Một số biện pháp của cha mẹ xây dựng quan hệ gắn bó với con ở tuổi thiếu niên

1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Gia đình là nơi giáo huấn đầu tiên và suốt đời của mỗi người nên
có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nhân cách và nền tảng đạo đức
của mỗi công dân. Theo lý thuyết hệ thống, các yếu tố trong một hệ
thống chỉ ảnh hưởng đến nhau thông qua các mối liên hệ và chất lượng
ảnh hưởng phụ thuộc vào tính chất của các mối liên hệ đó. Gia đình
cũng có thể được xem xét như một hệ thống. Các thành viên trong gia
đình thường ảnh hưởng đến nhau thông qua các mối quan hệ giữa họ.
Do đó tác động giáo dục gia đình phụ thuộc trước hết vào tính chất của
mối quan hệ giữa cha mẹ và con. Mối quan hệ giữa cha mẹ và con ở
tuổi thiếu niên thông thường cũng đã có nhiều khó khăn do sự biến đổi
tâm lý phức tạp của lứa tuổi này và những tác động giáo dục không
thích hợp của cha mẹ. Từ khi xã hội chuyển sang cơ chế thò trường và
hội nhập giao lưu với bên ngoài, các mặt tiêu cực trong đời sống xã hội
ảnh hưởng mạnh đến gia đình làm cho quan hệ giữa cha mẹ và con
thêm cách biệt. Để nâng cao hiệu quả giáo dục gia đình thì các bậc cha
mẹ trước hết phải cố gắng ngăn chặn, xóa bỏ khoảng cách biệt với con
bằng cách sử dụng những biện pháp thích hợp nhằm tạo nên quan hệ
tình cảm gắn bó với con, đặc biệt khi con ở tuổi thiếu niên.
Nhằm đáp ứng các vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách đó, chúng
tôi tiến hành nghiên cứu để xác đònh và ứng dụng: “Một số biện pháp
của cha mẹ xây dựng quan hệ gắên bó với con ở tuổi thiếu niên ”
2. Mục đích nghiên cứu:
Xác đònh những biện pháp xây dựng quan hệ gắn bó giữa cha mẹ
và con ở tuổi thiếu niên để góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục trong
gia đình.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
- Khách thể nghiên cứu: Các mối quan hệ giữa cha mẹ và con ở tuổi
thiếu niên.
- Đối tượng nghiên cứu: Cách thức cha mẹ xây dựng quan hệ gắn bó
với con ở tuổi thiếu niên.

2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
• Làm sáng tỏ cơ sở lý luận của vấn đề quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và
con và các biện pháp cha mẹ xây dựng quan hệ gắên bó với con ở tuổi
thiếu niên.
• Làm sáng tỏ cơ sở thực tiễn của các biện pháp cha mẹ xây dựng quan
hệ gắn bó với con ở tuổi thiếu niên
• Đề xuất các biện pháp cha mẹ xây dựng quan hệ gắn bó với con ở
tuổi thiếu niên
• Thực nghiệm kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả xây dựng quan hệ
gắn bó giữa cha mẹ và con của các biện pháp
5. Giả thuyết nghiên cứu:

Hiện nay, mối quan hệ giữa cha mẹ và con
ở tuổi thiếu niên chưa thật sự gắn bó. Nếu tác động để cha mẹ và con ở
tuổi thiếu niên với tư cách là những chủ thể quan hệ thực hiện các biện
pháp đề xuất để xây dựng, củng cố mối quan hệ giữa họ thì sẽ tăng
cường mối quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con ở tuổi thiếu niên.
6. Phương pháp nghiên cứu:
6.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích , tổng hợp, so sánh, khái quát hóa tài liệu lý thuyết nhằm
tìm ra những luận cứ làm cơ sở lý luận của đề tài và của các biện pháp
cha mẹ xây dựng quan hệ gắn bó với con ở tuổi thiếu niên.
6.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:

