Hãy mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo

Trường Mẫu giáo Long Khê GV: Nguyễn Hoàng Bảo Ngọc Hạnh Dung
MỤC LỤC
I/. PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
1/. Đặt vấn đề
2/. Mục đích đề tài
3/. Lịch sử đề tài
4/. Phạm vi đề tài
II/. PHẦN NỘI DUNG
Nội dung công việc đã làm
1/. Thực trạng đề tài
2/. Nội dung cần giải quyết
3/. Biện pháp giải quyết
4/. Kết quả chuyển biến
III/. PHẦN TỔNG KẾT
1/. Tóm lược giải pháp
2/. Phạm vi đối tượng
3/. Kiến nghị
4/. Lời kết
Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo Trang 1
Trường Mẫu giáo Long Khê GV: Nguyễn Hoàng Bảo Ngọc Hạnh Dung
PHẦN MỞ ĐẦU
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1/. Đặt vấn đề
Như chúng ta đã biết, âm nhạc là loại hình nghệ thuật xuất hiện rất
sớm trong lịch sử loài người, nó gắn bó với con người và trở thành nhu cầu
không thể thiếu. Âm nhạc phản ánh cuộc sống con người bằng những hình
tượng âm nhạc. Âm nhạc còn phản ánh niềm vui, nổi buồn, khát vọng, ước
mơ của con người.
Đối với trẻ mầm non, âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng. Âm
nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn

ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm, âm nhạc của trẻ là thế giới kỳ
diệu đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc từ lúc còn trong nôi.
Những lời ru của bà, của mẹ, những câu hát mộc mạc, gần gũi đã nuôi lớn
tâm hồn trẻ thơ của trẻ. Tình yêu gia đình, quê hương cũng lớn lên từ tiếng
hát, lời ru đó. Trẻ mầm non dể xúc cảm, ngây thơ trong sáng nên rất dể tiếp
xúc với âm nhạc. Thế giới âm nhạc muôn màu, muôn sắc tạo điều kiện cho
trẻ phát triển toàn diện: thể chất, trí tuệ, tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ,…
Để hun đúc cho các bé có tâm hồn dân tộc, giáo dục nghệ thuật cổ
truyền đóng vai trò hết sức quan trọng. Những cái hay, cái đẹp, những nét
đặc sắc của dân tộc từ đời này qua đời khác đã theo các làn điệu dân ca tác
động đến nhiều thế hệ. Những làn điệu dân ca, những sáng tác mang sắc
thái dân tộc phải được đến sớm với tuổi thơ, lứa tuổi hồn nhiên trong sáng.
Trẻ mầm non tiếp xúc dân ca quá muộn hoặc không được nghe dân
ca thì khi trưởng thành trẻ sẽ thờ ơ với dân ca hoặc có ưa thích thì cũng chỉ
là âm nhạc tầm thường.
Dân ca đối với trẻ là tiếp xúc nghệ thuật tổng hợp, thỏa mãn tính
hình tượng đang phát triển mạnh ở trẻ.
Dân ca nhằm mục đích cho trẻ tiếp thu với nền văn hóa truyền thống
một cách tích cực, phù hợp hoạt động của trẻ. Đồng thời lời của những bài
hát dân ca cho trẻ những nhận biết về đời sống sinh hoạt dân gian mà trong
những sáng tác hiện đại ít gặp.
Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo Trang 2
Trường Mẫu giáo Long Khê GV: Nguyễn Hoàng Bảo Ngọc Hạnh Dung
Trong chương trình, những bài hát dân ca dành cho trẻ rất ít, nếu có
thì chỉ dàn dựng cho một vài trẻ biểu diện trong chương trình lễ hội, chứ
chưa áp dụng rộng cho mọi cháu. Chủ yếu trẻ tiếp xúc với dân ca qua hình
thức nghe cô hát. Những những bài hát dân ca mà cô hát lại không gần gũi
lắm với trẻ, làm cho trẻ không hứng thú lắm với dân ca.
Tuổi thơ của những thầy cô giáo chúng ta đã trải qua đầy êm đềm
bên những đêm trăng, những đồng ruộng, cùng nhau đọc vè, đọc đồng dao,

