nghiên cứu về hàng hoá và những thuộc tính c ủa nó

Tiểu Luận Khoa in & truyền thông
Tiểu
lu
ận



1

Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
2
PHẦN MỞ ĐẦU
Hàng hoá đóng vai trò rất quan trọng trong xã hội. Bất kỳ một hình thái xã
hội nào cũng liên quan đến hàng hoá. Hàng hoá ra đời khi c on người c ó s ự phát
triển nhất định. Đánh dấu cho sự ra đời c ủa hàng hoá là sự hình thành c ác bộ lạc và
bắt đầu trao đổi cho nhau để đảm bảo sự sinh tồn. Bởi lẽ là một sinh vật sống con
người cần c ó nhu cầu ăn, mặc, ở, đi lại … một cá nhân hay một nhóm người nào
đó không thể tự sản xuất tất cả mọi thứ để đáp ứng nhu c ầu c ủa mình. Để thoả mãn
họ phải tự trao đổi với nhau. Vậy hàng hoá ra đời từ nhu c ầu cấp thiết, không thể
thiếu c ủa cuộc sống. Từ chủ nghĩa Mác, đến Mác và sau Mác đã có rất nhiều lý
luận, đã ra đời nhằm nghiên cứu một thứ vật c hất đặc biệt đó là “hàng hoá”.
Với những thuộc tính của mình hàng hoá giữ một vai trò quan trọng trong
sản xuất và lưu thông, hàng hoá là một “tế bào kinh tế” của xã hội tư bản. “Có nền
kinh tế hàng hoá thì tất nhiên tồn tại cạnh tranh…c ạnh tranh là quy luật bắt buộc c ủa
nền kinh tế hàng hoá” vì vậy việc nghiên cứu về hàng hoá và những thuộc tính c ủa
nó là một việc quan trọng có ý nghĩa lí luận và thực tiễn đối với quá trình cạnh tranh.
Đây c hính là lí do mà nhóm 4 - Lớp KT002 lựa chọn đề tài này. Do vốn kiến thức
cũng như kinh nghiệm thực tế còn hạn c hế, bài làm của nhóm em không tránh khỏi
nhữ ng thiếu sót. Kính mong thầy quan tâm, c hỉ bảo để bài tiểu luận c ủa nhóm 4 có

thể hoàn thiện hơn.
Chúng em xin c ảm ơn thầy.
3
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
A- PHẦN NỘI
DUN
G
I- Hàng hoá và hai thuộc tính cơ bản của
nó
1.

Khái

n

i

ệm

h

àng

hoá

.
Lịch sử phát triển của nền sản xuất xã hội đã và đang trải qua hai kiểu tổ c
hức kinh tế, đó là sản xuất tự cấp tự túc và sản xuất hàng hoá. Trong nền sản xuất

hàng hoá tồn tại một phạm trù lịch sử đó c hính là hàng hoá. Hàng hoá là sản phẩm
của lao động, c ó thể thoả mãn nhu cầu nào đó của c on người thông qua trao đổi,
mua bán.
Có rất nhiều tiêu thức để phân chia các loại hàng hoá như: hàng hoá thông
thường, hàng hoá đặc biệt, hàng hoá hữu hình, hàng hoá vô hình, hàng hoá tư nhân,
hàng hoá công cộng…
- Dạng hữu hình như: sắt, thép, lương thực , thực phẩm….
- Dạng vô hình như những dịch vụ thương mại, vận tải hay dịch vụ của giáo
viên, bác sĩ, nghệ sĩ…
Hàng hoá c ó thể c ho một cá nhân sử dụng hoặc nhiều người c ùng s ử
dụng. Từ khái niệm trên c ho thấy:
Hàng hoá là một phạm trù lịch sử, nó chỉ xuất hiện khi có nền sản xuất
hàng hoá, đồng thời sản phẩm lao động mang hình thái hàng hoá khi nó là đối
tượng mua bán trên thị trường.
4
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
Karl Marx định nghĩa hàng hoá trước hết là đồ vật mang hình dạng c ó khả
năng thoả mãn nhu cầu con người nhờ vào c ác tính chất c ủa nó. Để đồ vật trở
thành hàng hoá c ần phải có:
- Tính hữu dụng đối với người dùng
- Giá trị (kinh tế), nghĩa là được chi phí bởi lao động.
- Sự hạn c hế để đạt được nó, nghĩa là độ khan hiếm.
2. Hai thuộc tính của hàng
hoá
Hàng hoá có hai thuộc tính cơ bản là giá trị s ử dụng và giá trị. Giữa hai
thuộc tính này có mối quan hệ ràng buộc lẫn nhau, nếu thiếu một trong hai thuộc
tính thì không phải là hàng hoá.
a. Giá trị sử dụng của hàng

