Nợ nước ngoài và rủi ro quốc gia Chuyên đề tốt nghiệp TP.HCM Trường Đại Học Kinh Tế,

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA KINH TẾ PHÁT TRIỂN





CHUYÊN ĐỀ BÁO CÁO THỰC TẬP & TỐT NGHIỆP


ĐỀ TÀI:
NỢ NƯỚC NGOÀI
VÀ RỦI RO QUỐC GIA




GVHD : Trần Thị Bích Dung
Sinh viên : Nguyễn Đình Nguyên
Lớp : Kinh tế học – K 34
MSSV : 108208629


* TP. Hồ Chí Minh – 2012*

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

TP.HCM, ngày tháng năm 2012


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

TP.HCM, ngày tháng năm 2012


CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang i

MC LC
CÁC THUT NG VIT TT TRONG BÀI
iii
PHN M U 1
I TNG VÀ MC ÍCH NGHIÊN CU 2
NI DUNG NGHIÊN CU 2
CHNG I : LÝ THUYT V N NC NGOÀI VÀ RI RO QUC GIA 4
1. N nc ngoài 4
1.1. nh ngha 4
1.2. Nguyên nhân n nc ngoài 5
1.3. Nguyên nhân các nc cho đi vay 7
1.4. La chn ca các quc gia 7
1.5. Tác đng ca n đi vi nn kinh t 8
1.6. Các ri ro liên quan đn n nc ngoài 12
1.7. Các thc đo v n nc ngoài 13

1.8. Các ch tiêu đánh giá c cu n nc ngoài 15
2. Ri ro quc gia 16
2.1. Khái ni
m 16
2.2. Phân loi ri ro 16
2.3. Các phng pháp đánh giá ri ro quc gia 17
2.4. Chính sách ngn chn, hn ch ri ro quc gia 19
3. Mi quan h gia ri ro quc gia trc và sau khi n nc ngoài 21
3.1. Ri ro trc khi vay mn 22

3.2. Ri ro sau khi vay mn 22
CHNG II : TÌNH HÌNH N CÔNG VÀ N CÔNG NC NGOÀI CA VIT NAM
GIAI ON 2002 – 2012 24
1. Thc trng 24
1.1. Tình hình n vay nc ngoài  Vit Nam 24

1.2. Tình hình qun lý n t v
n nc ngoài 33

1.3. Mt s phân tích ch tiêu n c th 36
2. Phân tích ri ro Vit Nam 39
2.1. Ri ro v tài chính 39

2.2. Ri ro v chính tr 40
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang ii SVTH: Nguyn ình Nguyên
2.3. ánh giá ri ro  Vit Nam 41
CHNG III: MT S  XUT PHÒNG NGA RI RO VÀ KHNG HONG N
CÔNG 45

1. Phát trin ni lc nn kinh t trong nc 45

2. Xây dng môi trng tài chính hiu qu 45
3. Xây dng chin lc v vay n 45
4. Qun lý hiu qu n công ca Vit Nam 46
5. Tng cng kim soát và nâng cao hiu qu s dng vn vay n
47

6. Công khai và minh bch thông tin trong qun lý n 48
7. Nâng cao vai trò ca h thng kim tra, giám sát tài chính 48
8. Gim tình trng thâm ht ngân sách, thâm ht cán cân vãng lai 49
9. Kt lun 50
PHN PH LC VÀ BNG BIU 51
TÀI LIU THAM KHO 62




CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang iii

CÁC THUT NG VIT TT TRONG BÀI
ADB Asian Development Bank IMF International Monetary Fund
AUD Australian dollar JPY Japanese yen
BERI Business Enviroment Risk
Intelligence
KTNN Kim toán Nhà nc
BOP Balance Of Payment KH & T k hoch và đu t
BTC B Tài chính LIBOR London Interbank Offered Rate

CAD Canadian Dollar MNC Multinational Corporation
CRAM Country Risk Assessment Model NIB Nordic Investment Bank
CHF Swiss franc NPV Net present value
DBR D Budget Revenue NH ngân hàng
DS Ngha v tr n hàng nm NHNN Ngân hàng nhà nc
EU European Union NHTM Ngân Hàng Thng Mi
EUR Euro ODA Official development assistance
EX Kim ngch xut khu hàng hóa và
dch v
OECD Organisation for Economic Co-
operation and Development
FDI Foreign direct investment PMU PROJECT MANAGEMENT UNIT
GBP British Pound PV FD Present Value Foreign Debt
GCI Global Competitiveness INDEX STD Short Debt
GCI – Global Competitiveness Index TPCP trái phiu Chính ph
GDP Gross domestic product USD United States dollar
GR Thu ngân sách chính ph VND Vietnamese dong
HIPCs Heavily Indebted Poor Countries WB World Bank
ICOR Incremental Capital - Output Rate WEF World Economic Forum
IFIs International financial institutions WEF World Economic Forum
X Xut khu



CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 1

PHN M U
Mi quc gia ngày nay không phi là mt h cô lp, mà có nhng mi ràng buc cht ch

vi các quc gia khác trên th gii. H thng tài chính kinh t ca quc gia này s nh
hng mnh m và lan rng ti các quc gia khác, đc th hin rõ qua cuc khng hong
kinh t nm 2008. Vn đ mà gn đây th gii hay quan tâm là các vn đ n ca mt quc
gia này v
i các quc gia khác hay mt t chc kinh t nào đó.
Trong bi cnh kinh t th gii ngày nay đang tn ti nhiu bt n. Vic đu t, kinh doanh
 mt quc gia nào cng có nhng ri ro nht đnh. ó có th là ri ro v kinh t, ri ro v
chính tr hay thiên tai xy ra. Tt c nhng ri ro trên to nên ri ro ca mt quc gia. Vic
đánh giá, xem xét r
i ro quc gia trc khi đu t, kinh doanh  quc gia đó là rt quan
trng đi vi các công ty đa quc gia ngày nay trc nhng din bin khó lng ca nn
kinh t th gii. Ví d nh din bin n công ca các quc gia trên th gii đang ngày càng
tr nên xu đi, đu tiên là Hy Lp ca khi EU, và sau đó là mt lot các quc gia khác
cng gp vn đ v
 n công khi vn đ này đc chú ý, xem xét; và gn đây cng quc s
mt ca th gii – Hp chng quc Hoa K – cng gp vn đ vi n công.
Theo đánh giá ca Ngân hàng Th gii (WB), Qu Tin t Quc t (IMF) và các chuyên gia
kinh t nm 2008 và 2009, th gii đã phi gánh ly nhng hu qu to ln do tác đng ca
cuc khng ho
ng kinh t toàn cu gây ra. Vit Nam là mt thành phn trong “gung máy”
kinh t toàn cu, do đó cng b nh hng ít nhiu bi cuc khng hong này. Khng hong
là mt đ tài rng ln và có nhiu tác đng đn nhiu nc, không ch  mt kinh t mà 
các mt xã hi, vn hoá, y t, giáo dc… Có th nói khng hong kinh t là mt mng vn
đ đc c
u thành bi nhiu khía cnh khác nhau, nên nó cng mang đn rt nhiu vn đ
ri ro cho mt quc gia.
N nc ngoài phi đc s dng mt cách có hiu qu đ đáp ng các nhu cu đu t,
đng thi phi thúc đy xut khu tng trng, nhm to ngun vn tr n, đm bo phát
trin kinh t bn vng. Tuy nhiên, cng có không ít qu
c gia không nhng không ci thin