- Phỏng vấn: tìm hiểu nhận thức của cha mẹ về tầm quan trọng của
quan hệ gắn bó đối với việc giáo dục con và việc cha mẹ sử dụng các
biện pháp xây dựng quan hệ gắn bó với con ở tuổi thiếu niên.
- Anket: xây dựng phiếu thăm dò ý kiến cha mẹ và con ở tuổi thiếu
niên về thực trạng và nguyên nhân mối quan hệ gắn bó giữa họ
6.3 Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục: Đúc kết
những kinh nghiệm xây dựng quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con ở tuổi
thiếu niên trong các gia đình từ các thông tin trên báo chí, từ các diễn
đàn về giáo dục gia đình và từ công tác tư vấn học đường.
6.4 Phương pháp chuyên gia: lấy ý kiến của các chuyên gia về các dấu
hiệu của quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con
6.5 Phương pháp thực nghiệm: Hướng dẫn cha mẹ sử dụng các biện
pháp xây dựng quan hệ gắn bó với con ở tuổi thiếu niên


3

6.6.
Phương pháp toán thống kê: Đo lường, kiểm nghiệm thực trạng
quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con và kiểm đònh tính khả thi của các
biện pháp đề xuất .

7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung nghiên cứu: đề tài chỉ nghiên cứu những biện pháp cha
mẹ xây dựng quan hệ gắn bó về mặt tình cảm với con tuổi thiếu niên.
- Về mẫu nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu trên các gia đình hạt nhân
ở thành phố Hồ Chí Minh thuộc các thành phần kinh doanh, cán bộ
công chức, lao động tự do với các cha mẹ và con ở tuổi thiếu niên.
8. Luận điểm cơ bản của luận án:
- Xây dựng quan hệ gắn bó phải trên cơ sở sự thiện chí, sự cố gắng

của cả hai phiùa cha mẹ và con, do đó cần tác động hỗ trợ để cha mẹ và
con có nhu cầu và kỹ năng xây dựng quan hệ gắn bó giữa họ với nhau.
- Quan hệ giữa người với người được hình thành trong hoạt động và
giao tiếp nên muốn xây dựng quan hệ gắn bó phải tăng cường hoạt
động và giao tiếp giữa cha mẹ và con.
- Để xây dựng quan hệ gắn bó cha mẹ và con phải chú ý đồng thời đến
các biện pháp khơi dậy, củng cố những xúc cảm tích cực và các biện
pháp ngăn chặn, khắc phục những xúc cảm tiêu cực giữa họ .
- Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con phải có tác dụng nâng cao hiệu
quả giáo dục gia đình và thúc đẩy nhân cách trẻ phát triển.
9. Đóng góp mới của luận án:
- Xác đònh và hệ thống hoá những dấu hiệu của sự gắn bó giữa cha mẹ
và con ở tuổi thiếu niên.
- Đề xuất và kiểm chứng tính khả thi của những biện pháp cha mẹ xây
dựng quan hệ gắn bó với con ở tuổi thiếu niên.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể được sử dụng làm tài liệu tham
khảo cho các nhà giáo dục học nghiên cứu và giảng dạy về gia đình,
các nhà tư vấn tâm lý giáo dục và các bậc cha mẹ trong hoạt động giáo
dục con ở lứa tuổi thiếu niên.
10. Cấu trúc luận án: Dày 149 tr. Mở đầu: 6tr. Nội dung chính:
Chương 1: 32tr. Chương 2: 42tr. Chương 3: 63tr. Kết luận và kiến nghò:
6 tr. Ngoài ra luận án còn có 48 bảng và 3 biểu đồ minh họa.

