Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
ân tộc Việt Nam là một dân tộc có nền văn hiến hàng ngàn năm với
truyền thống “Tôn sư trọng đạo”. Lịch sử dân tộc Việt nam đã sản
sinh và nuôi dưỡng nhiều tấm gương nhà giáo. Người thầy- người cô
phải là người vắt trọn công sức và tâm huyết để trao lại cho học trò của mình
một thứ tài sản vô giá: “Đạo làm người”.
D
Noi gương bao thế hệ nhà giáo đi trước, bản thân tôi cũng là một giáo viên -
giáo viên chủ nhiệm lớp. Tôi luôn tâm niệm dạy dỗ giáo dục cho các em trở
thành những con người hữu ích cho xã hội, xứng đáng là một trong những hình
ảnh đẹp, đúng như lời Bác Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Nghề dạy học là là
nghề cao quí nhất trong tất cả các nghề cao quí vì nó sáng tạo ra những con
người sáng tạo”.
Từ nhận thức trên, tôi nhận thấy người giáo viên chủ nhiệm lớp là người có
vai trò hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ
trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Hay nói cách khác: Công tác chủ nhiệm
lớp là một công tác có vị trí rất đặc biệt trong việc rèn luyện cho học sinh. Người
giáo viên chủ nhiệm không chỉ dạy cho các em về kiến thức mà còn hướng dẫn
cho các em về cách sống, cách làm người; không thể chỉ chú trọng dạy tri thức
mà quên đi việc rèn luyện đạo đức cho các em. Phối hợp rèn luyện cả hai mặt :
Đức – Trí là góp phần hoàn thiện nhân cách cho các em. Đó cũng là đặc thù của
công tác chủ nhiệm lớp.
Lê Thị Châu Loan
- 1 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
A. PHẦN LÍ DO VÀ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG:
I. Lí do chọn đề tài:
Ngày nay, sự biến đổi của điều kiện kinh tế - xã hội đã tác động không nhỏ
tới đời sống đạo đức nói chung, đạo đức của học sinh nói riêng. Sự tác động của
kinh tế thị trường làm cho đạo đức xã hội theo hai chiều hướng: tích cực và tiêu
cực. Đạo đức học sinh ngày càng có gì đó bất ổn. Hàng ngày, đâu đó lại xảy ra
những vụ việc học sinh đánh nhau, học sinh đánh thầy giáo, Gần đây, số vụ
bạo lực học đường diễn ra dày đặc (Theo báo Thanh Niên số 95- 5217).
Là người thầy, người cô, tôi lấy làm xót xa trước thực trạng như thế. Đôi lúc
tôi cũng đã hoang mang khi nghĩ đến: nếu có một ngày nào đó học sinh thân yêu
của chúng ta sẽ quay lưng lại với truyền thống: “Tôn sư trọng đạo”. Như vậy
đáng hối tiếc biết bao. Để góp phần nhỏ bé vào việc dạy dỗ các em, cải biến
được phần nào tư tưởng lệch lạc của một số học sinh. Nhất là đối với lứa tuổi
tiểu học. Chính vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp góp phần thực hiện
tốt công tác chủ nhiệm lớp”.
II. Khảo sát thực trạng:
Thực tế đã chứng minh, hiện nay mọi hoạt động giáo dục đều diễn ra trong
bối cảnh xã hội mang tính dân chủ rất cao và việc thực hiện hoá ấy trước hết
được nhìn nhận: giáo viên và học sinh cùng đối thoại Công nhận quyền của mỗi
người (Học sinh không còn sợ giáo viên như ngày xưa). Học sinh bây giờ có
tiếng nói riêng. Thế nhưng đôi lúc hơi thái quá: một số em tỏ thái độ không tôn
trọng giáo viên; gặp giáo viên cũ không muốn chào; học sinh nói tục, chửi thề
khá phổ biến. Hai năm học 2008 - 2009 và 2009 - 2010, tôi đều được phân công
chủ nhiệm lớp 4. Những ngày đầu nhận lớp, tôi vừa mừng lại vừa lo. Mừng vì
mình được cống hiến một phần phục vụ cho mái trường Tiểu học Hưng Long 1.
Lê Thị Châu Loan
- 2 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
Lo vì chủ nhiệm lớp 4, lứa tuổi: lớn không ra lớn, nhỏ không chịu nhỏ. Sự nhận
thức của các em còn quá non trẻ. Sau khi nhận lớp trong một thời gian ngắn (hơn
một tháng), thực trạng của lớp hiện ra rõ nét:
- Học sinh nam thích hơn thua với nhau tạo ra những gây cấn, ẩu đả nhau.