đc tình hình kinh t mà còn lâm vào tình trng n nn, khng hong n và kinh t suy
thoái. Thm chí còn nh hng ti nh hng ca quc gia nh chính tr, vn hóa, xã hi và
môi trng ca quc gia đó.
Vn đ qun lý n nc ngoài  Vit Nam ch thc s bt đu t nm 1993, khi nc ta
chính thc thit lp li quan h h
p tác đa phng vi các t chc tín dng ln trên th gii
nh ngân hàng Th gii (WB), Qu Tin t Th gii (IMF) và Ngân hàng Phát trin Châu Á
(ADB). Song, cng t đó các cam kt h tr vn ODA ca các nc công nghip phát trin
và các t chc tín dng quc t cho nc ta ngày càng tng dn v s lng vay, s khon
vay, tính đa dng ca hình thc vay và tr n
, vì th vic cp nht và phân tích n nc
ngoài ca quc gia cng tr nên ngày càng bc thit.
Tình trng khng hong n và các vn đ mang tính ri ro quc gia nh các nc Châu M
La-tinh trong thp niên 80, hoc các quc gia Châu Âu nh Hy Lp trong nhng nm gn
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 2 SVTH: Nguyn ình Nguyên
đây là bài hc cho tt c các quc gia trên th gii và trong đó có Vit Nam. Xut phát t
thc tin nêu trên, chúng tôi chn đ tài nghiên cu “N nc ngoài và ri ro quc gia”.
Vi kt cu bao gm: ngoài phn m đu và kt lun, đ tài gm 2 chng:
 Chng 1: Lý thuyt v n nc ngoài và ri ro quc gia.
 Chng 2: Tình hình n công và n công t vn nc ngoài 
Vit Nam giai đon
2002 – 2012.
 Chng 3: Mt s gii pháp phòng nga ri ro và khng hong n công.
I TNG VÀ MC ÍCH NGHIÊN CU
i tng nghiên cu: đ tài tp trung vào nghiên cu n công t vn nc ngoài và ri ro
quc gia, ri phân tích tình hình  Vit Nam trong 10 nm tr li đây, thông qua các ch s
kinh t và ch s n nc ngoài trên góc đ v mô.
Mc đích nghiên cu: phm vi nghiên cu ca đ tài ch xét v vn đ n công t vn nc

ngoài, xem xét nh hng n đó có mang ri ro ti
m n cho quc gia trong giai đon 2002 –
2012  Vit Nam (trong mt vài s liu mà gn đây không có, ch ly s liu t 2010 tr v
trc).  mang tm nh hng đn c quc gia, thì ch có n ca chính ph, hoc nu có
các t chc và các doanh nghip vay mn thì chính ph có bo lãnh. Còn mt s ít các t
chc và các doanh nghip khác s vay mn nhng vi t tr
ng rt nh cng không tr
thành gánh nng trong tng khon n vn nc ngoài ca c quc gia, nên đ tài không xét
khon này.
Trong đ tài này đã s dng phng pháp:
 Thu thp thông tin t các ngun cung cp khác nhau.
 Thng kê, tng hp thông tin thu thp đc.
 Phân tích nhng thông tin thu thp đc. Da vào lý thuyt và s liu dn chng đ
đa ra mi liên h ràng buc, k
t hp vi bi cnh thc t trong quá kh đ đa ra
kt lun.
NI DUNG NGHIÊN CU
N nc ngoài là mt thc trng ca nhiu nc trên th gii ngày nay. Ngay c nhng
nc có tm c nn kinh t ln nh M và các nc trong khu vc Châu Âu đn nhng
nc có nn kinh t nh nh nhng nc  khi lc đa Châu Phi. a phn ch yu là s
vay mn t Chính ph thông qua các chính sách đi ni và đi ngoi. Nhng n
c ln nh
s đàm phán có hiu qu và ln át hn v mi mt, h có uy tín hn nên s có nhng khon
vay n ln, còn nhng nc nh cng nh nhng khon h tr vn đu t hoc phi thit
hi mt mng ln nào đó trong chính tr - xã hi – thiên nhiên đ đi ly nhng khon vay
đó. Cho nên ni dung nghiên cu c
a bài là đ hiu xem s đánh đi gia n nc ngoài đ
phát trin đt nc hay là s ri ro tim n bên trong nhng khon n không hiu qu đó.
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 3
Bài vit này k vng rng s mang đn mt bc tranh toàn cnh v vn đ đánh giá ri ro
quc gia và ri ro do n nc ngoài ca c hai khu vc công và t nhân - đc Chính ph
bo lãnh, mà ch yu là khu vc công.


CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 4 SVTH: Nguyn ình Nguyên
CHNG I : LÝ THUYT V N NC NGOÀI VÀ RI RO QUC
GIA
1. N nc ngoài
1.1 . nh ngha
N nc ngoài: là mt phn trong tng khon n ca mt quc gia vay mn t
nhng ch n nc ngoài, bao gm c các ngân hang thng mi, chính ph và các t chc
tài chính quc t. Các khon vay này, bao gm lãi sut, thng phi đc hòan tr theo lai
tin t ca quc gia cho vay. Ngun đ tr n ngai t thng t xut khu hàng hóa đn
quc gia cho vay.
Mt cuc khng hang n có th xy ra khi mà mt quc gia vi nn kinh t yu kém
không th tr n nc ngoài, đó cng là nguyên nhân dn đn không có kh nng sn xut
và bán hàng hóa đ thu đc li nhun. IMF là mt trong nhng c chc nng theo dõi d
liu v n nc ngoài ca các qu
c gia.
N nc ngoài( external debt) thng có ba khái nim:
+ N nc ngoài đc đnh ngha nh khon n bng ngai t.
+ N nc ngoài là khon n thuc v khu vc ngoài ni đa.
+ N nc ngoài là khon n đc phát hành ti các quc gia khác, và chu nh hng
pháp lý ca nc ngoài.
Trong 3 khái nim trên, thì khái nim th 3 là khái nim đc s dng ph bin nht
đ

