Bảng phân loại cấp độ tư duy (SD lập ma trận đề)

Bảng phân loại BLOOM về các cấp độ tư duy
Năm 1956, Benjamin Bloom, một giáo
sư của trường Đại học Chicago, đã công bố kết
quả nổi tiếng của ông “Sự phân loại các mục
tiêu giáo dục."
Trong đó Bloom có nêu ra sáu cấp độ
nhận thức (gọi là bảng phân loại Bloom). Kết
quả nghiên cứu này đã được sử dụng trong
hơn bốn thập kỷ qua đã khẳng định ưu điểm
của phương pháp dạy học nhằm khuyến khích
và phát triển các kỹ năng tư duy của học sinh ở
mức độ cao.
Bảng phân loại BLOOM về các cấp độ tư duy
Nhớ
Hiểu
Vận dụng
Phân tích
Tổng hợp
Đánh
giá
Nhớ : Là khả năng ghi nhớ và
nhận diện thông tin.
Hiểu : Là khả năng hiểu, diễn dịch,
diễn giải, giải thích hoặc suy diễn
(dự đoán được kết quả và ảnh hưởng).
Vận dụng : Là khả năng sử dụng thông
tin và kiến thức từ một sự việc này sang
sự việc khác. (Sử dụng những hiểu biết
trong hoàn cảnh mới).
Phân tích : Là khả năng nhận biết chi tiết,
phát hiện và phân biệt các bộ phận cấu

thành của thông tin hay tình huống.
Tổng hợp : Là khả năng hợp nhất
nhiều thành phần để tạo thành sự
vật lớn. Khả năng khái quát.
Đánh giá : Là khả năng phán xét giá trị
hoặc sử dụng thông tin theo các tiêu
chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng
lý do).
Nhớ (knowledge)
Nhớ (knowledge)
Ghi nhớ hoặc nhận biết thông tin.
•
Nhớ là cần thiết cho tất các mức độ tư duy.
•
Nhớ ở đây được hiểu là nhớ lại những kiến thức đã học
một cách máy móc và nhắc lại.
•
Những hoạt động tương ứng với mức độ biết có thể là xác
định, đặt tên, liệt kê, đối chiếu hoặc gọi tên.
Một ví dụ cho mức tư duy nhớ này là khi giáo viên yêu cầu
học viên kể tên các ngày trong tuần.
Nhớ
Nhớ
liệt kê
gọi tên
định danh
giới thiệu/chỉ ra
xác định
nhận biết
nhớ lại

đối chiếu
xác định
phân loại
mô tả
định vị
phác thảo
lấy ví dụ
phân biệt quan điểm từ thực
tế
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy NHỚ
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
NHỚ
NHỚ
Vấn đáp tái hiện

Phiếu học tập
Các trò chơi, câu đố có hướng dẫn trước
Tra cứu thông tin
Các bài tập đọc
Thực hành hay luyện tập
Tìm các định nghĩa
Các trò chơi, câu đố ghi nhớ
Hiểu
Hiểu
(comprehension)
(comprehension)


•

Hiểu là mức độ khá gần với nhớ nhưng ở đây phải có khả
năng hiểu thấu đáo ý nghĩa của kiến thức.
•
Hiểu không đơn thuần là nhắc lại cái gì đó. Học viên phải
có khả năng diễn đạt khái niệm theo ý hiểu của họ.
•
Những hoạt động tương ứng với mức độ hiểu có thể là
diễn giải, tổng kết, kể lại, viết lại theo cách hiểu của mình.
Một ví dụ của mức độ hiểu đó là khi giáo viên yêu cầu học
viên kể lại truyện “Tấm Cám”….
Là khả năng hiểu, diễn dịch, diễn giải, giải thích hoặc suy
diễn. (Dự đoán được kết quả hoặc hậu quả ).
Hiểu
Hiểu
diễn giải
phân biệt
chứng tỏ
hình dung
trình bày lại
viết lại
lấy ví dụ
tóm tắt
giải thích
diễn dịch
mô tả
so sánh
chuyển đổi
ước lượng
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy HIỂU
Sắm vai tranh luận

