Nâng cao hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Nội
dung luận văn có tham khảo và sử dụng một số tài liệu, thông tin trên các tác phẩm
và các trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.
Tác giả luận văn
Đỗ Thu Dung

LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, em xin gửi lời cám ơn đến Ban giám hiệu, Viện đào tạo sau đại
học cùng các thầy cô giảng dạy tại Trường đại học Kinh tế quốc dân đã tận tình
giảng dạy, tạo điều kiện để chúng em hoàn thành khóa học.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến người thầy đã hướng dẫn em-
PGS.TS Nguyễn Danh Sơn. Thầy đã tận tình hướng dẫn, chỉ dạy, tạo điều kiện,
động viên và giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.
Em xin chân thành cám ơn PGS.TS Lê Thu Hoa, TS Lê Hà Thanh và các thầy
cô trong Khoa Kinh tế và Quản lý môi trường đã quan tâm, giúp đỡ và đưa ra những
chỉ dẫn cho luận văn của em.
Em cũng xin cám ơn các cán bộ, nhân viên trong Công ty TNHH một thành viên
than Đồng Vông đã tạo điều kiện cho em thu thập thông tin thực hiện luận văn này.
Em xin chân thành cảm ơn.
Hà Nội, năm 2012
Học viên
Đỗ Thu Dung
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ii
MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TRONG HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC MỎ ii
1.1. Cơ sở lý luận ii
1.1.1. Một số khái niệm ii

1.1.2. Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp iii
1.1.3. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động khai thác
mỏ iii
1.2. Công cụ quản lý tác động đến hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt
động khai thác mỏ iii
1.2.1. Công cụ quản lý và tác động đến hiệu quả quản lý môi trường iii
1.3 Hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam và các vấn đề quản lý môi trường
trong khai thác mỏ của Việt Nam iv
1.3.1 Một số nét khái quát về hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam iv
1.3.2 Các vấn đề quản lý môi trường trong khai thác mỏ của Việt Nam iv
CHƯƠNG II- THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỚNG ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC MỎ TẠI CÔNG TY THAN ĐỒNG VÔNG v
2.1 Giới thiệu chung v
2.1.1 Giới thiệu công ty than Đồng Vông v
2.2 Công tác quản lý môi trường tại Công ty than Đồng Vông v
2.2.1 Các chương trình, chính sách bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ của
Chính phủ và Ngành mỏ v
2.2.2 Hiện trạng công tác quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông vi
2.3 Hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại công tyvi
2.3.1 Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại
công ty vii
2.3.2 Các vấn đề đặt ra đối với nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt
động khai thác mỏ tại công ty vii
3.1 Quan điểm và định hướng chung về quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ viii
3.1.1 Quan điểm về bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế -xã hội viii
3.1.2 Định hướng quản lý môi trường ngành than viii
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông viii
PHẦN MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ 3
MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ MÔI RƯỜNG 3
TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC MỎ 3
1.1 Cơ sở lý luận 3
1.1.1 Một số khái niệm 3
1.1.2 Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp 7
1.1.3 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động khai thác
mỏ 13
1.2 Công cụ quản lý tác động đến hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động
khai thác mỏ 14
1.2.1. Công cụ quản lý và tác động đến hiệu quả quản lý môi trường 14
1.3 Hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam và các vấn đề quản lý môi trường
trong khai thác mỏ của Việt Nam 22
1.3.3 Một số nét khái quát về hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam 22
1.3.4 Các vấn đề quản lý môi trường trong khai thác mỏ của Việt Nam 23
CHƯƠNG II- THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỚNG ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC MỎ TẠI CÔNG TY THAN ĐỒNG VÔNG 25
2.1 Giới thiệu chung 25
2.1.1 Giới thiệu công ty than Đồng Vông 25
2.1.2. Hoạt động khai thác mỏ của công ty 26
2.1.3. Tác động của hoạt động khai thác mỏ của công ty tới môi trường địa bàn khu
vực 29
2.2 Công tác quản lý môi trường tại Công ty than Đồng Vông 35
2.2.1 Chính sách bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ của Nhà nước và Ngành mỏ
35
2.2.2 Hiện trạng công tác quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông 36
2.3 Hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại công ty47
2.3.1 Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại
công ty 47
2.3.2 Các vấn đề đặt ra đối với nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt

động khai thác mỏ tại công ty 55
3.1 Quan điểm và định hướng chung về quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ 58
3.1.1 Quan điểm về bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế -xã hội 58
3.1.2 Định hướng quản lý môi trường ngành than 59
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông 60
3.3 Một số kiến nghị đối với quản lý môi trường trong hoạt động khai thác mỏ
71
3.3.1 Tăng cường hiệu quả các công cụ quản lý 71
3.3.2 Xây dựng và tổ chức thực hiện sản xuất sạch hơn 78
KẾT LUẬN 80
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BVMT Bảo vệ môi trường
ĐTM Đánh giá tác động môi trường
GĐ Giám đốc
HTQLMT Hệ thống quản lý môi trường
MT Môi trường
P. Phòng
TNHH Trách nhiệm hữu hạn
TW Trung ương
UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU
HÌNH
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ii
MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TRONG HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC MỎ ii
1.1. Cơ sở lý luận ii
1.1.1. Một số khái niệm ii
1.1.2. Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp iii