xác đnh n nc ngoài. Các ch n có th là chính ph, các doanh nghip hay các h gia
đình.
Ngoài ra, chúng ta vn có nhng đnh ngha khác v n nc ngoài. Theo đnh ngha
ca IMF thì n nc ngoài là : Mt khon n ti bt k thi gian nào, ca s chi tr và
ngha v hp đng bên ngoài ca ngi  quc gia này đn ngi không  quc gia này đ
tr vn gc c
ng thêm có hoc không có lãi, hoc đ tr lãi cng thêm có hoc không có tr
vn gc.
Theo khon 8 điu 2 quy ch vay và tr n nc ngoài (Ban hành kèm theo Ngh
đnh s 134/2005/N-CP ngày 1 tháng 11 nm 2005 ca Chính ph) thì: “N nc ngoài
ca quc gia là s d ca mi ngha v hin hành (không bao gm ngha v n d phòng)
v tr n gc và lãi ti mt thi đ
im ca các khon vay nc ngoài ti Vit Nam. N nc
ngoài ca quc gia bao gm n nc ngoài ca khu vc công và n nc ngoài ca khu
vc t nhân”. Nh vy, theo cách hiu này n nc ngoài là tt c các khon vay mn ca
tt c các pháp nhân Vit Nam đi vi nc ngoài và không bao gm n ca các th nhân
(n ca cá nhân và h gia đình).
T đnh ngha trên ta th
y đc các nhân t chính cu thành nên n nc ngoài nh
sau:
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 5
+ Th nht là ngha v n hin ti thc t và  bên ngoài: theo đó viêc xem xét là có hay
không ngi ch n s hu mt chng nhn ca bên n.
+ Th hai là gc và lãi.
+ Th ba là c trú: ngha v n phi thuc v mt đi tng trong nc vi đi tng
nc ngoài.
Mt đnh ngha khác là n nc ngoài là tng ca n chính ph
cng vi n ca các

doanh nghip trong quc doanh và ngoài quc doanh dù có bo lãnh hay không. Nh vy n
nc ngoài có th phân loi bao gm:
+ N ca chính ph đi vi nc ngoài, các khon n nc ngoài ca các doanh nghip
quc doanh đc chính ph bo lãnh (mt phn ca n công).
+ Các khon n nc ngoài khác ca các thành phn còn li trong quc gia (mt phn
ca n t).

1.2.
Nguyên nhân n nc ngoài
Nguyên nhân n nc ngoài bao gm nhng nguyên nhân sau: bù đp chênh lch
gia chi tiêu và thu nhp quc gia; chính ph đi vay mn đ, t nhân đi vay mn
1.2.1. Mt quc gia s dng n nc ngoài ph bin nht là đ bù đp chênh lch gia
chi tiêu mong mun và thu nhp ni đa ca quc gia đó. Da trên các bin s
v mô, mt đng nht thc
đn gin có th cho thy điu này:
Y = C + I + G + NX
 Y- C – I – G = NX
Trong đó :
+ Y: Thu nhp ca quc gia
+ C là chi tiêu dùng ca h gia đình; I là chi đu t ca doanh nghip; và G là chi tiêu
ca chính ph.
+ NX: cán cân thng mi hay giá tr xut khu ròng.
Khi tng th mt quc gia tiêu dùng nhiu hn nhng gì quc gia đó làm ra
đc (thu nhp Y< C+ I + G) thì đ bù li chênh lch thu nhp - chi tiêu, quc gia đó
s vay mn n nc ngoài d
i biu hin ca “nhp siêu” (NX < 0).

1.2.2. N nc ngoài còn bt ngun phn ln t phía n ca chính ph, mà nguyên
nhân n ca chính ph li bt ngun t thâm ht ngân sách kéo dài và các nhu
cu đu t thêm cho nn kinh t. Do đó có th thy nguyên nhân n nc ngoài

là mt phn do thâm ht ngân sách ca chính ph. Mi liên h gia n chính
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 6 SVTH: Nguyn ình Nguyên
ph và thâm ht ngân sách có th đc trình bày dng công thc  phn ph lc
1.
Do vy, vic làm rõ vai trò ca thâm ht ngân sách cng có th giúp làm sáng t
vai trò và vì sao xut hin n nc ngoài.
+ Lý thuyt ca trng phái Keynes v thâm ht ngân sách: Keynes cho rng có
th s dng chi tiêu ca chính ph nhiu hn trong thi k suy thoái dn đn
thâm ht ngân sách đ có th kích cu nn kinh t.
+ Ln át đu t
ca trng phái c đin: trng phái c đin cho rng chính
sách tài khóa không có nh hng nhiu đn nn kinh t, vì vic chi tiêu quá
mc ca chính ph (thâm ht ngân sách) s dn đn ln át đu t do chính ph
đã cnh tranh ngun vn tài tr ca khu vc t nhân.
Tuy nhiên cng xut phát khái nim “crowding in”, là trng hp mà chi tiêu
ca chính ph khuyn khích chi tiêu t nhân và vay t nhân.
Ngun v
n đóng mt vai trò quan trng trong phát trin kinh t ca bt c mt
quc gia nào. Ngun vn hin din trong hu ht các mô hình tng trng kinh t mà
chúng ta đc bit. Do vy s không có gì là l khi tt c các quc gia đu tranh th
thu hút các ngun vn đ thúc đy tng trng kinh t. Và mt khi vì mt s lý do
mà ngun vn trong nc không đ, hoc không đáp ng đc nhu cu, thì các qu
c
gia s ngh đn vic vay mn bên ngoài.
1.2.3. Các quc gia vay mn n nc ngoài do các yu t:
+ T l tit kim ni đa thp.
+ S thiu ht các công c vay mn ni đa.
+ Phn ln lng tin tài tr trong nc đc đnh danh bng đng tin nc

ngoài, ni tài tr.

1.2.4. Chính ph các quc gia còn vay mn t ngu
n bên ngoài do:
+ Các chính ph phát hành các khon n bng ngai t nh các tín hiu cam kt
cho li phát biu ca h đi vi chính sách n đnh t giá hay giá c.
+  duy trì s tn ti ca mình trên th trng trái phiu toàn cu, mc dù đôi
khi quc gia đó không cn thit phi vay mn.
+ Khi vic vay mn không nh hng gì đn các thc đo v ri ro ca mt
qu
c gia, quc gia đó xu hng vay mn nhiu hn.
+ Các khon vay mn dù nh nhng giúp quc gia đó gia nhp vào th trng
tài chính quc t và t đó hu ích cho quc này khi có s c bt ng cn đc tài
tr mt khon vay ln. Vic này giúp các quc gia đt đc mong mun ca
mình, có th n đnh các vn đ tài khóa vi lãi sut vay mn thp.
+ N n
c ngoài đáp ng các nhu cu v vn đu t: đ thúc đy nhanh tc đ
phát trin kinh t xã hi, nhu cu vn đu t ca các nc đang phát trin rt ln,
vt quá kh nng đáp ng ca quc gia. Vay nc ngoài là ngun b sung ph
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 7
bin mà các nc đang “thiu vn” thng hay s dng, vì ngun vn trong nc
khan him, t l vn/nhân công thp dn đn hiu qu biên ca t bn s cao. N
nc ngoài cng có th làm thay đi c cu nn kinh t bng vic đu t vào các
ngành mi nhn, to đà cho nn kinh t phát trin.
+ N nc ngoài góp phn chuyn giao công ngh
 và nâng cao nng lc qun lý:
bên cnh vic dùng các ngun lc t có đ nhp khu các máy móc, thit b kèm
theo chuyn giao công ngh và k nng qun lý, vic vay vn nc ngoài góp