Dự đoán
Đưa ra những dự đoán hay ước lượng
Cho ví dụ
Diễn giải
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
HIỂU
HIỂU
Vận dụng
Vận dụng


(application)
(application)
•
Vận dụng là bắt đầu của mức tư duy sáng tạo. Tức là vận dụng
những gì đã học vào đời sống hoặc một tình huống mới.
•
Vận dụng có thể được hiểu là khả năng sử dụng kiến thức đã học
trong những tình huống cụ thể hay tình huống mới.
•
Những hoạt động tương ứng với mức tư duy vận dụng có thể là
chuẩn bị, sản xuất, giải quyết, vận hành hoặc theo một công thức nấu
ăn.
Một ví dụ về hoạt động vận dụng đó là khi giáo viên đưa cho học viên
các bản hướng dẫn viết và yêu cầu “Hãy sử dụng những hướng dẫn
này để đóng một chuồng chim”.
Năng lực sử dụng thông tin và chuyển đổi kiến thức từ dạng này
sang dạng khác. (Sử dụng những kiến thức đã học trong hoàn cảnh

mới).
Vận dụng
Vận dụng


Các động từ tương ứng với mức độ tư duy VẬN DỤNG
áp dụng
phân loại
sửa đổi
đưa vào thực tế
chứng minh
ước tính
vận hành
giải quyết
minh họa
tính toán
diễn dịch
thao tác
dự đoán
bày tỏ
Các hoạt động mô phỏng: Sắm vai và đảo vai trò.
Sáng tác chuyện báo, quảng cáo …
Xây dựng mô hình
Phỏng vấn
Trình bày theo nhóm hoặc theo lớp
Tiến hành các thí nghiệm
Xây dựng các phân loại

Các hoạt động phù hợp mức tư duy
Các hoạt động phù hợp mức tư duy

VẬN DỤNG
VẬN DỤNG
Phân tích
Phân tích
(analysis)
(analysis)
•
Ở mức độ này đòi hỏi khả năng phân loại.

•
Phân tích là khả năng phân nhỏ đối tượng thành các hợp phần cấu
thành để hiểu rõ hơn cấu trúc của nó.
•
Các hoạt động liên quan đến mức độ phân tích có thể là vẽ biểu đồ,
lập dàn ý, phân biệt hoặc chia nhỏ các thành phần.
Một ví dụ của mức độ phân tích là khi giáo viên hỏi học sinh “Nguyên
nhân của chiến tranh thế giới thứ II và ảnh hưởng của nó đến đời
sống của người dân Việt Nam?”.
Là khả năng nhận biết chi tiết, phát hiện và phân biệt các bộ
phận cấu thành của thông tin hay tình huống.
Phân tích
Phân tích
đối chiếu
so sánh
chỉ ra sự khác biệt
phân loại
phác thảo
liên hệ
phân tích
tổ chức

suy luận
lựa chọn
vẽ biểu đồ
phân biệt
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy PHÂN TÍCH
Tạo tiêu chí cho đánh giá (động não)
Liệt kê chất lượng đặc trưng
Xác định vấn đề
Phác thảo tài liệu viết
Đưa ra các suy luận
So sánh và đối chiếu

Các hoạt động phù hợp mức tư duy
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
PHÂN TÍCH
PHÂN TÍCH
Tổng hợp
Tổng hợp
(synthesis)
(synthesis)
•
Ở mức độ này học viên phải sử dụng những gì đã học để tạo ra hoặc
sáng tạo một cái gì đó hoàn toàn mới.
•
Tổng hợp liên quan đến khả năng kết hợp các phần cùng nhau để tạo
một dạng mới.
•
Các hoạt động liên quan đến mức độ tổng hợp có thể gồm: thiết kế,
đặt kế hoạch, tạo hoặc sáng tác.
Một ví dụ hoạt động ở mức độ tổng hợp đó là khi giáo viên yêu cầu

học sinh sáng tác một bài thơ về tuyết trong đó bao gồm quá trình
khoa học của việc nước chuyển thành đá.
Là khả năng hợp nhất các thành phần để tạo thành một tổng
thể/sự vật lớn.
Tổng hợp
Tổng hợp
thảo luận
lập kế hoạch
so sánh
tạo mới
xây dựng
sắp đặt
sáng tác
tổ chức
thiết kế
giả thiết
hỗ trợ
viết ra
báo cáo
hợp nhất
tuân thủ
phát triển
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy TỔNG HỢP
Đạt được một kế hoạch độc đáo
Xác định vấn đề, các mục đích, mục tiêu
Tổ chức và thực hiện một sản phẩm độc đáo
Chỉ ra làm thế nào các ý tưởng và sản phẩm có thể thay đổi
Tìm những sự kết hợp mới

