giao án 11 NC ( 3 cột)

Tuần 1 – Tiết 1,2
ƠN TẬP ĐẦU NĂM
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- n lại một số kiến thức cơ bản về hố học .
- n lại cáckiến thức đã học ở lớp 10
* Cấu hình electron , sư phân bố electron vào các obitan .
* Phản ứng oxh khử
* Nhóm halogen .
* Nhóm ơxi lưu huỳnh
2. Kỹ năng :
Rèn Luyện một số kỹ năng
* Cân bằng phản ứng oxi hố khử bằng p[hương pháp thăng bằng electron
* Giải bài tốn dựa vào phương trình phản ứng , dựa vào C% , CM , D
4. Trọng tâm :
- Cân bằng phản ứng oxi hố khử
- Giải bài tập
II. PHƯƠNG PHÁP :
Quy nạp , đàm thoại gợi mở
III. CHUẨN BỊ :
Hệ thống câu hỏi và một số bài tập vận dụng
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1. Kiểm tra : kết hợp trong q trình ơn tập
2. Bài mới :
HOạT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoạt động 1 : vào bài
Để chuẩn bò cho kiểm tra chất lượng đầu năm
n lại một số lý thuyết đã học ở lớp 10
Hoạt động 2 :
* Gv đặt hệ thống câu hỏi :
- Viết cấu hình electron dựa vào nguyên tắc và

nguyên lí nào ?
- Quy luật biến đổi tính chất của các nguyện tố
trong BTH ?
- Cân bằng phản ứng oxi hoá khử gồm mấy
bước ? nêu các bước đó ?
- Nêu quy tắc xác đònh số oxi hoá của các nguyện
tố ?
I. LÝ THUYẾT :
- Viết cấu hình electron dựa vào nguyên lý vững
bền : 1s 2s2p 3s3p 4s3d4p 5s4d5p 6s4f5d6p …
-Trong BTH :
Chu kỳ :
- Bán kính giảm dần
- Độ âm điện , I
1
, ái lực electro tăng dần
- Tính axit của oxit và hiđrôxit tương ứng
tăng dần
Phân nhóm - Bán kính tăng dần
chính - Độ âm điện , I
1
giảm dần
- Tính bazơ của oxit và hiđrôxit
tương ưng tăng dần
- Cân bằng phản ứng oxi hoá khử gồm 4 bước .
Học sinh dựa vào các kiến thức cũ để trả lời các

HOạT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- Nêu tính chất hoá học cơ bản của các nguyện tố
trong nhóm halogen ?

- Nêu tính chất cơ bản và đặc điểm của các
nguyện tố thuộc nhóm oxi ?
Hoạt động 3 :
Cho hs làm các bài tập vận dụng
Bài 1 : Viết cấu hình electron , xác đònh vò trí các
nguyện tố sau trong bth :
Z = 15 , 24 , 35 , 29
Bài 2 : Cân bằng phản ứng oxh – khử sau bằng
phương pháp electron :
a.Al + HNO
3
→ Al(NO
3
)
3
+ N
2
O + H
2
O
b.Fe
x
O
y
+ HNO
3
→ Fe(NO
3
)
3

+ NO + H
2
O
c.KNO
3
+ S + C → K
2
S + N
2
+ CO
2
d. NaOH + Cl
2
→ NaCl + NaClO
3
+ H
2
O
e. Zn + HNO
3
→ Zn(NO
3
)
2
+ NH
4
NO
3
+ N
2

+ H
2
O
tỉ lệ mol 2 : 3
Bài 3 : Hoàn thành chuỗi phản ứng :
Nước javen
NaCl→Cl
2
→HCl →SO
2
→S→H
2
S
H
2
SO
4
KClO
3
→ O
2
Bài 4 : Bằng phương pháp hoá học nhận biết các
chất sau :
a.NaI , NaBr , NaCl , Na
2
SO
4
b.NaOH , AgNO
3
, BaCl

2
, H
2
SO
4
, HBr
c.Na
2
S , AgNO
3
, BaCl
2
, Pb(NO
3
)
2
Bài 5 : Đun nóng hỗn hợp gồm 0,81g Al và 0,8g
S . Sản phẩm đem hòa tan hòan toàn trong dd
câu hỏi của giáo viên .
II. BÀI TẬP :
Bài 1 : 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
3

- ô :15
- Z=15 : chu kỳ : 3
- nhóm : VA

Z=24 : 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
5
4s
1
Z=35 : 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
10

4s
2
4p
3
Z=29 : 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
10
4s
1
Bài 2 :
Học sinh lên bảng làm theo trình tự 4 bước
a. 8Al + 30HNO
3
→ 8Al(NO
3
)
3
+ 3N
2
O + 15H
2

O
b.3Fe
x
O
y
+ (12x-2y) HNO
3
→ 3xFe(NO
3
)
3

+ (3x-2y)NO + (6x-y) H
2
O
c.2 KNO
3
+ S +3 C → K
2
S + N
2
+3 CO
2
d. 6NaOH + 3Cl
2
→ 5NaCl + NaClO
3
+ 3H
2
O

Bài 3 :
1.
NaCl + H
2
O → NaOH + Cl
2
+ H
2
2.
Cl
2
+ NaOH → NaCl + NaClO
3.
Cl
2
+ H
2
→ HCl
4.
Cl
2
+ KOH → KCl + KClO
3
+ H
2
O
5.
KClO
3
→ KCl + O

2
6.
HCl + BaSO
3
→ BaCl + SO
2
+ H
2
O
7.
SO
2
+ H
2
S → S + H
2
O
8.
S + H
2
→ H
2
S
9.
SO
2
+ Cl
2
+ H
2

O → H
2
SO
4
+ HCl
Bài 4 :
Học sinh lên bảng nhận biết các chất
I
-
: AgNO
3
→ kết tủa vàng đậm
Br
-
: AgNO
3
→ kết tủa vàng nhạt
Cl
-
: AgNO
3
→ kết tủa trắng
SO
4
2-
: BaCl
2
→ kết tủa trắng
S
2-

: Pb(NO
3
)
2
→ kết tủa trắng
Lưu ý : nhận biết SO
4
2-
trước Cl
-
Bài 5 :
n
Al

= 0,03 mol
n
S
= 0,025 mol
2Al + 3S → Al
2
S
3

HOạT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
HCl dư
a.Tính V khí bay ra ở đkc ?
b. Dẫn khí vào 25ml dd NaOH 15% ( D = 1,28
g/ml ) . Tính C% của các chất sau phản ứng ?
Al dư , phương trình phản ứng tính theo S
Sau phản ứng gồm : Al dư và Al

2
S
3
2Al + 6HCl → 2AlCl
3
+ 3H
2
Al
2
S
3
+ 6HCl → 2AlCl
3
+ 3H
2
S
n
H2
= 0,0195 mol
n
H2S
= 0,025 mol
Vậy V
khí
= 0,9968 lit
b.
n
NaOH
= 0,12 mol
n

H2S
= 0,025 mol
n
NaOH
/ n
H2S
= 4,8 ⇒ tạo ra muối trung hoà
2NaOH + H
2
S → Na
2
S + H
2
O
Sau phản ứng : m
NaOH
= 0,07 . 40 = 2,8g
M
Na2s
= 1,95 g
M
dd
= 0,85 + 32 = 32,85 g
⇒ C%
NaOH
= 8,52%
C%
Na2S
= 5,9%
3. Bài tập về nhà :

Bài 1 : Một hỗn hợp gồm 8,8g Fe
2
O
3
và 1 kim loại hoá trò II đứng sau H trong dãy hoạt động hoá học
tác dụng vừa đủ với 75ml dd HCl 2M . Cũng hỗn hợp đó cho tác dụng với H
2
SO
4
đặc nóng thu được
1,68l khí A ( đkc )
a. Tìm kim la X ?
b. Tính % mỗi chất có trong hỗn hợp đầu ? c. Cho khí A tác dụng vừa đủ với 16,8ml dd
NaOH 20% D = 1,25 g/ml . Xác đòng khối lượpng các chất sau phản ứng ?
Bài 2 : Hoà tan 5,5g hỗn hợp 2 muối NaCl và NaBr vào nước tạo thành 100g dd A . Cho khí Cl
2
qua
dd A đến dư , sản phẩm đem cô cạn thu được 4,3875g muối khan .
a. Tính nồng độ % mỗi muối trong dd A ?
b. Tính V dd AgNO
3
20% ( D=1,12 g/ml) cần dùng để kết tủa hết dd A ?
Bài 3 : cho hỗn hợp gồm Mg và AL vào dd H
2
SO
4
loãng thu được 2,24l khí ( đkc ) . Nếu cũng hỗn hợp
đó cho vào dd H
2
SO

