SKKN Ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học phần văn học sử ở lớp 12 THPT HOÀNG LÊ KHÁ

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
THÔNG TIN VỀ SÁNG KIẾN
1.Tên sáng kiến:
“ỨNG DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC PHẦN VĂN HỌC SỬ Ở LỚP 12”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn học Ngữ văn trong nhà trường THPT.
3. Thời gian áp dụng sáng kiến:
Từ ngày 20 tháng 9 năm 2012 đến ngày 15 tháng 4 năm 2013.
4. Tác giả:
Họ và tên: Trần Thị Thủy
Năm sinh: 1975
Nơi thường trú: Đông Sơn – Bỉm Sơn – Thanh Hóa.
Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm môn Ngữ Văn.
Chức vụ công tác: Tổ phó tổ Ngữ Văn.
Nơi làm việc: TRƯỜNG THPT HOÀNG LỆ KHA–HÀ TRUNG–THANH HÓA.
Đ/C liên hệ: TRƯỜNG THPT HOÀNG LỆ KHA–HÀ TRUNG–THANH HÓA.
Điện thoại:
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
Tên đơn vị: TRƯỜNG THPT HOÀNG LỆ KHA–HÀ TRUNG–THANH HÓA.
Địa chỉ: TIỀU KHU 3- TT HÀ TRUNG- THANH HÓA
Điện thoại:
1
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
ĐỀ TÀI: ỨNG DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC PHẦN VĂN
HỌC SỬ Ở LỚP 12
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngữ văn là một bộ môn khoa học xã hội và nhân văn, là bộ môn thuộc lĩnh
vực giáo dục thẩm mĩ, là bộ môn có tính chất công cụ. Trong chương trình giáo
dục phổ thông môn Ngữ văn có ghi: “Môn Ngữ văn là một môn học công cụ.
Năng lực sử dụng Tiếng Việt và tiếp nhận tác phẩm văn học mà môn học này
trang bị cho học sinh là công cụ để học sinh học tập và sinh hoạt, nhật thức về xã

hội và con người, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, đặc biệt là tư tưởng nhân văn,
tình cảm thẩm mĩ”. Có thể nói đây là một môn học có vai trò rất quan trọng trong
đời sống và trong sự phát triển tư duy của con người. Môn Văn có mối quan hệ
với rất nhiều môn học khác trong nhà trường phổ thông. Học tốt môn Văn sẽ tác
động tích cực tới các môn học khác, tới sự phát triển của xã hội: “Tính nhân văn
trong dạy văn ở nhà trường sút kém thì xã hội cũng sút kém theo”- Lời một chính
khách Nga. Vì vậy trong môn Văn khó nhất là việc đổi mới phương pháp, dạy
học. Là một giáo viên giảng dạy bộ môn Văn, để nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt
Nam, tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và
trên thế giới. Ở năm học này tôi mạnh dạn đề xuất đề tài: “Ứng dụng sơ đồ tư
duy trong dạy học phần văn học sử ở lớp 12.”
2
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
B - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Trong báo cáo chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần XI của Đảng đã
nêu: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hoá, hiện đại
hoá, xã hội hoá; đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy học; đổi mới
cơ chế quản lí giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục-
đào tạo; tập trung nâng cao chất lượng giáo dục- đào tạo; coi trọng giáo dục
đạo đức lối sống, năng lực sáng tạo kỹ năng thực hành”. Một đòi hỏi bức thiết
mà báo cáo nêu ra là phải đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam.
Trong đó tập trung đổi mới nội dung, phương pháp và kĩ thuật dạy học, theo
hướng coi trọng việc dạy năng lực tự học của học sinh, lấy học sinh làm trung
tâm, người học năng động, sáng tạo dưới sự dẫn dắt của giáo viên, coi trọng rèn
luyện kỹ năng thực hành (…) nhằm biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo tránh