1.1.3. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động khai thác
mỏ iii
1.2. Công cụ quản lý tác động đến hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt
động khai thác mỏ iii
1.2.1. Công cụ quản lý và tác động đến hiệu quả quản lý môi trường iii
1.3 Hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam và các vấn đề quản lý môi trường
trong khai thác mỏ của Việt Nam iv
1.3.1 Một số nét khái quát về hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam iv
1.3.2 Các vấn đề quản lý môi trường trong khai thác mỏ của Việt Nam iv
CHƯƠNG II- THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỚNG ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC MỎ TẠI CÔNG TY THAN ĐỒNG VÔNG v
2.1 Giới thiệu chung v
2.1.1 Giới thiệu công ty than Đồng Vông v
2.2 Công tác quản lý môi trường tại Công ty than Đồng Vông v
2.2.1 Các chương trình, chính sách bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ của
Chính phủ và Ngành mỏ v
2.2.2 Hiện trạng công tác quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông vi
2.3 Hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại công tyvi
2.3.1 Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại
công ty vii
2.3.2 Các vấn đề đặt ra đối với nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt
động khai thác mỏ tại công ty vii
3.1 Quan điểm và định hướng chung về quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ viii
3.1.1 Quan điểm về bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế -xã hội viii
3.1.2 Định hướng quản lý môi trường ngành than viii
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông viii
PHẦN MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ 3

MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ MÔI RƯỜNG 3
TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC MỎ 3
1.1 Cơ sở lý luận 3
1.1.1 Một số khái niệm 3
1.1.2 Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp 7
1.1.3 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động khai thác
mỏ 13
1.2 Công cụ quản lý tác động đến hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động
khai thác mỏ 14
1.2.1. Công cụ quản lý và tác động đến hiệu quả quản lý môi trường 14
1.3 Hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam và các vấn đề quản lý môi trường
trong khai thác mỏ của Việt Nam 22
1.3.3 Một số nét khái quát về hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam 22
1.3.4 Các vấn đề quản lý môi trường trong khai thác mỏ của Việt Nam 23
CHƯƠNG II- THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỚNG ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC MỎ TẠI CÔNG TY THAN ĐỒNG VÔNG 25
2.1 Giới thiệu chung 25
2.1.1 Giới thiệu công ty than Đồng Vông 25
2.1.2. Hoạt động khai thác mỏ của công ty 26
2.1.3. Tác động của hoạt động khai thác mỏ của công ty tới môi trường địa bàn khu
vực 29
2.2 Công tác quản lý môi trường tại Công ty than Đồng Vông 35
2.2.1 Chính sách bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ của Nhà nước và Ngành mỏ
35
2.2.2 Hiện trạng công tác quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông 36
2.3 Hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại công ty47
2.3.1 Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại
công ty 47
2.3.2 Các vấn đề đặt ra đối với nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt
động khai thác mỏ tại công ty 55

3.1 Quan điểm và định hướng chung về quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ 58
3.1.1 Quan điểm về bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế -xã hội 58
3.1.2 Định hướng quản lý môi trường ngành than 59
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông 60
3.3 Một số kiến nghị đối với quản lý môi trường trong hoạt động khai thác mỏ
71
3.3.1 Tăng cường hiệu quả các công cụ quản lý 71
3.3.2 Xây dựng và tổ chức thực hiện sản xuất sạch hơn 78
KẾT LUẬN 80
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển chung của đất nước, các hoạt
động khoáng sản đã và đang góp phần to lớn vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Tuy nhiên, các hoạt động khai thác khoáng sản đã gây ra nhiều tác
động xấu đến môi trường xung quanh. Để hạn chế tối đa các tác động này và sử
dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên trong lòng đất, ngành mỏ cần thực hiện tốt hơn
nữa nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ môi trường. Để thực hiện được điều này, cần
phải xem xét thực trạng áp dụng các công cụ quản lý môi trường với hoạt động khai
thác mỏ, để từ đó có những giải pháp phù hợp để giảm thiểu các vấn đề môi trường
nêu trên.
Trước tình hình đó, tôi lựa chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả quản lý môi
trường trong hoạt động khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu tổng thể: Đóng góp hoàn thiện chính sách quản lý môi trường với
hoạt động khai thác mỏ.
- Mục tiêu cụ thể: Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường tại công ty than
Đồng Vông, từ đó đưa ra những giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý môi trường
đối với hoạt động này.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là hiệu quả quản lý môi trường và các yếu tố tác
động tới hiệu quả quản lý môi trường được áp dụng tại công ty than Đồng Vông.
- Phạm vi nghiên cứu: hoạt động khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Thu thập và nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp phân tích, so sánh.
- Phương pháp chuyên gia.
5. Đóng góp của luận văn
- Đưa ra cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc quản lý môi trường hiệu quả đối
với hoạt động khai thác mỏ.
- Đưa ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý môi trường với hoạt
động khai thác mỏ ở công ty than Đồng Vông.
i
6. Kết cấu luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý môi trường và hiệu quả
quản lý môi trường
Chương 2: Thực trạng quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại
công ty than Đồng Vông
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động
khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ
QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ MÔI
TRƯỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC MỎ
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số khái niệm
1.1.1.1 Quản lý môi trường
- Quản lý môi trường là sự tác động liên tục, có tổ chức và hướng đích của

chủ thể quản lý môi trường lên cá nhân hoặc cộng đồng người tiến hành các hoạt
động phát triển trong hệ thống môi trường và khách thể quản lý môi trường, sử
dụng một cách tốt nhất mọi tiềm năng và cơ hội nhằm đạt được mục tiêu quản lý
môi trường đã đề ra, phù hợp với luật pháp và hệ thống hiện hành
1
.
- Quản lý môi trường là tổng hợp các biện pháp, luật pháp, chính sách kinh
tế, kỹ thuật, xã hội thích hợp nhằm bảo vệ chất lượng môi trường sống và phát triển
bền vững kinh tế- xã hội quốc gia.
2
1.1.1.2 Hiệu quả và hiệu quả quản lý môi trường
Hiệu quả là một phạm trù kinh tế phản ánh mối tương quan giữa kết quả thu
được với chi phí bỏ ra để thực hiện một chính sách hay dự án nào đó.
Hiệu quả quản lý môi trường phản ánh mốí tương quan giữa kết quả, thành
tựu thu được với chi phí đã bỏ ra trong thực hiện quản lý môi trường.
1.1.1.3 Đối tượng quản lý môi trường
Đối tượng quản lý môi trường là toàn bộ môi trường xung quanh bao gồm
các yếu tố tự nhiên và các yếu tố vật chất nhân tạo, có ảnh hưởng tới đời sống, sản
1
Đặng Như Toàn, 2001, Giáo trình Quản lý môi trường, Trường đại học kinh tế quốc dân, tr.23,24
2
Nguyễn Thế Chinh, 2003, Giáo trình Kinh tế và quản lý môi trường, Nhà xuất bản thống kê, tr. 338
ii
xuất, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên.
1.1.1.4 Mục tiêu của quản lý môi trường
Mục tiêu chung, lâu dài và nhất quán nhất của quản lý môi trường là nhằm
góp phần tạo lập sự phát triển bền vững, sự tiến triển đồng thời của cả bốn lĩnh vực:
kinh tế, xã hội, môi trường và kỹ thuật.
1.1.1.5 Nguyên tắc quản lý môi trường
Ở cấp độ doanh nghiệp, quản lý môi trường bên cạnh các nguyên tắc chung

