Tổng quan hệ thống và phân tích gộp

Tổng quan hệ thống và
phân tích gộp

PGS. TS. Kim Bảo Giang
Trường Đại học Y Hà Nội

Mục tiêu
1. Hiểu được:
! Khái niệm và ý nghĩa của tổng quan hệ thống
! Các bước thực hiện tổng quan hệ thống
! Những hạn chế và những điều cần chú ý khi
thực hiện tổng quan hệ thống
2. Hiểu được một số khái niệm cơ bản liên quan
đến phân tích gộp.
3. Nhận định được các báo cáo tổng quan hệ
thống.
Một trường hợp nhồi máu cơ tim
"  Một người đàn ông 55 tuổi
"  Nhồi máu cơ tim trước vách
"  Nhịp tim bình thường
"  Quá cân
"  Không có dấu hiệu của suy tim
"  Không bị bệnh phổi tắc nghẽn
"  Câu hỏi lâm sàng:
"  Ở các bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim không biến chứng,
việc sử dụng beta-blocker có làm giảm nguy cơ nhồi máu
tái phát và nguy cơ tử vong so với nhóm không sử dụng
hay không?

Nên dự phòng bậc 2 với beta-blocker$
Không cần dự phòng bậc 2 với beta-blocker$

Nên dự phòng bậc 2 với beta-blocker$
Không nên dự phòng bậc 2 với beta-blocker$
Tổng quan tài liệu từ BMJ
Mặc dù đã gần 20 năm nghiên cứu thử nghiệm
lâm sàng, vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng nào
khẳng định beta-blocker có tác dụng kéo dài
cuộc sống sau nhồi máu cơ tim
KHÁI NIỆM
Tổng quan
hệ thống
Phân tích
gộp
Tổng quan, tổng quan hệ thống và
phân tích gộp
Tổng
quan

Tổng quan hệ thống- Khái niệm
Tổng quan trả lời một câu hỏi được đưa
ra một cách rõ ràng sử dụng các
phương pháp hệ thống và có giá trị để
xác định, lựa chọn và đánh giá các nghiên
cứu liên quan, thu thập và phân tích tổng
hợp số liệu từ các nghiên cứu.

Cochrane Reviewers

Handbook 4.1.5
Tổng quan mô tả và tổng quan hệ thống
(narrative and systematic reviews)

"  Tổng quan mô tả
"  Chủ đề rộng
"  Nguồn thông tin không nêu rõ
"  Tiêu chuẩn lựa chọn không rõ
"  Tiêu chuẩn đánh giá không rõ
"  Bằng chứng mang tính định
tính
"  Là tóm tắt có ý nghĩa nhưng
nhiều nguy cơ sai số
"  Tổng quan hệ thống
"  Chủ đề hẹp
"  Chiến lược tìm kiếm rõ ràng
"  Chiến lược lựa chọn rõ
"  Có tiêu chuẩn đánh giá
"  Cung cấp bằng chứng định
lượng
"  Đưa ra các kết luận dựa trên
bằng chứng
Lý do thực hiện
tổng quan hệ thống
"  Kết quả của các nghiên cứu trên cùng một
chủ đề khác nhau và đáng bàn cãi
"  Số lượng các ấn phẩm càng ngày càng
nhiều

Số lượng các RCTs – phục hồi chức năng
cho bệnh nhân đột quỵ
0
20

40
60
80
-1979
1980- 84
1985- 89
1990- 94
1995- 99
2000- 03
Ye a rs
Number of RCTs
Preliminary Medline search (Jan 2004)
Điểm mạnh của tổng quan hệ thống
"  Đánh giá khách quan các chứng cứ
"  Cách tiếp cận hệ thống để làm giảm sai lệch
và sai số ngẫu nhiên
"  Tăng độ chính xác của các ước lượng gộp,
tăng ý nghĩa thống kê của tác động gộp
"  Sử dụng các can thiệp có hiệu quả kịp thời
"  Đưa ra các câu hỏi nghiên cứu trong tương
lai

CÁC BƯỚC THỰC HIỆN TỔNG
QUAN HỆ THỐNG
Các bước thực hiện tổng quan hệ thống
1. Hình thành câu hỏi nghiên cứu
6.Viết báo cáo
2.Tìm kiếm và lựa chọn các nghiên cứu liên quan
3. Đánh giá chất lượng của các nghiên cứu
5.Tổng hợp, phân tích số liệu