4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP
CHA MẸ XÂY DỰNG QUAN HỆ GẮN BÓ
VỚI CON Ở TUỔI THIẾU NIÊN
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu:
Các nghiên cứu khẳng đònh giáo dục gia đình hiện nay đang yếu

kém do những tác động phức tạp từ sự phát triển xã hội làm thay đổi
toàn diện các mối quan hệ trong gia đình và do cha mẹ nhận thức chưa
đúng vê tầm quan trọng của việc giáo dục con. Thực trạng đòi hỏi phải
nâng cao nhận thức và khả năng của cha mẹ trong việc giáo dục con và
xây dựng quan hệ tốt đẹp trong gia đình.
Các nghiên cứu về quan hệ giữa cha mẹ và con đi theo hai lối tiếp
cận: hướng nghiên cứu về sự bất hoà, xung đột giữa cha mẹ và con và
ảnh hưởng tiêu cực đến việc giáo dục con; hướng nghiên cứu quan hệ
gắn bó giữa cha mẹ và con và ảnh hưởng tích cực đối với giáo dục gia
đình. Các nghiên cứu khẳng đònh nhu cầu gắn bó với cha mẹ của thiếu
niên; chỉ ra dấu hiệu của mối quan hệ gắn bó và đã đưa ra một số biện
pháp tạo quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con.
1.2. Lý luận về quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con ở tuổi thiếu niên
1.2.1 Quan niệm về quan hệ gắn bó
Quan hệ gắn bó là một mối quan hệ ưu tiên nối kết giữa ngườøi này
với người khác dựa trên một sự ham muốn hay một nhu cầu.
1.2.2. Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con
Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con là sự liên hệ, liên kết chặt
chẽ, sâu đậm giữa cha mẹ và con tạo nên sự gần gũi, thân thiết về tinh
thần, tình cảm đến mức độ thuộïc về nhau, trong nhận thức họ có thể
hiểu rõ những sinh hoạt, tâm tư tình cảm của nhau, có sự cảm thông
sâu sắc và có những hành vi, thái độ hỗ trợ nhau về mọi mặt.
1.2.3 Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con thiếu niên
Cha mẹ và con ở tuổi thiếu niên có sự gắn bó với nhau khi mối liên
hệ giữa họ có sự kết nối chặt chẽ với nhau về mặt tinh thần, tình cảm.
Cha mẹ trở thành người bạn lớn tuổi của con, cha mẹ và con luôn quan


5

tâm đến nhau, biểu lộ được tình cảm cho nhau, vì nhau và là chỗ dựa
cho nhau về mọi mặt trong cuộc sống.
1.2.4 Dấu hiệu gắn bó giữa cha mẹ và con ở tuổi thiếu niên
Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con được thể hiện thông qua các
quan hệ khách quan và các quan hệ chủ quan phản ánh nhận thức, xúc
cảm và thái độ của cha mẹ và con.Về mặt nhận thức, để có được sự
gắn kết chặt chẽ với nhau, trước hết cha mẹ và con cần phải hiểu rõ
những suy nghó , cảm xúc của nhau. Muốn vậy, cần phải có sự tin tưởng
đối với nhau, để họ có thể giải bày, tâm sự hoặc tiết lộ cho nhau những
thông tin về bản thân. Sự tin tưởng tạo điều kiện thuận lợi để cha mẹ và
con thông hiểu nhau hơn đồng thời giúp họ đồng cảm, hoà hợp với
nhau.Về mặt xúc cảm, mối quan hệ giữa cha mẹ và con ngày càng sâu
sắc, bền vững qua sự biểu lộ tình cảm yêu thương đối với nhau. Được
yêu thương là nhu cầu cơ bản của con người , khi được đáp ứng từ gia
đình sẽø trở thành tác nhân khơi dậy ở các thành viên nhu cầu cần có
nhau, tạo nên động lực sống vì nhau. Thái độ sống vì nhau đã giúp cho
cha mẹ và con quan tâm đáp ứng cho nhau nhiều hơn, làm cho mối liên
hệ giữa họ ngày càng sâu sắùc. Vì vậy quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và
con được thể hiện qua những dấu hiệu sau đây:
• Dấu hiệu 1: Cha mẹ và con thông hiểu nhau
• Dấu hiệu 2: Cha mẹ và con tin tưởng nhau
• Dấu hiệu 3: Cha mẹ và con đồng cảm với nhau
• Dấu hiệu 4: Cha mẹ và con sống vì nhau
• Dấu hiệu 5: Cha mẹ và con thương yêu nhau
• Dấu hiệu 6: Cha mẹ và con cần có nhau
1.2.5 Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ - con ở tuổi thiếu niên và hiệu quả
giáo dục gia đình:
- Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con giúp cha mẹ hiểu được những
biến động trong quá trình phát triển tâm sinh lý của con tuổi thiếu niên.
- Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con giúp các con dễ tiếp nhận các tác

