nhẹ nhàng,
yêu thương thể hiện được tình yêu thương của cháu với bà.
+ Đọc bài: Tiếng chổi tre: cần phải thể hiện giọng đọc mạnh mẽ diễn tả sự
chịu khó và bền bĩ của chị lao công…
Tóm lại: Đọc hiểu và đọc diễn cảm là một kĩ năng rất cần thiết cho học sinh
khi chuẩn bị bước lên những bậc học cao hơn cũng như khi vào đời cần có để sử
dụng trong cuộc sống, nên khi rèn kĩ năng này người học cần có sự cố gắng nổ lực
cao, cần có ở người dạy một kĩ năng đọc tốt, sự nhiệt thành và một chút năng
khiếu thì việc rèn đọc hiểu cho học sinh sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
15
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Phần IV: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1. V ới bản thân.
- Tôi thấy những cách làm mà tôi nêu ra trên đây là đã tìm được hướng
đúng, cách làm đúng cho việc dạy tập đọc, dạy đúng đặc trưng bộ môn, tôi rất
thoải mái, tự tin khi dạy phân môn tập đọc, hứng thú khi rèn đọc cho học sinh.
- Các tiết dạy tập đọc không bị biến thành giờ giảng văn, thầy trò nghe nặng
nề khô khan như trước nữa.
2. Đ ối với học sinh:
- Học sinh trong lớp đạt từ trung bình trở lên. Các đối tượng học sinh đều
tham gia đọc rất tự tin mà không còn e ngại khi đọc trước lớp, e dè khi đọc diễn
cảm ( kể cả những lúc có đông người dự).
- Không còn trường hợp đọc qua loa cho xong chuyện. Các em đã thấy được
giá trị của việc đọc và ham thích đọc sách, truyện,…
- Kết quả đạt được ở cuối các năm học như sau:
Năm học TSHS
lớp 2
XẾP LOẠI CUỐI NĂM QUA KIỂM TRA KĨ NĂNG ĐỌC
Đọc tốt Đọc khá Đọc TB Đọc yếu
SL % SL % SL % SL %
2007-2008 30 9 30.0 9 30.0 12 40.0 0 0
2008-2009 27 7 26.0 10 37.0 10 37.0 0 0
2009-2010 33 11 33.3 10 30.3 10 30.3 2 6.06
* Ghi chú: Kết quả năm học 2009 - 2010 là kết quả kiểm tra phần đọc của
cuối học kì I.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
16
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
Phần V : BÀI HỌC KINH NGHIỆM
- Là một giáo viên có hơn mười năm liên tục được phân công dạy lớp 2, tôi
nhận thấy kinh nghiệm dạy học là vấn đề then chốt cho một giáo viên đứng lớp có
thể dạy đạt hiệu quả cao.
- Những năm đầu cũng gặp không ít khó khăn, lúng túng khi phải đối mặt
với những tiết dạy tập đọc (đặc biệt là khi có Ban giám hiệu hoặc cán bộ chuyên
môn Phòng GD thanh kiểm tra). Nhưng khi đã có một thời gian nhất định và đã
xác định chắc chắn con đường nghề nghiệp cho bản thân tôi đã yên tâm công tác,
cố gắng làm tốt công việc được giao, rèn giũa và tích lũy kinh nghiệm. Trước hết
là để đảm bảo công việc cho bản thân và tròn nghĩa vụ của những người đi trước
đối với thế hệ con em mà xã hội đã giao cho mình một trọng trách là “giáo dục con
người”.
- Chúng ta đã biết tập đọc là phân môn có tính công cụ. Là công cụ để học
tốt các môn học khác, là công cụ để chiếm lĩnh tri thức. Mục đích của dạy đọc cho
học sinh tiểu học là đọc thông và đọc hiểu. Do đó người giáo viên cần phải có tính
kiên trì, cẩn thận chăm chút trong việc rèn luyện cho học sinh, mới mong có hiệu
quả. Qua việc dạy đọc bản thân tôi rút ra một số kinh nghiệm như sau:
+ Lập sổ tay ghi chép những vướng mắc tập đọc của giáo viên và học sinh
( ghi ngay những khó khăn và thuận lợi của giáo viên gặp phải trong suốt quá
trình giảng dạy) để có biện pháp phát huy hoặc khắc phục.
