TƯ TƯỞNG VỀ QUYỀN CON NGƯỜI

BÌA | 1

TƯ TƯỞNG VỀ QUYỀN CON NGƯỜI
(Tuyển tập tư liệu thế giới và Việt Nam)


2 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI






















GIỚI THIỆU | 3
KHOA LUẬT ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU QUYỀN CON NGƢỜI,
QUYỀN CÔNG DÂN (CRIGHTS)




TƯ TƯỞNG
VỀ QUYỀN CON
NGƯỜI
(TUYỂN TẬP TƯ LIỆU THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM)


(Sách chuyên khảo)









4 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
NHÀ XUẤT BẢN LAO ĐỘNG - XÃ HỘI
GIỚI THIỆU | 5

Tuyển chọn, sắp xếp tƣ liệu và giới thiệu:
LÃ KHÁNH TÙNG – VŨ CÔNG GIAO – NGUYỄN ANH TUẤN

Cuốn sách này đƣợc xuất bản trong khuôn khổ
Chƣơng trình Quản trị Nhà nƣớc và Cải cách hành chính
- trụ cột Quản trị Nhà nƣớc, hợp phần 3 -
hợp tác giữa Việt Nam và Đan Mạch giai đoạn 2007 – 2011.

This book is developed
in the Good Governance and Public Administration Reform Programme -
Governance Pillar, component 3 – between Vietnam and Denmark 2007 – 2011.

6 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI



GIỚI THIỆU
hân quyền là một phạm trù đa diện, kết tinh những giá trị cao đẹp trong
nền văn hóa của tất cả các dân tộc. Đây không chỉ là ―ngôn ngữ chung‖
mà còn là ―sản phẩm chung‖, và ―mục tiêu chung‖ của mọi quốc gia, dân tộc trên
thế giới.
Những tiêu chuẩn quốc tế về nhân quyền hiện đang đƣợc các quốc gia tự
nguyện tuân thủ hiện nay là kết quả của một quá trình phấn đấu lâu dài. Cùng với
lịch sử loài ngƣời, nhận thức và tƣ tƣởng của nhân loại về quyền con ngƣời cũng
liên tục phát triển. Khởi đầu là những ý tƣởng sơ khai về nhân phẩm và tự do,
dần hình thành nên khái niệm và các chuẩn mực quốc gia, rồi chuẩn mực quốc tế
về nhân quyền. Tuy nhiên, do sự khác biệt về văn hóa, lịch sử và các điều kiện
chính trị, kinh tế, xã hội, nhiều khía cạnh lý luận, pháp lý và thực tiễn về nhân
quyền hiện vẫn còn đƣợc tranh cãi. Việc tìm hiểu nhận thức và tƣ tƣởng về quyền
con ngƣời của nhân loại thể hiện trong các nền văn hóa khác nhau, ở những thời
kỳ khác nhau sẽ góp phần giúp chúng ta có một cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề

rộng lớn và phức tạp này.
Từ trƣớc đến nay ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về quyền
con ngƣời, tuy nhiên chƣa có công trình nào tập trung giới thiệu một cách toàn
diện lịch sử phát triển của nhận thức và tƣ tƣởng về quyền con ngƣời của nhân
loại cũng nhƣ của dân tộc Việt Nam. Vì vậy, với sự cố gắng của tập thể tác giả là
những chuyên gia, giảng viên về quyền con ngƣời đang làm việc trong và ngoài
Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, chúng tôi tập hợp, sắp xếp và giới thiệu
N
GIỚI THIỆU | 7
các tƣ liệu để hình thành cuốn sách này, với mục đích góp phần khỏa lấp khoảng
trống đã nêu, phục vụ nhu cầu giảng dạy và nghiên cứu về quyền con ngƣời ngày
càng cao ở nƣớc ta.
Cuốn sách gồm hai phần: Phần I - tuyển chọn những văn kiện, đoạn trích và
tuyên bố mà chúng tôi cho rằng mang tính chất tiêu biểu, phản ánh nhận thức và
tƣ tƣởng của nhân loại về nhân quyền, đƣợc sắp xếp theo trình tự lịch sử; Phần II
- bao gồm những đoạn trích và tác phẩm mà theo chúng tôi phản ánh rõ nét tƣ
tƣởng về nhân quyền trong lịch sử của dân tộc Việt Nam. Cấu trúc hai phần của
sách chỉ nhằm mục đích thuận lợi cho công việc nghiên cứu, không có nghĩa lịch
sử Việt Nam là một phần tách rời của lịch sử nhân loại xét trên phƣơng diện tƣ
tƣởng nhân quyền.
Cuốn sách chứa đựng một khối lƣợng khá lớn tƣ liệu, tuy nhiên đây hoàn toàn
không phải là một cuốn bách khoa toàn thƣ về nhân quyền. Thêm vào đó, do
những giới hạn về nguồn lực và thời gian, chắc chắn cuốn sách này vẫn còn
những hạn chế, sai sót nhất định. Chúng tôi mong nhận đƣợc những ý kiến đóng
góp của bạn đọc để tiếp tục chỉnh lý, bổ sung, làm cuốn sách hoàn thiện hơn
trong những lần tái bản sau.
Hà Nội, tháng 3 năm 2011
KHOA LUẬT, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU QCN & QCD
8 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI

MỤC LỤC

PHẦN I
TƯ TƯỞNG VỀ QUYỀN CON NGƯỜI TRONG LỊCH SỬ NHÂN LOẠI 10
I. Tƣ tƣởng nhân quyền của nhân loại trong thời kỳ Cổ đại và Trung đại . 12
Giới thiệu 12
Quyền con ngƣời trong kinh điển của các tôn giáo lớn 13
Quyền con ngƣời trong một số văn bản pháp luật thời cổ đại 48
Quyền con ngƣời trong tác phẩm của một số nhà tƣ tƣởng nổi tiếng thời
cổ đại 65
II. Tƣ tƣởng nhân quyền của nhân loại trong thời kỳ Khai sáng đến thế kỷ
XIX 105
Giới thiệu 105
Quyền con ngƣời trong một số văn bản pháp luật nổi tiếng thời kỳ này
106
Quyền con ngƣời trong tác phẩm của một số nhà tƣ tƣởng nổi tiếng thời
kỳ này 123
III. Tƣ tƣởng nhân quyền của nhân loại trong thế kỷ XX
285
Giới thiệu 285
MỤC LỤC | 9
Quyền con ngƣời trong tác phẩm của một số nhà tƣ tƣởng và nhà cách
mạng nổi tiếng
từ đầu thế kỷ đến trƣớc 1945 286
Quyền con ngƣời trong một số văn bản pháp luật và tác phẩm
của một số nhà tƣ tƣởng nổi tiếng từ sau 1945 352