- Học sinh nữ chia bè, chia phái, chia nhóm mất đoàn kết nội bộ.
- Nề nếp ăn, ngủ không ổn định.
- Học sinh hay bị mất đồ dùng học tập
- Một số em thích học bài thì học, không thích thì thôi.
- Ngồi trong lớp hay làm việc riêng trong những tiết bộ môn
Để giúp các em cân bằng lại những hành vi đạo đức, đồng thời vẫn giữ
được sự tự tin trong học tập và các hoạt động, tôi đã xây dựng cho mình một kế
hoạch chủ nhiệm với nội dung và biện pháp sau:
B. PHẦN NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
I. Cơ sở lí luận:
Lứa tuổi học sinh lớp 4-5 là lứa tuổi bắt đầu có những diễn biến tương đối
phức tạp trong suy nghĩ và hành động. Từ thực trạng của lớp, từ nhận thức trên,
tôi thấy người giáo viên chủ nhiệm lớp là người có vai trò rất quan trọng trong
việc hướng dẫn, chỉ đạo và đào tạo học sinh. Người giáo viên chủ nhiệm là
người đóng rất nhiều vai trò: vừa là người thầy, người cô nhưng cũng là người
mẹ, người cha và cũng sẽ là người bạn thân thiết để nắm được những tâm tư tình
cảm của các em. Từ đó người giáo viên mới có thể hướng các em theo đúng con
đường của mình. Giáo viên chủ nhiệm quản lí lớp tốt thì mọi giảng dạy sẽ được
tiến hành thuận lợi. Lớp có nền nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt
hơn.
Lê Thị Châu Loan
- 3 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
II. Cơ sở thực tiễn:
1. Thuận lợi:
* Quá trình giáo dục được diễn ra dưới sự chỉ đạo sâu sát, sự quan tâm
của Ban Giám Hiệu nhà trường và của lãnh đạo cấp trên.
* Học sinh được học bán trú dưới mái trường đầy đủ tiện nghi: Phòng học,
bàn ghế khang trang, thoáng mát, đầy đủ ánh sáng; khu vệ sinh sạch sẽ; khuôn
viên trường rộng rãi, có sân chơi bổ ích.
Song song với những thuận lợi như trên thì người giáo viên chủ nhiệm
gặp cũng không ít khó khăn trong công tác chủ nhiệm:
2. Khó khăn:
Học sinh lớp 4 nói riêng và học sinh trường Tiểu học Hưng Long I nói
chung: đa phần các em xuất thân từ những gia đình lao động biển, chỉ có một số
ít các em là con em cán bộ công nhân viên.
Vì điều kiện về mưu sinh thường xuyên phải đi biển nên có nhiều phụ
huynh chưa thực sự quan tâm tới việc học và rèn luyện đạo đức của con em
mình.
Vì môi trường sống, ít nhiều các em chịu ảnh hưởng của lối nói ( cộc
cằn, )lối sống (cẩu thả, luộm thuộm ) nên khi học bán trú cũng gặp không ít
khó khăn khi dạy và giáo dục các em.
Một số ít phụ huynh còn khoán trắng cho nhà trường trong cả việc chăm
sóc và dạy dỗ các em.
Sự tràn ngập của các luồng văn hoá cũng gây khá nhiều khó khăn cho
công tác chủ nhiệm của mỗi thầy cô.
Lê Thị Châu Loan
- 4 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
III. Điều kiện để công tác chủ nhiệm đạt hiệu quả:
- Giáo viên phải thực sự yêu thương học trò, xem học trò như con em của
mình. Đồng thời người giáo viên phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai trò
của người thầy trong lớp học.
- Người giáo viên phải biết tổ chức, bao quát và xử lí tình huống mới dành
được sự tin tưởng, tình cảm yêu mến của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm không
chỉ là người đứng ra chỉ đạo điều khiển lớp, dạy các em kiến thức về văn hoá, kĩ
thuật mà còn dạy cho các em về nề nếp, cách sống, cách làm người và cách làm
chủ bản thân mình. Tức là người giáo viên phải cần có những năng lực dạy học:
+ Năng lực hiểu học sinh:
Thâm nhập vào thế giới bên trong, hiểu biết nhân cách của học sinh. Giáo
viên đi sâu vào thế giới bên trong của học sinh trên cơ sở hiểu biết về nhân cách
và các trạng thái tâm lí nhất thời của trẻ. Giáo viên biết quan sát những biểu hiện
tâm lí của học sinh trong quá trình dạy học và giáo dục.
