Nâng cao vai trò Kho bạc nhà nước đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản thuộc hệ thống Kho bạc nhà nước

Trờng Đại học kinh tế quốc dân

TRầN THị SONG MÂY
NÂNG CAO VAI TRò KHO BạC NHà NƯớC ĐốI VớI
KIểM SOáT CHI CáC Dự áN ĐầU TƯ XÂY DựNG CƠ BảN
THUộC Hệ THốNG KHO BạC NHà NƯớC
Chuyờn ngnh: Kinh t chớnh tr

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. O TH PHNG LIấN
Hà NộI - 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì công trình
nghiên cứu nào. Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng./.
Tác giả luận văn
Trần Thị Song Mây
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tôi đã được
truyền đạt và tiếp thu nhiều kiến thức từ các thầy, cô giáo trong trường. Để có được
kết quả nghiên cứu này, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản thân, tôi còn nhận được sự
giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo trong Khoa Lý luận chính trị, Viện
đào tạo sau Đại học. Đặc biệt là sự hướng dẫn chu đáo, tận tình của PGS. TS. Đào Thị
Phương Liên là cô giáo hướng dẫn trực tiếp tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài
và viết luận văn.
Bên cạnh, tôi cũng nhận được sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các đồng chí lãnh đạo
cơ quan, bạn bè đồng nghiệp và sự động viên của gia đình đã tạo mọi điều kiện để tôi
hoàn thành luận văn này.
Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy, cô giáo
cùng toàn thể mọi người đã dành cho tôi những tình cảm và sự giúp đỡ quý báu trong thời
gian qua./.

Tác giả
Trần Thị Song Mây
MỤC LỤC
Tác giả
TÓM TẮT LUẬN VĂN
- Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của KBNN đối với kiểm soát
chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
LỜI MỞ ĐẦU
2.3.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của KBNN đối với kiểm
soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
3.2.1.3. Quy trình kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ
thống KBNN: 57
Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư đối với các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN được thực hiện theo Công văn số
4225/BTC-KHTC ngày 30/3/2012 của Bộ Tài chính, các quy định chung
như Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính
chất đầu tư trong nước qua hệ thống KBNN ban hành tại Quyết định số
282/QĐ-KBNN ngày 20/4/2012. Tuy nhiên, do đặc thù trong hệ thống
KBNN, trình tự kiểm soát, thanh toán được áp dụng như sau: 57
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BTC: Bộ Tài chính.
KBNN: Kho bạc Nhà nước.
KSC: Kiểm soát chi.
NSNN: Ngân sách Nhà nước.
NSTW: Ngân sách trung ương.
NSĐP: Ngân sách địa phương.
XDCB: Xây dựng cơ bản.
XHCN: Xã hội Chủ nghĩa.
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
SƠ ĐỒ

Tác giả
Tác giả
TÓM TẮT LUẬN VĂN
- Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của KBNN đối với kiểm soát
chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
LỜI MỞ ĐẦU
LỜI MỞ ĐẦU
2.3.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của KBNN đối với kiểm
soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
3.2.1.3. Quy trình kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ
thống KBNN: 57
3.2.1.3. Quy trình kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ
thống KBNN: 57
Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư đối với các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN được thực hiện theo Công văn số
4225/BTC-KHTC ngày 30/3/2012 của Bộ Tài chính, các quy định chung
như Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính
chất đầu tư trong nước qua hệ thống KBNN ban hành tại Quyết định số
282/QĐ-KBNN ngày 20/4/2012. Tuy nhiên, do đặc thù trong hệ thống
KBNN, trình tự kiểm soát, thanh toán được áp dụng như sau: 57
Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư đối với các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN được thực hiện theo Công văn số
4225/BTC-KHTC ngày 30/3/2012 của Bộ Tài chính, các quy định chung
như Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính
chất đầu tư trong nước qua hệ thống KBNN ban hành tại Quyết định số
282/QĐ-KBNN ngày 20/4/2012. Tuy nhiên, do đặc thù trong hệ thống
KBNN, trình tự kiểm soát, thanh toán được áp dụng như sau: 57
Trờng Đại học kinh tế quốc dân

TRầN THị SONG MÂY

NÂNG CAO VAI TRò KHO BạC NHà NƯớC ĐốI VớI
KIểM SOáT CHI CáC Dự áN ĐầU TƯ XÂY DựNG CƠ BảN
THUộC Hệ THốNG KHO BạC NHà NƯớC
Chuyờn ngnh: Kinh t chớnh tr