phn b sung thêm ngun vn đ nhp các máy móc, thit b hin đi, công ngh
tiên tin cùng vi k nng qun lý nc ngoài. Các d án đã góp phn hin đi hoá
nhiu ngành, lnh vc, thúc đy các ngành, l
nh vc khác phát trin theo, to ra
mt lc lng lao đng mi, lao đng k thut cao và góp phn thúc đy hiu qu
ca nn kinh t. Cùng vi các d án đu t là vic chuyn giao k nng qun lý
ca các chuyên giá nc ngoài.

1.2.5. T nhân vay mn bên ngoài là do:
+ Xut phát t hot đng mua bán hàng hóa và dch v vi nc ngoài cng phát
sinh các khon vay bên ngoài.
+ Tim nng to ln c
a các lung vn bên ngoài đ đáp ng nhu cu đu t và
phát trin ca các công ty trong nc.
+ Chi phí t vic vay mn bên ngoài r hn so vi vay mn trong nc.
+ Vic đng tin trong nc đc đnh giá quá cao so vi đng tin nc ngoài
cng thúc đy các cá nhân và t chc trong nc tng vay mn nc ngoài.
+ Các công ty và t chc trong nc vay n nc ngoài s làm tng tuy tín ca h
lên c
 th trng trong nc và nc ngoài. Vì các tiêu chí đ vay đc n
nc ngoài là kht khe hn so vi vay n trong nc cho nên cng làm gia tng
thêm đ tin cy cho công ty và t chc trong nc khi vay n thành công  nc
ngoài.
1.3. Nguyên nhân các nc cho đi vay
Thng các nc cho đi vay n là các nc phát trin. Các quc gia đó có thu
nhp cao, th trng vn phát trin nên t l tit kim rt cao. T l vn/ lao đng quá cao
làm cho hiu qu biên ca t bn thp dn đn hn ch các c hi đu t trong nc có kh
nng sinh li cao. Các khon tit kim d tha luôn hng đn nhng c hi đu t có tim
nng thu li nhun cao. T đó, c ch trao đi các lung vn gia các quc gia đc hình
thành.

1.4. La ch
n ca các quc gia
Các quc gia phi cân nhc li ích và chi phí khi vay mn t các ngun tài tr vì vy
mà vay mn ni đa và vay mn t ngun bên ngoài cn đc xem xét cn thn, và da
trên 3 yu t quan trng:
1.4.1. Hiu ng ln át.
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 8 SVTH: Nguyn ình Nguyên
Vay mn các khon n trong ngn hn s làm gia tng lãi sut ni đa, và vì
vy s làm gim đu t ca khu vc t nhân khi chi phí vay mn tng lên.
1.4.2. Các la chn chính tr
Các vn đ v chính tr cng góp phn quyt đnh ngun tài tr nào nên vay
mn và quy mô vay mn là bao nhiêu.
1.4.3. Chi phí dch v n
Mt lý do khác khi các chính ph ra quyt đnh s dng phn l
n n nc ngoài
là  chi phí các khon vay, chi phí vay nào đc ti thiu thì ngun tài tr đó s
đc s dng, thng thì các khon vay mn nc ngoài có chi phí thp hn.
Tuy nhiên, điu này có th dn đn các ri ro.
1.5. Tác đng ca n đi vi nn kinh t
1.5.1. Tác đng ca n nc ngoài đi vi tng trng kinh t
Mc tiêu quan trng ca n
 bn vng, cng nh gim nghèo đói là tng trng
kinh t. Bn vng  đây có ngha là mt s tng lên trong GDP phi đi cùng vi mt s
tng lên tha đáng ca n. Ngc li, khi nn kinh t tht lùi, vic tìm ra ngun lc thích
hp đ có th tr các ngha v n hin ti là khó khn và quc gia đang n c
n phi
mn tin đ tài tr cho chi tiêu quá mc ca mình. Các mô hình tân c đin và mô hình
tng trng kinh t ni sinh đã ch rõ mi quan h đng bin gia tng trng kinh t và

n. Tuy nhiên, tr lng n ln hn li có th dn đn nguy c tháo vn do ri ro quc
gia tng, t s thu cao và quc gia tip tc vay mn nhiu h
n t ngun bên ngoài, kt
qu là tng trng âm.
Mi liên kt gia n và tng trng kinh t:
i. Hiu ng kìm hãm:
N quá mc là mt tình trng mà các ch n không k vng đc hòan tr các
khon n hòan tòan bi vì “con n” đang mc n quá ln. Lý thuyt v các khon n
quá mc còn đc đnh ngha bi Krugman (1988) và Sachs (1989) rng đó là tình
trng mà mt quc gia không đ kh nng đ tr n đy đ dù không có bt c khon
vay mi nào. Krugman (1988) phát biu r
ng: “mt quc gia có vn đ v n quá
mc khi hin giá ròng ca các ngun lc tim nng trong tng lai nh hn giá tr
ca n”.
Và tình trng này ca các quc gia s làm thay đi các khuyn kích đi vi
ch n và con n, và s gim nh đi n lúc này s có li cho đôi bên. Ch n có th
s có đng c cho vay nhm đng c tránh thua l
, vi hy vng s làm ci thin đc
tình trng kinh t và con n s có th tr đc n trong tng lai. Trong khi đó,
ngi đi vay (con n) s có đng c không đu t bi vì h nhn ra rng nhng li
ích thu đc s đc tr cho ngi cho vay, nói theo mt cách khác, h b đánh thu.
Nhng gì quan trng đi vi vic gim nh n
đó là gim n có th có li cho c con
n và ch n, bi vì ngi cho vay có th tng kh nng các ngha v tr n đy đ
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 9
vn đc duy trì và ngi đi vay có th gim đc các bóp méo cho trc bi các
gánh nng n trên các la chn đu t. ng cong n Laffer (th hin khong chi
tr k vng nh mt hàm ca giá tr ca các khon n) cho thy kh nng li ích

nhân đôi ca gim gánh nng n. Khi quc gia con n  phía bên phi ca đng
cong, mt s gim n
 s tng kh nng thanh tóan. Vì vy, khi mà tr lng n cao
hn giá tr D*, c con n và ch n đu đc li ích.