+ Năng lực giải thích:
Làm cho học sinh hiểu được lời nói, suy nghĩ của mình một cách chính
xác.
+ Năng lực sử dụng ngôn ngữ:
Biểu đạt rõ ràng, mạch lạc ý nghĩ, tình cảm của mình; sử dụng một cách
linh hoạt ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết để diễn đạt các nội dung bài học cho
học sinh gây hứng thú và kích thích học sinh suy nghĩ tích cực và độc lập; tạo ra
tâm lí có lợi cho hoạt động học tập của học sinh.
+ Năng lực tổ chức:
Lê Thị Châu Loan
- 5 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
Tổ chức tập thể học sinh và tổ chức công việc của chính bản thân giáo
viên trong việc hướng dẫn học sinh tự học, hướng dẫn học sinh thảo luận, dạy
học theo nhóm, hướng dẫn dã ngoại và tham quan
+ Năng lực xử lí các tình huống sư phạm:
Thành công trong việc dạy học của giáo viên phụ thuộc vào việc phát hiện
kịp thời và giải quyết hợp lí những vấn đề nảy sinh trong thực tế dạy học và giáo
dục học sinh.
+ Năng lực hợp tác:
Được thể hiện ở khả năng trao đổi, chia sẻ những băn khoăn, kinh nghiệm
của bản thân, phối hợp với đồng nghiệp và những người xung quanh trong giảng
dạy, học tập và nghiên cứu…
+ Giáo viên cũng cần có năng lực phân phối sự chú ý:
Điều khiển bao quát lớp học đồng thời có thể chú ý đến 2-3 hoạt động
hoặc đối tượng khác nhau.
+ Năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả các hoạt động dạy học:
Giáo viên phải làm tốt kĩ năng biên soạn hệ thống câu hỏi, thiết kế bài
kiểm tra, tổ chức kiểm tra đánh giá, xử lí kết quả kiểm tra, thu thập kịp thời các
tín hiệu ngược để điều chỉnh việc học của học sinh và điều chỉnh việc dạy của
bản thân.
IV. Một số phương pháp và hình thức tổ chức xây dựng giúp công tác chủ
nhiệm lớp đạt hiệu quả:
1. Nắm vững đặc điểm tình hình lớp:
Vào đầu năm học, tình hình nề nếp của các em chưa ổn định, bản thân tôi
trực tiếp gặp lại giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn lớp cũ để nắm tình
hình về mặt mạnh, mặt yếu của từng em, đồng thời xem xét tình hình đạo đức và
Lê Thị Châu Loan
- 6 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
học lực thông qua sổ điểm, học bạ năm học trước (Cụ thể về học lực và hạnh
kiểm) của từng học sinh.
Nắm lại thông tin về học sinh thông qua một phiếu điều tra mà tôi đã cho
học sinh tự ghi để biết được hoàn cảnh, nơi ở, điện thoại, điều kiện kinh tế, nề
nếp sinh hoạt, quan hệ bạn bè
Từ điều tra sơ khảo như vậy, tôi dễ dàng nắm bắt được mặt mạnh, mặt yếu
của từng cá nhân. Từ đó bầu ra ban cán sự lớp và lập ra kế hoạch chủ nhiệm cụ
thể.
2. Lập kế hoạch chủ nhiệm:
Cùng với kế hoạch của nhà trường, căn cứ vào tình hình cụ thể, tính đặc
thù của lớp hiện tại, tôi lên kế hoạch cụ thể, chi tiết cho lớp theo tuần, theo
tháng.Trong lớp học, ngoài đội ngũ ban cán sự lớp, xây dựng thêm một đội cờ đỏ
để theo dõi các mặt hoạt động. Mỗi tổ có sổ theo dõi về các mặt hoạt động và
học tập. Cuối tuần trong tiết sinh hoạt tập thể tổ trưởng báo cáo cho lớp trưởng,
lớp trưởng tổng hợp dưới sự giám sát chặt chẽ của đội cờ đỏ để giáo viên chủ
nhiệm có hướng cùng các em khắc phục khuyết điểm, biểu dương ưu điểm. Trên
cơ sở đó giáo viên cùng ban cán sự lớp có kế hoạch thưởng phạt phân minh.