PHẦN II
TƯ TƯỞNG VỀ QUYỀN CON NGƯỜI TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM 495

I. Con ngƣời trong truyền thống văn hóa Việt Nam 496
Giới thiệu 496
Tƣ tƣởng tôn trọng con ngƣời và đề cao các giá trị đạo đức tốt đẹp
trong văn học dân gian Việt Nam 497
Tƣ tƣởng về quyền con ngƣời trong tác phẩm của một số danh nhân văn
hóa
thời kỳ Trung đại ở Việt Nam 503
Tƣ tƣởng nhân quyền trong tập quán và pháp luật Việt Nam thời phong
kiến 520
II. Tƣ tƣởng về quyền con ngƣời ở Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX,
đầu thế kỷ XX 558
Giới thiệu 558
III. Quyền con ngƣời trong một số văn bản pháp luật quan trọng của Việt
Nam 681
Hiến pháp 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001) (trích) 681
Bộ luật Dân sự 2005 (trích) 689
Bộ luật Tố tụng Dân sự 2004 (trích) 697
Bộ luật Hình sự 1999 (trích) 707
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, 2009 716
Bộ luật Tố tụng Hình sự, 2003 (trích) 717
Nguồn tài liệu chính 730
10 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
PHẦN I
TƯ TƯỞNG VỀ QUYỀN CON
NGƯỜI
TRONG LỊCH SỬ NHÂN LOẠI

Tranh “Hành trình muối của Mahatma Gandhi” (Mahatma Gandhi's Salt March)
minh họa cảnh Gandhi dẫn đầu phong trào tuần hành vào tháng 3 năm 1930. Ông
đã phát động chiến dịch phản đối thuế muối (được gọi là Hành trình muối). Hàng

nghìn người dân Ấn Độ, do ông dẫn đầu, đã đi bộ 400 km từ Ahmedabad đến bờ
biển Dandi để lấy muối. Chính quyền Anh đã bắt giam hơn 60.000 người. Tuy nhiên,
MỤC LỤC | 11
cuối cùng chính quyền buộc phải chấp nhận thương lượng với Gandhi. (Nguồn:
lassiwithlavina.com).
12 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
1.
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN
CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ
CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI
GIỚI THIỆU
Mặc dù sự tồn tại của con ngƣời đã đƣợc chứng minh là cách nay hàng triệu
năm, nhƣng con ngƣời hiện đại (con ngƣời tinh khôn -
homo sapiens
) mới chỉ
xuất hiện cách nay mấy trăm ngàn năm.
Kể cả khi con ngƣời hiện đại xuất hiện, cũng phải một thời gian dài sau đó mới
nảy sinh tôn giáo. Tôn giáo đòi hỏi một trình độ nhận thức tƣơng đối cao của con
ngƣời, bởi nó là sản phẩm của tƣ duy trừu tƣợng trong một đời sống xã hội ổn định.
Nhiều nhà khoa học khẳng định tôn giáo chỉ mới ra đời khoảng 45.000 năm trƣớc
đây, bắt đầu bằng những hình thức tín ngƣỡng sơ khai nhƣ thờ vật tổ (
tôtem
). Các
tôn giáo lớn trên thế giới hiện nay ra đời muộn hơn và vào những thời điểm khác
nhau. Phật giáo xuất hiện từ thế kỷ VI trƣớc Công nguyên ở miền bắc Ấn Độ, Ki-tô
giáo (Cơ Đốc giáo) đƣợc biết đến từ thế kỷ thứ I sau Công nguyên, Hồi giáo ra đời
vào thế kỷ thứ VII sau Công nguyên tại bán đảo Ả-rập. Cho dù có sự khác nhau
trong việc giải thích nguồn gốc của loài ngƣời, các tôn giáo đều có nhiều tƣ tƣởng,
giáo luật thể hiện sự tôn trọng phẩm giá con ngƣời, bảo vệ con ngƣời, đặc biệt là
những nhóm ngƣời yếu thế (phụ nữ, trẻ em, ngƣời già, ngƣời khuyết tật…) và đề cao

sự bình đẳng Đây có thể coi là những tƣ tƣởng đầu tiên của nhân loại có tính hệ
thống và nội dung rõ ràng về quyền con ngƣời.
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 13
Theo tiến trình lịch sử, các quốc gia cũng hình thành và ban hành pháp luật
làm phƣơng tiện cai trị. Các bộ luật cổ xƣa nhất hiện còn lƣu giữ đƣợc đến ngày
nay, ví dụ nhƣ Luật Hammurabi, Luật Manu, Luật Kautilya, Luật Asoka bên
cạnh các giá trị quan trọng về lịch sử, văn hóa, pháp lý, cũng phản ánh nhận thức
và quan niệm về công bằng, giá trị của nhân phẩm, và các quyền lợi chính đáng
của con ngƣời.
Cả ở phƣơng Đông và phƣơng Tây, trong thời kỳ cổ đại đã có nhiều nhà tƣ
tƣởng có ảnh hƣởng lớn đến văn minh của nhân loại mà học thuyết của họ đều ít
hoặc nhiều, trực tiếp hoặc gián tiếp, thể hiện sự coi trọng các quyền và tự do của
cá nhân. Ví dụ, ở phƣơng Đông có thể kể đến Đức Phật, Khổng Tử, Mạnh Tử
còn ở phƣơng Tây, ta không thể bỏ qua các triết gia Socrates, Aristotle
QUYỀN CON NGƯỜI TRONG KINH ĐIỂN
CỦA CÁC TÔN GIÁO LỚN
1. Kinh Thánh Do Thái (Cựu Ước, thế kỷ VII TCN)
1

