Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội Tây Ninh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





NGUYN TH M HIN





GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY
H NGHÈO TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
CHÍNH SÁCH XÃ HI TÂY NINH





LUN VN THC S KINH T

THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2010

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





NGUYN TH M HIN




GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY
H NGHÈO TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
CHÍNH SÁCH XÃ HI TÂY NINH




CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

MÃ S: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T





NGI HNG DN KHOA HC
TS.LÊ PHAN TH DIU THO







LI CM N

 hoàn thành chng trình cao hc cng nh hoàn tt lun vn tt nghip này,
tác gi đã nhn đc s hng dn, giúp đ và góp ý nhit tình ca quý thy, cô
Khoa sau đi hc- Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh cng nh Ban lãnh
đo ca Ngân hàng Chính Sách xã hi Chi nhánh tnh Tây Ninh, gia đình, bàn bè
và đng nghip trong c quan.
Trc tiên, tôi xin chân thành cám n các Qúy thy cô Khoa sau đi hc- Trng
i hc Kinh t TP.H Chí Minh đã tn tình truyn đt kin thc cho tôi trong
sut thi gian tôi hc tp ti trng. c bit, tôi xin gi li cm n sâu sc đn
TS. Lê Phan Th Diu Tho đã dành nhiu thi gian và tâm huyt nghiên cu,
hng dn, giúp tác gi hoàn thành lun vn này.
Tôi xin chân thành cm n Ban lãnh đo ca Ngân hàng Chính Sách xã hi Chi
nhánh tnh Tây Ninh và các quý anh, ch đng nghip đã nhit tình to mi điu
kin thun li cho tôi thu thp s liu đ có thông tin giúp cho vic nghiên cu

đc sát thc hn.
Mc dù tác gi đã có nhiu n lc, c gng hoàn thành lun vn bng tt c kin
thc và kinh nghim ca mình, vn không th tránh khi nhng thiu sót, rt
mong nhn đc s góp ý quý báo ca quý thy, cô vá các anh chi.

TP.H Chí Minh, ngày 16 tháng 09 nm 2010
Hc viên

NGUYN TH M HIN







LI CAM OAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi có s h tr t cô
hng dn và nhng ngi tôi đã cm n. Nu có bt k s gian ln nào tôi xin
hoàn toàn chu trách nhim trc Hi đng v kt qu lun vn ca mình.


Tp.H Chí Minh, ngày 16 tháng 9 nm 2010
Tác gi lun vn

NGUYN TH M HIN

MC LC

TRANG PH BÌA
LI CM N
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU , S 
PHN M U

CHNG 1: TNG QUAN V CHO VAY H NGHÈO CA NGÂN
HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI 1
1.1 Các vn đ c bn v ngân hàng Chính sách Xã hi 1
1.1.1. Khái nim v NHCSXH 1
1.1.2. Chc nng ca NHCSXH 1
1.1.3. Vai trò ca NHCSXH 2
1.2 Các hot đng ch yu ca NHCSXH Vit Nam 2
1.2.1 Hot đng huy đng vn 3
1.2.2 Hot đng s dng vn 3
1.2.3 Hot đng dch v thanh toán và ngân qu 4
1.2.4 Các hot đng khác 4
1.3 Tng quan v cho vay h nghèo 5
1.3.1 Mt s khái nim v nghèo 5
1.3.2 S cn thit ca ngun vn tín dng đi vi h nghèo 7
1.3.3 Cho vay h nghèo 9
1.3.3.1 Khái nim 9
1.3.3.2 Phng thc cho vay 9


1.3.3.3 c đim 9
1.3.3.4 Hiu qu cho vay 10
1.3.3.5 Vai trò cho vay h nghèo 15
1.4 Kho sát thc trng cho vay h nghèo trên th gii 18
1.4.1 Tham kho mô hình cho vay h nghèo ca ngân hàng Grameen
(Bangladesh) 18
1.4.2 Bài hc kinh nghim cho Vit nam 22
Kt lun chng 1 24
CHNG 2: THC TRNG CHO VAY H NGHÈO TI CHI NHÁNH
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI TNH TÂY NINH 25
2.1. Khái quát thc trng đói nghèo ti tnh Tây Ninh 25

2.1.1. Vài nét v kinh t - xã hi tnh Tây ninh 25
2.1.1.1. iu kin t nhiên 25
2.1.1.2. iu kin kinh t - xã hi 25
2.1.2 Thc trng đói nghèo ti tnh Tây Ninh 27
2.1.2.1 S lng, c cu và phân b h đói nghèo  tây Ninh 27
2.1.2.2 Nguyên nhân đói nghèo ti Tây Ninh 29
2.2 Khái quát v NHCSXH tnh Tây Ninh 33
2.2.1 S lc v quá trình hình thành và phát trin 33
2.2.2 Mô hình t chc 34
2.2.3 Hot đng cho vay ca NHCSXH tnh Tây Ninh 36
2.3 Thc trng cho vay h nghèo ti NHCSXH Chi nhánh tnh Tây Ninh 43
2.3.1 V ngun vn cho vay h nghèo 43
2.3.2 Phng thc cho vay h nghèo 46
2.3.3 V hot đng cho vay h nghèo 47