3. Giáo dục học sinh:
- Sau khi nắm thực trạng của lớp, từ tuần 5, giáo viên cùng ban cán sự lớp đã
bàn bạc cùng thống nhất bảng nội qui lớp học như sau :
Lê Thị Châu Loan
- 7 -
Để đảm bảo cho việc học tập của lớp đạt kết quả cao, để duy trì không khí học
tập và sinh hoạt nghiêm túc, tôn trọng lẫn nhau, chúng tôi – lớp 4A cùng nhau xây
dựng bản Nội quy lớp học như sau:
1/ Quyền và nghĩa vụ của học sinh:
1.1/ Quyền của học sinh:
- Mọi học sinh trong lớp được đối xử công bằng, được tôn trọng nhân phẩm,
được bảo vệ an toàn.
- Mọi học sinh có quyền học tập và tham gia các hoạt động của lớp.
1.2/ Nghĩa vụ của học sinh:
- Có nghĩa vụ tôn trọng những người khác.
- Đi học chuyên cần, chuẩn bị bài đầy đủ trước khi lên lớp.
- Ăn mặc gọn gàng, lịch sự, đúng đồng phục.
- Không nói chuyện riêng khi giáo viên đang giảng bài.
- Không được bỏ học khi không có lý do chính đáng
- Thực hiện tốt nền nếp bán trú như: ăn, ngủ đúng giờ.
2/ Quyền và yêu cầu đối với giáo viên:
2.1/ Quyền của giáo viên:
- Được yêu cầu học sinh học bài.
- Được đưa ra những hình thức kỉ luật đối với những hành vi vi phạm ghi trong
bản nội quy này.
4/ Yêu cầu đối với giáo viên:
- Đến lớp đúng giờ và chuẩn bị kĩ càng trước khi lên lớp.
- Không phân biệt đối xử với học sinh.
- Quan tâm, chăm sóc, dạy dỗ học sinh tận tình.
- Giáo dục học sinh bằng những biện pháp tích cực
* Giáo viên và học sinh lớp cùng nhau thực hiện tốt bản Nội quy này.
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
- Giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm truyền đạt tới học sinh của lớp tất cả
yêu cầu, kế hoạch giáo dục của nhà trường tới tập thể và từng học sinh của lớp
không phải bằng mệnh lệnh mà bằng sự thuyết phục, cảm hoá; bằng sự gương
mẫu của người giáo viên. Đối với học sinh, hình ảnh người thầy - người cô mẫu
mực luôn là tấm gương sáng cho các em học sinh noi theo. Do vậy, xuất phát từ
vai trò trách nhiệm và sự gắn kết với học sinh mà mỗi giáo viên chủ nhiệm phải
giàu lòng nhân ái, vị tha, kiên trì, nhiệt tình, biết tôn trọng nhân cách học sinh và
được học sinh tin yêu. Giáo viên chủ nhiệm cần có uy và có sức cảm hóa thuyết
phục, có bản lĩnh để kịp thời xử lí các tình huống sư phạm đa dạng, phải biết đối
xử khéo léo và công bằng và nghiêm minh trong nhận xét đánh giá học sinh. Đặc
biệt quan tâm đến đối tượng học sinh yếu. Việc tăng cường bồi dưỡng, phụ đạo
cho học sinh yếu là cần thiết nhưng điều quan trọng hơn vẫn là nhiệt huyết, thái
độ, cử chỉ “Thân thiện” và phương pháp giáo dục của giáo viên. Cần phải nắm
được tất cả các đối tượng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp, phải nắm
học sinh yếu và thiếu ở mảng kiến thức nào, tâm lí của các em ra sao để đưa ra
phương pháp giáo dục phù hợp. Tính “thân thiện” còn được phải thể hiện trên
từng trang giáo án. Đó là một bước chuẩn bị trước khi lên lớp. Từng trang giáo
án có thấm đẫm mồ hôi, công sức lao động, gửi gắm tình cảm thân thương trìu
mến và niềm tin hi vọng đến từng học sinh. Toàn ngành chúng ta đang triển khai
phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Ẩn sâu
bên trong của bất cứ hoạt động nào của giáo dục cũng là lương tâm, trách nhiệm
và tình thương của người làm thầy. Thầy cô giáo lên lớp giảng bài phải bằng cả
trái tim và trí tuệ của mình. Đức tính tận tuỵ, hi sinh, tất cả vì học sinh thân yêu
sẽ làm nên hình ảnh đẹp trong đôi mắt các em. Thầy tận tuỵ với nghề nghiệp là
Lê Thị Châu Loan
- 8 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
rất đáng trân trọng, thầy dạy giỏi là rất quý nhưng thầy vừa dạy giỏi vừa tận tuỵ
hết lòng vì học sinh thân yêu thì chắc chắn rằng học sinh sẽ không phụ lòng
mong mỏi của chúng ta.