của quản lý môi trường, còn cần phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản quản lý doanh
nghiệp, là đảm bảo các lợi ích/ hiệu quả, trong đó có lợi ích về môi trường.
1.1.2. Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp
Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp đã có cơ sở từ những năm tám
mươi của thế kỷ XX và ngày càng được áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp
với quy mô khác nhau.
Các tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp gồm tiêu chuẩn
ISO 14001 và ISO 14004. Trong đó, tiêu chuẩn ISO 14001 miêu tả các yêu cầu cơ
bản của một hệ thống quản lý môi trường. ISO 14004 hướng dẫn chung về nguyên
tắc, hệ thống và các kỹ thuật hỗ trợ cho doanh nghiệp.
1.1.3. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động
khai thác mỏ
• Nhóm tiêu chí về hiệu quả môi trường:
- Kết quả thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường.
- Hạn chế ô nhiễm trong quá trình khai thác và vận chuyển.
- Phục hồi môi trường sau khai thác.
• Nhóm tiêu chí về hiệu quả kinh tế:
- Thuận lợi hóa cho hoạt động của doanh nghiệp
- Hạn chế chi phí cho doanh nghiệp
• Nhóm tiêu chí về hiệu quả xã hội:
- Nâng cao mức sống cho các cán bộ, công nhân viên
- Đảm bảo sức khỏe cho người lao động.
- Đảm bảo vệ sinh môi trường.
1.2. Công cụ quản lý tác động đến hiệu quả quản lý môi trường
trong hoạt động khai thác mỏ
1.2.1. Công cụ quản lý và tác động đến hiệu quả quản lý môi trường
iii
Hiệu quả quản lý môi trường là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó
các công cụ quản lý đóng vai trò là công cụ điều chỉnh hành vi của các bên liên
quan. Công cụ quản lý môi trường rất đa dạng, mỗi công cụ có một chức năng,

phạm vi tác động nhất định đến hiệu quả quản lý môi trường.
1.2.2. Các công cụ quản lý môi trường trong hoạt động khai thác mỏ
 Công cụ luật pháp và chính sách
Đây là loại công cụ điều chỉnh vĩ mô, do Nhà nước ban hành để định hướng,
điều chỉnh và giám sát thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, bao gồm hệ thống
các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động bảo vệ môi trường, chính sách, chiến
lược/quy hoạch/kế hoạch bảo vệ môi trường.
 Công cụ kỹ thuật quản lý
Công cụ kỹ thuật quản lý là công cụ thực hiện vai trò kiểm soát và giám sát
của Nhà nước về chất lượng và thành phần môi trường. Các công cụ kỹ thuật quản
lý môi trường có thể bao gồm các đánh giá môi trường, kiểm toán môi trường, các
hệ thống quan trắc môi trường, xử lý chất thải…
 Công cụ kinh tế
Ở cấp độ vĩ mô, các công cụ kinh tế thường áp dụng trong quản lý hoạt động
khai thác mỏ, là: thuế, quỹ, ký quỹ, phí/lệ phí, … Ở cấp độ vi mô, bên cạnh việc
tuân thủ các công cụ quản lý vĩ mô, doanh nghiệp còn sử dụng các công cụ kinh tế
trong quản lý môi trường của mình, như hạch toán môi trường, phân tích chi phí –
lợi ích mở rộng.
 Công cụ giáo dục và truyền thông môi trường
Giáo dục và truyền thông là công cụ được áp dụng nhằm nâng cao nhận thức
về môi trường để bảo vệ môi trường trở thành trách nhiệm của toàn xã hội, trong đó
có các doanh nghiệp.
1.3 Hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam và các vấn đề
quản lý môi trường trong khai thác mỏ của Việt Nam
1.3.1 Một số nét khái quát về hệ thống quản lý môi trường ở Việt Nam
Việt Nam đã xây dựng được hệ thống quản lý môi trường từ cấp TW đến cấp
địa phương với cơ quan đứng đầu là Bộ Tài nguyên và Môi trường. Các cấp, các
ngành trong hệ thống này đều được quy định chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của
mình và có hệ thống văn bản pháp quy nhằm đảm bảo mục tiêu thực hiện quản lý
môi trường một cách hiệu quả nhất.

