Cái đẹp của nghệ thuật trong thời kỳ Phục Hưng

Cỏi p ca ngh thut trong thi k Phc Hng

Cuc sng sinh ra cỏi p nhng cha cú mt nh ngha trũn trn viờn
món no v nú, ú vn l mt khỏi nim nm trờn b vc chờnh vờnh ca " kh
gii " v "bt kh gii". T bao i nay con ng tỡm kim cõu tr li: cỏi p
l gỡ? vn cha cú im dng chõn, v chng ng gian nan y vn s tip tc.
Trong ni ti mi con ngi, ai cng n sõu mt chỳt duy m, dự nhiu
hay ớt, con ngi sinh ra vn yờu thớch cỏi p, cỏi p gn vi bn cht sỏng to
ca con ngi,gn vi quỏ trỡnh hon thin, hon m ca con ngi, gn vi s
sn sinh ra chớnh con ngi.
Cỏi p l mt hin tng thm m vụ cựng a dng v phc tp, nú
thuc phm trự ca lnh vc tinh thn tỡnh cm, va cú tớnh ch quan li va cú
tớnh khỏch quan. c bit hn, cỏi p trong ngh thut l cỏi p ca mi cỏi
p, n ngh thut, s vt cú giỏ tr thm m t nú ó p thờm hai ln. V tiờu
chớ ỏnh giỏ cỏi p l chõn - thiờn - m, trong biu hin phong phỳ cỳa nú
qua tớnh dõn tc, tớnh nhõn dõn, tớnh giai cp, tớnh nhõn loi
Cỏi p mi thi c gỏn vo nú mt quan nim khỏc nhau. thi Hy lp
c i, cỏc nh m hc duy vt nh Democrit v Aistot u cho rng cỏi p cú
cỏc thuc tớnh: cõn xng, hi ho, trt t, s lng, cht lng, cũn cỏc nh
duy tõm li ph nhn tớnh khỏch quan mang tớnh khỏch th ca cỏi p. Thi
trung c, ngi ta cho rng cỏi p mt min cừi m, cừi cao vi, khụng tỡm
thy hin ti. Thi khai sỏng, cỏc nh m hc li cho rng v p trong sỏng
y ho iu, hn nhiờn l v p lý tng ca con ngi thi phc hng,
mt thi i thnh vng ca ngh thut, vi nhng bc ngot yn i v i,
thỡ quan im cỏi p cng cú nhng khỏc bit v tiờu chun riờng
Thi k Phc hng bt u vo khong th k 14 mt s nc Chõu u,
nú c coi l cuc tỏi sinh cỏc giỏ tr ngh thut, t tng, khoa hc ca thi
k C i v s sng li, phỏt trin rc r ca nn vn minh phng Tõy. Nú
cng ỏnh du giai on chuyn tip ca Chõu u t thi k Trung c sang thi
k Cn i, cng nh t thi k Phong kin sang thi k T bn. Thnh tu rc
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

