luận văn đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp tăng cường bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh quảng ninh

i

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG



VŨ THỊ HẰNG




ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
TĂNG CƢỜNG BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC
TỈNH QUẢNG NINH




LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG









Hà Nội – Năm 2013
ii

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI




VŨ THỊ HẰNG


ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
TĂNG CƢỜNG BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC
TỈNH QUẢNG NINH







LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

TS. HOÀNG VĂN THẮNG




Hà Nội – Năm 2013
i
LỜI CẢM ƠN

Ban giám Trung

         Tài nguyê    
 


g  Trung tâm Nghiên
 cùng 
giáo trong  

 
  
Xin chân thành cảm ơn!

Quảng Ninh, ngày 29 tháng 11 năm 2013











ii
LỜI CAM ĐOAN



       

rình nào khác.


Quảng Ninh, ngày 29 tháng 11 năm 2013





iii
MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN i
LỜI CAM ĐOAN ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC CÁC BẢNG vii
DANH MỤC HÌNH viii
MỞ ĐẦU 1
CHƢƠNG I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 4
1.1 Cơ sở lý luận 4
DSH 4
 7
1.2 Hiện trạng 11
1.2.1.  11
 23
CHƢƠNG II. ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ
PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28
2.1 Địa điểm, thời gian nghiên cứu 28
 28
 28

 28
2.2 Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 28
 28
 32
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36
3.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh 36
 36
-  41
3.2 Công tác Bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 44
iv
 44
- 
 53
 55
3.2.4. Cá     
 58

 64
3.3 Những yếu tố có tác động đến công tác bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh
Quảng Ninh giai đoạn 2013-2020. 77
  77
 77
  79
 80
      
2020,  81
3.4. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn đa dạng
sinh học 82
 82


nhiên 84
85
 87
 87
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO 92
PHỤ LỤC 98
 98
: 110
v
:
 113
: 
 135

vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ASEAN

ADB



BT

BTTN

BVMT

DL








GDP

HST

IUCN

JICA

KBT

KBTTN

LSNG

QN

QLNN

RAMSAR



TP

Thành ph
SV

SVNL

UBND

UNESCO

VQG

WWF

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
 13
 S ng ging cây trc công nhn tháng 7/2011 14
 2010 25
 25

 35

 42
  45
 47
      
Ninh 48
  49
  50
 55


- 2013 57
  64
 65
- 2012 79
 
  80

viii
DANH MỤC HÌNH
- 
 26

 36
 37
 79
 68

 69
sát 71
 71
 71
 72
ai 72

c trong
 73
 74
 74
 82


 83
 97
 85
 85

 86
                 89
 89

1
MỞ ĐẦU
I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu





t
Tuy nhiên do 
 hóa cao,  
nên   
 [46].

              
nguyên nhân là do  
- 

- 
- 

-  

 ;
- 

          
n

á
phong phú nh
  
2


            
h
 
bách.
 
Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp tăng cường bảo
tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh”.
II. Mục tiêu, đối tƣợng nghiên cứu
Mục tiêu chung:   

Mục tiêu cụ thể:
-   .
- 
-  
-   
Ninh.

Đối tượng nghiên cứu:
-  .
-  
III. Phạm vi nghiên cứu
.
IV. Câu hỏi nghiên cứu
-   
-  ?
- 
- 
- 
- 
3
- 
- n


V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- nâng cao
 .
-   

ng Ninh, các



p       

- 
                


V. Kết cấu luận văn

 





 


4
CHƢƠNG I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1 Tổng quan về ĐDSH
1.1.1.1 Khái niệm Đa dạng sinh học
 


        




  [22].
 (2008)  
 [32].
Ddi 03  trên
:

- 

-   

- 






gi.
5
1.1.1.2 Giá trị của đa dạng sinh học
- 







-  



.
- Nâng ca c
 


 

- 
nhiên,              i, tín

[8, 11, 22].
 





6
1.1.1.3 Nguyên nhân gây suy giảm đa dạng sinh học
 
nhân chính.
a. 
Các ho








b. 





chóng.
c.  



gây qu
    
.
d. 
 các 

7
trùng, Có
cây Mai
Mimosa pigra), cây Dây leo (Centrosoma pubescen
Lông tây (Brachiara muticaeo (Mikunia microcantha) 


1.1.1.4. Tác động của việc mất, suy giảm đa dạng sinh học đến đời sống


- 




-  là 
t     , c   bã       
 .

-  

t [8, 11, 22].
1.1.2. Bảo tồn đa dạng sinh học
1.1.2.1. Khái niệm bảo tồn đa dạng sinh học
T 
ú 

  

  [32].
8
 là 



1.1.2.2. Mục tiêu, nguyên tắc bảo tồn đa dạng sinh học
a. 

‘nhằm giữ được sự cân bằng tối đa giữa bảo tồn sự đa dạng của thiên
nhiên và tăng cường chất lượng cuộc sống của con người’ [22]. 






- 
       
trên;

- 

- 


b. 

:
-  
nhân.
9
- 



 hai thác, 



nghèo.
- , 







.
- 




,   , 




 

-  


[32].
1.1.2.3. Các phương pháp bảo tồn đa dạng sinh học
* Bảo tồn nguyên vị (in situ)

 


 [3, 8, 9]


 


 


thiên nhiên.