Tiểu dẫn
Cựu Ƣớc (Old Testament), còn đƣợc gọi là Kinh thánh Do Thái (Hebrew Bible), là
phần đầu của toàn bộ Kinh thánh của Ki-tô giáo. Cựu Ƣớc đƣợc sắp xếp thành các
phần khác nhau nhƣ luật pháp, lịch sử, thi ca và tiên tri. Tất cả các sách này đều
đƣợc viết trƣớc thời điểm sinh ra của Chúa Giê-xu - ngƣời mà cuộc đời và tƣ tƣởng
là trọng tâm của Tân Ƣớc. Tín đồ Ki-tô giáo (còn gọi là Cơ Đốc giáo hoặc Thiên
Chúa giáo) gọi là Cựu Ƣớc vì họ tin rằng nay đã có một giao ƣớc mới đƣợc thiết lập
giữa Thiên Chúa và loài ngƣời sau khi Giê-xu ngƣời Nazareth đến thế gian. Tuy
nhiên, Do Thái giáo không công nhận Tân Ƣớc, cũng không chấp nhận Cựu Ƣớc
nhƣ là tên gọi thay thế cho Tanakh (Kinh thánh Do Thái), cho dù nhiều ngƣời Do
Thái chấp nhận Chúa Giê-xu là một nhân vật lịch sử hoặc là môn đệ của một giáo sƣ

truyền khẩu Do Thái giáo.

Mười điều răn của Chúa


1
C{c đoạn trích trong mục n|y lấy trong
Kinh Thánh - Cựu Ước và Tân Ước
, NXB Thuận Hóa,
1995.
14 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
Bấy giờ, Đức Chúa Trời phán những lời này, rằng: ta là Giê-hô-va Đức Chúa
Trời ngƣơi, đã rút ngƣơi ra khỏi xứ Ê- díp-tô, là nhà nô lệ.
Trƣớc mặt ta, ngƣơi chớ có các thần khác.
Ngƣơi chớ làm tƣợng chạm cho mình, cũng chớ làm tƣợng nào giống những vật
trên trời cao kia, hoặc nơi đất thấp này, hoặc trong nƣớc, dƣới đất. Ngƣơi chớ quì
lạy trƣớc các hình tƣợng đó và

cũng đừng hầu việc chúng nó; vì ta là Giê-hô-va
Đức Chúa Trời ngƣơi. Tức là Đức Chúa Trời kỵ - tà, hễ ai ghét ta, ta sẽ nhân tội tổ
phụ phạt lại con cháu đến ba bốn đời, và sẽ

làm ơn đến ngàn đời cho những kẻ yêu
mến ta và giữ các điều ta răn.
Ngƣơi chớ lấy danh Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngƣời mà làm chơi, vì Đức
Giê-hô-va chẳng cầm bằng vô tội kẻ nào lấy danh Ngài mà làm chơi.
Hay nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngƣơi hãy làm hết công việc của
mình trong sáu ngày; nhƣng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của
Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngƣơi: trong ngày đó, ngƣơi, con trai, con gái, tôi trai tớ
gái, súc-vật của ngƣơi, hoặc khách ngoại-bang ở trong nhà ngƣơi, đều chớ làm

công việc chi hết; vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển và
muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thi Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã
ban phƣớc cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh.
Hãy hiếu-kính cha mẹ ngƣơi, hầu cho ngƣơi đƣợc sống lâu trên đất mà Giê-
hô-va Đức Chúa Trời ngƣơi ban cho.
Ngƣơi chớ giết ngƣời.
Ngƣơi chớ phạm tội tà dâm.
Ngƣơi chớ trộm cƣớp.
Ngƣơi chớ nói chứng dối cho kẻ lân cận mình.
Ngƣơi chớ tham nhà kẻ 1ân cận ngƣơi, cũng đừng tham vợ ngƣời, hoặc tôi
trai tớ gái, bò, lừa, hay là vật chi thuộc về kẻ lân cận ngƣơi.
Về sự công bằng và các nhóm yếu thế
Tội sát nhân
Kẻ nào đánh chết một ngƣời, sẽ bị xử tử. Nhƣợc bằng kẻ đó chẳng phải mƣu
giết, nhƣng vì Đức Chúa Trời đã phú ngƣời bị giết vào tay kẻ đó, thì ta sẽ lập cho
ngƣơi một chỗ đặng kẻ giết ngƣời ẩn thân.
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 15
Còn nhƣợc bằng kẻ nào dấy lên cùng ngƣời lân cận mà lập mƣu giết ngƣời,
thì dẫu rằng nó núp nơi ban thờ ta, ngƣơi cũng bắt mà giết đi.
Kẻ nào đánh cha hay mẹ mình sẽ bị xử tử.
Kẻ nào bắt ngƣời và bán, hoặc giữ lại trong tay mình, sẽ bị xử tử.
Kẻ nào mắng cha hay mẹ mình sẽ bị xử tử.
Khi hai ngƣời đánh lộn nhau, ngƣời này đánh ngƣời kia bằng đá hay là cú
đấm, không đến đỗi phải chết, nhƣng phải nằm liệt giƣờng, nếu đứng dậy chống
gậy đi ra ngoài đƣợc, ngƣời đánh đó sẽ đƣợc tha tội nhƣng phải đền tiền thiệt hại
trong mấy ngày nghỉ, và nuôi cho đến khi lành mạnh.
Khi ngƣời chủ lấy gậy đánh đầy tớ trai hay gái của mình và chết liền theo tay,
thì chắc phải bị phạt. Song nếu đầy tớ trai hay gái còn sống một hai ngày, ngƣời
chủ khỏi tội, vì nó vốn là tài sản của chủ.
Nếu ngƣời ta đánh nhau, đụng nhằm một ngƣời đàn bà có thai, làm cho bị sảy,