1.3.2 Các vấn đề quản lý môi trường trong khai thác mỏ của Việt Nam
iv
Công tác quản lý môi trường trong khai thác mỏ còn tồn tại nhiều vấn đề bất
cập, như chính quyền địa phương ở một số nơi không thực hiện đầy đủ chức năng
quản lý nên để xảy ra tình trạng khai thác trái phép, vi phạm quy định về bảo vệ môi
trường’ bộ máy thanh tra chuyên ngành khai thác mỏ còn phân tán, thiếu và yếu về
chuyên môn, nghiệp vụ, còn để xảy ra nhiều tiêu cực trong hoạt động và quản lý.
CHƯƠNG II- THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI
TRƯỚNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
MỎ TẠI CÔNG TY THAN ĐỒNG VÔNG
2.1 Giới thiệu chung
2.1.1 Giới thiệu công ty than Đồng Vông
Công ty TNHH một thành viên than Đồng Vông là một công ty trực thuộc
Công ty TNHH một thành viên than Uông Bí- Vinacomin. Công ty than Đồng Vông
có nhiệm vụ khai thác, chế biến và kinh doanh than, thăm dò, khảo sát địa chất và
địa chất công trình, góp phần vào quá trình phát triển của ngành than tỉnh Quảng
Ninh nói riêng, của cả nước nói chung.
2.1.2. Hoạt động khai thác mỏ của công ty
Công ty than Đồng Vông được giao quyền quản lý và khai thác tại 04 khu
vực mỏ, phần lớn sử dụng công nghệ khai thác hầm lò, được tổ chức khai thác theo
thiết kế kỹ thuật khai thác than hầm lò do Viện khoa học công nghệ mỏ lập.
2.1.3. Tác động của hoạt động khai thác mỏ của công ty tới môi trường địa bàn
khu vực
Tác động của hoạt động khai thác mỏ của công ty tới môi trường địa bàn khu
vực chủ yếu là các tác động tiêu cực đến môi trường không khí, môi trường nước, tác
động do chất thải rắn, tác động của độ ồn, độ rung, tác động do sự suy giảm chất lượng
đất tại khai trường và vùng phụ cận, tác động đến sự biến đổi địa hình, địa mạo.
2.2 Công tác quản lý môi trường tại Công ty than Đồng Vông
2.2.1 Các chương trình, chính sách bảo vệ môi trường trong khai thác
mỏ của Chính phủ và Ngành mỏ

Đã có rất nhiều văn bản được ban hành, từ cấp Trung ương đến địa phương,
mà cao nhất là Luật bảo vệ môi trường. Trong hoạt động khai thác khoáng sản có
riêng Luật khoáng sản. Ngoài ra còn có các văn bản dưới Luật quy định, hướng dẫn
v
chi tiết việc thi hành Luật, như: Nghị định số 15/2012/NĐ-CP, Nghị định số
80/2006/NĐ-CP, Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT…
Ngành mỏ cũng có Chiến lược phát triển riêng của mình.
2.2.2 Hiện trạng công tác quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông
2.2.2.1 Việc thực hiện chính sách bảo vệ môi trường
Từ những năm đầu thành lập, Công ty than Đồng Vông đã nghiêm túc thực
hiện các chương trình, chính sách bảo vệ môi trường của Chính phủ và ngành mỏ
đưa ra, như:
Các khu vực khai thác của công ty đều có giấy phép quản lý, khai thác
khoáng sản do Bộ Tài Nguyên và Môi trường cấp phép quản lý với thời gian khai
thác khác nhau.
Công ty tuân thủ thực hiện các loại thuế, phí bảo vệ môi trường được đặt ra
đối với hoạt động khai thác mỏ, như: thuế tài nguyên, thuế bảo vệ môi trường, các
loại phí và lệ phí…Theo số liệu 3 năm gần đây, số tiền thuế công ty nộp ngày càng
tăng và có những tác động nhất định đến công tác quản lý môi trường.
Công ty cũng phải tuân thủ thực hiện các yêu cầu trong công nghệ khai thác
than bằng phương pháp hầm lò như các đánh giá môi trường, kiểm toán môi trường,
các hệ thống quan trắc môi trường, xử lý chất thải…mà cụ thể là các tiêu chuẩn:
Quy phạm kỹ thuật an toàn trong các hầm lò than và diệp thạch TCN-14-06-2006,
quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp.
2.2.2.2 Tổ chức hệ thống quản lý môi trường
Công ty Than Đồng Vông thực hiện chương trình quản lý môi trường dưới
sự giám sát, kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh. Công ty có bộ
phận chuyên trách môi trường, đó là Phòng xây dựng môi trường với nhiệm vụ
chính là hoạt động trong công tác an toàn lao động, còn nhiệm vụ quản lý môi
trường mang tính chất kiêm nhiệm và chưa đủ nhân lực để đảm nhiệm hết được

công việc quản lý môi trường.
2.2.2.3 Việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
Công ty thực hiện tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
với các nội dung như: phổ biến các văn bản pháp luật nói chung và văn bản liên
quan đến hoạt động khai thác khoáng sản nói riêng: yêu cầu, thủ tục, trình tự…;
tuyên truyền, giáo dục, tham gia dạy và tập huấn các chương trình phòng chống
cháy nổ, an toàn lao động cho các công nhân viên tại các mỏ…
2.3 Hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác
vi
mỏ tại công ty
2.3.1 Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác
mỏ tại công ty
Công tác quản lý và bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác mỏ tại
công ty Đồng Vông đang ngày càng được hoàn thiện và nó đã góp phần vào việc
giảm thiểu các tác động xấu đến môi truờng. Tuy nhiên, công tác quản lý môi
trường chưa đạt được hiệu quả cao. Cụ thể:
2.3.1.1 Đối với mục tiêu môi trường
• Việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi truờng còn nhiều thiếu sót.
• Vấn đề ô nhiễm môi trường các vùng khai thác chưa đạt được mục tiêu về
môi truờng.
• Vấn đề phục hồi môi trường sau khai thác đã có nhiều giải pháp thực hiện,
nhưng chỉ mang tính hình thức.
2.3.1.2 Đối với mục tiêu kinh tế
• Thuận lợi cho hoạt động của công ty:
Việc thực hiện các công tác quản lý môi trường đã góp phần tạo ra lợi thế
cạnh tranh cho công ty nhưng cũng gây ra không ít khó khăn, trở ngại cho công ty
trong hoạt động kinh doanh cũng như hoạt động bảo vệ môi trường.
• Hạn chế chi phí cho công ty:
Công tác quản lý môi trường dẫn đến công ty phải chịu khoản chi phí bảo vệ
môi trường thường xuyên, chi phí thuê Công ty Môi trường- Vinacomin xử lý nước

