Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam 2008

IM LI

Báo cáo cp nht
tình hình phát trin kinh t ca Vit Nam

BÁO CÁO CA NGÂN HÀNG TH GII
Hi ngh Nhóm T vn các nhà tài tr cho Vit Nam
Hà ni, 4-5 tháng 12 nm 2008

46852
Public Disclosure AuthorizedPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure Authorized

Báo cáo này do inh Tun Vit, Keiko Kubota và Martin Rama biên son vi óng góp ca
Noritaka Akamatsu và Valerie Kozel, di s ch o chung ca Vikram Nehru. Trn Th Ngc
Dung ph trách th ký biên son.

T
 GIÁ HI OÁI: US$ = VND16,481
NM NGÂN SÁCH CA CHÍNH PH: 1 tháng Giêng n 31 tháng 12


CÁC T VIT TT

BTC B Tài chính
BKHT B K hoch và u t
BLTBXH B Lao ng, Thng binh và Xã hi
CDS Hoán i ri do tín dng
FDI u t trc tip nc ngoài
FOB Giá xut hàng ti mn tàu
GDP Tng sn phm quc ni
HASTC Trung tâm giao dch chng khoán Hà ni
HOSE S giao dch chng khoán TP H Chí Minh
IMF Qu tin t quc t
NHNN Ngân hàng nhà nc Vit nam
NHPTVN Ngân hàng Phát tri n Vit nam
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
VAT Thu giá tr gia tng
TCTK Tng cc Thng kê
WTO T chc thng mi th gii




MC LC

T! tình trng kinh t quá nóng trong nc ti suy thoái kinh t toàn cu 1
Tâm lý th tr"ng y bin ng: 2
T
! th#t ch$t chuy n sang ni l%ng chính sách tin t 3
T! hn ch chuy n sang kích thích chính sách tài khóa 5
N& công duy trì  mc bn v'ng 6
Tng trng GDP ang ch(m li 7
Ni l%ng chính sách trong nc và suy thoái toàn cu 8

Xut khu tng mnh nhng ng trc nhiu tr ngi 9
Nh(p khu bùng phát nhng ã ch(m li 11
Thâm ht thng mi theo xu hng gim 12
N) lc trong hot ng xut khu 14
u t nc ngoài: Cam kt và thc hin 16
Khó khn ca ngành ngân hàng 17
Th tr"ng chng khoán 18
Tc  gim nghèo có th s* ch(m li 19

Hình
Hình 1. Ch s giá tiêu dùng 1
Hình 2: Hoán i ri do tín dng (CDS, 5 nm) 3
Hình 3: Tng trng tin t và tín dng 4
Hình 4: C cu ngun thu t! thu 6
Hình 5: N& nc ngoài 7
Hình 6: Tc  tng trng kinh t gn ây ca Vit Nam 9
Hình 7: Giá hàng hoá quc t 10
Hình 8: Giá hàng nh(p khu nm 2008 tng cao 12
Hình 9. Thâm ht thng mi và nh(p khu FDI 13
Hình 10. Thâm h
t thng mi và kiu hi 13
Hình 11: Các th t"ng xut khu chính 14
Hình 12: M rng th phn xut khu ca Vit Nam 15

Hình 13: Xu
t khu dt may và giày dép 15
Hình 14: Ngun vn FDI 16
Hình 15: Th tr"ng chng khoán 19

B

ng
Bng 1: Tri n vng kinh t toàn cu 2
Bng 2: Các mc lãi sut ch yu ca NHNN 4
Bng 4: C cu và Tng trng xut khu 10
Bng 5: C cu và tng trng nh(p khu 11
Bng 6: Mô ph%ng tác ng ca s suy gim kinh t i vi t+ l nghèo 20

N
m 2008 là câu chuyn ca hai cuc khng hong ni tip nhau.
Trong n,a u nm, Vit Nam gánh chu nh hng ca tình trng phát tri n quá
nóng khi ngun t! dòng vn vào  t. Kt qu là lm phát gia tng, thâm ht thng
mi, bóng bóng bt ng sn và gim sút cht l&ng u t. Hành ng quyt tâm ca
Chính ph hi tháng Ba ã dn t!ng bc n nh tình hình kinh t. M$c dù giá lng
thc và nng l&ng th gii tng cao, chính sách th#t ch$t tin t và các bin pháp hn
ch ngân sách ã góp phn h nhit tình trng bong bóng ca th tr"ng bt ng sn,
t
!ng bc kim ch lm phát và c#t gim thâm ht thng mi xung mc ki m soát
&c. Tuy nhiên, tng trng kinh t ã hng chu nh hng ca chính các chính sách
này –GDP sáu tháng u nm ã tng  mc thp nht k t! nhiu nm nay. Thc trng
kinh t qu là khá m%ng manh hi tháng Nm, khi th tr"ng n oán v mt kh nng
khng hong cán cân thanh toán. Tuy nhiên, nh'ng th, thách cam go này d"ng nh dn
ang &c kh#c phc thông qua nhóm gii pháp quyt lit ca Chính ph nh-m bình n
kinh t. Vi khi l&ng vn cam kt u t trc tip nc ngoài (FDI) k+ lc trong nm
qua, Vit Nam d"ng nh ã s.n sàng cho mt chu trình phát tri n kinh t mi.
áng tic là khng hong th hai ã di/n ra trong n,a cui nm nay. Ri ro liên
quan ti mng cho vay bt ng sn di chun ti Hoa k0 ã thi bùng cn khng
hong tài chính toàn cu vi nh'ng di/n bin khó l"ng. Tâm lý lo s& ã làm trì tr các
hot ng kinh t, co th#t các ngun tín dng và gây nguy c chch hng ca thng
mi quc t. Tri n vng kinh t ca các nc công nghip phát tri n liên tc &c iu
chnh và d báo theo hng i xung. Tuy nhiên, mc  nh hng ca tình trng suy