2.4 ánh giá hiu qu cho vay h nghèo 52
2.4.1 Nhng kt qu đt đc 52
2.4.2 Nhng tn ti 55
2.4.3 Nguyên nhân ca tn ti 60
Kt lun chng 2 62
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY H
NGHÈO TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI TNH
TÂY NINH
3.1. Mc tiêu chng trình XGN  Tây Ninh giai đon 2010 – 2015 63
3.1.1. Mc tiêu tng quát 63
3.1.2. Mc tiêu c th 63
3.2. nh hng hot đng ca Chi nhánh NHCSXH tnh Tây Ninh giai
đon 2010 – 2015 64
3.3. Gii pháp nâng cao hiu qu cho vay h nghèo ti Chi nhánh NHCSXH

tnh Tây Ninh 66
3.3.1. Hoàn thin mng li hot đng 66
3.3.2 V ngun vn cho vay 69
3.3.3 V hot đng cho vay đi vi ngi nghèo 71
3.3.4 V k thut cho vay 76
3.3.5 Tng cng h thng kim tra, giám sát 80
3.4 Các kin ngh 81
3.4.1 i vi Chính ph 81
3.4.2 i vi cp y ng, chính quyn đa phng các cp ti tnh Tây Ninh .84
3.4.3 Kin ngh đi vi NH CSXH Vit Nam 85
3.4.4 i vi ngi nghèo đc vay vn 86
Kt lun chng 3 87
KT LUN 88
TÀI LIU THAM KHO


DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

BD HQT Ban đi din hi đng qun tr
BLTB&XH B Lao đng Thng binh và xã hi
NHCSXH(VBSP) Ngân hàng chính sách xã hi
NSNN Ngân sách Nhà nc
CT&XH Chính tr & xã hi
HND Hi Nông dân
HPN Hi Ph n
HCCB Hi Cu chin binh
HTN Hi oàn Thanh niên
HSSV Hc sinh- sinh viên
KHKT Khoa hc k thut
NHNo& PTNT Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn

NHNg Ngân hàng phc v ngi nghèo
NS& VSMT Nc sch và v sinh môi trng
SXKD Sn xut kinh doanh
XGN Xóa đói gim nghèo
TCTD T chc tín dng
TW Trung ng

















DANH MC CÁC BNG, BIU , S 

1. Bng 2.1 S h nghèo t nm 2006-2009 28
2. Bng 2.2 T l h nghèo trong tng s h (phân tích theo khu vc) 29
3. Bng 2.3 C cu huy đng vn ca NHCSXH tnh Tây Ninh 37
4. Bng 2.4 Thc trng cho vay ca NHCSXH tnh Tây Ninh t 2006- 2009. 38
5. Bng 2.5 C cu ngun vn cho vay h nghèo ca Chi nhánh NHCSXH

tnh Tây Ninh t 2006- 2009 44
6. Bng 2.6 Tình hình cho vay y thác qua các cp hi đoàn th ti Chi
nhánh NHCSXH tnh Tây Ninh 47
7. Bng 2.7 Kt qu cho vay h nghèo ca NHCSXH Chi nhánh tnh Tây
Ninh t nm 2006- 2009 52
8. Bng 2.8 Tng trng tín dng h nghèo giai đon 2006 – 2009 ca Chi
nhánh VBSP Tây Ninh 53
9. Biu đ 2.1: Các nguyên nhân đói nghèo tnh Tây Ninh đn ngày
31/12/2009 32
10. Biu đ 2.2: C cu ngun vn cho vay ti Chi nhánh NHCSXH tnh Tây
Ninh đn ngày 31/12/2009 39
11. Biu đ 2.3: C cu ngun vn cho vay h nghèo ti Chi nhánh
NHCSXH tnh Tây Ninh đn ngày 31/12/2009 44
12. Biu đ 2.4 T l n quá hn cho vay h nghèo qua các nm 54
13. S đ 2.1: Mô hình t chc ca NHCSXH Chi nhánh tnh Tây Ninh 35
14. S đ 2.2: Quy trình th tc xét duyt cho vay h nghèo 50

.


Trang 1

CHNG 1
TNG QUAN V CHO VAY H NGHÈO CA NGÂN HÀNG
CHÍNH SÁCH XÃ HI VIT NAM
1.1 Các vn đ c bn v NHCSXH
Ngân hàng chính sách là loi hình ngân hàng phi thng mi, có nhiu đim đc thù
so vi các loi hình t chc tín dng (TCTD) khác v thành lp, mc tiêu, v nguyên
tc hot đng (không da trên c s th trng, lãi sut đc h tr, đi tng cho
vay đc Nhà nc xác đnh), v qun tr, điu hành. NHCSXH có vai trò rt quan
trng đi vi đi sng xã hi, là công c đ nhà nc qun lý trong lnh vc tin t.
Vì vy Lut các TCTD đnh ngha th nào là ngân hàng chính sách, phân loi ngân
hàng này và nêu ra nhng hot đng c bn ca nó. Còn các vn đ khác đc c
th hoá và điu chnh bi mt vn bn lut riêng (Lut v ngân hàng chính sách).
iu này cng phù hp vi thông l quc t.
1.1.1. Khái nim v NHCSXH
NHCSXH là mt TCTD Nhà nc hot đng không vì mc đích li nhun; là mt
pháp nhân, có vn điu l, có bng cân đi, có con du, đc m tài khon ti Ngân
hàng Nhà nc, Kho bc Nhà nc và các TCTD khác ti Vit Nam. (Theo Q
180/2002/Q-TTg ngày 19 tháng 12 nm 2002 “v vic ban hành quy ch qun lý
tài chính đi vi NHCSXH”, chng I “ nhng quy đnh chung”)
NHCSXH là đn v hch toán tp trung toàn h thng, chu trách nhim v các hot
đng trc pháp lut; thc hin bo tn và phát trin vn; bù đp chi phí và ri ro

hot đng. NHCSXH không phi tham gia bo him tin gi, có t l d tr bt
buc bng 0%, đc min thu và các khon phi np ngân sách Nhà nc.
1.1.2. Chc nng ca NHCSXH
Trang 2