Cô giáo đang hướng dẫn bài cho đối tượng học sinh TB - Yếu.
- Tạo ra môi trường thân thiện: Giáo viên luôn gần gũi, quan tâm đến các
em; luôn biết cách lắng nghe và thấu hiểu những khúc mắc của các em. Ngoài
giờ lên lớp , mỗi giáo viên sẽ là một người cha, người mẹ, người chị và hơn nữa
hãy là người bạn tâm tình của các em. Có như thế, học sinh của chúng ta mới
đặt niềm tin cùng sự chia sẻ vào người giáo viên.
Cùng tham gia hoạt động với học sinh giúp học trò thấy các thầy cô gần gũi hơn.
- Để các em hứng thú trong học tập: Giáo viên cần nâng cao kiến thức, áp dụng
nhiều phương pháp, hình thức dạy học để lôi cuốn học sinh. Quan tâm đến nhóm
bạn của học sinh, tạo ra nhiều nhóm học tập để các em cùng phấn đấu, cùng tiến
và cùng có hướng thi đua. Hoạt động nhóm cũng cần phải diễn ra linh hoạt, có
sự đồng thuận của học sinh không gò ép vào một khuôn mẫu định sẵn nhưng
cũng cần định hướng không để cho các em tự do, quá trớn.
Học sinh đang học nhóm
- Giúp học sinh được thể hiện mình, tự tin mạnh dạn trong giao tiếp: Nhà
trường không chỉ là nơi các em được thực hiện một nhiệm vụ duy nhất là học
tập, tiếp thu kiến thức từ các thầy, cô giáo mà nhà trường còn là môi trường để
các em có thể phát triển tư duy, đồng thời cũng là nơi bắt nguồn để hình thành
mối quan hệ thật sự chân tình giữa thầy và trò; giữa học sinh với nhau Khi các
Lê Thị Châu Loan
- 9 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
em học sinh dần dần trưởng thành trong môi trường có sự gắn bó hoà đồng như
vậy, cùng với những kiến thức đã tích luỹ được sẽ tạo điều kiện cho các em có
một sự tự tin nhất định, giúp các em có thể mạnh dạn trao đổi trước bạn bè, trước
các thầy cô; có khả năng giao tiếp, ứng xử hoạt bát trước tập thể, trước đám
đông. Điều này tác động rất lớn đến tâm lí của các em và là tiền đề hình thành
nên yếu tố “ Tích cực”trong mỗi học sinh. Giáo viên chủ nhiệm sẽ là đòn bẩy
cho các em học sinh được thể hiện. “Học sinh tích cực” trong từng tiết học, từng
môn học. Cùng với hoạt động học chủ đạo, giáo viên chủ nhiệm cần thu hút học
sinh vào các hoạt động do tập thể trường, lớp tổ chức như tham gia văn nghệ
( Kỉ niệm các ngày lễ : 20 -11, 22-12); thi viết chữ đẹp Để tạo sự tự tin trong
học sinh , giáo viên cần tăng hiệu quả chính mình, phải tôn trọng nhân cách học
sinh, thể hiện tình cảm chân thành tạo không khí vui tươi; phải biết lắng nghe
học sinh, tránh tình trạng giận quá mất khôn khi học sinh có khuyết điểm.
Học sinh tự tin trình bày quan điểm của mình trong giao tiếp.
- Thường xuyên trao đổi với các em về tất cả mợi lĩnh vực mà học sinh
muốn biết để các em tin tưởng và tâm sự với cô những suy nghĩ của mình; đồng
thời nhắc nhở các em không tự cao, tự đại, lạm dụng quyền hành cư xử bất công
với bạn, động viên khuyến khích, khen ngợi kịp thời. Giáo dục đạo đức học sinh,
tạo nề nếp tốt cho các em thông qua nhiều biện pháp thuyết phục; nêu gương tốt,
rèn luyện. Phương pháp nêu gương luôn được thể hiện hàng ngày, hàng buổi,
hàng giờ. Các em ở lứa tuổi này các em rất thích được khen, tuyên dương (Nhiều
lần các em nhặt được bút, vở, tiền các em đều đưa cô chủ nhiệm hoặc cô Tổng
phụ trách trả lại cho người mất.)