 th 1: n và k vng tr n
N nh mt lai thu ngm n, to áp lc lên con n, gây méo mó các la
chn đu t và gim tng trng kinh t. S méo mó này có th tránh hay gii hn
bng gi
m n. Vic không khuyn khích đu t không ch nh hng ti vn vt th
mà còn nh hng đn vn nhân lc và nh hng đn vic ng dng công ngh
mi, các hình thái ca nn kinh t. Vì vy mà mt cách gián tip, n nc ngoài có
th tác đng đn tng trng kinh t thông qua tác đng đn đu t vào vn.

 th 2: khi l
ng vn và sn lng khi có & không có s gim n
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 10 SVTH: Nguyn ình Nguyên
ii. Hiu ng ca s không chc chn v ngun lc trong tng lai và các khon
thanh tóan n.
Nhìn chung, chúng ta tin rng mt gánh nng n ln s tng s không chc chn v
bao nhiêu phn n nc ngoài s tht s đc tr. S không chc chn này còn dn đn s
mt n đnh kinh t v mô.
Ri ro, s gia hn, và tin kht l
i gn nh làm tng s bin đng ca các lung chy
vào trong tng lai và s vay mn thêm, trong khi đó s tham gia vào th trng vn li
ph thuc vào s bn vng ca quc gia. iu này dn đn môi trng không chc chn,
ni mà các chính sách ca chính ph và các ci cách ph thuc vào điu kin vay mn và
gia hn. Kt qu là mt tình trng mà các nhà đu t

 ni đa và nc ngoài s trông ch vào
các la chn k c khi tình trng ca nn kinh t có kh quan hn. Hn th na, các quyt
đnh đu t di tình trng không chc chn thì không thuc v các khon đu t dài hn,
mà ch yu là ngn hn, các khon đu t ri ro thp s đc a thích hn các khon đu t
dài h
n, ri ro cao. S phân b sai lch ca các ngun lc này s dn đn gim hiu qu và
nng sut ca vn, dn đn kéo lùi s tng trng.
Gim n s gim s không chc chn và tng nim tin ca ch n vào các quc gia
n và chính sách ca các quc gia đó, to điu kin cho tng trng. Tranh cãi này tng t
v
i gi thuyt v n quá mc, nhng  đây không tp trung vào các khuyn khích, mà vào
s bt đnh khi mà s bt đnh chi phi nn kinh t và làm sai lch quyt đnh đu t.
Claessens et al (1996) tranh cãi rng mt trong nhng kt lun đc rút kt t kinh nghim
ca Brady Plan là mt quyt đnh quan trng ca vic gim tính bt đnh. S lai tr vic
xin gia hn liên t
c là mt kênh truyn chính, mà thông qua đó gim n tác đng ti tng
trng kinh t. Gim n cng dn đn hiu ng tng dòng vn vào bng vic nâng cao nim
tin vào s ci cách ca chính ph và nhng chính sách mi. iu này xy ra bi vì các nhà
đu t xem vic gim n nh mt “xác thc” bi các t chc tài chính quc t.
Mt nghiên cu khác cng cho th
y mi quan h gia n và tng trng kinh t, và
lung vn vào. N tác đng đn tng trng bng c nhng cách trc tip và gián tip. Vì
vy vic quan sát mi quan h gia tng trng - n là mt mô hình nhiu bin. Nhiu quc
gia đang phát trin có mi quan tâm v s tng lên đt ngt và liên tc t trng các ngun
lc đang ph
i hi sinh đ đáp ng nhu cu tr n. Bi vì vic tr n theo cách đó làm cho
quc gia còn mc n trm trng hn, điu này tc đat li ích trc tip và gián tip t phn
ln xut khu. Vì vy, các quc gia nhn thy điu này làm gim kh nng nn kinh t các
quc gia có th tng trng và ph thuc nhiu h
n vào n nc ngoài. T s tr n không

ch nh hng đn phát trin kinh t mà còn b nh hng bi mc t sut mà  các mc lãi
sut này s phát trin din ra. Có ít nht là 2 lý do, đu tiên, các nn kinh t a chung t l
tng trng tng đi cao hn thì có th thu hút đc nhiu lung vn đu t nc ngoài.
Lung vn vào
 mc t sut thc s bù đp s thiu ht vn trong khi trc đây vn thông
qua vic đi vay. Khi lng ngun lc hy sinh đ phc v cho vic tr n có mi quan h
đng bin vi khi lng n, tng trng kinh t s thông qua tác đng ca nó lên dòng vn
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 11
vào làm gim t s thanh tóan n. Th hai, tng trng liên tc mang li tng thu nhp, và
vì vy là tng tit kim ni đa. iu này đn lt nó làm gim nhu cu vay mun nc
ngoài đ tài tr cho các d án đu t. S gim xung ca tng trng n mang li kt qu là
s gim xung ca t s thanh tóan n. Hn n
a, mt quc gia khi đang  giai đan ct
cánh, b sung ngun vn s to điu kin tng nng sut, điu này ti lt nó li làm tng
trng, thu hút đu t nc ngoài, và tng t l tit kim ni đa. Kt qu là, nhu cu vay n
s gim và n nc ngoài t t s đc lai tr.
M
i quan h gia tng trng và n là mi quan h 2 chiu, có gi đnh rng n quá
mc s nh hng đn s phát trin kinh t ca quc gia bng nhiu cách. u tiên, nhu cu
thanh tóan n ln s tác đng đn d tr ngai t và ngun vn, bi vì chúng đc dùng đ
thanh tóan n gc và lãi vay. Lúc này, mt quc gia ch nhn đc mt ph
n thu nhp t
vic bán ngun lc ca mình di dng hàng hóa, mt phn khác ca thu nhp này đc s
dng vì mc đích thanh tóan n. Th hai là, khi các quc gia không th đáp ng các ngha
v tr n, quc gia n s đi mt vi tình trng tín dng xu và gp khó khn trong vay
mn. Và nh mt kt qu, các quc gia n phi tr m
t mc lãi sut cao đ nhn đc tài
tr. Th ba là, tích ly n dn đn gim hiu qu nn kinh t, t đó gây khó khn đ điu