nhƣng chẳng bị sự hại chi khác, thì kẻ đánh nhằm đó phải bồi thƣờng theo lời
chồng ngƣời sẽ định, và trả tiền trƣớc mặt quan án.
Báo phục hình
Còn nếu có sự hại chi, thì ngƣời sẽ lấy mạng thƣờng mạng, lấy mắt thƣờng mắt,
lấy răng thƣờng răng, lấy tay thƣờng tay, lấy chân thƣờng chân, lấy phỏng thƣờng
phỏng, tay bầm thƣờng bầm, lấy thƣơng thƣờng thƣơng.
Sự rủi ro, điều thiệt hại
Nếu ai đánh nhằm con mắt đầy tớ trai hay gái của mình làm cho mù đi thì hãy
tha nó ra tự do vì cớ mất con mắt.
Nếu ai làm rụng một răng của đầy tớ trai hay gái của mình, thì hãy tha nó ra tự
do, vì cớ mất một răng.
Luật trộm cắp
Ví ai bắt trộm bò hay chiên, rồi giết hoặc bán đi, thì phải bồi thƣờng năm con
bò cho một con, và bốn con chiên cho một con. Nếu kẻ trộm đƣơng cạy cửa mà
bị bắt và đánh chết đi, thì kẻ đánh chết chẳng phải tội sát nhân. Song nếu đánh
chết trong khi mặt trời đã mọc rồi, thì bị tội sát nhân. Kẻ trộm phải bồi thƣờng,
bằng chẳng có chi, thì sẽ bị bán vì tội trộm cắp. Nếu vật mà kẻ trộm đã lấy, hoặc
bò, lừa hay chiên, hãy còn thấy sống trong tay, thì kẻ trộm phải bồi thƣờng gấp
hai.
16 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
Luật về sự hư hại
Ngộ ai làm hƣ hại trong ruộng hay là vƣờn nho, thả súc vật mình vào ăn trong
ruộng ngƣời khác, thì ai đó phải lấy hoa lợi tốt nhất của ruộng hay là vƣờn nho
nhà mình mà bồi thƣờng.
Nếu lửa nó đốt bụi gai và cháy lan qua lúa đã bó, mùa màng, hay là đồng
ruộng, thì kẻ nổi lửa đó phải bồi thƣờng trọn mọi vật đã bị cháy.
Luật về sự gian trá
Khi ai giao tiền bạc hay đồ vật cho kẻ lân cận mình giữ, rủi bị trộm cắp tại
nhà kẻ lân cận đó, nếu tên trộm đã bị bắt đƣợc, thì nó phải thƣờng gấp hai. Nếu
kẻ trộm không bị bắt đƣợc, thì chủ nhà cho gởi phải dẫn đến trƣớc mặt Đức Chúa

Trời, đặng thề rằng mình chẳng hề đặt tay vào tài vật của kẻ lân cận mình.
Bổn phận đối với người ngoại bang, đàn bà góa, người nghèo khổ
Ngƣơi chớ nên bạc đãi khách ngoại bang, và cũng chẳng nên hà hiếp họ. Vì
các ngƣơi đã làm khách kiều ngụ tại xứ Ê-díp-tô.
Các ngƣơi chớ ức hiếp một ngƣời góa bụa hay là một kẻ mồ côi nào. Nếu ức
hiếp họ, và họ kêu van ta, chắc ta sẽ nghe tiếng kêu của họ; cơn nóng giận ta
phừng lên, sẽ lấy gƣơm giết các ngƣơi, thì vợ các ngƣơi sẽ trở nên goá bụa, và
con các ngƣơi sẽ mồ côi.
Trong dân ta có kẻ nghèo nàn ở cùng ngƣơi. Nếu ngƣơi cho ngƣời mƣợn tiền,
chớ xử với họ nhƣ ngƣời cho vay, và cũng chẳng nên bắt họ vâng lời. Nếu ngƣơi
cầm áo xống của kẻ lân cận mình làm của tin, thì phải trả cho họ trƣớc khi mặt
trời lặn; vì là đồ chỉ có che thân, là áo xống che đậy da mình; ngƣời lấy chi mà
ngủ? Nếu ngƣời đến kêu van ta, tất ta sẽ nghe lời ngƣời, vì ta là Đấng hay thƣơng
xót.
Các luật pháp đặng giữ công bình
Ngƣơi chớ đồn huyễn; cũng chớ hùa cùng kẻ hung ác đặng làm chứng dối.
Ngƣơi chớ hùa đảng đông đặng làm quấy; khi ngƣơi làm chứng trong việc
kiện cáo, chớ nên theo bên phe đông mà phạm sự công bình.
Ngƣơi chớ tƣ vị kẻ nghèo trong việc kiện cáo.
Nhƣợc bằng ngƣơi gặp bò hay lừa của kẻ thù nghịch mình đi lạc, thì buộc
phải đem về cho họ.
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 17
Ngộ ngƣơi thấy lừa của kẻ ghét mình chở nặng phải quỵ, chớ có bỏ ngơ, phải
cứu nó.
Trong việc kiện cáo, ngƣơi chớ phạm quyền lợi của ngƣời nghèo ở giữa vòng
ngƣơi. Ngƣơi phải tránh xa các lời giả dối; chớ giết kẻ vô tội và kẻ công bình, vì ta
chẳng dễ tha kẻ gian ác đâu. Ngƣơi chớ nhận của hối lộ, vì của hối lộ làm mờ mắt
ngƣời thƣợng tri, và làm mất duyên do của kẻ công bình.
Ngƣơi chớ hiếp đáp ngƣời ngoại bang, vì các ngƣơi đã kiều ngụ tại xứ Ê-díp-
tô, chính các ngƣơi hiểu biết lòng khách ngoại bang là thế nào.

2. Kinh thánh Tân Ước
2

Tiểu dẫn:
Kinh Thánh Tân Ƣớc (New Testament), thƣờng đƣợc gọi là Tân Ƣớc, là phần
cuối của Kinh Thánh Ki-tô giáo, đƣợc viết bằng tiếng
Hy Lạp
bởi nhiều tác giả
vô danh trong khoảng từ năm 45 đến trƣớc năm 140 sau Công nguyên (sau
Cựu Ƣớc). Từ Tân Ƣớc đƣợc dịch từ tiếng Latinh Novum Testamentum, nghĩa
là "Giao ƣớc mới", lúc đầu đƣợc Kitô hữu dùng để miêu tả mối tƣơng giao
giữa họ và Thiên Chúa, về sau đƣợc dùng để chỉ một tuyển tập gồm 27 sách.

Tin mừng theo Thánh Mát-thêu (Matthew)
Tám mối Phúc
Thấy đám đông, Đức Giê-xu lên núi. Ngƣời ngồi xuống, các môn đệ đến gần
bên. Ngƣời mở miệng dạy họ rằng:
―Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó,
vì Nƣớc Trời là của họ.
Phúc thay ai hiền lành,
vì họ sẽ đƣợc Đất Hứa làm gia nghiệp.
Phúc thay ai sầu khổ,
vì họ sẽ đƣợc Thiên Chúa ủi an.
Phúc thay ai khát khao nên ngƣời công chính,
vì họ sẽ đƣợc Thiên Chúa cho thỏa lòng.