thoái này ti kinh t Vit Nam nh th nào thì còn cha rõ. Khu vc tài chính ngân hàng
ca Vit Nam có th s* không b nh hng trc tip vì chúng cha trc tip tham gia
vào giao dch các sn phm ri ro phc tp trên; các nh ch tài chính nc ngoài ti
Vi
t Nam có th chu nh hng nhng t+ l s h'u ca chúng còn khá khiêm tn trong
khu vc tài chính ngân hàng ca Vit nam. Tuy v(y, xut khu ca Vit Nam ch#c ch#n
s* b nh hng tiêu cc, cam kt vn FDI s* gim i áng k , th(m chí k c l&ng gii
ngân vn các d án FDI ã cam kt trc ây. Tình trng trì tr ca th tr"ng bt ng
sn s* gây khó khn cho nhiu doanh nghip, có th s* làm tng các khon n& xu gây
tn hi cho h thng ngân hàng. Tin trình ca công cuc xóa ói gim nghèo y n
t&ng ca Vit Nam c1ng s* ch(m li.
Chính ph Vit Nam ã hành ng kiên quyt trong vic gii quyt tình trng
kinh t quá nóng trong n,a u nm và xng áng &c ghi nh(n trong n) lc bình n
kinh t. Hy vng r-ng Chính ph s* tip tc s* có nh'ng gii pháp quyt lit khi phi i
m$t vi khng hong ln hai ngoài ý mun trong nm. Trên thc t, các gii pháp thích
h&p trc ht là u tiên bình n kinh t, tip tc giám sát các hot ng ngân hàng, thc
hin ch trng c cu li các ngân hàng yu kém, m bo linh hot trong iu hành và
x, lý các bt c(p ny sinh t! cán cân thanh toán. Bên cnh ó, vic h) tr& các hot ng
kinh t trong bi cnh suy gim xut khu và u t FDI c1ng ht sc quan trong. Các
gii pháp thúc y tng trng kinh t s* to ra  linh hot nht nh trong vic duy trì
tng cu, $c bit là phát tri n các c s h tng cp thit. Tuy nhiên, trong vic thc hin
các gii pháp này cn phi ht sc lu ý nh'ng yu kém v c cu kinh t nh ã bc l
trong giai
on kinh t quá nóng hi u nm. Các n) lc thúc y tng trng kinh t
trong bi cnh suy thoái toàn cu phi &c thc hin song hành vi quyt tâm ci cách,
tránh nguy c l$p li tình trng u t thiu hiu qu và bong bóng th tr"ng nh trc
ây.

1

T tình trng kinh t quá nóng trong nc ti suy thoái kinh t toàn cu
Sáu tháng trc ây, các mi quan ngi chính là làm th nào  gim nhit tình
trng kinh t phát tri n quá nóng và ki m soát xu hng lm phát gia tng v&t phm vi
ki m soát. Tuy nhiên, nhóm tám gii pháp nh-m ki m soát lm phát và bình n kinh t
mà Chính ph công b vào tháng Ba nm 2008 ã phát huy tác dng. Lm phát ã có xu
hng gim. T+ l lm phát tuy v2n  mc cao nhng d"ng nh xu hng tng giá t
bi
n b#t u t! cui nm 2007 ã kt thúc. Mc dao ng trung bình ba tháng ca ch s
giá ã gim nhanh sau khi t nh i m vào tháng 5/2008, và ã tt xung mc âm vào
tháng M"i mt (Hình 1). Chính ph ã thành công nh" có các hành ng chính sách
nhanh nhy và hiu qu  i phó vi tình trng kinh t phát tri n quá nóng.

Hình 1. Ch s giá tiêu dùng
-10
0
10
20
30
40
50
Nov-06 Feb-07 May-07 Aug-07 Nov-07 Feb-08 May-08 Aug-08 Nov-08
%
Ch s chung
Lng thc phm
C bn
trung bình 3 tháng

Ngun: Tng cc Thng kê (TCTK)

Tuy nhiên, khi tình hình kinh t trong nc có chiu hng dn ci thin thì môi
tr"ng kinh t toàn cu ã xu i mt cách nghiêm trng. Nn kinh t th gii ang bc
vào mt cuc suy thoái ln do nh'ng cú sc nguy hi m nht trên các th tr"ng tài chính
ch o gây ra k t! nh'ng nm 1930. Tng trng ca các nc ang phát tri n s* gim
mnh trong nm 2009 bi nhiu kênh khác nhau (Bng 1). Xut khu s* thu h3p do gim
cu  các nn kinh t tiên tin. Giá hàng hóa nguyên liu ang gim mnh do tri n vng
gim cu th gii. Xu th o ng&c này, m$c dù mang li hy vng cho các nc nh(p
khu hàng hoá sau khi giá hàng hoá ã tng mnh trong 1-2 nm v!a qua, nhng s* $t ra
mt yêu cu phi iu chnh i vi các nc xut khu hàng hoá, nh'ng nc cho n
nay v2n ang &c hng nh'ng iu kin thu(n l&i do cu tng. Các lung u t gián
ti
p t nhân và dòng vn ca các ngân hàng cho các nc ang phát tri n vay s* gim, i
kèm vi s st gim khng khip trong giá chng khoán, ng tin mt giá và chi phí vay
n& nc ngoài tng cao. Ngun tài tr& cho thng mi b#t u b gián on. Trong mt
2

th"i gian dài, u t trc tip nc ngoài c1ng có th s* suy yu do tri n vng tng
trng m m hn. C1ng có s quan ngi v dòng vin tr& chính thc s* b nh hng
bi ngân sách ca các nc tiên tin b th#t ch$t hn và gia tng áp lc chính tr òi h%i
các chính sách bo h cng r#n hn.

Bng 1: Trin vng kinh t toàn cu
2007 2008e 2009f 2010f
Tng trng GDP (% thay i)
Toàn th gii 3.7 2.5 0.9 3.0
Các nc có thu nh(p cao 2.6 1.3 -0.1 2.0
M 2.0 1.4 -0.5 2.0
Khu vc ng Euro 2.6 1.1 -0.6 1.6
Nh(t Bn 2.1 0.5 -0.1 1.5

Các nc ang phát tri n 7.9 6.3 4.5 6.1
ông Á 10.5 8.5 6.7 7.8
Trung quc 11.9 9.4 7.5 8.5
Thng mi th gii (% thay i) 7.5 6.2 -2.1 6.0
Giá du (US$/thùng) 71.1 101.2 74.5 75.8
Giá hàng hoá ngoài du thô (% thay i) 17.0 22.4 -23.2 -4.3
Lãi xut LIBOR, USD, 6 tháng (%) 5.3 3.3 1.9 2.5
Ngun: Ngân hàng Th gii

