gíao án Ngữ văn 7 Kì 2

Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
Bài 1: văn bản
TƠI ĐI HỌC
(Thanh Tịnh)
Tuần: 01 Ngày soạn: 22/08/09
Tiết: 01 Ngày dạy: 24/08/09
A./ MỤC TIÊU
1.Kiến thức.
-Cốt truyện,nhân vật,sự kiện trong đoạn trích Tơi đi học.
-Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự
sự qua ngòi bút Thanh Tịnh
2.Kĩ năng.
-Đọc-hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm
-Trình bày những suy nghĩ,tình cảm về một sự việc trong cuộc sơng của
bản thân.
3. Th¸i ®é : Gi¸o dơc ý thøc t×nh c¶m gia ®×nh , cã t×nh c¶m víi ngêi th©n,
gióp ®ì nh÷ng ngêi nghÌo khã , cã t×nh th¬ng yªu ®ång lo¹i .
B CHUẨN BỊ
- Gi¸o viªn: Bµi so¹n, th¬ Thanh TÞnh
- Häc sinh: So¹n bµi, ®å dïng.
C KIỂM TRA SỰ CHUẨN BỊ Ở NHÀ CỦA HỌC SINH
- kiểm tra việc soạn bài của học sinh
D TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
giới thiệu bài(3’) Trong cc ®êi mçi con ngêi nh÷ng kØ niƯm ti häc trß
thêng ®ỵc lu gi÷ bỊn l©u trong trÝ nhí. §Ỉc biƯt lµ nh÷ng kØ niƯm vỊ bi ®Õn tr-
êng ®Çu tiªn. Ngµy ®Çu tiªn ®i häc MĐ dç dµnh yªu th“ … ¬ng . Trun ng¾n”
T«i ®i häc ®· diƠn t¶ nh÷ng kØ niƯm m¬n man b©ng khu©ng cđa mét thêi th¬ Êu“ ”
(Hồi đầu năm lớp 7 , học bài Cổng trường mở ra , hẳn mỗi chúng ta
không thể quên tấm lòng người mẹ biết bao bồi hồi xao xuyến trong ngày đầu
dẫn con đi học . Người mẹ ấy bồi hồi xao xuyến vì đang được sống lại ngày
đầu tiên cắp sách đến trường :” Hằng năm cứ vào cuối thu … Mẹ tôi âu yếm

nắm lấy tay tôi dẫn đi trên đầy con đường làng dài và hẹp …” Câu văn ấy đầy
ắp kỉ niệm tuổi thơ. Có nhiều bạn thắc đó là câu văn của ai , trong tác phẩm
nào ? Đó chính là câu văn trong vb “ Tôi đi học “ mà hôm nay cô cùng các em
đi tìm hiểu .)
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Néi dung
1
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
Ho¹t ®éng 1( 20 )’
? Em hãy nêu vài nét về t/gû
t/p ?
Đọc , tìm hiểu chú thích:
Gv đọc rồi hướng dẫn hs
đọc theo yêu cầu
?Kỉ niệm ngày đầu đến
trường của “tôi”được kể
theo trình tự ntn?Ng«i kĨ?
(?) Tương ứng với trình tự
ấy là các đoạn nào của vb ?
Ho¹t ®éng 2 (20’)
HS đọc vb
(?) Kỉ niệm ngày đầu đến
trường của nhân vật “ tôi”
gắn với không gian , thời
gian cụ thể nào ?Vì sao
không gian và thời gian ấy
trở thành kỉ niệm trong tâm
trí tác giả ?
(?) Trong câu văn : con
đường này tôi đã quen đi lại

nhiều lần nay tự nhiên thấy
lạ . Cảnh vật chung quanh
tôi đều thay đổi , vì chính
lòng tôi đang có sự thay đổi
lớn : Hôm nay tôi đi học , vi
sao nhân vật co cảm giác
quen mà lạ?
(?)Chi tiết tôi không lội qua
sông thả diều như thằng
( sgk)
giọng chậm , dòu , hơi buồn ,
lắng sâu , chú ý những câu nói
của nhân vật Tôi
C©u chun ®ỵc kĨ theo tr×nh
tù thêi gian cđa bi tùu trêng
(theo dßng håi tëng cđa nv ''
t«i'')
Trun ®ỵc kĨ theo ng«i thø I .
Ng«i kĨ nµy gióp cho ngêi kĨ
chun dƠ dµng béc lé c¶m
xóc , t×nh c¶m cđa m×nh mét
c¸ch ch©n thùc nhÊt .
- từ đầu buổi sáng hôm ấy
đến trên ngọn núi
- tiếp theo đến được nghỉ
cả ngày nữa
- đoạn còn lại
Thời gian : buổi sáng cuối
thu ; Không gian : trên con
đường làng dài và hẹp- C¶nh

thiªn nhiªn : l¸ rơng nhiỊu ,
m©y bµng b¹c C¶nh sinh ho¹t
: mÊy em bÐ rơt rÌ cïng mĐ ®Õn
trêng
I, Đọc – Tìm
hiểu
chung
1. tác giả - tác
phẩm (sgk tr.
8)
2, Đọc , tìm
hiểu chú thích
3, Bố cục : 3
phần
I, Đọc – Tìm
hiểu
văn
bản
1. Cảm nhận
của “ tôi”
trên đường
tới trường
- Tự thấy như
đã lớn lên ,
con đường
làng không
còn dài rộng
như trước
- Báo hiệu sự
thay đổi trong

nhận thức bản
thân cậu bé
2
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
Quý và không đi ra đồng nô
đùa như thằng Sơn nữa có ý
nghóa gì ?
(?) Có thể hiểu gì về nhân
vật “ tôi” qua chi tiết “ Ghì
thật chặt hai quyển vở mới
trên tay và muốn thử sức
mình tự cầm bút thước?
(?) Trong những cảm nhận
mới mẻ trên con đường làng
đến trường , nhân vật tôi đã
bộc lộ đức tính gì của
mình ?
(?) Khi nhớ lại ý nghó chỉ có
người thành thạo mới cầm
nổi bút thước , tác giả viết :
ý nghó ấy thoáng qua trong
trí tôi nhẹ nhàng như một
làn mây lướt ngang trên
ngọn núi”. Hãy phát hiện và
phân tích ý nghóa và biện
pháp nghệ thuật được sử
dụng trong câu văn trên ?
? KØ niƯm vỊ bi tùu trêng
®ỵc diƠn t¶ theo tr×nh tù nµo ?
T×m nh÷ng tõ ng÷ diƠn t¶ t©m

tr¹ng nh©n vËt '' t«i'' ? Ph©n
tÝch gi¸ trÞ biĨu c¶m cđa
nh÷ng tõ ng÷ Êy
Ho¹t ®éng 2 Cđng cè - DỈn
dß (2’)
Cđng cè: Cảm nhận của “
tôi” trên đường tới trường
- yêu học , yêu bạn và mái
trường
So sánh , kỷ niệm đẹp
?- DiƠn t¶ theo tr×nh tù thêi
gian : tõ hiƯn t¹i mµ nhí vỊ qk
- C¸c tõ l¸y diƠn t¶ t©m tr¹ng ,
c¶m xóc : nao nøc , m¬n man ,
tng bõng , rén r·. §ã lµ nh÷ng
c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në
trong lßng . Gãp phÇn rót
ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a
qu¸ khø vµ hiƯn t¹i . Chun ®·
x¶y ra tõ bao n¨m råi mµ dêng
nh võa míi x¶y ra h«m qua .
- Có chí học
ngay từ đầu ,
muốn tự mình
đảm nhiệm
việc học tập ,
muốn được
chững chạc
như bạn ,
không thua

kém bạn
3
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
- Dặn dò: tiết sau học tiếp
phần còn lại của bài
Bi 1: vn bn
TễI I HC (tt)
(Thanh Tnh)
Tun: 01 Ngy son: 22/08/09
Tit: 02 Ngy dy: 24/08/09
A. Mục tiêu
1.Kin thc.
-Ct truyn,nhõn vt,s kin trong on trớch Tụi i hc.
-Ngh thut miờu t tõm lớ tr nh tui n trng trong mt vn bn t
s qua ngũi bỳt Thanh Tnh
2.K nng.
-c-hiu on trớch t s cú yu t miờu t v biu cm
-Trỡnh by nhng suy ngh,tỡnh cm v mt s vic trong cuc sụng ca
bn thõn.
3. Thái độ : Giáo dục ý thức tình cảm gia đình , có tình cảm với ngời thân,
giúp đỡ những ngời nghèo khó , có tình thơng yêu đồng loại .
B. CHUN B
- Giáo viên: Bài soạn, thơ Thanh Tịnh,
- Học sinh: Soạn bài, đồ dùng
4
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
C. KIỂM TRA SỰ CHUẨN BỊ Ở NHÀ CỦA HỌC SINH
- kiểm tra việc soạn bài của học sinh
D. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh

Néi dung
Ho¹t ®éng 1( 27 )’
Gv Gọi hs đọc đoạn 2
(?) cảnh trước sân trường và
ngôi trường làng Mó Lí lưu
lại trong tâm trí nv tôi có gì
nổi bật ?
(?)Trùc khung cảnh đó,tâm
trạng cậu bé ntn?
(?)Cảnh tượng đó có ý nghóa
gì ?
(?) Khi tả những học trò
nhỏ tuổi lần đầu đến trường
học , tác giả dùng hình ảnh
so sánh nào ?
(?) Em đọc thấy những ý
nghóa nào từ hình ảnh so
sánh ấy ?
(?) Tâm trạng và cảm giác
nhân vật tôi khi nghe ông
đốc gọi danh sách hs và khi
rời khỏi tay mẹ như thế nào
?
(?)Vì sao Tôi bất giác “dúi
đầu vào lòng mẹ tôi nức nở
khóc khi chuẩn bò bước vào
lớp” Có thể nói chú bé này
có tinh thần yếu đuối hay
- Phản ánh không khí đặc biệt
của ngày hội khai trường

thường gặp ở nước ta , bộc lộ
tình cảm sâu nặng của tg đvới
mái trường tuổi thơ
- Họ như con chim non đứng
bên bờ tổ ,nhìn quãng trời
rộng muốn bay , nhưng còn
ngập ngừng e sợ )
- miêu tả sinh động hình ảnh và
tâm trạng của các em nhỏ lần
đầu tới trường học , đề cao sức
hấp dẫn của nhà trường
ThËt ra th× ch¼ng cã g× ®¸ng
khãc c¶ . Chóng ta cã thĨ th«ng
c¶m v× ®ã chØ lµ c¶m gi¸c nhÊt
thêi cđa mét ®øa bÐ nhót nh¸t Ýt
khi ®ỵc tiÕp xóc víi ®¸m ®«ng
mµ th«i khi ph¶i rêi tay mĐ , cËu
bÐ c¶m thÊy hơt hÉng lo sỵ cho
II, Đọc – Tìm
hiểu
văn
bản
2. cảm nhận
của “ tôi”lúc
ở sân trường
- rất đông
người , người
nào cũng đẹp
- ngôi trường
xinh xắn oai

nghiem
 Lo sợ vớ
van
- khi nghe ông
đốc đọc danh
sách và rời tay
mẹ
 Lúng túng ,
càng lúng túng
và dúi vào
lòng mẹ khóc
3. Cảm nhận
5
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
không ?
Hs đọc đoạn 3
(?) Vì sao trong khi sắp hàng
đợi vào lớp , nhân vật “ tôi’
lại cảm thấy trong thời thơ
ấu tôi chưa lần nào thấy xa
mẹ tôi như lần này ?
- (?) Những cảm giác mà
nhân vật “ tôi” bước vào lớp
học là gì ?
Một mùi hương lạ xông
lên … chút nào
(?)Hãy lí giải những cảm
giác đó của nhân vật tôi ?
(?) Những cảm giác đó cho
thấy tình cảm nào của nhân

vật “tôi” đối với lớp học của
mình ?
(?)Đoạn cuối có chi tiết “
một con chim liệng đến đứng
trên bờ cửa sổ …. Theo cánh
chim “; những tiếng phấn
của thầy tôi gạch mạnh ….
Đánh vần “ những chi tiết
đó nói thêmđiều gì về nhân
vật tôi ?
(?) Những cảm giác trong
sáng nảy nở trong lòng tôi là
những cảm giác nào ? Từ
đó em cảm nhận những
điều tốt đẹp nào từ nhân vật
nªn viƯc dói ®Çu vµo lßng mĐ
khãc nøc në lµ mét tÊt u sÏ
x¶y ra .
Vì tôi bắt đầu cảm nhận được
sự độc lập của mình khi đi học
Bước vào lớp học là bước vào
thế giới riêng của mình, phải tự
mình làm tất cả, không còn có
mẹ bên cạnh
tình cảm trong sáng , thiết tha
H/ ¶nh '' mét con chim non liƯng
®Õn '' cã ý nghÜa tỵng trng sù
ni tiÕc qu·ng ®êi ti th¬ tù do
n« ®ïa , th¶ diỊu ®· chÊm døt ®Ĩ
bíc vµo giai ®o¹n míi ®ã lµ lµm

häc sinh , ®ỵc ®Õn trêng , ®ỵc
häc hµnh , ®ỵc lµm quen víi thÇy
c« , b¹n bÌ sèng trong mét m«i
trêng cã sù qu¶n lÝ chỈt chÏ
h¬n .một chút buồn khi từ giã
tuổi thơ , bắt đầu trưởng thành
trong nhận thức và việc học
hành của bản thân
- t/yêu , niềm trân trọng sách
vở, bàn ghế, lớp học, thầy học,
gắn liền với mẹ và quê hương
- giàu cảm xúc với tuổi thơ
của “ tôi”
trong lớp học
-“t«i” b¾t ®Çu
c¶m nhËn ®ỵc
sù ®éc lËp cđa
m×nh khi ®i
häc.
- cảm giác lạ vì
lần đầu vào lớp
học , môi
trường sạch sẽ ,
ngay ngắn
- Ko cảm thấy
sự xa lạ với bàn
ghế và bạn bè ,
vì bắt đầu ý
thức được
những thứ đó sẽ

gắn bó thân
thiết với mình
bây giờ và mãi
mãi
6
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
“ tôi” cũng chính là tác giả
Thanh Tònh ?
? Em cã c¶m nhËn g× vỊ th¸i
®é cư chØ cđa nh÷ng ngêi lín
( «ng ®èc, thÇy gi¸o ®ãn nhËn
häc trß míi , c¸c bËc phơ
huynh ) ®èi víi c¸c em bÐ lÇn
®Çu ®i häc ?
G: Nh÷ng h/¶ vỊ ngêi lín cho
thÊy tr¸ch nhiƯm , tÊm lßng
cđa nhµ trêng , gia ®×nh ®èi
víi c¸c em h/s . §©y thùc sù
lµ nh÷ng dÊu Ên tèt ®Đp ,
nh÷ng kØ niƯm trong s¸ng ,
Êm ¸p kh«ng thĨ phai nhoµ
trong kÝ øc ti th¬ , gióp c¸c
em tù tin , v÷ng vµng h¬n .
§ã cßn lµ m«i trêng gi¸o dơc
Êm ¸p , n¬i nu«i dìng t©m
hån trÝ t vµ t×nh c¶m cđa
nh÷ng thÕ hƯ t¬ng lai cđa ®Êt
níc .
Ho¹t ®éng 3 (15’): Híng dÉn
h/s tỉng kÕt vµ lun tËp