động giáo dục của cha mẹ, từ đó nâng cao hiệu quả giáo dục gia đình.
- Cha mẹ gắn bó với con còn giúp cho con có thêm nội lực để ứng phó
với những tác động tiêu cực ở bên ngoài gia đình.

6
- Sự gắn bó giúp con trang bò kinh nghiệm xây dựng quan hệ gắn bó
trong gia đình riêng của chúng .
Xây dựng quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con là điều kiện cơ bản
để thành công trong giáo dục gia đình.
1.3 Sự hình thành quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con tuổi thiếu niên
1.3.1 Con đường hình thành quan hệ gắn bó
Quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con chỉ có thể hình thành thông
qua sự giao lưu tích cực và qua các hoạt động chung của cha mẹ và con
trong đời sống gia đình. Hoạt động chung của cha mẹ và con có thể
diễn ra trong nếp sống, nếp sinh hoạt của gia đình (cùng vui chơi, ăn
uống, giải trí…); thông qua sự tham gia, hỗ trợ của cha mẹ vào các hoạt
động của con và ngược lại ( giúp con học tập, cùng làm việc nhà…).
Giao lưu tích cực giữa cha mẹ và con thể hiện qua sự tiếp xúc, trao đổi
thường xuyên với nhau trong đời sống gia đình và trong các hoạt động
chung giữa họ.
1.3.2 Điều kiện hình thành sự gắn bó giữa cha mẹ và thiếu niên
- Cha mẹ ý thức được tầm quan trọng của giáo dục gia đình.
- Cha mẹ hiểu đặc điểm tâm lý lứa tuổi và những đặc trưng của con.
- Cha mẹ biết sắp xếp công việc dành thời gian cho con .
- Cha mẹ sử dụng các biện pháp tạo sự gắn bó với con.
- Cha mẹ tự bồi dưỡng nâng cao trình độ, khả năng giáo dục gia đình
.
- Cha mẹ phối hợp, liên hệ chặt chẽ với nhà trường, với bạn bè của con.
Kết luận
Những lý luận trên đây sẽ là những cơ sở khoa học quan trọng

cho việc đề xuất các biện pháp xây dựng quan hệ gắn bó giữa cha mẹ
và con ở tuổi thiếu niên.
Chương 2
CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP
CHA MẸ XÂY DỰNG QUAN HỆ GẮN BÓ VỚI CON
Ở TUỔI THIẾU NIÊN
2.1 Thực trạng quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con tuổi thiếu niên
2.1.1 Nhận thức về quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con thiếu niên


7

2.1.1.1 Nhận thức của cha mẹ về tầm quan trọng của quan hệ gắn bó
Cha mẹ nhận thức khá rõ về tầm quan trọng của việc gắn bó giữa
họ và con. 99.1% cha mẹ đồng tình “ Nếu gắn bó thì cha mẹ dễ giáo
dục con hơn” và 98.7% cho rằng “ Dù bận bòu, cha mẹ vẫn phải dành
thời gian gần gũi con”. Về chủ thể gắn bó với con, cha mẹ quan niệm
cả cha lẫn mẹ đều phải gắn bó với con, tuy nhiên “người mẹ cần gắn
bó với con hơn người cha” (64.8%). Ngoài ra 43.6% cha mẹ cho rằng
“ở tuổi thiếu niên, con không thích gắn bó với cha mẹ” ; 15% cha mẹ e
ngại ” gắn bó sẽ làm con yếu đuối, phụ thuộc vào cha mẹ”.
2.1.1.2 Nhận thức của con ở tuổi thiếu niên về quan hệ gắn bó với cha mẹ:
Đa số con ở tuổi thiếu niên thừa nhận họ có nhu cầu gắn bó với cha
mẹ và đòi hỏi cả cha lẫn mẹ đều phải gắn bó với con.