4
đặc ở điều kiện thường thì thu được 0,56l khí A ( đkc 0 .
a. Tính % mỗi kim loại trong hỗn hợp đầu ?
b. Dẫn khí A vào 28g dd NạOH% . Tính nồng độ % các chất trong dd sau phản ứng ?
Tuần 2- tiết 3

Tuần 2 – tiết 3
CHƯƠNG I SỰ ĐIỆN LI
Bài 1 : SỰ ĐIỆN LI
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Biết được các khái niệm về sự điện li , chất điện li .
- Hiểu được các nguyên nhân tính dẫn điện của dung dòch chất điện li .
- Hiểu được cơ chế của quá trình điện li .
2. Kỹ năng :
- Rèn luyện kỹ năng thực hành , so sánh , quan sát .
- Rèn luyện khả năng lập luận , logic .
3. Thái độ :
Rèn luyện đức tính cẩn thận , nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học .
4. Trọng tâm :
Nắm được các khái niệm về sự điện li , chất điện li và hiểu được nguyên nhân tính dẫn điện của
dung dòch chất điện li .
II. PHƯƠNG PHÁP :
Trực quan – nêu và giải quyết vấn đề – Đàm thoại .
III. CHUẨN BỊ :
- Dụng cụ : bộ dụng cụ chứng minh tính dẫn điện của dung dòch .
- Hoá chất : NaCl , NaOH rắn , H
2
O cất , dd : rượu etilic , đường , glyxerol , HCl .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :

1. Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra : Không có
3 Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
Hoạt động1 :
Hiện tượng điện li
- Gv lắp hệ thống thí nghiệm
như sgk
Hướng dẫn hs làm thí nghiệm
Hoạt động 2:
Nguyên nhân tính dẫn điện .
- Đặt vấn đề : tại sao các dd axit
, bazơ , muối dẫn điện được ?
-Dòng điện là gì ?
- Vậy trong dd axit , bazơ , muối
- HS làm TN biểu diễn
Quan sát , nhận xét và rút ra
kết luận .
* NaOH rắn , NaCl rắn , H
2
O

cất đèn không sáng
* Dd HCl , dd NaOH , dd
NaCl : đèn sáng .
- Là dòng chuyển dời có
hướng của các hạt mang điện
tích .
- Hs rút kết luận về nguyên

nhân tính dẫn điện .
I. Hiện tượng điện li :
1. Thí nghiệm :
- Làm như sự hướng dẫn của sgk
- Chất dẫn điện : các dd axit ,
bazơ , muối
- Chất không dẫn điện : H
2
O cất ,
NaOH khan , NaCl khan , các dd
rượu etilic , đường , glyxerol .
2. Nguyên nhân tính dẫn điện
của các dd axit , bazơ và muối
trong nước :
- Tính dẫn điện của các dd axit ,
bazơ , muối là do trong dd của
chúng có các tiểu phân mang điện
tích được gọi là các ion .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
có những hạt mang điện tích
nào ?
- Gv viết phương trình điện li
- Giới thiệu các cation và
anion , tên gọi của chúng .
- Gv đưa ra một số ví dụ :
HNO
3
, Ba(OH)
2

, FeCl
2
…
Hoạt động 3
Cơ chế của quá trìng điện li
- Đặt vấn đề : Tại sao nước
nguyên chất , NaCl rắn không
dẫn điện nhưng khi hoá tan
NaCl vào nước dung dòch lại
dẫn điện được ?
- Vậy nước có ảnh hưởng gì ?
- Gv dẫn dắt hs mô tả được
những đặc điểm cấu tạo quan
trọng của phân tử H
2
O .
Hoạt động 4:
- Đặc điểm cấu tạo của tinh thể
NaCl ?
- Khi cho NaCl vào nước điều gì
sẽ xảy ra ?
- GV dùng hình vẽ to , phân tích
, gợi ý cho hs hình dung và phát
hiện .
→Kết luận : Trong dd NaCl có
các hạt mang điện tích chuyển
động tự do nên dẫn điện được .
Trong dd ion Na
+
và Cl

-
không
tồn tại độc lập mà bò các phân
- Hs vận dụng viết phương
trình điện li của một số axit ,
bazơ và gọi tên các ion tạo
thành :
HNO
3
→ H
+
+ NO
3
-
Ba(OH)
2
→ Ba
2+
+ 2OH
-
FeCl
2
→ Fe
2+
+ 2Cl
-
Đọc tên :
Fe
2+
: ion sắt (II)

Ba
2+
: ion bari
NO
3
-
: ion nitrat
Cl
-
: ion clorua
- Hs lên bảng viết CTCT của
H
2
O .
- Phân tích cấu tạo : lk CHT
có cực , phân tử có dạng góc ,
độ phân cực của H
2
O

khá lớn .
-NaCl là tinh thể ion , các ion
Na
+
và Cl
-
luân phiên đều đặn
.
-Hs dựa vào hình vẽ nêu quá
trình điện li của NaCl trong

nước .

- Hs nêu đặc điểm cấu tạo
HCl : lk CHT , phân tử HCl
- Quá trìng phân li các chất trong
nước ra ion gọi là sự điện li .
- Những chất tan trong nước phân
li ra ion gọi là chất điện li
- Sự điện li được biểu diễn bằng
phương trình điện li
Ví dụ :
NaCl → Na
+
+ Cl
-
Al
2
(SO
4
)
3
→ Al
3+
+ SO
4
2-
Ca(OH)
2
→ Ca
2+

+ 2OH
-
* Ion dương : gọi là cation
Tên = Cation + tên nguyên tố .
* Ion âm : gọi là anion
Tên = Anion + tên gốc axit tương
ưng .
II. Cơ chế của quá trình
điện li :
1. Cấu tạo phân tử nước :
O
H H
Để đơn giản biểu diễn :
2. Quá trình điện li của NaCl
trong nước :
- Dưới tác dụng của các phân tử
H
2
O phân cực , những ion Na
+
và
Cl
-
hút về chúng những phân tử
H
2
O

, quá trình tương tác giữa các
phân tử H

2
O và các ion muối làm
các ion Na
+
và Cl
-
tách ra khỏi
tinh thể đi vào dd .
- Biểu diễn bằng phương trình :
NaCl → Na
+
+ Cl
-

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
tử nước bao vây
→ gọi là hiện tượng hiđrat hoá
Hoạt động 5 :
- Gv nêu vấn đề : trên chúng
ta thấy các phân tử có lk ion tan
trong nước phân li thành ion vậy
khi các phân tử có lk CHT khi
tan trong nước có phân li thành
ion không ? phân li như thế
nào ?
- Xét quá trình phân li của HCl
- Gv dùng hình vẽ gợi ý cho hs
tìm hiểu .
- Gv tập hợp các ý kiến của hs
rồi rút ra kết luận .

phân cực
-Biểu diễn :
- Dựa vào hình vẽ nêu hiện
tượng xảy ra khi cho HCl vào
nước
→ Kết luận sự dẫn điện của
dd HCl .
3. Quá trình điện li của HCl
trong nước :
- Phân tử HCl phân cực . Cực
dương ở phía H , cực âm ở phía Cl
.
- Do sự tương tác giữa các phân tử
phân cực H
2
O và HCl , phân tử
HCl phân li thành ion H
+
và Cl
-
- Biểu diễn :
HCl → H
+
+ Cl
-
- Các phân tử rượu etilic , đường ,
glyxerol là những phân tử phân
cực rất yếu nên dưới tác dụng của
phân tử nước không phân li thành
các ion .

4. . Củng cố :
- Bài 2 , 4 / 6 sgk
- Tại sao dưới tác dụng của phân tử HCl , phân tử H
2
O không phân li thành H
+
và OH
-
?
5 Bài tập về nhà :
Bài tập trong sbt .