NHCSXH có chc nng t chc huy đng vn trong và ngoài nc có tr lãi ca
mi t chc và tng lp dân c ; m tài khon tin gi thanh toán cho tt c các
khách hàng trong và ngoài nc.
NHCSXH có h thng thanh toán ni b và tham gia h thng liên ngân hàng trong
nc. NHCSXH thc hin các dch v ngân hàng v thanh toán và ngân qu nh
cung ng các phng tin thanh toán, thc hin các dch v thanh toán trong nc,
thc hin các dch v thu h, chi h bng tin mt và không bng tin mt.
NHCSXH nhn làm dch v y thác cho vay t các t chc quc t, quc gia, cá
nhân trong nc và ngoài nc theo hp đng y thác.
1.1.3. Vai trò ca NHCSXH
NHCSXH là mt c quan tài chính ca Chính ph, có nhim v trin khai các
chng trình cung cp tài chính cho ngi nghèo, doanh nghip nh và các đi
tng chính sách khác nên vai trò nó rt quan trng trong vic gii quyt vic làm
nht là các vùng nông thôn thông qua ngun vn tín dng cho các chng trình và
d án phát trin SXKD góp phn ci thin thu nhp, nâng cao đi sng và vn lên
thoát nghèo, thc hin mc tiêu quc gia XGN, n đnh xã hi, tích cc vào vic
bo v môi trng sinh thái. NHCSXH ra đi đã hn ch vic cho vay nng lãi 
nông thôn; là mt công c thc hin vai trò điu tit ca Nhà nc trong nn kinh t
th trng đi vi nhng đi tng đang b thit thòi nhiu nht và là mt trong
nhng đòn by kinh t quan trng, trc tip giúp ngi nghèo và các đi tng
chính sách khác có điu kin tham gia phát trin sn xut, ci thin cuc sng, trc
tip góp phn thc hin mc tiêu “ Dân giàu, nc mnh, xã hi công bng, dân ch
vn minh”.
1.2 Các hot đng ch yu ca NHCSXH Vit Nam
NHCSXH là mt t chc tài chính tín dng trc tip thc hin cho vay vn đn h

nghèo và các đi tng chính sách khác, thc hin huy đng tin gi ca công
chúng và thc hin các dch v tài chính khác. Hot đng ca NHCSXH bao gm:
Trang 3

hot đng huy đng vn; hot đng cp tín dng; hot đng ngân qu và các hot
đng khác.
1.2.1 Hot đng huy đng vn
NHCSXH đc huy đng vn di các hình thc nh: nhn tin gi ca các t
chc, cá nhân trong và ngoài nc bng đng Vit Nam và ngoi t và các t chc
tín dng khác di hình thc tin gi không k hn, tin gi có k hn, t chc huy
đng tit kim trong cng đng ngi nghèo; phát hành trái phiu đc Chính ph
bo lãnh, chng ch tin gi và các giy t có giá khác theo quy đnh ca pháp lut;
vay vn ca các t chc tài chính, tín dng trong và ngoài nc; vay tit kim Bu
đin, Bo him xã hi Vit Nam; vay ngân hàng Nhà nc; đc nhn các ngun
vn đóng góp t nguyn không có lãi hoc không hoàn tr gc ca các cá nhân, các
t chc kinh t, t chc tài chính, tín dng và các t chc chính tr và xã hi
(CT&XH), các hip hi, các t chc phi Chính ph trong nc và nc ngoài; vn
ODA đc Chính ph giao; vn khác.
1.2.2 Hot đng s dng vn
Vn vay t NHCSXH đc s dng vào các vic sau:
- i vi cho vay SXKD, dch v thì vn vay dùng đ mua sm các lai vt t, vt
nuôi, phân bón, thc n gia súc gia cm…phc v cho các ngành trng trt chn
nuôi; mua sm các công c lao đng nh nh cày, ba, thuc tr sâu; các chi phí
thanh toán cung ng lao v nh thuê làm đt, bm nc, dch v thú y, bo v thc
vt; đu t làm các ngành ngh th công trong h gia đình; chi phí nuôi trng, đánh
bt, ch bin thy hi sn; góp vn thc hin d án SXKD do cng đng ngi lao
đng sáng lp và đc chính quyn đa phng cho phép thc hin.
- i vi cho vay làm mi nhà  thc hin theo tng chng trình, d án ca Chính
ph. Cho vay sa cha nhà  thì NHCSXH ch cho vay đi vi h nghèo sa cha
li nhà  b h hi, dt nát và vn vay ch yu s dng vào vic mua nguyên vt liu