Phát thưởng cuối tuần.
Lê Thị Châu Loan
- 10 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
- Luôn gần gũi, quan tâm tới hoàn cảnh sống của học sinh để động viên nhắc
nhở kịp thời là tiêu chí quan trọng trong công tác chủ nhiệm. Một tuần thăm một
gia đình học sinh để hiểu rõ thực tế, khéo léo tìm cách tiếp cận gần với các em.
Chẳng hạn, tôi còn nhớ mãi: Có một lần, em V đến gặp tôi với vẻ mặt rất buồn bã
nói: Cô ơi, em muốn chuyển qua lớp khác” . Tôi hỏi mãi, em mới nói: “Bạn C nói
mẹ con yêu thích ba bạn ấy”. Tôi không khỏi sửng sốt, ngạc nhiên và phải giải
thích với hai em rằng: “ Ba bạn C là người tốt nên ai cũng quý mến, cả cô cũng
vậy, không có vấn đề gì lớn đâu”. Đấy, đôi lúc những mối quan hệ của người lớn
cũng làm cho những đứa trẻ nhạy cảm tủi thân và xấu hổ với bạn bè. Phụ huynh
cũng phải là tấm gương sáng về mọi mặt cho các em noi theo. Chính vì những vấn
đề như thế cần thiết phải có sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh kịp thời để
xoá bỏ những suy nghĩ lệch lạc trong học sinh chúng ta. Bỏ đi mọi rào cản trong
mối quan hệ với phụ huynh (nếu có). Từ đó liên hệ chặt chẽ với phụ huynh của
trường, của lớp; vận động cha mẹ học sinh có hình thức hỗ trợ giúp hoạt động của
lớp có hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm trở thành người trung gian trao đổi thông tin
giữa nhà trường và gia đình, thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội và truyền đạt những chủ
trương của nhà trường đến với gia đình đồng thời thu nhận ý kiến, nguyện vọng
của gia đình báo cáo lại cho lãnh đạo nhà trường. Qua đó gắn kết được trách
nhiệm giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh.
- Tạo mối quan hệ giữa giáo viên bộ môn và học sinh: Trong quá trình giảng
dạy, bên cạnh sự quán xuyến, theo dõi của giáo viên chủ nhiệm còn có tập thể các
thầy cô trực tiếp giảng dạy và truyền đạt kiến thức bộ môn. Trong các buổi sinh
hoạt lớp phải thật sự cởi mở và thể hiện sự quan tâm tận tình để các em có điều
kiện đề đạt ý kiến, nguyện vọng về công tác giảng dạy của giáo viên bộ môn. Qua
đó, giáo viên chủ nhiệm đúc kết có chọn lọc và chuyển tiếp nguyện vọng của học
sinh đến với các giáo viên để tập thể sư phạm giảng dạy tại lớp có tinh thần cộng
Lê Thị Châu Loan
- 11 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
đồng trách nhiệm. Đồng thời qua trao đổi, tiếp nhận thông tin từ các giáo viên
giảng dạy bộ môn, giáo viên chủ nhiệm có thể nắm bắt thêm về tinh thần thái độ
học tập, ý thức tổ chức kĩ luật, học lực của từng học sinh trong lớp. Từ đó, tạo
điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm có sự nhìn nhận và đánh giá khách quan về chất
lượng học tập của từng học sinh trong lớp đồng thời có biện pháp động viên nhắc
nhở, giáo dục phù hợp đối với từng học sinh.
- Tạo mối quan hệ giữa học sinh và nhân viên phục vụ: Đội ngũ nhân viên
trong nhà trường cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ. Giáo dục học sinh tôn trọng
tất cả những người lớn tuổi trong xã hội. Ở trường, không chỉ có thầy cô giáo mà
còn có cả một đội ngũ nhân viên phục vụ (bảo mẫu, bác bảo vệ, cô kế toán, y
tế…) những con người hàng ngày âm thầm chăm sóc cho các em .
- Tổ chức tốt các tiết học ngoài giờ lên lớp và tiết sinh hoạt tập thể cuối tuần.