Tâm lý th trng y bin ng:
Cuc khng hong tài chính toàn cu bùng n s* tác ng n mi quc gia, cho
dù các chính sách trc ây và hin nay ca h v c bn có h&p lý hay không, th(m chí
ôi khi còn gây tn hi cho nh'ng nc d"ng nh ã làm tt mi th. Các nhà u t
nh(n nh tình hình kinh t Vit Nam ã xu i trong n,a u nm, sau ó ang &c
phc hi trong n,a nm cui, trc khi cuc khng hong tài chính toàn cu tác ng
n. Th tr"ng các công c hoán i ri ro tín dng (CDS) ca Vit Nam rt m%ng vì
Chính ph vay n& rt ít t! các ch n& t nhân (khong 110 triu ôla, tng ng 6%
tng d n& nc ngoài ca khu vc công tính n cui nm 2007, và ch xp x b-ng
0.5% d tr' ngoi hi ca Ngân hàng nhà nc (NHNN)).
Dù sao i n'a, bin ng ca ch s CDS c1ng a ra mt nh(n nh thú v ca
các th tr"ng v uy tín tín dng ca Chính ph Vit Nam (Hình 2). B#t u t! cui nm
ngân sách v!a qua, Vit Nam &c xp ng gi'a các nc trong khu vc &c th
tr"ng nh(n nh là có  ri ro v4 n& thp (Trung Quc, Malaysia và Thái Lan) và
nh
'ng nc ri ro cao (Philippines và Indonesia).  ri ro ca Vit Nam theo nh(n nh
là v&t các nc láng ging “ri ro cao” vào khong tháng T. Sau ó, nó ã gim xung
3

thp hn mc ca Indonesia vào n,a cui tháng 9, và d!ng li  mc tng ng vi
Philippines trong nh'ng tháng gn ây.

Mt iu rõ ràng là trong nh(n nh ca các i tác tham gia th tr"ng, khó khn
kinh t v5 mô trong nc ca Vit Nam vào n,a u nm nay ã b các s kin toàn cu
gn ây làm cho nh% bé i. Bin ng ca ch s CDS vào cui nm 2008 còn nghiêm
trng hn &t tng giá di/n ra hi cui tháng Nm, cho dù Vit Nam không phi i m$t
tr
c tip vi các công c tài chính phái sinh liên quan n vic vay bt ng sn di
chun. Tác ng gián tip t! s suy gim kinh t toàn cu không gii thích &c ht cho
i m này. Có th suy ra r-ng, Chính ph Vit Nam cn n) lc hn n'a trong th"i k0 khó
khn trc m#t, cho dù nh'ng nn móng ca nn kinh t ang &c cng c dn t!ng
bc.

Hình 2: Hoán i ri do tín dng (CDS, 5 n m)
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
Jan-08 Mar-08 May-08 Jul-08 Sep-08 Nov-08
China Indonesia
Malaysia Philippines
Thailand Vietnam

Ngun: Bloomberg

T th!t ch"t chuyn sang ni l#ng chính sách ti$n t
Vit Nam ã tri qua mt giai on tng trng tín dng khá nóng trong nm
2007. n cui quý I nm 2008 vi mc tng tín dng lên n nh i m 63%. Tng tin

t và tín dng ã tng nhanh trong nm 2007, phn ánh nhp  m rng kinh t, tình
trng tin t hóa ang di/n ra trong nn kinh t, và cu tín dng tng mnh. Tng cung
tin t ã tng khong 46%, và tng trng tín dng  mc trên 54% vào tháng 12 nm
2007 (Hình 3). Mt phn ln trong l&ng tín dng gia tng này là xut phát t! các ngân
hàng thng mi c phn (NHTMCP), vi t+ l tng trng tín dng lên n 100% trong
cùng k
0.

4

Hình 3: T ng tr%ng ti$n t và tín dng
0
10
20
30
40
50
60
70
Oct-05 Apr-06 Oct-06 Apr-07 Oct-07 Apr-08 Oct-08
(%)
Tng tin t (M2) Tng tín dung Tng huy ng tin gi

Ngun: NHNN và Qu Tin t Quc t (IMF)

Tháng 3/2008, NHNN ã áp dng chính sách tin t th#t ch$t, coi ó là mt phn
quan trng trong nhóm gii pháp n nh kinh t. Chính sách tin t ã &c sit li thông
qua mt lot bin pháp liên tc và mnh m*. NHNN d!ng mua vào ngoi t t! cui nm
2007 khi xu hng lm phát trong nc gia tng. Sau ó, u nm 2008, NHNN phát
hành tín phiu ngân hàng b#t buc nh-m rút bt thanh khon b-ng ng Vit Nam trong

h thng ngân hàng ng th"i áp dng trn lãi xut huy ng. Kt qu là, tng trng tín
d
ng ã gim mnh và làm dy lên s quan ngi v nguy c thiu ht thanh khon vào
tháng Sáu và tháng By.
Tuy nhiên, chính sách tin t gn ây ã &c ni l%ng  i phó vi cuc khng
hong tài chính toàn cu. Sau mt th"i gian  mc cao, lãi xut b#t u h (Bng 2). Cui
tháng M"i mt, NHNN ã ra quyt nh khuyn khích các ngân hàng thng mi t(p
trung vào vic cp tín dng cho sn xut, nông nghip và phát tri n nông thôn, xut khu
và nh(p khu nh'ng hàng hoá thit yu c1ng nh các doanh nghip nh% và v!a.
Bng 2: Các m&c lãi sut ch yu ca NHNN
Ngày có hiu lc
Lãi sut c bn
(%)
Lãi sut tái cp vn
(%)
Lãi sut chit khu
(%)
01 tháng 2 nm 2008 8.75 7.5 6.0
19 tháng 5 nm 2008 12.0 13.0 11.0
11 tháng 6 nm 2008 14.0 15.0 13.0
21 tháng 10 nm 2008 13.0 14.0 12.0
05 tháng 11 nm2008 12.0 13.0 11.0
21 tháng 11 nm 2008 11.0 12.0 10.0
05 tháng 12 nm 2008 10.0 11.0 9.0
Ngun: NHNN
5