xây dng, chi tr tin công lao đng phi thuê ngoài.
Trang 4

- i vi cho vay đin sinh hot thì vn vay đc s dng chi tr chi phí lp đt
đng dây dn đin t mng chung ca thôn, xã ti h vay nh: ct, dây dn, các
thit b thp sáng; cho vay góp vn xây dng thy đin nh, các d án đin dùng sc
gió, nng lng mt tri, máy phát đin cho mt nhóm h gia đình  ni cha có
đin li quc gia.
- i vi cho vay nc sch và v sinh môi trng thì nhng ni cha có d án tng
th phát trin nc sch cho vay làm ging khoan, ging khi, xây b lc nc…,
cho vay làm h xí.
- Cho vay gii quyt mt phn nhu cu thit yu v hc tp nh các chi phí cho hc
tp: hc phí, mua sm các thit b phc v hc tp (sách, v, bút, mc…)
1.2.3 Hot đng dch v thanh toán và ngân qu
Hot đng dch v thanh toán và ngân qu ca NHCSXH gm: cung ng các
phng tin thanh toán, thc hin dch v thanh toán trong nc, thc hin dch v
thu h và chi h, thc hin dch v thu và phát tin mt cho khách hàng, t chc h
thng thanh toán ni b, các dch v khác theo quy đnh ca Thng đc Ngân hàng
Nhà nc.
1.2.4 Các hot đng khác
Ngoài các hot đng huy đng vn, s dng vn và cung cp các dch v thanh toán
và ngân qu, NHCSXH còn thc hin các hot đng nh: nhn y thác và đc thc
hin theo phng thc y thác cho các TCTD, t chc CT&XH theo hp đng y
thác.
Tóm li trong các hot đng trên thì hot đng ch yu ca NHCSXH là cho vay h
nghèo nên tín dng cho h nghèo đc hiu nh là cho vay h nghèo. Sau đây
chúng ta s tìm hiu v mt s khái nim v nghèo, s cn thit ca ngun vn tín
dng đi vi h nghèo, đc đim cho vay h nghèo khác cho vay thông thng nh
th nào?.
Trang 5

1.3 Tng quan v cho vay h nghèo
1.3.1 Mt s khái nim v nghèo
¬ Khái nim v nghèo
Theo WHO, ngi nghèo là ngi có thu nhp hng nm ít hn mt na mc thu
nhp bình quân trên đu ngi hàng nm (Per Capital incomme) ca quc gia.
Mt s quan đim khác cho rng nghèo đc đnh ngha da vào hoàn cnh xã hi
ca cá nhân, nghèo không ch đn thun là mc thu nhp thp mà còn thiu thn
trong vic tip cn dch v, nh giáo dc, vn hóa, thuc men, không ch thiu tin
mt, thiu nhng điu kin tt hn cho cuc sng mà còn thiu th ch kinh t th
trng hiu qu, trong đó có các th trng đt đai, vn và lao đng cng nh các
th ch Nhà nc đc ci thin có trách nhim gii trình và vn hành trong khuôn
kh pháp lý minh bch cng nh mt môi trng kinh doanh thun li. Mc nghèo
còn là tình trng đe da b mt nhng phm cht quý giá, đó là lòng tin và lòng t
trng.
 Vit Nam, Chính ph đã tha nhn đnh ngha chung v đói nghèo do Hi ngh
chng đói nghèo khu vc Châu Á- Thái Bình Dng do ESCAP (Economic and
Social Commission
for Asia and the Pacific) t chc ti Bangkok, Thái Lan tháng
09/1993: “ Nghèo là tình trng mt b phn dân c không đc hng và tha mãn
các nhu cu c bn ca con ngi mà nhng nhu cu này đã đc xã hi tha nhn
tùy theo trình đ phát trin kinh t- xã hi và phong tc tp quán ca đa phng”.
¬ Khái nim nghèo đc xem xét  hai góc đ nghèo
• Th nht là nghèo tuyt đi
 có cái nhìn tng quan v các vn đ ca các nc đang phát trin, Robert
McNamar, cu Giám đc ca Ngân hàng Th gii, đã đa ra khái nim nghèo tuyt
đi. Ông đnh ngha khái nim nghèo tuyt đi nh: “Nghèo  mc đ tuyt đi
sng  ranh gii ngoài cùng ca tn ti. Nhng ngi nghèo tuyt đi là nhng
Trang 6

ngi phi đu tranh đ sinh tn trong các thiu thn ti t và trong tình trng b bê
và mt phm cách vt quá sc tng tng mang du n ca cnh ng may mn
ca gii trí thc chúng ta”
Ngân hàng Th gii xem thu nhp 1 USD/ngày theo sc mua tng đng ca đa
phng so vi USD th gii đ tho mãn nhu cu sng nh là chun tng quát cho
nn nghèo tuyt đi. Trong nhng bc sau đó các ranh gii nghèo tuyt đi
(chun) cho tng đa phng hay tng vùng đc xác đnh, t 2 USD cho châu M
La tinh và Carribean đn 4 USD cho nhng nc ông Âu cho đn 14,4 USD cho
nhng nc công nghip.
i vi Vit Nam, Chính ph Vit Nam đã bn ln nâng mc chun nghèo trong
thi gian t 1993 đn cui nm 2005. Theo Quyt đnh s 143/2001/Q-TTg ca
Th tng Chính ph ngày 27 tháng 9 nm 2001, trong đó phê duyt “Chng trình
mc tiêu quc gia XGN giai đon 2001-2005” theo đó nhng h gia đình có thu
nhp bình quân đu ngi  khu vc nông thôn min núi và hi đo t 80.000
đng/ngi/tháng (960.000đ/ngi/nm),  khu vc nông thôn đng bng nhng h
gia đình có thu nhp bình quân đu ngi t 100.000 đng/ngi/tháng (1.200.000
đng/ngi/nm),  khu vc thành th nhng h có thu nhp bình quân đu ngi t
150.000 đng/ngi/tháng (1.800.000 đng/ngi/nm) tr xung là nghèo. Chun
nghèo ban hành nm 2005 đc áp dng cho giai đon 2006-2010. Theo chun này
thì h nghèo là nhng h có thu nhp bình quân di 200 nghìn đng/ngi/tháng
đi vi khu vc nông thôn và di 260 nghìn đng/ngi/tháng đi vi khu vc
thành th (Theo Quyt đnh s 170/2005/Q-TTg ca Th tng Chính ph ngày 08
tháng 7 nm 2005).
• Th hai là nghèo tng đi
Trong nhng xã hi đc gi là thnh vng, nghèo đc đnh ngha da vào hoàn
cnh xã hi ca cá nhân. Nghèo tng đi có th đc xem nh là vic cung cp
không đy đ các tim lc vt cht và phi vt cht cho nhng ngi thuc v mt s
Trang 7