Tuần 2 – tiết 4
Bài 2 : PHÂN LOẠI CHẤT ĐIỆN LI
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Biết được thế nào là độ điện li , cân bằng điện li .
- Biết được thế nào là chất điện li mạnh , chất điện li yếu .
2. Kỹ năng :
- Vận dụng độ điện li để biết được chất điện li mạnh , chất điện li yếu .
- Dùng thực nghiệm để biết được chất điện li mạnh , chất điện li yếu và chất không điện li .
3. Thái độ :
Tin tưởng vào thực nghiệm , bằng thực nghiệm có thể khám phá được thế giới vi mô .
4. Trọng tâm :
Nhận biết và phân biệt được các chất điện li .
II. PHƯƠNG PHÁP :
Trực quan – đàm thoại – nêu vấn đề .
III. CHUẨN BỊ :
- Bộ dụng cụ tính dẫn điện của dung dòch .

- Dung dòch : HCl 0,1M , CH
3
COOH 0,1M .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1. Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra :
* Sự điện li là gì ? chất điện li ? cho ví dụ và viết phương rình điện li của dd đó ?
* Nguyên nhân tính dẫn điện của các dd chất điện li ? nêu quá trình điện li của NaCl trong nước ?
3. Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
Hoạt động 1 :
- Gv giới thiệu dụng cụ và hoá
chất thí nghiệm
- Kết luận : Các chất khác nhau
có khả năng phân li khác nhau .
Hoạt động 2 : Độ điện li
- Đặt vấn đề : Để chỉ mức độ
phân li của các chất điện li
người ta dùng đại lượng độ điện
li
- Viết biểu thức độ điện li lên
bảng và giải thích các đại lượng
.
- Gv cho một số ví dụ :
Hoà tan 100 phân tử chất A
- Một hs lên bảng làm TN .
Các hs khác quan sát , nhận xét
và giải thích .
- Với dd HCl bóng đèn sáng rõ

hơn dd CH
3
COOH
→ HCl phân li mạnh hơn
CH
3
COOH .
- Hs dựa vào biểu thức nêu khái
niệm độ điện li .
- Cho biết giá trò của α .
-Hs làm ví dụ :
I. Độ điện li :
1. Thí nghiệm :
Sgk
2. Độ điện li :
- Độ điện li α của một chất điện
li là tỉ số của số phân tử phân li
ra ion (n) và tổng số phân tử hoà
tan (n
o
)
α =
o
n
n
với 0 ≤ α ≤ 1
- Khi α = 0 : chất không điện li
Ví dụ : Trong dd CH
3
COOH

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
trong nước , có 85 phân tử chất
đó phân li ra thành ion . Tính α?
Hoạt động 3:
- Thế nào là chất điện li mạnh :
- Chất điện li mạnh có độ điện li
là bao nhiêu ?
- Gv lấy 3 ví dụ điển hình
( axit , bzơ , muối) : HNO
3
,
NaOH , NaCl …
- Viết phương trình điện li ?
→ Nhận xét phương trình điện
li?
- Dựa vào phương trình điện li
có thể tính được nồng độ của
các ion có trong dd .
Ví dụ :
* Tính [ion] trong dd Na
2
CO
3

0,1M
* Dd KNO
3
0,1M
* Dd MgCl

2
0,05M
Hoạt động 4
- Thế nào là chất điện li yếu ?
độ điện li là bao nhiêu ?
- Cho một số ví dụ về chất điện
li yếu ?
- Viết phương trình điện li của
các chất đó ?
- Mũi tên → cho biết đó là
quá trình thuận nghòch .
Hoạt động 5 : Cân bằng điện li
- Đặt vấn đề : đặt trưng của quá
trình thuận nghòch là gì ?
Vậy cân bằng điện li là gì ?
α = 85/100 = 0,85 hay 85%
- Dựa vào sgk đònh nghóa chất
điện li mạnh .
- Hs cho biết độ điện li α nằm
trong khoảng nào .
- Hs điền thêm 1 số chất điện li
mạnh khác
- Hs nhân xét về phương trình
điện li của chất điện li mạnh .
- Viết phươhng trìng điện li của
Ba(OH)
2
, H
2
SO

4
, Na
2
CO
3
.
- Dựa vào hướing dẫn của gv
học sinh tính nồng độ của các
ion :
Na
2
CO
3
→ 2Na
+
+ CO
3
2-
0,1M 0,2M 0,1M
KNO
3
→ K
+
+ NO
3
-
0,1M 0,1M 0,1M
MgCl
2
→ Mg

2+
+ 2Cl
-
0,05M 0,05M 0,1M
- Hs đònh nghóa chất điện li yếu
và cho biết α nằm trong khoảng
nào : 0 < α < 1
- Hs nghiên cưú sgk trả lời : H
2
S
, CH
3
COOH , Fe(OH)
2
,
Mg(OH)
2
…
- Hs viết phương rtình điện li và
so sánh với phương trình điện li
của chất điện li mạnh .
- Quá trình thuận nghòch sẽ đạt
tới trạng thái cân bằng , đó là
cân bằng động .
- Cân bằng tuận theo nguyên lý
LơSatơliê
0,43M , cứ 100 phân tử hoà tan
chỉ có 2 phân tử phân li ra ion
→ Vậy α = 0,02 hay 2%
II. Chất điện li mạnh và

chất điện li yếu :
1. Chất điện li mạnh :
Là chất khi tan trong nước các
phân tử hoà tan đều phân li ra
ion .
- Độ điện li : α = 1 .
Ví dụ : HNO
3
, NaOH , NaCl …
- Phương trình điện li được biểu
diễn bằng mũi tên →
Ví dụ :
HNO
3
→ H
+
+ NO
3
-
NaOH → Na
+
+ OH
-
NaCl → Na
+
+ Cl
-
2. Chất điện li yếu :
- Là chất khi tan trong nước chỉ
có một phần số phân tử hoà tan

phân li thành ion , phần còn lại
vẫn tồn tại dưới dạng phân tử
trong dd .
- Độ điện li : 0 < α < 1
- Gồm : các axit yếu , bazơ yếu ,
muối ít tan …
- Trong phương trình điện li
dùng mũi tên
→
Ví dụ :
CH
3
COOH
→
H
+
+ CH
3
COO
-
NH
4
OH
→
NH
4
+
+ OH
-
a. Cân bằng điện li :

- Sự điện li của chất điện li yếu
có đầy đủ đặc trưng của quá
tình thuận nghòch .
- Khi quá trình điện li của chất
điện li đạt đến trạng thái cân

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
- Viết biểu thức tính hằng số
điện li của CH
3
COOH ?
- K phụ thuộc vào những yếu tố
nào ?
- Tại sao khi pha loãng độ điện
li của các chất tăng ?
- Ví dụ : ở 25°C
dd CH
3
COOH 0,1Mù α = 1,32%
dd CH
3
COOH 0,043M α = 2%
dd CH
3
COOH 0,01M α = 4,11%
→ nêu khái niệm về cân bằng
điện li .
K =
3
3

[ ][ ]
[ ]
H CH COO
CH COOH
+ −
→ K phụ thuộc vào nhiệt độ
Hs nghiên cứu sgk trả lời .
bằng gọi là cân bằng điện li .
- Cân bằng điện li cũng là cân
bằng động , tuân theo nguyên lý
Lơsatơliê .
b. nh hưởng của sự pha loãng
đến độ điện li :
khi pha loãng dung dòch , độ
điện li của các chất tăng .
4. .Củng cố : Bài tập 2,3 /sgk
5. . Bài tập về nhà : 4,5 , 6 , 7/ 10 sgk
5.1 → 5.6 / sbt

Tuần 3 – tiết 5,6
Bài 3: AXIT – BAZƠ - MUỐI
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Biết khái niệm axit , bazơ theo thuyết Arêniut và Bronsted .
- Biết ý nghóa của hằng số phân li axit , hằng số phân li bazơ .
- Biết muối là gì ? sự phân li của muối .
2. Kỹ năng :
- Vân dụng lý thuyết axit , bazơ của Arêniut và Bronsted để phân biệt được axit , bazơ , lưỡng tính và
trung tính .
- Biết viết phương trình điện li của các muối .

- Dựa vào hằng số phân li axit , hằng số phân li bazơ để tính nồng độ ion H
+
vả ion OH
-
trong dd .
3. Thái độ :
Có được hiểu biết khoa học đúng về dd axit , bazơ , muối .
4. Trọng tâm :
- Phân biệt được axit , bazơ , muối theo quan niệm mới , cũ
- Giải được một số bài tập cơ bản dựa vào hằng số phân li .
II. PHƯƠNG PHÁP :
Quy nạp – trực quan – đàm thoại .
III. CHUẨN BỊ :
- Dụng cụ : ống nghiệm , giá đỡ
- Hoá chất : dd NaOH , ZnCl
2
, HCl , NH
3
, quỳ tím .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1. Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra :
* Thế nào là chất điện li mạnh ? chất đòên li yếu ? cho ví dụ ?
* Tính [ion] các ion có trong dd khi hoà tan HA 0,1M vào nước biết α = 1,5% .
3. . Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Thuyết Arêniut
- Axit có phải là chất điện li
không ?