T hn ch chuyn sang kích thích chính sách tài khóa
Cân i ngân sách trong tm ki m soát là nh" các chính sách tài khóa th(n trng,
giá du gi'  mc cao trong c nm 2008 và s th#t ch$t tài khóa áng k nh mt phn

trong nhóm gii pháp chính sách bình n kinh t. Chính ph d kin c#t gim chi tiêu 48
nghìn t+ ng (4,2% GDP nm 2007), b-ng cách gim chi tiêu chung ca Chính ph (tr!
chi lng và mt s chính sách xã hi khác), hy b% ho$c ình hoãn các d án u t
công không hi
u qu ho$c cha cp bách. Chính ph c1ng công b d nh s* bãi b% các
khon tr& cp liên quan n xng du.
Thâm ht ngân sách chính thc c tính vào khong 2% GDP nm 2008. Tuy
nhiên, mc s thâm ht tng th , nu tính c các khon ngoài ngân sách và hot ng ca
Ngân hàng Phát tri n Vit Nam (NHPTVN), d báo s* lên n khong 93,6 nghìn t+
ng (6,2% GDP), tng so vi mc 5,6% GDP nm 2007. Tuy nhiên, d báo th"ng tính
toán trên k hoch chi tiêu, trong khi chi tiêu thc t ca nm 2008 li thp hn k hoch.
Mt phn c#t gim chi tiêu là do b#t buc. Th nht,  i phó vi tình hình giá nguyên
v(t liu xây dng tng cao, nhiu nhà thu ã t! b% các d án u t công, chp nh(n np
pht hn là chu chi phí phát sinh. Th hai, theo yêu cu ca gói gii pháp bình n kinh
t, các b ngành và chính quyn a phng phi lên mt danh sách toàn b các d án
ang thc hin nhng không còn cn thit n'a,có kt qu thc hin kém ho$c thiu vn.
Trên c s thông tin này, B K hoch và u t (BKHT) ã iu chnh, thu h3p ho$c
ình ch 1.145 d án công vi tng giá tr hn 30 nghìn t+ ng, chim 12,7% tng vn
u t theo k hoch.
ánh giá tình hình tài khóa ca Vit Nam là mt công vic khó do chênh lch
gi
'a k hoch và chi tiêu thc t, d2n n vic s thu kt chuy n lên n vài phn trm
GDP. Con s c tính thâm ht ngân sách thông th"ng (ch6ng hn nh con s c tính
5,6% GDP nm 2007) coi các khon kt chuy n vn. Nu tính các khon kt chuy n là s
thu s* làm thay i quan nim này. Trên c s ó, ly ví d thâm ht ngân sách nm 2007
lên n 3,2% GDP. K c khi không s,a li, s liu ca ba quý u nm 2008 cho thy
ngân sách Chính ph hi d th!a. iu này chng t% Vit Nam ã có nh'ng iu chnh
tài khóa áng k trong nm 2008. Tuy nhiên, t &c kt qu kh quan này phn ln là
nh" ngun thu t! du tng mnh, vi t+ l t khong 21% tng thu ngân sách nm
2008.

Tng ngun thu, không k du, d báo s* tng 26% trong nm 2008, ch yu do
tng thu thu giá tr gia tng (VAT) và thu xut nh(p khu (Hình 4). Trái vi nhiu d
báo, t+ trng ngun thu liên quan n thng mi không gim, cho dù Vit Nam ã gim
thu nh(p khu nh-m thc hin các cam kt gia nh(p T chc Thng mi Th gii
(WTO) và tip tc nh'ng th%a thu(n ã cam kt trong Khu vc M(u dch T do ASEAN.
Thc t này mt phn là do vic gim thu nh(p khu theo WTO không thc ln. Nhng
quan trng hn, nh(p khu tng ã khin thu nh(p khu &c thu trên mt c s ánh
thu rng hn. Hn n'a, Chính ph ã b#t u thc hin chng trình hin i hóa ngành
h
i quan, mt n) lc không nh'ng ch to thu(n l&i cho thng mi mà d kin còn góp
phn nâng cao hiu qu hành thu.
6

Hình 4: C' cu ngu(n thu t thu
(Phn trm trong tng thu thu)
2007
VAT
26%
Thu XNK
14%
Thu tài
nguyên
7%
Thu
TTB
7%
Thu
khác
4%
Thu

TNCN
3%
Thu
THDN
39%

9 tháng u n m 2008
Thu XNK
17%
VAT
29%
Thu
THDN
35%
Thu
TNCN
3%
Thu
khác
3%
Thu
TTB
6%
Thu tài
nguyên
7%

Ngun: B Tài chính (BTC)

i ôi vi vic c#t gim chi tiêu, Chính ph li a ra nhiu quyt nh s* gây áp

lc áng k cho ngân sách trong nh'ng nm tip theo. Chính ph ã phê duyt tng
lng hu và các khon tr& cp xã hi thêm 15% k t! tháng 10/2008, tc là ba tháng
sm hn so vi k hoch. Ngoài ra, tr& cp cho cán b công chc lng thp và quân
nhân c1ng ã &c phê duyt. Chính ph c1ng iu chnh li chun nghèo quc gia nm
2008, iu này có ý ngh5a rt ln v chi phí xã hi. Nh'ng bin pháp này, m$c dù tn
kém, nh
ng li quan trng  gii t%a nh'ng tác ng mà ng"i nghèo và i t&ng yu
th trong dân c có xu hng phi gánh chu do mc lm phát hai con s gn ây và cuc
khng hong tài chính toàn cu gây ra.
Chính ph hin ang chun b mt gói gii pháp chính sách cp bách nh-m i
phó vi tình hình suy gim kinh t toàn cu. Gói gii pháp này bao gm: (1) Thúc y
sn xut và y mnh xut khu; (2) Các gii pháp chính sách kích cu u t và tiêu
dùng; (3) Chính sách tin t và chính sách tài chính; (4) Gim nghèo và m bo an sinh
xã hi; và (5) tng c"ng qun lý iu hành  tt c các cp. Hin v2n còn cha rõ ý
ngh5a tác ng v ngân sách ca gói gii pháp chính sách này, song d kin chi tiêu s*
tng lên. Các cuc tho lu(n hin nay ang xoay quanh mc chi tiêu 1 t+ ôla hay
khong 1% GDP d kin ca nm 2008.

N công duy trì % m&c b$n v)ng
Mt nghiên cu &c tin hành gn ây v tính bn v'ng ca n& công ã cho thy
v th n& nc ngoài ca Vit Nam v2n còn rt v'ng ch#c, k c sau khi ã tính n tác
ng ca cuc khng hong tài chính toàn cu. Tng n& nc ngoài ca khu vc công
tính n cui nm 2008 c tính b-ng 25% GDP (31,5% nu tính c n& ca khu vc t
nhân). Vi gn 2/3 trong s n& ó là $c bit u ãi, t+ l tr n& trên xut khu v2n còn
7

rt thp, khong 5%. Vì th, Vit Nam &c ánh giá là quc gia ít ri ro liên quan n
cng th6ng v n& nc ngoài (Hình 5).