2.1.2.Mức độ gắn bó giữa cha mẹ và con
2.1.2.1.Mức độ gắn bó chung theo đánh giá của cha mẹ
Cha mẹ đánh giá cao về mức độ gắn bó giữa họ và con (hơn 90%
xác nhận đã gắn bó với con).

2.1.2.2 Nhận xét của cha mẹ về mức độ gắn bó giữa họ và con thể hiện
trên những dấu hiệu và biểu hiện cụ thể
+ Dấu hiệu 1: Cha mẹ và con thương yêu nhau
Sự thương yêu nhau giữa mẹ và con được hầu hết cha mẹ xác nhận
với điểm trung bình rất cao từ 1.94 đến 1.98. Trong đó cha mẹ nhận
thấy biểu hiện “con có cử chỉ thân mật với mẹ” có tỉ lệ thấp hơn
(83.7%) biểu hiện “mẹ có cử chỉ thân mật với con” ( 91.2%). Như vậy
đối với một số cha mẹ, sự biểu lộ tình cảm gắn bó của con đối với mẹ
chưa rõ nét so với sự biểu lộ của mẹ đối với con.
+ Dấu hiệu 2: Cha mẹ và con hiểu nhau
Hầu hết cha mẹ hiểu con mình từ sở thích, tính cách tốt xấu , ưu
điểm của con trong học tập đến tình cảm của con đối với cha mẹ
(khoảng 90%)ï. Nhưng tỉ lệ cha mẹ biết tên bạn thân của con và hiểu
tình cảm của con đối với bạn bè, thầy côø ít hơn (dưới 70%), chứng tỏ
cha mẹ quan tâm đến bản thân đứa con hơn là tìm hiểu về quan hệ của
con với bạn và với thầy cô ở trường.
+ Dấu hiệu 3: Cha mẹ và con đồng cảm với nhau

8
86.3% cha mẹ hiểu được suy nghó của con biểu lộ qua nét mặt, cử
chỉ. Tuy nhiên còn khoảng 18.5% cha mẹ cho rằng “cha khó trò chuyện
với con” , 13.7% nhận thấy “con hay chống đối cha”, những biểu hiện
tương ứng đối với người mẹ có tỉ lệ thấp hơn. Như vậy đối với một số
cha mẹ sự đồng cảm giữa người mẹ với con rõ rệt hơn so với sự đồng
cảm giữa người cha với con.
+ Dấu hiệu 4: Cha mẹ và con tin tưởng nhau
Sự tin tưởng vào cha mẹ chưa tuyệt đối , ngoài những tâm sự về
việc học tập ở nhà trường (xấp xỉ 80%), các con còn giữ kín những
chuyện riêng tư và không tỏ bày với cha me.ï
+ Dấu hiệu 5: Cha mẹ và con cần có nhau