+ Dạy tập đọc gắn với sự phát triển của tư duy nên tránh áp đặt máy móc.
+ Học tập và ghi nhận những góp ý của các bạn đồng nghiệp, Ban giám
hiệu.
+ Luyện đọc và củng cố thường xuyên các kĩ năng đọc thông trong tất cả
các tiết học cũng như trong các bộ môn khác nữa.
+ Giáo viên luôn quan tâm, động viên khích lệ học sinh trong quá trình
luyện đọc( nhất là những học sinh yếu).
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
17
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
+ Chịu khó học tập rèn luyện so sánh sự giống nhau và cái khác nhau
giữa cái cũ và cái mới, qua các đợt tập huấn cải cách, để đối chiếu tình hình
của lớp mà áp dụng cho phù hợp.
+ Tạo không khí thi đua trong việc đọc, giữa học sinh với học sinh, đánh
giá đúng chuẩn, khen thưởng kịp thời ( khen thưởng đột xuất và định kỳ)
+ Tham khảo các tài liệu, sách hướng dẫn.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
18
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
VI. KẾT LUẬN
- Để học đọc, dạy đọc tốt cũng bao gồm nhiều yếu tố như trí tuệ, năng
khiếu, môi trường,… Tuy nhiên việc dạy đọc là nhiệm vụ cả đời đối với giáo viên
tiểu học. Nên người giáo viên tiểu học muốn dạy tốt phần đọc cho các em theo tôi
giáo viên cần phải học đọc thật hay, thật tốt từ bạn bè, đồng nghiệp, từ các kênh
thông tin xã hội, những người đi trước, trên đài phát thanh, đài truyền hình,… để
hoàn thiện mình qua đó làm mẫu cho học sinh.
- Hai là phải nắm vững phương pháp, kĩ năng, đối tượng mình cần truyền đạt
để có biện pháp tối ưu nhất.
- Đọc ngày nay đã trở thành một nét văn hóa trong cuộc sống cộng đồng người
Việt (văn hóa đọc), do đó việc rèn đọc cho học sinh là rất quan trọng, nên việc rèn
đọc cho học sinh, chúng ta nên trân trọng và không quá nóng vội, mà phải bình
tĩnh ghi nhận sự tiến bộ của học sinh vì việc học tập, rèn luện là công việc của cả
đời.
- Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân mà tôi đã áp dụng vào việc
dạy đọc. Tôi rất mong muốn sự đóng góp ý kiến của các thầy cô, bạn đồng nghiệp
để bản thân tôi được học thêm những kinh nghiệm về việc rèn đọc cho học sinh đạt
hiệu quả cao hơn.
Minh Hòa ngày 24 tháng 01 năm 2011
Người thực hiện
Nguyễn Thị Thu Ba
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
19
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CÁC CẤP
…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
20
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
21
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
22
Đề tài: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp Hai.
MỤC LỤC
I ĐẶT VẤN ĐỀ Trang 1
A LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trang 1 – 2
B MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Trang 3 – 4
C PHẠM VI NGHIÊN CỨU Trang 5
D PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Trang 5
II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Trang 6 - 13
III BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH Trang 14 - 15
IV KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Trang 16
V BÀI HỌC KINH NGHIỆM - KẾT LUẬN Trang 17 – 18
VI KẾT LUẬN Trang 19
PHẦN ĐÁNH GIÁ CỦA HĐKH CÁC CẤP Trang 20 – 22
MỤC LỤC Trang 23
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Ba – Giáo viên – TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH HÒA
23