Hình 5: N nc ngoài

0
5
10
15
20
2002 2003 2004 2005 2006 2007e
US$ billion
Các ngun t nhân khác
NHTM
Trái phiu
Song phng
a phng

Ngun: BTC

Ki m nh v kh nng b cng th6ng (tài chính) cho thy, n& ca Vit Nam s* có
th tr nên khó qun lý nu qui mô n& ln (30% GDP) ho$c tin ng ca Vit Nam mt
giá kéo dài. Còn có nh'ng ri ro do vic Chính ph có th vay nh'ng khon n& ln
không
nh trc vi các iu kin u ãi, ho$c có các khon n& d phòng ln gây ra.

T ng tr%ng GDP ang chm li
Các gii pháp chính sách nh-m kim ch lm phát và bình n kinh t ã tác ng
ti tc  tng trng kinh t và &c d báo s* thp hn so vi mc tiêu  ra t! u
nm. Trong 9 tháng u nm 2008, GDP tng 6,5% là mc thp nht k t! nm 2000
(Bng 3).

Bng 3: Tng sn ph*m quc ni
2006 2007 Q1-08 Q2-08 Q3-08
Tng sn phm xã hi 8.2 8.5 7.4 5.8 6.5

Nông lâm ng nghip 3.4 3.4 2.9 3.1 4.7
Công nghip và xây dng 10.4 10.6 8.1 6.0 7.2
Công nghip 10.2 10.2 8.9 7.7 10.0
Xây dng 11.0 12.0 3.3 -0.5 -1.9
Dch v 8.3 8.7 8.1 7.2 6.6
Ngun: TCTK và c tính ca Ngân hàng Th gii
8

Ngành nông, lâm ng nghip tng 3,6% trong chín tháng u nm 2008, m$c dù
g$p di/n bin th"i tit không thu(n l&i, v!a lt bão v!a hn hán. Giá tr gia tng ca
ngành nông nghip nói riêng tng 3,1% nh" kt qu áng khích l ca v lúa hè thu. Tính
riêng v hè thu, sn l&ng lúa ã tng hn 1 triu tn.
Trong chín tháng u nm, giá tr gia tng công nghip tng 7,1% so vi nm
trc. Giá tr gia tng ca ngành khai khoáng gim 4,7% do khai thác du m% gim.
Ngành b
 tác ng mnh nht là ngành xây dng vi mc gim 0,3% (mt kt qu kém
c%i nht trong nhiu nm) ch yu là do v4 bong bóng bt ng sn. Trong ngành công
nghip, giá tr sn xut ca khu vc kinh t t nhân trong nc tng 21% trong khi các
doanh nghip nhà nc tng 5,5% so vi nm trc.
Ch s bán l7, mt ch s v mc tiêu dùng, ã tng gn 31% trong m"i tháng
u nm 2008 so vi 23% cùng k0 nm 2007. Tuy nhiên, tng mc bán l7 hàng hóa và
dch v ch tng khong hn 6%, sau khi ã loi tr! tác ng ca tng giá.

Ni l#ng chính sách trong nc và suy thoái toàn cu
D"ng nh tt c u nht trí r-ng khng hong tài chính toàn cu s* nh hng
ti Vit Nam và s* làm gim tc  tng trng kinh t ca Vit nam trong nm 2009.
Tuy nhiên, khó có th nht trí vi nhau v mc  nh hng ó &c l&ng hóa nh th
nào. ã có rt nhiu iu chnh d báo tng trng kinh t ca các nc phát tri n và u
i ti kt qu là tri n vng kinh t toàn cu s* xu i trong th"i gian ti. Tuy nhiên, mi
d báo c1ng tùy thuc vào rt nhiu vào các bin s cha &c xác nh rõ ràng.

M
t trong s các bin s này là mi quan ngi v kh nng phc hi ca Vit
Nam t! các khó khn kinh t v5 mô ca chính mình. Gói gii pháp chính sách ban hành
tháng 3/2008 bao gm chính sách th#t ch$t tin t và ngân sách. Các gii pháp này ã làm
gim áng k tc  tng trng kinh t, $c bit là trong quý 2/2008. So vi cùng k0,
GDP ã gim t! mc 7,4% trong quý 1/2008 xung còn 5,8% trong quý 2/2008. Tuy
nhiên, tng trng quý 3 ã khôi phc &c phn nào, góp phn a tng trng GDP
chín tháng u nm nay tng 6,5% (Hình 6). Vi chính sách v5 mô ang &c ni l%ng và
xu hng lm phát gim thì có th hy vng vào mc tng trng nhanh hn. Ti th"i
i m này thì khó có th d báo liu các gii pháp kích cu trong nc có th ngn ch$n
&c nh hng ca suy thoái kinh t toàn cu nh th nào.










9

Hình 6: Tc  t ng tr%ng kinh t gn ây ca Vit Nam
0
1
2
3
4
5

6
7
8
9
10
q1-
03
q3-
03
q1-
04
q3-
04
q1-
04
q3-
05
q1-
06
q3-
06
q1-
07
q3-
07
q1-
08
q3-
08
GDP year-on-year growth (in percent)

Ngun: TCTK

Ngoài ra, c1ng còn cha rõ ràng v tác ng nh hng ca tình hình kinh t
trong các nc i tác ti các hot ng kinh t ca Vit Nam. Vi mc  hi nh(p còn
khiêm tn ca th hng ngân hàng Vit Nam vào các “sn phm tài chính nguy hi” toàn
cu và t+ trng nh% bé ca các ngân hàng nc ngoài  Vit Nam, hy vng r-ng khng
hong tài chính toàn cu d"ng nh s* không gây nhiu tác ng xu ti khu vc tài
chính c
a Vit nam. Tuy nhiên, khng hong kinh t toàn cu ch#c ch#n s* gây nh
hng ti th tr"ng xut khu và lung vn u t vào Vit Nam. Tuy nhiên, iu này
c1ng không hoàn toàn rõ ràng. Thí d, nu hàng hóa ca Vit Nam có kh nng tính cnh
tranh thì chúng s* không b nh hng trc tình hình gim nhu cu nh(p khu ca các
nc công nhip phát tri n.