Nói đến công tác chủ nhiệm lớp chúng ta không thể không nói đến các tiết sinh
hoạt tập thể. Một năm học có 35 tiết sinh hoạt tập thể. Người giáo viên chủ
nhiệm cần sắp xếp các kế hoạch của lớp vào kế hoạch chung của trường. Trong
mỗi tiết sinh hoạt ngoài việc đánh giá tình hình, đề ra kế hoạch cho tuần tới,
người giáo viên chủ nhiệm cần phải biết khéo léo lồng ghép vào giáo dục các em
bằng nhiều hình thức khác nhau như: hát, múa; kể chuyện; vẽ tranh; đọc thơ, ca
dao, tục ngữ mang tính giáo dục theo chủ đề .
* Một số ví dụ như sau:
Tuần 11 : Nội dung sinh hoạt là: “Giáo dục học sinh chủ điểm Kính yêu thầy cô
giáo”. Giáo viên tổ chức cho các em dưới các hình thức sưu tầm, tìm hiểu và thi
đọc về ca dao tục ngữ nói về lòng tôn sư trọng đạo.
Tuần 16: Nội dung sinh hoạt là: “ Tìm hiểu về những người con anh hùng của
địa phương”. Giáo viên tổ chức cho các em thi: Hái hoa kiến thức: học sinh
được thể hiện mình, được vui chơi nhưng đồng thời cũng là học kiến thức
Lê Thị Châu Loan
- 12 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
Hái hoa kiến thức tìm hiểu về lịch sử địa phương.
Tuần 17: Nội dung sinh hoạt là: “Tổ chức văn nghệ ca ngợi chú bộ đội”. Ngoài
hoạt động văn nghệ , giáo viên còn tổ chức cho học sinh kể chuyện về các chú bộ
đội.
Tuần 21: Nội dung sinh hoạt: “Tìm hiểu ngày Tết cổ truyền Việt Nam”. Ngoài
việc tìm hiểu về ngày Tết còn tổ chức cho các em vẽ tranh và trưng bày theo chủ
đề.
Tranh vẽ về ngày Tết của học sinh.
Giáo dục học sinh về ý thức tự quản, đoàn kết với bạn bè ( Tuần 20). Cũng
thông qua nội dung này giáo dục các em trong những buổi tham quan, dã ngoại,
đồng thời khi học sinh được tham gia dã ngoại, giáo viên giới thiệu thêm cho học
sinh biết thêm về những danh lam thắng cảnh tại địa phương.
Học sinh tham quan tại Suối Cát.
Trong những buổi sinh hoạt cuối tuần, học sinh và giáo viên thường có những
phút tâm tình về những điều khó nói thông qua: Hộp thư của lớp. Hoạt động này
giúp cho giáo viên và học sinh thông hiểu nhau hơn. Nhờ nó mà giáo viên nhiều
lần trở thành “Thám tử” bất đắc dĩ để giải quyết những chuyện mang tính tế nhị
của tuổi mới lớn .
Ví dụ: Có lần, một học sinh nam có đem theo một chiếc máy điện tử
tương đối đắt tiền. Hai tiết học đi qua, chiếc máy bỗng nhiên biến mất. Làm thế
nào đây? Một tình huống khó xử đối với tôi. Lục cặp các em để tìm lại chiếc
máy ư? Không thể! Gần nửa tiết học trôi qua để làm công tác tư tưởng cho học
Lê Thị Châu Loan
- 13 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
sinh. Lớp học vẫn im lặng. Tất cả như vô vọng. Ra chơi vào, đến tiết sinh hoạt
lớp, tôi tổ chức như mọi tuần. Phần tìm hiểu “ Điều em muốn nói” qua hộp thư
bắt đầu. Sau khi giải quyết hơn một nửa là những tâm tình của học sinh về nội
dung phê và tự phê. Tôi bắt gặp một tờ giấy viết vội nguệch ngoạc: : “Cô ơi, em
rất thích cái máy, em đã lấy bây giờ em trả ở dưới bục bảng”.
Như vậy cũng nhờ hoạt động này mà các em có cơ hội để sửa chữa những lỗi
lầm của bản thân để hoàn thiện mình hơn.
Hộp thư: “Điều em muốn nói”.
- Một hình thức cũng không kém phần thu hút các em trong việc thể hiện
những tâm tư, nguyện vọng của mình: Đó là khuyến khích các em viết nhật kí.
