Nghiên cứu thị trường lao động Việt Nam trong bối cảnh kinh tế 2000-2010

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
KHOA KINH TÊ PHÁT TRIN
CHUYÊN NGÀNH KINH T LAO NG VÀ QUN Lụ NNL

CHUYÊN  TT NGHIP
NGHIÊN CU TH TRNG LAO NG VIT NAM
TRONG BI CNH KINH T 2000 - 2010

GVHD: NG ÌNH THNG
SVTH : NGUYN NGC LONG
MSSV: 108206427

TP.HCM, 2012



ii

LI CM N
Sau 4 nm hc tp ti trng i hc Kinh t TP.H Chí Minh, di s
hng dn và ging dy nhit tình ca Quý Thy Cô trng i Hc Kinh T TP.
H Chí Minh, đc bit là thy cô chuyên ngành Kinh T Lao ng và Qun Lý
Ngun Nhân Lc, đã giúp em trang b đc nhiu kin thc quý báu, là hành trang
thit thc cho tng lai sau này.
Li đu tiên, em xin gi li cm n ti các thy cô trong chuyên ngành Kinh
T Lao ng và Qun Lý Ngun Nhân Lc, khoa Kinh T Phát Trin, trng i
Hc Kinh T TP.HCM; đc bit, em xin gi li cm n chân thành ti thy ng
ình Thng - Ging viên khoa Kinh T Phát Trin, ngi đã tn tình hng dn và
giúp đ em trong sut quá trình hoàn thành chuyên đ này.
Tuy nhiên, do kin thc còn hn ch, thi gian thc tp ngn, chuyên đ này

còn nhiu sai sót, vì vy em kính mong đc s đóng góp Ủ kin ca Quý Thy Cô
đ chuyên đ đc hoàn thin hn và có Ủ ngha thc tin hn.
Cui cùng, em xin kính chúc Quý Thy Cô sc khe, hnh phúc và thành đt
trong cuc sng cng nh trong công vic.
TP. H Chí Minh, ngày 7 tháng 4 nm 2012
Sinh viên thc hin
iii

CNG HÒA XÃ HI CH NGHA VIT NAM
c lp - T do - Hnh phúc
NHN XÉT THC TP
H và tên sinh viên: Nguyn Ngc Long
MSSV: 108206427
Khóa: 34

1. Thi gian thc tp:


2. B phn thc tp:


3. Tinh thn trách nhim đi vi công vic và Ủ thc chp hành k lut:


4. Kt qu thc tp theo đ tài:


5. Nhn xét chung:

n v thc tp
iv

NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG DN










Kí tên:

v

MC LC
LI M U 1
CHNG 1: C S Lụ THUYT 3
1.1. Khái nim th trng lao đng 3
1.2. Các đc đim ca th trng lao đng 4
1.2.1. Hàng hoá trao đi trên th trng lao đng là sc lao đng 4
1.2.2. Th trng lao đng là mt th trng rt đa dng và linh hot, hot đng
trên c s ca pháp lut 6
1.2.3. Giá c sc lao đng và v th đàm phán ph thuc vào điu kin kinh t và
nhiu yu t khác 7
1.2.4. Tính không đng nht ca hàng hoá sc lao đng trên th trng 7
1.3. Các yu t cu thành th trng lao đng 7

1.3.1. Cung lao đng. 8
1.3.2. Cu lao đng. 13
CHNG 2: THC TRNG TH TRNG LAO NG VIT NAM
TRONG GIAI ON 2000-2010 17
2.1. Xu hng th trng lao đng trong giai đon bùng n 2000-2007. 17
2.1.1. Din bin kinh t giai đon 2000-2007 17
2.1.2. Din bin trên th trng lao đng 21
2.2. ánh giá tác đng ca cuc khng hong kinh t toàn cu nm 2008 lên
th trng lao đng Vit Nam. 34
2.2.1. S gia tng nh t l dân s tham gia hot đng kinh t. 36
2.2.2. Vic làm và tht nghip 37
vi