thải mỏ hầm lò tại các trạm xử lý nước thải. Ngoài ra, công ty phải chịu rất nhiều
khoản chi phí phát sinh không cần thiết do bất cập từ chính sách.
2.3.1.3 Đối với mục tiêu xã hội
Công ty đã nỗ lực trong việc thực hiện các mục tiêu xã hội, như nâng cao
mức sống cho các cán bộ, công nhân viên, đảm bảo sức khỏe, an toàn cho người lao
động, đảm bảo vệ sinh môi trường.
2.3.2 Các vấn đề đặt ra đối với nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối
với hoạt động khai thác mỏ tại công ty
2.3.2.1Hệ thống quản lý môi trường của công ty
Hệ thống quản lý môi trường chưa đầy đủ nên công tác kiểm định môi trường
chưa được đề cập nhiều, việc kiểm tra và xem xét lại các chương trình môi trường
vii
không được thực hiện, các giải pháp kỹ thuật đưa ra nhằm giảm thiểu các tác động
tiêu cực của hoạt động khai thác mỏ là không có hiệu quả.
2.3.2.2 Năng lực cho công tác quản lý môi trường
Công tác quản lý môi trường của công ty than Đồng Vông bộc lộ nhiều yếu
kém. Ngoài việc tổ chức hệ thống quản lý môi trường chưa hoàn thiện, năng lực con
người và tài chính cho công tác quản lý môi trường cũng còn nhiều hạn chế.
2.3.2.3 Các công cụ quản lý môi trường
Việc thực hiện các chính sách của Nhà nước và ngành mỏ dưới tác động của
các công cụ quản lý vĩ mô còn nhiều bất cập. Bên cạnh việc tuân thủ các quy định
quản lý về tài nguyên, môi trường của Nhà nước, công ty cần sử dụng các công cụ
kinh tế trong quản lý môi trường của mình như hạch toán quản lý môi trường.
CHƯƠNG III- GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN
LÝ MÔI TRƯỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC MỎ TẠI
CÔNG TY THAN ĐỒNG VÔNG
3.1 Quan điểm và định hướng chung về quản lý môi trường đối
với hoạt động khai thác mỏ
3.1.1 Quan điểm về bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế -xã hội
Quan điểm về bảo vệ môi trường được đề cập đến trong nhiều chủ trương,

nghị quyết của Đảng, trong đó nhấn mạnh: tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến
bộ và công bằng xã hội, phát triển văn hoá, bảo vệ môi trường. Đó là cơ sở cho việc
quản lý môi trường ngành than nói chung và định hướng các giải pháp nâng cao
hiệu quả quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác than nói riêng.
3.1.2 Định hướng quản lý môi trường ngành than
Theo Chiến lược phát triển ngành than Việt Nam đến năm 2015 và định hướng
đến năm 2025, “phát triển ngành than Việt Nam trở thành ngành công nghiệp phát
triển, có sức cạnh tranh cao, có trình độ công nghệ tiên tiến so với khu vực ở tất cả
các khâu thăm dò, khai thác, sàng tuyển, chế biến, sử dụng than, đủ khả năng đáp
ứng về cơ bản nhu cầu trong nước và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia”.
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường đối
với hoạt động khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông
3.2.1 Tổ chức hệ thống quản lý môi trường
Để thực hiện tốt công tác quản lý môi trường, cần thiết phải có hệ thống quản
viii
lý môi trường, có cơ cấu tổ chức và nhân sự tốt cho quản lý môi trường, đặc biệt
cần thành lập riêng phòng quản lý môi trường, chuyên môn hóa cán bộ quản lý môi
trường.
Công ty cũng cần hướng tổ chức hệ thống quản lý môi trường theo bộ tiêu
chuẩn ISO 14000, trong đó tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường được quy
định cụ thể trong ISO 14001 và 14004.
3.2.2 Nâng cao năng lực con người cho quản lý môi trường
Công ty cần có kế hoạch đào tạo về kiến thức chuyên môn cho các cán bộ, đáp
ứng được yêu cầu: am hiểu các hoạt động của công ty, am hiểu về kỹ thuật cũng
như các văn bản pháp luật, có năng lực khoa học công nghệ và môi trường, am hiểu
về hệ thống tiêu chuẩn môi trường Bên cạnh đó, cần có sự tham gia của các
chuyên gia tư vấn, các nhà phân tích kinh tế vào công tác quản lý môi trường.
Cần có cơ chế khuyến khích các cán bộ nhân viên trong công ty, cộng đồng
xung quanh tham gia bảo vệ môi trường, xây dựng và phát triển lực lượng tình
nguyện viên bảo vệ môi trường, duy trì và mở rộng các phong trào bảo vệ môi