hoá.
Giá trị s ử dụng c ủa hàng hoá là c ông dụng c ủa vật phẩm c ó thể thoả mãn
nhu cầu nào đó của c on người.
- Nhu c ầu trực tiếp như: ăn, mặc, ở, phương tiện đi lại…
- Nhu c ầu gián tiếp như: các tư liệu sản xuất…
Bất cứ hàng hoá nào cũng c ó một hay một số c ông dụng nhất định. Chính c
ông dụng (tính c ó íc h) đó làm c ho nó có giá trị s ử dụng
VD: Gạo để ăn, áo để mặc, nhà để ở, máy móc để sản xuất, phương tiện để đi lại…
Giá trị sử dụng của mỗi hàng hoá là do những thuộc tính tự nhiên (vật lý,
hoá học…) của vật thể hàng hoá đó quyết định nên giá trị sử dụng là phạm trù vĩnh
viễn vì nó tồn tại trong mọi phương thức hay kiểu tổ chức sản xuất. Tuy nhiên, việc
phát hiện
5
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
ra và vận dụng từng thuộc tính tự nhiên c ó ích đó lại phụ thuộc vào trình độ phát
triển của xã hội.
V D: Ngày xưa than đá chỉ được dùng để nấu, sưởi ấm. Khi nồi súpde ra đời, than
đá được dùng làm c hất đốt, về sau nó cũng được dùng làm nguyên liệu c ho c ông
nghiệp hoá c hất…
Khoa học kỹ thuật c àng phát triển, người ta c àng phát hiện thêm những
thuộc tính mới của sản phẩm và lợi dụng chúng để tạo ra những giá trị s ử dụng
mới, giá trị sử dụng chỉ thể hiện ở việc sử dụng hay tiêu dùng. Nó là nội dung vật
chất của c ủa
cải.
C.Mác viết: "giá trị sử dụng cấu thành cái nội dung vật chất của của cải,
chẳng
kể hình thái xã hội của của cải đó như thế n
ào

"
Giá trị s ử dụng nói ở đây với tư cách là thuộc tính của hàng hoá, nó không
phải là giá trị sử dụng cho bản thân người sản xuất hàng hoá, mà là giá trị sử dụng
cho người khác, cho xã hội thông qua trao đổi - mua bán. Trong kinh tế hàng hoá,
giá trị sử dụng là vật mang giá trị trao đổi, giá trị s ử dụng chỉ được thực hiện trong
việc s ử dụng hay tiêu dùng nó, khi chưa tiêu dùng thì giá trị sử dụng chỉ ở trạng thái
khả năng. Để giá trị sử dụng có khả năng biến thành giá trị sử dụng hiện thực thì nó
phải được tiêu dùng.
Điều này nói lên ý nghĩa quan trọng của tiêu dùng đối với sản xuất. Đòi hỏi
người sản xuất hàng hóa luôn luôn quan tâm đến nhu cầu của xã hội, làm cho
sản phẩm đáp ứng được nhu cầu xã hội. Sự phát triển c ủa nền kinh tế thế giới nói c
hung và của Việt Nam nói riêng, đặc biệt là sau khi Việt Nam gia nhập WTO, các
doanh nghiệp trong nước ngày c àng c ạnh tranh quyết liệt. Vì vậy, để định vị được
sản phẩm của mình trong tâm trí khách hàng là một vấn đề khó khăn và phức tạp. Để
6
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
đứng vữ ng
7
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
trên thương trường, doanh nghiệp phải thường xuyên tạo ra sản phẩm có s ự khác
biệt và điều quan trọng là phải phù hợp với nhu c ầu, thị hiếu của khách hàng. Ngoài
ra do khoa học kỹ thuật ngày càng tiến bộ mà c ông dụng c ủa hàng hóa ngày c àng
đa dạng nên nhu cầu ngày c àng tăng vì vậy c ác doanh nghiệp nên tính toán c huẩn bị
lực lượng để đón đúng thời c ơ. Bên cạnh công dụng và phẩm c hất hàng hóa, nhà
kinh doanh cần
phải lưu tâm đến hình thức bao bì và nhãn hiệu hàng hóa.