lối truyền thụ một chiều, nhồi nhét kiến thức (Đổi mới căn bản và toàn diện nền
giáo dục- Phan Sĩ Anh).
Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số
16/2006/QĐ - BGDĐT ngày 5/6/2006 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo đã
nêu: “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh, phù
hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp
học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện
kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn tác động đến tình cảm, đem lại niềm
vui hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”. Như vậy, một trong những
trọng tâm của đổi mới giáo dục là tập trung vào đổi mới phương pháp dạy học.
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết của việc nâng cao chất lượng dạy học.
Chương trình mới của môn Ngữ văn THPT được chính thức áp dụng từ năm học
2006-2007, thì đến năm học 2011-2012 Bộ giáo dục và đào tạo lại tiếp tục đổi mới
phương pháp và kĩ thuật dạy học. Một trong những phương pháp, kĩ thuật dạy học
tích cực hiện đại nhất được đưa vào chương trình đổi mới lần này là sơ đồ tư duy-
đây là kĩ thuật dạy học mới đang được rất nhiều nước, nhiều môn học áp dụng để
3
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
phát huy khả năng tư duy của học sinh, tạo cho các em hứng thú khi học tập bộ
môn, làm cho các em không còn tâm lý ngại học, đặc biệt là bộ môn Văn
II . THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
Thực trạng đáng lo ngại của việc dạy học môn Ngữ văn trong nhà trường
phổ thông hiện nay là khoảng cách ngày càng rộng giữa văn hoá ngoài xã hội và
văn học trong nhà trường, giữa nội dung giảng dạy và tâm lý học tập của học
sinh ngày nay. Xã hội ngày càng biến động thì khoảng cách đó càng xa, nhiều
khi học sinh không cảm nhận được hay cảm nhận một cách mơ hồ đã dẫn đến
tình trạng vô thức trong văn hoá giáo dục đem đến những hậu quả nghiêm trọng
khôn lường.

Trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên thị trường thứ văn học
vàng, văn học đen, văn học nhảm nhí, hay gọi chung là “văn học giả” lâu nay đã
tác động đến thanh thiếu niên, đến học sinh. Việc nhà trường, giáo viên với
những giờ giảng văn ít ỏi và hiệu lực thường rất hạn chế liệu có gieo được vào
tâm trí các em bao nhiêu ấn tượng sâu sắc cần thiết để tạo cho học sinh chúng ta
có được chút bản lĩnh, để tự mình ứng xử trước những cơn bão táp thông tin văn
hoá nghệ thuật ngoài xã hội.
Một thực trạng đáng báo động là tâm lý học tập của học sinh ngày càng
diễn ra dữ dội, mãnh liệt và quyết liệt hơn. Họ sòng phẳng hơn, thẳng thắn hơn
những thế hệ trước, ở thế hệ học sinh trước đây không dám bày tỏ thái độ không
đồng tình với lời giảng của thầy. Học sinh ngày nay dám biểu thị thái độ ấy một
cách thẳng thắn trực tiếp. Các nhà giáo dục cho rằng: “Học trò ngày nay không
còn là chiếc bình chứa để thầy cô rót kiến thức vào nữa, các em là ngọn lửa mà
việc dạy của thầy phải làm sao tiếp cho ngọn lửa bùng cháy lên niềm khát vọng
chiếm lĩnh kiến thức, phải kiến tạo cho học trò một con đường” để các em đam
mê học tất cả các môn học. Ngày nay, phu huynh và học sinh cho rằng chỉ cần
học các môn khối A là đủ và xem nhẹ các bộ môn khoa học xã hội, mặc dù kiến
thức của các môn học này là vô cùng quan trọng. Vì vậy đã dẫn đến tình trạng
tâm lý chán học, ngại học, thờ ơ với bộ môn văn.
Về phía giáo viên đa số thầy cô đều có lòng yêu nghề, mến trẻ, tận tình
với công tác chuyên môn, quan tâm đến việc học của học sinh. Nhưng trong qua
4
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
trình giảng dạy còn bộc lộ một số hạn chế về phương pháp, kĩ thuật dạy học, dẫn
đến chất lượng giảng dạy chưa cao.
Trong hoàn cảnh xã hội xuống cấp về nhiều mặt, điều kiện học tập chưa
cao, nội dung giảng dạy còn nhiều chỗ bất cập, phương pháp trì trệ, đặc biệt là
ảnh hưởng từ bên ngoài xã hội đã tác động tới nhà trường khá dữ dội, đã làm
ảnh hưởng đến chất lượng dạy học môn Văn trong nhà trường càng sa sút. Trước