Các biểu hiện cha mẹ và con cần có nhau đều được cha mẹ xác
nhận với tỉ lệ khá cao (tỉ lệ trên 80% và điểm trung bình trên 1.74). Tuy
nhiên dấu hiệu cha và con cần nhau ít rõ rệt hơn so với dấu hiệu mẹ và
con cần nhau.
+ Dấu hiệu 6: Cha mẹ và con sống vì nhau
Một số cha mẹ và con chưa thể hiện rõ thái độ sống vì nhau. Ngoài
giờ làm việc, người mẹ thường có mặt ở nhà hơn so với người cha, các
biểu hiện liên quan đến người cha luôn được đánh giá thấp hơn so với
mẹ, ngược lại con cũng ít khi quan tâm đến cha. Có thể nói một số cha
mẹ, đặc biệt là người cha không chú trọng hoặc không biết cách thể
hiện thái độ thân mật, gần gũi với các con.
• Điểm trung bình và thứ hạng của các dấu hiệu gắn bó giữa cha
mẹ và con theo đánh giá của cha mẹ
Dấu hiệu gắn bó Điểm trung bình Thứ hạng
Cha mẹ và con thương yêu nhau 1.79 4
Cha mẹ và con hiểu nhau 1.81 2
Cha mẹ và con đồng cảm với nhau 1.54 5
Cha mẹ và con tin tưởng nhau 1.44 6
Cha mẹ và con cần có nhau 1.86 1
Cha mẹ và con sống vì nhau 1.80 3


9

Các dấu hiệu gắn bó được cha mẹ thừa nhận trong mối quan hệ
giữa họ và con. Tuy nhiên hai dấu hiệu cha mẹ và con tin tưởng nhau
và đồng cảm nhau có tỉ lệ cha mẹ thừa nhận thấp hơn so với các dấu
hiệu khác.
2.1.2.3 Mức độ gắn bó chung theo đánh giá của con:
Con ở tuổi thiếu niên đánh giá sự gắn bó giữa cha mẹ và con thấp

hơn so với sự đánh giá của cha mẹ. Có tới hơn 20% ý kiến của con so
với khoảng 8% ý kiến của cha mẹ xác nhận rằng họ chưa thật sự gắn bó
với nhau. Có thể nhiều cha mẹ chủ quan khi đánh giá về quan hệ giữa
họ với các con hoặc họ đã ngộ nhận về thái độ của con.
2.1.2.4 Nhận xét của con về mức độ gắn bó giữa con và cha mẹ thể hiện
trên những dấu hiệu và biểu hiện cụ thể
Các dấu hiệu gắn bó được các con xác nhận nhưng ở mức độ không
cao. Đặc biệt một số thiếu niên chưa cảm thấy rõ và thoả mãn về tình
yêu thương của cha mẹ đối với họ, các con cũng chưa hài lòng về sự
đồng cảm, sự thấu hiểu của cha mẹ đối với họ và do đó họ cũng chưa
tin tưởng nhiều vào cha mẹ. Tuy nhiên các con cũng thừa nhận sự gắn
bó của họ với mẹ rõ rệt hơn so với sự gắn bó với cha.
* Điểm trung bình và thứ hạng các dấu hiệu gắn bó giữa cha mẹ và con

Dấu hiệu gắn bó
Điểm
TB
( Con)
Thứ
hạng
(Con)
Điểm
TB
(Chamẹ)
Thứ
hạng
(Chamẹ)
Cha mẹ - con thương nhau 1.72 1 1.79 4
Cha mẹ - con hiểu nhau 1.58 4 1.81 2
Cha mẹ - con đồng cảm 1.69 2 1.54 5

Cha mẹ - con tin nhau 1.46 5 1.44 6
Cha mẹ - con cần nhau 1.38 6 1.86 1
Cha mẹ - con vì nhau 1.60 3 1.80 3
• Kết luận về quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con
Phần lớn cha mẹ và con tuổi thiếu niên có nhu cầu xây dựng quan
hệ gắn bó với nhau. Cha mẹ đánh giá mức độ gắn bó giữa họ và con
cao hơn sự đánh giá của con. Tuy nhiên, một số dấu hiệu gắn bó giữa