Xut kh*u t ng mnh nhng &ng trc nhi$u tr% ngi
Kt qu xut khu nm 2008 v2n rt áng khích l, cho dù nn kinh t toàn cu có
m m. Các s liu 11 tháng u nm cho thy kim ngch xut khu ã tng n t&ng 
mc 34%, trong ó xut khu ngoài du thô tng 35% (Bng 4). T+ l xut khu hàng
hoá so vi GDP tng c v tng s l2n xut khu ngoài du thô. Cho dù có nh'ng hn ch
v nng lc khai thác, kim ngch xut khu du thô v2n rt cao. Tính n tháng 11, khi
l&ng du thô xut khu gim 10% so vi nm trc, nhng doanh thu t! xut khu du
li tng 31%. áng chú ý là kim ngch xut khu du thô tng lên trong hai nm gn ây
hu nh u do tng giá ch không phi tng sn l&ng. Doanh thu t! du thô tip tc là
mt phn quan trng trong ngân sách nhà nc và c tính óng góp n khong 21%
vào tng ngun thu ngân sách nm 2008. Vit Nam c1ng &c l&i t! giá các nông sn
cao, trong
ó kim ngch xut khu go tng 89% trong 11 tháng u nm 2008, m$c dù
Chính ph ã có nh'ng bin pháp iu chnh xut khu go hi tháng 4 do quan ngi v
vn  an ninh lng thc và n) lc bình n giá c trong nc.

10

Bng 4: C' cu và T ng tr%ng xut kh*u
Tng trng (%)

Giá tr (triu
$), 2007
2006 2007 11M-07 11M-08
Tng kim ngch xut khu 48,561 22.8 21.9 20.0 34.0
Du thô 8,488 12.1 2.4 -2.3 30.9
Ngoài du thô 40,074 25.9 27.1 26.0 34.7
Go 1,490 -9.3 16.8 14.0 89.1
Các nông sn khác 4,696 42.0 31.3 33.0 20.2
Hi sn 3,763 22.6 12.1 11.9 24.8
Than 1,000 36.6 9.3 9.1 50.5
Dt may 7,750 20.6 32.8 32.0 19.1
Giày dép 3,994 18.2 11.2 9.5 18.3
in t, và máy tính 2,154 19.7 26.1 24.6 29.5
Th công m ngh 825 10.9 30.9 32.1 87.5
Sn phm g) 2,404 23.7 24.4 23.7 18.6
Hàng hóa khác 11,996 38.7 37.6 35.5 51.1
Ngun: TCTK

Giá xut khu hàng nông sn tng ã giúp duy trì &c giá tr xut khu các m$t
hàng này tng trong nm 2008. Giá tr xut khu cà phê tng 6,6% trong 11 tháng u
nm, cao su tng 25% và ht iu tng 47%. Giá xut khu cao c1ng giúp bù #p li s
suy gim khi l&ng xut khu nh'ng m$t hàng ó. Tuy nhiên, giá quc t ca nhiu m$t
hàng d
 kin s* gim mnh trong nm 2009 (Hình 7).

Hình 7: Giá hàng hoá quc t
0
100
200
300
400
500
Nov-03 Nov-04 Nov-05 Nov-06 Nov-07 Nov-08
Index (tháng 1/2003 = 100)
Nng lng
Lng thc
Kim loi và khoáng cht

Ngun: Ngân hàng Th gii
11

Nhp kh*u bùng phát nhng ã chm li
Hot ng u t sôi ng trong hai nm qua cng vi s tng giá các m$t hàng
nh(p khu ã góp phn làm tng mnh giá tr nh(p khu. Các nhóm hàng nh(p khu
chính có s gia tng mnh là máy móc, thit b, sn phm xng du và các u vào sn
xut khác phc v cho nhu cu m rng nhanh chóng ca các hot ng kinh t. Giá tr
nh(p khu máy móc thit b, nhóm hàng chim n 17% tng giá tr nh(p khu, ã tng
35% m
t nm trong 11 tháng u nm nay. Nh(p khu thép tng 46% v m$t giá tr và
9% v khi l&ng, khin các nhà nh(p khu thép ã phi tìm cách tái xut vì d báo cu
v s#t thép trong nm 2009 s* gim. Nh(p khu ô tô c1ng ch(m li k t! n,a cui nm,
mt phn do thu nh(p khu cao. Tuy nhiên giá tr nh(p khu ô tô v2n tip tc tng, vi
mc tng lên n 95% so vi cùng k0 nm trc (Bng 5).

Bng 5: C' cu và t ng tr%ng nhp kh*u

Tng trng (%)

Giá tr
(triu $),
2007
2006 2007 10M-07 10M-08
Tng giá tr nh(p khu 62,682 21.4 39.4
33.1 38.4
Sn phm xng du 7,710 18.8 29.2
20.0 58.3
Máy móc thit b 11,123 25.5 67.8
56.3 34.6
Máy tính và hàng in t, 2,958 20.0 44.5
43.8 28.1
D&c phm 703 9.2 28.3
28.1 20.8
Nguyên ph liu dt, may, da 2,152 -14.5 10.3
22.4 13.3
S#t thép 5,112 0.2 74.1
61.5 46.3
Phân bón 1,000 5.9 45.5
33.6 69.7
Cht d7o 2,507 28.2 34.4
33.7 23.8
Vi 3,957 24.4 32.6
50.4 15.0
Hóa cht 1,466 20.4 40.7
38.5 30.3
Sn phm hóa hc 1,285 19.7 27.6
41.6 31.3

Ô tô (COMP/CKD/IKD) 1,881 -18.6 93.6
89.6 94.7
S&i dt 741 60.2 36.3
34.7 10.4
Thuc tr! sâu 383 25.3 25.4
36.8 34.8
Bông 267 31.0 22.1
25.4 65.4
Giy các loi 600 31.2 26.2
24.3 28.9
Hàng hóa khác 18,835 40.4 27.3
17.0 38.5
Ngun: TCTK

Giá tr nh(p khu tng mnh c1ng có nguyên nhân là do giá các m$t hàng nh(p
khu tng cao. Giá nh(p khu sn phm xng du, s#t thép, phân bón và lúa mì trong 9
tháng
u nm 2008 tng lên ã làm tng tng giá tr nh(p khu ca Vit Nam thêm 2,3
t+ ôla (Hình 8).

