Quy trình kiểm toán các khoản ước tính kế toán tại công ty kiểm toán AASCs

TRNG I HC M THÀNH PH H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH ÀO TO C BIT



KHÓA LUN TT NGHIP
CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN

 TÀI:
QUY TRÌNH KIM TOÁN CÁC KHON
C TÍNH K TOÁN
TI CÔNG TY KIM TOÁN AASCs


SVTH : HA SIC LIN
MSSV : 0854042164
NGÀNH : K TOÁN
GVHD : GV NGÔ NGC LINH





Thành ph H Chí Minh – Nm 2012
i


LI CM N
}}}
-o0o- |||
Trong bn nm hc tp ti Trng đi hc M TP H Chí Minh, em đã nhn

đc s ch bo nhit tình ca các thy cô, nhng ngi đã góp công to dng mt
th h sinh viên nng đng, ham hc hi. Em xin dành tng li cm n chân thành
nht đn vi thy cô trong Chng trình đo to đc bit, các thy cô đã vun đp cho
em nn kin thc c bn ln chuyên môn v lnh vc K toán – Kim toán, to nn
tng cho em vng bc trên con đng s nghip sau này. Sau đó, em xin đc bày
t lòng bit n đi vi cô Ngô Ngc Linh, ngi đã tn tình ch dy và giúp đ em
hoàn thành chuyên đ thc tp này.
Trong thi gian ba tháng thc tp ti Công ty TNHH Kim toán AASCs em đã
đc s ch dy và giúp đ ht lòng c
a các anh ch ti công ty, đc bit em xin gi
li cm n sâu sc nht ti Ông T Quang Long, ngi đã to c hi cho em đc
thc tp và hc hi nhiu kinh nghim quý báu trong ngành Kim toán. Ti đây, em
hc đc nhiu điu b ích, tìm thy nhng đim khác bit gia lý thuyt và thc t,
điu này khin em vô cùng phn khi, nhng ki
n thc này s mãi mãi là hành trang
theo em trong tng lai. Mt ln na, em xin gi li cm n đn Ban giám đc và các
anh ch trong Công ty Kim toán AASCs.
Cui cùng, em xin chúc toàn th quý thy cô Trng đi hc M TP. H Chí
Minh và các anh ch ti Công ty Kim toán AASCs có tht nhiu sc khe, luôn gt
hái đc nhiu thành công và hnh phúc trong công vic cng nh trong cuc sng.

ii


KÝ HIU VIT TT
VSA: Chun mc kim toán Vit Nam Q: Quyt đnh
BCTC: Báo cáo tài chính TSC: Tài sn c đnh
MMTB: Máy móc thit b STT: S th t
GTCL: Giá tr còn li TGKH: Thi gian khu hao
SDK: S d đu k SDCK: S d cui k

SXKD: Sn xut kinh doanh DP: D phòng
TNHH: Trách nhim hu hn TGPB: Thi gian phân b
DN: Doanh nghip CL: Chênh lch
KTV: Kim toán viên SL: S lng



iii

MC LC
CHNG 1: GII THIU
1.1 Tng quan v vn đ nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 1
1.3 i tng – phm vi nghiên cu – hn ch ca đ tài 1
1.4 Phng pháp nghiên cu 2
1.5 Kt cu khóa lun 2
CHNG 2: C S LÝ LUN V CÁC KHON C TÍNH
TRONG K TOÁN VÀ QUY TRÌNH KIM TOÁN CÁC KHON
C TÍNH K TOÁN
2.1 Nhng vn đ c bn v các khon c tính trong k toán 3
2.1.1 Khái nim các khon c tính k toán da trên VSA 540 3
2.1.2 Phân loi và đc đim 3
2.1.3 Vai trò và tm quan trng ca các khon c tính k toán khi lp BCTC 4
2.2 Quy trình kim toán các khon mc c tính k toán 5
2.2.1 Giai đon lp k hoch kim toán 5
2.2.2 Giai đon thc hin kim toán 8
2.2.2.1 Xác đnh m
c tiêu kim toán đi vi các khon c tính k toán 8
2.2.2.2 Khái quát mt s th tc kim toán các khon c tính k toán theo VSA 540 9
2.2.3 Giai đon hoàn thành kim toán 11

2.3 Kim toán các khon mc c tính k toán 12
2.3.1 Khon mc d phòng gim giá đu t tài chính ngn hn 12
2.3.1.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán 12
2.3.1.2 Th tc kim toán 13
2.3.2 Khon mc d phòng n phi thu khó đòi 14

iv

2.3.2.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán 14
2.3.2.2 Th tc kim toán 15
2.3.3 Khon mc d phòng gim giá hàng tn kho 17
2.3.3.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán 17
2.3.3.2 Th tc kimtoán 18
2.3.4 Khon mc chi phí tr trc 20
2.3.4.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán 20
2.3.4.2 Th tc kim toán 20
2.3.5 Khon mc chi phí khu hao tài sn c đnh 22
2.3.5.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán 22
2.3.5.2 Th
 tc kim toán 22
CHNG 3: THC TRNG V PHNG PHÁP KIM TOÁN
CÁC KHON C TÍNH K TOÁN TI CÔNG TY KIM
TOÁN AASCs
3.1 Gii thiu Công ty TNHH Dch v T vn Tài chính K toán & Kim toán Phía
Nam (AASCs 25
3.1.1 S lc v lch s hình thành và phát trin ca công ty 25
3.1.2 C cu t chc công ty 25
3.1.3 Nguyên tc và mc tiêu hot đng ca công ty 27
3.1.4 Các dch v do AASCs cung cp 28
3.2 Khái quát quy trình kim toán các khon c tính k toán ti Công ty Kim toán

AASCs 30
3.2.1 Kim toán d phòng gim giá đu t tài chính ngn hn 30
3.2.2 Kim toán d phòng n phi thu khó đòi 35
3.2.3 Kim toán d phòng gim giá hàng tn kho 39
3.2.4 Kim toán chi phí tr trc 44
v

3.2.5 Kim toán chi phí khu hao tài sn c đnh 48
3.3 Kho sát quy trình kim toán các khon c tính ca mt vài khách hàng 50
CHNG 4: NHN XÉT VÀ KIN NGH
4.1 Nhn xét 55
4.1.1 Nhn xét chung 55
4.1.2 Nhn xét v quy trình kim toán các khon c tính k toán 56
4.2 Mt s ý kin đóng góp nhm hoàn thin quy trình kim toán ti Công ty kim
toán AASCS 58
4.2.1 óng góp đi vi Công ty v vic thc hin công tác kim toán 58
4.2.2 óng góp v kim toán các khon c tính k toán 59
4.3 Kin ngh 61
4.3.1 i vi Nhà nc 61
4.3.2 i vi Hip hi ngh
nghip 61

vi

DANH SÁCH CÁC BNG

Trang
S đ 3.1 C cu t chc ca AASC .…27
Bng 3.2 Bng d phòng gim giá đu t ngn hn ….32
Bng 3.3 Bng giá c phiu OTC .33
Bng 3.4 Bng d phòng thc t cn lp ….34
Bng 3.5 Bng tng hp trích lp d phòng n phi thu ….37
Bng 3.6 Bng tng hp n phi thu phân theo tui n ….38
Bng 3.7 Bng cân đi phát sinh HTK cu
i nm 2011 ….42
Bng 3.8 Bng trích d phòng thành phm ….44
Bng 3.9 Bng tng hp s phát sinh chi phí tr trc .…46
Bng 3.10 Bng phân b chi phí tr trc ….47
Bng 3.11 Bng trích khu hao TSC ….50
Bng 3.12 Bng kho sát 53



Khóa lun tt nghip

1

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh

CHNG 1: GII THIU
1.1 Tng quan v vn đ nghiên cu:

Kim toán là mt lnh vc còn khá mi m  Vit Nam, nhng hot đng kim toán
đã nhanh chóng phát trin và ngày càng ln mnh vi nhiu công ty kim toán trong và
ngoài nc.
Chính vì s ln mnh không ngng đó mà cht lng kim toán ngày càng đc coi
trng và đc yêu cu rt cao. Trong môi trng kinh t đào thi s kém cht lng nh
hin nay thì cht lng ca cuc kim toán càng đ cao h
n na vai trò ca mình.
Trong khi đó, cht lng ca cuc kim toán li ph thuc rt nhiu vào tính trung
thc, hp lý ca BCTC. Tuy nhiên, đi vi khon mc kim toán các khon c tính, tính
trung thc và hp lý này s đc th hin nh th nào.  đa ra các c tính này, ngi
lp BCTC phn ln da trên nhng xét đoán ngh nghip mang tính ch quan, nên rt khó
đa ra mt chu
n hp lý. Chính bi s ch quan, c lng khi lp các khon c tính mà
bn thân các khon c tính luôn cha đng nhng ri ro tim tàng.
Vì vy đ loi b s phn ánh sai lch, thiu chính xác ca các c tính k toán
chúng ta cn đn mt quy trình xem xét, đánh giá và tìm hiu nhng sai lch này. Do vy
kim toán BCTC nói chung và kim toán các khon c tính k toán nói riêng là mt khâu
không th thiu đ hoàn thin tính minh bch và rõ ràng cho BCTC.
Nh
n thy tm quan trng v vic xem xét, đánh giá các khon mc c tính k
toán, ngi vit xin trình bày “Quy trình kim toán các khon c tính k toán" đ làm sáng
t các vn đ nêu trên.
1.2 Mc tiêu nghiên cu:

- Tng quan kin thc c bn v kim toán và các phng pháp đc áp dng trong quy
trình kim toán các khon c tính k toán.

- Gii thiu đn v thc tp Công ty TNHH Dch v T vn Tài chính K toán & Kim toán
Phía Nam (AASCs).
- Mt vài nhn xét và đóng góp v quy trình kim toán các khon c tính k toán.
1.3 i tng - Phm vi nghiên cu – Hn ch ca đ tài:

Báo cáo hng đn vic nghiên cu quy trình kim toán các khon c tính k toán.
Khóa lun tt nghip

2

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


Phm vi nghiên cu ch gii hn  mt vài đn v khách hàng, cha th nghiên cu
nhng đn v có cùng loi hình kinh doanh vì th cha mang tính tng th, nhn xét và góp
ý ch da trên c s tìm hiu mt vài đn v khách hàng.
1.4 Phng pháp nghiên cu:

- Tham kho và nghiên cu các tài liu, chun mc k toán, kim toán có liên quan,
thu thp các bài báo trên th vin, internet.
- Nghiên cu các h s kim toán t nhng nm trc ti Công ty, quan sát, phng
vn kim toán viên.
- Thu thp s liu t vic tham gia kim toán thc t ti các đn v khách hàng.
- Tham kho ý kin t Ging viên hng dn.
1.5 Kt cu khóa lun
Chng 1: Gii thiu
Chng 2: C s lý lun v các khon c tính trong k toán và quy trình kim
toáncác khon c tính k toán
Chng 3: Thc trng v phng pháp kim toán các khon c tính trong BCTC
ti công ty kim toán AASCs

Chng 4: Nhn xét và kin ngh







Khóa lun tt nghip

3

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


CHNG 2 : C S LÝ LUN V CÁC KHON
C TÍNH TRONG K TOÁN VÀ QUY TRÌNH
KIM TOÁN CÁC KHON C TÍNH K TOÁN
2.1 NHNG VN  C BN V CÁC KHON C TÍNH K
TOÁN:
2.1.1 Khái nim các khon c tính k toán da trên VSA 540

Theo chun mc kim toán Vit Nam (VSA) 540:
c tính k toán: “là mt giá tr gn đúng ca mt ch tiêu liên quan đn Báo cáo tài
chính đc c tính trong trng hp thc t đã phát sinh nhng cha có s liu chính xác
hoc cha có phng pháp tính toán chính xác hn, hoc mt ch tiêu thc t cha phát sinh
nhng đã đc c tính đ lp Báo cáo tài chính.”
2.1.2 Phân loi và đc đim

a) Phân loi:

Bao gm 2 loi:
+ c tính ch tiêu đã phát sinh:
- D phòng n phi thu khó đòi;
- D phòng gim giá đu t tài chính;
- D phòng gim giá hàng tn kho;
- Trích khu hao tài sn c đnh;
- Chi phí tr trc;
- Giá tr sn phm d dang;
- Doanh thu ghi nhn trc;
- Doanh thu hp đng xây dng d dang
+ c tính ch tiêu cha phát sinh:
- D phòng chi phí bo hành;
- Chi phí trích trc;
-
Khóa lun tt nghip

4

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


Trong phm vi gii hn v thi gian, ngi vit xin chn nm khon mc c tính sau đ
trình bày:
1) D phòng gim giá đu t tài chính ngn hn;
2) D phòng n phi thu khó đòi;
3) D phòng gim giá hàng tn kho ;
4) Chi phí tr trc;
5) Trích khu hao tài sn c đnh.
b) c đim:

Các khon c tính k toán thông thng mang tính cht ch quan và ph thuc
nhiu vào xét đoán ngh nghip ca ngi lp BCTC, vì th bn thân các khon c tính
này luôn cha đng nhiu ri ro tim tàng.
Vic lp mt c tính k toán có th đn gin hoc phc tp tùy theo tính cht ca
các ch tiêu. Ví d: c tính và phân b chi phí thuê nhà xng phi tr, đn gin hn là

c tính d phòng gim giá hàng tn kho vì c tính d phòng gim giá hàng tn kho phi
phân tích d liu hin ti và d tính bán hàng trong tng lai.
Các c tính k toán có th đc thc hin mt cách thng xuyên trong k k toán,
hoc có th đc thc hin vào cui k k toán.
Trong nhiu trng hp, các c tính k toán đc lp da trên c s kinh nghim
thc t. Ví d: S dng t l đnh mc gia giá thành vi doanh thu bán hàng k trc đ -
c tính chi phí bo hành. Trng hp này, đn v phi thng xuyên soát xét li các d liu
và phi so sánh kt qu thc t vi s liu đã c tính đ điu chnh các c tính k sau.
Vic lp BCTC da trên các xét đoán ngh nghip thng đc đánh giá cao hn so
vi vic s dng các xét đoán mang tính ch quan. Tht vây, xét đoán ch quan mang đm
tính cá nhân, nh vy s làm gim đ tin cy ca thông tin tài chính, vì có kh nng ngi
lp BCTC s tìm cách che giu nhng thông tin quan trng nu nhng thông tin đó có nh
hng không tt đn quyn li ca h.
2.1.3 Vai trò và tm quan trng ca các khon c tính k toán
khi lp BCTC
Bên cnh nhng ri ro do chính các khon c tính k toán đem li, chúng cng góp
phn không nh trong vic mang li nhng li ích kinh t nht đnh. Vì vy mà vic s
dng chúng ngày càng đc quan tâm.
Khóa lun tt nghip

5

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh

Gi s nu không cho phép doanh nghip s dng các khon c tính k toán, khi đó
ch đ k toán s phi cc k chi tit, lit kê tt c các tình hung có th xy ra đi vi tng
khon mc trên BCTC bao gm trc tip ln gián tip. Tính hiu qu v mt kinh t và k
thut s không th đáp ng đc.
Nu ch
đ k toán có th thc hin điu này, thì các doanh nghip cng phi đi
mt vi không ít khó khn. Tình hình kinh doanh thay đi theo tng ngày, các doanh nghip
s phi luôn đi chiu vi nhng quy đnh chi tit trong lut đ thay đi cho kp thi, điu
này cng tác đng không nh đn cán cân chi phí-li ích ca doanh nghip.
Hn na, vic cho phép doanh nghip s dng các xét đoán ch quan trong lp
BCTC c
ng mang li nhiu li ích, chúng giúp cho doanh nghip có th cung cp nhng
thông tin cn thit v trin vng phát trin đng thi tránh phi tit l nhng thông tin chi
tit không có li cho vic cnh tranh trên th trng.
Cui cùng, ngay c khi có th xây dng mt ch đ k toán chi tit đn mc không
còn có ch cho xét đoán ch quan na, thì điu đó cng không bo đm s không có k
h
nu doanh nghip c tình tìm cách “lách lut”.
Tóm li, bên cnh nhng ri ro tim tàng ni ti ca các khon c tính k toán, thì
li ích mà chúng mang li cng rt đáng k. Vì vy, gii pháp kh thi hn vn là nâng cao
vai trò kim toán đc lp, kim toán ni b, qun tr doanh nghip. Cui cùng, vai trò quan
trng nht trong dài hn thuc v th trng, th trng lành mnh s
đào thi nhng doanh
nghip làm n gian di, đào thi nhng nhà qun lý báo cáo không trung thc.
2.2 QUY TRÌNH KIM TOÁN CÁC KHON MC C TÍNH K
TOÁN
2.2.1 Giai đon lp k hoch kim toán:

Lp k hoch kim toán bao gm mt s công vic nh tìm hiu tình hình kinh
doanh, h thng kim soát ni b, đánh giá ri ro kim toán và xác lp mc trng yu đ lp
k hoch và chng trình kim toán.
Œ Quy trình lp k hoch kim toán :
Theo VSA 300 – Lp k hoch kim toán :
a) Lp k hoch chin lc: Là đnh hng c bn, ni dung trng tâm và phng pháp
tip cn chung ca cuc kim toán do cp ch đo vch ra da trên hiu bit v tình hình
hot đng và môi trng kinh doanh ca đn v đc kim toán.
Trong đó, bao gm vic đánh giá ri ro kim toán:
Khóa lun tt nghip

6

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


+ ánh giá ri ro kim toán :
Trích VSA 400 – ánh giá ri ro và kim soát ni b:
“Ri ro kim toán: Là ri ro kim toán viên và công ty kim toán đa ra ý kin nhn xét
không thích hp khi báo cáo tài chính đã đc kim toán còn nhng sai sót trng yu.
Ri ro kim toán bao gm ba b phn: ri ro tim tàng, ri ro kim toán và ri ro
phát hin.
Ri ro tim tàng: Là ri ro tim n, vn có do kh nng tng nghip v, tng khon
mc trong báo cáo tài chính cha đng sai sót trng yu khi tính riêng r hoc tính gp, mc
dù có hay không có h thng kim soát ni b.
Ri ro kim soát: Là ri ro xy ra sai sót trng yu trong tng nghip v, tng khon
mc trong báo cáo tài chính khi tính riêng r hoc tính gp mà h thng k toán và h thng
kim soát ni b không ngn nga ht hoc không phát hin và sa cha kp thi.
Ri ro phát hin: Là ri ro xy ra sai sót trng yu trong tng nghip v, tng khon
mc trong báo cáo tài chính khi tính riêng r hoc tính gp mà trong quá trình kim toán,

kim toán viên và công ty kim toán đã không phát hin đc.
Mi quan h gia các loi ri ro th hin qua công thc sau :
AR=IR x CR x DR
AR : Ri ro kim toán
IR : Ri ro tim tàng
CR : Ri ro kim soát
DR : Ri ro phát hin
Ri ro kim toán thng đc đánh giá  hai mc đ :
‚ Mc đ tng th báo cáo tài chính : tin hành da trên nhng thông tin thu thp
đc v đc đim và tình hình hot đng kinh doanh, kinh nghim kim toán, các
nhân t v ri ro tim tàng  mc đ báo cáo tài chính, các nhân t gia tng kh
nng gian ln và sai sót cng nh hành vi không tuân th pháp lut.
Các câu hi cho vic đánh giá ri ro tim tàng thng xoay quanh  ba lnh vc chính :
R
Môi trng ngành và môi trng kinh doanh : v công sut sn xut, kh
nng sinh li, doanh thu, nh h
ng ca vic thay đi chính sách ca Nhà
nc.
R
Bn cht ca hot đng kinh doanh : v chu k sn xut, tiêu th sn phm.
Khóa lun tt nghip

7

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


R Các vn đ liên quan ti Hi đng qun tr và Ban giám đc.
‚ Mc đ tng khon mc : vic đánh giá ri ro  tng khon mc chu s nh hng
ca mc ri ro trong phm vi tng th. Kim toán viên da trên hiu bit ca

mình, tính cht khon mc và các th nghim kim soát đ đánh giá ri ro.
b) Lp k hoch kim toán tng th: Là vic c th hóa k hoch chin lc và phng
pháp tip cn chi tit v ni dung, lch trình và phm vi d kin ca các th tc kim toán.
Mc tiêu ca vic lp k hoch kim toán tng th là đ có th thc hin công vic kim
toán mt cách có hiu qu và theo đúng thi gian d kin.
Trong đó bao g
m vic xác lp mc trng yu
+ Trng yu và phng pháp xác lp mc trng yu:

Trích đon 04 VSA 330 :
“Trng yu : là thut ng dùng đ th hin tm quan trng ca mt thông tin (mt s liu k
toán) trong báo cáo tài chính.
Thông tin đc coi là trng yu có ngha là nu thiu thông tin đó hay thiu chính
xác ca thông tin đó s nh hng đn quyt đnh ca ngi s dng BCTC. Mc đ trng
yu tùy thuc vào tm quan trng ca thông tin và tính cht ca thông tin hay ca sai sót
đc đánh giá trong hoàn cnh c th. Mc trng yu là mt ngng, mt đim chia ct ch
không phi là ni dung ca thông tin cn phi có. Tính trng yu ca thông tin phi xem xét
c trên phng din đnh tính và đnh lng. ”
Nh vy, mc trng yu là s tin sai lch ti đa có th chp nhn đc ca thông
tin, mc trng y
u cn đc xem xét  mc đ tng th báo cáo tài chính và mc đ tng
khon mc nh sau :
‚ Mc đ tng th ca BCTC, kim toán viên phi c tính toàn b sai lch có th
chp nhn đc đ đm bo rng BCTC không có sai lch trng yu. Mc trng
yu tng th thng đc tính bng mt t l phn trm so v
i tài sn, doanh thu
hoc li nhun.
‚ i vi tng khon mc, mc trng yu chính là sai lch ti đa cho phép ca khon
mc. S tin này đc tính da trên c s mc trng yu ca tng th trong
BCTC.

Nhìn chung, vic xác lp mc trng yu  c hai mc đ là ph thuc nhiu v xét
đoán ngh nghip ca ki
m toán viên. Bên cnh đó, kim toán viên cng phi cân nhc gia
s hu hiu và chi phí kim toán vì vic thit lp mt mc trng yu thp tuy giúp tng kh
nng phát hin sai lch trng yu nhng đng thi cng gia tng chi phí kim toán.
Khóa lun tt nghip

8

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


c) Chng trình kim toán: Là toàn b nhng ch dn cho kim toán viên và tr lý kim
toán tham gia vào công vic kim toán. Chng trình kim toán ch dn mc tiêu kim toán
tng phn hành, ni dung, lch trình và phm vi ca các th tc kim toán c th và thi
gian c tính cn thit cho tng phn hành.
Œ Nhng đim cn lu ý khi lp k hoch kim toán:

K hoch chin lc ch lp cho các cuc kim toán ln v quy mô, tính cht phc
tp, đa bàn rng hoc kim toán báo cáo tài chính ca nhiu nm
K hoch kim toán tng th và chng trình kim toán thì phi đc lp cho mi
cuc kim toán, trong đó mô t phm vi d kin và cách thc tin hành công vic kim toán.
K hoch kim toán tng th
 phi đy đ, chi tit làm c s đ lp chng trình kim toán.
2.2.2 Giai đon thc hin kim toán

2.2.2.1 Xác đnh mc tiêu kim toán đi vi các khon c tính k toán

Khon
mc

c
tính
C s dn liu
Hin
hu
Phát
sinh
Quyn
&
ngha
v
y
đ
ánh
giá
Ghi
chép
chính
xác
Trình
bày &
công b
Các
khon
d
phòng
R R R R R R R
Chi
phí tr
trc

R R

R R

R
Chi
phí
khu
hao
TSC

R

R R R R

Khóa lun tt nghip

9

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


2.2.2.2 Khái quát mt s th tc kim toán các khon c tính k toán
theo VSA 540
Kim toán viên cn phi áp dng mt hoc kt hp các th tc sau trong quá trình kim
toán các c tính k toán:
Ü Xem xét và kim tra quá trình lp các c tính k toán ca đn v;
Các bc thc hin vic xem xét và kim tra quá trình lp các c tính k toán ca
đn v gm:
- Kim tra các s liu và xem xét các gi đnh dùng làm c s lp c tính k toán;

đi chiu các s liu và các gi đnh vi các quy đnh có liên quan hoc kinh nghim thc t
ca các đn v trong cùng ngành, cùng đa phng;
- Kim tra các tính toán liên quan đn c tính k toán;
- So sánh c tính k toán đã lp ca các k k toán trc vi kt qu thc t ca các
k đó;
- Xem xét th tc phê duyt c tính k toán ca Giám đc.
Ü
Kim tra các s liu và xem xét các gi đnh
Kim toán viên phi đánh giá s chính xác, đy đ và thích hp ca các d liu dùng
làm c s đ lp các c tính k toán. Khi s dng s liu k toán đ lp các c tính k
toán, phi kim tra tính nht quán ca s liu đó vi nhng s liu đã đc phn nh trong
s k toán.
Ví d:  kim tra s liu d phòng chi phí bo hành, kim toán viên phi thu thp
bng chng kim toán chng minh các d liu liên quan đn nhng sn phm còn thi hn
bo hành tính đn cui k phi nht quán vi các thông tin v doanh thu ca k đó.
Kim toán viên cn phi thu thp bng chng kim toán t bên ngoài đn v, ví d:
Khi kim tra ch tiêu d phòng gim giá hàng tn kho, nu đn v tính ch tiêu này bng
cách tham kho m
c tiêu th d kin trong tng lai thì ngoài vic kim tra các d liu
trong đn v, kim toán viên còn phi thu thp các bng chng t k hoch tiêu th ca
ngành và phân tích v th trng.
Kim toán viên phi đánh giá tính thích hp ca các gi đnh mà đn v đã s dng
đ lp c tính k toán. Trong mt s trng hp, các gi đnh đc cn c vào s
liu
thng kê ca ngành hay ca Nhà nc, ví d: T l lm phát, lãi sut, tc đ tng trng.
Trong trng hp khác, các gi đnh đc da trên các d liu phát sinh trong ni b đn
v.
Khóa lun tt nghip

10

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


Khi đánh giá các gi đnh làm c s lp c tính toán, kim toán viên phi :
- Xem xét gi đnh này có hp lý so vi kt qu thc t ca các k k toán trc hay không;
- Có nht quán vi các gi đnh đã đc s dng đ lp các c tính k toán khác và theo k
hoch ca DN hay không;
Kim toán viên phi đc bit lu ý đn nhng gi đnh d thay đi, ch quan hoc d
có sai sót trng yu.
Trng hp xem xét các c tính k toán phc tp có liên quan đn k thut chuyên
ngành, kim toán viên phi s dng t liu ca chuyên gia k thut.
Kim toán viên phi kim tra đ đm bo các d liu đc đn v s dng đ lp các
c tính k toán vn còn thích hp.
i vi các s liu và gi đnh đã quy đnh trong các vn bn pháp lut liên quan (ví
d thi gian s dng hu ích làm c s trích khu hao TSC) thì kim toán viên phi đi
chiu gia quy đnh vi gi đnh do đn v đã s dng đ lp c tính k toán.
Ü Kim tra các tính toán liên quan đn c tính k toán
Kim toán viên phi kim tra phng pháp tính toán mà đn v đã s dng đ lp -
c tính k toán liên quan đn báo cáo tài chính. Ni dung, lch trình và phm vi các th
nghim ca kim toán viên tùy thuc vào đ phc tp ca vic tính toán c tính k toán, s
đánh giá ca kim toán viên v các th tc và phng pháp mà đn v s dng đ lp c
tính và tính trng yu ca các c tính k toán.
Ü So sánh c tính k toán đã lp ca các k k toán trc vi kt qu thc t ca các
k đó.
Khi đn v đc kim toán đng ý cho kim tra s sách k toán nm tài chính trc,
thì kim toán viên phi so sánh các c tính k toán đã lp trong k k toán trc vi kt
qu thc hin ca k k toán đó, nhm:
+ Thu thp bng chng v đ tin cy nói chung đi vi phng pháp lp c tính k toán
ca đn v

;
+ Xem xét s cn thit phi điu chnh phng pháp c tính;
+ Tính toán và đánh giá s chênh lch gia kt qu thc hin vi c tính k toán trong k,
khi cn thit phi điu chnh hoc trình bày trong thuyt minh Báo cáo tài chính.
Ü Xem xét các th tc phê duyt c tính k toán ca Giám đc
Giám đc (hoc ngi đng đu) đn v thng soát xét và duyt các c tính k
toán quan trng. Kim toán viên phi xem xét vic soát xét và phê duyt các c tính k
Khóa lun tt nghip

11

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


toán quan trng ca các cp qun lý có thích hp hay không và điu đó có đc th hin
trong các tài liu làm c s cho vêc lp c tính k toán cha.
Ü Kim toán viên lp mt c tính đc lp đ so sánh vi c tính ca đn v;
Kim toán viên có th t lp hoc thu thp mt c tính k toán đc lp và so sánh
kt qu c tính đc lp đó vi c tính k toán do đn v lp. Khi s dng kt qu c tính
đc lp, kim toán viên phi đánh giá các d liu, xem xét các gi đnh và kim tra các th
tc tính toán đc s dng trong quá trình lp c tính k toán. Kim toán viên cng có th
so sánh các c tính vi kt qu thc t ca các k k toán trc đó.
Ü Xem xét s kin phát sinh sau ngày kt thúc n
m tài chính nhng trc ngày lp
báo cáo kim toán đ xác nhn các c tính k toán đc lp.
Các nghip v và s kin phát sinh sau ngày kt thúc nm tài chính nhng trc
ngày lp báo cáo kim toán có th cung cp các bng chng kim toán có liên quan đn vic
lp các c tính k toán ca đn v đc kim toán. Vic kim toán viên soát xét các nghip
v và s kin trên có th giúp h gim bt hoc thm chí không ph
i thc hin vic soát xét

và kim tra quá trình lp c tính k toán ca đn v hoc s dng mt c tính đc lp đ
đánh giá tính hp lý ca các c tính k toán.
2.2.3 Giai đon hoàn thành kim toán

Theo VSA 540 :
Kim toán viên cn đánh giá li kt qu ca các th tc kim toán :
Kim toán viên phi đánh giá li ln cui cùng tính hp lý ca các c tính k toán
da vào nhng hiu bit ca mình v đn v và tính nht quán ca các c tính k toán vi
các bng chng kim toán khác đã thu thp đc trong quá trình kim toán.
Kim toán viên phi xác đnh các nghip v trng yu xy ra sau ngày kt thúc nm
tài chính có nh hng đn các d liu và gi đnh đã s dng đ lp c tính k toán.
Do tính không chc chn vn có trong các c tính k toán nên vic đánh giá các
chênh lch, khác bit khi kim toán các c tính k toán là khó hn so vi khi thc hin
kim toán nhng ch tiêu khác. Khi có s chênh lch gia giá tr c tính ca kim toán
viên vi giá tr c tính trong báo cáo tài chính, thì kim toán viên ph
i cân nhc xem s
chênh lch này có cn điu chnh hay không.
Nu s chênh lch này là hp lý hoc không trng yu thì không cn phi điu chnh.
Tuy nhiên, nu kim toán viên xét thy s chênh lch này không hp lý hoc làm nh
hng trng yu đn báo cáo tài chính thì có th yêu cu đn v điu chnh li các c tính
k toán có liên quan. Nu đn v t chi đi
u chnh li thì s chênh lch đó s đc coi là
Khóa lun tt nghip

12

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


mt sai sót và s đc xem xét cùng vi các sai sót khác đ đánh giá mc đ nh hng ca

chúng đn báo cáo tài chính có trng yu hay không.
Trng hp tng khon chênh lch ca các c tính k toán riêng l đc coi là chp
nhn nhng nu kt hp các chênh lch này li s to ra nh hng trng yu đn báo cáo
tài chính thì kim toán viên phi đánh giá li toàn b các c tính đó trong mt tng th

thng nht.
Ngoài ra, kim toán viên cn lu ý và thc hin thêm mt s vn đ sau :

- Xem xét các s kin xy ra sau ngày khóa s k toán lp BCTC
- Trao đi vi Công ty nhng vn đ cn xem xét và các bút toán b sung, điu chnh.
- Tng hp và lp Báo cáo kim toán d tho, trình bày ý kin ca kim toán viên v mc
đ trung thc hp lý ca BCTC.
- Phát hành Báo cáo kim toán chính thc sau khi nhn đc phúc đáp ca Ban giám đc v
d tho Báo cáo kim toán.
- Phát hành th qun lý ghi nhn nhng vn đ còn tn ti ca Công ty v h thng kim
soát và qun lý mà khách hàng cn quan tâm.
2.3 KIM TOÁN CÁC KHON MC C TÍNH K TOÁN
2.3.1 Khon mc d phòng gim giá đu t tài chính ngn hn

2.3.1.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán:

u t ngn hn là vic b vn mua các chng khoán có giá tr (trái phiu, tín
phiu ) hoc góp vn liên doanh bng tin, hin vt có th thu hi kp thi trong mt chu
k kinh doanh hoc trong thi hn không quá mt nm nh tín phiu kho bc, k phiu
ngân hàng
Œc tính khon d phòng gim giá đu t ngn hn:

Là phn giá tr d tính b gim giá ca các chng khoán đu t ngn hn nhm ghi
nhn các khon l có th phát sinh nhng cha chc chn. D phòng gim giá đu t ngn
hn ch đc ghi vào cui niên đ k toán khi lp báo cáo tài chính nu có nhng bng

chng tin cy v s gim giá thng xuyên ca các chng khoán đu t ngn hn. Vic l
p
d phòng gim giá đu t ngn hn phi đc tính cho tng loi chng khoán ngn hn mà
doanh nghip đang nm gi.