- Viết phương trình điện li của
các axit sau : HCl , HNO
3
,
H
3
PO
4
, H
2
SO
4
.
-Tính chất chung của axit , bazơ
là do ion nào quyết đònh ?
→ Từ phương trình điện li Gv
hướng dẫn Hs rút ra đònh nghóa
-Hs nhắc lại các khái niệm về
axit , bazơ muối .
- Axit , bazơ là các chất điện li .
- Hs lên bảng viết phương trình
điện li của các axit đó .
→ rút ra nhận xét .
-Do các ion H
+

và OH
-
quyết
đònh

I. Axit , bazơ theo thuyết
Arêniut :
1. Đònh nghóa :
* Axit : Là chất khi tan trong
nước phân li ra cation H
+
Ví dụ :
HCl → H
+
+ Cl
-
CH
3
COOH → H
+
+ CH
3
COO
-
* Bazơ : Là chất khi tan trong
nước phân li ra ion OH
-
.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
mới về axit , bazơ .
Hoạt động 2:
- So sánh phương trình điện li
của HCl và H

2
SO
4
?
→ Kết luận về axit một nấc và
axit nhiều nấc .
- Thông báo : các axit phân li
lần lượt theo từng nấc .
- Gv hướng dẫn :
H
2
SO
4
→ H
+
+ HSO
4
-
HSO
4
-
→ H
+
+ SO
4
2-
Lưu ý : Chỉ có nấc thứ nhất là
điện li hoàn toàn
- Ca(OH)
2

phân li 2 nấc ra ion
OH
-
→ bazơ 2 nấc .
Hoạt động 3
- Gv làm thí nghiệm :
Nhỏ từ từ dd NaOH vào dd
ZnCl
2
đến khi kết tủa không
xuất hiện thêm nửa .
Chia kết tủa làm 2 phần :
* PI : cho thêm vài giọt axit
* PII : cho thêm kiềm vào .
- Kết luận : Zn(OH)
2
vừa tác
dụng được với axit , vừa tác
dụng được với bazơ → hiđrôxit
lưỡng tính .
-Viết các hiđrôxit dưới dạng
công thức axit :
Zn(OH)
2
→ H
2
ZnO
2
Pb(OH)
2

→ H
2
PbO
2
Al(OH)
3
→ HAlO
2
.H
2
O
Hs viết phương trình điện li và
nhân xét .
- Lấy thêm một số ví dụ về axit
nhiều nấc .
- Hs viết phương trình phân li
từng nấc của H
2
SO
4
và H
3
PO
4

-Từ khái niệm axit 1 nấc và axit
nhiều nấc rút ra khái niệm về
bazơ 1 nấc và bazơ nhiều nấc .
-Viết phượng trình phân li từng
nấc của NaOH và Ca(OH)

2
.
Ca(OH)
2
→ Ca(OH)
+
+ OH
-
Ca(OH)
+
→ Ca
2+
+ OH
-
-Hs quan sát hiện tượng và giải
thích .
Hiện tượng : kết tủa cả 2 ống
đều tan ra .
- Dựa vào sự hướng dẫn của Gv
viết phương trình phân li của
Zn(OH)
2
và Al(OH)
3
theo kiểu
axit và bazơ .
- Dựa vào sự thay đổi màu của
giấy quỳ → kết luận dd NH
3
có

tính bazơ .
Ví dụ :
KOH → K
+

+ OH
-

Ba(OH)
2
→ Ba
2+
+ 2OH
-
2. Axit nhiều nấc , bazơ
nhiều nấc :
a. Axit nhiều nấc :
- Các axit chỉ phân li ra một
ion H
+
gọi là axit một nấc .
Ví dụ : HCl , HNO
3
,
CH
3
COOH …
- Các axit mà một phân tử
phân li nhiều nấc ra ion H
+

gọi là axit nhiều nấc .
Ví dụ : H
3
PO
4
, H
2
CO
3
…
- Các axit nhiều nấc phân li
lần lượt theo từng nấc .
b. Bazơ nhiều nấc :
- Các bazơ mà mỗi phân tử
chỉ phân li một nấc ra ion OH
-
gọi là bazơ 1 nấc .
Ví dụ : NaOH , KOH …
-Các bazơ mà mỗi phân tử
phân li nhiều nấc ra ion OH
-

gộ là bazơ nhiều nấc .
Ví dụ :
3. Hiđrôxit lưỡng tính :
- Là chất khi tan trong nước
vừa có thể phân li như axit
vừa có thể phân li như bazơ .
Ví dụ :

Zn(OH)
2
→ Zn
2+
+ 2OH
-
Zn(OH)
2
→ Zn
2-
+ 2H
+
- Một số hiđrôxit lưỡng tính
thường gặp :
Al(OH)
3
, Zn(OH)
2
, Pb(OH)
2
,
Cr(OH)
3
, Sn(OH)
2
, Be(OH)
2
-Là những chất ít tan trong nước
, có tính axit , tính bazơ yếu .
II. Khái niệm về axit và bazơ

theo thuyết Bronsted :
1. Đònh nghóa :
-Axit là những chất nhường

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
Hoạt động 4 :
- Gv là TN : nhúng một mẫu quỳ
tím vào dd NH
3
.
- Kt luận : NH
3
có tính bazơ ,
điều này được giải thích theo
thuyết Bronsted .
- Gv lấy ví dụ với HCO
3
-

HCO
3
-
+ H
2
O H
3
O
+
+ CO
3

2-
HCO
3
-
+ H
2
O  H
2
CO
3
+ OH
-
-Kết luận : Vậy HCO
3
-
là chất
lưỡng tính .
Hoạt động 5
- Gv cho chất : CH
3
COOH
- Giới thiệu :
K
a
: hằng số phân li axit chỉ
phụ thuộc vào nhiệt độ .
K
a
càng nhỏ , lực axit càng yếu
- Gv cho ví dụ NH

3

- Gv đặt câu hỏi :
Tại sao trong biểu thức tính K
b

không có mặt của nước ?
→ Kết luận : do H
2
O

không đổi
nên K
b
= K
c
[H
2
O]
Hoạt động 6:
- Muối là gì ? kể tên một số
muối thường gặp .
-Hs xác đònh chất đóng vai trò
axit , bazơ trong các quá trình
trên .
* NH
3
nhận H
+
→ Bazơ

* H
2
O cho H
+
→ Axit
NH
4
+
cho H
+
→ axit
OH
-
nhận H
+
→ bazơ
-Hs xác đònh chất : axit , bazơ …
HCO
3
-
, H
3
O
+
: axit
H
2
O
,
CO

3
2-
: bazơ .
H
2
O , H
2
CO
3
: axit
HCO
3
-
: OH
-
: bazơ.
- Hs viết hằng số phân li .
- Hs lên bảng viết phương trình
điện li của NH
3
trong nước .
-Bằng cách tương tự viết
phương trình hằng số phân li
của bazơ .
-Vì H
2
O là dung môi , trong dd
loãng [H
2
O] được coi là hằng số

nên không có mặt .
proton H
+

.
Ví dụ :
CH
3
COOH+H
2
O H
3
O
+
+ CH
3
COO
-
- Bazơ là những chất nhận
Proton H
+
NH
3
+ H
2
O NH
4
+
+ OH
-

- Chất lưỡng tính :
Là chất vừa có khả năng cho
Proton vừa có khả năng nhận
proton H
+
- Nước là chất lưỡng tính .
- Axit và bazơ có thể là phân tử
hoặc ion .
2. Ưu điểm của thuyết
Bronsted :
Thuyết Breonsted tổng quát hơn
, nó áp dụng cho bất kỳ dung
môi nào kể cả không có dung
môi .
III. Hằng số phân li axit và
bazơ :
1. Hằng số phân li axit :
Ví dụ :
CH
3
COOH H
+
+ CH
3
COO
-
Ka =
3
3
[ ][ ]