chnh hiu qu các cú sc cung và cu, các bin đng tài chính quc t. Và cui cùng, đ có
nhiu ngai t hn đáp ng nhu cu tr n, nhiu quc gia đã phi gim nhp kh
u và
thng mi, t đó làm cho nn kinh t tr nên khép kín (Geiger, 1990).
Các quc gia đã sm nhn t bc đu ca quá trình phát trin, mi quc gia phi
trông cy vào ngun vn bên ngoài đ bù đp khong cách gia đu t và tit kim. Nu
quc gia có kh nng thu hút vn hoc có kh nng vay vn t bên ngoài, nó có th thu
đc ngai t phc v cho vic nhp kh
u cho đu t. Khi đu t tng lên, tng trng kinh
t cng tng.  đây, mi liên kt gia dòng vn vào và tng trng kinh t là thông qua đu
t. Tng trng kinh t cao hn đn lt nó li làm tng đ tín nhim ca quc gia trên th
trng quc t và t đó có th thu hút đc nhiu vn đu t hn. Nu dòng vn vào thu
c
lai dòng vn dài hn hoc là vn FDI, nhu cu vay mn có th suy gim vì nó đã đáp ng
đc nhu cu đu t dài hn ca nn kinh t. Khi nhu cu vay vn suy gim, tng trng n
cng s gim qua thi gian. Nh đã bit, chi phí tr n ph thuc vào khi lng n vay, do
đó khi khi lng n gim, chi phí tr n cng gi
m và điu này cho thy trin vng đu t
ni đa cao hn dn đn tng trng cao hn và đng thi mc tín nhim cao hn và dòng
vn vào s nhiu hn. ây là là mt vòng phát trin liên hòan.
1.5.2. Các hiu ng ca n đi vi thâm ht ngân sách và đi vi nn kinh t
Cách mà thâm ht ngân sách tác đng đn nn kinh t ph thuc vào vic làm th
nào mà các khon thâm ht đc tài tr và ph thuc vào cu trúc chi tiêu ca chính ph.
Các ngun này thông thng là in tin, vay mn ni đa và vay mn nc ngoài… Vic
in tin mi tng đng vi to ra lm phát. Vay mn ni đa có th to ra áp lc tín dng
và hin tng ln át đu t và tiêu dùng t nhân. Và khi cn đn vay mn nc ngoài, s
to ra áp lc lên thâm ht cán cân vãng lai, trong đó bao gm lãi su
t thc tng giá.
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 12 SVTH: Nguyn ình Nguyên
Vic tài tr cho thâm ht ngân sách bng n, hn là bng doanh thu thu, tránh đc
hiu ng tiêu cc cho tiêu dùng và có th thúc đy c đu t công và đu t t nhân. Gi
đnh rng tng đng Ricardo không gi đc, chính sách tài khóa có th làm gim tiêu
dùng nh mt phn ng đi vi tng thu, k c khi vic tng thu đc k vng. Bng
chng t 10 qu
c gia đang phát trin đánh du hiu ng tiêu cc mà thu đã to nên đi vi
tiêu dùng, là nguyên nhân làm gim thu nhp kh dng. Tác đng ca tng thu đi vi đu
t t nhân thì không rõ ràng, bi vì tính ph thuc cao vào cu trúc ca nn kinh t: nhìn
chung, t nhân hóa, đu t vào c s h tng và chính sách ci cách khu vc tài chính là 3
yu t chính có th tng s b sung gia khu v
c công và khu vc t, khuyn khích đu t
t nhân.
Cu trúc chi tiêu ca chính ph cng quan trng bi vì chi tiêu công có th thay th
hoc b sung cho chi tiêu tiêu dùng và đu t ca khu vc t nhân. u t công vào c s
h tng cng thúc đy đu t t nhân, trong khi nhng dng đu t khác thì ln át đu t t
nhân.
Mt khác, thâm ht ngân sách b nh hng bi l
m phát, lãi sut thc, t giá hi
đóai thc, và sn lng:
+ T l lm phát làm tng thâm ht ngân sách, đây là nguyên nhân làm tng lãi sut
danh ngha.
+ Mt s tng lên trong lãi sut thc làm tng tin thanh tóan lãi sut, và tng thâm ht
ngân sách. T do hóa tài chính làm tng đ nhy ca thâm ht theo lãi sut và mc tng
chung ca lãi sut là nguyên nhân dn đn tng chi phí n.
+ Tng trng kinh t có th không ph
i là gii pháp cho thâm ht ngân sách. Easterly
và Schmidt-Hebbel (1991) tranh cãi rng ý kin này thiu sót bi vì, nhìn chung, mt
mc tng trng cao hn không ch hàm ý doanh thu cao hn mà chi tiêu cng cao hn.
Hn na, mt nn kinh t đc đc trng bi thâm ht ngân sách, lm phát cao và lãi

sut cao ch có mt c hi nh đ đt dc mt s tng trng mnh m.
1.6. Các ri ro liên quan đn n nc ngoài
Ri ro có th
 có khi vay mn n t bên ngoài là s bin đng ca chi phí vay n, là kt
qu ca vic chi phí vay n thc t vt quá các k vng.
Các khon n đnh danh bng đng ngai t cng dn đn nhiu ri ro khác nhau, đc
bit là ri ro v s thay đi lãi sut cng nh t giá.
Tn s bin đng ca giá c hàng hóa làm tng thêm r
i ro đn nn kinh t khi mà nn
kinh t l thuc vào hàng xut khu, trong khi xut khu là ngun thu ngai t góp phn chi
tr các khon n nc ngoài.
Có 5 nhóm ri ro thng gp đi vi mt quc gia đi vay mn t bên ngoài là:
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 13
i. Ri ro tái đu t: tn ti kh nng b ngn chn tham gia th trng vay n, hoc các
khon vay không th tng lên mt mc chi phí có th chp nhn đc.
ii. Ri ro v tính thanh khon: có kh nng các điu kin th trng thay đi theo hng
không cho phép các chng khóan có tính thanh khon nhanh và hiu qu chi phí, ra quyt
đnh mua bán b hn ch.
iii. Ri ro th trng: là kh nng mt khi các khon n đc phát hành, các thay đi bt
li trong lãi sut hoc t giá hi đóai có th dn đn chi phí dch v n tng lên mt cách
trc tip hay mt c hi gim chi phí dch v n b lai b.
iv. Ri ro lãi sut: là ri ro v s bin đng ca chi phí dch v n, là nguyên nhân ca
s bin đng lãi sut không lng trc đc.
v. Ri ro tin t: là s bin đng ca các dch v n, là nguyên nhân ca các bin đng
t giá hi đóai (đây là ch tiêu v mc đ ri ro ca ri ro t giá bao gm trong đó là tính
bt đi xng tin t, và t l ca ngai t trong tng s n).
1.7. Các thc đo v n nc ngoài
 đánh giá v n, các nhà kinh t thng s dng các ch tiêu sau:

1.7.1. T s n trên xut khu và t s n trên hin giá ca xut khu
T s n trên xut khu đc đnh ngha là t s gia tng n t nc ngoài
vào cui mt nm trên tng xut khu hàng hóa và dch v ca mt quc gia trong bt
k nm nào. T s này có th đi din cho mt thc đo tính n đnh s vay n, bi vì
s gia tng t s n trên xut khu qua thi gian, vi mt mc lãi sut cho trc, ngm
ý rng n nc ngoài ca mt quc gia tng nhanh hn tc đ tng thu nhp kh dng
di dng ngai t, cng có ngha rng quc gia
đó có th có vn đ v đáp ng ngha
v n trong tng lai.
Các ch tiêu s dng tr lng n thng có mt vài vn đ. Vn đ đu tiên,
các quc gia thng s dng các khon vay nc ngoài cho các mc đích đu t dài
hn có t s n trên xut khu cao. Nhng khi các khon đu t bt đu đc dùng
đ s
n xut hàng hóa xut khu, khi đó t s n trên xut khu ca quc gia có tình
trng gim. Vì vy, vi nhng quc gia này có th t s n trên xut khu không quá
cao, khi chúng ta xem xét trên mt chui thi gian nu s nm quan sát đ ln.
Vn đ th hai, mt vài quc gia có th đc li t vic đc gia hn hay
đc u đãi v các đi
u kin tr n, trong khi mt s quc gia khác phi tr lãi sut
cao. i vi nhng quc gia nh vy, đ nm bt tt hn v giá tr gánh nng n- v
chi phí c hi ca vn- s hu ích đ báo cáo và phân tích lãi sut trung bình trên giá
tr n và tính tóan hin giá ca n, bng cách chit khu dòng tin lãi sut tr dn.
Nh đã đc chú ý
 trên, trong phân tích ch s n bn vng cho HIPCs, IMF, và
World Bank s dng ch tiêu hin giá đi vi xut khu và doanh thu tài khóa. Mt
t s n trên xut khu và hin giá ca n trên xut khu cao 200% - 300% và có xu
th tng cho thy quc gia đó đang trong con đng n không bn vng.
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 14 SVTH: Nguyn ình Nguyên

1.7.2. T s n trên GDP và hin giá ca n trên GDP.
T s n trên GDP đc đnh ngha nh tng giá tr n nc ngoài vào cui
mt nm trên GDP hang nm. Bng cách s dng GDP nh mt tiêu thc, ch tiêu
này có th cung cp mt s thông tin v kh nng tr n bng cách hóan đi các
ngun lc t vic sn xut hàng hóa ni đa sang cho vic sn xut hàng hóa xut
khu. Mt quc gia có th có ch tiêu n trên xut khu cao trong khi đó t s n trên
GDP thp nu xut khu ch chim mt t trng nh trong GDP.
Ngoài ra chúng ta cng có th s dng ch tiêu hin giá n trên GDP bng
cách chit khu nh trên.

1.7.3. T s hin giá ca n trên doanh thu tài khóa.
T s hin giá n trên doanh thu tài khóa
đc đnh ngha rng t s ca các
giá tr thanh toán n trong tng lai chit khu v hin ti theo mt mc lãi sut cho
trc trên doanh thu hàng nm ca chính ph. T s này cng là mt thc đo cho s
bn vng ti các quc gia có đ m ca tng đi đang đi mt vi gánh nng n
ln. Trong nhng hòan cnh nh v
y, kh nng ca chính ph đ huy đng doanh thu
t khu vc ni đa là thích hp và không đc đo bng 2 t s trên. Mt s tng
trong ch tiêu này qua thi gian cho thy quc gia có vn đ v ngân sách, gp khó
khn đ chi tr n.

1.7.4. T s lãi sut tr n trên xut khu
T s này đc đnh ngha là t s ca giá tr
 tr lãi ca n gc (lãi sut ngn
hn và dài hn) trên giá tr xut khu hàng hóa và dch v hang nm. Ch tiêu này
cng là mt ch tiêu kh d cho n bn vng, bi vì nó đo lng bao nhiêu trong
doanh thu xut khu ca mt quc gia đc s dng đ tr lãi sut. Mc đ bn vng
đc xác đnh bng t s n trên xut kh
u và tr lãi trên xut khu, cng nh cu

trúc k hn ca ngha v n. Ch tiêu này có mt vài gii hn khi là mt thc đo v
ri ro b công kích t bên ngoài. u tiên, tr dn lai sut đi vi n ngn hn có th
đc lai tr khi dch v n, d liu phòng nga ca khu vc t nhân có th b gi
i
hn, hoc là bi vì ch tiêu này tp trung trên khu vc công hoc bi vì d liu đi
vi khu vc t không có sn.
Th hai, nhiu nn kinh t đã t do hóa thng mi, và hin ti đang xut
khu ngày càng nhiu hn sn lng ca mình ra phn còn li ca th gii. Nhng
cng thi gian đó, các quc này nhp khu còn nhiu hn và tình tr
ng nhp khu
nguyên vt liu cho xut khu đang tng lên.
Cui cùng, lý thuyt tóm tt c vn đ thanh khon và kh nng đm bo tr n, có
th làm cho nó khó x lý hn nu ch xem xét mi mt vn đ kh nng tr n hoc
tính thanh khon.

1.7.5. T s d tr ngai t trên n ngn hn
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 15
T s này là ch tiêu đo lng tính thanh khon thun túy, đc tính bng
cách ly tr lng d tr ngoi t chia cho giá tr n ngn hn. Ch tiêu này cho thy
d tr ngai t có vt quá giá tr n ngn hn, hay giá tr n trung – dài hn đn hn
hay không, xem xét kh nng ca mt quc gia có th đáp ng đc nhu cu tr n
cho khu v
c nc ngoài trong nm ti bng cách s dng d tr ngai t. ó là mt
thc đo v đ nhanh nhy ca mt quc gia đi vi vic điu chnh khi ngun tài
tr t bên ngoài ca nó b ct. Trong hu ht các mô hình lý thuyt, cu trúc k hn
ca các khon n công thì không phù hp bi vì gi đnh th trng hòan ho, k
 c
đi vi các nc phát trin. Và khi khng hang tin t  th trng các nc đang

phát trin và phát trin din ra t gia nhng nm 1990 din ra, ri ro đi cùng vi s
tng vt mc các khon n ngn hn mt cách tng đi so vi d tr ngai t tr
nên nghiêm trng, k c các quc gia có kh nng tr
 n. Mt kt lun có th rút ra là
các quc gia có n ngn hn ln mt cách tng đi so vi d tr ngai t có ri ro
b khng hang tinh thanh khon.
Tuy nhiên nhiu yu t khác nhau có th đc đa vào đ gii thích t s. u
tiên, lng n ngn hn ln tng đi so vi d tr ngai t không nht thi
t phi
dn đn khng hang tính thanh khon. Nhiu quc gia phát trin có t s n ngn
hn trên d tr ngai t cao hn nhiu so vi các nc đang phát trin, các nc mà
có kh nng b công kích dn đn khng hang tài chính. Hn na, nn tng kinh t
v mô, đc bit là thâm ht cán cân vãng lai và t giá hi đóai thc , đóng mt vai trò
quan tr
ng, nên xem xét đn s thay đi c ch t giá. Ví d, mt c ch t giá linh
hat có th gim kh nng và thit hi ca khng hang. Cui cùng, t s này gi
đnh rng d tr ngai t là mt bin thc và có th đc s dng đ ngha v bên
ngoài, điu này không nht thit phi đúng v mt l
ch s.