12

Hình 8: Giá hàng nhp kh*u n m 2008 t ng cao
0
20
40
60
80
100
120

Phân bón Xng du Lúa m St thép
%

Ngun: TCTK và c tính ca Ngân hàng Th gii

Thâm ht th'ng mi theo xu hng gim
Thâm ht thng mi (tính theo giá f.o.b) n cui nm nay d kin s* lên n
20% GDP. ây là mt mc thâm ht ln, dù tính theo bt k0 thc o nào. Có du hiu
cho thy nm 2008 là mt nm bt th"ng nhiu hn ch ây không phi là s khi u
ca mt xu hng mi. Thâm ht thng mi t nh vào tháng 12/2007, ri gim mnh
vào tháng 6/2008,
iu này có th phn ánh tác dng ca các bin pháp hành chính tình
th nh-m kim ch nh(p khu, ri sau ó ã gim thp hn so vi xu hng chung k t!
tháng Tám. Ngoài ra, trong tình hình c th ca Vit Nam thì có th chp nh(n mt mc
thâm ht thng mi áng k . Thâm ht thng mi trong quá kh ch yu là do lung
vn vào Vit Nam. u t trc tip nc ngoài nói riêng ã to ra nhu cu nh(p khu ln
trong ng#n hn nhng ng&c li c1ng to kh nng xut khu v trung hn (Hình 9).
Vit Nam ã nh(n &c ngun kiu hi áng k và ây là ngun có th &c dùng
tài tr& cho nh(p khu. Ngun kiu hi v Vit Nam v2n tip tc tng trong các nm qua
do ng"i Vit Nam  nc ngoài ã tng c"ng u t vào các c hi trong nc (Hình
10). Tuy nhiên, l&ng kiu hi tng không kp vi mc tng mnh m* ca thâm ht
thng mi trong hai nm v!a qua. L&ng kiu hi c1ng có th b suy gim trong th"i
gian ti do khng hong kinh t toàn cu tuy ánh giá này v2n cha ch#c ch#n tính n
th"i i m hin ti.

13

Hình 9. Thâm ht th'ng mi và nhp kh*u FDI
-1
1
2
3
4
Nov-03 Nov-04 Nov-05 Nov-06 Nov-07 Nov-08
thâm ht thng mi
nhp khu ca khu vc có vn TNN
t US$

Ngun: TCTK

Hình 10. Thâm ht th'ng mi và ki$u hi
0
4
8
12
16
20
2003 2004 2005 2006 2007e 2008f
t US$
Thâm ht thng mi Kiu hi

Ngun: TCTK và IMF

Bt chp lung kiu hi chuy n v nc rt ln, thâm ht tài khon vãng lai v2n 
mc cao gn 10% GDP nm 2007. Thâm ht tip tc m rng trong nm 2008 và có th
ti gn 12% GDP. Cán cân vãng lai nm 2009 ca Vit nam s* hoàn toàn ph thuc vào
kt qu xut khu và gii ngân FDI trong bi cnh suy thoái kinh t toàn cu.



14

N+ l,c trong hot ng xut kh*u
Nhu cu nh(p khu ca th gii d kin s* suy gim trong nm 2009, và có th s*
suy gim mnh m*. Yu t này s* tác ng tiêu cc ti xut khu ca Vit nam. Tuy
nhiên, Vit Nam có th gim thi u các tác ng này nu tip tc gi' &c th cnh tranh
vi các i th ca mình, ng th"i a dang hóa và m rng thêm &c các th tr"ng
xut khu mi. Th tr"ng và m$t hàng xut khu s* là yu t then cht trong hoàn cnh
th
c ti/n nay.
Hoa k0 v2n tip tc là th tr"ng xut khu ch lc ca Vit Nam. T+ trng xut
khu hàng hóa ca Vit nam sang Hoa k0 v2n tip tc tng trong nh'ng nm gn ây. Th
tr"ng Hoa k0 tip nh(n hn 20% tng kim ngch xut khu ngoài du thô ca Vit Nam
(Hình 11). V2n nh các nm trc, các th tr"ng xut khu quan trng khác ca Vit
Nam là EU, các nc ASEAN, Nh(t Bn và Trung Quc. Cho n nay, Vit Nam v2n
hot ng tt trên th tr"ng M, t!ng bc tng th phn so vi các i th cnh tranh
nh Bng-la-ét và Thái lan (Hình 12).

Hình 11: Các th tng xut kh*u chính
(t+ trng trong xut khu ngoài du thô)
5
10
15

20
25
Trung quc Nht bn ASEAN EU Hoa k
T trng ngoài du thô (% )
2006 2007 2008

Ngun: TCTK








15

Hình 12: M% rng th phn xut kh*u ca Vit Nam
T trng trong nhp khu ca Hoa k
0.0
0.5
1.0
1.5
Jan-05 Jun-05 Nov-05 Apr-06 Sep-06 Feb-07 Jul-07 Dec-07 May-08
%
Bangladesh Thailand Vietnam

Ngun: IMF

Dt may và giày dép v2n là nh'ng m$t hàng xut khu chính ca Vit Nam. Xut

khu hàng dt may trong 11 tháng u nm nay tng 19%. M là th tr"ng ln nht ca
xut khu hàng dt may, chim n 57% tng xut khu hàng dt may ca Vit Nam
(Hình 13). Vi vic Vit Nam tr thành thành viên ca WTO, M ã bãi b% hn ngch áp
$t cho xut khu hàng dt may. Tuy nhiên, hn ngch ó ã b thay th b-ng mt c ch
giám sát m
i dành cho mt s nhóm hàng “nhy cm”. Các nhà sn xut hàng dt may lo
ngi r-ng c ch giám sát này có th &c dùng  hn ch xut khu. Cho dù bn thân
c ch này không có ngh5a là báo trc các v kin chng bán phá giá s#p xy ra nhng
qu thc vic giám sát ó ã có nh'ng tác ng hn ch các n hàng.