[ ]
H CH COO
CH COOH
+ −
- K
a
là hằng số phân li axit , chỉ
phụ thuộc vào nhiệt độ .
- Giá trò K
a
càng nhỏ , lực axit
của chúng càng yếu .
2. Hằng số phân li bazơ :
NH
3
+ H
2
O NH
4
+
+ OH
-
K
b
=
4
3
[ ][ ]
[ ]
NH OH

NH
+ −
- Giá trò K
b
càng nhỏ , lực bazơ
của nó càng yếu .
- Hoặc : K
b
= K
c
[H
2
O]
IV. Muối :
1. Đònh nghóa :
- Muối là hợp chất khi tan trong
nước phân li ra cation kim loại
( hoặc NH
4
+
) và anion gốc axit .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
-Nêu tính chất của muối ?
-Thế nào là muối axit ? muối
trung hoà ? cho ví dụ :
- Gv giới thiệu một số muối kép
và phức chất .
-Hs nghiên cứu để trả lời .
-Muối trung hoà : trong phân tử

không còn hđrô
-Muối axit : là trong phân tử còn
hiđrô .
- Hs lên bảng viết
phương trình điện li của các
muối và các phức chất .
Ví dụ :
(NH
4
)
2
SO
4
→ 2NH
4
+
+ SO
4
2-
NaHCO
3
→ Na
+
+ HCO
3
-
- Muối trung hoà : NaCl ,
Na
2
CO

3
, (NH
4
)
2
SO
4
…
- Muối axit : NaHCO
3
, NaH
2
PO
4
, NaHSO
4
…
- Muối kép : NaCl.KCl ,
KCl.MgCl
2
.6H
2
O .
- Phức chất : [Ag(NH
3
)]Cl ,
[Cu(NH
3
)
4

]SO
4
…
2. Sự điện li của muối trong
nước :
- Hầu hết các muối phân li hoàn
toàn
K
2
SO
4
→ 2K
+
+ SO
4
2-
NaHSO
3
→ Na
+
+ HSO
3
-
- Gốc axit còn H
+
:
HSO
3
-
 H

+
+ SO
3
2-
- Với phức chất :
[Ag(NH
3
)
2
]Cl → [Ag(NH
3
)
2
]
+
+ Cl
-
[Ag(NH
3
)
2
]
+
Ag
+
+ 2NH
3
4. . Củng cố : Bài tập 1, 2, 4 / sgk
-: các ion và phân tử sau là axit , bazơ , trung tính hay lưỡng tính : NH
4

+
, S
2-
, HI , H
2
S ,
HPO
4
2-
, CH
3
COO
-
? giải thích ?
5. Dặn dò : làm các bài tập trong SGK và trong SBT ( 8, 9,10 / 16 sgk, 6.8 → 6.10 / 14 sbt )
:

Tuần 4 – tiết 7,8
Bài 4: SỰ ĐIỆN LI CỦA NƯỚC – PH –
CHẤT CHỈ THỊ AXIT , BAZƠ
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
-Biết được sự điện li của nước
-Biết được tích số ion của nước và ý nghóa của đại lượng này .
-Biết được khái niệm về pH và chất chỉ thò axit , bazơ .
2. Kỹ năng :
-Vận dụng tích số ion của nước để xác đònh nồng độ ion H
+
và OH
-

trong dung dòch .
-Biết đánh giá độ axit , bazơ của dung dòch dựa vào nồng độ h
+
, OH
-
, pH và pOH .
-Biết sử dụng một số chất chỉ thò axit , bazơ để xác đònh tính axit , kiềm của dung dòch .
4. Trọng tâm :
Nắm được các khái niệm pH , pOH , tích số ion của nước và vận dụng để giải bài tập .
II. PHƯƠNG PHÁP :
Trực quan – đàm thoại – nêu vấn đề
III. CHUẨN BỊ :
-Tranh vẽ , ảnh chụp .
-Hoá chất : Dd axit loãng ( HCl hoặc H
2
SO
4
)
Dd bazơ loãng ( NaOH hoặc Ca(OH)
2
)
Dd phenolphtalein .
Giấy chỉ thò axit , bazơ vạn năng .
-Dụng cụ : ống nghiệm , giá đỡ , ống nhỏ giọt .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1. Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra :
* Đòng nghóa axit , bazơtheo thuyết Bronsted ? cho ví dụ ?
* Cho biết ion nào là axit ? bazơ ? lưỡng tính ? giải thích bằng phương trình thuỷ phân :
CH

3
COO
-
, SO
3
2-
, HSO
3
-
, Zn
2+
.
3 Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
.Hoạt động 1:
- Biểu diễn quá trình điện li của
H
2
O

theo thuyết Arêniut và
Bronsted ?
-Thông báo : 2 cách viết này có
những hệ quả giống nhau , để
đơn giản người ta chọn cách viết
thứ nhất .
Hoạt động 2:
- Viết biểu thức tính K ?
- Hs viết phương trình điện li
Hs viết biểu thức tính hằng số cân

bằng (1)
I. Nước là chất điện li rất
yếu :
1. Sự điện li của nước :
Theo Arêniut :
H
2
O → H
+
+ OH
-
(1)
Theo Bronsted :
H
2
O + H
2
O→ H
3
O+ OH
-
(2)
2. Tích số ion của nước :
Từ phương trình (1)

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
-Thônt báo : độ điện li rất yếu
nên [H
2
O] coi như không đổi ,

gộp đại lượng này với K
c
sẽ là
một đại lượng không đổi , ký
hiệu K
H2O
.
- Gợi ý : Dựa vào cân bằng (1)
và K
H2O
tính [H
+
] và [OH
-
] ?
- Gv kết luận : Nước là môi
trường trung tính nên môi trường
trung tính có
[H
+
] = [OH
-
] = 10
-7
Hoạt động 3 :
-Thông báo K
H2O
là hằng số đối
với tất cả dung môi và dd các
chất .

Vì vậy , nếu biết [H
+
] trong dd
sẽ biết được [OH
-
] .
Câu hỏi :
* Nếu thêm axit vào dd , cân
bằng (1) chuyển dòch theo hướng
nào ?
* Để K
H2O
không đổi thì [OH
-
]
biến đổi như thế nào ?
→
Kết luận .
- Ví dụ :
Tính [H
+
] và [OH
-
] của :
* Dd HCl 0,01M
* Dd NaOH 0,01M
→
Gv tóm lại .
Hoạt động 4 :
- pH là gì ?

- Dd axit , kiềm , trung tính có
pH là bao nhiêu ?
Hs đưa ra biểu thức tính :
[H
+
] = [ OH
-
] = 10
-7
mol/lit
- Do [H
+
] tăng lên nên cân bằng
(1) chuyển dòch theo chiều nghòch
.
-Vì K
H2O
không đổi nên [OH
-
]
phải giảm .
Hs thảo luận theo nhóm
* Viết phương trình điện li
HCl → H
+
+ Cl
-
0,01M 0,01M 0,01M
=> [H
+

] = 0,01M
[OH
-
]= 10-12M
* Viết phương trình điện li
NaOH → Na
+
+ OH
-
0,01M 0,01M 0,01M
=> [OH
-
] = 0,01M
Vậy [H
+
] = 10-12M
- Hs nghiên cứu sgk và trả lời
K=
2
[ ][ ]
[ ]
H OH
H O
+ −
- [H
2
O] là hằng số
Ta có :
K
H2O

= K[H
2
O] = [H
+
][OH
-
]
K
H2O
: Tích số ion của nước
- Ở 25°C :
K
H2O
= 10
-14
= [H
+
][OH
-
]
- Môi trường trung tính là môi
trường trong đó :
[H
+
] = [OH
-
] = 10
-7
M
3. Ý nghóa tích số ion của nước :

a. Môi trườpng axit :
Môi trường axit là môi trường
trong đó : [H
+
] > [OH
-
]
Hay : [H
+
] > 10
-7
M
Ví dụ :
Sgk
b. Môi trường kiềm :
Là môi trường trong đó
[H
+
]≤ [OH
-
]
hay [H
+
] ≤ 10
-7
M
Kết luận :
Nếu biết [H
+
] trong dd sẽ biết

được [OH
-
] và ngược lại .
Tóm lại :
Độ axit và độ kiềm của dd có thể
đánh giá bằng [H
+
]
- Môi trường axit : [H
+
]>10
-7
M
- Môi trường kiềm :[H
+
]≤10
-7
M
- Môi trường trung tính :
[H
+
] = 10
-7
M
II. Khái niệm về pH , chất
chỉ thò axit , bazơ :
1. Khái niệm về pH :
[H
+
] = 10

-pH
M
Hay pH = -lg [H
+
]
- Môi trường axit : pH < 7

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
* Bổ xung : để xác đònh môi
trường của dd , người ta dùng
chất chỉ thò : quỳ , pp .
- Gv pha 3 dd : axit , bazơ , và
trung tính ( nước cất )
-Gv kẻ sẳn bảng và đặt câu hỏi
-Gv bổ xung : chất chỉ thò axit ,
bazơ chỉ cho phép xác đòng giá
trò pH gần đúng .
Muốn xác đònh pH người ta dùng
máy đo pH .