Dù trải qua không ít khó khăn nhưng một số doanh nghiệp trong nước đã mạnh dạn
đổi mới trang thiết bị sản xuất, mẫu mã, chất lượng, marketing… Họ thành c ông và
khẳng định danh tiếng c ủa doanh nghiệp trong và ngoài nư ớc. Nổi bật trong ngành
may mặc hiện nay là Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Tuấn (Thai Tuan Group
Corporation). Thành lập vào c uối năm 1993, T hái Tuấn không ngừng nỗ lực mở rộng
hoạt động sản xuất kinh doanh, từ việc đầu tư xây dựng các nhà máy dệt, phân xưởng,
nhà máy nhuộm cho đến việc thành lập và phát triển các chi nhánh, hệ thống
Show room, trung tâm thời trang và phân xưởng may. Tính đến nay, Thái T uấn đã c ó 3
chi nhánh, 8 Show room, hơn 300 đại lý và trên 3.500 nhà phân phối trải đều trên toàn
quốc. Cùng với việc đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất - kinh doanh là sự phát triển
mạnh mẽ về cơ sở vật c hất máy móc thiết bị và đặc biệt là sự gia tăng nguồn lực c on
người. Bên cạnh việc tăng cường chuyển giao công nghệ tiên tiến từ Nhật Bản và
Châu Âu, nguồn lực con người được Thái T uấn c hú trọng phát triển đáng kể thể hiện
qua số lượng CB-CNV c ủa c ông ty Ynh đến nay khoảng 1.300 người s o với thời điểm
ban đầu chỉ có 30 người. Được nhìn nhận như một trong những doanh nghiệp hàng
đầu Việt Nam về lĩnh vự c dệt may, Công ty Thái T uấn đã góp phần làm thị trường đa
dạng, phong phú hơn với rất nhiều mẫu mã, chủng loại sản phẩm, điển hình là các
dòng sản phẩm lụa, Silk thun, phi thun, voan, chất liệu cao cấp dành cho nữ
sinh mang nhãn hiệu LENCII . được rất nhiều khách hàng biết đến và tin dùng, đặc
8
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
biệt là dòng sản phẩm c ao c ấp như In digital, thêu và tơ tằm. Bên c ạnh đó, T hái T
uấn cũng vừa cho ra mắt nhãn hiệu thời trang may sẵn c ao c ấp SILKI với c ác mẫu
thiết kế trang phục gia đình và dạo phố dành c ho các bạn gái trẻ và c ả lứa tuổi trung
niên. Phát triển và đổi mới theo từng giai đoạn phát triển và nhu cầu c ủa xã hội,
Cty Thái T uấn đã đón đầu tung ra rất nhiều dòng sản phẩm đa dạng cung ứng cho thị
trường trong và
ngoài nước.