trường…
3.2.3 Nâng cao năng lực của công ty trong việc xử lý các vấn đề môi trường
phát sinh
Công ty cần có giải pháp hình thành nguồn tài chính cho quản lý môi trường,
có chiến lược kinh doanh cụ thể để khai thác tối đa những tiềm lực vốn có và tranh
thủ nguồn vốn hỗ trợ từ Nhà nước để đảm bảo mục tiêu môi trường đã đề ra.
3.2.4. Tăng cường công tác quản lý kỹ thuật- công nghệ để giảm các tác động
tiêu cực đến môi trường
Công ty có thể sử dụng phương pháp cải tiến nâng cao kỹ thuật của các trang
thiết bị xử lý chất thải, góp phần hạn chế tác nhân gây ô nhiễm môi trường; thay đổi
công nghệ độc hại gây ô nhiễm môi trường bằng các công nghệ sạch, ít hoặc không
gây ô nhiễm; đầu tư công nghệ xử lý chất thải…, tập trung vào các tác động tiêu
cực và sự cố môi trường của hoạt động khai thác.
3.2.5. Tiếp cận và sử dụng hạch toán môi trường như một công cụ bảo vệ môi
trường và phát triển kinh doanh bền vững
Hạch toán môi trường thực sự cần thiết cho sự phát triển bền vững của doanh
nghiệp, đem lại nhiều lợi ích cho chủ thể sử dụng nó. Vì vậy, trong thời gian tới,
công ty nên tiếp cận và sử dụng công cụ này để hướng tới bảo vệ môi trường và
phát triển kinh doanh một cách bền vững.
ix
3.3 Một số kiến nghị vĩ mô đối với quản lý môi trường trong hoạt động khai
thác mỏ
3.3.1 Tăng cường hiệu quả các công cụ quản lý
3.3.1.1 Công cụ luật pháp chính sách
Cần phải hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, quy định chặt chẽ và cụ thể,
rõ ràng hơn về công tác quản lý và bảo vệ môi truờng, rà soát lại các thủ tục hành
chính, làm rõ hơn nữa vai trò quản lý nhà nước về môi trường, hoàn thiện hệ thống
thanh tra, kiểm soát từ Trung ương đến địa phương để kiểm soát chặt chẽ hơn công
tác bảo vệ môi trường của cấp dưới.
3.3.1.2 Công cụ kinh tế

•Phát huy hoạt động của Quỹ môi trường than Việt Nam
•Hoàn thiện công cụ ký quỹ môi trường trong khai thác than
•Xây dựng mức thu thuế, phí bảo vệ môi trường hợp lý đối với hoạt động
khai thác than.
3.3.1.3 Công cụ kỹ thuật quản lý
Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát đối với hoạt động khai thác mỏ, xây
dựng các chế tài xử lý đối với các trường hợp vi phạm:
3.3.1.4 Công cụ giáo dục truyền thông
Phải phát huy vai trò của các cơ quan thông tin đại chúng trong tuyên truyền
về bảo vệ môi trường; đa dạng hóa nội dung, hình thức tuyên truyền, phù hợp với
các đối tượng khác nhau.
3.3.2 Xây dựng và tổ chức thực hiện sản xuất sạch hơn
Các nội dung thực hiện sản xuất sạch hơn phù hợp với khai thác mỏ. Việc thực
hiện sản xuất sạch hơn sẽ giúp các doanh nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn môi
trường và việc thực hiện hệ thống quản lý môi trường như ISO 14001 dễ dàng hơn.
KẾT LUẬN
Qua nghiên cứu hoạt động khai thác mỏ của công ty than Đồng Vông, nhận
thấy việc khai thác mỏ đã ảnh hưởng lớn đến môi trường khu vực xung quanh, công
tác quản lý môi trường tại công ty còn nhiều điểm hạn chế, hệ thống chính sách
pháp luật với hoạt động khai thác mỏ nói chung còn nhiều bất cập.
Từ việc chỉ ra cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm đánh giá hiệu quả quản lý
x
môi trường trong hoạt động khai thác mỏ, nghiên cứu đã đưa ra các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông và một
số kiến nghị mang tính vĩ mô về công tác quản lý môi trường đối với hoạt động
khai thác mỏ nói chung. Nghiên cứu đặc biệt quan tâm đến các công cụ quản lý
đối với hoạt động khai thác mỏ và hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn
ISO14001. Các giải pháp này không chỉ áp dụng cho công ty than Đồng Vông
mà còn có thể là những gợi ý tham khảo hữu ích đối với các công ty hoạt động
trong lĩnh vực khai thác mỏ để tăng cường công tác bảo vệ môi trường và nâng

cao hiệu quả quản lý môi trường.
xi
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển chung của đất nước, các hoạt
động khoáng sản đã và đang góp phần to lớn vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Tuy vậy, Việt Nam đang phải đương đầu giải quyết nhiều vấn đề
bức xúc về môi trường do hoạt động khai thác khoáng sản gây ra. Các hoạt động
khai thác khoáng sản đã gây ra nhiều tác động xấu đến môi trường xung quanh do
một số tác động chính, như tác động đến cảnh quan và hình thái môi trường; sử
dụng chưa thực sự có hiệu quả nguồn khoáng sản tự nhiên; làm ảnh hưởng đến sử
dụng nước, ô nhiễm nước, tiềm ẩn nguy cơ về dòng thải axit mỏ; ô nhiễm không
khí; ô nhiễm đất; làm ảnh hưởng đến đa dạng sinh học; gây tiếng ồn và chấn động;
sự cố môi trường; tác động đến công nghiệp và kinh tế-xã hội; gây ảnh hưởng đến
sức khỏe và an toàn cho người lao động. Do đó, để hạn chế tối đa các tác động xấu
của hoạt động khai thác khoáng sản tới môi trường, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài
nguyên trong lòng đất, ngành mỏ cần thực hiện tốt hơn nữa nghĩa vụ và trách nhiệm
bảo vệ môi trường.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu về đề tài quản lý môi truờng nói chung và
quản lý môi truờng trong hoạt động khai thác mỏ nói riêng. Tuy nhiên, các công
trình này nghiên cứu trên phương diện quản lý cấp vĩ mô, như quản lý Nhà nước về
môi truờng, quản lý môi trường ngành than hay quản lý môi trường trong hoạt động
khai thác mỏ…
Trước tình hình đó, tôi lựa chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả quản lý môi
trường trong hoạt động khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu tổng thể: Đóng góp luận cứ cho việc hoàn thiện chính sách quản
lý môi trường với hoạt động khai thác mỏ nhìn từ giác độ doanh nghiệp.
- Mục tiêu cụ thể: Đánh giá hiệu quả quản lý môi trường tại công ty than
Đồng Vông, từ đó đưa ra những giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý môi trường