2
C{c đoạn trích trong mục n|y lấy trong
Kinh Thánh - Cựu Ước và Tân Ước

, NXB Thuận Hóa,
1995.
18 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
Phúc thay ai xót thƣơng ngƣời,
vì họ sẽ đƣợc Thiên Chúa xót thƣơng .
Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch,
vì họ sẽ đƣợc nhìn thấy Thiên Chúa.
Phúc thay ai xây dựng hòa bình,
vì họ sẽ đƣợc gọi là con Thiên Chúa.
Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính,
vì Nƣớc Trời là của họ.
Phúc thay anh em khi vì Thầy
mà bị ngƣời ta xỉ vả, bách hại
và vu khống đủ điều xấu xa.
Anh em hãy vui mừng hớn hở,
vì phần thƣởng
dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.
Quả vậy, các ngôn sứ là những ngƣời đi trƣớc anh em cũng bị ngƣời ta bách
hại nhƣ thế.
Muối cho đời và ánh sáng cho trần gian
Chính anh em là muối cho đời. Nhƣng muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó
cho mặn lại? Nó đã thành vô dụng, thì chỉ còn việc quăng ra ngoài cho ngƣời ta
chà đạp thôi.
Chính anh em là ánh sáng cho trần gian. Một thành xây trên núi không tài nào
che giấu đƣợc. Cũng chẳng có ai thắp đèn lên rồi lại đặt bên dƣới cái thùng,
nhƣng đặt trên đế, và nó soi sáng cho mọi ngƣời trong nhà. Cũng vậy, ánh sáng
của anh em phải chiếu giãi trƣớc mặt thiên hạ, để họ thấy những công việc tốt
đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em, Đấng ngự trên trời.
Đức Giê-xu kiện toàn Luật Mô-sê
Anh em đừng tƣởng Thầy đến để bãi bỏ Luật Mô-sê hoặc lời các ngôn sứ.

Thầy đến không phải là để bãi bỏ, nhƣng là để kiện toàn. Vì, Thầy bảo thật
anh em, trƣớc khi trời đất qua đi, thì một chấm một phết trong Lề Luật cũng
không thể qua đi đƣợc, cho đến khi mọi sự đƣợc hoàn thành. Vậy ai bãi bỏ dù
chỉ là một trong những điều răn nhỏ nhất ấy, và dạy ngƣời ta làm nhƣ thế, thì
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 19
sẽ bị gọi là kẻ nhỏ nhất trong Nƣớc Trời. Còn ai tuân hành và dạy làm nhƣ
thế, thì sẽ đƣợc gọi là lớn trong Nƣớc Trời.
Đức công chính của người môn đệ
Vậy, Thầy bảo cho anh em biết, nếu anh em không ăn ở công chính hơn các
kinh sƣ và ngƣời Pha-ri-sêu, thì sẽ chẳng đƣợc vào Nƣớc Trời.
Đừng giận ghét
Anh em đã nghe Luật dạy ngƣời xƣa rằng:
Chớ giết người.
Ai giết ngƣời, thì
đáng bị đƣa ra tòa. Còn Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: ai giận anh em mình,
thì phải bị đƣa ra tòa. Ai mắng anh em mình là đồ ngốc, thì phải bị đƣa ra trƣớc
Thƣợng Hội Đồng. Còn ai chửi anh em mình là quân phản đạo, thì phải bị lửa
hỏa ngục thiêu đốt. Vậy, nếu khi anh sắp dâng lễ vật trƣớc bàn thờ, mà sực nhớ
có ngƣời anh em đang có chuyện bất bình với anh, thì hãy để của lễ lại đó trƣớc
bàn thờ, đi làm hòa với ngƣời anh em ấy đã, rồi trở lại dâng lễ vật của mình. Anh
em hãy mau mau dàn xếp với đối phƣơng, khi còn đang trên đƣờng đi với ngƣời
ấy tới cửa công, kẻo ngƣời ấy nộp anh cho quan tòa, quan tòa lại giao anh cho
thuộc hạ, và anh sẽ bị tống ngục. Thầy bảo thật cho anh biết: anh sẽ không ra
khỏi đó, trƣớc khi trả hết đồng xu cuối cùng.
Chớ ngoại tình
Anh em đã nghe Luật dạy rằng:
Chớ ngoại tình.
Còn Thầy, Thầy bảo cho anh
em biết: ai nhìn ngƣời phụ nữ mà thèm muốn, thì trong lòng đã ngoại tình với
ngƣời ấy rồi. Nếu mắt phải của anh làm cớ cho anh sa ngã, thì hãy móc mà ném

đi; vì thà mất một phần thân thể, còn hơn là toàn thân bị ném vào hỏa ngục. Nếu
tay phải của anh làm cớ cho anh sa ngã, thì hãy chặt mà ném đi; vì thà mất một
phần thân thể, còn hơn là toàn thân phải sa hỏa ngục.
Đừng ly dị
Luật còn dạy rằng:
Ai rẫy vợ, thì phải cho vợ chứng thư ly dị.
Còn Thầy, Thầy
bảo cho anh em biết: ngoại trừ trƣờng hợp hôn nhân bất hợp pháp, ai rẫy vợ là
đẩy vợ đến chỗ ngoại tình; và ai cƣới ngƣời đàn bà bị rẫy, thì cũng phạm tội
ngoại tình.
Đừng thề thốt
Anh em còn nghe Luật dạy ngƣời xƣa rằng:
Chớ bội thề
,
nhưng hãy trọn

lời
thề với Đức Chúa.
Còn Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: đừng thề chi cả. Đừng
chỉ trời mà thề, vì trời là ngai Thiên Chúa. Đừng chỉ đất mà thề, vì đất là bệ dƣới
20 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
chân Ngƣời. Đừng chỉ Giê-ru-sa-lem mà thề, vì đó là thành của Đức Vua cao cả.
Đừng chỉ lên đầu mà thề, vì anh không thể làm cho một sợi tóc hóa trắng hay đen
đƣợc. Nhƣng hễ ―có‖ thì phải nói ―có‖, ―không‖ thì phải nói ―không‖. Thêm thắt
điều gì là do ác quỷ.
Chớ trả thù
Anh em đã nghe Luật dạy rằng:
Mắt đền mắt, răng đền răng.
Còn Thầy, Thầy
bảo anh em: đừng chống cự ngƣời ác, trái lại, nếu bị ai vả má bên phải, thì hãy