r ca Vn húa Phc Hng th hin trờn rt nhiu cỏc lnh vc, c bit l ngh
thut.
Khi con ngi bit sỏng to ra nhng ci xay giú, nhng bo tng, nhng
cụng trỡnh hin thc khỏc, thỡ con ngi cng nh ra rng mi trit lý khc k
ch l la di, v cỏi p phi dc nhỡn nhn li bng mt nhón quan, cm quan
riờng. Thi k phc hng tha nhn tớnh hin hu v tớnh hin nhiờn ca nhiu
s vt, khụng quỏ t nú vo nhng min o tng min m, khng nh
:"con ngi do t nhiờn sinh ra", Adam v Eva ch l nhng min huyn thoi,
"trỏi t trũn" ch khụng vin vụng nh nhiu suy ngh khỏc.. . a nhỡn nhn v
cỏi p, con ngi thi y cho rngf cỏi p trc ht l phi cú tớnh chõn thc,
tớnh hin thc.
Xu hng to hỡnh s vt v c im quan trng nht ca t tng m
hc Phc hng l s gn bú cht ch vi thc tin ngh thut. Nú khụng phi l
th t tng m hc tru tng m l t tng m hc cm tớnh, thc tin. Nú
xut phỏt t ũi hi ca thc tin v cú s mnh gii quyt nhng nhim v thc
tin.
Lờụn Battixta Anbộcti (1404 1472) coi con ngi l phn tt nht ca t
nhiờn, cú yu t ti thng v thn thỏnh, p hn tt c nhng gỡ vụ sinh.
Ngoi kh nng hc tp, trớ thụng minh, tớnh thỏnh thin, Chỳa cũn t vo con
ngi tõm hn tớnh im m, lũng dng cm, tớnh xu h, khiờm tn v nhng
mong mun vinh quang. Anbộcti cho rng, hnh phỳc khụng l thuc vo s
mnh m ph thuc vo bn thõn con ngi, thúi xu ca con ngi l s dt
nỏt. ễng khng nh quan h cht ch gia lý lun v thc tin, ũi hi cỏc ngh
s phi vng c tay ngh ln lý lun. V cỏi p, ụng c gng tỡm ra c s khỏch
quan ca nú l s thng nht hi hũa gia cỏc b phn trong mt chnh th
chung. Con ngi theo t nhiờn t y l mt trong nhng ý mun chớnh ca cỏc
ngh s. n th k th 25, cỏc ngh s ó t n miờu t t nhiờn gn nh hon
ho. Ngay trc Vasari, nhiu nh th nh Boccaccio ó khen ngi ha s Giotto
cú th v li s vt ging nh trong t nhiờn m khụng cú ai trc ụng t c.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

Tác phẩm" La-giô-công-đơ "của Leona Da vinci là một đại diện xuất sắc
cho tư tưởng thẩm mỹ của thời đại. Khi xem tranh, công chúng thưởng thức
nghệ thuật vô cùng khâm phục khả năng xử lý chất liệu sơn dầu của Leona Da
vinciChân dung La-giô-công-đơ sống động đến mức chúng ta có cảm giác như
đang đối diện với một con người bằng xương, bằng thịt và thế giới tâm hồn
phong phú ẩn sâu bên trong. Từng nếp gấp của ống tay áo, từng khoé miệng,
những chi tiết nhỏ nhất, cụ tỉ nhất cũng đã được tái hiện lại một cách chân thực,
sống động, và thật đáng ngạc nhiên nếu nghĩ đây là một bức vẽ, bởi nó quá chân
thực.
Lêôna đơ Vanhxi đặc biệt quan tâm đến quan hệ lý thuyết và thực tiễn,
ông khẳng định: “Người ham mê thực tiễn mà thiếu khoa học chẳng khác nào
thuyền trưởng đi tàu mà không có tay lái hoặc thiếu địa bàn”. Ông coi trọng vẻ
đẹp tự nhiên và con người, khuyên các họa sĩ “rình và chớp lấy nó trong những
khoảnh khắc mà nó bộc lộ ra một cách trọn vẹn. Nghệ thuật là sự diễn tả hiện
thực, vẻ đẹp cuả thế giới hiện thực bộc lộ rõ nhất trong thiên nhiên và vì vậy,
con người cần phải học tập ở tự nhiên. Lêôna đơ Vanhxi thường xuyên ví sự
thông minh của hoạ sĩ là tấm gương phảnchiếu tự nhiên.
Nghệ thuật phục hưng để cao vẻ đẹp phồn thực và chân thực của con
người. Rất nhiều bức vẽ khoả thân, tượng khoả thân được sáng tạo nên , giải
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
phóng một lỗi suy nghĩ, một lối nhìn, thốt khỏi những tư tưởng kìmkẹp của
quan niêm phong kiến trước đó. Tượng David là một kiệt tác mẫu
ực

Đá cẩm thạch dưới bàn tay tài hoa của nhà điêu khắc đã biến thành chất
da thịt sống động. Những đường gân, mạch máu được diễn tả chính xác, nhất là
trên đơi bàn tay. Mọi chi tiết của tượng Đa-vít có thể nói đều đạt tới sự mẫu
mực, chính xác. Tác phẩm là một chuẩn mực hồn thiện của vẻ đẹp cơ thể con