             


10
 
ngoài các kh


* Bảo tồn chuyển vị (ex situ)
c loài cây, con và các vi


ác loài nói trên,
h

o



 

 Ex-situ 
  In-situ và
 Ex-situ 

  In-situ.


có mà còn


       n


11

                
 

 [8, 9, 11] .
1.2 Hiện trạng
1.2.1. Công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam
1.2.1.1. Tổng quan đa dạng sinh học Việt Nam
- 
     â   

 
 [8].

     
r
 



 


 



 
 
12
vì chúng có tính  
cao n
- 
 

 [8]:
 

dthc vt Vi các nhóm vi to  c, các
nhà thc vng kê có ti 16.428 loài thc vt.
V ng vt  c thng vt trên cn,
bao gm 307 loài giun tròn (Nematoda), 161 loài giun sán ký sinh  gia súc, 200
  t (Oligochaeta), 150 loài ve giáp (Acartia), 113 loài b nhy
(Collembola), trên 7.700 loài côn trùng (Insecta), 317 loài bò sát (Reptilia), 167 loài
ch nhái (Amphibia), 840 loài chim (Aves), 312 loài và phân loài thú (Mammalia).
V vi sinh v   
2.800 loài gây bnh cho thc vt, 1.500 loài gây bi 
700 loài vi sinh vt có li.
V sinh vc ngc 1.438 loài vi to thuc
ng vc
ng  cá chép (Cyprinidae) có 79 loài thuc 32
ging, 1 phân h c hu  Vit Nam vi 1 ging, 40 loài và phân loài
mi cho khoa hc.
Trong thành phng v ng c ln, có 10 ging vi 52
loài tôm, cua, 4 ging vi 50 loài trai, c lu tiên c mô t  Viu
này th hic hu rt cao cng vt thc ngt ca Vit Nam.
V sinh vt bin: theo dn liu ca chuyên kho Sinh vt và sinh thái, tp IV

trong b chuyên kho Bin KH&CN Vi in
c trên 11.000 loài sinh vt sng trong vùng bin Ving
13
ng vng 2.500 loài cá vi trên 100 loài cá kinh t; 653 loài
rong bing vt ni; 537 loài thc vt ni; 94 loài thc vt ngp mn;
225 loài tôm bin; 14 loài c bin; 15 loài rn bin; 25 loài thú bin; 5 loài rùa bin
(xem Bng 1.1)
Bảng 1. 1. Thành phần loài sinh vật đã biết đƣợc cho đến năm 2011
TT
Nhóm sinh vật
Số loài đã xác định đƣợc
1

ng 2000

- 
1.438

- 
537
2
Rong






653
3


14
4

94
5

16.428


2.681


13.747
6


7




657



8


9

Sán ký sinh
190
10
Côn trùng
7.700
11
Cá
Khong 3.500

Cá nước ngọt
Khong 1.000
14

Cá biển
Khong 2.500
12
ch - nhái
167
13
Bò sát trên cn
317
14
Bò sát bin (rn bin, rùa bin)
21
15
Chim
840
16
Thú trên cn
312

17
Thú bin
25
Nguồn: Bộ TN&MT (2009) và,Viện KHCNVN (2009)
Bên cu thông tin v vic phát hin ging, loài mi  Vit Nam
g      (Laonastes aenigmamus), Chn bc má (Melogale
cucphuongensis y, thành phn khu h ng, thc vt  Vit Nam còn
c bit ht.
- ng ngun gen cây trng, vt nuôi
   a Jucovski (1970), Vit Nam là mt trong 12 trung tâm
ngun gc ging cây trng ca th gii. Vit Nam vi 16 nhóm cây trng khác nhau
bao gm trên 800 loài [8]. Theo Báo cáo ca B Khoa hc và Công ngh
   o tn ngu   o t  u gi   
ngun gen cc, thc ph, cây lâm nghip,
cây nguyên lic liu và mt s loài cây trng khác. Mt b phn quan
trng ca các ging này là ngun gen ba vi nhic tính quý ch có  Vit
Nam.
Bảng 1. 2. Số lƣợng giống cây trồng đƣợc công nhận đến tháng 7/2011
TT
Loài cây trồng
1997 - 2005
2006 - 2011
1.
Lúa
156
75
2.
Ngô
47
58

3.
Khoai lang
9
1
4.
Khoai tây
8
3
5.
Khoai s
1
-
15
6.
Sn
2
3
7.

22
9
8.
Lc
14
4
9.
u xanh
7
7
10.

Vng
1
-
11.
Cà chua
14
7
12.
Ci bp
3
-
13.
C
2
15
14.
Ci c
2
-
15.
u
3
1
16.
t
3
1
17.
Bu, bí ngô, bí xanh
-

3
18.
u leo
1
1
19.
u Hà Lan
2
1
20.
t
1
1
21.

-
7
22.
Hoa
2
2
23.
Xoài
5
1
24.
Su riêng
5
-
25.

Chôm chôm
2
-
26.
Nhãn
5
3
27.
Vi
-
3
28.
Cam quýt
2
1
29.
i
4
-
30.
Da
2
4
31.
i
1
-
32.
Bông
9

2
33.
Cao su
14
2
34.
Cà phê
14
5
35.
Chè
1
6