hết, là sự giảm sút về chất lượng nhân văn, được biểu hiện ở thái độ thờ ơ, lạnh
lùng của học sinh trước những đau buồn của con người trong cuộc đời, cũng như
trong văn chương đã khiến cho nhiều người làm công tác giáo dục và giảng dạy
không thể không quan tâm.
Tiếp đến là cách dạy khuôn sáo đã đẻ ra những kiểu học văn, làm văn giả
dối, thi cử, kiểm tra thì quay cóp. Có một số bộ phân học sinh sống ích kỷ với
ngay cả người thân của mình nhưng khi làm văn thì huênh hoang sáo rỗng với
biết bao ngôn từ hoa mĩ, giáo điều về đạo lý. Ngoài ra phải kể đến sự non yếu về
năng lực cảm thụ văn, kĩ năng diễn đạt khi làm văn là điều mà người giáo viên
dạy bộ môn Văn nào cũng nhận thấy qua bài viết của học sinh, ở nhiều năm nay
sự phân cực càng mạnh chuyện ngồi nhầm lớp càng nhiều. Tình trạng bỏ học
ngày càng tăng thì sự sút kém về kiến thức và kĩ năng hành văn của học sinh
thời nay là điều không đáng ngạc nhiên.
Muốn khôi phục được sự quan tâm của toàn xã hội, của các cấp, các
nghành đối với các bộ môn khoa học xã hội, đặc biệt là môn Văn. Chúng ta
không thể đưa ra những lời kêu gọi, những điều giáo huấn sáo rỗng mà phải tích
cực đổi mới phương pháp, kĩ thuật dạy học để khơi gợi lại hứng thú học văn ở
học sinh, để đạt được chất lượng giáo dục toàn diện.
III . CÁC GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Khái niệm:
* Kĩ thuật dạy học : là những tác động, cách thức hành động của giáo
viên và học sinh trong các tình huống hành động nhỏ, cụ thể nhằm thực hiện và
điều khiển quá trình dạy học.
* Sơ đồ tư duy : là một hình thức ghi chép có thể sử dụng màu sắc và hình
ảnh, để mở rộng và đào sâu các ý tưởng. Nhờ sự kết nối giữa các nhánh. Các ý
5
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
tưởng được liên kết với nhau khiến sơ đồ tư duy có thể bao quát được các ý
tưởng trên một phạm vi sâu rộng tính hấp dẫn của hình ảnh, âm thanh gây ra