4.Trích xuất số liệu từ các nghiên cứu
1. Hình thành câu hỏi nghiên cứu
"  Rõ ràng,
cụ thể

P = Patient or Population
(bệnh nhân hay quần thể)
I = Intervention (can
thiệp, điều trị)
C = Comparison or Control
(so sánh, nhóm chứng)
O = Outcome (kết quả)

Ví dụ: câu hỏi nghiên cứu
P =Bệnh nhân nhồi máu cơ
tim không biến chứng
I =Beta-blocker
C =Placebo hoặc thuốc khác
O =Tỷ lệ tử vong, thời gian
sống
" Ở các bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim không biến
chứng việc sử dụng beta-blocker có làm giảm nguy cơ
nhồi máu tái phát và nguy cơ tử vong so với nhóm
không sử dụng hay không?
2. Tìm kiếm và lựa chọn các
nghiên cứu liên quan
"  Nguồn tìm kiếm:
"  Nguồn thông tin điện tử: Pubmed, MEDLINE, CINAHL, AMED,
EMBASE, PsycInf, v.v.v
"  Tìm kiếm thủ công: Các tờ báo, tài liệu, biên bản hội nghị.

"  Từ các công trình không , chưa xuất bản (gray-litteratures).
"  Xem xét danh sách các tài liệu tham khảo của các bài báo.
"  Tìm nghiên cứu liên quan
"  Dựa trên các từ khóa: PICO
"  Thiết kế nghiên cứu phải phù hợp để trả lời câu hỏi nghiên cứu –
(PICOT)
3. Đánh giá chất lượng nghiên cứu (1)
"  Chất lượng của nghiên cứu đề cập đến:
" 
Thi
ế
t k
ế
và tri
ể
n khai thi
ế
t k
ế
?
" 
Phân tích và phiên gi
ả
i s
ố
li
ệ
u
" 
Báo cáo so v

ớ
i th
ự
c t
ế

" 
Tính giá tr
ị
và xác
đị
nh c
ủ
a nghiên c
ứ
u: giá tr
ị

bên trong và giá tr
ị
ngo
ạ
i suy – k
ế
t qu
ả

đ
úng và
không sai s

ố
.
3. Đánh giá chất lượng nghiên cứu (2)
Xem xét các sai số trong TNLS
Quần thể đích Nguồn sai số

Phân bổ đối tượng
Sai số lựa chọn
Sai số
trong thực hiện
Sai số do
mất đối tượng
Sai số phát hiện
Nhóm CT Nhóm chứng

↓ ↓
Nhận can thiệp Không nhận
can thiệp

↓ ↓
Theo dõi Theo dõi
↓ ↓
Đầu ra Đầu ra
↓ ↓
Phân tích, phiên giải
Sai số phân tích
3. Đánh giá chất lượng nghiên cứu (3)
"  Jadad score:
"  Gồm 5 tiêu chí trong đó liên quan đến 3 khía cạnh sai số:tính
ngẫu nhiên; làm mù; mô tả về bỏ cuộc và mất đối tượng

nghiên cứu
"  Cho điểm: Từ 0-5; <=2 được cho là kém giá trị
"  JADAd1.doc
"  PEDro
"  Gồm 11 tiêu chí liên quan đến: lựa chọn đối tượng, tính ngẫu
nhiên, làm mù trong phân bố đối tượng, tương đồng giữa
nhóm can thiệp và chứng,làm mù trong thực hiện, mất đối
tượng, phân tích theo ý định điều trị.
"  PEDroscale_V.doc
Sử dụng hệ thống chấm điểm trong đánh giá:
4. Trích xuất số liệu nghiên cứu
"  Các số liệu cần trích xuất:
"  Thông tin về tác giả
"  Các đặc điểm của nghiên cứu:
"  P: Đối tượng
"  I: Can Thiệp
"  C: Chứng
"  O: Đầu ra và đo lường đầu ra
"  T: Thiết kế, phương pháp (type of study)
"  Kết quả nghiên cứu
"  Means, SD hoặc SE
"  Số lượng sự kiện, N
"  Nhập số liệu vào bảng excel hoặc phần mềm
nhập số liệu