10
cha mẹ và con chưa được thể hiện một cách sâu sắc và chắn chắn. Sự
gắn bó giữa mẹ và con được biểu hiện rõ hơn và ở mức độ cao hơn sự
gắn bó giữa cha và con.
2.1.3 Các biện pháp cha mẹ xây dựng quan hệ gắn bó với con
2.1.3.1 Các biện pháp cha mẹ đã sử dụng
Theo ý kiến của cha mẹ, các biện pháp họ thường sử dụng là” trò
chuyện với con” và “ hỗ trợ con học tập” và các biện pháp ít được sử
dụng là “ tiếp xúc với bạn của con”, “liên hệ thường xuyên với con” và
“cùng vui chơi với con”.
Theo ý kiến của con, các biện pháp “biểu lộ tình thương yêu của
cha mẹ đối với con”, “hỗ trợ con học” và “ trò chuyện với con” được
các con thừa nhận cha mẹ có sử dụng ở mức độ cao. Các biện pháp
được các con đánh giá ở mức thấp gồm có: “ tạo sinh hoạt vui vầy”, “
cùng vui chơi với con”, và “tiếp xúc với bạn của con”.
Như vậy, cha mẹ chưa sử dụng đa dạng các biện pháp xây dựng
quan hệ gắn bó với con.
2.1.3.2 Cách thức cha mẹ thực hiện các biện pháp xây dựng quan hệ gắn
bó với con ở tuổi thiếu niên:
Hầu hết các biện pháp chưa được cha mẹ thực hiện đúng cách. Cha
mẹ cho rằng họ trò chuyện với con, nhưng họ ít lắng nghe và chú ý đến
điều con nói. Cha mẹ chưa tích cực chơi với con, chưa khéo léo khi

giao việc nhà, chưa mạnh dạn đề nghò con quan tâm đến cha mẹ…
2.1.3.3 Nhận thức của cha mẹ về nguyên nhân không gắn bó với con
Nguyên nhân nổi bật theo ý kiến của cha mẹ là họ không biết cách
xây dựng quan hệ gắn bó với con (66.9%). Nguyên nhân khác do cha
mẹ không quan tâm đến việc xây dựng quan hệ gắn bó với con hoặc do
con không hợp tác với cha mẹ trong việc xây dựng sự gắn bó.(17%)
Kết luận chung về thực trạng
Sự gắn bó giữa cha mẹ và con ở tuổi thiếu niên được hình thành
một cách tự phát và chưa sâu sắc. Phần lớn cha mẹ nhận thức được tác
dụng của quan hệ gắn bó đối với giáo dục gia đình và có thiện chí xây
dựng quan hệ gắn bó với con. Các con cũng có nhu cầu gắn bó với cha
mẹ nhưng mức độ gắn bó giữa họ chưa cao. Nguyên nhân do họ không


11

biết cách xây dựng quan hệ gắn bó hoặc còn lúng túng trong việc thực
hiện các biện pháp xây dựng quan hệ gắn bó với con.
2.2 Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn về việc sử dụng các biện pháp
xây dựng quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con:
Những kinh nghiệm quý báu của các cha mẹ trong việc xây dựng
quan hệ gắn bó với con được tổng kết từ công tác tư vấn học đường và
các hoạt động xã hội. Ngoài ra những bài báo mô tả cuộc sống của các
gia đình nước ngoài cho thấy sự gắn bó giữa cha mẹ và con được hình
thành, củng cố bằng những biện pháp tương tự như các gia đình Việt
Nam. Nhìn chung, cha mẹ ở các thành phần khác nhau (người lao động
bình thường đến những nhà kinh tế, nhà chính trò…) đã sử dụng một số
biện pháp xây dựng quan hệ gắn bó với con như: xây dựng nếp sinh
hoạt gia đình vui vầy, liên hệ thường xuyên với con khi phải xa vắng
gia đình ( viết thư, điện thoại…) , cố gắng cùng vui chơi với con, tranh