những kích thích rất mạnh lên hệ thống rìa của não giúp cho việc ghi nhớ được
lâu bền và tạo những điều kiện thuận lợi để vỏ não phân tích xử lý rút ra kết luận
hoặc xây dựng mô hình về đối tượng cần nghiên cứu.
2. Bản chất phương pháp dạy học bằng sơ đồ tư duy:
Bản chất của sơ đồ tư duy là kĩ thuật dạy học tổ chức và phát triển tư duy
giúp người học chuyển tải thông tin vào bộ não rồi đưa thông tin ra ngoài bộ
não, đồng thời là một phương tiện ghi chép sáng tạo và rất hiệu quả theo đúng
nghĩa của nó: “Sắp xếp” ý nghĩ.
a. Sơ đồ tư duy tận dụng được các nguyên tắc của trí nhớ siêu đẳng:
* Sự hình dung: sơ đồ tư duy có rất nhiều hình ảnh để bạn hình dung về
kiến thức cần nhớ. Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của trí
nhớ siêu đẳng. Đối với não bộ, sơ đồ tư duy giống như một bức tranh lớn đầy
hình ảnh màu sắc phong phú hơn là một bài học khô khan, nhàm chán.
* Sự liên tưởng, tưởng tượng: sơ đồ tư duy hiển thị sự liên kết giữa các ý
tưởng một cách rất rõ ràng. Đặc biệt là khả năng khái quát và hệ thống hóa kiến thức.
* Làm nổi bật sự việc: Thay cho những từ ngữ tẻ nhạt đơn điệu, sơ đồ tư
duy cho phép giáo viên và học sinh làm nổi bật các ý tưởng trọng tâm bằng việc
sử dụng những màu sắc, kích cỡ, hình ảnh đa dạng. Hơn nữa, việc sơ đồ tư duy
dùng rất nhiều màu sắc khiến giáo viên và học sinh phải vận dụng trí tưởng
tượng sáng tạo đầy phong phú của mình. Nhưng đây không chỉ là một bức tranh
đầy màu sắc sặc sỡ thông thường, sơ đồ tư duy giúp tạo ra một bức tranh mang
tính lý luận, liên kết chặt chẽ về những gì được học.
b. Sơ đồ tư duy sử dụng cả hai bán cầu não cùng một lúc:
Sơ đồ tư duy thật sự giúp bạn tận dụng các chức năng của não trái lẫn não
phải khi học. Đây chính là công cụ học tập vận dụng được sức mạnh của cả bộ
não. Nếu vận dụng đúng cách, nó sẽ hoàn toàn giải phóng những năng lực tiềm
ẩn trong bạn, đưa bạn lên một đẳng cấp mới, đẳng cấp của một tài năng thực thụ
hay thậm chí của một thiên tài.
6
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
3. Ứng dụng sơ đồ tư duy trong quá trình dạy phần văn học sử ở lớp 12
a. Dùng sơ đồ tư duy để dạy bài mới: giáo viên đưa ra một từ khoá để nêu kiến
thức của bài mới, rồi yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ tư duy bằng cách đặt câu hỏi gợi
ý, để các em tìm ra các tự liên quan đến từ khoá đó và hoàn thiện sơ đồ tư duy.
Qua đó học sinh sẽ nắm được kiến thức bài học một cách dễ dàng.
Ví dụ: khi dạy bài Tác gia Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh sau phần giới
thiệu bài, giáo viên có thể vẽ sơ đồ tư duy lên bảng gồm 4 nhánh chính, ở mỗi
nhánh có thể phân thành nhiều nhánh nhỏ tùy thuộc vào nội dung, kiến thức của
bài học.
Để có thể hoàn thiện sơ đồ tư duy của bài học, giáo viên sử dụng hệ thống
câu hỏi định hướng, gợi mở để khai thác kiến thức:
+ Bố cục của văn bản: học sinh sẽ dựa vào văn bản để xác định các ý
chính (tiểu sử, quan điểm, sự nghiệp văn học, phong cách nghệ thuật).
+ Tiếp tục hoàn thành các nhánh nhỏ của sơ đồ tư duy bằng hệ thống câu
hỏi nhỏ có tính gợi mở, từ đó rút ra nội dung của bài học.
7
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
Sơ đồ minh họa:
b. Dùng bản đồ tư duy để củng cố kiến thức sau mỗi tiết học và hệ thống
kiến thức sau mỗi chương, phần… Sau mỗi bài học, giáo viên hướng dẫn, gợi
ý để học sinh tự hệ thống kiến thức trọng tâm, kiến thức cần nhớ của bài học
8
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
bằng cách vẽ sơ đồ tư duy. Việc làm này sẽ giúp các em dễ ôn tập, xem lại kiến
thức bài học một cách dễ dàng nhanh chóng.
Ví dụ 1: khi dạy bài Khái quát văn học Việt Nam từ cách mạng tháng 8-
1945 đến hết thế kỷ XX, học sinh có thể dễ dàng tổng hợp kiến thức về một thời

kì văn học bằng sơ đồ tư duy. Đặc trưng của bài học này là khái quát kiến thức,
vì vậy sơ đồ tư duy sẽ giúp các em có cái nhìn tổng quát hơn về văn học từ CM
Tháng 8/1945 đến hết thế kỷ XX. Với kiểu bài này giáo viên nên tạo ra các
nhóm học tập thực hiện việc vẽ sơ đồ tư duy cho từng giai đoạn văn học, sau đó
đại diện các nhóm lên trình bày, các nhóm khác nhận xét, góp ý bổ sung. Cuối
cùng giáo viên chốt lại kiến thức.
Sơ đồ minh họa:
9
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
Ví dụ 2: Khi học xong bài Việt Bắc- phần tác giả, giáo viên chia nhóm và
yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ tư duy bằng cách đặt câu hỏi gợi ý cho các em, sau
khi các nhóm vẽ xong, cho đại diện của nhóm lên trình bày trước lớp để các học
sinh khác nhận xét, góp ý, bổ sung. Cuối cùng giáo viên kết luận chung. Việc
làm đó đã giúp các em tự chiếm lĩnh kiến thức một cách tự nhiên nhưng rất hiệu
quả đồng thời kích thích quá trình hoạt động tập thể và tạo hứng thú học tập cho
học sinh.
Sơ đồ minh họa:
10
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
4. Dùng sơ đồ tư duy để hỗ trợ phát triển tư duy cho học sinh:
Học sinh tự có thể sử dụng sơ đồ tư duy để hỗ trợ việc tự học ở nhà. Tìm
hiểu trước bài mới, củng cố ôn tập kiến thức bằng cách vẽ sơ đồ tư duy trên giấy
để tư duy một vấn đề mới. Qua đó mà phát triển khả năng tư duy của chính bản
thân, nhằm khắc sâu thêm kiến thức.
5. Một số biện pháp ứng dụng sơ đồ tư duy trong đổi mới phương pháp dạy
học môn Ngữ văn THPT:
+ Sử dụng sơ đồ tư duy giúp học sinh học được phương pháp học: việc
rèn luyện phương pháp học tập cho học sinh là nhằm nâng cao chất lượng giáo