2.2.3. S linh đng ca th trng lao đng đ phó vi cuc khng hong 40
2.2.4. V th công vic 42
CHNG 3: MT S BIN PHÁP NHM CI THIN VÀ PHÁT TRIN
TH TRNG LAO NG VIT NAM 45
3.1. Nhng hn ch còn tn ti 45
3.1.1. Vic làm thiu bn vng 45
3.1.2. Các vn đ trong quan h lao đng 46
3.1.3. Vic làm trong khu vc kinh t phi chính thc cha đc quan tâm đúng
mc 47
3.2. Mt s gii pháp nhm ci thin th trng lao đng Vit Nam 47
3.2.1. Hoàn thin h thng th ch, to môi trng cho phát trin th trng lao
đng 47
3.2.2. Ci thin cung - cu lao đng. 49
3.2.3. a vic làm khu vc kinh t phi chính thc vào hoch đnh các chính
sách 50
KT LUN 52
TÀI LIU THAM KHO 53

vii

DANH SÁCH CÁC BNG - HỊNH S DNG
Danh mc hình
Hình 1.1. ng bàng quan 9
Hình 1.2. ng ngân sách 10
Hình 1.3. Ti đa hóa li ích ca ngi tiêu dùng 11
Hình 1.4. ng cung lao đng cá nhân 12
Hình 1.5. ng cu lao đng doanh nghip 15
Hình 2.1. Tc đ tng trng GDP giai đon 2000-2008 17
Hình 2.2. C cu kinh t phân theo ngành kinh t 18
Hình 2.3. C cu dân s theo tui giai đon 2000-2010 21
Hình 2.4. T l tham gia lc lng lao đng theo nhóm tui nm 2000, 2007 22
Hình 2.5. C cu vic làm theo ngành giai đon 2000-2007 27
Hình 2.6. V th vic làm qua các nm 1996-2004 28
Hình 2.7. T l tht nghip và tc đ tng trng GDP các nm 1996-2007 29
Hình 2.8. Tng trng xut khu mt s quc gia ông Nam Á 35
Danh mc bng
Bng 2.1. Tc đ tng trng và c cu sn phm phân theo thành phn kinh t
(theo giá so sánh 1994) 20
Bng 2.2. C cu lao đng chia theo trình đ giáo dc 23
Bng 2.3. C cu dân s 15 tui tr lên theo trình đ chuyên môn k thut cao
nht nm 2007 23
Bng 2.4. H s co giãn vic làm theo tng trng ca Vit Nam giai đon 2001-
2007 24
Bng 2.5. H s co giãn vic làm theo tng trng ca mt s quc gia 25
viii

Bng 2.6. C cu vic làm theo thành phn kinh t và các ngành chính 26
Bng 2.7. T l tht nghip  thanh niên 30

Bng 2.8. Tin lng trung bình theo tháng qua các nm 31
Bng 2.9. Tin lng theo tháng phân theo trình đ hc vn 32
Bng 2.10. Thu nhp bình quân lao đng trong các doanh nghip 32
Bng 2.11. Nng sut lao đng mt s quc gia 33
Bng 2.12. Tc đ tng nng sut lao đng mt s quc gia (%) 33
Bng 2.13. Tng sn phm trong nc nm 2009 (theo giá so sánh 1994) 35
Bng 2.14. T l tham gia lc lng lao đng chung ca dân s 15 tui tr lên 37
Bng 2.15. T l tht nghêp trong 2 nm 2007 và 2009 38
Bng 2.16. Tc đ tng trng xut khu lao đng ca Vit Nam 39
Bng 2.17. T l vic làm theo th ch trong hai nm 2007, 2009 41
Bng 2.18. C cu s 15 tui tr lên làm vic theo v th vic làm 43
Hình 2.19. Ma trn tng hp lao đng làm công n lng theo loi hp đng và
hình thc thanh toán. 44

1

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

LI M U
T sau cuc khng hong châu á nm 1997, kinh t Vit Nam bt đu phc hi
và bùng n mnh m. Tc đ tng trng kinh t bình quân trong giai đon 2000-2007
là 7,5%, ch xp sau Trung Quc. Tháng 1/2007 Vit Nam chính thc gia nhp t chc
thng mi th gii th gii (WTO), đánh du mt bc ngot trong quá trình hi nhp
toàn cu hoá. Tuy nhiên cng t đây nn kinh t Vit Nam bt đu xut hin ngày càng
nhiu hn nhng du hiu bt n. Lm phát cao nm 2007 và sau đó là nh hng suy
thoái ca cuc khng hong kinh t tài chính toàn cu 6/2008 kéo theo nhng h ly
ca nó các nm tip theo đã đa ra cho nn kinh t nhiu thách thc.
Th trng lao đng có mi quan h cht ch vi nhng bin đng kinh t. Quá
trình bùng n, suy thoái nh hng ln đn cung cu lao đng, qua đó điu chnh tin
vic làm và tin lng. iu này càng quan trng hn khi  Vit Nam thu nhp ch

yu đn t sc lao đng. Vic hiu bit cn k v cách vn hành, điu chnh ca th
trng lao đng trc nhng thay đi ca nn kinh t s giúp ích rt nhiu trong vic
đa ra các gii pháp, chính sách h tr ngi lao đng, gim đói nghèo. Vi nhng lý
do nh vy em đã quyt đnh la chn đ tài: “Th trng lao đng Vit Nam trong
bi cnh kinh t 2000-2010”, mt giai đon có nhiu bin đng kinh t xã hi nhanh
chóng ca Vit Nam.
Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu ca đ tài bao gm:
Tìm hiu mt s xu hng trên th trng lao đng Vit Nam trong giai đon
bùng n 2000-2007.
ánh giá tác đng ca cuc khng hong kinh t tài chính toàn cu nm 2008
lên th trng lao đng.
2

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

 xut mt s gii pháp nhm ci thin, phát trin th trng lao đng Vit
Nam.
Phng pháp nghiên cu
 tài s dng phng pháp thng kê, thu thp các d liu th cp. T các s
liu thc t đã đc tng hp, x lý s đi vào phân tích, đánh giá thc trng.
Kt cu đ tài
 tài gm 3 chng:
Chng 1: C s lý thuyt.
Chng 2: Thc trng th trng lao đng Vit Nam giai đon 2000-2010.
Chng 3: Mt s gii pháp nhm ci thin th trng lao đng Vit Nam.
3

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

CHNG 1: C S LÝ THUYT
1.1. Khái nim th trng lao đng.
Th trng lao đng là mt b phn cu thành ca th trng các yu t sn
xut. ã có rt nhiu đnh ngha v th trng lao đng tu thuc vào mc đích và góc
đ nghiên cu.
Di góc đ chú trng v quan h cung cu, giá c và điu kin lao đng, t
đin kinh t hc Pengiun và t đin kinh t MIT đã đnh ngha: Th trng lao đng là
th trng trong đó tin công, tin lng và các điu kin đc xác đnh trên c s
quan h cung cu lao đng.
Adam Smith li nhn mnh đn đi tng trao đi trên th trng là dch v lao
đng ch không phi là ngi lao đng. Theo đó: Th trng lao đng là không gian
trao đi dch v lao đng ( hàng hoá sc lao đng) gia mt bên là ngi mua sc lao
đng (ch s dng lao đng) và ngi bán sc lao dng (ngi lao đng).
Cùng quan đim ca Adam Smith, t chc lao đng quc t ILO cho rng: Th
trng lao đng là th trng trong đó có các dch v lao đng đc mua bán thông
qua quá trình xác mc đ vic làm và tin công lao đng.
Theo quan đim ca ng đ ra trong đi hi ng IX thì: Th trng lao đng
là ni mua bán các dch v ca ngi lao đng, v thc cht là mua bán sc lao đng
trong mt phm vi nht đnh.
Mc dù còn nhiu đim khác bit nhng v c bn các đnh ngha v th trng
lao đng hin hành vn thng nht vi nhau  nhng ni dung c bn. Do đó ta có th
nêu lên mt đnh ngha khái quát v th trng lao đng nh sau: Th trng lao đng
là tp hp các hot đng nhm thc hin quan h trao đi mua bán dch v lao đng
gia ngi cn s dng lao đng vi ngi lao đng, trên c s đó giá c, điu kin và
các quan h hp đng đc xác đnh.
4

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

Th trng lao đng ch có th hot đng có hiu qu ch khi các quyn t do

mua bán sc lao đng đc đm bo bng lut pháp và h thng các chính sách đi kèm
liên quan đn quyn li và ngha v các bên tham gia th trng.
Chúng ta cng đã nghe, thm chí nói rt nhiu v “Phát trin th trng lao
đng”. Vy: Th nào là phát trin th trng lao đng?
Phát trin là vic tng v quy mô và s lng, nhng đi vi th trng lao đng
thì phát triên không đn thun mang Ủ ngha là làm tng cung hay cu lao đng mà nó
còn bao hàm vic nâng cao cht lng ngun lao đng, làm tng hiu qu hot đng
ca th trng. Phát trin th trng lao đng có th đc hiu là vic hoàn thin các
yu t cu thành và h thng điu hành nhm đy mnh hot đng ca th trng lao
đng theo hng có hiu qu hn, lành mnh hn.
1.2. Các đc đim ca th trng lao đng
1.2.1. Hàng hoá trao đi trên th trng lao đng là sc lao đng:
Trên th trng lao đng, hàng hoá đc đem ra trao đi là sc lao đng, là toàn
b hoc mt phn ngun lc th cht hoc tinh thn đc huy đng đ sn xut ra mt
sn phm có giá tr s dng nht đnh. ây là loi hàng hoá đc bit, tính đc bit ca
nó th hin qua nhng đim sau:
Th nht: Sc lao đng không th tách ri khi ch th ca nó. Sc lao đng
chính là kh nng v th lc và trí lc ca con ngi, nó là yu t tim n trong con
ngi và ch đc bc l bng kt qu ca lao đng to ra nhng sn phm có ích.
Trên th trng lao đng, cái đc đem ra trao đi  đây không phi là ngi lao đng
mà là giá tr s dng sc lao đng ca h. Do đó hàng hoá sc lao đng đc nói đn 
đây rt khác bit vi hàng hoá thông thng vì khi mua hàng hoá thông thng thì
ngi mua có c quyn s hu và quyn s dng nhng đi vi hàng hoá sc lao đng
5

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

thì khi mua ngi mua (ngi s dng lao đng) ch có quyn s dng sc lao đng
trong phm vi và điu kin đã tha thun.
Th hai: Sc lao đng luôn đòi hi ngi ch ca nó phi cung cp nhng điu

kin c bn đ tn ti và phát trin. ây là mt điu hin nhiên vì con ngi phi tìm
mi cách đ duy trì s sng ca mình đng thi cng là duy trì sc lao đng. Tu vào
điu kin hoàn cnh mà con ngi s quyt đnh s dng sc lao đng ca mình nh
th nào, quyt đnh đu t đ nâng cao phát trin giá tr sc lao đng ca mình ra sao
Th ba: Giá tr và giá tr s dng ca hàng hoá sc lao đng không ging vi
hàng hoá thông thng. i vi hàng hoá thông thng, giá tr ca nó đc xác đnh
bng thi gian lao đng xã hi cn thit kt tinh trong hàng hoá nhng đi vi hàng
hoá sc lao đng thì khó có th xác đnh đc thi gian lao đng xã hi cn thit đ
sn sinh và duy trì nó. Nó ch có th đc tính toán gián tip thông qua các ch tiêu chi
phí t liu sinh hot và chi tiêu cn thit đ tái sn xut m rng sc lao đng ca
ngi lao đng. i vi hàng hoá thông thng, giá tr ca nó đc biu hin trong khi
tiêu dùng nhng đi vi hàng hóa sc lao đng, khi tiêu dùng loi hàng hóa đó thì nó
li tr thành mt yu t ca quá trình sn xut. Hn na giá tr ca hàng hoá thông
thng gim đi theo thi gian nhng hàng hoá sc lao đng li thay đi tu thuc
không ch vào thi gian mà còn ph thuc vào hoàn cnh và điu kin làm vic.
Ngoài tính đc bit ra thì hàng hoá sc lao đng còn th hin tính khác bit ca
nó. ó là do mi ngi lao đng có mt trình đ và tay ngh khác nhau, thêm và đó là
điu kin xã hi (gia đình, giáo dc, phm cht làm vic ) và th cht (tình trng sc
kho, gii tính, ) ca mi ngi li mt khác, nó khác vi s chun hoá ca hàng hoá
thông thng. Do vy mi ngi lao đng li có mt kh nng làm vic khác nhau, nó
là đim rõ nht th hin tính khác bit ca hàng hoá sc lao đng.

6

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

1.2.2. Th trng lao đng là mt th trng rt đa dng và linh hot, hot đng
trên c s ca pháp lut.
Trong thc thc t, tu theo các tiêu chí khác nhau mà th trng lao đng đc
chia thành nhiu dng:

- Xét t góc đ pháp lý: gm th trng hp pháp và th trng bt hp pháp.
- Xét t góc đ qun lý: gm th trng t do và th trng có t chc.
- Xét t góc đ hình thc t chc: gm tr trng tp trung và th trng phi tp
trung.
- Xét t góc đ k nng: gm th trng lao đng gin đn và th trng lao đng
phc tp.
- Xét t góc đ đa lý: gm th trng đa phng và th trng quc gia,th
trng lao đng quc t.
Tính linh hot ca th trng lao đng th hin  kh nng thay đi cung cu lao
đng nh s di chuyn lao đng t ni này đn ni khác, t đa phng này đn đa
phng khác, t vùng này đn vùng khác, t quc gia này sang quc gia khác.
Và nh đã đ cp th trng lao đng là th trng đc lut pháp công nhn và
hot đng theo pháp lut. Nu không có s điu tit ca lut pháp thì chc chn th
trng này s hot đng rt ln xn và không có hiu qu. Vi các th ch pháp lut,
các quy đnh v tin lng, gi làm vic, ch đ tr cp, ch đ bo him, các quy đnh
v hp đng Hành vi ca ngi lao đng và ngi s dng lao đng s phi tuân theo
lut pháp ch không th làm theo ý mình nhm mu li cá nhân t ngi khác, t đó
s vn đng ca th trng mi có hiu qu và đm bo đc công bng xã hi. S đa
dng và linh hot ca th trng lao đng vn phi chu s tác đng ca lut pháp.

7

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

1.2.3. Giá c sc lao đng và v th đàm phán ph thuc vào điu kin kinh t và
nhiu yu t khác
ây là mt điu hin nhiên và khi cung lao đng tng cao hn so vi cu lao
đng thì giá c sc lao đng s gim xung, ngi lao đng s yu th hn so vi
ngi s dng lao đng. Ngc li khi cung lao đng thp hn cu thì giá c sc lao
đng s tng và ngi lao đng có th s có v th cao hn trên th trng. Tuy nhiên

trên thc t, thông thng các quan h giao dch hay đàm phán trên th trng lao
đng, cán cân thng nghiêng v phía ngi có nhu cu s dng sc lao đng. Xut
phát đim ca thc tin này là do cho đn nay s ngi tìm vic vn nhiu hn so vi
s lng các c hi vic làm sn có. Thêm vào đó, ngi lao đng đi tìm vic bao gi
cng có ngun lc hn ch, trong khi đó thì ngi s dng sc lao đng li là ngi
nm gi nhng các ngun lc nên h có th ch đng chn la và ch đi. Do vy trên
thc t thì ngi lao đng thng có v th yu hn trong đàm phán và thng phi
chp nhn điu kin và mc lng do ngi s dng lao đng đa ra.
1.2.4. Tính không đng nht ca hàng hoá sc lao đng trên th trng.
i vi các hàng hoá thông thng là nhng th thng đc chun hoá  mc
cao, hàng hoá sc lao đng li không ging nhau, mi ngi lao đng là mt tp hp
nng lc bm sinh cng vi k nng chuyên bit tip thu t giáo dc và đào to. Mi
ngi lao đng li có đc đim riêng v kh nng, trình đ, tui tác, gii tính th
lc…Do đó, sc lao đng đem ra th trng trao đi ca nhng ngi này là hoàn toàn
không ging nhau.
1.3. Các yu t cu thành th trng lao đng
Các yu t cu thành th trng lao đng bao gm: cung lao đng, cu lao đng,
giá c sc lao đng, cân bng và cnh tranh trên th trng lao đng. Trong đó cung và
cu lao đng là hai yu t quan trng nht có tác đng trc tip đn giá c sc lao
8

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

đng, cân bng và cnh tranh trên th trng lao đng. Do đó trong phn này em xin
phép ch trình bày 2 ni dung quan trng này.
1.3.1. Cung lao đng.
Trong cuc đi ca mình, mi cá nhân đu phi đng trc quyt đnh s làm
vic hay không làm vic, làm vic cho ai, bao nhiêu thi gian ó chính là biu hin
ca cung lao đng cá nhân. Xét trên quy mô ca toàn xã hi thì tng hp ca các quyt
đnh cá nhân đó chính là cung lao đng xã hi. Nh vy ta có th đnh ngha cung lao

đng xã hi nh sau:
Cung lao đng xã hi là “kh nng” cung cp sc lao đng ca ngun nhân lc
xã hi. Nh vy t kh nng đây bao gm 2 yu t đó là: thi gian, s lng lao đng
có th cung cp và cht lng ca ngun lao đng đó.
1.3.1.1. Mô hình cung lao đng cá nhân.
Lý thuyt tân c đin đã s dng mô hình “la chn làm vic và ngh ngi” đ
xây dng đng cung lao đng cá nhân. Theo nh mô hình này thì mi cá nhân s tìm
cách ti đa hoá li ích bng cách tiêu dùng hàng hoá và ngh ngi. Mun mua đc
hàng hoá thì ta phi làm vic đ kim tin, đó chính là s đánh đi thi gian ngh ngi
đ đc hàng hóa mong mun hay đó chính là s đánh đi gia làm vic và ngh ngi.
Gi C là tiêu dùng hàng hoá, L là thi gian ngh ngi, U là li ích thu đc t s
đánh đi gia tiêu dùng và ngh ngi thì U chính là hàm ca L và C
U = f(C,L)
Ch s U càng cao thì cá nhân càng hnh phúc. Nh vy vic mua thêm hàng
hoá hay dành thêm gi cho ngh ngi đu vi mc đích làm tng li ích cá nhân. Có rt
nhiu s kt hp khác nhau gia tiêu dùng và ngh ngi đu cho ta cùng mt mc li
ích c th. Tp hp nhng đim kt hp này gi là đng bàng quan. ng bàng
9

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

quan là tp hp các kt hp gia giá tr tiêu dùng hàng hoá và thi gian ngh ngi cho
ta cùng mt mc đ li ích nht đnh. Nó có các đc đim sau:
- ng bàng quan có đ dc âm.
- ng bàng quan cao hn hay xa hn gc ta đ biu th mc li ích cao hn.
- Các đng bàng quan không ct nhau.
- ng bàng quan là các đng cong li v phía gc to đ.
Hình 1.1. ng bàng quan

Tip tc ta có thông tin mt ngi có s gi làm vic mt ngày là h vi mc tin

công 1 gi là w, thu nhp không lao đng ca ngi đó là V. Nh vy ngân sách mà
anh ta kim đc là
C = w.h + V
Gi T là s gi ca mt tun, L là thi gian ngh ngi trong tun thì phng
trình đng ngân sách tun là
C = w(T-L) + V
10

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

Hay C = (wT + V) – wL
Lng ngân sách kim đc ca anh ta cho phép anh ta mua đc mt lng
hàng hoá nht đnh và t đó có th nói vic tiêu dùng hàng hoá chu nh hng ca
ngân sách kim đc.
Nhng đim nm phía trên đng ngân sách là nhng t hp gia tiêu dùng và
ngh ngi không đt đc đi vi ngi lao đng. Nhng đim nm trên đng ngân
sách hoc nm phía di đng ngân sách là nhng t hp tho mãn.
Hình 1.2. ng ngân sách

Gi s mt cá nhân mun tho mãn mt cách ti đa tiêu dùng và ngh ngi thì
anh ta phi có mt s la chn hp lỦ đ ti đa hoá li ích. Vic xác đnh đc mc
tiêu dùng và ngh ngi hp lý ph thuc vào nhu cu tiêu dùng, ngh ngi và đng
ngân sách ca mi ngi




11

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

Hình 1.3. Ti đa hóa li ích ca ngi tiêu dùng

Ngi lao đng s ti đa hoá li ích ca mình bng cách chn t hp tiêu dùng
và ngh ngi ti đim ni đng bàng quan tip xúc vi đng ngân sách.
T hình 1.4 chúng ta có th thy khi tin lng gia tng (th hin  đng ngân
sách ngày càng dc), chúng ta s có đc tp hp các đim tiêu dùng hàng hoá và ngh
ngi ti u (U
i
).
Khi tin lng tng, chi phí cho vic ngh ngi s cao hn. Do đó ngi lao
đng s ct gim thi gian ngh ngi, tng thi gian làm vic (th hin bng s dch
chuyn t U
1
đn U
3
). ây chính là hiu ng thay th.
Tuy nhiên khi tin lng tng đn mt mc nào đó, ngi lao đng ch cn làm
vic  mt mc đ va phi cng đã thoã mãn đc nhu cu cá nhân. H có xu hng
ct gim gi làm vic (dch chuyn t U
3
đn U
5
). ây chính là hiu ng thu nhp



12

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

Hình 1.4. ng cung lao đng cá nhân

Vy đng cung lao đng cá nhân là mt đng cong ngc v sau.
1.3.1.2. Mt s yu t nh hng lên quyt đnh cung lao đng cá nhân:
- Tin lng: khi tin lng thay đi s nh hng ti quyt đnh cung lao đng
cá nhân thông qua 2 hiu ng thu nhp và thay th. Vic tng gim gi thi gian làm
vic ph thuc vào vic hiu ng nào có tác đng ln át hn.
- Thu nhp ngoài lao đng: Khi thu nhp ngoài lao đng tng lên, ví d nh trúng
s, hng tha k
- S thích ca ngi lao đng.
Mi ngi có mt s thích riêng nên vic chn la gia ngh ngi và lao đng
ca h cng khác nhau. Mt công vic hp dn hay hoàn cnh gia đình khó khn cng
có th thúc đy ngi lao đng làm vic nhiu hn. Nói chung s thích đó đc th
hin thông qua hàm thoã dng U.
13

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

1.3.1.3. Mt s yu t nh hng ti cht lng ngun lao đng.
Nhân t đu tiên xin đ cp đn là các quan đim, chin lc, các ch đ chính
sách phát trin ngun nhân lc ca Nhà nc. ây là yu t rt quan trng có Ủ ngha
quyt đnh nh hng đn cht lng cung lao đng. Nhà nc bng h thng pháp
lut và các chính sách ca mình tác đng đn h thng giáo dc các cp đ cho vic
giáo dc ý thc lao đng và tay ngh có hiu qu. Không ch có vy, pháp lut còn có
các ch tài bo v quyn li cho ngi lao đng, giúp ngi lao đng yên tâm trong lao
đng và hc tp. Thêm vào đó chính sách tìm và bi dng nhân tài s giúp cho nhng
ngi gii phát huy đc kh nng ca mình trong công vic.
Th hai là vic hoàn thin h thng giáo dc. ây là vic đang đc rt quan
tâm vì nó nh hng trc tip đn cht lng lao đng. Vn đ là phi tích cc hoàn

thin h thng giáo dc cho có h thng và hp lý vi phng pháp gíáo dc hin đi,
khoa hc và cht lng cao
Th ba là vic chm lo đn sc kho và dinh dng cho con ngi. ây là yu
t nh hng đn sc khe cho ngi lao đng, nh hng đn kh nng làm vic ca
con ngi. Do vy cn phi có k hoch chm lo đn sc kho ngi lao đng, đng
thi phát trin các phong trào rèn luyn vn hoá th thao đ nâng cao th cht và tinh
thn ca con ngi.
Th t là vn đ hi nhp quc t. Quá trình hi nhp đòi hi ngun nhân lc
phi nâng cao tri thc, s hiu bit. Không ch vy, quá trình này cng có tác đng tích
cc giúp cho ngun nhân lc có th hc tp thêm đc kinh nghim trong sn xut,
trong qun lý và trong kinh doanh.
1.3.2. Cu lao đng.
Chúng ta bt đu bng nhn thc rng doanh nghip không thuê mn lao đng
nhm ch đ lp đy nhng khong trng trong doanh nghip ca mình. Doanh nghip
14

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

cn ngi lao đng đ sn xut ra nhng sn phm, dch v nhm phc v khách hàng
ca h. Do đó cu v lao đng ca doanh nghip còn gi là cu phái sinh, phát sinh t
nhu cu hàng hoá dch v ca ngi tiêu dùng.
1.3.2.1. Mô hình cu lao đng trong ngn hn ca doanh nghip
Bây gi chúng ta s xác đnh cu lao đng ca doanh nghip trong ngn hn:
Gi s ta có hàm sn xut: TP
SR
= f(L,K~)
Trong đó:
TP
SR
là tng sn phm mà doanh nghip sn xut đc trong ngn ha


n.
L la

sô lao đô

ng doanh nghiê

p s

du

ng
K la

l

ng vôn cô đi

nh ma

doanh nghiê

p s

du

ng trong ngn ha

n

f(L;K~) là hàm s th hin s kt hp gia lao đng và vn trong ngn hn
MP
L
là sn phm biên ca lao đng
AP
L
là s sn phm trung bình ca mt lao đng làm ra
Gi s doanh nghip bán sn phm ra trên mt th trng hoàn ho: khi đó
doanh nghip là ngi chp nhn giá P.
Doanh thu biên ca lao đng là MRP
L
= MP
L
x P
Chi phí biên ca lao đng là MWC = w ( trong trng hp th trng lao đng
cng là th trng hoàn ho).
 ti đa hoá li nhun doanh nghip s tuyn dng lao đng sao cho
MRP
L
= MWC hay MP
L
x P = w