ở công ty.
1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là hiệu quả quản lý môi trường và các yếu tố tác
động tới hiệu quả quản lý môi trường tại công ty than Đồng Vông.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi thời gian: nội dung đánh giá thực trạng từ 2009-2012
+ Phạm vi không gian: hoạt động khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Thu thập và nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp phân tích, so sánh.
- Phương pháp chuyên gia.
5. Đóng góp của luận văn
- Đưa ra cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc quản lý môi trường hiệu quả đối
với hoạt động khai thác mỏ ở doanh nghiệp.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường với hoạt
động khai thác mỏ ở công ty than Đồng Vông.
6. Kết cấu luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý môi trường và hiệu quả
quản lý môi trường ở doanh nghiệp
Chương 2: Thực trạng quản lý môi trường đối với hoạt động khai thác mỏ tại
công ty than Đồng Vông
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường trong hoạt động
khai thác mỏ tại công ty than Đồng Vông
2
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ
QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ MÔI
RƯỜNG

TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC MỎ
1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1 Một số khái niệm
1.1.1.1 Quản lý môi trường
Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý và khách thể
quản lý nhằm đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường ngoài.
Quản lý có nhiều dạng khác nhau: quản lý kinh tế, quản lý xã hội, quản lý
môi trường, quản lý giới sinh vật, quản lý giới vô sinh. Trong phạm vi nghiên cứu
của luận văn này, chỉ xét đến quản lý môi trường.
Khái niệm về quản lý môi trường là khái niệm tương đối mới mẻ, tuy nhiên
cũng đã có nhiều tiếp cận khác nhau về quản lý môi trường, như:
- Quản lý môi trường là sự tác động liên tục, có tổ chức và hướng đích của
chủ thể quản lý môi trường lên cá nhân hoặc cộng đồng người tiến hành các hoạt
động phát triển trong hệ thống môi trường và khách thể quản lý môi trường, sử
dụng một cách tốt nhất mọi tiềm năng và cơ hội nhằm đạt được mục tiêu quản lý
môi trường đã đề ra, phù hợp với luật pháp và hệ thống hiện hành
3
.
- Quản lý môi trường là tổng hợp các biện pháp, luật pháp, chính sách kinh
tế, kỹ thuật, xã hội thích hợp nhằm bảo vệ chất lượng môi trường sống và phát triển
bền vững kinh tế- xã hội quốc gia.
4
Mặc dù có nhiều tiếp cận khác nhau về quản lý môi trường, nhưng chúng đều
có điểm chung là: tác động thường xuyên, liên tục, có tổ chức và có hướng đích của
chủ thể quản lý môi trường bằng các công cụ quản lý nhằm phối hợp mục tiêu và
lợi ích các bên liên quan tới mục tiêu chung của hệ thống môi trường.
Xét về bản chất kinh tế- xã hội, quản lý môi trường là hoạt động tác động có
3
Đặng Như Toàn, 2001, Giáo trình Quản lý môi trường, Trường đại học kinh tế quốc dân, tr.23,24
4

Nguyễn Thế Chinh, 2003, Giáo trình Kinh tế và quản lý môi trường, Nhà xuất bản thống kê, tr. 338
3
chủ ý của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý bằng các công cụ quản lý thích hợp
để đạt được mục tiêu quản lý: hiệu quả môi trường gắn với hiệu quả kinh tế, xã hội.
Quản lý môi trường được thực hiện ở cả hai cấp độ: cấp độ vĩ mô (quản lý
nhà nước) và cấp độ vi mô (quản lý ở doanh nghiệp, hộ gia đình).
1.1.1.2 Hiệu quả và hiệu quả quản lý môi trường
Hiệu quả là một phạm trù kinh tế phản ánh mối tương quan giữa kết quả thu
được với chi phí bỏ ra để thực hiện một chính sách hay dự án nào đó. Mối tương
quan đó có thể biểu hiện thành đại lượng, hệ số hoặc hiệu số. Để thực hiện bất kỳ
một nhiệm vụ thường có nhiều phương án khác nhau và phải chọn phương án
tốt/hiệu quả nhất.
Người ta thường phân biệt hiệu quả về kinh tế (hay hiệu quả kinh tế), hiệu
quả về xã hội (hay hiệu quả xã hội) và hiệu quả về môi trường (hay hiệu quả môi
trường). Trong hoạt động quản lý người ta còn nói tới hiệu quả quản lý, tức là kết
quả thu được so với chi phí đã bỏ ra khi thực hiện quản lý. Như vậy, hiệu quả quản
lý môi trường, về mặt lý thuyết, phản ánh mốí tương quan giữa kết quả, thành tựu
thu được với chi phí đã bỏ ra trong thực hiện quản lý môi trường.
Tuy vậy, trên thực tế thì xác định hiệu quả quản lý môi trường có khác hơn
so với xác định hiệu quả về khía cạnh kinh tế, xã hội, môi trường, bởi không chỉ có
sự khác biệt về tính chất của đối tượng mà còn cả ở đặc thù của quản lý nói chung
và quản lý môi trường nói riêng; là sự tổng hòa của nhiều yếu tố chủ quan, khách
quan, trong đó không ít các yếu tố khó định lượng cho việc so sánh kết quả với chi
phí, như ý thức, nhận thức, uy tín, thương hiệu sản phẩm hay thời cơ, bối cảnh thực
hiện, …. Chính vì vậy mà phương pháp cơ bản xác định hiệu quả là phân tích lợi
ích – chi phí (CBA) thường rất khó áp dụng cho quản lý, bởi lý do khó xác định cụ
thể các thành phần của hiệu quả là lợi ích và chi phí. Phương pháp thường được sử
dụng để xác định hiệu quả quản lý, trong đó có quản lý môi trường thường là định
tính, như giảm tác động tiêu cực tới môi trường, tiết kiệm giản tiếp chi phí sản xuất,
tăng gián tiếp doanh thu, tăng uy tín, thương hiệu sản phẩm, …. Trên thế giới và

Việt Nam, khi bàn về hiệu quả quản lý thì vẫn nói tới phương pháp CBA nhưng với
sự phân biệt phân tích chi phí – lợi ích đối với dự án đầu tư (thí dụ cho xử lý chất
thải hay sản xuất sạch hơn) là mang tính định lượng và phân tích chi phí- lợi ích đối
với chính sách (trong đó thực hiện chính sách môi trường là một nội dung của quản
4
lý doanh nghiệp) là mang tính định tính, chủ yếu về các tác động tích cực, tiêu cực
đối với môi trường.
Ngoài ra, khi nói về hiệu quả quản lý từng khía cạnh kinh tế, xã hội, môi
trường, người ta còn xác định, đánh giá hiệu quả của các khía cạnh khác của quản
lý. Cụ thể, khi nói về hiệu quả quản lý môi trường còn cần phải đề cập cả hiệu quả
về kinh tế và xã hội đối với quản lý môi trường. Trong cuốn giáo trình “Kinh tế môi
trường” của Trường Đại học Tài chính Kế toán Hà Nội có một phần đề cập về hiệu
quả kinh tế - xã hội của quản lý môi trường một cách định tính, trong đó xác định
cụ thể là tác động của quản lý môi trường cho phép
5
:
- Khai thác, sử dụng thông minh các nguồn tài nguyên thiên nhiên và thành
phần môi trường;
- Tái sản xuất (tái sử dụng, tái chế chất thải), tiết kiệm tài nguyên, tiết kiệm chi
phí sản xuất và bảo vệ, cải thiện chất lượng môi trường;
- Cải thiện môi trường sống và làm việc cho người lao động và dân cư;
- Các lợi ích khác, như uy tín, thương hiệu, lòng tin của người tiêu dùng đối
với sản phẩm của doanh nghiệp, …
1.1.1.3 Đối tượng quản lý môi trường
Đối tượng quản lý môi trường là toàn bộ môi trường xung quanh bao gồm
các yếu tố tự nhiên và các yếu tố vật chất nhân tạo, có quan hệ mật thiết với nhau,
có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên
nhiên. Đó là một hệ thống bao gồm các phần tử của thế giới vô sinh và hữu sinh
hoạt động theo quy luật khác nhau và có con người tham dự. Quản lý môi trường
thực chất cũng là quản lý các hoạt động phát triển thường diễn ra trong hệ thống

môi trường và có tác động tích cực và tiêu cực đến trạng thái ổn định của nó. Nhưng
các hoạt động phát triển không tự thân chúng tiến hành mà đều do con người, với
những mục đích, lợi ích khác nhau thực hiện. Cho nên, quản lý môi trường chính là
quản lý hành vi của cá nhân, tập thể con người trong các hoạt động sản xuất, tiêu
thụ, sinh hoạt…, là điều tiết các lợi ích sao cho hài hòa trên nguyên tắc ưu tiên lợi
ích của quốc gia, của toàn xã hội.
1.1.1.4 Mục tiêu của quản lý môi trường
5
Nguồn: Trường Đại học Tài chính Kế toán Hà Nội, Kinh tế môi trường, nxb. Tài chính, H. 1998, trang 151
– 154.
5
Mục tiêu chung, lâu dài và nhất quán nhất của quản lý môi trường là nhằm
góp phần tạo lập sự phát triển bền vững. Phát triển bền vững có thể được xem là
một tiến trình đòi hỏi sự tiến triển đồng thời của cả bốn lĩnh vực: kinh tế, xã hội,
môi trường và kỹ thuật với những mục tiêu cụ thể của từng lĩnh vực.
Quản lý môi trường cần hướng tới những mục tiêu cụ thể sau
6
:
- Thứ nhất, phải khắc phục và phòng chống suy thoái, ô nhiễm môi trường
phát sinh trong hoạt động sống của con người.
- Thứ hai, phát triển bền vững kinh tế và xã hội quốc gia theo 9 nguyên tắc
của một xã hội bền vũng do hội nghị Rio-92 đề xuất và được tuyên bố
Johannesburg, Nam Phi về phát triển bền vững 26/8- 4/9/2002 tái khẳng định.
Trong đó, nội dung cơ bản cần phải đạt được là phát triển kinh tế, xã hội gắn chặt
với bảo vệ và cải thiện môi trường, bảo đảm sự hài hòa giữa môi trường nhân tạo
với môi trường thiên nhiên, giữ gìn đa dạng sinh học.
- Thứ ba, xây dựng các công cụ có hiệu lực quản lý môi trường quốc gia và
các vùng lãnh thổ. Các công cụ trên phải thích hợp cho từng ngành, từng địa
phương và cộng đồng dân cư.
1.1.1.5 Nguyên tắc quản lý môi trường

Quản lý môi trường là để bảo vệ môi trường, trên cơ sở đảm bảo tính hệ
thống, tính tổng hợp, tính liên tục, nhất quán của hệ thống môi trường, đảm bảo kết
hợp các lợi ích của các bên liên quan trong hoạt động quản lý và đảm bảo hiệu quả
trong khai thác, sử dụng hệ thống môi trường.
Các nguyên tắc chủ yếu của công tác quản lý môi trường nói chung bao gồm:
- Hướng công tác quản lý môi trường tới mục tiêu phát triển bền vững, phát
triển kinh tế xã hội gắn với bảo vệ môi trường.
- Kết hợp các mục tiêu quốc tế - quốc gia - vùng lãnh thổ và cộng đồng dân
cư trong việc quản lý môi trường.
- Quản lý môi trường cần được thực hiện bằng nhiều biện pháp và công cụ
thích hợp.
- Ưu tiên phòng chống, ngăn ngừa tai biến và suy thoái môi trường, xử lý
phục hồi môi trường.
6
Nguyễn Thế Chinh, 2003, Giáo trình Kinh tế và quản lý môi trường, Nhà xuất bản thống kê, trang 338 –
339.
6