Trong bất kỳ một xã hội nào, của c ải vật chất c ủa xã hội đều là một lượng
nhất định những giá trị sử dụng. Xã hội càng tiến bộ, khoa học – kỹ thuật phát triển,
phân công lao động xã hội ngày càng cao, lực lượng sản xuất c àng phát triển thì số
lượng giá trị sử dụng ngày càng nhiều, chủng loại giá trị sử dụng càng phong
phú, chất lượng giá trị sử dụng ngàng c àng tăng.
Ngoài những đặc điểm c hung, hàng hoá vô hình (phi vật thể) còn c ó những
đặc điểm s au:
- Giá trị sử dụng không có hình thái vật thể (hữu hình) mà tồn tại dưới hình
thái phi vật thể.
- Hàng hoá vô hình là dịch vụ. Có hai loại dịch vụ cho sản xuất và dịch vụ
cho tiêu dùng, trong đó dịch vụ cho tiêu dùng phát triển ngày c àng nhiều,
phục vụ trực tiếp người tiêu dùng (c hữa bệnh, dạy học, cắt tóc , chăm sóc sức
khoẻ, thẩm mỹ…). Dịch vụ với tư cách là hàng hoá đang ngày càng đóng vai
trò quan trọng đối với sản xuất và đối với đời sống hiện đại.
Trong nền sản xuất hàng hoá, giá trị sử dụng đồng thời c ũng là vật mang giá
trị trao đổi.
9
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông
b, Giá

t

r
ị

của

h

àng

hoá
Muốn hiểu giá trị của hàng hoá phải đi từ giá trị trao đổi. Giá trị trao đổi là
quan hệ về lượng, là tỷ lệ trao đổi giữa các giá trị s ử dụng khác nhau.
VD: 1m vải c ó giá trị trao đổi bằng 10 kg thóc .
Sở dĩ vải và thóc là hai hàng hóa mặc dù c ó giá trị s ử dụng khác nhau nhưng
lại có thể trao đổi với nhau được theo một tỉ lệ nhất định nào đó là vì giữa chúng c ó
một cơ sở chung là cả vải và thóc đều là sản phẩm của lao động (thời gian lao
động và công sức lao động) do lao động được chứa đựng trong hàng hoá, đó chính là
c ơ sở giá trị c ủa hàng hoá.
Đây là khái niệm được khẳng định trong các giáo trình kinh tế chính trị.
Nếu xét nó trên quan điểm của trường phái hiệu dụng biên thì vẫn đạt được lý lẽ
hoàn chỉnh.
Theo đó, đối tượng chung của nhu cầu có trong các cá nhân khác nhau vẫn
đảm bảo c ơ sở c ho trao đổi.
V D: Nhu cầu ăn và mặc có trong hai cá nhân A và B, trong lúc A s ở hữu áo và B s
ở hữu gạo thì nhu cầu chung kia sẽ tạo tiền đề cho trao đổi, tỷ lệ trao đổi tùy thuộc
rất nhiều yếu tố: vị thế, độ bức xúc nhu cầu, thói quen tâm lý, quy định xã hội v. v.,
vì thế tỷ lệ trao đổi sẽ là ngẫu nhiên nhưng mang tính ổn định nhất định.
Nhờ c ó cơ sở chung đó mà c ác hàng hoá c ó thể trao đổi được với nhau. Vì
vậy, khi người ta trao đổi hàng hoá cho nhau về thực c hất là trao đổi lao động của
mình ẩn dấu trong những hàng hoá ấy. Do vậy c ó thể nói, lao động hao phí để sản
xuất ra hàng hoá là c ơ sở c hung cho việc trao đổi và nó tạo thành giá trị c ủa hàng
hoá. Chất c ủa giá trị là lao động, vì vậy sản phẩm nào không có lao động của người
s ản xuất chứa đựng
10
Tiểu
Luận