Các hoạt động phù hợp mức tư duy
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
TỔNG HỢP
TỔNG HỢP
Đánh giá (evaluation)
Đánh giá (evaluation)
•
Đánh giá là khả năng phán xét giá trị của đối tượng.
•
Để sử dụng đúng mức độ này, học viên phải có khả năng giải
thích tại sao sử dụng những lập luận giá trị để bảo vệ quan điểm.

•
Những hoạt động liên quan đến mức độ đánh giá có thể là: biện
minh, phê bình hoặc rút ra kết luận.
Một ví dụ liên quan đến mức độ đánh giá là khi giáo viên hỏi học
sinh tại sao nên huỷ bỏ hình phạt tử hình hoặc tại sao không
nên?
Là khả năng phán xét giá trị hoặc sử dụng thông tin theo các
tiêu chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng lý do/lập luận).
phê bình
bào chữa/thanh minh
tranh luận
bổ trợ cho lý do/lập luận
kết luận
định lượng
xếp loại
đánh giá
lựa chọn
ước tính

phán xét
bảo vệ
định giá
Đánh giá
Đánh giá
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy ĐÁNH GIÁ
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
Các hoạt động phù hợp mức tư duy
ĐÁNH GIÁ
ĐÁNH GIÁ
Đưa ra những đánh giá về bài trình trình và dự án của
người khác

Đánh giá các số liệu, các tiêu chí đưa ra để áp dụng

Đánh giá ý tưởng và sản phẩm của ai đó.


Câu hỏi
Khái
quát
Câu hỏi
Bài học
Câu hỏi chú trọng định hướng phát triển tư duy
Thí dụ:
Rượu
đã tác
động
đến
cuộc

sống
con
người
như
thế
nào?
Bạn
biết gì
về món
thỏ sốt
vang ?
Bạn có
nhận ra
món
thỏ sốt
vang
trên
bàn
tiệc
không?
(3)
Giải
thích
tại sao
gọi là
thỏ sốt
vang?
(1)
Có biết
nấu

món
thỏ sốt
vang
không?
(5)
Điều
gì tạo
ra
hương
vị đặc
trưng
cho
món
thỏ sốt
vang?
(6)
Thế
nào là
một
món
thỏ
sốt
vang
ngon?
(2)
Loại
tiệc gì,
thực
đơn
nào

phù
hợp
với
món
thỏ sốt
vang ?
(4)
Nhớ Hiểu
Vận
dụng
Phân
tích
Tổng
hợp
Đánh
giá
Hãy sắp xếp lại câu hỏi cho phù hợp cấp độ tư duy
10 phút bắt đầuHết thời gian thảo luận!
Câu hỏi
Khái
quát
Câu hỏi
Bài học
Câu hỏi chú trọng định hướng phát triển tư duy
Rượu
đã tác
động
đến
cuộc
sống

con
người
như
thế
nào?
Bạn
biết gì
về món
thỏ sốt
vang ?
Bạn có
nhận ra
món
thỏ sốt
vang
trên
bàn
tiệc
không?
(3)
Giải
thích
tại sao
gọi là
thỏ sốt
vang?
(1)
Có biết
nấu
món

thỏ sốt
vang
không?
(5)
Điều
gì tạo
ra
hương
vị đặc
trưng
cho
món
thỏ sốt
vang?
(6)
Thế
nào là
một
món
thỏ
sốt
vang
ngon?
(2)
Loại
tiệc gì,
thực
đơn
nào
phù

hợp
với
món
thỏ sốt
vang ?
(4)
Nhớ Hiểu
Vận
dụng
Phân
tích
Tổng
hợp
Đánh
giá