giơ cả má bên trái ra nữa. Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của anh, thì hãy
để cho nó lấy cả áo ngoài. Nếu có ngƣời bắt anh đi một dặm, thì hãy đi với ngƣời
ấy hai dặm. Ai xin, thì anh hãy cho; ai muốn vay mƣợn, thì anh đừng ngoảnh mặt
đi.
Phải yêu kẻ thù
Anh em đã nghe Luật dạy rằng:
Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù.
Còn
Thầy, Thầy bảo anh em: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngƣợc đãi
anh em. Nhƣ vậy, anh em mới đƣợc trở nên con cái của Cha anh em, Đấng ngự
trên trời, vì Ngƣời cho mặt trời của Ngƣời mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng nhƣ ngƣời
tốt, và cho mƣa xuống trên ngƣời công chính cũng nhƣ kẻ bất chính. Vì nếu anh
em yêu thƣơng kẻ yêu thƣơng mình, thì anh em nào có công chi? Ngay cả những
ngƣời thu thuế cũng chẳng làm nhƣ thế sao? Nếu anh em chỉ chào hỏi anh em mình
thôi, thì anh em có làm gì lạ thƣờng đâu? Ngay cả ngƣời ngoại cũng chẳng làm
nhƣ thế sao? Vậy
anh em hãy nên hoàn thiện,
nhƣ Cha anh em trên trời là Đấng
hoàn thiện.
Bố thí một cách kín đáo
Khi làm việc trình phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trƣơng cho
thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng đƣợc Cha của anh em, Đấng ngự
trên trời, ban thƣởng. Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, nhƣ bọn
đạo đức giả thƣờng biểu diễn trong hội đƣờng và ngoài phố xá, cốt để ngƣời ta
khen. Thầy bảo thật anh em, chúng đã đƣợc phần thƣởng rồi. Còn anh em, khi bố
thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, để việc anh em bố thí đƣợc kín đáo.
Và Cha của anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh em.
Cầu nguyện nơi kín đáo
Và khi cầu nguyện, anh em đừng làm nhƣ bọn đạo đức giả: chúng thích đứng
cầu nguyện trong các hội đƣờng, hoặc ngoài các ngã ba ngã tƣ, cho ngƣời ta thấy.

Thầy bảo thật anh em: chúng đã đƣợc phần thƣởng rồi. Còn anh em, khi cầu
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 21
nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh em, Đấng
hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ
trả công cho anh em.
Kính “Lạy Cha”
Khi cầu nguyện, anh em đừng lải nhải nhƣ dân ngoại; họ nghĩ rằng: cứ nói
nhiều là đƣợc nhận lời. Đừng bắt chƣớc họ, vì Cha anh em đã biết rõ anh em cần
gì, trƣớc khi anh em cầu xin.
Vậy, anh em hãy cầu nguyện nhƣ thế này:
―Lạy Cha chúng con là Đấng ngự trên trời,
xin làm cho danh thánh Cha vinh hiển,
triều đại Cha mau đến,
ý Cha thể hiện dƣới đất cũng nhƣ trên trời.
Xin Cha cho chúng con hôm nay
lƣơng thực hằng ngày;
xin tha tội cho chúng con
nhƣ chúng con cũng tha
cho những ngƣời có lỗi với chúng con;
xin đừng để chúng con sa chƣớc cám dỗ,
nhƣng cứu chúng con cho khỏi sự dữ.‖
Tin mừng theo thánh Mác-cô (Mark)
Các trẻ em
Ngƣời ta dẫn trẻ em đến với Đức Giê-xu, để Ngƣời chạm tay vào chúng.
Nhƣng các môn đệ xẵng giọng với chúng. Thấy vậy, Ngƣời bực mình nói với họ:
―Cứ để trẻ em đến với Thầy, đừng ngăn cấm chúng, vì Nƣớc Thiên Chúa thuộc
về những ai giống nhƣ chúng. Thầy bảo thật anh em: Ai không đón nhận Nƣớc
Thiên Chúa nhƣ một trẻ em, thì sẽ chẳng đƣợc vào‖. Rồi Ngƣời ôm lấy các trẻ
em và đặt tay chúc lành cho chúng.
Của cải

Đức Giê-xu vừa lên đƣờng, thì có một ngƣời chạy đến, quỳ xuống trƣớc mặt
22 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
Ngƣời và hỏi: ―Thƣa Thầy nhân lành, tôi phải làm gì để đƣợc sự sống đời đời
làm gia nghiệp?‖ Đức Giê-xu đáp: ―Sao anh nói tôi là nhân lành? Không có ai
nhân lành cả, trừ một mình Thiên Chúa. Hẳn anh biết các điều răn:
Chớ giết
người, chớ ngoại tình, chớ trộm cắp, chớ làm chứng gian, chớ làm hại ai
,
hãy
thờ kính cha
mẹ‖. Anh ta nói: ―Thƣa Thầy, tất cả những điều đó, tôi đã tuân giữ
từ thuở nhỏ‖. Đức Giê-xu đƣa mắt nhìn anh ta và đem lòng yêu mến. Ngƣời bảo
anh ta: ―Anh chỉ thiếu có một điều, là hãy đi bán những gì anh có mà cho ngƣời
nghèo, anh sẽ đƣợc một kho tàng trên trời. Rồi hãy đến theo tôi‖. Anh ta sa sầm
nét mặt vì lời đó, và buồn rầu bỏ đi, vì anh ta có nhiều của cải.
Đức Giê-xu rảo mắt nhìn chung quanh, rồi nói với các môn đệ: ―Những ngƣời
có của thì khó vào Nƣớc Thiên Chứa biết bao!‖. Nghe Ngƣời nói thế, các môn đệ
sững sờ. Nhƣng Ngƣời lại tiếp: ―Các con ơi, vào đƣợc Nƣớc Thiên Chúa thật khó
biết bao! Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn ngƣời giàu vào Nƣớc Thiên
Chúa‖. Các môn đệ lại càng sửng sốt hơn nữa và nói với nhau: ―Thế thì ai có thể
đƣợc cứu?‖. Đức Giê-xu nhìn thẳng vào họ và nói: ―Đối với loài ngƣời thì không
thể đƣợc, nhƣng đối với Thiên Chúa thì không phải thế, vì đối với Thiên Chúa
mọi sự đều có thể đƣợc."
Phần thưởng
Ông Phê-rô lên tiếng thƣa Ngƣời: ―Thầy coi, phần chúng con, chúng con đã
bỏ mọi sự mà theo Thầy!‖. Đức Giê-xu đáp: ―Thầy bảo thật anh em: Chẳng hề có
ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, mẹ cha, con cái hay ruộng đất, vì Thầy và vì Tin
Mừng, mà bây giờ, ngay ở đời này, lại không nhận đƣợc nhà cửa, anh em, chị
em, mẹ, con hay ruộng đất, gấp trăm, cùng với sự ngƣợc đãi, và sự sống đời đời