15

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

Hình 1.5. ng cu lao đng doanh nghip

Nh vy c vi mt mc lng w
0
cho trc doanh nghip s tuyn dng L
0
lao
đng ng vi đim X
0
(L
0
;w
0
) nm trên đng MRP
L
. Do đó đng MRP
L
cng chính
là đng cu lao đng ca doanh nghip
1.3.2.2. Mt s yu t nh hng ti cu lao đng ca doanh nghip trong ngn
hn:
- Nhu cu v hàng hoá, dch v ca doanh nghip tng => P tng => MRP
L
=
MP
L
x P tng, đng cu lao đng dch chuyn sang phi => cu lao đng tng
- Nng sut lao đng tng => MRPL tng, đng cu dch sang phi => cu lao
đng tng.
Ngoài ra cu lao đng còn ph thuc vào mt s yu t không đc đa vào mô
hình nh: chi phí điu chnh lc lng lao đng, quy đnh ca pháp lut.
Các chi phí điu chnh lc lng lao đng. Nhiu doanh nghip thc s không

mun xáo trn ngun nhân lc ca mình, vì vy trong c nhng trng hp suy thoái
kinh t, cu v hàng hoá dch v ca doanh nghip gim sút nhng doanh nghip vn
không mun sa thi công nhân mà thay vào đó h có th gim gi làm, luân phiên công
16

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

vic Do đó trong nhng trng hp nh th này vic xem xét cu v s gi lao đng
ca doanh nghip s thc t hn.
Các quy đnh ca Nhà nc thng đt ra các quy đnh kht khe v sa thi lao
đng hoc đt ra mt mc phí cho doanh nghip khi sa thái lao đng. Tt c nhng
hành đng này nhm làm gim bt vic doanh nghip sa thi lao đng hàng lot song
nó li làm cho cu lao đng ca doanh nghip gim khi kinh t tng trng vì nhng
khó khn mà doanh nghip thy đc trc nu nn kinh t suy thoái là khó sa thi lao
đng. Th hai na là các chính sách xã hi ca Nhà nc: Chính sách bo him xã hi,
chính sách bo him y t, ch đ ngày gi làm vic. Các chính sách này có nh hng
trc tip đn cu lao đng ca doanh nghip. Theo quy đnh ca Nhà nc thì doanh
nghip s dng càng nhiu lao đng thì càng phi đóng bo him y t và bo him xã
hi càng nhiu tng ng vi s nhân công doanh nghip đó thuê. Vì vy doanh
nghip phi tu theo ni lc ca mình mà thuê lao đng cho phù hp. Ch đ ngày gi
làm vic cng có nh hng không nh đn cu lao đng.
Thc tin và chính sách to vic làm là yu t cui cùng đc đ cp đn trong
phn này. Thc tin phát trin ca nn kinh t có nh hng gián tip đn cu nhân
công vì khi nn kinh t đang tng trng thì nhu cu lao đng tng và khi nn kinh t
suy sp thì cu lao đng gim. Các chính sách to vic làm ca Nhà nc đc thc thi
có hiu qu thì s to đc nhiu vic làm, làm tng cu lao đng.
17

SVTH: Nguyn Ngc Long GVHD: ng ình Thng

CHNG 2: THC TRNG TH TRNG LAO NG
VIT NAM GIAI ON 2000-2010
2.1. Xu hng th trng lao đng trong giai đon bùng n 2000-2007.
2.1.1. Din bin kinh t giai đon 2000-2007.
K t khi bt đu công cuc đi mi nm 1986, Vit Nam đã có nhng bc
phát trin n tng đc bit là trong giai đon 2000-2007 vi tc đ tng trng trung
bình tng sn phm quc ni (GDP) trong giai đon này là 7,5%, ch xp sau Trung
Quc.
Hình 2.1. Tc đ tng trng GDP giai đon 2000-2008

Ngun: Key Indicators for Asia and the Pacific, 2011, Ngân hàng phát trin
châu á.
Thu nhp bình quân theo đu ngi ca Vit Nam tng gp 2,5 ln trong giai
đon 2000-2008 (t 402$ nm 2000 lên 1052$ nm 2008) và chính thc tr thành nc
có thu nhp trung bình.
Nn kinh t gm 3 thành phn chính: kinh t nhà nc, kinh t ngoài nhà nc
(bao gm kinh t tp th, kinh t t nhân, kinh t cá th) và khu vc vn đu t nc
ngoài. Trong đó, khu vc có vn đu t nc ngoài có tc đ tng trng nhanh nht,