hát dân ca… còn trẻ của ngày nay dường như “tuổi thơ của trẻ đang bị đánh
cắp”. Đó là điều đã làm tôi trăn trở. Vì vậy trong chương trình giảng dạy
của mình tôi đã cố gắn lựa chọn, lồng ghép một số bài dân ca phù hợp với
trẻ. Tôi hy vọng rằng dân ca sẽ mang đến cho trẻ niềm say mê hứng thú.
Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Hãy mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu
giáo”.
2/. Mục đích đề tài
Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo nhằm mục đích:
a/. Giáo dục nghệ thuật, bồi dưỡng tình cảm dân tộc.
Mỗi đất nước, mỗi dân tộc đều có nét văn hóa riêng. Những nét văn
hóa dó là những phong tục, truyền thống,… được lưu truyền từ đời này qua
đời khác.
Dân ca thường là những câu vần, lời thơ gắn liền âm điệu cao thấp.
Dân ca là vật báu mà bất cứ dân tộc nào cũng ra sức nâng niu, giữ gìn. Dân
ca xuất hiện từ nhân dân và ngược lại tác động đến đời sống nhân dân.
Dân ca Việt Nam có nhiều luyến láy. Từ những làn điệu đơn sơ, qua
quá trình phát triển trở thành những khúc dân ca. Nhịp điệu tiết tấu của dân
ca liên quan chắt đến nhịp điệu tiết tấu của thơ, phải kể đến từ đa âm trong
tiếng Việt. Ví dụ: “Kéo cưa lừa xẻ”, “dung dăng dung dẻ”,…
Cấu trúc dân ca Việt thường có những tiếng đệm vào giữa hoặc cuối
câu. Dân ca Việt đa dạng, phong phú giúp trẻ dễ tiếp xúc, dễ thuộc, dễ hát,
giúp tăng vốn từ cho trẻ, giúp trẻ hiểu thêm phong tục tập quán từng vùng
miền qua các giai điệu, tiết tấu, động tác múa, trang phục,…
Trẻ tiếp xúc và hoạt động với các bài dân ca hình thành ở trẻ tình yêu
quê hương đất nước sâu đậm.
Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo Trang 3
Trường Mẫu giáo Long Khê GV: Nguyễn Hoàng Bảo Ngọc Hạnh Dung
b/. Hình thành và phát triển nhân cách dân tộc cho trẻ
Âm nhạc là món ăn tinh thần đối với trẻ, nếu thiếu nó trẻ chỉ là
“những bông hoa khô héo”. Những nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng âm nhạc

giúp trẻ thoải mái, học tập và hoạt động tốt, trí nhớ phát triển, trí tưởng
tưởng ngày càng phong phú. Những âm thanh có tổ chức chặt chẽ của âm
nhạc giúp phát triển đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ...
M. Gorki nhận xét: “Âm nhạc có tác động kì diệu đến tân đáy lòng,
nó khám phá ra các phẩm chất cao quí của con người. Chính vì vậy, người
lớn cần đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục âm nhạc cho trẻ càng sớm
càng tốt”.
Âm nhạc quan trọng thì âm nhạc dân tộc càng quan trọng hơn đối với
trẻ. Những cái hay, cái đẹp, những nét đặc sắc của dân tộc từ đời này sang
đời khác, đã làm cho các làn điệu dân ca tác động nhiều thế hệ, hun đúc
cho trẻ tâm hồn Việt. Giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách một cách
toàn diện.
c/. Nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ
Tạo điều kiện cho trẻ có đời sống âm nhạc phong phú, nâng cao kỹ
năng âm nhạc cho trẻ, hát và múa nhuần nhuyễn các bài hát, đặc biệt là các
bài dân ca.
3/. Lịch sử đề tài
Trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về vai trò của âm
nhạc đối với trẻ mầm non, sự tác động của âm nhạc đói với sự hình thành
và phát triển nhân cách ở trẻ.
Ở Việt Nam cũng có một số nhà sư phạm nghiên cứu đưa dân ca vào
chương trình giáo dục phổ cập. Ví dụ: Trong chương trình tiểu học có “Inh
lả ơi” (Dân ca Thái), “Hát mừng” (Dân ca Hrê), “Màu xanh quê hương”
(Dân ca Kh’mer).
Đối với chương trinh giáo dục mầm non chú trọng cho trẻ làm quen
dân ca qua hình thức nghe cô hát. 1993 – 1996 Vụ giáo dục Mầm Non thực
hiện chuyên đề giáo dục âm nhạc.
Việc lựa chọn và dạy dân ca cho trẻ, đặc biệt là trẻ mẫu giáo còn là
vấn đề mới mẻ. Một số tài liệu mà tôi tiếp cận: Luận văn tốt nghiệp đại học
của Phan Đông Phương “Bước đầu dạy hát đồng dao phổ nhạc của Phạm