ở đời sau. Quả thật, nhiều kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót, còn những kẻ
đứng chót sẽ đƣợc lên hàng đầu‖.
Loan báo cuộc Thương Khó và Phục Sinh lần thứ ba.
Đức Giê-xu và các môn đệ đang trên đƣờng đến Giê-ru-sa-lem, Ngƣời dẫn
đầu các đệ tử. Các đệ tử kinh hoàng, còn những kẻ theo sau cũng sợ hãi.
Ngƣời lại kéo riêng Nhóm Mƣời Hai ra, và bắt đầu nói với họ về những điều
sắp xảy đến cho mình: ―Này chúng ta lên Giê-ru-sa-lem và Con Ngƣời sẽ bị
nộp cho các thƣợng tế và kinh sƣ. Họ sẽ lên án xử tử Ngƣời và sẽ nộp Ngƣời
cho dân ngoại. Họ sẽ nhạo báng Ngƣời, khạc nhổ vào Ngƣời, họ sẽ đánh đòn
và giết chết Ngƣời. Ba ngày sau, Ngƣời sẽ sống lại‖.
Thư của Thánh Phao-lô (Saint Paul) gửi tín hữu Cô-rin-tô (Corithians)
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 23
Những lí do chứng tỏ lòng quảng đại
Thƣa anh em, chúng tôi xin thông báo cho anh em biết ân huệ Thiên Chúa đã
ban cho các Hội Thánh ở Ma-kê-đô-ni-a. Trải qua bao nỗi gian truân, họ vẫn
đƣợc chan chứa niềm vui; giữa cảnh khó nghèo cùng cực, họ lại trở nên những
ngƣời giàu lòng quảng đại. Vì theo sức, và tôi xin làm chứng là quá sức nữa, họ
đã tự động khẩn khoản nài xin chúng tôi cho họ đƣợc phúc tham dự vào việc
phục vụ các thánh. Họ đã vƣợt quá điều chúng tôi mong ƣớc là tự hạ mình phụng
sự Chúa trƣớc, rồi phục vụ chúng tôi theo ý Thiên Chúa. Nên chúng tôi đã xin
anh Ti-tô hoàn thành công việc lạc quyên đó nơi anh em, nhƣ anh ấy đã bắt đầu
làm.
Cũng nhƣ anh em từng trỗi vƣợt về mọi mặt: về đức tin, lời giảng, sự hiểu
biết, lòng nhiệt thành trong mọi lãnh vực, và về lòng bác ái mà anh em đã học
đƣợc nơi chúng tôi, thì anh em cũng phải trỗi vƣợt về lòng quảng đại trong dịp
lạc quyên này nữa. Tôi nói thế không phải để ra lệnh cho anh em đâu. Nhƣng tôi
chỉ nêu lên lòng nhiệt thành của ngƣời khác để xem lòng yêu mến của anh em
chân thành đến mức nào. Quả thật, anh em biết Đức Giê-xu Ki-tô, Chúa chúng ta,
đã có lòng quảng đại nhƣ thế nào: Ngƣời vốn giàu sang phú quý, nhƣng đã tự ý
trở nên nghèo khó vì anh em, để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở

nên giàu có. Về điều này, tôi xin đƣa ra một ý kiến. Ý kiến đó thích hợp với anh
em, vì anh em là những ngƣời đầu tiên, chẳng những đã thực hiện công cuộc đó,
mà còn đã quyết định làm ngay năm ngoái. Vậy nay anh em hãy hoàn thành công
cuộc đó. để nhƣ anh em đã hăng hái quyết định thế nào, thì cũng tự

khả năng mà
hoàn thành nhƣ vậy. Vì khi ngƣời ta hăng hái dâng cái mình có, thì Thiên Chúa
chấp nhận; còn nếu không có thì thôi. Vấn đề không phải là bắt anh em sống eo
hẹp để cho ngƣời khác bớt nghèo khổ. Điều cần thiết là phải có sự đồng đều.
Trong hoàn cảnh hiện tại, anh em có đƣợc dƣ giả, là để giúp đỡ những ngƣời
đang lâm cảnh túng thiếu, để ra khi đƣợc dƣ giả, họ cũng sẽ giúp đỡ anh em, lúc
anh em lâm cảnh túng thiếu. Nhƣ thế, sẽ có sự đồng đều, hợp với lời đã chép:
Kẻ
được nhiều thì không dư, mà

người được ít thì không thiếu.

Ích lợi của lạc quyên
Tôi xin nói điều này:
gieo ít thì gặt ít
;
gieo nhiều thì gặt nhiều.
Mỗi ngƣời
hãy cho tùy theo quyết định của lòng mình, không buồn phiền, cũng không
miễn cƣỡng,
vì ai

vui vẻ dâng hiến, đều được Thiên Chúa yêu thương.
Vả lại,
Thiên Chúa có đủ quyền tuôn đổ xuống trên anh em mọi thứ ân huệ, để anh

24 | TƢ TƢỞNG VỀ QUYỀN CON NGƢỜI
em vừa đƣợc luôn đầy đủ mọi mặt, vừa đƣợc dƣ thừa mà làm mọi việc thiện,
theo nhƣ lời đã chép:
Kẻ

túng nghèo, Người rộng tay làm phúc
;
đức công
chính của Người tồn tại muôn đời.