? H·y t×m vµ ph©n tÝch nh÷ng
h/¶ so s¸nh ®ỵc nhµ v¨n sư
dơng trong trun ng¾n nµy ?
(?)Em học tập được gì từ
nghệ thuật kể chuyện của
tác giả trong truyện ngắn
Tôi đi học ? muốn kể chuyện
và mái trường quê hương
- C¸c phơ huynh ®Ịu chn bÞ
chu ®¸o cho con em trong bi
tùu trêng ®Çu tiªn , ®Ịu tr©n
träng tham dù bi lƠ nµy . Cã
lÏ c¸c vÞ còng ®ang lo l¾ng håi
hép cïng con em m×nh .
- ¤ng ®èc lµ h×nh ¶nh ngêi
thÇy , ngêi l·nh ®¹o nhµ trêng
rÊt tõ tèn , hiỊn hËu bao dung
®èi víi h/s.
- ThÇy gi¸o trỴ víi g¬ng mỈt t¬i
cêi ®ãn h/s vµo líp còng lµ mét
ngêi vui tÝnh th¬ng yªu h/s .
'' T«i quªn thÕ nµo ®ỵc ''
'' ý nghÜ Êy tho¸ng qua ''
'' Hä nh con chim con ''
§©y lµ nh÷ng so s¸nh giµu
h/¶ , giµu søc gỵi c¶m dc g¾n
víi nh÷ng c¶nh s¾c thiªn nhiªn
t¬i s¸ng ; tr÷ t×nh . Nh÷ng so
s¸nh nµy gãp phÇn diƠn t¶ cơ

thĨ , râ rµng nh÷ng c¶m gi¸c , ý
nghÜ cđa nh©n vËt ''t«i'' trong
bi ®Çu tien ®i häc , gãp phÇn
t¹o nªn chÊt th¬ man m¸c vµ
c¶m gi¸c nhĐ nhµng ªm dÞu cho
trun ng¾n .
* §Ỉc s¾c nghƯ tht :+ Trun
ng¾n ®ỵc bè cơc theo dßng håi t-
III, Tổng kết :
Ghi nhớ sgk
7
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
hay ,cần có nhiều kỉ niệm
đẹp và giàu cảm xúc
? NhËn xÐt vỊ ®Ỉc s¾c nghƯ
tht vµ søc cn hót cđa t¸c
phÈm ?
lun tËp
? Yªu cÇu h/s lµm bµi tËp 1
? ViÕt bµi v¨n ng¾n ghi l¹i Ên
tỵng cđa em trong bi khai
gi¶ng lÇn ®Çu tiªn ?
* NhËn xÐt cđa Th¹ch Lam
“trun ng¾n nµo hay còng cã
chÊt th¬, bµi th¬ nµo hay còng
cã cèt trun”. Trun “t«i ®i
häc” ®Çy chÊt th¬ em cã ®ång
ý kh«ng? V× sao?
? Trong sù ®an xen cđa c¸c
ph¬ng thøc: Tù sù, miªu t¶,

biĨu c¶m, theo em ph¬ng thøc
nµo tréi lªn ®Ĩ lµm thµnh søc
trun c¶m nhĐ nhµng mµ
thÊm thÝa cđa trun?
- Ph¬ng thøc biĨu c¶m ghi l¹i
nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng
n¶y në trong lßng t«i ngµy
®Çu c¾p s¸ch tíi trêng=>
trun gÇn víi th¬, cã søc
trun c¶m ®Ỉc biƯt nhĐ
ëng , c¶m nghÜ cđa nh©n vËt ''t«i''
theo tr×nh tù thêi gian cđa bi
tùu trêng .
+ Sù kÕt hỵp hµi hoµ gi÷a kĨ ,
miªu t¶ víi béc lé c¶m xóc , t©m
tr¹ng .
*. Søc cn hót cđa t¸c phÈm :
- T×nh hng trun '' bi ®Çu
tiªn ®i häc '' cã dÊu Ên s©u ®Ëm ,
chøa ®ùng c¶m xóc thiÕt tha.
- Sù quan t©m ch¨m sãc tr×u mÕn
yªu th¬ng cđa nh÷ng ngêi lín ®èi
víi c¸c em h/s trong bi ®Çu
tiªn ®i häc .
- H/ ¶ thiªn nhiªn , ng«i trêng vµ
c¸c h/¶ so s¸nh giµu søc gỵi c¶m
cđa t¸c gi¶ .
C¸ch kÕt thóc trun rÊt tù nhiªn
vµ bÊt ngê . Dßng ch÷ '' T«i ®i
häc '' nh më ra mét thÕ giíi , mét

kho¶ng kh«ng gian míi , mét
giai ®o¹n míi trong cc ®êi ®øa
trỴ . Dßng ch÷ chËm ch¹p ,
ngch ngo¹c ®Çu tiªn trªn trang
giÊy tr¾ng tinh lµ niỊm tù hµo ,
khao kh¸t trong ti th¬ cđa con
ngêi vµ dßng ch÷ còng thĨ hiƯn
râ chđ ®Ị cđa trun ng¾n nµy .
- ChÊt th¬:
+T×nh hng trun; kh«ng cã
cèt trun, h×nh ¶nh thiªn nhiªn
quen thc (mïa thu se l¹nh, l¸
rơng, c¶nh s©n trêng, häc trß bì
ngì ) => t©m tr¹ng tg…
+ Giäng nãi ©n cÇn, hiỊn tõ cđa
thÇy; lßng mĐ hiỊn th¬ng con;
h×nh ¶nh so s¸nh thi vÞ “T«i
quªn . c¸nh hoa t… ¬i ”…
Giäng v¨n nhĐ nhµng, giµu c¶m
8
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
nhµng mµ thÊm thÝa.
GV : T/ngắn có sự kết hợp
hài hòa các p/ thức diễn đạt
kể, tả và biểu cảm,làm bài
văn tăng thêm chất trữ
tinh,trong trẻo,dòu êm,tha
thiết
.Ho¹t ®éng 3 Cđng cè - DỈn
dß (3’)

- Cđng cè: Gäi häc sinh nhắc
lại phần ghi nhớ
- DỈn dß: ViÕt mét ®o¹n v¨n
ng¾n ghi l¹i suy nghÜ cđa em
vỊ chÊt th¬ trong trun.
Chó ý: - §o¹n v¨n ph¶i chØ
ra ®ỵc chÊt th¬.
- C¶m nghÜ ph¶i ch©n thµnh
tha thiÕt.
xóc.
* + Tác giả sử dụng NT khi kể
lại những kỉ niệm buổi tựu
trường ( Kể, tự sự )
+ Tác giả sử dụng NT khi tả
con đường, ngôi trường, quang
cảnh …( Miêu tả )
+ Tác giả sử dụng NT khi nói
về tâm trạng, cảm giác của Tôi
trong ngày đầu tiên đến trường
( Biểu cảm ).
Ti Õng ViƯt CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ
Tuần: 01 Ngày soạn: 22/08/09
Tiết: 03 Ngày dạy: 25/08/09
A. Mơc tiªu.
1 KiÕn thøc :
-Các cấp độ khái qt về nghĩa từ ngữ.
2. Kü n¨ng ;
-Thực hành,so sánh,phân tích các cấp độ khái qt về nghĩa của từ ngữ
3. Th¸i ®é : Coi träng hiĨu biÕt nh÷ng tõ lo¹i ®· häc cho ®óng nghÜa
B. CHUẨN BỊ

- Gi¸o viªn: bµi so¹n, b¶ng phơ.
- Häc sinh: So¹n bµi, ®å dïng.
C. KIỂM TRA SỰ CHUẨN BỊ Ở NHÀ CỦA HỌC SINH
D. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
giới thiệu bài(3’) Ở lớp 7 , các em đã học về từ đồng nghóa và từ trái nghóa .
Bây giờ em nào có thể nhắc lại một số vd về từ đồng nghóa và từ trái nghóa ?
9
Trêng THSC Vò L¨ng Gi¸o viªn: D¬ng ThÞ Xun
( Máy bay – phi cơ , đèn biển – hải đăng , trắng – đen ). Em có nhận xét gì về
mối quan hệ ngữ nghóa giữa các từ ngữ trong hai nhóm trên ? Các từ bình
đẳng về mặt ngữ nghóa cụ thể : các từ đồng nghóa trong nhóm có thể thay thế
có thể thay thế cho nhau được còn các từ trái nghóa trong nhóm có thể loại trừ
nhau khi lực chọn để đặt câu . Từ nhận xét đó hoàn toàn đúng . Hôm nay ,
chúng ta học bài mới : Cấp độ khái quát nghóa của từ
Ho¹t ®éng cđa gv Ho¹t ®éng cđa hs Néi dung
cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1(17’)H×nh thµnh
k/n tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷
nghÜa hĐp
G treo b¶ng phơ ghi s½n s¬
®å trong SGK / 10 .
? NghÜa of tõ ®éng vËt réng
h¬n or hĐp h¬n nghÜa of tõ
thó, chim, c¸ why?
?NghÜa of tõ thó réng or hĐp
h¬n nghÜa cđa tõ ''voi, h¬u''.
Tõ chim réng or hĐp h¬n
nghÜa of tõ ''tu hó, s¸o''.Tõ c¸
réngor hĐp h¬n nghÜa of tõ
''c¸ r«, c¸ thu ''.why?

? C¸c tõ '' thó , chim , c¸ ''
réng h¬n nghÜa cđa nh÷ng tõ
nµo ? §ång thêi hĐp h¬n
nghÜa cđa nh÷ng tõ nµo ?
G : Nh vËy tõ '' ®éng vËt '' lµ
tõ cã nghÜa réng .Tõ '' voi ,
h¬u, tu hó, s¸o '' lµ tõ cã
nghÜa hĐp
? VËy em hoi thÕ nµo lµ mét
tõ ng÷ cã nghÜa réng vµ
nghÜa hĐp ?
? Mét tõ ng÷ cã thĨ võa cã
nghÜa réng , võa cã nghÜa hĐp
®ỵc kh«ng ? why?
GV: DiƠn gi¶i: NghÜa cđa tõ
Hs quan s¸t s¬ ®å .
- NghÜa cđa tõ ®éng vËt réng
h¬n nghÜa cđa tõ '' thó , chim ,
c¸ '' . V× ph¹m vi nghÜa cđa tõ
®éng vËt bao hµm nghÜa cđa ba
tõ '' thó , chim , c¸ ''
- C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã
ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ ''
voi , h¬u , tu hó , s¸o '' . V×
c¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã
ph¹m vi nghÜa bao hµm nghÜa
cđa c¸c tõ
C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã
ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ ''
voi , h¬u , tu hó '' vµ cã ph¹m vi

nghÜa hĐp h¬n tõ ''®éng vËt ''.
- Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng khi
ph¹m vi nghÜa of nã bao hµm
ph¹m vi nghÜa cđa mét tõ ng÷
kh¸c
- Mét tõ cã nghÜa hĐp khi ph¹m vi
nghÜa ®ỵc bao hµm trong ph¹m vi
nghÜa of mét tõ ng÷ kh¸c
- Mét tõ ng÷ cã thĨ võa cã nghÜa
I.Tõ ng÷ nghÜa
réng tõ ng÷–
nghÜa hĐp.
1. T×m hiĨu bµi.
a. §éng vËt
réng h¬n thó,
chim, c¸.
b. Thó, chim, c¸
cã nghÜa réng
h¬n voi, h¬u, tu
hó, s¸o, c¸ r«,
c¸ thu.
c. Thó, chim, c¸
réng h¬n voi, h-
¬u, sao nhng
hĐp h¬n so víi
®éng vËt.
=> nghÜa cđa tõ
ng÷ cã thĨ réng
h¬n hc hĐp
h¬n nghÜa cđa tõ

ng÷ kh¸c.
2. Bµi häc.
*Ghi nhí:
SGK/tr.8
10
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
ngữ đó là mối quan hệ bao
hàm. Nói đến mối quan hệ
bao hàm tức là nói đến
phạm vi khái quát của nghĩa
từ ngữ, nhng trong phạm vi
khái quát nghĩa của từ ngữ
không giống nhau. Có từ ngữ
có nghĩa rộng, có từ ngữ có
nghĩa hẹp.
Bài tập nhanh: Cho các từ
cây, cỏ, hoa tìm các từ ngữ
có phạm vi rộng và hẹp hơn.
Hoạt động 2: (23 )
GV: Hớng dẫn học sinh
luyện tập: cho học sinh hoạt
động trong bàn, nhóm lần l-
ợt giải quyết các bài tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2: Tìm các từ ngữ có
nghĩa bao hàm phạm vi
nghĩa của các từ.
Bài tập 3: Từ ngữ có nghĩa
đợc bao hàm trong phạm vi
nghĩa của các từ.

Bài tập 4: Bỏ những từ ngữ
không phù hợp
Bài tập 5:
Bài tập bổ sung: Giải thích
sự khác nhau về phạm vi
nghĩa của cặp từ ngữ
. Hoạt động 3:Củng cố -
rộng , vừa có nghĩa hẹp vì tính
chất rộng , hẹp của nghĩa từ ngữ
chỉ là t ơng đối.
Hs đọc ghi nhớ .
học sinh vẽ sơ đồ mối qua hệ bao
hàm SGK, vòng tròn.
1. a. Y phục: quần, áo.
- Quần: quần dài, quần đùi.
- áo: áo dài, áo sơ mi.
b. Vũ khí: súng, bom.
- Súng: súng trờng, súng đại
bác.
- Bom: bom ba càng, bom bi.
2. a. Chất đốt. b. Nghệ thuật.
c. Thức ăn. d. Đánh.
3. a . xe cộ: ô tô,xe máy,xích lô,
công nông.
b. Kim loại: vàng, bạc,
đồng
c. Hoa quả: cam, táo,
d. Họ hàng: cô, dì, chú, bác
e. Mang: xách, khiêng
4. a. Thuốc lá. b. Thủ

quĩ.
c. Bút điện. d. Hoa tai.
5. Khóc: nức nở, thút thít, sụt
sùi.
* Bàn bàn gỗ; đánh cắn;
(Bàn phân biệt với ghế. Bàn
gỗ phân biệt cụ thể với bàn
sắt ).
Bài tập nhanh:
Thực vật > cây
cỏ hoa > cây
cam, dừa, cỏ gà
11
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
Dặn dò (2)
- Củng cố: Gọi học sinh
nhc li phn GN
- Dặn dò: - Học ghi nhớ,
lấy ví dụ.
- Hoàn chỉnh các bài tập.
-Xem trớc bài:Tính thống
nhất.Trờngtừ vựng
**************************************************
Tập làm văn T NH THNG NHT V CH CA
VN BN
Tun: 01 Ngy son: 22/08/09
Tit: 04 Ngy dy: 26/08/09
A. MC TIấU
B. CHUN B
GV: Giáo án , bảng phụ .

HS: Tìm hiểu trớc phần tìm hiểu bài .
C. KIM TRA S CHUN B NH CA HC SINH
D. TIN TRèNH CC HOT NG DY HC
.Giới thiệu bài :Chúng ta đã đợc tìm hiểu rất nhiều vb. Vậy chủ đề trong văn bản
là gì ? Tại sao trong văn bản phải đảm bảo tính thống nhất về chủ đề. Để trả lời
cho những câu hoỉ ấy chúng ta cùng tìm hiểu bài học
Hoạt động của gv Hoạt động của hs Nội dung
cần đạt
Hoạt động 1 : Hớng dẫn h/s
tìm hiểu về chủ đề của văn
bản . (7)
GV y/cầu h/s đọc thầm
vb''Tôi đi học '' của Thanh
Tịnh
? Trong văn bản tác giả nhớ
lại những kỉ niệm sâu sắc
nào trong thời thơ ấu của
Hs đọc thầm văn bản .
- Tác giả nhớ lại kỉ niệm về buổi
đầu tiên đi học . Sự hồi tởng ấy
gợi lên cảm giác bâng khuâng ,
xao xuyến không thể nào quên
về tâm trạng náo nức , bỡ ngỡ
I. Chủ đề của
văn bản .
12
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
mình ? Sự hồi tởng ấy gợi
lên những ấn tợng gì trong
lòng tác giả ?

? Hãy nêu lên chủ đề của
văn bản ?
? Vậy em hiểu chủ đề của
văn bản là gì ?
? Gọi h/s đọc ghi nhớ 1 ?
Hoạt động 2: (10)Hớng dẫn
h/s hình thành khái niệm tính
thống nhất về chủ đề of vb
? Để tái hiện những kỉ niệm
về ngày đầu tiên đi học , tác
giả đã đặt nhan đề của văn
bản và sử dụng từ ngữ câu
ntn ?
? Tìm các từ ngữ , các chi
tiết nêu bật cảm giác mới lạ
xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật
'' tôi '' khi cùng mẹ đi đến tr-
ờng , khi cùng các bạn vào
lớp ?
của nhân vật '' tôi'' trong buổi tựu
trờng .
- Chủ đề của văn bản : Những kỉ
niệm sâu sắc về buổi tựu trờng
đầu tiên .
- Chủ đề của văn bản là những
vấn đề chủ chốt đợc tác giả nêu
lên , đặt ra trong văn bản .
Hs đọc ghi nhớ .
- Nhan đề '' Tôi đi học '' giúp
chúng ta hiểu ngay nội dung của

văn bản nói về chuyện đi học .
+ Các câu đều nhắc đến những kỉ
niệm của buổi tựu trờng đầu tiên
trong đời
- Hôm nay tôi đi học .
- Hằng năm cứ vào cuối thu
lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm
mơn man của buổi tựu trờng.
- Hai quyển vở mới đang ở trên
tay tôi đã bắt đầu thấy nặng .
- Tôi bặm tay ghì thật chặt , nhng
một quyển vở cũng xệch ra và
chênh đầu chúi xuống .
*. Khi cùng mẹ tới trờng :
Con đờng quen đi lại lắm lần nay
thấy lạ , cảnh vật xung quanh đều
thay đổi thấy mình trang trọng và
đứng dắn trong bộ quần áo mới ,
cố làm ra vẻ nh một học trò thực
sự '' tay bặm ghì hai quyển sách,
đòi mẹ cầm bút thớc''
* Khi quan sát ngôi trờng : cao
ráo sạch sẽ hơn các nhà trong
làng , xinh xắn , oai nghiêm , sân
rộng đâm ra lo sợ vẩn vơ . Nghe
- Chủ đề của vb
là những vấn đề
chủ chốt đợc tác
giả nêu lên , đặt
ra trong vb.

II. Tính thống
nhất về chủ đề
của văn bản .
- Vb có tính
thống nhất về
chủ đề khi chỉ
nói tới chủ đề
đã xác định, ko
xa rời hay lạc
sang chủ đề
13
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
G: Tất cả các chi tiết trên
đều tập trung khắc họa tâm
trạng của nhân vật '' tôi ''
trong buổi tựu trờng đầu tiên
.
? Vậy tính thống nhất về chủ
đề thể hiện ở những phơng
diện nào trong văn bản ?
? Làm thế nào để có thể viết
một văn bản đảm bảo tính
thống nhất về chủ đề ?
Gọi h/s đọc phần ghi nhớ .
Hoạt động 3:(25)Hớng dẫn
h/s luyện tập
Đọc yêu cầu bài tập 1.
? Văn bản trên viết về vấn đề
gì ? Các đoạn văn đã trình
bày vấn đề theo thứ tự nào ?

Theo em có thể thay đổi trật
tự sắp xếp này đợc không ?
Vì sao ?
? Nêu chủ đề của văn bản
trên ?
? chủ đề ấy đợc thể hiện
trong toàn văn bản . Hãy
chứng minh ?
? Tìm các từ ngữ , các câu
tiêu biểu thể hiện chủ đề của
đề củavăn bản ?
trống thúc thấy chơ vơ , toàn thân
run run , đợc mọi ngời nhìn thì tỏ
ra lúng túng , nghe gọi tên mình
thì giật mình, lúng túng .
* Khi xếp hàng vào lớp ; thấy
nặng nề , dúi đầu vào lòng mẹ
khóc nức nở .
* Trong lớp học : cảm thấy xa mẹ
nhớ nhà .
- Vb có tính thống nhất về chủ đề
khi chỉ nói tới chủ đề đã xác
định , không xa rời hay lạc sang
chủ đề khác
- Để viết đợc một văn cần xác
định rõ chủ đề của vb. Chủ đề
của vb đợc thể hiện trong đề bài,
đề mục, trong quan hệ giữa các
phần của văn bản và ở các từ ngữ
then chốt lặp đi lặp lại .

Hs đọc ghi nhớ .
- Văn bản nói về cây cọ ở vùng
sông Thao quê hơng của tác giả.
- Thứ tự trình bày : miêu tả hình
dáng cây cọ , sự gắn bó của cây cọ
với tuổi thơ tác giả , tác dụng của
cây cọ , tình cảm gắn bó của cây
cọ với ngời dân sông Thao.
- Khó thay đổi đợc trật tự sắp xếp
vì các ý này đã rành mạch , liên
tục .
- Chủ đề : Vẻ đẹp và ý nghĩa của
rừng cọ quê tôi .
- Chủ đề đợc thể hiện qua nhan
khác
* Để viết đợc
một văn cần
xác định rõ chủ
đề của vb. Chủ
đề của vb đợc
thể hiện trong
đề bài, đề mục,
trong quan hệ
giữa các phần
của vb và ở các
từ ngữ then chốt
lặp đi lặp lại .
III. Ghi nhớ .
IV. Luyện
tập .

Bài 1 .
Bài 2
14
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
Yêu cầu thảo luận theo
nhóm
Gv yêu cầu thảo luận theo
nhóm
Hoạt động 4:Củng cố - Dặn
dò (3 )
- Học thuộc phần ghi nhớ .
- Chuẩn bị bài : '' Bố cục của
văn bản ''.
đề của vb, các ý miêu tả hình
dáng , sự gắn bó của cây cọ với
tuổi thơ tg, tác dụng của cây cọ và
tình cảm giữa cây với ngời
- Các từ ngữ lặp lại nhiều lần :
rừng cọ , lá cọ và các chi tiết
miêu tả về :
+ hình dáng của cây cọ .
+ sự gắn bó của cây cọ với tác
giả .
+ công dụng của cây cọ đối với
đời sống .
Hs thảo luận nhóm và cử đại
diện trình bày .
Căn cứ vào chủ đề của văn bản
thì ý b và d làm cho bài lạc đề vì
nó không phục vụ cho việc

chứng minh luận điểm '' Văn ch-
ơng làm cho tình yêu quê h-
ơng ''
Đại diện nhóm trình bày .
- Có những ý lạc chủ đề : c, g .
- Có những ý hợp với chủ đề nh-
ng do cách diễn đạt cha tốt nên
thiếu sự tập trung vào chủ đề: b,e
.
a, Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy
các em nhỏ xốn xang
b, Cảm thấy con đờng '' thờng đi
lại lắm lần '' tự nhiên cũng thấy lạ ,
cảnh vật đều thay đổi .
c, Muốn thử sức mình bằng việc tự
mang sách vở nh một cậu học trò
thực sự .
d, Cảm thấy ngôi trờng vốn qua lại
nhiều lần cũng có nhièu biến đổi .
e, Lớp học và những ngời bạn mới
trở nên gần gũi , thân thơng.
Bài 3
*************************************************
15
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
Bi 02 : vn bn : TRONG LềNG M
(trớch : Nhng ngy th u)
Nguyờn Hng
Tun: 02 Ngy son: 28/08/09
Tit: 05 Ngy dy: 31/08/09

A. MC TIấU
1. Kiến thức
- Học sinh bớc đầu hiểu đợc văn hồi ký .
- Cốt truyện , nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ
-Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vạt . ý
nghĩa giáo dục ,những thành kiến cổ hủ nhỏ nhen , độc ác không thể làm khô héo tình cảm
ruột thịt sâu nặng , thiêng liêng .
2. Kỹ năng .
- Bớc đầu biết đọc hiểu một văn bản hồi ký.
- Vận dụng kiến thức về tự sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong văn bản tự sự để
phân tích tác phẩm truyện .
3. Thái độ : Giáo dục ý thức tình cảm gia đình , có tình cảm với ngời thân, giúp đỡ
những ngời nghèo khó , có tình thơng yêu đồng loại .
B. CHUN B
- Giáo viên: Giáo án, chân dung tác giả, tác phẩm.
- Học sinh: Soạn bài
C. KIM TRA .
? Hãy phân tích tâm trạng cảm giác của nhân vật Tôi khi nhớ về ngày
tựu trờng đầu tiên?
? Hãy nêu những nét chính về nghệ thuật văn bản Tôi đi học ?
D. TIN TRèNH CC HOT NG DY HC
.Giới thiệu bài (2) Nguyên Hồng là một trong những nhà văn có thời thơ ấu thật
cay đắng, khốn khổ. Những kỉ niệm ấy đã đợc nhà văn viết lại trong tập tiểu
thuyết tự thuật: Những ngày thơ ấu . Kỉ niệm về ng ời mẹ đáng thơng qua cuộc
trò chuyện với bà cô và cuộc gặp gỡ bất ngờ là một trong những chơng truyện
cảm động nhất.
Hoạt động của gv Hoạt động của hs Nội dung cần đạt
*Hoạt động 1: Đọc chú
thích.(15 )
GV: Đọc chậm, tình cảm

chú ý thể hiện cảm xúc nhân
vật, giọng bà cô: đay đả, kéo
dài.
- GV gọi 1 HS đọc.
- GV gọi 2, 3 em đọc
tiếp.
- Nguyên Hồng (1918
1982) quê NĐ, sống và
viết chủ yếu ở HP những
I. Đọc Chú thích.
1.Đọc.
2.Tác giả: SGK.
- Là nhà văn giàu tình
cảm, dễ xúc động rất bình
dị trong sinh hoạt.
16
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
? Đọc chú thích, trình bày
ngắn gọn về tác giả?
? Em biết gì về văn bản
trong lòng mẹ và tác phẩm
Những ngày thơ ấu?
GV:Hồi kí là thể văn đc
dùng để ghi lại nhng
chuyện có thật đã xảy ra
trong c/đời 1 con ngời
? Tìm hiểu một số từ khó
trong phần chú thích .Tìm từ
trái nghĩa với từ gi đầu ;
đồng nghĩa với từ đoạn tang.

*Hoạt động 2: (20 ) Tìm
hiểu văn bản.
? Xét về thể loại xếp vb
thuộc loại nào?
Nhân vật chính?
? Nhận xét bố cục văn bản?
? Tóm tắt nội dung chính
của văn bản?
? Theo dõi phần đầu vb cho
biết: cảnh ngộ bé Hồng có gì
đặc biệt?
?? Cảnh ngộ ấy tạo nên thân
phận bé Hồng ntn?
? Theo dõi cuộc đối thoại
giữa ngời cô và bé Hồng hẫy
cho biết n/vật ngời cô hiện
lên qua những chi tiết nào?
? Qua đó em thấy mục đích
hỏi của bà cô là gì? Bé Hồng
năm trớc CM, sau hòa
bình (1954) gđ ông
chuyển về Hà Nội,Yên
Thế,Bắc Giang, ông vẫn
gắn bó với Hải Phòng. Là
nhà văn rất bình dị trong
sinh hoạt và giàu tình
cảm, dễ xúc động. Là
nhà văn of phụ nữ, nhi
đồng, of những ngời
khốn khổ

- Những ngày thơ ấu là
tập hồi kí viết trớc
CMT8,đăng báo 1938 in
thành sách năm 1940
gồm 9 chơng. Nhân vật
chính là chú bé Hồng với
những kỉ niệm thơ ấu
nhiều đắng cay.
-Lu ý: 5,8,12,13,14,17
=> giỗ hết, mãn tang,
hết tang
=> tiểu thuyết: tự thuật
kết hợp với các kiểu
văn bản: tự sự, miêu tả
biểu cảm.
- Nhân vật xng tôi
chính là tác giả => 2
phần: Phần 1: Từ đầu
chứ: Cuộc đối thoại
giữa ngời cô và bé
Hồng.
Phần 2: Cuộc gặp gỡ
bất ngờ với mẹ.
- HS tóm tắt.
- Nhà văn của phụ nữ, nhi
đồng và những ngời khốn
khổ.
3.Tác phẩm.
-Trích chơng IV trong tập
hồi kí Những ngày thơ ấu

của Nguyên Hồng.
4. Chú thích.
II.Tìm hiểu nội dung văn
bản.
1. Cuộc đối thoại giữa bà
cô và bé Hồng.
- Cảnh ngộ: Cha chết cha
đoạn tang, mẹ đi tha hơng
cầu thực => sống trong sự
ghẻ lạnh của họ nội.
Bà cô bé Hồng
lạnh
lùng, tàn
ác, tâm
địa xấu
xa là ng-
ời đàn bà
cay
nghiệt,
già dặn
vô cảm
sắc lạnh
đến ghê
rợn.
=> h/ảnh
mang ý
im lặng, lòng
đau nh cắt, khóe
mắt cay cay, n-
ớc mắt

ròngròng đầm
đìa
- Khóc ko ra
tiếng
=>phơng thức
biểu cảm trc
tip
=>bé Hồng:
thông minh,
nhạy cảm, giàu
tình yêu thơng
17
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
có đoán ra dụng ý của bà cô
không?
? Vì sao bé Hồng cảm nhận
đợc rõ rắp tâm đó của bà cô?
? Khi bé Hồng trả lời
không bà cô vẫn tiếp tục
hỏi châm chọc và kể về
h/cảnh of mẹ bé Hồng ntn?
Thái độ ra sao?
? Những lời kể đó bộc lộ
tính cách nào của ngời cô?
Bà cô đại diện cho hạng ngời
nào trong xã hội?
? Trong cuộc đối thoại này,
bé Hồng đã bộc lộ những
cảm xúc và suy nghĩ của
mình?

? Hãy tìm những chi tiết bộc
lộ cảm nghĩ của bé Hồng đối
với ngời cô?
? ở đây phơng thức biểu đạt
nào đợc vận dụng? Tác
dụng?
? Em hiểu gì về chi tiết:
Giá những cổ tục
? Có thể hiểu gì về bé Hồng
từ trạng thái tâm hồn đó của
em?
? Cảm xúc của em khi đọc
những tâm sự đó của bé
Hồng?
? Khi kể về cuộc đối thoại of
ngời cô và bé Hồng tg đã
s/dụng nt tơng phản? Hãy
chỉ ra phép tơng phản này và
cho biết ý nghĩa
- Cô độc đau khổ, luôn
khao khát tình thơng
của mẹ.
- Cô tôi gọi c ời hỏi:
Không?
- Sao lại không vào?
- Mày dại quá thăm
em bé chứ.
=> Mục đích: bé Hồng
ruồng rẫy khinh bỉ me,
gieo rắc những hoài

nghi
- Vì trong lời kể của bà
cô chứa đựng sự giả
dối: cời hỏi chứ không
phải lo lắng, nghiêm
nghị hỏi cũng không
phải âu yếm hỏi.
- Mỉa mai, hắt hủi thậm
chí độc ác
=> hẹp hòi, tàn nhẫn,
vô cảm
- Bé Hồng nhận ra ý
nghĩa cay độc rất
kịch .
- Nhắc đến mẹ tôi
ruồng rẫy mẹ tôi.
-Hai tiếng em bé nh
ý cô tôi muốn.
- Giá những cổ tục
- Phơng thức biểu
cảm.Bộc lộ trực tiếp và
gợi cảm trạng thái tâm
hồn đau đớn của bé
Hồng.
=> Chuyển đổi cảm
giác: Những cổ tục vốn
nghĩa tố
cáo hạng
ngời
sống tàn

nhẫn khô
héo cả
tình máu
mủ của
xã hội
thực dân
nửa pk,
cái xã hội
mà ở đó:
Chuông
nhà thờ
chỉ rung
lên trớc
những kẻ
nhà giàu
khệnh
khang bệ
vệ và
đóng sầm
trớc mặt
những kẻ
nh bé
Hồng.
mẹ, không
muốn t/yêu th-
ơng và kính
trọng mẹ bị rắp
tâm tành bẩn
xâm phạm đến.
Căm thù cổ tục

của xã hội
phong kiến =>
cái nhìn tiến bộ
của đứa trẻ 8
tuổi.
18
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
. Hoạt động 3:Củng cố -
Dặn dò (2)
- Củng cố: cm ngh ca em
v n/vt b cụ
- Dặn dò: - tit sau hc
tip tit 2 ca bi
là cái vô hình trở thành
cái hữu hình nh mẩu gỗ
=> thể hiện sự căm
ghét tột độ.
- HS tự bộc lộ.
- NT: đặt hai tính cách
trái ngợc nhau: T/cách
hẹp hòi tàn nhẫn ><
t/cách trong sáng giàu
tình thơng của bé Hồng.
=>làm bật lên tính cách
tàn nhẫn của ngời cô và
khẳng định tình mẫu tử
trong sáng và cao cả của
bé Hồng.
Bi 02 : vn bn : TRONG LềNG M (tip theo)
(trớch : Nhng ngy th u)