- Hs nghiên cứu ý nghóa của pH
trong thực tế .
- Hs dùng giấy chỉ thò axit – bazơ
vạn năng để xác đònh pH của dd
đó .
- Hs điền vào bảng các màu tương
ứng với chất chỉ thò và dd cần xác
đònh .
Môi
trường

Axit Trung
tính
kiềm
Quỳ Đo’ tím Xanh
PP Không
màu
Khôn
g màu
Hồng
- Môi trường bazơ : pH > 7
- Môi trường trung tính : pH=7
2. Chất chỉ thò axit , bazơ :
sgk
4 .Củng cố : Bài tập 1-3 / sgk .
5 . Bài tập về nhà : 4-10 / 320 sgk


Tuần 5 – tiết 9
Bài 5 : LUYỆN TẬP: AXIT – BAZƠ - MUỐI
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Củng cố khái niệm axit , bazơ theo thuyết Arêniut và thuyết Bronsted .
- Củng cố các khái niệm về chất lưỡng tính , muốoi .
- Ý nghóa của hằng số phân li axit , hằng số phân li bazơ , tích số ion của nước
2. Kỹ năng :
- Rèn luyện kỹ năng tính pH của dd axit , bazơ .
- Vận dụng thuyết axit , bazơ của Arêniut và Bronsted để xác đònh tính axit , bazơ hay lưỡng tính .
- Vận dụng biểu thức tính hằng số phan li axit , hằng số phân li bazơ , tích số ion của nước , để tính
nồng độ của H
+

và OH
-
.
- Sử dụng chất chỉ thò axit , bazơ để xác đònh môi trường của dd các chất
3. Trọng tâm :
Giải được các bài toán có liên quan đến pH
II. PHƯƠNG PHÁP :
Đàm thoại – nêu và giải quyết vấn đề
III. CHUẨN BỊ :
Hệ thống câu hỏi và bài tập
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1.Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra : Kết hợp trong quá trình luyện tập .
3. . Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoạt động 1 :
Gv soạn hệ thống câu hỏi :
- Axit là gì theo Arêniut ? theo Bronsted ? cho
ví dụ ?
- Bazơ là gì theo Arêniut ? theo Bronsted ? cho
ví dụ ?
- Chất lưỡng tính là gì ? cho ví dụ ?
- Muối là gì ? có mấy loại ? cho ví dụ ?
- Viết biểu thức tính hằng số phân li axit của
HA và hằng số phân li bazơ của S
2-
?
→ Cho biết ý nghóa và đặc điểm của hằng số
này ?

- Tích số ion của nước là gì ? ý nghóa của tích
số ion của nước ?
- Môi trường của dd được đánh giá dựa vào
nồng độ H
+
và pH như thế nào ?
- Chất chỉ thò nào thường được dùng để xác
đònh môi trường của dd ? Màu của chúng thay
I. Kiến thức cần nhớ :
Hs thảo luận theo nhóm các câu hỏi của giáo viên
đưa ra để khắc sâu các kiến thức trọng tâm của bài .
- Axit
- Bazơ
- Chất lưỡng tính .
- Muối
HA → H
+
+ A
-
K
a
=
[ ][ ]
[ ]
H A
HA
+ −
S
2-
+ H

2
O → HS
-
+ OH
-
K
b
=
2
[ ][ ]
[ ]
HS OH
S
− −
−
HS thảo luận và đại diện trả lời

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
đổi như thế nào ?
Hoạt động 2 : Bài tập
Bài 1 :Viết các biểu thức hằng số phân ly axít
K
a
và hằng số phân li bazơ K
b
của các axít và
bazơ sau : HClO , CH
3
COO
-

, HNO
2
, NH
4
+
.
Bài 2 :
a. Hòa tan hoàn toàn 2,4g Mg trong 100ml d
2
HCl 3M .Tính pH của dung dòch thu được .
b. Tính pH của dung dòch thu được sau khi
trộn 40ml dung dòch H
2
SO
4
0,25M với 60ml
dung dòch NaOH 0,5 M .
Bài 5/ 39 SGK :
Tính pH của dung dòch chứa 1,46g HCl trong
400ml
Bài 10 /35 SGK
Tính nồng độ H
+

trong các dung dòch sau :
a. CH
3
COOH 0,1 M (K
a
= 1,75 . 10

-5
) .
b. NH
3
0,1 M (K
b
= 1,80. 10
-5
) .
I. BÀI TẬP :
Bài 1 :
HClO → H
+
+ ClO
-
CH
3
COO
-
+ H
2
O → CH
3
COOH + OH
-
HNO
2
→ H
+
+NO

2
-
NH
4
+
+ H
2
O

→ NH
3
+ H
3
O
+
Học sinh dựa vào phương trình điện li , lên bảng
viết công thức K
a
, K
b
.
Bài 2 :
a. pH = 0
b. pH = 13 .
Bài 5 / 39 sgk :
n
HCl
= 1,46 / 36,5
[HCl] = n
HCl

/ 0,4
 [H
+
] => pH
4. Củng cố : Kết hợp củng cố từng phần trong quá trình luyện tập .
. Bài tập về nhà :
Bài 1 : Dung dòch axit formic 0,007M có pH = 3,0 .
a. Tính độ điện li của axit formic trong dung dòch đó ?
b.nếu hoà tan thêm 0,001mol HCl vào 1 lit dd đó thì độ điện li của axit formic tăng hay giảm ?
giải thích ?
Bài 2 : Theo đònh nghóa của Bronsted , các ion : Na
+
, NH
4
+
, CO
3
2-
, CH
3
COO
-
, HSO
4
-
, K
+
, Cl
-
, HCO

3
-

là các bazơ , lưỡng tính hay trung tính . trêncơ sở đó dự đoán các dd của từng chất cho dưới đây sẽ có
pH nhỏ hơn , lớn hơn hay bằng 7 : Na
2
CO
3
, KCl , CH
3
COONa , NH
4
Cl , NaHSO
4
?
Bài 3 : Hoà tan 6g CH
3
COOH vào nước để được 1 lit dung dòch có K
a
= 1,8 . 10
-5
.
a. tính nồng độ mol/lit của ion H
+
và tính pH của dung dòch ?
b.Tính
α
?
c.Thêm vào dd trên 0,45 mol NaCH
3

COO , tính pH của dd cuối biết V không đổi .

Tuần 5,6 – tiết 10,11
Bài 6 : PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI
TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Hiểu được các điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dòch chất điện li .
- Hiểu được các phản ứng thuỷ phân của muối .
2. Kỹ năng :
- Viết phương trình ion rút gọn của phản ứng .
- Dựa vào điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dòch các chất điện li để biết được phản ứng
có xảy ra hay không xảy ra .
3. Thái độ :
Rèn luyện tính cẩn thận và tỉ mỉ
4. Trọng tâm :
Viết được phương trình ion rút gọn của phản ứng trong dung dòch chất điện li .
II. PHƯƠNG PHÁP :
Trực quan sinh động , đàm thoại gợi mở .
III. CHUẨN BỊ :
- Dụng cụ : Giá ống nghiệm , ống nghiệm .
- Hoá chất : Dung dòch NaCl , NaNO
3
, NH
3
, Fe
2
(SO
4
)

3
, KI , Hồ tinh bột .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1.Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra :
3. Bài mới :
Hoạt động 1 : Vào bài
Bản chất của phản ứng trao đổi trong dd các chất điện li là gì ? Điều kiện xảy ra phản ứng ? ta đi tìm
hiểu bài mới .
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
Hoạt động 2 :
Điều kiện xảy ra phản ứng
- Gv làm thí nghiệm :
Cho dd BaCl
2
+ Na
2
SO
4
- Gv hướng dẫn HS viết phương
trình phản ứng dưới dạng ion và
ion rút gọn .
- Gv yêu cầu Hs viết phản ứng
phân tử , pt ion rút gọn của các
phản ứng sau :
CuSO
4
+ NaOH →
CO
2