thủ thời gian trò chuyện với con …
Chương 3
THỰC NGHIỆM TÁC ĐỘNG CÁC BIỆN PHÁP XÂY DỰNG
QUAN HỆ GẮN BÓ GIỮA CHA MẸ VÀ CON
Ở TUỔI THIẾU NIÊN
3.1 Hệ thống biện pháp cha mẹ xây dựng quan hệ gắn bó với con ở tuổi
thiếu niên
Để hình thành quan hệ gắn bó giữa cha mẹ và con ở tuổi thiếu
niên cần phải xây dựng những biện pháp nhằm tăng cường sự giao lưu
tích cực và tổ chức các hoạt động chung của cha mẹ và con. Vì vậy, hệ
thống các biện pháp được phân thành hai nhóm:
• Nhóm biện pháp tăng cường sự giao lưu giữa cha mẹ và con
o Trò chuyện với con
o Liên hệ thường xuyên với con (điện thoại,thư, nhật ký)
o Biểu lộ tình cảm yêu thương đối với con
o Tiếp xúc thân thiện với bạn của con
• Nhóm biện pháp tổ chức hoạt động chung của cha mẹ và con
o Xây dựng nếp sinh hoạt gia đình vui vầy
o Hướng dẫn con thể hiện sự quan tâm đến cha mẹ

12
o Cùng vui chơi với con
o Hỗ trợ con học tập
o Cùng làm việc nhà với con
3.2 Thực nghiệm tác động các biện pháp
3.2.1 Mục tiêu thực nghiệm
Chứng minh tính khả thi của các biện pháp do đề tài đưa ra đối với cha
mẹ đồng thời chứng minh hiệu quả xây dựng quan hệ gắn bó giữa cha
mẹ và con ở độ tuổi thiếu niên của các biện pháp .
3.2.2 Nội dung thực nghiệm: (tiến hành qua 3 vòng)

Thực nghiệm vòng 1: Trang bò kiếân thức và kỹ năng thực hiện các biện
pháp cho cha mẹ (nhóm thực nghiệm 1)ï. So sánh kết quả cha mẹ thực hiện
biện pháp trước và sau khi thực nghiệm. Điều chỉnh, bổ sung các biện pháp
và điều chỉnh thang đánh giá sự gắn bó giữa cha mẹ và con.
Thực nghiệm vòng 2: Trang bò kiến thức và kỹ năng thực hiện các biện
pháp ( đã điều chỉnh, bổ sung) cho cha mẹ (thuộc nhóm thực nghiệm 2) .
So sánh kết quả thực hiện biện pháp trước và sau khi thực nghiệm của
nhóm thực nghiệm 2, nhóm đối chứng trước và sau khi thực nghiệm.
Thực nghiệm vòng 3: Trang bò kiến thức, kỹ năng thực hiện biện
pháp cho cha mẹ trong nhóm thực nghiệm 3 và hướng dẫn con hợp tác
với cha mẹ. So sánh kết quả thực hiện biện pháp trước và sau khi thực
nghiệm; giữa nhóm thực nghiệm 3 và nhóm đối chứng; giữa nhóm thực
nghiệm 3 và nhóm thực nghiệm 2.
3.2.3 Thiết kế thang đo mức độ gắn bó
Quy trình thiết kế thang đo bắt đầu từ việc phác thảo câu hỏi thực
nghiệm ( item) dựa trên các tiêu chí xác đònh mức độ gắn bó như: sự
biểu lộ tình cảm; sự thông hiểu; sự đồng cảm; sự tin tưởng; sự thể hiện
nhu cầu cần có nhau và thái độ sống vì nhau giữa cha mẹ và con. Sau
đó chọn ra 87 items có thể đo lường mức độ gắn bó giữa cha mẹ và
con, tiến hành đo thử trên 35 cha mẹ và 41 học sinh trung học cơ sở để
tìm hiểu độ khó và độ tin cậy, phát hiện những items không phù hợp
qua cách trả lời của các đối tượng để loại bỏ. Cuối cùng thang đánh giá
biểu hiện gắn bó giữa cha mẹ và con được xác đònh gồm 58 items.
3.2.4 Phương pháp thống kê đánh giá kết quả