dục . Thực tế cho thấy một số học sinh rất chăm học nhưng kết quả học tập vẫn
thấp, các em thường học bài nào biết bài nấy, thậm chí vừa học xong đã quên
ngay, không biết tích hợp kiến thức giữa các phân môn với nhau. Vì sao lại có
sự nghịch lí như vậy? Vì phần lớn những học sinh này khi đọc sách hay nghe
thầy cô giảng bài trên lớp đã không biết cách ghi chép để lưu giữ thông tin, kiến
thức trong tâm trí của mình. Việc sử dụng thành thạo sơ đồ tư duy trong dạy học
sẽ giúp học sinh có phương pháp học, tăng tính độc lập, tự chủ, sáng tạo và phát
triển tư duy của học sinh.
+ Sử dụng sơ đồ tư duy giúp học sinh học tập một cách tích cực:
Những thành tựu nghiên cứu gần đây cho thấy, bộ não của con người
không tư duy theo dạng tuyến tính mà bằng cách tạo ra những kết nối, những
nhánh thần kinh. Việc ghi chép tuần tự theo lối truyền thống với bút và giấy có
dòng kẻ đã khiến cho con người cảm thấy nhàm chán. Vì vậy việc sử dụng sơ đồ
tư duy giúp học sinh học tập một cách tích cực, huy động tối đa tiềm năng của
não bộ.
+ Sử dụng sơ đồ tư duy giúp học sinh phát huy tính sáng tạo:
Trong sơ đồ tư duy, học sinh được tự do phát triển các ý tưởng, xây dựng
mô hình và thiết kế mô hình vật chất hay tinh thần để giải quyết những vấn đề
thực tiễn. Từ đó cùng với việc hình thành được kiến thức, các kĩ năng tư duy
đồng thời tạo cho học sinh phát huy tính sáng tạo của bản thân.
11
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
IV . KẾT QUẢ
Việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học sẽ giúp giáo viên đổi mới được
phương pháp dạy, giúp học sinh học tập tích cực điều đó đã góp phần nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay.
Sau một thời gian ứng dụng sơ đồ tư duy trong đổi mới phương pháp dạy
học nói chung, và đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn nói riêng ở
trường THPT, tôi thấy bước đầu đã có những kết quả rất khả quan. Bản thân là

một giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy môn Ngữ văn, tôi đã nhận thức được
vai trò tích cực của việc ứng dụng sơ đồ tư duy trong hỗ trợ đổi mới phương
pháp dạy học. Tôi đã biết sử dụng sơ đồ tư duy để dạy bài mới, củng cố kiến
thức bài học, tổng hợp kiến thức. Học sinh hiểu bài hứng thú học tập hơn đối với
bộ môn và đem lại kết quả cao hơn. Phần lớn các em học sinh đã biết sử dụng sơ
đồ tư duy để tự học, tự tổng hợp kiến thức môn học.
- Kết quả cụ thể của môn Ngữ văn khối 12 năm học 2012- 2013:
+ Học sinh giỏi cấp tỉnh: chất lượng giải vẫn đảm bảo, số lượng giải tăng lên:
. Năm học 2011-2012 chỉ có 5 học sinh đạt giải.
. Năm học 2012-2013 đã có tới 8 học sinh đạt giải.
+ Chất lượng giảng dạy: của bộ môn văn trong năm học 2012- 2013 đã có
nhiều chuyển biến theo chiều hướng tốt.
. Loại giỏi: 19 học sinh, chiếm 3,96 %
. Loại khá: 240 học sinh, chiếm 50 %
. Loại trung bình: 215 học sinh, chiếm 44,79 %
12
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
C . KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN.
Dạy học luôn là một quá trình sáng tạo, mục tiêu và nội dung chương trình
cùa sách giáo khoa Ngữ văn 12 hiện nay được xây dựng trên cơ sở tích hợp.
Điều đó đã tạo điều kiện cho học sinh dễ dàng mở rộng và nâng cao kĩ năng kiến
thức của mình trong từng môn học, lớp học, cấp học. Trước đây ở các tiết ôn tập
phần lớn giáo viên đã lập biểu bảng, vẽ sơ đồ, biểu đồ… Vì thế cả lớp có chung
một cách trình bày giống như cách giáo viên đã dạy chứ không phải do học sinh
tự hiểu và xây dựng theo cách của mình, hơn nữa các bảng biểu, sơ đồ, biểu đồ
đó chưa chú ý đến hình ảnh, màu sắc, đường nét. Vậy việc sử dụng phương pháp
dạy học khoa học phù hợp của giáo viên sẽ góp phần quan trọng trong việc nâng
cao kết quả học tập của học sinh. Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng cho rằng:

“Chúng ta cần phải xem lại cách giảng dạy văn trong trường PT của chúng
ta (…) phải dạy cho học sinh biết suy nghĩ, suy nghĩ bằng trí óc của mình,
và diễn tả sự suy nghĩ đó theo cách của mình thế nào cho tốt nhất” (Dạy văn
là một quá trình rèn luyện toàn diện- Tạp chí nghiên cứu giáo dục, số ra ngày
28-11-1975). Xuất phát từ yêu cầu trên, trong giảng dạy mỗi giáo viên cần phải
đổi mới phương pháp dạy học của mình. Để làm được điều đó trong quá trình
giảng dạy bộ môn Văn việc vận dung sơ đồ tư duy sẽ hình thành cho học sinh tư
duy mạch lạc, hiểu biết vấn đề một cách sâu sắc, có cách nhìn vấn đề một cách
khoa học, đặc biệt là việc sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp với những phương pháp,
kĩ thuật dạy học tích cực khác như kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật khăn phủ bàn, kĩ
thuật mảnh ghép, kĩ thuật “KWL”… Sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Trong phạm vi hạn hẹp của đề tài, tôi chỉ xin nêu một vài kinh nghiệm mà bản
thân tích lũy được trong quá trình giảng dạy. Rất mong được sự góp ý của đồng
nghiệp và hội đồng xét SKKN.
II. ĐỀ XUẤT:
1. Đối với cấp quản lý giáo dục:
+ Thường xuyên tổ chức, hội thảo, chuyên đề giao lưu cho giáo viên dạy
bộ môn Ngữ văn để giáo viên có điều kiện học tập, trao đổi kinh nghiệm, thảo
13
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
luận để tìm ra phương pháp dạy học phù hợp với bộ môn nhằm đạt được mục
đích giáo dục.
+ Có kế hoạch bổ sung đồ dùng, thiết bị dạy học để hỗ trợ cho giáo viên
trong việc giảng dạy.
2. Đối với phụ huynh học sinh:
+ Cần quan tâm hơn nữa đến việc học hành của con em, dành nhiều thời
gian cho các em học tập.
+ Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc con mình ý thức tự học, tự rèn luyện.
XÁC NHẬN CỦA

HIỆU TRƯỞNG
Thanh hóa, ngày 20 tháng 05 năm 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác
Trần Thị Thủy
14
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013

Tài liệu tham khảo
1. Dạy và học tích cực, một số phương pháp và kĩ thuật dạy học- Bộ GD & ĐT,
dự án Việt – Bỉ.
2. Trần Đình Châu, Sử dụng bản đồ tư duy – một biện pháp hiệu quả hỗ trợ học
sinh học tập môn toán- Tạp chí Giáo dục, kì 2- tháng 9/2009.
3. Trần Đình Châu, Đặng Thị Thu Thủy, Sử dụng bản đồ tư duy góp phần TCH
HĐ học tập của HS, Tạp chí Khoa học giáo dục, số chuyên đề TBDH năm 2009.
4. Tony Buzan - Bản đồ Tư duy trong công việc – NXB Lao động – Xã hội.
5. Stella Cottrell (2003), The study skills handbook (2
nd
edition), PalGrave
Macmillian.
6. www.mind-map.com (trang web chính thức của Tony Buzan).
7. Tham khảo tổ Ngữ văn trường THPT Hoàng Lệ Kha – Hà Trung – Thanh
Hóa.
15
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2012-2013
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT HOÀNG LỆ KHA
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC
PHẦN VĂN HỌC SỬ Ở LỚP 12

Họ và tên: Trần Thị Thủy
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường THPT Hoàng Lệ Kha
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Ngữ văn
THANH HÓA NĂM 2013
16
GV: Trần Thị Thủy Trường : THPT Hoàng Lệ Kha