Tuyên” cho trẻ 4-5 tuổi.
Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo Trang 4
Trường Mẫu giáo Long Khê GV: Nguyễn Hoàng Bảo Ngọc Hạnh Dung
Gần đây là luận án của thạc sĩ Phạm Thị Hòa “Nghiên cứu âm nhạc
đối với trẻ tuổi Mẫu giáo” là công trình nghiên cứu cơ bản trong chương
trình “Tính giáo dục truyền thống thông qua các hoạt động âm nhạc”. Tác
giả sưu tâm phân tích một số bài dân ca đảm bảo tính vừa sức.
Mỗi loại đề tài trên đề cập đến một khía cạnh khác nhau trong quá
trình nghiên cứu âm nhạc, đã gây cho tôi sự hứng thú. Chính vì vậy ngay từ
đầu năm học, tôi đã thử lồng ghép một số bài dân ca vào các chủ điểm. Tôi
nhận thấy rằng trẻ đặc biệt hứng thú với những bài hát dân ca. Trẻ hát say
mê và thuộc rất nhanh các bài hát đó. Và khi tôi cho biểu diễn múa minh
họa trẻ càng say mê và thích thú hơn, trẻ biểu diễn như những diễn viên
thực thụ.
Tôi mong rằng, “Mang dân ca đến gần hơn với trẻ” sẽ giúp trẻ phát
triển toàn diện hơn.
4/. Phạm vi đề tài
Mỗi bài dân ca đều có nét đặc sắc riêng, mỗi một giai điệu, tiết tấu
trong bài dân ca thể hiện tính chất trữ tình, phản ánh sinh hoạt, hoạt động,
cuộc sống, tình cảm của nhân dân. Dân ca Việt Nam mang tính chất vùng
miền rõ rệt. Mỗi miền có thể loại dân ca riêng mà khi hát lên người ta sẽ
nhận ra ngay đó là dân ca miền nào. Điều đó cũng tạo nên nét đặc sắc của
dân ca Việt Nam. Dân ca Nam bộ với những bài lí như Lí con khỉ, Lí cây
bông, Lí cây khế,… nhẹ nhàng đi vào lòng người với những sản vật trú phú
của Nam bộ. Dân ca Bắc bộ vui vẻ, hóm hỉnh thể hiện cuộc sống lao động
vật vả của người nông dân Bắc bộ: Cái Bống, Bà Còng,… Dân ca Trung bộ
thì sâu lắng và trữ tình. Mỗi một miền lại thể hiện những động tác, những
trang phục riêng khác nhau. Đó chính là nét đẹp của con người Việt Nam.
Vì vậy khi tôi chọn đề tài “Mang dân ca đến gần hơn với trẻ” tôi đã sưu
tầm những bài hát dân ca phù hợp với trẻ để trẻ có thể hát, múa, trải

nghiệm và lớn lên cùng dân ca dân tộc. Đặc biệt các bài dân ca đó phải
lồng ghép được vào một số chủ điểm của chương trình giáo dục Mầm non.
Ví dụ: Chủ điểm nghề nghiệp: Tập tầm vông, Rềnh rềnh ràng ràng…
Chủ điểm động vật: Lý chim sáo, Lý con khỉ, Câu ếch…
Chủ điểm thực vật: Bầu và bí, Lý cây bông,…
Chủ điểm gia đình: Cái Bống, Bà Còng đi chợ,…
Chủ điểm quê hương: Cò lả, Inh lả ơi,…
Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo Trang 5