Khóa lun tt nghip

13

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


Mc trích lp d phòng gim giá đu t chng khoán đc tính theo công thc sau:
Mc DP gim
giá đu t
ngn hn
=
S lng CK b
gim giá ti thi
đim lp BCTC
x
Giá CK hch toán
trên s k toán _
Giá CK thc t
trên th trng
Ü i vi chng khoán đã niêm yt:
giá chng khoán thc t trên th trng đc tính theo
giá thc t trên các S giao dch chng khoán Hà Ni (HNX) là giá giao dch bình quân ti
ngày trích lp d phòng; S giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh (HOSE) là giá

đóng ca ti ngày trích lp d phòng.
Ü i vi các loi chng khoán cha niêm yt
trên th trng chng khoán, giá chng
khoán thc t trên th trng đc xác đnh nh sau:
+ i vi các Công ty đã đng ký giao dch trên th trng giao dch ca các công ty
đi chúng cha niêm yt (UPCom) thì giá chng khoán thc t trên th trng đc xác
đnh là giá giao dch bình quân trên h thng ti ngày lp d phòng.
+ i vi các công ty cha đng ký giao dch  th trng giao dch ca các công ty
đi chúng thì giá chng khoán thc t trên th trng đc xác đnh là giá trung bình trên c
s giá giao dch đc cung cp ti thiu bi ba (03) công ty chng khoán ti thi đim lp
d phòng.
Lu ý:

- Trng hp không th xác đnh đc giá tr th trng ca chng khoán thì các
doanh nghip không đc trích lp d phòng gim giá chng khoán.
2.3.1.2 Th tc kim toán:

Cn c vào các quy đnh k toán trên, kim toán viên thit k và thc hin các th
tc kim toán sau:







Khóa lun tt nghip

14

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


a. Th nghim kim soát:
C s dn liu Th tc kim soát Th nghim kim soát
Hin hu, phát
sinh và đy đ
- Kim tra, theo dõi h thng s
chi tit các loi chng khoán
nhm đm bo tt c các loi
chng khoán gim giá đu
đc lp DP đy đ.
- Quan sát, phng vn
cách thc thc hin
- Lp bng kê các khon
d phòng gim giá đu t
và đi chiu vi kt qu
ghi s.
ánh giá và ghi
chép chính xác
- Xây dng phng pháp trích
lp DP hp lý và thc hin mt
cách nht quán trong k.
- Kim tra vic ghi chép tính
toán các s liu.
- Cui k, tin hành đánh giá
li các khon đu t ngn hn
và lp DP đy đ.
- Quan sát, phng vn
- Chn mu đi chiu s

liu gia s cái và s chi
tit.
Trình bày và công
b
- Trình bày rõ ràng da trên
chun mc và quy đnh hin
hành.
- Rà soát và kim tra tính
hp lý.
b. Th nghim c bn:

Th nghim
Mc tiêu kim
toán
Th tc
phân tích
- So sánh mc d phòng, t sut d phòng ca
nm nay vi niên đ k toán trc.
- Tìm hiu nguyên nhân các bin đng bt
thng (nu có).
- ánh giá, đy đ
- Phát sinh, hin
hu
Th
- Thu thp bng trích lp các khon d phòng - ánh giá & ghi
Khóa lun tt nghip

15

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh

nghim
chi tit
gim giá đu t, đánh giá tính chính xác, hp
lý ca các khon d phòng đã trích lp.
- Kim tra tính tha hay thiu ca các khon
đu t cn trích lp d phòng.
- So sánh giá tr ghi s cui k vi giá tr thc
t trên th trng ti ngày khóa s.
chép chính xác

- y đ

- ánh giá
2.3.2 Khon mc d phòng n phi thu khó đòi
2.3.2.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán:

Theo ni dung Thông t 228/2009/TT-BTC:
D phòng n phi thu khó đòi: là d phòng phn giá tr b tn tht ca các khon n
phi thu quá hn thanh toán, n phi thu cha quá hn nhng có th không đòi đc do
khách n không có kh nng thanh toán.
ŒCác khon n phi thu khó đòi phi đm bo các điu kin sau:

- Khon n phi có chng t gc, có đi chiu xác nhn ca khách n v s tin còn n, bao
gm: hp đng kinh t, kh c vay n, bn thanh lý hp đng, cam kt n, đi chiu công
n và các chng t khác.
- Các khon không đ cn c xác đnh là n phi thu theo quy đnh này phi x lý nh mt
khon tn tht.
- Có đ cn c xác đnh là khon n phi thu khó đòi:

‚ N phi thu đã quá hn thanh toán ghi trên hp đng kinh t, các kh c vay n
hoc các cam kt n khác.
‚ N phi thu cha đn thi hn thanh toán nhng t chc kinh t đã lâm vào tình
trng phá sn hoc đang làm th tc gii th; ngi n mt tích, b trn, đang b các c
quan pháp lut truy t, giam gi, xét x, đang thi hành án hoc đã cht.
ŒPhng pháp lp d phòng:

+ 30% giá tr đi vi khon n phi thu quá hn t trên 6 tháng đn di 1 nm.
+ 50% giá tr đi vi khon n phi thu quá hn t 1 nm đn di 2 nm.
+ 70% giá tr đi vi khon n phi thu quá hn t 2 nm đn di 3 nm.
Khóa lun tt nghip

16

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


+ 100% giá tr đi vi khon n phi thu t 3 nm tr lên.
- Sau khi lp d phòng cho tng khon n phi thu khó đòi, doanh nghip tng hp toàn b
khon d phòng các khon n vào bng kê chi tit đ làm cn c hch toán vào chi phí qun
lý ca doanh nghip.
2.3.2.2 Th tc kim toán:
Cn c vào các quy đnh k toán trên, kim toán viên thit k và thc hin các th
tc kim toán sau:
a. Th nghim kim soát:
C s dn liu Th tc kim soát Th nghim kim soát
Hin hu, đy đ
- Xây dng bng phân tích tui
n đi vi các khon phi thu
nhm theo dõi các khon n

quá hn và lp DP thích hp.
- Cui k, k toán lp bng kê
danh sách khách hàng vi các
khon n quá hn và trích lp
DP đy đ.
- Kim tra các tài liu liên
quan đn vic lp d
phòng.
- Phng vn, cách thc
thc hin
ánh giá và ghi
chép chính xác
- Kim tra vic phân loi các
khon n quá hn thích hp và
lp DP chính xác.
- Quy đnh v vic xóa n khó
đòi phi có s phê duyt ca
Giám đc hoc ngi y
quyn.
- Xây dng chính sách lp DP
thích hp và thc hin nht
quán trong k k toán.
- Phng vn, cách thc
thc hin.

- Kim tra ch ký ngi
xét duyt.
- Tìm hiu chính sách,
quy đnh trong vi
c qun

lý n.

Trình bày và công
- Trình bày và phân loi rõ - Rà soát và kim tra tính
Khóa lun tt nghip

17

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


b
ràng da trên chun mc và
quy đnh hin hành
hp lý.
b.Th nghim c bn:

Th nghim
Mc tiêu kim
toán
Th tc
phân tích
- Phân tích s bin đng t trng các khon d
phòng trên tng s d các khon phi thu ca
nm nay so vi nm trc đ phát hin các
bin đng bt thng (nu có).
- So sánh ch s vòng quay n phi thu gia
nm nay và nm trc đ thy tình hình thu
hi n.
- So sánh t l n phi thu khách hàng trên

tng doanh thu ca nm nay so v
i nm trc.
- ánh giá & ghi
chép chính xác
- Phát sinh, hin
hu
- y đ
Th
nghim
chi tit
- ánh giá c s ca các khon d phòng n
phi thu khó đòi đc lp có phù hp vi quy
đnh hin hành không.
- Kim tra tính tha hay thiu ca các khon
d phòng.
- Kim tra biên bn trích lp d phòng ca DN
- ánh giá
- Hin hu, đy đ
- Trình bày và công
b
2.3.3 Khon mc d phòng gim giá hàng tn kho
2.3.3.1 Tìm hiu các quy đnh v k toán:

Theo ni dung Thông t 228/2009/TT-BTC:
D phòng gim giá hàng tn kho: là d phòng phn giá tr b tn tht do giá vt t,
thành phm, hàng hóa tn kho b gim, bao gm: nguyên vt liu, dng c dùng cho sn
xut, vt t, hàng hóa, thành phm tn kho (gm c hàng tn kho b h hng, kém mt
phm cht, lc hu mt, lc hu k thut, li thi, 
đng, chm luân chuyn ), sn phm
Khóa lun tt nghip

18

SVTH: Ha Sic Lin GVHD: Ngô Ngc Linh


d dang, chi phí dch v d dang (sau đây gi tt là hàng tn kho) mà giá gc ghi trên s k
toán cao hn giá tr thun có th thc hin đc và đm bo điu kin sau:
ÜCó hóa đn, chng t hp pháp theo quy đnh ca B Tài chính hoc các bng
chng khác chng minh giá vn hàng tn kho.
ÜLà nhng vt t hàng hóa thuc quyn s hu ca doanh nghip tn kho ti thi
đim lp báo cáo tài chính.
Ngoài ra, khi nguyên vt liu có giá tr thun có th thc hin đc thp hn so vi
giá gc nhng giá bán sn phm dch v đc sn xut t nguyên vt liu này không b
gim giá thì không đc trích lp d phòng gim giá nguyên vt liu tn kho đó.
Vic c tính giá tr thun có th thc hin đc ca hàng t
n kho phi da trên
bng chng tin cy thu thp đc ti thi đim c tính. Vic c tính này phi tính đn s
bin đng ca giá c hoc chi phí trc tip liên quan đn các s kin din ra sau ngày kt
thúc nm tài chính, mà các s kin này đc xác nhn vi các điu kin hin có  thi đim
c tính.
(Trích VAS 02 – Hàng tn kho)
Mc trích lp d phòng tính theo công thc sau:
Mc d
phòng gim
giá vt t
hàng hóa
=
Lng vt t
hàng hóa thc t

tn kho ti thi
đim lp BCTC
x

Giá gc hàng
tn kho theo s
k toán
-
Giá tr thun
có th thc
hin đc ca
hàng tn kho

ŒX lý các khon d phòng:

Ti thi đim lp d phòng nu giá gc hàng tn kho cao hn giá tr thun có th
thc hin đc ca hàng tn kho thì phi trích lp d phòng gim giá hàng tn kho.
ÜNu s d phòng gim giá phi trích lp bng s d khon d phòng gim giá hàng
tn kho, thì doanh nghip không phi trích lp khon d phòng gim giá hàng tn kho;
Ü Nu s d phòng gim giá phi trích lp cao hn s d khon d phòng gim giá
hàng tn kho, thì doanh nghip đc trích thêm phn chênh lch vào giá vn hàng bán ra
trong k.
ÜNu s d phòng phi trích lp thp hn s d khon d phòng gim giá hàng tn
kho, thì doanh nghip phi hoàn nhp phn chênh lch và ghi gim giá vn hàng bán.