Nguyờn Hng
Tun: 02 Ngy son: 28/08/09
Tit: 06 Ngy dy: 31/08/09
A. MC TIấU
1. Kiến thức
- Học sinh bớc đầu hiểu đợc văn hồi ký .
- Cốt truyện , nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ
-Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vạt . ý
nghĩa giáo dục ,những thành kiến cổ hủ nhỏ nhen , độc ác không thể làm khô héo tình cảm
ruột thịt sâu nặng , thiêng liêng .
2. Kỹ năng .
- Bớc đầu biết đọc hiểu một văn bản hồi ký.
- Vận dụng kiến thức về tự sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong văn bản tự sự để
phân tích tác phẩm truyện .
3. Thái độ : Giáo dục ý thức tình cảm gia đình , có tình cảm với ngời thân, giúp đỡ
những ngời nghèo khó , có tình thơng yêu đồng loại .
B. CHUN B
- Giáo viên: Giáo án, chân dung tác giả, tác phẩm.
- Học sinh: Soạn bài
C. KIM TRA .
19
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
? nhn xột v ngh thut xõy dng tớnh cỏch nhõn vt phn u
on trớch trong lũng m?
D. TIN TRèNH CC HOT NG DY HC
Hoạt động của gv Hoạt động của hs Nội dung cần đạt
*Hoạt động 1: (25 )
-HS đọc đoạn văn còn lại.
? Khi chợt thoáng thấy ngời
ngồi trên xe giống mẹ bé Hồng

có hành động cử chỉ nh thế
nào?
? Giọt nớc mắt của bé Hồng
lần này có gì khác lần trớc?
? Tâm trạng của Hồng khi nghĩ
ngời trên xe không phải là mẹ
mình đợc diễn tả nh thế nào?
Tìm và phân tích?
? Nhận xét gì về ngòi bút miêu
tả tâm lí của nhà văn trong
đoạn?
? Hình ảnh ngời mẹ hiện lên
qua những chi tiết nào?
? Nhân vật ngời mẹ đợc kể qua
cái nhìn yêu thơng của con có
tác dụng gì?
? Bé Hồng đã có một ngời mẹ
nh thế nào?
? Trong đoạn này tình yêu th-
ơng mẹ của bé Hồng bộc lộ rõ
nhất qua chi tiết nào? Vì sao?
- Đuổi theo gọi bối rối,
thở hồng hộc trán đẫm
mồ hôi. => ríu cả chân
lại => ào lên khóc rồi cứ
thế nức nở.
- K fải giọt nớc mắt tức
tởi chất chứa sự căm
ghét và tình thơng mẹ
mãnh liệt. Mà là giọt n-

ớc mắt: dỗi hờn mà hạnh
phúc, tức tởi mà mãn
nguyện.
=>phản ứng của bé
Hồng rất tự nhiên, bật ra
tất yếu nh một quy trình
dồn nén tình cảm mà lí
trí không kịp phân tích
và kiểm soát.
- Và sai lầm đó sa
mạc
=>miêu tả ngắn gọn tinh
tế hợp lí.
- Mẹ tôi và em Quế.
- Mẹ tôi cầm nón
- Mẹ tôi còm cõi xơ xác
lạ th ờng.
=> Cụ thể, sinh động,
I. Đọc Chú thích.
II.Tìm hiểu nội dung
văn bản.
1.Cuộc đ/t giữa bà cô và
bé Hồng
2.Cuộc gặp gỡ của bé H
với mẹ
- Đuổi theo gọi bối rối,
thở hồng hộc trán đẫm
mồ hôi. => ríu cả chân
lại => ào lên khóc rồi
cứ thế nức nở.

- Và sai lầm đó sa
mạc
=>h/ảnh rất đạt vì nó
nói đợc bản chất khát
khao tình mẹ nh là ngời
bộ hành thốm khỏt nc
gia sa mc. Rất hợp
với tình mẹ con. Nghĩa
mẹ nh nớc trong nguồn
chảy ra
- Nghệ thuật miêu tả
tâm lý: tinh tế, hợp
lý
=>ngời mẹ yêu con,
đẹp đẽ, can đảm, kiêu
20
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
? Nhận xét về phơng thức biểu
đạt trong các đoạn văn đó? Tác
dụng?
GV: Cảm giác sung sớng hạnh
phúc của bé Hồng. Tác giả
không gọi tên chỉ miêu tả sự
mê mẩn không nhớ mẹ hỏi
những gì niềm sung s ớng và
hạnh phúc tột độ của đứa con
xa mẹ nay đợc thỏa nguyện.
*Hoạt động 2: (10 ) H ớng dẫn
học sinh tổng kết nghệ thuật.
? Qua văn bản em hiểu thế nào

là hồi kí?
? Chứng minh văn Nguyên
Hồng giàu chất trữ tình?
? Qua tìm hiểu trên hãy nêu
nội dung của truyện?
Hoạt động 3:Củng cố - Dặn
dò (2)
- Củng cố:
? Chơng hồi kí trong lòng
mẹ kể về điều gì? Nêu suy
nghĩ của em về nội dung văn
bản?
? Phân tích tâm trạng bé H khi
ở trong lòng mẹ?
? Trình bày suy nghĩ của em về
nghệ thuật viết truyện của
Nguyên Hồng?
- Dặn dò: - Hoàn chỉnh câu
6.
gần gũi, hoàn hảo. Bộc
lộ tình con yêu thơng
quý trọng mẹ.
Phải bớc lại và lăn
Tôi ngồi trên xe mơn
man khắp da thịt.
-Thể hiện xúc động,
khơi gợi xúc cảm mãnh
liệt ở ngời đọc.
=>từ đây chú bé Hồng
đang bồng bềnh trôi

trong cảm giác sung s-
ớng rạo rực bớc vào một
thế giới tuổi thơ hồi sinh
bừng nở với những kỉ
niệm ấm áp tình mẫu tử.
- Hồi kí là nhớ và ghi lại
những chuyện đã xảy ra.
- Chất trữ tình: tình
huống và nội dung
chuyện hoàn cảnh bé
Hồng.
+Cách thể hiện kết hợp
b/cảm miêu tả=>lời văn
phù hợp tâm trạng n/v
+ Lời lẽ nhiều khi mê
say trong dòng cảm xúc
mơn man dạt dào.
hãnh vợt lên trên mọi
lời mỉa mai cay độc
của ngời Cô.
=>nhân đạo.
- Phơng thức biểu đạt:
Biểu cảm trực tiếp.
III.Tổng kết.
1.Nghệ thuật: thể hồi
kí lời văn chân thực,
giàu chất trữ tình.
- Miêu tả tâm lí n/vật
kết hợp kể.
- Nghệ thuật so sánh.

- Chất trữ tình: tình
huống và nội dung
chuyện hoàn cảnh bé
Hồng.
+ Cách thể hiện kết
hợp biểu cảm miêu tả
=>lời văn phù hợp tâm
trạng nhân vật.
+ Lời lẽ nhiều khi mê
say trong dòng cảm
xúc mơn man dạt dào.
2.Nội dung.
*Ghi nhớ: SGK.
21
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
- Học thuộc và phân tích nội
dung, nghệ thuật.
- Soạn: tức nớc vỡ bờ.
Bi 02 : Ting vit : TRNG T VNG
Tun: 02 Ngy son: 30/08/09
Tit: 07 Ngy dy: 03/09/09
A. MC TIấU
1 Kiến thức :
- Học sinh hiểu khái niệm truờng từ vựng là gì ?
2. Kỹ năng ;
-Tp hp cỏc t cú chung nột ngha vo cựng mt trng t vng.
-Vn dng kin thc v trng t vng c hiu v to lp vn bn.
2. Thái độ : Coi trọng hiểu biết những từ loại đã học cho đúng nghĩa
B. CHUN B
- Giáo viên: Giáo án, bng ph

- Học sinh: Soạn bài
C. KIM TRA .
? Trình bày hiểu biết của em về Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ?
Lấy ví dụ và lập sơ đồ?
? Em hiểu thế nào là từ ngữ nghĩa rộng? Hẹp? Cho ví dụ?
D. TIN TRèNH CC HOT NG DY HC
Hoạt động của gv Hoạt động của hs Nội dung cần
đạt
* Hoạt động 1: Hớng dẫn
hs tìm hiểu khái niệm Tr -
ờng từ vựng . (10 )
- Gọi HS đọc đoạn văn.
? Ghi lại các từ in đậm ra
phiếu học tập. Cho biết các
từ đó có nét chung gì về ý
nghĩa?
H: Nếu tập hợp các từ in
đậm ấy thành một nhóm từ
thì chúng ta có 1 trờng từ
vựng. Vậy theo em trờng
từ vựng là gì?
H: Cơ sở hình thành trờng
từ vựng là gì?
- HS đọc đoạn văn.
- Nét chung về ý nghĩa chỉ bộ
phận của cơ thể con ngời.
=>Tập hợp các từ ngữ ít nhất có
một nét chung về nghĩa.
- Tính hệ thống về mặt nghĩa
(có chung về nghĩa).