Di đây là bng mc chun đánh giá t Word Bank, các ch s trên:
Bng 1: các ch s đánh giá mc báo đng v n
Ch s Cha báo đng Báo đng áng báo đng
NPV ca n/ GDP 30% 45% 60%
NPV ca n/ xut khu 100% 200% 300%
NPV ca n/ thu ngân sách (tr
đi các khon h tr
200% 275% 350%
Dch v n/ GDP 15% 25% 35%
Dch v n/ thu ngân sách (tr

các khon h tr
20% 30% 40%
Tùy theo các mc báo đng, quc gia s đa ra các chính sách và th ch ni
lng hay tht cht đ tìm bin pháp đi tr n.
1.8. Các ch tiêu đánh giá c cu n nc ngoài
C cu n hàm cha nhng thông tin quan trng v mc đ ri ro ca vic vay n.
Thông thng ri ro s cao khi t trng n ngn hn, t l n thng mi và t l n song
phng cao. Các ch tiêu đánh giá c cu gm:
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

Trang 16 SVTH: Nguyn ình Nguyên
 N ngn hn/Tng n: Phn ánh t trng các khon n cn thanh toán trong thi
gian nh hn mt nm trong tng n. T l này càng cao, áp lc tr n càng ln.
 N u đãi/Tng n: T l này càng cao, gánh nng n nc ngoài càng nh.
 N đa phng/Tng n: Các khon n đa phng thng nh
m mc đích h tr,
ít mu cu v li nhun, do đó vic tng cng n đa phng trong tng n phn
ánh tình hình n nc ngoài ca mt nc thay đi theo chiu hng tt.

2. Ri ro quc gia
Phân tích ri ro quc gia là mt phn quan trng trong các b phn nghiên cu và
qun lý ri ro ca các ngân hàng, công ty bo him, đnh ch đánh giá tín nhim và b máy
kim soát h thng tài chính. ng thi đó cng là mi quan tâm ln ca các công ty đa
quc gia (MNCs).
2.1. Khái nim
Khái nim v ri ro quc gia bt đu xut hin vào thp k 1950 cùng vi s tr li ca
các ho
t đng ngân hàng din ra vi quy mô ln trên phm vi quc t. Khái nim này liên
quan mt thit vi dòng chy tài chính toàn cu và kèm theo đó là khng hong n khu vc
Châu M Latinh vào đu nhng nm thp niên 1980.

Ri ro quc gia là mt khái nim rt rng, cha có mt s đnh ngha hoàn toàn v “ri
ro quc gia”. Vic phân tích ri ro quc gia đòi hi vic đi sâu vào các lnh vc không ch
kinh t
, tài chính mà c chính tr, lch s và xã hi.
Theo đnh ngha hp, chung nht, ri ro quc gia là xác sut v n ca mt quc gia bt
k do nhng vn đ v v mô, chính tr hay xã hi hoc do thiên tai. Ri ro v n gm ri ro
mt kh nng thanh toán, thanh khon và c ri ro không liên quan đn tình trng thanh
toán, thanh khon n nc ngoài ca hai khu vc công-t nhân – còn gi là r
i ro chuyn
đi (transfer risk). Ri ro chuyn đi xy ra khi chính ph hoc khu vc t nhân thiu hoc
không đ lng ngoi t đ chi tr các hp đng n đã ký kt; đó là kt qu ca thâm ht
cán cân thanh toán (BOP) do n nc ngoài quá ln, khng hong nim tin dn đn s tháo
chy vn.
nh ngha rng hn thì ri ro quc gia còn liên quan đn lung FDI đu t
ti quc gia
đó, nói cách khác thì đó là xác sut các lung FDI b mt mát, không th thu hi c vn và
li nhun do quc gia mà các lung FDI này chy vào xy ra các vn đ v v mô, chính tr,
xã hi hoc do thiên tai.
2.2. Phân loi ri ro
Ri ro quc gia có th đc phân làm 3 loi chính: ri ro chính tr-xã hi, ri ro kinh t
và ri ro thiên tai.
Ri ro chính tr-xã hi đc chia thành 3 loi:
CHUYÊN  BÁO CÁO THC TP GVHD: Trn Th Bích Dung

SVTH: Nguyn ình Nguyên Trang 17
- Ri ro chính tr là nhng ri ro liên quan đn vic thay đi tình trng dân ch, phi
dân ch trong chính ph hoc xy ra đi mi, ci cách trong ni b chính ph;
- Ri ro chính sách là nhng ri ro liên quan đn s thay đi chin lc phát trin,
chính sách ca chính quyn trung ng và đa phng;
- Ri ro xã hi là ri ro liên quan đn nhng bin đng xã hi tác đng đn môi

trng đ
u t, kinh doanh hoc chính sách ca quc gia ch nhà mà tác đng đn kt
qu đu t, kinh doanh ca các doanh nghip nc ngoài.
Ri ro kinh t đc chia thành 2 loi:
- Ri ro v mô là nhng ri ro liên quan đn các bin đng ca các nhân t ca nn
kinh t v mô ca quc gia ch nhà;
- Ri ro vi mô là nhng ri ro liên quan đn các nhân t trc tip tác đng đn sn
xut c
a doanh nhip nh th trng các yu t đu vào, chi phí vn chuyn, giao
dch,…
Cng có mt phân loi khác v ri ro quc gia là đc chia làm 2 loi: các ri ro có th
đnh lng đc và các ri ro không th đnh lng đc.
Các ri ro có th đnh lng nh là: ri ro tài chính, ri ro hi đoái, ri ro thu quan, ri
ro th trng, ri ro chính tr.
Các ri ro không th đnh l
ng đc nh là: ri ro pháp lý, ri ro khu vc, ri ro có
tính h thng toàn cu.
2.3. Các phng pháp đánh giá ri ro quc gia
Vic đánh giá ri ro quc gia có rt nhiu khó khn, tiêu biu là có nhng s kin
xy ra không th lng trc đc (s kin khng b 11/9  M, chin tranh,…) tác đng
đn nn kinh t ca mt quc gia. Dù vy, nhiu t ch
c đã tìm ra nhng cách đ đánh giá
ri ro quc gia nhm phc v cho nhu cu cho vay, đu t trên th gii. Có 4 phng pháp
chính đc áp dng:
2.3.1. Phng pháp đnh tính thun túy
Phng pháp này thiu cu trúc c đnh. Ch yu đánh giá ri ro quc gia da trên
các báo cáo v tình trng chính tr, xã hi, kinh t và cu trúc cng nh tình trng ca
khu vc nc ngoài. Li ích ca phng pháp này là tính linh
đng, nó không cn phi
đáp ng theo mt cu trúc phân tích đnh trc nào. Bt li chính ca phng pháp này

là khó so sánh mc đ ri ro gia các quc gia vi nhau nhm mc đích chia các quc
gia thành nhng nhóm nc xp theo các mc đ ri ro.
2.3.2. Phng pháp cu trúc đnh tính, kt hp đnh lng (s dng mt s d
liu thng kê)