tng lp xã hi nht đnh so vi s sung túc xã hi đó. Nghèo tng đi có th là

khách quan, tc là s hin hu không ph thuc vào s cm nhn ca nhng ngi
trong cuc. Ngi ta gi nghèo tng đi ch quan khi nhng ngi trong cuc cm
thy nghèo không ph thuc vào s xác đnh khách quan. Bên cnh vic thiu s
cung cp vt cht tng đi, vic thiu thn tài nguyên phi vt cht ngày càng có
tm quan trng. Vic nghèo đi v vn hóa- xã hi, thiu tham gia vào cuc sng xã
hi do thiu ht vt cht mt phn đc các nhà xã hi hc xem nh là mt thách
thc xã hi nghiêm trng
1.3.2 S cn thit ca ngun vn tín dng đi vi h nghèo
ói nghèo là mt vn đ kinh t- xã hi có tính toàn cu, là s th hin tính công
bng trong phân phi và chuyn ti các thành qu v phát trin kinh t đn vic ci
thin cht lng cuc sng cho mi ngi dân, đ đm bo công bng xã hi thì
mc tiêu XGN không ch có  Vit Nam mà hu ht tt c các nc trong khu vc
và th gii đu phi chú ý thc hin công cuc XGN. Bi vì nghèo đói không ch
làm cho hàng triu ngi không có c hi đc hng th thành qu vn minh tin
b ca loài ngi mà còn gây ra nhng hu qu nghiêm trng v vn đ kinh t- xã
hi đi vi s phát trin, s tàn phá môi trng sinh thái. Nu vn đ không đc
gii quyt thì không mt mc tiêu nào mà cng đng quc t cng nh quc gia
đnh ra tng trng kinh t, ci thin đi sng, hoà bình n đnh, đm bo quyn con
ngi đc thc hin. c bit ti Vit Nam, quá trình chuyn sang kinh t th
trng vi xut phát đim nghèo nàn và lc hu thì tình trng đói nghèo càng không
th tránh khi. Theo s liu thng kê mi nht, hin nay c nc có khong trên hai
triu h nghèo đói, chim 11% tng s h trong c nc. S h này thng tp trung
vào nhng ngi thiu vn và k thut làm n. Nu nh h có vn vi sc lao đng
sn có và kh nng lao đng thì h s thay đi đc cuc sng ca chính bn thân
h, sau đó là kinh t đt nc.
Nh vy cp tín dng cho ngi nghèo trc ht là thc hin mc tiêu xã hi.
XGN s hn ch đc các t nn xã hi, to s n đnh công bng xã hi, góp
Trang 8

phn thúc đy phát trin kinh t. Bi vì khi h có đc ngun vn, có trình đ k

thut s to ra thu nhp, t đó làm tng sc mua, khuyn khích sn xut phát trin.
Do đó, h tr vn cho ngi nghèo là mt tt yu khách quan. Nn kinh t có tng
trng nu không có các chính sách và chng trình, d án v XGN nhanh và bn
vng thì các h gia đình không th thoát nghèo đc. a s h sng bng ngh nông
nên ht v mùa thì h li tht nghip, làm mt mùa không th nuôi sng h c nm,
chính vì vy thng xuyên có tình trng nhiu ngi nông dân ra thành ph, tnh ln
kim sng vi hy vng góp phn tng thêm thu nhp. H không th vn lên t
mnh đt ni h sinh sng, do  nông thôn không có vic làm, vì vy hin nay 
thành ph dân c rt đông, trong khi  vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa…dân c
tha tht, thiên tai thng xuyên xy ra làm mùa màng tht bát có khi mt trng,
dch bnh trong thi gian gn đây xut hin liên tc làm cho hàng lot gia súc, gia
cm cht vô s k dn đn cái nghèo c đeo bám theo h. Va thoát nghèo nm nay
thì nm sau li tái nghèo tr li.
Ngày nay, gii quyt vn đ đói nghèo thành nhim v trng tâm, quan trng ca đt
nc Vit Nam. Th hin  ch trong nhng nm gn đây Chính ph không ngng
quan tâm thc hin các chng trình quc gia v XGN thông qua thành lp
NHCSXH, các chng trình tài chính quy mô nh…Kt qu đã mang li nhiu hiu
qu thit thc, đi sng nhân dân luôn đc ci thin. Tuy nhiên đn thi đim hin
ti không ít ngi nghèo vn cha th tip cn vi ngun vn này, do thiu thông
tin, thiu công c và phng hng ci thin cuc sng. Cng không ngoi tr mt
s ni các chng trình XGN quc gia trin khai không hiu qu. Chính vì vy, h
tr vn cho ngi nghèo, hng h làm giàu trên mãnh đt ca chính h đ thc
hin mc tiêu XGN là mi quan tâm ln nht ca ng và Nhà nc, đc đt
thành mt nhim v chin lc trong quá trình thc hin đng li đi mi.  đi
ti mt xã hi “ công bng, dân ch , vn minh” mà ng ta đã đ ra. Chúng ta cn
có bin pháp h tr vn cho ngi nghèo nh th nào sao cho có hiu qu thit thc
và ngun vn phi đc chuyn ti đn đúng đi tng th hng, đng thi
Trang 9