Đấng cung cấp
giống cho kẻ gieo, và bánh làm của ăn nuôi dưỡng
, tất sẽ cung
cấp dƣ dật hạt giống cho anh em gieo, và sẽ làm cho đức công chính của anh em
sinh hoa kết quả dồi dào. Anh em sẽ đƣợc sung túc mọi bề để làm mọi việc thiện
một cách rộng rãi. Những việc chúng ta làm sẽ khiến ngƣời ta dâng lời cảm tạ
Thiên Chúa. Thật thế, việc phục vụ cho công ích này không những đáp ứng nhu
cầu của các thánh, mà hơn thế nữa, còn là nguồn phát sinh bao lời cảm tạ dâng
lên Thiên Chúa. Việc phục vụ này là một bằng cớ cho họ tôn vinh Thiên Chúa, vì
thấy anh em vâng phục và tuyên xƣng Tin Mừng của Đức Ki-tô, và vì thấy anh
em có lòng quảng đại, sẵn sàng chia sẻ với họ và với mọi ngƣời. Còn họ, họ sẽ
cầu nguyện cho anh em để tỏ lòng quý

mến, bởi nhận thấy ân huệ tuyệt vời Thiên
Chúa đổ xuống trên anh em. Xin cảm tạ Thiên Chúa vì phúc đức khôn tả Ngƣời
ban!
Thư của Thánh Phao-lô (Paul) gửi tín hữu Roma (Romans)
Cách thức xứng hợp để thờ phượng Thiên Chúa
Thƣa anh em, vì Thiên Chúa thƣơng xót chúng ta, tôi khuyên nhủ anh em hãy
hiến dâng thân mình để làm sống động, thánh thiện và đẹp lòng Thiên Chúa. Đó

là cách thức xứng hợp để anh em thờ phƣợng Ngƣời. Anh em đừng có rập theo
đời này, nhƣng hãy cải biến con ngƣời anh em bằng cách đổi mới tâm thần, hầu
có thể nhận ra đâu là ý Thiên Chúa, cái gì là tốt, cái gì đẹp lòng Chúa, cái gì hoàn
hảo.
Sống khiêm nhường và bác ái trong cộng đoàn
Dựa vào ân sủng Thiên Chúa đã ban cho tôi, tôi xin nói với từng ngƣời trong
anh em: đừng đi quá mức khi đánh giá mình, nhƣng hãy đánh giá mình cho đúng
mức, mỗi ngƣời tùy theo lƣợng đức tin Thiên Chúa đã phân phát cho. Cũng nhƣ
trong một thân thể, chúng ta có nhiều bộ phận, mà các bộ phận không có cùng
một chức năng, thì chúng ta cũng vậy: tuy nhiều nhƣng chỉ là một thân thể trong
Đức Ki-tô, mà ngƣời liên đới với những ngƣời khác nhƣ những bộ phận của một
thân thể. Chúng ta có những đặc sủng khác nhau, tùy theo ân sủng Thiên Chúa
ban cho mỗi ngƣời. Đƣợc ơn làm ngôn sứ, thì phải nói sao cho phù hợp với đức
tin. Đƣợc ơn phục vụ, thì phải phục vụ. Ai dạy bảo, thì cứ dạy bảo. Ai khuyên
TƯ TƯỞNG NHÂN QUYỀN CỦA NHÂN LOẠI TRONG THỜI KỲ CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI | 25
răn, thì cứ khuyên răn. Ai phân phát, thì phải chân thành. Ai chủ tọa, thì phải có
nhiệt tâm. Ai làm việc bác ái, thì hãy vui vẻ.
Lòng bác ái không đƣợc giả hình giả bộ. Anh em hãy gớm ghét điều dữ, tha
thiết với điều lành; thƣơng mến nhau với tình huynh đệ, coi ngƣời khác trọng
hơn mình; nhiệt thành, không trễ nải; lấy tinh thần sốt sắng mà phục vụ Chúa.
Hãy vui mừng vì có niềm hy vọng, cứ kiên nhẫn lúc gặp gian truân, và chuyên
cần cầu nguyện. Hãy chia sẻ với các thánh đang lâm cảnh thiếu thốn, và ân cân
tiếp đãi khách đến nhà.
Bác ái đối với mọi người, kể cả thù địch.
Hãy chúc lành cho những ngƣời bắt bớ anh em, chúc lành chứ đừng nguyền
rủa: vui với ngƣời vui, khóc với ngƣời khóc. Hãy đồng tâm nhất trí với nhau,
đừng tự cao tự đại, đừng ham thích những gì hèn mọn. Anh em đừng cho mình là
khôn ngoan, đừng lấy ác báo ác, hãy chú tâm vào những điều mọi ngƣời cho là
tốt. Hãy làm tất cả những gì anh em có thể làm đƣợc, để sống hòa thuận với mọi
ngƣời. Anh em thân mến, đừng tự mình báo oán, nhƣng hãy để cho cơn thịnh nộ

của Thiên Chúa làm việc đó, vì có lời chép: Đức Chúa phán:
Chính Ta sẽ báo
oán, chính Ta sẽ đáp từ.
Trái lại,
kẻ thù ngươi có đói, hãy cho nó ăn
;
có khát hãy
cho nó uống
;
làm như vậy, ngươi sẽ chất than hồng lên đầu nó.
Đừng để cho sự
ác thắng đƣợc mình, nhƣng hãy lấy thiện mà thắng ác.
Phục tùng chính quyền
Mỗi ngƣời phải phục tùng chính quyền, vì không có quyền bính nào mà
không bởi Thiên Chúa, và những quyền bính hiện hữu là do Thiên Chúa thiết lập.
Nhƣ vậy, ai chống đối quyền bính là chống lại trật tự Thiên Chúa đặt ra, và kẻ
nào chống lại sẽ chuốc lấy án phạt. Thật thế, làm điều thiện thì không phải sợ nhà
chức trách, có làm điều ác mới phải sợ. Bạn muốn khỏi phải sợ chính quyền ƣ?
Hãy làm điều thiện, và bạn sẽ đƣợc họ khen ngợi, vì chính quyền là ngƣời thừa
hành của Thiên Chúa để giúp bạn làm điều thiện. Nhƣng nếu bạn làm điều ác, thì
hãy sợ, vì họ mang gƣơm không phải không có lý do. Thật vậy, họ là ngƣời thừa
hành của Thiên Chúa để giáng cơn thịnh nộ của Ngƣời xuống kẻ làm điều ác. Vì
lẽ đó, cần thiết phải phục tùng, không những vì sợ bị phạt, mà còn vì lƣơng tâm.
Đó cũng là lý do khiến anh em nộp thuế: nhân viên thu thuế 1à những ngƣời
phục vụ Thiên Chúa khi chu toàn phận sự. Anh em nợ ai cái gì, thì hãy trả cho
ngƣời ta cái đó: nộp sƣu cho ngƣời đòi sƣu, trả thuế cho ngƣời đòi thuế, sợ ngƣời
phải sợ, kính ngƣời phải kính.