+ Ca(OH)
2
→
=> Nhận xét về bản chất của
- Hs quan sát hiện tượng và viết
phương trình phản ứng
BaCl
2
+ Na
2
SO
4
→ BaSO
4
+ 2NaCl
- Phương trình ion rút gọn :
Ba
2
+ + SO
4
2-
→ BaSO
4
- Hs viết phương trình :
CuSO
4
+ 2NaOH →Na
2
SO
4

+
Cu(OH)
2
Cu
2+
+ 2OH
-
→ Cu(OH)
2
CO
2
+ Ca(OH)
2
→ CaCO
3
+ H
2
O
CO
2
+ Ca
2+
+ 2OH
-
→ CaCO
3
+ H
2
O
I. Điều kiện xảy ra phản

ứng trao đổi trong dd các
chất điện li :
1. Phản ứng tạo thành chất
kết tủa :
a. Thí nghiệm :
sgk
b. Giải thích :
Na
2
SO
4
→ 2Na+ + SO
4
2-
BaCl
2
→ Ba
2+
+ 2Cl
-
- Bản chất của phản ứng là :
Ba
2+
+ SO
4
2-
→ BaSO
4

- Phương trình ion rút gọn cho

biết bản chất của phản ứng

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
phản ứng ?
* Lưu ý : Chất kết tủa , chất
khí , chất điện li yếu , H2O viết
dưới dạng phân tử .
Hoạt động 3 :
- Yêu cầu Hs viết phương trình
phân tử và phương trình ion thu
gọn của phản ứng của NaOH và
HCl .
- Nêu bản chất của phản ứng ?
- Tương tự cho học sinh viết
phưong trình phân tử và ion rút
gọn của phản ứng : Mg(OH)
2 +

HCl .
- Gv làm thí nghiệm :
CH
3
COONa + HCl →
Hoạt động 4 :
- Gv làm thí nghiệm :
AgNO
3
+ HCl → AgCl + HNO
3
AgCl + NH

3
→
- Gv hướng dẫn học sinh viết
CTPT của phức chất .
- Nêu bản chất của phản ứng ?
Hoạt động 5 :
- Gv làm thí nghiệm
HCl + Na
2
CO
3
→
-Nêu bản chất của phản ứng ?
=> Bản chất của phản ứng trên
là sự kết hợp của ion Cu
2+
và
OH
-
tạo ra Cu(OH)
2
- Viết phương trình phản ứng :
NaOH + HCl → NaCl + H
2
O
H
+
+ OH
-
→ H

2
O
-Bản chất của phản ứng là tạo
thành chất điện li yếu là H
2
O
- Học sinh lên bảng viết phương
trình phản ứng
-Hs ngửi mùi của sản phẩm tạo
thành , giải thích
- Viết phương trình phản ứng
dưới dạng phân tử và ion rút
gọn
-Học sinh rút ra nhận xét .
- Học sinh quan sát , giải thích
và viết phương trình phản ứng .
→ Nêu bản chất của phản ứng .
- Hs quan sát hiện tượng , Viết
phương trình phản ứng dạng
phân tử và ion rút gọn .
→ Nêu bản chất của phản ứng .
trong dung dòch các chất điện li
2. Phương trình tạo thành chất
điện li yếu :
a. Phản ứng tạo thành nước :
* Thí nghiệm 1 :
Sgk
* Giải thích :
Thực chất của phản ứng là sự
kết hợp giữa cation H

+
và anion
OH
-
, tạo nên chất điện li yếu là
H
2
O .
b. Phản ứng tạo thành axit yếu :
* Thí nghiệm 2 :
CH
3
COONa + HCl → NaCl
+ CH
3
COOH
- Phương trình ion rút gọn :
CH
3
COO- + H+ → CH
3
COOH
- Nhận xét : Thực chất của phản
ứng là do sư kết hợp giữa cation
H
+
và anion CH
3
COO
-

tạo thành
axit yếu CH
3
COOH .
c. Phản ứng tạo thành ion phức
* Thí nghiệm :
Sgk
* Giải thích :
Phản ứng xảy ra
AgCl + NH
3
→ [Ag(NH
3
)
2
]Cl
- Phương trình ion :
AgCl + 2NH
3
→ [Ag(NH
3
)
2
]
+
+ Cl
-
- Ion [Ag(NH
3
)

2
]
+
gọi là ion
phức , điện li yếu .
3. Phản ứng tạo thành chất khí
* Thí nghiệm :
Sgk
* Giải thích :
2HCl + Na
2
CO
3
→2NaCl + H
2
O + CO
2
2H
+
+ 2Cl
-
+ 2Na
+
+ CO
3
2-
→
2Na
+
+ 2Cl

-
+ H
2
O + CO
2
- Phương trình ion rút gọn :
2H
+
+ CO
3
2-
→ H
2
O + CO
2

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
- Gv gợi ý , hướng dẫn học sinh
rút ra kết luận chung .
Hoạt động 6 :
- Gv làm thí nghiệm :
Cho quỳ tím vào dd đưng
CH
3
COONa và vào dd Fe(NO
3
)
3
-Gv nêu vấn đề : tại sao quỳ đổi
màu ? để giải thích được điều

này ta nghiên cứu sự thuỷ phân
của muối .
Hoạt động 7:
- GV hướng dẫn học sinh làm thí
nghiệm :
ng 1 : Đựng nước cất
ng 2 : Đựng dd Fe(NO
3
)
3
ng 3 : Đựng dd CH
3
COONa
ng 4 : Đựng dd NaCl .
Nhúng quỳ vào 4 ống nghiệm
trên .
Hoạt động 8:
- Gv làm thí nghiệm :
Giống thí nghiện trong hoạt
động 1
* Lưu ý : các gốc của bazơ
mạnh và axit mạnh không bò
thuỷ phân .
- Nhận xét thành phần của các
muối CH
3
COONa , Fe(NO
3
)
3

?
-Dựa vào các thí nghiệm quan
sát được và sự hướng dẫn của
giáo viên rút ra kết luận chung .
Học sinh quan sát thí nghiệm .
- Học sinh lên bảng làm thí
nghiệm
-Nhận xét :
ng 1 : Quỳ không đổi màu
ng 2 : Chuyển sang màu đỏ
ng 3 : Chuyển sang màu xanh
ng 4 : Quỳ không đổi màu .
- Học sinh dựa vào sự gợi ý của
giáo viên để giải thích .
- Lên bảng viết phương trình
thuỷ phân của ion CH
3
COO- .
- Hs làm thí nghiệm chứng minh
Fe(NO
3
)
3
có pH < 7 .
- Lên bảng viết phương trình
thuỷ phân của ion Fe
3+
.
=>CH
3

COONa là sản phẩm
giữa bazơ mạnh và axit yếu nên
có môi trường bazơ .
Kết luận :
- Phản ứng xảy ra trong dung
dòch các chất điện li là phản ứng
giữa các ion .
- Phản ứng trao đổi trong dung
dòch chất điện li chỉ xảy ra khi
có ít nhất một trong các điều
kiện sau :
* Tạo thành chất kết tủa
* Tạo thành chất khí
* Tạo thành chất điện li yếu .
II. Phản ứng thuỷ phân
của muối :
1. Khái niệm sự thuỷ phân của
muối :
Phản ứng trao đổi giữa muối
hoà tan và nước làm cho pH
biến đổi là phản ứng thuỷ phân
của muối .2. Phản ứng thuỷ
phân của muối :
a. Ví dụ 1:
- Dung dòch CH
3
COONa có
pH >7 là do :
CH
3

COONa→ Na+ + CH
3
COO
-
- Ion CH
3
COO
-
phản ứng với
nước :
CH
3
COO
-
+ H
2
O →
CH
3
COOH+ OH
-
- Các ion OH- được giải phóng
nên môi trường có pH > 7 .
b. Ví dụ 2 :
- Dung dòch Fe(NO
3
)
3
có môi
trường pH < 7 là do :

Fe(NO
3
)
3
→ Fe
3+
+ 3NO
3
-
- Ion Fe
3+
bò thuỷ phân :
Fe
3+
+ HOH → Fe(OH)
2+
+ H
+
c. Ví dụ 3 :
- Đối với dd Fe(CH
3
COO)
3
trong
nước , cả 2 ion Fe
3+
và CH
3
COO
-

đều bò thuỷ phân , môi trường
axit hay kiềm phụ thuộc vào độ
thuỷ phân của 2 ion đó .
d. Ví dụ 4 :
- Những muối như naHCO
3
,

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG
-vật với muối là sản phẩm của
axit yếu và bazơ yếu thì pH thay
đổi như thế nào ?
=> Kết luận :
Như vậy khi hoà tan một số
muối vào nước làm cho pH thay
đổi chứng tỏ có phản ứng giữa
muối với H
2
O
Hoạt động 9 :
Cho học sinh làm một số ví dụ
vân dụng
Bài 1: dung dòch các chất sau là
môi trường axit , bazơ hay trung
tính ?
NaF , Al(NO
3
)
3
, KI ?giải thích .

