Phân tích đặc điểm chung của các hoạt động trung gian thương mại

Đề bài số 17: Phân tích đặc điểm chung của các hoạt động trung gian
thương mại.
NỘI DUNG
Hoạt động trung gian thương mại là những khái niệm được sử dụng phổ
biến trong đời sống hàng ngày, cũng như trong khoa học kinh tế và pháp lý.
Qua tìm hiểu dựa vào các quy định của LTM, cho thấy các hoạt động trung
gian thương mại có những đặc điểm chung sau:
Một là, hoạt động trung gian thương mại là loại hoạt động cung ứng
dịch vụ thương mại được thực hiện theo phương thức giao dịch qua trung
gian. Người trung gian được bên thuê dịch vụ trao quyền tham gia vào việc
xác lập, thực hiện giao dịch thương mại với bên thứ ba vì lợi ích của bên thuê
dịch vụ để hưởng thù lao.
Có thể thấy, trước hết hoạt động trung gian thương mại là hoạt động
cung ứng dịch vụ thương mại. Đó là việc cung ứng các dịch vụ: Đại diện cho
thương nhân; môi giới thương mại; ủy thác mua bán hàng hóa và đại lý
thương mại. Giống với các hoạt động cung ứng dịch vụ thương mại khác, bên
thuê dịch vụ của người trung gian là bên có nhu cầu sử dụng dịch vụ và phải
có nghĩa vụ trả thù lao cho bên thực hiện dịch vụ, còn bên cung ứng dịch vụ
(bên trung gian) là bên có nghĩa vụ thực hiện một số công việc cho bên thuê
dịch vụ và được nhận thù lao. Trong hoạt động trung gian thương mại, có sự
tham gia của ba bên: bên thuê dịch vụ, bên trung gian thực hiện dịch vụ và
bên thứ ba. Bên trung gian có thể chỉ hỗ trợ cho bên thuê dịch vụ trong việc
gặp gỡ, trao đổi để bên thuê dịch vụ trực tiếp quan hệ với bên thứ ba (trong
hoạt động môi giới) nhưng bên trung gian cũng có thể được ủy quyền để thay
mặt bên thuê dịch vụ quan hệ với bên thứ ba (trong hoạt động đại diện thương
mại). Để thực hiện chức năng của người được ủy quyền, bên trung gian có thể
nhân danh bên thuê dịch vụ thiết lập và thực hiện giao dịch với bên thứ ba,
1
hoặc nhân danh chính mình xác lập và thực hiện giao dịch với bên thứ ba
thay mặt bên thuê dịch vụ.
Mặt khác, trong hoạt động trung gian thương mại, bên trung gian tham

gia vào quan hệ mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thương mại không vì lợi
ích bản thân mình mà vì lợi ích của bên thuê dịch vụ. Tuy nhiên, bên trung
gian sẽ được hưởng thù lao khi hoàn thành nhiệm vụ mà bên thuê dịch vụ
giao phó. Do đó, mục đích của bên trung gian trong các hoạt động trung gian
thương mại là nhằm tới thù lao mà bên thuê dịch vụ sẽ trả cho họ chứ không
mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ nhằm lợi ích của bản thân họ.
Hai là, hoạt động trung gian thương mại được thực hiện trong các lĩnh
vực thương mại.
Đặc điểm này để phân biệt hoạt động trung gian thương mại với các
hoạt động có sự tham gia của bên trung gian trong các lĩnh vực không nhằm
mục tiêu lợi nhuận. Hiện nay khái niệm thương mại được hiểu theo nghĩa
rộng, cho nên phạm vi hoạt động của các trung gian thương mại rất phong
phú, có thể là trong việc mua bán hàng hóa, trong các lĩnh vực dịch vụ thương
mại, kể cả trong các lĩnh vực liên quan đến đầu tư và sở hữu trí tuệ. Căn cứ
vào danh mục phân loại các dịch vụ theo khu vực của WTO, hoạt động trung
gian thương mại thường được thực hiện trong một số nhóm ngành, đó là: dịch
vụ đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm, môi giới tiền tệ trong nhóm các dịch
vụ tài chính; dịch vụ đại lý lữ hành trong nhóm các dịch vụ du lịch và lữ
hành; dịch vụ đại lý vận tải hàng hóa trong nhóm các dịch vụ vận tải;...
Ba là, trong hoạt động trung gian thương mại, bên trung gian phải có tư
cách pháp lý độc lập với bên thuê dịch vụ và bên thứ ba.
Trong quan hệ với bên thuê dịch vụ và bên thứ ba, người trung gian
thực hiện các hoạt động thương mại với tư cách pháp lý hoàn toàn độc lập và
tự do. Người trung gian là những thương nhân độc lập, hành nghề cung ứng
dịch vụ trung gian thương mại một cách chuyên nghiệp chứ không phải là
người làm công ăn lương. Điều này thể hiện qua việc, người trung gian có trụ
2
sở riêng, tự định đoạt thời gian làm việc, tự chịu trách nhiệm về các hoạt động
của mình.
Bốn là, hoạt động trung gian thương mại song song tồn tại hai nhóm

quan hệ: quan hệ giữa bên thuê dịch vụ và bên trung gian thực hiện dịch vụ;
quan hệ giữa bên thuê dịch vụ, bên trung gian thực hiện dịch vụ với bên thứ
ba. Các quan hệ này đều phát sinh trên cơ sở hợp đồng.
Xuất phát từ đặc trưng quan trọng nhất của hoạt động trung gian
thương mại là loại hoạt động trong đó, bên thuê dịch vụ sẽ trao cho bên trung
gian quyền tham gia thiết lập, thực hiện các giao dịch thương mại. Do đó, để
thực hiện hoạt động trung gian thương mại, trước tiên bên có nhu cầu sử dụng
dịch vụ của người trung gian và bên cung ứng dịch vụ trung gian phải thiết
lập được quan hệ với nhau. Quan hệ giữa bên thuê dịch vụ và bên trung gian
thực hiện dịch vụ được thiết lập trên cơ sở tự do, thống nhất ý chí của các bên
và hình thức của nó là hợp đồng.
Hoạt động trung gian thương mại sẽ không thể thực hiện được nếu như
chỉ tồn tại quan hệ giữa bên thuê dịch vụ và bên trung gian. Để thực hiện hoạt
động này, bên trung gian phải tham gia giao dịch với bên thứ ba để hoàn
thành yêu cầu mà bên thuê dịch vụ giao cho. Khi giao dịch với bên thứ ba,
bên trung gian có thể làm việc với nhiều tư cách. Họ có thể tạo ra một giao
dịch thương mại nhân danh chính mình (phát sinh quan hệ hợp đồng giữa bên
trung gian với bên thứ ba) hoặc nhân danh bên thuê dịch vụ (phát sinh quan
hệ hợp đồng giữa bên thuê dịch vụ và bên thứ ba), nhưng cũng có thể họ chỉ
thực hiện nhiệm vụ giới thiệu bên thứ ba với bên thuê dịch vụ mà không có
quan hệ gì với bên thứ ba.
Nghiên cứu những dấu hiệu pháp lý đặc trưng của các hoạt động trung
gian thương mại, giúp ta phân biệt nó với những hoạt động cung ứng dịch vụ
khác. Từ đó, pháp luật có những quy định điều chỉnh phù hợp với đặc điểm
của những hoạt động này, tạo điều kiện cho chúng hình thành và phát triển.
3