Khoa in & truyền thông
trong đó, thì nó không có giá trị . Sản phẩm nào lao động hao phí để sản xuất ra c
húng càng nhiều thì giá trị c àng c ao.
Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong
hàng hóa. Vậy, lượng giá trị của hàng hóa được đo bằng lượng lao động tiêu hao
để sản xuất ra hàng hóa đó. Lượng lao động tiêu hao ấy được tính bằng thời gian
lao động. Lượng giá trị của hàng hóa không phải do mức hao phí lao động cá biệt
hay thời gian
lao động cá biệt quy định, mà nó được đo bởi thời gian lao động xã hội c ần thiết.
Thời gian lao động xã hội cần thiết là thời gian lao động cần để sản xuất ra
một hàng hóa nào đó trong những điều kiện sản xuất bình thường c ủa xã hội với một
trình độ trang thiết bị trung bình, với một trình độ thành thạo trung bình và một
cường độ lao động trung bình trong xã hội đó. Chỉ có lượng lao động xã hội cần
thiết, hay thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa, mới quyết
định đại lượng giá trị của hàng hóa ấy.
Nghiên cứu lượng giá trị hàng hóa để xác định được giá c ả c ủa hàng hóa làm
ra và tìm ra được những nhân tố tác động đến nó, từ đó c ó thể tìm ra cách để làm
giảm giá cả sản xuất.
Ví

dụ:
- Tăng năng suất, đầu tư khoa học công nghệ hiện đại mà vẫn giữ nguyên hoặc
làm tăng thêm giá trị để tiến tới cạnh tranh trên thị trường, đây c hính là điều
mà các nhà làm kinh tế luôn hướng tới nhằm đạt được lợi nhuận c ao.
- Trong sản xuất nông nghiệp hiện nay, cày ruộng có nhiều cách như tự cày,
trâu cày hoặc máy cày. Tùy theo khả năng vốn của mỗi hộ nông dân mà c họn
11
Tiểu
Luận
Khoa in & truyền thông

phương thức phù hợp, nhưng xu thế c hung là sử dụng máy c ày vì đây là
phương thức cho hiệu quả cao nhất.
- Trong trao đổi, mua bán hàng hóa nông sản, nông dân luôn muốn bán sản
phẩm với giá c ao. Nhưng đôi khi điệp khúc được mùa mất giá diễn ra thường
xuyên. Vì vậy, họ áp dụng nhiều biện pháp tiên tiến để bán nông sản với giá
cao nhất như đầu tư vào khâu bảo quản đợi giá cao thì bán, hoặc đa dạng hóa
đầu ra như
chế biến phơi khô, sấy khô để sản phẩm c ó giá trị c ao hơn
Cũng giá trị trao đổi mà c húng ta để c ập ở trên, chẳng qua chỉ là hình thức
biểu hiện ra bên ngoài của giá trị, giá trị là nội dung, là cơ sở của giá trị trao đổi.
Đồng thời, giá trị biểu hiện mối quan hệ giữa những người sản xuất hàng hoá. gắn
liền với kinh tế hàng hoá. Nó là một phạm trù lịch sử. Giá trị trao đổi chỉ là hình
thức biểu hiện của giá trị. Giá trị là nội dung là cơ sở của giá trị trao đổi.Cũng c
hính vì vậy, giá trị là phạm trù c hỉ tồn tại trong kinh tế hàng hoá.
c, M

ối

quan

hệ

giữ

a

hai

t

huộc

tính

c
ủa

h

àng

hoá

.
Hai thuộc tính của hàng hoá có quan hệ c hặt c hẽ với nhau, vừa thống nhất,
vừa mâu thuẫn với nhau.
 Mặt thống nhất biểu hiện ở
chỗ:
Hai thuộc tính này c ùng đồng thời tồn tại trong một hàng hoá. Nếu một vật c
ó giá trị sử dụng (tức có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của con người, xã hội),
nhưng không có giá trị (tức không do lao động tạo ra, không c ó kết tinh lao động)
như không khí tự nhiên thì sẽ không phải là hàng hoá. Ngược lại, một vật có giá
trị (tức c ó lao động kết tinh), nhưng không c ó giá trị sử dụng (tức không thể thoả
mãn nhu cầu nào của c on người, xã hội) cũng không trở thành hàng hoá.