- Nằm trong những câu văn cụ
thể có ý nghĩa xác định.
I.Thế nào là trờng
từ vựng?
1. Khái niệm:
a. Ví dụ: mặt, mắt,
da, gò má, đùi,
đầu, cánh tay,
miệng
=> Chỉ bộ phận
trên cơ thể con ng-
ời.
* Ghi nhớ:
22
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
GV: Chỉ định học sinh đọc
rõ ghi nhớ.
Bài tập nhanh:
Cho nhóm từ:cao,thấp,
lùn, lòng khòng, lêu nghêu,
gầy, béo, xác ve, bị thịt, cá
rô đực.
Nếu dùng nhóm từ trên để
miêu tả ngời thì trờng từ
vựng của nhóm từ là gì?
*Hoạt động 2: lu ý. (10 )
Đọc kĩ mục 2 trong SGK.
H: Trờng từ vựng mắt
bao gồm những trờng từ
vựng nhỏ nào?

Tơng tự trờng từ vựng ng-
ời.
=>Rút ra lu ý 1.
H: Nhận xét về từ loại các
trờng từ vựng?
=>Rút ra lu ý 2.
H: Nhắc lại khái niệm từ
nhiều nghĩa?
H: Do hiện tợng nhiều
nghĩa 1 từ có thể thuộc
nhiều trờng từ vựng khác
nhau không? Cho ví dụ?
=>Nội dung lu ý 3.
H: Đọc ví dụ phần D. Cho
biết tác dụng cách chuyển
của trờng từ vựng?
GV chốt: Thờng có hai bậc
trờng từ vựng: lớn và nhỏ.
Các từ trong một trờng từ
vựng có thể khác nhau về
từ loại. 1 từ nhiều nghĩa có
thể thuộc nhiều trờng từ
- Chỉ hình dáng của con ngời.
- Tìm các từ của trờng từ vựng
về dụng cụ, nấu nớng, chỉ
số lợng.
-Bộ phận of mắt:lòng đen,con
ngơi, lông mày
- Hoạt động của mắt: ngó,
trông, liếc.

- Ngời nói chung: bộ phận, tính
cách, trạng thái, hoạt động: trí
tuệ, giác quan, đầu, tay, chân.
Ví dụ: SGK.
- Trờng mùi vị: chát, thơm.
- Trờng âm thanh: the thé, êm
dịu
- Trờng thời tiết: hanh, ấm
=>từ ngời => động vật để nhân
hóa.
- Suy nghĩ của con ngời: tởng,
ngỡ, nghĩ.
- Hoạt động: vui, mừng, buồn
- Xng hô: Cô, cậu, tớ
- Trờng từ vựng là tập hợp
những từ có ít nhất một nét
chung về nghĩa trong đó các từ
có thể khác nhau về từ loại.
Ví dụ: Trờng từ vựng về cây: +
Bộ phận: thân, rễ, cành. + Hình
SGK/tr.20.
2. Lu ý:
a. một trờng từ
vựng có thể bao
gồm nhiều trờng từ
vựng nhỏ.
b. một trờng từ loại
gồm những từ khác
biệt nhau về từ loại
c. Do hiện tợng

nhiều nghĩa một từ
có thể có nhiều tr-
ờng từ vựng khác
nhau.
23
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
vựng khác nhau. Cách
chuyển trờng từ vựng =>
tăng sức gợi cảm.
H: Thảo luận: Trờng từ
vựng và cấp độ khái quát
của từ ngữ khác nhau ở
điểm nào? Cho ví dụ?
*Hoạt động 3: (15)Hớng
dẫn học sinh luyện tập.
Hoạt động 4:Củng cố -
Dặn dò (5)
- Củng cố:
Khái niệm trờng từ vựng.
Các lu ý về trờng từ vựng.
- Dặn dò:
Làm bài tập số 7.
Học thuộc ghi nhớ
Xem trớc bài: Từ tợng
hình, từ tợng thanh
dáng: cao, thấp, to, bé
- Cấp độ khái quát là tập hợp
các từ có quan hệ song song về
phạm vi nghĩa rộng hay hẹp
trong đó các từ phải có cùng từ

loại.
Ví dụ:
+ Tốt (nghĩa rộng) - đảm đang
(nghĩa hẹp) tt
+ Bàn (nghĩa rộng) bàn gỗ
(nghĩa hẹp) dt
+ Đánh (nghĩa rộng) cắn
(nghĩa hẹp) - đt
Bài tập 5:
* Lới:
-Dụng cụ đánh bắt thủy sản: lới,
nơm, câu, vó
- Đồ dùng cho chiến sí: lới,
võng tăng bạt.
- Hoạt động săn bắt: lỡi bẫy,
bắn, đâm.
- Đồ đan bằng các loại sợi có
mắt hình dáng khác nhau: lới
sắt, thủng lới.
* Lạnh:
- Thời tiết và nhiệt độ: lạnh,
nóng, hanh, ẩm, ấm, mát.
- T/c thực phẩm: lạnh (đồ lạnh,
nóng).
- T/c tâm lí: lạnh lùng (không
vui vẻ), ấm (bên chị ấy thật ấm
áp).
* Phòng thủ:
- Bảo vệ bằng sức mạnh của
mình: phòng thủ, phòng ngự.

- Chiến lợc, chiến thuật: phản
công, phòng thủ tấn công
- Bảo đảm an ninh:phòng
thủ,tuần tra,canh gác
II. Luyện tập
Bài tập 1: Các từ
thuộc trờng từ vựng
ngời ruột thịt
trong văn bản
trong lòng mẹ:
thầy, mẹ, em, bà cô,
cháu, cậu, mẹ, con,
em bé.
Bài tập 2:
Dụng cụ đánh
bắt thủy sản.
Dụng cụ để
đựng.
Hoạt động của
chân.
Trạng thái tâm lí.
Tính cách con
ngời.
Dụng cụ để viết.
Bài tập 3: Thuộc tr-
ờng từ vựng: Thái
độ.
Bài tập 4: Khứu
giác: mũi, miệng,
thơm, điếc, thính.

Thính giác: Tai,
nghe, thính, điếc rõ.
Bài tập 6: Những từ
in đậm chuyển từ tr-
ờng quân sự sang tr-
ờng nông nghiệp.
24
Trờng THSC Vũ Lăng Giáo viên: Dơng Thị Xuyến
Bi 02 : tp lm vn : B CC CA VN BN
Tun: 02 Ngy son: 30/08/09
Tit: 08 Ngy dy: 03/09/09
A. MC TIấU
1. Kin thc.
-B cc ca vn bn,tỏc dng ca vic xõy dng b cc.
2.K nng.
-Sp xp cỏc on trong vn bn theo b cc nht nh.
-Vn dng kin thc v b cc trong vic oc - hiu vn bn.
3.Thỏi .
-Cú ý thc xõy dng b cc trong khi to lp vn bn.
B. CHUN B
- Giáo viên: Giáo án, bng ph
- Học sinh: Soạn bài
C. KIM TRA .
? Chủ đề là gì? Cho ví dụ? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản đợc
thể hiện ở những phơng diện nào? Muốn tìm tính thống nhất ta phải làm gì?
D. TIN TRèNH CC HOT NG DY HC
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt
*Hoạt động 1: Hớng dẫn
hs tìm hiểu mục I. (10 )
- Gọi Hs đọc vb Ngời

thầy đạo cao đức trọng.
? Vb trên có thể chia làm
mấy phần?Tìm ranh giới
giữa các phần đó?
? Hãy cho biết nhiệm vụ
của từng phần trong văn
bản?
? Phân tích mối quan hệ
giữa các phần trong văn
bản?
? Từ việc phân tích bố cục
của vb hãy cho biết bố cục
of vb gồm mấy phần? Nd
- 2 học sinh đọc văn bản Trả
lời các câu hỏi SGK bằng cách
thảo luận trong bàn.
=>3 phần: (Phần 1: đoạn 1; phần
2: đoạn 2, 3; phần 3: đoạn 4).
- 3 phần:
*Mở bài: Giới thiệu ông Chu
Văn An.
*Thân bài: Kể về cuộc đời làm
nghề
*Kết bài: Tình cảm của trò đối
với thầy.
- Phần 1: Giới thiệu đề tài=>
khái quát.
I. Bố cục của văn
bản.
- Bố cục gồm 3

phần:
+, Mở bài: Giới
thiệu
+, Thân bài: Triển
khai
25