Từ cách viết nhật kí, các em có thể giãi bày được những điều uẩn khúc, chất
chứa trong lòng. Khi giải bày ra được trên trang giấy, các em có cơ hội được đọc
lại, được suy nghĩ, nghiền ngẫm và nhận thức lại suy nghĩ của mình. Viết nhật
kí cũng là hình thức giúp cho gia đình kiểm soát được những hành vi của con em
mình một cách khéo léo. Viết nhật kí còn giúp cho học sinh học tốt hơn môn
Tiếng Việt; giúp các em bày tỏ ý kiến của mình mạch lạc hơn.
- Hình thức tổ chức lớp: Mỗi học sinh có thể tham gia làm cán sự lớp
trong thời gian ngắn ( 1-2 tháng) sau đó đổi nhiệm vụ ở những vị trí khác nhau.
Mỗi khi đổi nhiệm vụ cho các em cùng với giáo viên nhận xét đánh giá việc thực
hiện chức trách, nhiệm vụ của từng em để rút kinh nghiệm. Cứ một tháng, tôi
tiến hành đổi chỗ của các em. Những điều này giúp các em chia sẻ, học tập lẫn
nhau. Lúc này tinh thần tập thể, đoàn kết, thân thiện được nâng cao.
* Bằng các phương pháp và hình thức tổ chức trên đã giúp cho công tác
chủ nhiệm lớp của tôi đạt dược những kết quả và hiệu quả rõ nét:
Lê Thị Châu Loan
- 14 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
C. PHẦN KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ:
Năm học 2008- 2009, kết quả cụ thể như sau
Qua theo dõi, nghiên cứu và thực nghiệm, tôi thấy các em đã có nhiều tiến bộ.
Học sinh chăm ngoan, học tốt với kết quả đạt được như sau:
** Kết quả cuối năm cụ thể là:
*Về hạnh kiểm: 100 % Học sinh thực hiện tốt 4 nhiệm vụ
*Về học lực : có kết quả trội hơn so với các lớp bạn: (Lớp 4A do tôi chủ nhiệm)
Lớp Giỏi Khá T. Bình Yếu
4A 14 em 19 em 0 em 0 em
4B 11 em 19 em 4 em 0 em
4C 9 em 17 em 8 em 0 em
4D 7 em 13 em 14 em 0 em
Năm học 2009 - 2010, kết quả cụ thể như sau:
* * Kết quả cuối học kì 1 cụ thể là:
* Về hạnh kiểm: 100 % Học sinh thực hiện tốt 5 nhiệm vụ
* Về học lực : có kết quả trội hơn so với các lớp bạn: ( Lớp 4A do tôi chủ nhiệm)
Lớp Giỏi Khá T. Bình yếu
4A 14 em 17 em 4 em 1 em
4B 5 em 19 em 8 em 3 em
4C 3 em 22 em 8 em 1 em
* Về phong trào - nề nếp: Thực hiện tốt các phong trào của trường, của Đội đề
ra. Phát triển mạnh công tác thi đua. Học sinh đạt giải Viết chữ đẹp cấp trường
Lê Thị Châu Loan
- 15 -
Sáng kiến kinh nghiệm Trường Tiểu Học Hưng Long 1
3/5em. Phong trào kế hoạch nhỏ đứng thứ tư trong trường. Tổng số lần nhận cờ
thi đua ở trường là: 15 lần / 30 tuần.
Cô hiệu trưởng trao cờ thi đua cho lớp.
Lời kết:
Tất cả những hình thức, phương pháp và nội dung trên cộng với lòng
yêu nghề, mến trẻ của bản thân đã giúp tôi hoàn thành được phần nào nhiệm vụ
mà trường lớp cũng như xã hội giao phó. Nhưng điều quan trọng là tôi đã tìm
được chìa khóa để mở được dù chỉ một cách cửa trong tâm hồn của các em.
Không phải giáo viên nào cũng có thể trở thành “Vạn thế sư biểu” như
thầy giáo Chu Văn An, thầy giáo Nguyễn Tất Thành…Nhưng thiết nghĩ, với
lương tâm nghề nghiệp cùng với trách nhiệm của bản thân, mỗi thầy cô giáo bao
giờ cũng là tấm gương sáng cho mấy chục học sinh của lớp, cho mấy trăm học
sinh của trường noi theo.
Hưng Long, 18 /4/2010
Người viết
Lê Thị Châu Loan
Lê Thị Châu Loan
- 16 -