Hà NộI - 2013
TÓM TẮT LUẬN VĂN

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Phần tổng quan các nghiên cứu đã cho thấy những đóng góp cho các nhà
quản lý ít nhiều trong việc tăng cường quản lý chi, kiểm soát chi NSNN trong đầu
tư XDCB. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đề cập cụ thể đến công tác kiểm soát
chi NSNN trong đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN; thực trạng của công tác này
trong hệ thống KBNN, vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi dự án đầu tư XDCB
thuộc hệ thống KBNN, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát chi dự án
đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN, để từ đó đưa ra các giải pháp có tính thuyết
phục.
Xuất phát từ nhận định trên, đề tài: “Nâng cao vai trò Kho bạc nhà nước đối
với kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản thuộc hệ thống Kho bạc nhà
nước” sẽ tiếp tục là vấn đề cấp thiết để nghiên cứu.
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN
VỀ VAI TRÒ CỦA KHO BẠC NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KIỂM SOÁT
CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
2.1. Một số vấn đề cơ bản về quản lý chi ngân sách nhà nước và kiểm soát
chi ngân sách nhà nước của Kho bạc nhà nước
- Quản lý chi NSNN: Quản lý chi NSNN là quá trình Nhà nước vận dụng
các quy luật khách quan; sử dụng hệ thống các phương pháp tác động đến hoạt động
chi NSNN nhằm phục vụ tốt nhất cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ do Nhà
nước đảm nhận.

- Kiểm soát chi NSNN: Kiểm soát chi NSNN là quá trình các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền thực hiện thẩm định, kiểm tra, kiểm soát các khoản chi
NSNN theo các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn và định mức do Nhà nước quy
định dựa trên cơ sở những nguyên tắc, hình thức và phương pháp quản lý tài
chính trong từng thời kỳ.
- Đặc điểm của kiểm soát chi NSNN:
i
Một là, KBNN thực hiện kiểm soát chi NSNN theo dự toán, chế độ, tiêu
chuẩn, định mức chi tiêu của Nhà nước.
Hai là, căn cứ các điểm nêu trên, KBNN tổ chức thực hiện và được quyền từ
chối thanh toán nếu đơn vị thụ hưởng NSNN không chấp hành đúng các quy định
về kiểm soát chi NSNN qua KBNN.
Ba là, việc kiểm soát chi NSNN qua KBNN được tiến hành dần từng bước.
Sau mỗi bước có đánh giá, rút kinh nghiệm để xây dựng bước đi tiếp theo.
- Nội dung kiểm soát chi NSNN
Một là, kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của các hồ sơ thanh toán.
Hai l , à kiểm tra tính hợp pháp về dấu, chữ kí của người quyết định chi và kế toán.
Ba l , à kiểm tra các điều kiện chi theo chế độ quy định: Các khoản chi phải có
trong dự toán được duyệt, đúng chế độ Nhà nước quy định.
- Yêu cầu đối với công tác kiểm soát chi NSNN
Một là, đạt hiệu quả cao, tác động tích cực đến sự phát triển của nền kinh tế
Hai là, kiểm soát chi theo quy trình phù hợp với thực tế
Ba là, đơn giản hoá thủ tục hành chính, đảm bảo công khai, minh bạch
2.2. Một số vấn đề cơ bản về quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB và kiểm soát
chi vốn đầu tư các dự án đầu tư XDCB bằng vốn NSNN thuộc hệ thống KBNN
- Quản lý chi cho đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN: Là quản lý quá trình
phân bổ, quản lý và sử dụng một phần vốn từ quỹ NSNN để đầu tư mua sắm trang
thiết bị, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật nhằm tăng cường, hoàn thiện, hiện đại hóa
cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ nhiệm vụ chung của hệ thống KBNN đảm bảo hiệu
quả sử dụng vốn.

- Đặc điểm kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
Thứ nhất là, Thực hiện kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống
KBNN theo kế hoạch vốn được giao, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu của nhà
nước và các quy định của Bộ Tài chính (Bộ chủ quản), của hệ thống KBNN.
Thứ hai là, Thực hiện và từ chối thanh toán nếu đơn vị thụ hưởng NSNN
không chấp hành đúng các quy định về kiểm soát chi NSNN, thủ trưởng cơ quan
KBNN chịu trách nhiệm về quyết định thanh toán, chi trả hoặc từ chối thanh toán
chi ngân sách theo quy định.
Thứ ba là, việc kiểm soát chi NSNN các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống
ii
KBNN được tiến hành dần từng bước, sau mỗi bước có đánh giá rút kinh nghiệm để
xây dựng bước tiếp theo.
2.3. Sự cần thiết, nội dung và những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của KBNN
đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
- Sự cần thiết nâng cao vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các dự án
đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
Một là, xuất phát từ tầm quan trọng của chi NSNN cho đầu tư XDCB.
Hai là, xuất phát từ yêu cầu của công cuộc đổi mới.
Ba là, do những bất cập của cơ chế kiểm soát chi đầu tư XDCB hiện hành.
Bốn là, do sự hạn chế về ý thức của các đơn vị sử dụng kinh phí NSNN.
Năm là, do tính đặc thù của các khoản chi NSNN nói chung và chi đầu tư
đầu tư XDCB nói riêng thường mang tính chất không hoàn trả trực tiếp.
Sáu là, do yêu cầu mở cửa và hội nhập với nền tài chính khu vực và thế giới.
- Nội dung nâng cao vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu
tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
Một là, đổi mới quy trình kiểm soát chi các dự án XDCB thuộc hệ thống
KBNN phù hợp với việc hoàn thiện quy trình chung về kiểm soát chi đầu tư XDCB
sử dụng vốn NSNN
Hai là, phân cấp về kiểm soát chi NSNN đối với các dự án đầu tư XDCB
thuộc hệ thống KBNN

Ba là, xác định trách nhiệm của KBNN trong kiểm soát chi nhằm đảm bảo tiến
độ, chất lượng công trình và thực hiện chu trình ngân sách đối với các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN
Bốn là, xây dựng chế tài xử phạt và xử lý kết quả thanh tra, kiểm tra
- Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các
dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
+ Nhân tố khách quan:
Một là, dự toán NSNN (kế hoạch vốn đầu tư XDCB).
Hai là, Luật pháp và các chế độ chính sách hiện hành của nhà nước có liên
quan đến chi đầu tư XDCB.
Ba là, điều kiện kinh tế - xã hội của quốc gia.
Bốn là, về ý thức chấp hành của các các đơn vị sử dụng ngân sách.
iii
+ Nhân tố chủ quan thuộc KBNN:
Một là, chức năng, nhiệm vụ KBNN.
Hai là, tổ chức bộ máy.
Ba là, quy trình nghiệp vụ.
Bốn là, chất lượng và trình độ của đội ngũ cán bộ.
Năm là, cơ sở vật chất - kỹ thuật.
2.4. Kinh nghiệm quốc tế về kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư XDCB bằng
vốn NSNN và bài học cho Việt Nam
Từ kinh nghiệm thực tế về quản lý chi, kiểm soát chi NSNN và vai trò của
KBNN đối với kiểm soát chi NSNN cho đầu tư XDCB của một số quốc gia như :
Pháp, Hàn quốc. Các bài học quan trọng nhất được rút ra nhằm tăng cường vai trò
của KBNN đối với kiểm soát chi NSNN nói chung và cho đầu tư XDCB nói riêng.
Tuy nhiên, cần vận dụng linh hoạt phù hợp với điều kiện của Việt Nam.
Chương 3: THỰC TRẠNG VAI TRÒ KHO BẠC NHÀ NƯỚC
ĐỐI VỚI KIỂM SOÁT CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XDCB
THUỘC HỆ THỐNG KBNN
3.1. Khái quát chung về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy hệ thống

KBNN Việt Nam
- Chức năng, nhiệm vụ
Chức năng thứ nhất là, Quản lý nhà nước về quỹ NSNN, các quỹ tài chính nhà
nước và các quỹ khác của Nhà nước được giao theo quy định của pháp luật.
Chức năng thứ hai là, Huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển.
Chức năng thứ ba là, Quản lý ngân quỹ và Tổng kế toán Nhà nước;
KBNN thực hiện các chức năng trên thông qua các nhiệm vụ chủ yếu sau:
Thứ nhất là, Quản lý quỹ NSNN, quỹ tài chính Nhà nước và các quỹ khác
được giao theo quy định của pháp luật:
Thứ hai là, Được trích tài khoản của tổ chức, cá nhân mở tại KBNN để nộp
NSNN; từ chối thanh toán, chi trả các khoản chi không đúng, không đủ các điều
kiện theo quy định của pháp luật.
Thứ ba là, Tổ chức hạch toán kế toán NSNN, các quỹ và tài sản của Nhà nước
được giao quản lý, các khoản vay nợ, viện trợ, trả nợ của Chính phủ và chính quyền
iv
địa phương theo quy định của pháp luật; báo cáo tình hình thực hiện thu, chi NSNN.
Thứ tư là, Tổ chức quản lý, điều hành ngân quỹ KBNN tập trung, thống nhất
trong toàn hệ thống:
Thứ năm là, Tổ chức huy động vốn cho NSNN và đầu tư phát triển thông qua
việc phát hành trái phiếu Chính phủ.
Thứ sáu là, Tổ chức quản trị và vận hành hệ thống thông tin quản lý ngân sách
và kho bạc.
- Tổ chức bộ máy
KBNN được tổ chức thành hệ thống dọc từ Trung ương đến địa phương theo
đơn vị hành chính, bảo đảm nguyên tắc tập trung, thống nhất, gồm :
- Cơ quan ở trung ương là KBNN (trung ương).
- Cơ quan KBNN ở địa phương
3.2. Thực trạng vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư
XDCB trong hệ thống KBNN
- Cơ chế, chính sách, quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư đối với các

dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN : Được thực hiện theo quy định chung
về kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB của Nhà nước, đồng thời thực hiện theo các
hướng dẫn cụ thể tại Công văn số 4225/BTC-KHTC ngày 30/3/2012 của Bộ Tài
chính, các quy định chung như Quy trình kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư và vốn
sự nghiệp có tính chất đầu tư trong nước qua hệ thống KBNN ban hành tại Quyết
định số 282/QĐ-KBNN ngày 20/4/2012.
- Phân cấp quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất thuộc hệ
thống KBNN:
Thứ nhất là, Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định đầu tư xây dựng các dự án
và phê duyệt quyết toán vốn đầu tư hoàn thành đối với các dự án nhóm A;
Thứ hai là, Tổng Giám đốc KBNNquyết định đầu tư xây dựng và phê duyệt
quyết toán dự án đầu tư hoàn thành đối với các dự án nhóm B và các dự án nhóm C
có tổng mức vốn đầu tư từ 2.000 triệu đồng trở lên
Thứ ba là, Giám đốc KBNN tỉnh quyết định đầu tư xây dựng và phê duyệt
quyết toán dự án hoàn thành đối với các dự án cải tạo sửa chữa (không làm tăng qui
mô) có tổng mức vốn đầu tư dưới 2.000 triệu đồng.
v
Thứ tư là, Chủ đầu tư xây dựng công trình:
- Các dự án cải tạo sửa chữa tại cơ quan KBNN: KBNN là Chủ đầu tư.
- Các dự án đầu tư, dự án cải tạo sửa chữa tại KBNN cấp tỉnh, KBNN cấp
huyện: KBNN cấp tỉnh là Chủ đầu tư.
- Trách nhiệm của KBNN trong việc kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư
XDCB cho các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trong hệ thống KBNN:
Một là, hướng dẫn chủ đầu tư mở tài khoản để được thanh toán vốn đầu tư.
Hai là, kiểm soát, thanh toán vốn kịp thời, đầy đủ cho dự án khi đã có đủ
điều kiện và đúng thời gian quy định.
Ba là, ban hành quy trình thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính
chất đầu tư để thực hiện thống nhất trong hệ thống KBNN, tổ chức công tác kiểm
soát, thanh toán vốn theo quy trình nghiệp vụ.
Bốn là, có ý kiến rõ ràng bằng văn bản cho chủ đầu tư đối với những khoản

giảm thanh toán hoặc từ chối thanh toán, trả lời các thắc mắc của chủ đầu tư trong
việc thanh toán vốn.
Năm là, KBNN chỉ kiểm soát thanh toán trên cơ sở các tài liệu do chủ đầu tư
cung cấp và theo nguyên tắc thanh toán đã quy định, không chịu trách nhiệm về tính
chính xác của khối lượng, định mức, đơn giá chất lượng công trình.
Sáu là, thường xuyên đôn đốc các chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án thực hiện
đúng quy định về tạm ứng và thu hồi vốn tạm ứng.
Bảy là, đôn đốc chủ đầu tư thanh toán dứt điểm công nợ khi dự án đã quyết
toán và tất toán tài khoản.
Tám là, thực hiện chế độ thông tin báo cáo và quyết toán sử dụng vốn đầu tư
và vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư theo quy định.
Chín là, được quyền yêu cầu chủ đầu tư cung cấp hồ sơ, tài liệu, thông tin có
liên quan để phục vụ cho công tác kiểm soát thanh toán vốn.
Mười là, định kỳ và đột xuất kiểm tra các chủ đầu tư về tình hình thực hiện
dự án, việc chấp hành chế độ, chính sách tài chính đầu tư phát triển, tình hình quản
lý, sử dụng vốn đầu tư.
Mười một là, Không tham gia vào các Hội đồng nghiệm thu ở các công trình,
dự án.
Mười hai là, hết năm kế hoạch, xác nhận số thanh toán trong năm, luỹ kế số
vi
thanh toán từ khởi công đến hết niên độ NSNN cho từng dự án hoặc xác nhận số
vốn đã thanh toán theo yêu cầu quản lý.
Mười ba là, chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng Bộ Tài chính và pháp luật của
Nhà nước về việc nhận và thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính chất đầu
tư thuộc nguồn vốn NSNN.
Với đặc thù trong hệ thống KBNN, một đơn vị KBNN vừa thực hiện trách
nhiệm của chủ đầu tư, vừa thực hiện trách nhiệm của kiểm soát chi cùng một dự án,
vì vậy ngoài trách nhiệm kiểm soát thanh toán vốn đầu tư theo quy định chung, còn
có những trách nhiệm khác như:
Một là, Phòng Kiểm soát chi cử cán bộ tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào

Ban quản lý dự án hoặc Ban điều hành dự án của Chủ đầu tư nếu có yêu cầu của
Thủ trưởng đơn vị KBNN đó, trong đó cần có sự phân công rõ ràng về nhiệm vụ cụ
thể của từng thành viên tham gia vai trò Chủ đầu tư quản lý dự án và kiểm soát chi
cho một dự án theo nguyên tắc một người không làm 2 vai, tức là cán bộ và lãnh
đạo tham gia trực tiếp kiểm soát chi vốn đầu tư cho một dự án không được tham gia
trực tiếp công tác quản lý dự án đó.
Hai là, Phòng kiểm soát chi (Lãnh đạo và cán bộ tham gia trực tiếp kiểm soát
chi) phải có trách nhiệm độc lập, không được có tâm lý chủ quan, không quan tâm
đúng mức đến vai trò kiểm soát chi.
- Về chế tài xử phạt và thanh tra, kiểm tra
Việc ban hành quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm
soát chi qua KBNN nhằm mục tiêu tăng cường tính hiệu lực và hiệu quả trong công
tác kiểm soát chi.
Về thanh tra, kiểm tra: Chuẩn hoá quy trình thanh tra kiểm tra; Xây dựng
khung xử lý sai sót; Hoàn thiện khung rủi ro trong kiểm tra thanh tra; Tăng cường
phản biện chính sách trong kiểm tra; Xử lý “vùng mờ” của chế độ
3.3. Đánh giá chung về thực trạng vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các
dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN giai đoạn 2008-2012
- Những thành công đạt được:
Thứ nhất, hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB đối với
kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN, góp phần tăng cường
hiệu quả các dự án phục vụ nhiệm vụ chiến lược của hệ thống KBNN.
vii
Thứ hai, tiết kiệm chi cho NSNN hàng chục tỷ đồng mỗi năm thông qua kiểm
soát chi.
Thứ ba, quy trình nghiệp vụ kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng
cơ sở vật chất của hệ thống KBNN đã đổi mới một bước, trên cơ sở tuân theo quy
trình kiểm soát chi chung đối với các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN.
Thứ tư, số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý đầu tư XDCB và cán
bộ làm công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB đã được tăng cường và trưởng thành,

từng bước đáp ứng được nhiệm vụ được giao.
- Hạn chế
Một là, quy định về việc áp dụng định mức, đơn giá còn nhiều bất cập.
Hai là, hạn chế trong tạm ứng và thu hồi tạm ứng.
Ba là, vốn đầu tư giải ngân chậm.
Bốn là, các căn cứ để KBNN thực hiện kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư còn
chưa được ban hành đầy đủ và đồng bộ.
Năm là, sai sót có thể xảy ra do đặc thù trong công tác quản lý XDCB cũng
như kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất thuộc hệ thống KBNN.
Sáu là, công tác thanh tra, kiểm tra chưa được quan tâm đúng mức.
Bảy là, lực lượng cán bộ KBNN làm công tác quản lý chi, kiểm soát chi và
thanh tra, kiểm tra còn thiếu cả về số lượng và chất lượng.
Tám là, việc tin học hoá vẫn còn mang tính chất cục bộ, chưa đáp ứng được
yêu cầu quản lý.
- Nguyên nhân:
Một là, cơ chế kiểm soát, cấp phát và thanh toán vốn đầu tư chưa ổn định và
đồng bộ, chế tài xử phạt trong đầu tư XDCB chưa được thực hiện nghiêm.
Hai là, năng lực, trình độ của các Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, tư vấn quản
lý dự án còn yếu
Ba là, công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng lực lượng cán bộ chưa đáp ứng
được yêu cầu của nhiệm vụ cả về số lượng và chất lượng.
Bốn là, ý thức chấp hành chính sách, chế độ về đầu tư của một số các chủ đầu
tư chưa nghiêm.
Năm là, chưa có một cơ chế, thủ tục, quy trình đối với công tác thanh tra, kiểm
tra quản lý chi, kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN.
viii
Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG
CAO VAI TRÒ CỦA KHO BẠC NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KIỂM SOÁT
CHI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XDCB THUỘC HỆ THỐNG KBNN
4.1. Những căn cứ đề xuất phương hướng và giải pháp nâng cao vai trò của

KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
- Mục tiêu: Trong mục tiêu tổng quát và nội dung Chiến lược phát triển
KBNN đến năm 2020, nhiệm vụ đặt ra đối với công tác kiểm soát chi NSNN, đó là:
Đổi mới công tác quản lý, kiểm soát chi qua KBNN trên cơ sở xây dựng cơ chế,
quy trình quản lý, kiểm soát, thanh toán các khoản chi NSNN qua KBNN phù hợp
với thông lệ quốc tế; Thống nhất quy trình và đầu mối kiểm soát các khoản chi của
NSNN; Tăng cường cải cách thủ tục hành chính trong công tác kiểm soát chi.
- Quy hoạch đầu tư XDCB của hệ thống KBNN giai đoạn 2011-2020: Quy
hoạch đầu tư xây dựng trụ sở giai đoạn 2011 – 2020 của hệ thống KBNN đã được
Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt tại Quyết định số 917/QĐ-BTC ngày 27/4/2010,
gồm tổng số 331 dự án, tổng số vốn đầu tư dự kiến 3.720 tỷ đồng.
4.2. Phương hướng nâng cao vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các dự án
đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
4.2.1. Quan điểm định hướng về nâng cao vai trò của KBNN đối với kiểm soát
chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
Một là, bám sát đường lối chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước và đặc
biệt phải đặt trong hành lang pháp lý về quản lý NSNN.
Hai là, phải gắn liền với việc quy hoạch đầu tư XDCB nhằm thiết lập trật tự
và có định hướng xây dựng cơ sở vật chất đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững của
hệ thống KBNN.
Ba là, phải phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn của các cấp trong việc quản
lý kiểm soát chi NSNN cho đầu tư XDCB theo hướng tiết kiệm và hiệu quả.
Bốn là, phải tiến hành đồng thời với công tác cải cách hành chính.
Năm là, phải thực hiện nghiêm về chế tài xử phạt và thanh tra, kiểm tra
4.2.2. Yêu cầu đặt ra về vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN
ix
Một là, kiểm soát chi đầu tư XDCB theo đúng nguyên tắc kiểm soát chi
NSNN và các cơ chế, chính sách kiểm soát chi NSNN cho đầu tư XDCB
Hai là, phân định trách nhiệm giữa vai trò quản lý chi và kiểm soát chi, tạo

tính độc lập và gắn trách nhiệm của cán bộ tham gia thực hiện kiểm soát chi, nhằm
nâng cao vai trò trách nhiệm của KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN.
Ba là, đảm bảo phù hợp giữa thanh toán vốn với giá trị khối lượng đầu tư
XDCB hoàn thành, tăng cường vai trò của KBNN trong việc thường xuyên đốn đốc
các chủ đầu tư, ban quản lý dự án thực hiện đúng quy định về tạm ứng và thu hồi
vốn, phối hợp với chủ đầu tư thực hiện kiểm tra vốn đã tạm ứng để thu hồi những
khoản tồn đọng chưa sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích.
Bốn là, tăng cường công tác kiểm tra công tác sử dụng vốn đầu tư từ nguồn
vốn NSNN, đồng thời kết quả công tác kiểm tra, thanh tra cần được công khai, rút
kinh nghiệm, các vi phạm qua kiểm tra, thanh tra cần phải được xử lý nghiêm để
nâng cao ý nghĩa, tác dụng của công tác kiểm tra, thanh tra và vai trò của KBNN.
4.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của KBNN đối với kiểm
soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất của hệ thống KBNN
Thứ nhất là, nhóm giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách kiểm soát chi
đối với các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
KBNN là cơ quan được giao nhiệm vụ thực thi cần căn cứ tình hình thực tế
để đối chiếu, rà soát, nhằm kiến nghị điều chỉnh, bổ sung, xây dựng, ban hành quy
trình cụ thể phù hợp với tình hình thực tế.
Trên cơ sở các quy định của các cấp có thẩm quyền, KBNN cần xây dựng và
kịp thời trình ban hành quy trình theo hướng công khai rõ ràng, minh bạch, trọng
tâm là quy định rõ trình tự, trách nhiệm giải quyết thủ tục hành chính, trách nhiệm
của các đơn vị, tổ chức liên quan.
Thứ hai là, nhóm giải pháp về phân cấp kiểm soát chi NSNN đối với các dự
án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
Để làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng của Nhà nước trong tham
gia quản lý và kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
cần có sự phân công, phân cấp cụ thể:
Một là, trách nhiệm của cơ quan tài chính.
x

Hai là, trách nhiệm của các đơn vị dự toán cấp I.
Ba là, trách nhiệm của đơn vị sử dụng ngân sách và các tổ chức được NSNN hỗ trợ.
Bốn là, trách nhiệm của Thủ trưởng các đơn vị sử dụng ngân sách.
Năm là, trách nhiệm của KBNN.
Thứ ba là, nhóm giải pháp liên quan đến việc xác định trách nhiệm của
KBNN trong kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN
Với tinh thần đẩy mạnh tiết kiệm, đảm bảo chi NSNN đúng chế độ và thực
sự hiệu quả, toàn thể hệ thống tài chính, đặc biệt là hệ thống KBNN đang phối hợp
với các ngành, các cấp, các địa phương nâng cao kỷ luật tài khoá. Thời gian tới
trách nhiệm của KBNN trong quản lý, thanh toán vốn đầu tư xây dựng và kiểm soát
chi cần được rà soát lại theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Thứ tư là, nhóm liên quan đến việc xác định chế tài xử phạt và tăng cường
công tác thanh tra, kiểm tra công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB đối với các dự án
xây dựng cơ sở vật chất thuộc hệ thống KBNN, việc tăng cường công tác thanh tra,
kiểm tra và thực hiện nghiêm chế tài xử phạt, đồng thời kết quả công tác kiểm tra,
thanh tra cần được công khai, rút kinh nghiệm, các vi phạm qua kiểm tra, thanh tra
cần phải được xử lý nghiêm để nâng cao ý nghĩa, tác dụng của công tác kiểm tra,
thanh tra và nâng cao vai trò của KBNN.
Thứ năm là, xây dựng cơ chế đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ
của đội ngũ cán bộ KBNN là nhân tố quan trọng nhất nhằm tìm kiếm, sử dụng và
phát huy cao năng lực, phẩm chất có trong mỗi cán bộ.
Một là, Tiêu chuẩn hoá và chuyên môn hoá đội ngũ cán bộ.
Hai là, Thường xuyên mở các lớp tập huấn nghiệp vụ, bồi dưỡng kiến thức.
Ba là, Có cơ chế thưởng phạt nghiêm minh và hợp lý, nâng cao vai trò, trách
nhiệm, tinh thần để cán bộ yên tâm công tác.
Thứ sáu là, đổi mới cơ chế phân bổ ngân sách đối với các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN theo hướng nâng cao hiệu quả, chống đầu tư dàn trải,
bảo đảm các khoản chi của đơn vị nằm trong dự toán, kế hoạch chi NSNN hàng
năm được duyệt và tuân thủ các chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu của Nhà nước
quy định; mặt khác, giữ lại một khoản dự toán hoặc kế hoạch vốn tương ứng để bảo

đảm chi trả khi đã đủ điều kiện để thanh toán, qua đó góp phần quan trọng vào việc
xi
chống đầu tư NSNN dàn trải, không đúng mục đích.
xii
Trờng Đại học kinh tế quốc dân

TRầN THị SONG MÂY
NÂNG CAO VAI TRò KHO BạC NHà NƯớC ĐốI VớI
KIểM SOáT CHI CáC Dự áN ĐầU TƯ XÂY DựNG CƠ BảN
THUộC Hệ THốNG KHO BạC NHà NƯớC
Chuyờn ngnh: Kinh t chớnh tr

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. O TH PHNG LIấN
Hà NộI - 2013
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xây dựng cơ bản (XDCB) thuộc hệ thống Kho bạc nhà nước (KBNN) là
hoạt động đầu tư và xây dựng mới cũng như cải tạo, sửa chữa, nâng cấp các công
trình xây dựng nhằm tạo ra cơ sở vật chất hạ tầng phục vụ cho hoạt động của hệ
thống KBNN. Đây là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng tạo điều kiện phát
triển hoạt động của hệ thống KBNN phù hợp với mục tiêu xây dựng KBNN hiện
đại, hoạt động an toàn, hiệu quả, phát triển ổn định bền vững nhằm thực hiện tốt các
chức năng quản lý quỹ Ngân sách nhà nước (NSNN), các quỹ tài chính nhà nước và
quản lý nợ của Chính phủ.
Nguồn vốn được sử dụng trong đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN ở Việt
Nam chính là nguồn vốn NSNN. Việc nâng cao vai trò của KBNN đối với kiểm
soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN khoa học, hợp lý, góp phần
không nhỏ trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài chính cũng như
nâng cao hiệu quả sử dụng của các dự án đầu tư. Trong điều kiện nền kinh tế nước

ta hiện nay, khi nguồn thu ngân sách còn nhiều hạn chế, tình hình bội chi ngân sách
liên tục diễn ra thì việc kiểm soát chặt chẽ các khoản chi nhằm đảm bảo các khoản
chi ngân sách được sử dụng đúng mục đích, chế độ, đảm bảo tiết kiệm và có hiệu
quả có ý nghĩa rất quan trọng.
Mặc dù trong những năm qua KBNN đã có rất nhiều cố gắng cải tiến và đạt
được những thành tựu nhất định trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng
nguồn vốn. Song từ khi triển khai thực hiện Luật NSNN (sửa đổi năm 2002) cùng
với sự đổi mới trong cơ chế quản lý chi NSNN và kiểm soát chi đầu tư NSNN,
trong lĩnh vực quản lý và kiểm soát chi đầu tư XDCB thuộc nguồn vốn NSNN đã
bộc lộ không ít những hạn chế từ khâu lập, chấp hành, kế toán và quyết toán NSNN,
làm hạn chế hiệu quả công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB sử dụng vốn NSNN nói
chung, kiểm soát chi đầu tư XDCB tại KBNN nói riêng, tác động tiêu cực đến hiệu
quả sử dụng vốn đầu tư XDCB, ảnh hưởng không nhỏ đến vai trò của KBNN trong
1
kiểm soát chi. Điều đáng chú ý là trong hoạt động XDCB nội bộ hệ thống KBNN,
KBNN vừa chính là chủ đầu tư của các dự án đầu tư đồng thời lại cũng chính là đơn
vị thực hiện quản lý sử dụng và kiểm soát chi đầu tư XDCB thuộc nguồn vốn
NSNN đảm bảo nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, giảm thiểu thất thoát, lãng phí
nguồn vốn NSNN. Do vậy, vai trò của KBNN trong kiểm soát chi các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN còn chủ quan, vẫn còn chồng chéo giữa 2 vai trò
kiểm soát, chưa được quan tâm đúng mức, thậm chí còn không đồng bộ và chưa
tuân theo quy trình chung của công tác kiểm soát chi XDCB đối với các dự án sử
dụng vốn NSNN nói chung.
Để tạo tiền đề và nền tảng vững chắc cho quá trình quản lý sử dụng vốn đầu
tư, phát huy hiệu quả các công trình XDCB thuộc hệ thống KBNN cũng như góp
phần cải cách và hiện đại hoá hoạt động của hệ thống KBNN đáp ứng những yêu
cầu phát triển và ổn định nền kinh tế trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp
theo, vai trò của KBNN đối với kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB các dự án thuộc hệ
thống KBNN cần được củng cố và tăng cường. Xuất phát từ những yêu cầu đòi hỏi
cấp bách nói trên, đề tài nghiên cứu: “Nâng cao vai trò Kho bạc nhà nước đối với

kiểm soát chi các dự án đầu tư xây dựng cơ bản thuộc hệ thống Kho bạc nhà
nước” đã được tác giả lựa chọn nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
* Hệ thống hoá những vấn đề cơ bản về kiểm soát chi NSNN và kiểm soát chi
đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua KBNN. Từ đó, khẳng định vai trò, vị trí và
trách nhiệm của KBNN trong việc quản lý quỹ NSNN, kiểm soát chi NSNN, kiểm
soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN.
* Phân tích thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB đối với các dự án
đầu tư xây dựng cơ sở vật chất của hệ thống KBNN ở Việt Nam, trên cơ sở đó, tiến
hành đánh giá và đưa ra những nhận xét về kết quả đạt được cũng như những hạn
chế và nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó. Từ đó, khẳng định vai trò, vị trí và
trách nhiệm của KBNN trong việc kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN
đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất của hệ thống KBNN.
2
* Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nâng cao vai trò của KBNN đối với
kiểm soát chi đầu tư đầu tư XDCB đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất
của hệ thống KBNN.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Vai trò của Kho bạc trong kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN
trong nhiều lĩnh vực, nhiều công trình, dự án đầu tư khác nhau có nguồn vốn từ
NSNN, song đối tượng nghiên cứu của luận văn là vai trò của KBNN trong kiểm
soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất của hệ thống KBNN, căn
cứ vào cơ sở pháp lý cũng như các quy định liên quan đến hoạt động kiểm soát chi
đối với các dự án XDCB từ nguồn vốn NSNN.
* Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB thuộc
hệ thống KBNN Việt Nam trên cơ sơ sở hệ thống số liệu, tài liệu được tổng hợp
trong giai đoạn 2008-2012.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp thu thập số liệu
* Dữ liệu thứ cấp: các số liệu và các tài liệu liên quan về công tác kiểm soát

chi đầu tư XDCB nguốn vốn NSNN nói chung và kiểm soát chi đầu tư XDCB đối
với các dự án thuộc hệ thống KBNN nói riêng giai đoạn 2008 - 2012; Quy trình
kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN mà KBNN đang áp dụng.
* Dữ liệu sơ cấp: Dữ liệu thu được từ tham khảo ý kiến một số đơn vị KBNN.
4.2. Phân tích số liệu
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phương pháp
thống kê; Phương pháp so sánh, phân tích đối chiếu, tổng hợp để rút ra nhận xét và
kết luận.
5. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu
Dự kiến kết quả nghiên cứu của đề tài có một số đóng góp sau:
- Về lý luận: Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về kiểm soát chi đầu tư
XDCB qua KBNN và kiểm soát chi đầu tư XDCB các dự án thuộc hệ thống KBNN.
- Về thực tiễn: Phân tích và làm rõ thực trạng kiểm soát chi đầu tư XDCB qua
3
KBNN thuộc nguồn vốn NSNN nói chung và đầu tư XDCB các dự án thuộc hệ
thống KBNN nói riêng. Từ đó đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao vai trò
KBNN trong công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB các dự án thuộc hệ thống KBNN,
góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020 và những
năm sau.
6. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các bảng biểu, danh mục chữ viết tắt,
danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn được chia thành 4 chương, cụ
thể như sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về vai trò KBNN đối với
kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB bằng vốn NSNN.
Chương 3: Thực trạng vai trò KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư
XDCB thuộc hệ thống KBNN.
Chương 4: Phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao vai trò vai trò
KBNN đối với kiểm soát chi các dự án đầu tư XDCB thuộc hệ thống KBNN.

4