khuyn khích nhân dân làm giàu theo pháp lut, din h nghèo ngày càng thu hp,

đc bit là thu hp khong cách gia nhng ngi giàu và ngi nghèo trong mt
xã hi.
1.3.3 Cho vay h nghèo
1.3.3.1 Khái nim
Theo Ngh nh s 78/2002/N-CP ngày 04 tháng 10 nm 2002 ca Chính ph v
tín dng dng đi vi ngi nghèo thì cho vay h gia đình nghèo là vic s dng các
ngun lc tài chính do Nhà nc huy đng đ cho ngi nghèo vay u đãi phc v
SXKD, to vic làm, ci thin đi sng; góp phn thc hin chng trình mc tiêu
quc gia XGN, n đnh xã hi. ây là khon tín dng phi hoàn tr gc và lãi
trong mt thi gian nht đnh tùy theo tng ngun vn vay.
1.3.3.2 Phng thc cho vay
Vic cho vay ca NHCSXH đc thc hin theo phng thc y thác cho các t
chc tín dng, t chc CT&XH theo hp đng y thác hoc trc tip cho vay đn
ngi vay. Cho vay đi vi ngi nghèo cn c vào kt qu bình xét ca T tit
kim và vay vn (TK&VV). T TK&VV là t chc do các t chc CT&XH hoc
cng đng dân c t nguyn thành lp trên đa bàn chính ca xã, đc y ban nhân
dân cp xã chp thun bng vn bn. Hot đng ca T TK&VV do NHCSXH
hng dn.
1.3.3.3 c đim
Cho vay h nghèo có nhiu đim khác bit so vi cho vay thông thng là nó không
phi th chp tài sn và đc min l phí làm th tc vay vn nhng phi là thành
viên t TK&VV, đc t bình xét, lp thành danh sách đ ngh vay vn có xác nhn
ca UBND cp xã và phi có tên trong danh sách h nghèo  xã (phng, th trn)
s ti theo chun h nghèo do B Lao đng- Thng binh và xã hi (BLTB&XH)
công b tng thi k. Ngi vay tin có th tip tc vay li nhiu ln khi tr ht n
c và đc nâng vn khi h vay có nhu cu đ sn xut, chn nuôi , nu cha thoát
Trang 10

nghèo. i vi cho vay ngn hn (t 1 nm tr xung) đc cho vay lu v nhiu
k khi đn hn. Ngi vay có th cùng lúc vay nhiu chng trình tín dng khác

nhau và đc u đãi v lãi sut (lãi sut cho vay thp hn lãi sut th trng).
Cho vay h nghèo không da vào vic đánh giá s hu vt cht ca mt con ngi
mà nó da trên vic đánh giá nng lc ca mt con ngi. Mc tiêu bao quát cho
vay thông thng là làm tng ht mc li nhun. Mc tiêu cho vay h nghèo là đem
li dch v tài chính cho h, đ giúp h vt qua đói nghèo, to ra thu nhp và vng
chc tài chính, ci thin đi sng, góp phn thc hin chng trình mc tiêu quc
gia XGN và vic làm, n đnh xã hi. ó là mc tiêu tng hp, t tm nhìn kinh t
và xã hi.
i vi các Ngân hàng Thng mi hot đng vì mc tiêu li nhun thì khách hàng
ca h là tt c mi ngi có nhu cu và đ điu kin. Còn đi vi NHCSXH thì
khách hàng ca h là nhng ngi nghèo, cho vay h nghèo đ góp phn thc hin
chng trình XGN. Do đó ngun vn cho vay có hiu qu là mt vn đ mà
NHCSXH rt quan tâm.
1.3.3.4 Hiu qu cho vay
i vi các Ngân hàng thng mi thì các dch v tín dng là mt trong nhng sn
phm quan trng nht ca ngân hàng, chúng gm các sn phm cho vay và các dch
v mang tính cht tín dng. i vi NHCSXH hin nay thì hot đng tín dng ch
yu ca NHCXH là cho vay và chúng là sn phm d b ri ro nht. Vì vy hiu qu
tín dng h nghèo đc xem nh là hiu qu cho vay.
¬ Khái nim
Hiu qu tín dng h nghèo xét trên các khía cnh:
- Thc hin bình xét dân ch, công khai, vn đn đy đ, đúng đa ch h nghèo cn
vay vn (h nghèo có sc lao đng, có kh nng SXKD nhng thiu vn) và đc
s dng đúng mc đích.
Trang 11

- Quy mô tín dng: quy mô tín dng đi vi h nghèo đc th hin t trng d n
tín dng đi vi h nghèo, doanh s cho vay, thu n, s tin vay đi vi mt h. T
trng d n cao, doanh s cho vay, thu n ln th hin hot đng tín dng ngân
hàng đã đáp ng tt nhu cu vn cho h nghèo.