Hình 13: Xut kh*u dt may và giày dép
Xut khu dt may
0
20
40
60
9T-06 9T-07 9T-08
Hoa k EU

Xut khu dày dép
0
20
40
9T-06 9T-07 9T-08
Hoa k EU

Ngun: TCTK
16

Xut khu giày dép trong 11 tháng u nm ã tng 18%, bt chp v kin chng

bán phá giá ca EU, ni nh(p khu gn mt n,a tng khi l&ng xut khu giày dép ca
Vit Nam. áng lu ý là xut khu giày dép sang EU và M ã tng ln l&t là 16% và
14%, tc là tc  tng cao hn so vi nm ngoái.

u t nc ngoài: Cam kt và th,c hin
FDI cam k
t c tính s* t n mc cao k+ lc là khong 60 t+ ôla trong nm
nay. L&ng gii ngân, k c ca các nhà u t trong nc, tng 38% mt nm tính n
cui tháng 10/2008, chim khong 10% GDP (Hình 14).
Cam kt FDI rõ ràng ã tng mnh sau khi Vit Nam gia nh(p WTO. Các nhà u
t không ch coi vic Vit Nam là thành viên ca WTO nh mt c hi  m rng u
t mà nó còn cng c thêm tính tiên liu và s “cam kt” theo ui các chính sách ci
cách mà Vit Nam ã khi xng. L&ng gii ngân không ch(m li mt cách rõ rt k t!
khi khng hong toàn cu b#t u bùng n. iu này có th thay i khi mt s nc ch
u t g$p khó khn hn v kinh t. $c bit áng lo ngi là tr"ng h&p ca Hàn Quc,
mt trong nh'ng ngun FDI ch yu vào Vit Nam. Tuy nhiên, vi l&ng vn FDI mi
&c phê duyt t! tháng Giêng n tháng 9/2008, u t ca các công ty Hàn Quc ch
chim gn 2,4% trên tng s. Mt l&ng vn FDI ln mi &c phê duyt n t!
Malaysia (26,4%), ài Loan (15,3%), Nh(t Bn (12,9%) và Singapore (7,2%).

Hình 14: Ngu(n vn FDI
0
20
40
60
2003 2004 2005 2006 2007 2008f
t US$
Cam kt Thc hin

Nông nghip

3%
Các ngành
khác
6%
CN nng
31%
Bt ng
sn
18%
u m khí
t
10%
CN nh
11%
Xây dng
11%
KS-DL
10%

Ngun: BKHT

S l&ng các d án u t FDI &c phê duyt s* gim áng k trong nm 2009.
Song lung vn thc t s* ph thuc rt nhiu vào t+ l gii ngân các d án hin ang
th
c hin. Vi mt s l&ng rt ln d án &c phê duyt trong nm 2008, hin cha rõ
l&ng vn FDI s* &c gii ngân. Mt vn  quan trng là các công ty a quc gia s*
i phó th nào vi tình hình suy gim kinh t toàn cu. Nhiu công ty trong s ó b thu
17

hút bi mt Vit Nam “+1” trong mt chin l&c “Trung Quc +1”. Câu h%i là liu Vit

Nam có là mt quc gia “-1” khi n th"i hn óng c,a các nhà máy.

Khó kh n ca ngành ngân hàng
Chính sách th#t ch$t tin t ban hành u nm 2008 ã thành công trong vic làm
v
4 bong bóng bt ng sn và làm gim t+ l lm phát. Song, nó ng th"i c1ng làm
gim tính thanh khon và làm hot ng kinh t ch(m li, khin các ngân hàng lâm vào
tình trng khó khn. Tình trng khó khn thanh khon t! cui nm 2007 ã buc các
ngân hàng thng mi chy ua lãi xut huy ng và làm gim t+ sut l&i nhu(n ca ngân
hàng c1ng nh khan him các khon tín dng cho các doanh nghip v!a và nh%. M$t
khác, Vit Nam còn quy nh mc trn lãi sut cho vay b-ng 150% lãi sut c bn. Trong
giai on t! tháng Sáu n tháng M"i, t+ sut l&i nhu(n ca các các ngân hàng thng
mi ã b thu h3p gi'a mc trn này và lãi sut tin g,i. Nu tính thêm các chi phí qun
lý và giao dch thì các ngân hàng thng mi hoàn toàn không có lãi. Mc trn cho vay
tng cao khin các doanh nghip v!a và nh% d"ng nh gn ht c hi vay ngân hàng.
Các ngân hàng nh% hn ã cho vay quá nhiu trong th"i k0 phát tri n quá nóng, $c bit
là  h) tr& hot ng u t bt ng sn, là nh'ng ngân hàng b nh hng nhiu nht
do chính sách bình n.
Chính sách tin t ni l%ng hin nay d"ng nh ã cho phép các ngân hàng
thng mi ci thin kh nng thanh khon và có lãi. Chính sách này c1ng cho phép mua
li ho$c thanh lý tín phiu NHNN, b sung ho$c gim bt yêu cu v d tr' b#t buc,
c1ng nh c#t gim lãi sut. Tuy nhiên, các ngân hàng v2n b nh hng do thu nh(p b
gi
m bt vì lãi sut cho vay cao ca các ngân hàng yu nht.
V phía khách hàng, vic th tr"ng bt ng sn gim áng k t! nm 2007 ã
làm gim giá tr ca các tài sn th chp &c dùng  vay vn tín dng ngân hàng. Rt
may là các quy nh v cho vay nghiêm ng$t ã giúp gim nh3 ri ro trong tr"ng h&p
này. Qu thc, các ngân hàng Vit Nam không &c phép cho vay trên 50% giá tr tài
sn và 70% giá tr th tr"ng. Vi quy nh cho vay không v&t quá 35% giá tr ban u
ca tài sn th chp (= 0.5 x 0.7), giá tài sn s* gim xung rt nhiu. Mt mi quan ngi

khác ln hn vào lúc này là tác ng to ln ca tình hình kinh t phát tri n ch(m li trên
th gii i vi nng lc tr n& ca các công ty xut khu.
Cho ti khi tt c các ngân hàng thng mi u tuân th các qui nh k toán
mi ca Vit Nam, s liu hin có không cho phép c tính chính xác tng n& xu ca
các ngân hàng là bao nhiêu. Chi u theo Quyt nh 493 ca NHNN thì tng s n& xu ch
chim khong 3 phn trm tng d n& ca toàn b h thng ngân hàng. Con s này da
vào iu 6 ca Quyt nh 493 khi ch tính n các khon n& quá hn ã thc s xy ra
trong quá kh. Tuy nhiên, vi tình hình kinh t xu i thì cn lu tâm ti iu 7 – iu
này khá sát vi các tiêu chun quc t. Nu áp dng theo iu 7 thì s n& xu s* cao hn
nhi
u. Rt tic là cn phi có th"i gian  thng kê n& xu ca toàn b h thng ngân
hàng vì các ngân hàng cn phi tri n khai h ánh giá ri do tín dng i vi các khách
hàng ca mình.