- Fe(NO
3
)
3
là sản phẩm của axit
mạnh và bazơ yếu nên có môi
rtường của axit .
d
2
Fe(NO
3
)
3
có pH < 7 vì:
Fe
3+
+ HOH Fe(OH)
2+
+ H
+
=>Rút ra kết luận chung .
-Lấy ví dụ cho mỗi trường hợp .
KH
2
PO
4
, K
2
HPO
4

khi hoà tan
trong nước phân li ra các ion
HCO
3-
, H
2
PO
4
-
, HPO
4
2-
, các ion
này là các chất lưỡng tính ,
chúng cũng phản ứng với H
2
O
làm biến đổi pH , môi trường
cùa dd còn phụ thuộc vào bản
chất của ion .
Kết luận :
a. Muối trung hoà tạo bởi gốc
bazơ mạnh và gốc axit yếu , khi
tan trong nước gốc axit yếu bò
thuỷ phân , môi trường của dd là
môi trường kiềm ( pH > 7 )
ví dụ : CH
3
COONa , K
2

S …
b. Muối trung hoà tạo bởi gốc
bazơ yếu và gốc axit mạnh , khi
tan trong nước , gốc bazơ bò thuỷ
phân làm cho dd có tính axit
(pH < 7 )
Ví dụ : Fe(NO
3
)
3
, NH
4
Cl , ZnBr
2
…
c. Muối trung hoà tạo bởi gốc
bazơ mạnh và gốc axit mạnh ,
khi tan trong nước không bò thuỷ
phân , môi trường của dung dòch
vẫn trung tính ( pH = 7 )
Ví dụ :
NaCl , KNO3 , KI …
4 Củng cố : Dùng bài tập 2/28 sgk để củng cố tiết học .
Bài tập về nhà :
1 → 8 / 29 sgk

Tuần 6 – Tiết 12
Bài 7 : LUYỆN TẬP : PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI TRONG
DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :
Củng cố kiến thức về phản ứng trao đổi xảy ra trong dung dòch các chất điện li
2. Kỹ năng :
Rèn luyện kỹ năng viết phương trình phản ứng dưới dạng ion và ion rút gọn .
3. Trọng tâm :
Viết phương trình dạng phân tử và ion rút gọn
II. PHƯƠNG PHÁP :
Đàm thoại , nêu vấn đề
III. CHUẨN BỊ :
Hệ thống câu hỏi và bài tập .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1. Ổn đònh lớp
2. Kiểm tra :
3. Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ
Hoạt động 1 :
Giáo viên đặt hệ thống câu hỏi :
- Điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dòch chất
điện li là gì ? cho ví dụ ?
- Phản ứng thuỷ phân của muối là gì ? những
trường hợp nào xảy ra phản ứng thuỷ phân ?
- Phương trình ion rút gọn có ý nghóa gì ? nêu
cách viết phương trình ion rút gọn ?
Hoạt động 2:
Hướng dẫn Hs giải các bài tập SGK
Bài 1 : Viết phương trình ion rút gọn của các
phản ứng sau (nếu có) xảy ra trong dung dòch :
a. MgSO
4
+ NaNO

3

b. Pb(NO
3
)
2
+ H
2
S
c. Pb(OH)
2
+ NaOH
I. CÁC KIẾN THỨC CẦN NHỚ :
1. Phản ứng trao đổi trong dung dòch các chất
điện li chỉ xảy ra khi có ít nhất một trong các điều
kiện sau :
a. Tạo thành chất kết tủa
b. Tạo thành chất điện li yếu .
c. Tạo thành chất khí .
2. Phản ứng thuỷ phân của muối là phản ứng trao
đổi ion giữa muối hoà tan và nước làm cho pH
biến đổi . Chỉ những muối chứa gốc axit yếu hoặc
gốc bazơ yếu mới bò thuỷ phân .
3. Phương trình ion rút gọn cho biết bản chất của
phản ứng trong dung dòch các chất điện li . Trong
phương trình ion rút gọn của phản ứng , người ta
lượt bỏ những ion không tham gia phản ứng , còn
những chất kết tủa , chất điện li yếu , chất khí
được giữ nguyên dưới dạng phân tử .
II. BÀI TẬP :

Bài 1 :
Học sinh lên bảng viết phương trình phản
ứng .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ
d. Na
2
SO
3
+ H
2
O
e .Cu(NO
3
)
2
+ H
2
O
g. AgBr
2
+ Na
2
S
2
O
3
→ [Ag(S
2
O

3
)
2
]
3-
h.Na
2
SO
3
+HCl
i.Ca(HCO
3
)
2
+ HCl .
Bài 2: Hãy chọn những ý đúng .
Phản ứng trao ion trong dung dòch các chất điện
li chỉ xảy ra khi :
a. Các chất tham gia phản ứng phải là chất dễ
tan .
b. Một số ion trong dung dòch kết hợp được với
nhau làm giảm nồng độ của chúng
c. Tạo thành ít nhất một chất điện ly yếu hoặc
chất ít tan .
d. Các chất tham gia phản ứng phải là những
chất điện li mạnh .
.Bài 3 :Rau qủa khô được bảo quản bằng khí
SO
2
thường chứa một lượng nhỏ hợp chất có gốc

SO
3
2-
. Để xác đònh sự có mặt ion SO
-2
3
trong hoa
qủa ,một học sinh ngâm một ít qủa đậu trong
nước .Sau một thời gian lọc lấy dung dòch rồi
cho tác dụng với dung dòch H
2
O
2
(chất oxy
hóa ) , sau đó cho tác dụng tiếp với dung dòch
BaCl
2
.Viết các phương trình ion rút gọn thể
hiện các qúa trình xãy ra .
Bài 4 : Những hóa chất sau thường được dùng
trong công việc nội trợ : muối ăn ;giấm ; bột nở
NH
4
HCO
3
;phèn chua K
2
SO
4
.Al

2
(SO
4
)
3
.24H
2
O ;
muối iốt (NaCl+KI) . Hãy dùng các phản ứng
các phản ứng hóa học để phân biệt chúng .Viết
phương trình ion rút gọn của các phản ứng .
Bài 5 : Hòa tan hoàn toàn 0,1022g một muối
kim loại hóa trò hai MCO
3
trong 20ml dung dòch
HCl 0,08M .Để trung hòa HCl dư cần 5,64ml
dung dòch NaOH 0,1M .Tìm xem M là kim loại
gì .
Bài 2 :
ĐS : b , c
Bài 3 :
Các phản ứng xảy ra :
SO
-2
3
+ H
2
O
2
→ SO

4
2
- + H
2
O .
SO
4
2-
+ Ba
2+
→ BaSO
4
.↓
Bài 4 :
Hoà tan các hóa chất vào nước , thu được các
dung dòch :
Cl
-
+ Ag
+
→ AgCl↓
2CH
3
COOH +CaCO
3
→ Ca(CH
3
COO)
2
+H

2
O +CO
2
↑
NH
4
HCO
3
+ NaOH → NaHCO
3
+ H
2
O + NH
3
.↑
( khí ,mùi khai
Dùng NaOH : đầu tiên xuất hiện kết tủa trắng
sau đó tan khi dư NaOH
2I
-
+ H
2
O
2
→ I
2
+ 2OH
-
.
I

2
xuất hiện làm hồ tinh bột có màu xanh .
Bài 5 :
MCO
3
+ 2HCl → MCl
2
+ H
2
O + CO
2
↑.
NaOH + HCl → NaCl + H
2
O.
n
NaOH
n
HCl
→ n
HClphản ứng
→ n
MCO3
→ M
MCO3
= 179.→ M= 137 .(Ba)

4.Củng cố :
Kết hợp trong quá trình luyện tập .
5. Bài tập về nhà : 6-10 trang 31