- Cht lng tín dng: cht lng tín dng đi vi h nghèo th hin  mc đ an
toàn tín dng, kh nng hoàn tr và hiu qu s dng vn tín dng ca ngi vay.
Nu t l n quá hn trong tng d n h nghèo thp, cho thy các khon tín dng
đi vi h nghèo an toàn, lành mnh. T l n quá hn cao, phn nh s ri ro các
khon tín dng.
- Kh nng bo toàn vn: khi ngân hàng cho h nghèo vay vn đ phát trin SXKD.
Ngân hàng tính toán đc kh nng thu hi vn (c gc và lãi), sau khi tr các chi
phí thì vn có lãi. T đó ngân hàng có th duy trì và m rng hot đng phc v ca
mình.
- Mc đ đáp ng nhu cu vn hp lý cho h nghèo, h tr h nghèo phát trin kinh
t, tng thu nhp vn lên thoát khi đói nghèo, hoà nhp cng đng.
- S h nghèo thoát khi đói nghèo nh vay vn, s vic làm đc gii quyt thông
qua vay vn NHCSXH.
¬ Tiêu chí đánh giá hiu qu cho vay h nghèo
Hiu qu tín dng là mt ch tiêu tng hp đc đánh giá liên quan đn li ích ca
khách hàng vay vn, ngân hàng và nn kinh t- xã hi. Trong lun vn này chúng
tôi
xin đi sâu đánh giá c th v hiu qu cho vay h nghèo ca NHCSXH.
- Hiu qu kinh t
i vi h nghèo, hiu qu cho vay ca ngân hàng đi vi h nghèo đc th hin 
doanh s vay, tr gc, lãi đúng hn, t l n quá hn thp, ri ro trong s dng vn
thp. Vic s dng vn ca h nghèo vào SXKD nh th nào? Nu li nhun thu
đc sau khi tr ht chi phí mà có lãi thì đánh giá hiu qu s dng vn cao và
Trang 12

ngc li nu vay vn v SXKD thua l thì hiu qu thp, thm chí mt vn. Có
nhiu trng hp vay vn ngân hàng v chn nuôi, trng trt, tuy đã tr ht n cho
ngân hàng đúng k hn, nhng vn b đánh giá là hiu qu thp vì ngun đ tr n
cho ngân hàng phi đi vay ch khác, ch không phi t ngun thu nhp ca ngi
vay. Cho nên, nu ch nhìn mt mt tr n ca h vay cho ngân hàng đ đánh giá h

vay s dng vn có hiu qu là cha đ.
Hiu qu cho vay h nghèo cng đc đánh giá thông qua tiêu chí t sut li nhun,
nu t sut li nhun đc tng lên; mc sng h nghèo đc ci thin tt, s h
thoát nghèo bn vng, vn lên thành h giàu thì hiu qu tín dng tt; t l h
nghèo đc vay vn, đây là ch tiêu đánh giá v mt lng đi vi công tác tín
dng. T l này càng cao, mt mt th hin ngun vn tín dng ln đ phc v h
nghèo. Mt khác, đánh giá kh nng SXKD ca h nghèo ngày càng ln, ngun vn
có hiu qu (nu s dng vn không hiu qu, thì h nghèo s không có nhu cu
vay).
Tng s h nghèo đc vay vn
T l h nghèo
đc vay vn
=
Tng s h nghèo trong danh sách
X 100%
Lu k s h thoát nghèo ln, cng là mt tiêu chí đ đánh giá hiu qu tín dng đi
vi h nghèo qua c mt thi gian
.
i vi ngân hàng, NHCSXH là TCTD ca Nhà nc, hot đng vì mc tiêu
XGN, phát trin kinh t và n đnh xã hi, không vì mc đích li nhun. Hiu qu
cho vay NHCSXH đc th hin:
Th nht, quy mô tín dng đi vi h nghèo đc th hin  các ch tiêu nh: t
trng d n tín dng h nghèo trong tng s d n tín dng ca NHCSXH; tng
trng d n tín dng h nghèo. Các ch tiêu này đc xác đnh bi công thc sau:


Trang 13
T trng d n tín dng đi vi
h nghèo
=

D n tín dng h nghèo
x 100%
Tng d n tín dng

D n tín dng h nghèo nm sau
Tng trng d n tín
dng h nghèo
=
D n tín dng h nghèo nm trc
x 100%
Nu t trng d n và tng trng d n tín dng cao th hin hot đng tín dng
ngân hàng đã đáp ng tt nhu cu vn ca h nghèo.

Th hai, cht lng tín dng da vào các tiêu chí nh t l n quá hn, t l s dng
vn sai mc đích. Các tiêu chí này đc xác đnh theo công thc:
T l n quá hn
cho vay h nghèo
=
D n quá hn cho vay h nghèo
Tng d n h nghèo
x 100%

T l s dng vn
sai mc đích
=
S tin s dng sai mc đích
Tng d n
x 100%
T l n quá hn là ch tiêu c bn mà ngân hàng đang dùng đ đánh giá cht lng
tín dng. T l n quá hn là t l % gia n quá hn và tng d n ca ngân hàng

ti mt thi đim nht đnh (thng là cui tháng, cui quý, cui nm). Trong kinh
t th trng, n quá hn đi vi ngân hàng là khó tránh khi, vn đ là làm sao đ
gim thiu n quá hn. Nhng ngân hàng có t l n quá hn thp đc đánh giá
cht lng tín dng tt, hiu qu tín dng cao và ngc li.
T l s dng vn sai mc đích. Ngi vay s dng vn đúng mc đích đã tr thành
nguyên tc quan trng ca ngân hàng nói chung. Tuy vy, trong thc t đã không ít
khách hàng s dng vn sai mc đích đã cam kt vi ngân hàng, vi đng c thiu
lành mnh và do đó d b ri ro; trong trng hp này ngi ta gi là ri ro đo đc.

Trang 14

Nhng khon vay b s dng sai mc đích phn ln đu không đem li nh hiu qu
kinh t xã hi nh mong mun ca ngân hàng
Th ba,
kh nng sinh li. NHCSXH là mt TCTD Nhà nc, hot đng không vì
mc đích li nhun, thc hin chính sách tín dng u đãi đi vi ngi nghèo và các
đi tng chính sách khác, nhng phi bo toàn vn.  thc hin tt vn đ này thì
NHCSXH cho h nghèo vay vn phi thu hi đy đ c gc và lãi đúng hn, hn ch
thp nht v ri ro xy ra.
Th t, đáp ng nhu cu vn hp lý cho h nghèo. Nu ngun vn ca ngân hàng
đáp ng đy đ, kp thi nhu cu vn ngày càng tng ca h nghèo thì đc đánh
giá hiu qu ca NHCSXH đi vi tín dng h nghèo cao và ngc li.
Th nm, th tc phi đn gin, thun li, cung cp nhanh chóng, gim bt các phí
y thác trong hot đng tín dng nh phí y thác cho các t chc hi nh HPN,
HND, HCCB, HTN  các cp, đng thi tng phí hoa hng cho các t trng t
TK&VV. Bi vì t trng t TK&VV là ngi trc tip thu lãi đn tng h vay,
đôn đc thu n khi đn hn, nu phí hoa hng cho t trng t TK&VV thp thì h
không làm ht kh nng ca mình. T đó làm cho hiu qu cho vay thp. Các phí
này đc xác đnh theo công thc:
Phí y thác cho các t chc hi = Tng s lãi thc t thu đc x 0.045/lãi sut

Phí hoa hng cho t trng t TK&VV = Tng s lãi thu đc x 0,085/lãi sut
- Hiu qu xã hi
i vi h nghèo, to vic làm cho ngi lao đng, t đó to thêm ngun thu nhp
cho gia đình và xã hi, góp phn hn ch t nn xã hi, n đnh trt t chính tr và an
toàn xã hi; gim bt tình trng cho vay nng lãi, góp phn thay đi b mt đi sng
nhân dân nông thôn. To nim tin ca nhân dân đi vi ng và Nhà nc. Th hin
s quan tâm ca ng và Nhà nc đi vi h nghèo.
Trang 15

i vi ngân hàng, nu hiu qu tín dng cao, ngân hàng s có thêm điu kin đ
phc v tt hn nhu cu vay vn ca các đi tng. T đó s góp phn thúc đy
kinh t, xã hi ca đa phng phát trin. ây chính là s tn ti và phát trin bn
vng ca NHCSXH.
1.3.3.5 Vai trò cho vay h nghèo
Tín dng là công c đ ngân hàng thc hin trung gian tài chính đa ngun vn đn
ngi nghèo đ thc hin mc tiêu tiêu quc gia nên nó có vai trò rt quan trng.
¬ To đng lc giúp ngi nghèo và các đi tng chính sách khác vt qua
khó khn thoát nghèo
Trong xã hi ngi nghèo đói do nhiu nguyên nhân nh đông con, li bing lao
đng, già yu, thiên tai dch bnh, thiu phng tin sn xut, chn nuôi, chính sách
ca Nhà nc, do thiu kin thc trong SXKD hoc ngi nghèo có các k nng mà
cha đc tn dng ht. H hoàn toàn có kh nng phát trin kinh t, SXKD, t đó
gia tng cuc sng gia đình khi đc tip cn các ngun vn vi mt c ch cho vay
thích hp và linh hot, h không phi là nhng ngi không có kh nng làm n, h
coi trng vic đc tip cn tín dng và h chp nhn c ch lãi sut sòng phng
nh các đi tng vay khác, thm chí h t nguyn tr thêm đ đc vay. Ý thc
vn lên thoát nghèo ca h là rt ln, tim nng ca h đc khai thác và có c ch
cung cp dch v tài chính thích hp cho h thì nht đnh h s thoát nghèo thành
công và tin đn cuc
sng trung bình và khá gi trong tng lai. Trong thc t bn

cht ca ngi nông dân Vit Nam là cn cù, tit kim nhng nghèo đói ch yu là
do thiu vn đ mua vt liu, cây ging, con ging, phân bón đ sn xut, thâm canh
to ra nng sut và sn phm hàng hóa, tng thu nhp ci thin cuc sng. Vì vy
đi vi h vn là điu kin quan trng nht, là đng lc giúp h vt qua khó khn
đ thoát nghèo.
¬ Góp phn hn ch tình trng cho vay nng lãi