người. Từ các khối hình: mắt, mũi, tai, miệng, tay, chân…cho đến ngày nay vẫn
là những chuẩn mực để các hoạ sỹ, các nhà điêu khắc tiếp tục kế thừa, học hỏi.
bức tượng là vẻ đẹp tồn diện về 1 người đàn ơng tỷ lệ chuẩn từng cm.
Những sáng tác ở giai đoạn thứ hai của ơng phản ánh tinh thần thời đại
khơng chỉ riêng ở nước Anh mà cả Tây Âu. Mâu thuẫn giữa lý tưởng nhân văn
tốt đẹp với tình trạng cùng khổ của nhân dân, giữa khát vọng tự do với những
xiềng xích đã được bộc lộ ra một cách rõ rệt. Các vở bi kịch đều phản ánh cuộc
đấu tranh quật cường mà đầy bi thảm của những nhân vật lý tưởng nhằm khẳng
định khát vọng nhân đạo chủ nghĩa lớn lao. Romeo và juliet đi vào cõi vĩnh hằng
đã xố tan mối ốn thù của hai dòng họ, mối ốn thù ấy chính là sản phẩm tai
ương của chế độ q tộc phong kiến. Hamlet suy nghĩ và triết lý, nhìn thấy xã
hội đầy những tội phạm, những kẻ đớn hèn, những kẻ cầm quyền hống hách,
chàng quyết định sống và đấu tranh, lập lại cơng bằng và lẽ phải. Ơtenlơ cùng
với Đétxđêmơna vượt qua trở ngại của chế độ phụ quyền, những định kiến hẹp
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
hòi về chủng tộc và đẳng cấp nhưng lại bị mưu mơ của kẻ nơ lệ bạc tiền và danh
vọng hãm hại. Dường như một thời đại mới bắt đầu, nhưng những điều đen tối
còn lâu mới chấm dứt. Như vậy, giá trị của cái đẹp, cái thẩm mỹ trong thời đại
này gắn liền với việc phải phản ánh hiện thực, có tính hiện thực, và neu những
vấn đề của thời dại. Vậy nghệ thuật, tự nó nâng mình lên thêm những giá trị
mới..
Ở thời phục hưng, quan niệm về cái đẹp là phải dựa trên nền tảng của sự
cân xứng, hài hồ.Xuất phát từ góc độ bản thể, tri thức lồi người cho thấy, cái
đẹp có trước hết là do các phẩm chất, các yếu tố kết cấu khách quan của sự vật
hiện tượng... có tính cân đối, hài hồ, tỉ lệ, nhịp điệu, nhạc điệu đem lại. Các yếu
tố đó chuyển đổi, thăng giáng theo những số lượng, chất lượng, kích thước theo
sự linh hoạt khơng gian, theo từng khoảnh khắc của thời gian... Cái tạo nên một
tỉ lệ vừa phải là một số đo khơng hề xá định mà lại vơ cùng xác định do sự tổng
hợp của con người đem lại. Sự cân đối, tỷ lệ hài hồ tạo nên sự liên kết hài hồ
giữa các cảm giác, chủ yếu là thị giác và thính giác, tạo nên sự sảng khối, gây

những rung động thẩm mỹ.
Giai doạn đàu thời kỳ phục hưng (từ khoảng 1420 đến 1490/1500) khởi
điểm từ thành phố Firence với nhưũng bưc tượngc ủa Donatello, tranh phù điêu
đồng của Ghiberti, bích hoạ của Masacio và các cơng trình xây dựng của Filippo
Bruelleschi. Thời gian từ khoảng 1490/1500 cho đến 1520 l là đỉnh cao của thời
kỳ phục hưng. Rung tâm của thời kỳ vươn đến hồn mỹ và hài hồ cao độ này là
thành phố Roma của giáo hồng. Đây là thời gian phác thảo kiến trúc cho nhà
thờ thành Peter ở Roma của giáo hồng. Chiều sâu của khơng gian được thiết kế
hình học một cách chính xác bằng phương pháp phối cảnh. Thêm vào đó là
phương pháp phối cảnh khơng gian và phối cảnh màu. Người nghệ sĩ diễn tả cơ
thể khỏa thân của con người như nghệ thuật khoả thân bằng các tỷ lệ lý tưởng.
Cách cấu trúc tranh cân bằng hài hòa và đối xứng được hỗ trợ bằng những hình
dáng tam giác hay hình tròn là phong cách cấu trúc thường được ưa chuộng.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN