B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
LÊ H T LOAN
PHÁT TRIN DCH V NGÂN HÀNG IN T
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
SÀI GÒN THNG TÍN
Chuyên ngành: KINH T - TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc
: GS.TS.DNG TH BÌNH MINH
Tp.H Chí Minh – Nm 2010
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc bng, biu đ
Li m đu
CHNG 1: TNG QUAN V DCH V NGÂN HÀNG IN T
1.1. Các khái nim 1
1.1.1. Khái nim Thng mi đin t 1
1.1.2. Khái nim Dch v Ngân hàng đin t 3
1.2. Các dch v Ngân hàng đin t 3
1.3. iu kin đ phát trin dch v Ngân hàng đin t 8
1.3.1. iu kin pháp lý 8
1.3.2. iu kin c s vt cht và công ngh 9
1.3.3. iu kin v con ngi 11
1.4. S phát trin dch v Ngân hàng đin t và vai trò 12
1.5. Vai trò ca Ngân hàng đin t trong thi k hi nhp 13
1.6. Phát trin dch v Ngân hàng đin t mt s nc trên th gii 16
1.6.1. Khái quát v phát trin dch v Ngân hàng đin t mt s nc trên th
gii 16
1.6.2. Các bài hc kinh nghim cho Vit nam 18
Kt lun chng 1 20
CHNG 2: THC TRNG PHÁT TRIN DCH V NGÂN HÀNG IN T
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN SÀI GÒN THNG TÍN
2.1. Khái quát v Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín 21
2.1.1. Khái quát v Sacombank 21
2.1.2. Thc trng hot đng kinh doanh ca Sacombank t 2005 đn nay 23
2.2. Phân tích các điu kin thc hin dch v NHT ti Sacombank 27
2.2.1. Pháp lý 27
2.2.2. C s vt cht và công ngh 27
2.2.3. Con ngi 29
2.3. Thc trng phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Sacombank 30
2.3.1. Ngân hàng qua đin thoi 30
2.3.2. Ngân hàng qua email 31
2.3.3. Ngân hàng qua mng di đng 31
2.3.4. Ngân hàng trên mng Internet 33
2.3.5. Dch v Th 34
2.3.6. Trung tâm dch v Khách hàng 39
2.4. Cnh tranh gia Sacombank và các Ngân hàng thng mi c phn trên đa
bàn TPHCM v cung cp dch v Ngân hàng đin t 41
2.5. Nhng thành công và tn ti ca Sacombank trong vic phát trin ca dch v
Ngân hàng đin t 44
Kt lun chng 2 47
CHNG 3: CÁC GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V NGÂN HÀNG IN
T TI SACOMBANK
3.1. nh hng phát trin Sacombank và dch v NHT ti Sacombank 48
3.1.1. nh hng phát trin Sacombank đn nm 2015 48
3.1.2. nh hng phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Sacombank 53
3.2. Các gii pháp phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Sacombank 54
3.2.1. Hành lang pháp lý 54
3.2.2. Phát trin h tng c s và đu t các công ngh hin đi 55
3.2.3. Xây dng phng thc qun tr, giám sát ri ro 57
3.2.4. a dng hóa, phát trin các dch v Ngân hàng đin t 58
3.2.5. y mnh vic qung bá sn phm 60
3.2.6. Phát trin ngun nhân lc 63
3.2.7. Nâng cao cht lng dch v khách hàng 66
3.2.8. Thay đi thói quen s dng tin mt ca khách hàng 68
Kt lun chng 3 69
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc 1
Ph lc 2
DANH MC CÁC CH VIT TT
Sacombank Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
Vietcombank Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng
BIDV Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam
Agribank Ngân hàng Nông nghip và phát trin Vit Nam
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
EAB Ngân hàng thng mi c phn ông Á
Techcombank Ngân hàng thng mi c phn K thng
TMT Thng mi đin t
NHT Ngân hàng đin t
CNTT Công ngh thông tin
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC CH VIT TT
Sacombank Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
Vietcombank Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng
BIDV Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam
Agribank Ngân hàng Nông nghip và phát trin Vit Nam
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
EAB Ngân hàng thng mi c phn ông Á
Techcombank Ngân hàng thng mi c phn K thng
TMT Thng mi đin t
NHT Ngân hàng đin t
CNTT Công ngh thông tin
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC BIU , BNG
Biu đ 2.1.2.1 Tng tài sn ca Sacombank trong giai đon 2006 – 2010
Biu đ 2.1.2.2 Vn huy đng ca Sacombank trong giai đon 2006 – 2010
Biu đ 2.1.2.3 D n cho vay ca Sacombank trong giai đon 2006 – 2010
Biu đ 2.1.2.4 Thu t dch v ca Sacombank trong giai đon 2006 – 2010
Biu đ 2.1.2.5 Li nhun trc thu ca Sacombank trong giai đon 2006 – 2010
Biu đ 2.3.3 Mobile – banking
Biu đ 2.3.4 Internet – banking
Bng 2.3.5.1 S liu Th lu hành ca Sacombank giai đon 2007 – 2010
Bng 2.3.5.2 Doanh s Th ca Sacombank giai đon 2007 – 2010
Bng 2.4 Tin ích dch v Ngân hàng đin t ca Sacombank và các Ngân
hàng thng mi c phn trên đa bàn Thành ph H Chí Minh
LI M U
1. S cn thit ca đ tài
Trong xu th hin nay, khoa hc công ngh đc bit là ngành công ngh thông tin
đang phát trin vt bc. S phát trin nh v bo ca Công ngh thông tin đã tác đng
đn mi hot đng ca đi sng, kinh t - xã hi, làm thay đi nhn thc và phng
pháp sn xut kinh doanh ca nhiu lnh vc, nhiu ngành kinh t khác nhau, trong đó
có lnh vc Ngân hàng.
Trc bi cnh đó, mi mt hot đng ca Ngân hàng nh kênh phân phi, vn
hóa bán hàng,… đang dn dn đc xây dng, tích hp thông qua môi trng đin t,
t đó nhng khái nim Ngân hàng đin t, giao dch trc tuyn, thanh toán qua
mng,… đã bt đu tr thành xu th phát trin và cnh tranh ca các Ngân hàng thng
mi Vit Nam. Hn na, Ngân hàng đin t đem li li ích rt ln cho khách hàng,
Ngân hàng và cho nn kinh t. Do đó, vic phát trin dch v Ngân hàng đin t - dch
v da trên nn tng Công ngh thông tin là xu hng tt yu mang tính khách quan
trong nn kinh t hin đi, trong thi đi hi nhp kinh t quc t.
Hòa nhp và là mt thành viên trong ngành tài chính - ngân hàng, Ngân hàng
thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín (Sacombank) không th tn ti và phát trin
nu không phn đu, n lc ht mình đ bt kp tin trình hin đi hóa Ngân hàng. Vì
vy, Sacombank không nhng hoàn thin nhng nghip v truyn thng mà còn phi
tp trung phát trin các ng dng Ngân hàng hin đi đc bit là chú trng đn dch v
Ngân hàng đin t đ đáp ng yêu cu nâng cao nng lc cnh tranh hi nhp và phát
trin. Song thc t hin nay, phát trin dch v Ngân hàng đin t ca Sacombank còn
rt hn ch ch yu là các dch v đn gin, đc thc hin qua web nh truy vn
thông tin s d, sao kê tin gi, các thông tin v Sacombank, chuyn khon trong h
thng,… do đó vn đ đã và đang đt ra bc thit là Sacombank cn phi tìm ra các
gii pháp nhm trin khai, phát trin thành công dch v Ngân hàng đin t giúp
Sacombank phát trin, duy trì khách hàng vi quy mô ln, tit kim chi phí, gia tng
li nhun, khng đnh v trí và thng hiu ca mình.
Xut phát t lý do nêu trên, tác gi đã la chn nghiên cu đ tài: “Phát trin
dch v Ngân hàng đin t ti Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng
Tín” làm đ tài Lun vn Thc s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Phân tích thc trng, nhng thun li, thành công cng nh nhng khó khn, hn
ch trong vic phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Sacombank và t đó đ xut các
gii pháp đ phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Sacombank trong thi gian ti.
3. Phm vi nghiên cu:
− Không gian: ti Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín.
− Thi gian: 2006 – 2010.
− Ni dung: nhng sn phm Ngân hàng đin t thuc Ngân hàng thng mi c
phn Sài Gòn Thng Tín.
4. Phng pháp nghiên cu:
hoàn thành mc tiêu nghiên cu đt ra, lun vn s dng các phng pháp
nghiên cu: thng kê, phân tích, so sánh, tng hp,…
5. Kt cu lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun, ph lc, danh mc các ch vit tt, danh mc biu
đ, bng, tài liu tham kho, lun vn đc chia thành 3 chng:
− Chng 1: Tng quan v dch v Ngân hàng đin t
− Chng 2: Thc trng phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Ngân hàng
thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
− Chng 3: Các gii pháp phát trin dch v Ngân hàng đin t ti Ngân hàng
thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
1
CHNG 1
TNG QUAN V DCH V NGÂN HÀNG IN T
1.1. Các khái nim
1.1.1. Khái nim Thng mi đin t
Thng mi đin t (TMT) đã ra đi t lâu và ngày càng phát trin vt bc.
Tuy nhiên, hin nay đnh ngha TMT đc rt nhiu t chc quc t đa ra song
cha có mt đnh ngha thng nht nào v TMT, mi đnh ngha đu có nhng giá
tr nht đnh. Nhìn mt cách tng quát, các đnh ngha TMT đc chia thành hai
nhóm tùy thuc vào quan đim:
Theo ngha hp, TMT ch đn thun bó hp TMT trong vic mua bán
hàng hóa và dch v thông qua các phng tin đin t, nht là qua Internet
và các mng liên thông khác.
− Theo T chc thng mi th gii (WTO)
, “TMT bao gm vic sn
xut, qung cáo, bán hàng và phân phi sn phm đc mua bán và
thanh toán trên mng Internet, nhng đc giao nhn mt cách hu
hình, c các sn phm giao nhn cng nh nhng thông tin s hóa thông
qua mng Internet”.
− Theo y ban Thng mi đin t ca T chc hp tác kinh t
Châu Á – Thái Bình Dng (APEC), “TMT là công vic kinh
doanh đc tin hành thông qua truyn thông s liu và công ngh tin
hc k thut s”.
Theo ngha rng, TMT là các giao dch tài chính và thng mi bng
phng tin đin t nh: trao đi d liu đin t, chuyn tin đin t và các
hot đng nh gi/rút tin bng th tín dng.
− Theo Lut mu v TMT ca y ban Liên hip quc v Lut
thng mi quc t (UNCITRAL), “Thut ng thng mi cn đc
din gii theo ngha rng đ bao quát các vn đ phát sinh t mi quan
h mang tính cht thng mi dù có hay không có hp đng. Các quan
2
h mang tính thng mi bao gm, nhng không ch bao gm, các giao
dch sau đây: bt c giao dch nào v cung cp hoc trao đi hàng hóa
hoc dch v; tha thun phân phi; đi din hoc đi lý thng mi, y
thác hoa hng, cho thuê dài hn; xây dng các công trình; t vn, k
thut công trình; đu t; cp vn, ngân hàng; bo him; tha thun khai
thác hoc tô nhng, liên doanh và các hình thc v hp tác công
nghip hoc kinh doanh; chuyên ch hàng hóa hay hành khách bng
đng bin, đng không, đng st hoc đng b”.
− Theo tài liu đào to v TMT ca Microsoft (Fundamentals of E-
business), “TMT là kinh doanh trên môi trng đin t nhm kt ni
ngi bán và ngi mua. Nó tích hp d liu, liên lc đin t và dch
v bo mt đ to thun li cho công vic kinh doanh”. (Ecommerce is
doing business electronically by bringing together buyers and sellers. It
intergrates data, electronic communication and security services to
facilitate business application) hoc “TMT là mt tp hp công ngh,
ng dng và quy trình kinh doanh nhm liên kt t chc, khách hàng và
cng đng thông qua nhng giao dch đin t và s trao đi hàng hóa,
dch v và thông tin”. (Ecommerce is a dynatic set of technologies,
applications and business process that link enterprise, consumer and
communities through electronics transactions and the electronic
exchanges of goods, services and information).
− Theo Công ty TNHH u t và phát trin phn mm mng Vit
Nam ca S k hoch và đu t Hà Ni, “TMT là hình thái hot
đng thng mi bng phng pháp đin t, là vic trao đi thông tin
thng mi thông qua công ngh đin t nói chung”.
Tóm li, TMT có th đc khái nim vi mt khái nim tng đi toàn din
là: TMT là mt khái nim dùng đ ch quá trình mua và bán mt sn phm (hu
hình) hoc dch v (vô hình) thông qua mt mng đin t (electronic network),
phng tin trung gian (medium) ph bin nht ca TMT là Internet. Qua môi
3
trng mng, ngi ta có th thit lp giao dch, thanh toán, mua bán bt c sn
phm gì t hàng hóa cho đn dch v, k c dch v ngân hàng.
Nh vy, có th thy rng phm vi ca TMT rt rng, bao quát hu ht các
lnh vc hot đng kinh t, vic mua bán hàng hóa và dch v ch là mt trong hàng
ngàn lnh vc áp dng ca TMT.
1.1.2. Khái nim Dch v Ngân hàng đin t
Quan đim ca Th gii:
Dch v NHT là mt h thng phn mm vi tính cho phép khách hàng tìm
hiu hay mua dch v ngân hàng thông qua vic ni mng máy vi tính ca
mình vi ngân hàng (How the Internet redefines banking, Tp chí the
Australian Banker, tuyn tp 133, s 3, 6/1999).
Quan đim ca Vit Nam:
Dch v NHT đc gii thích nh là kh nng ca mt khách hàng có th
truy cp t xa vào mt ngân hàng nhm: thu thp thông tin, thc hin các
giao dch thanh toán, tài chính da trên các khon lu ký ti ngân hàng đó,
đng ký s dng dch v mi (Trng c Bo, NHT và các phng tin
giao dch đin t, Tp chí tin hc ngân hàng, s 4 (58), 7/2003).
Quan đim ca Tác gi lun vn:
Dch v NHT là dch v do ngân hàng cung cp, theo đó, khách hàng
không cn đn quy giao dch ca ngân hàng mà thông qua các kênh nh
Internet, đin thoi,… khách hàng có th s dng các sn phm, dch v
ca ngân hàng.
1.2.Các dch v Ngân hàng đin t
1.2.1. Ngân hàng trên mng Internet
Internet-banking là dch v ngân hàng trên mng, cung cp t đng các thông
tin sn phm và dch v ngân hàng thông qua đng truyn Internet. Vi máy vi
tính kt ni Internet, khách hàng có th truy cp vào website ca ngân hàng đ đc
cung cp các thông tin, hng dn đy đ các sn phm, dch v ca ngân hàng.
4
Không nhng th, vi mã s truy cp và mt khu đc cp, khách hàng cng có
th thc hin các yêu cu ca mình mi lúc mi ni nh xem s d tài khon, in
sao kê, thanh toán, chuyn tin… Các dch v Internet-banking cung cp:
̇ Xem thông tin t giá, lãi sut tin gi tit kim, giá chng khoán, giá
vàng.
̇ Vn tin lch s giao dch.
̇ Tóm lc v nhng sn phm, dch v đã giao dch vi ngân hàng, xem s
d tài khon.
̇ Xem s d tài khon ti thi đim hin ti.
̇ Kim tra tình trng các th ghi N, th ghi Có.
̇ Kim tra tình trng các Séc đã phát hành, xem chúng đã đc thanh toán
hay cha, b t chi thanh toán hay đang trong tình trng ch đi chi tr.
̇ S ph, giy báo có các giao dch t tài khon.
̇ Thanh toán hóa đn đin, nc, đin thoi.
̇ Gi và thanh toán hóa đn t đng.
̇ Ghi n đc y quyn trc.
̇ Thanh toán trong h thng.
̇ Thanh toán ngoài h thng.
̇ Thanh toán trc tuyn trên mng.
̇ u t tài chính trc tip.
̇ Cho vay t đng.
Bên cnh đó, Internet-banking còn là mt kênh phn hi thông tin hiu qu
gia khách hàng và ngân hàng, cho phép khách hàng có th gi tt c các thc mc,
góp ý v sn phm, dch v ca ngân hàng và đc gii quyt nhanh chóng.
Chu trình s dng dch v Internet-banking bao gm các bc c bn sau:
− Bc 1: ng ký dch v: khách hàng phi cung cp các thông tin cn
thit và ký hp đng s dng dch v Internet-banking. Sau đó, khách
hàng s đc cung cp 2 s đnh danh (duy nht) là mã khách hàng và mã
truy nhp h thng.
5
− Bc 2: Thc hin yêu cu dch v (truy vn thông tin tài khon, chuyn
khon trong h thng, thanh toán th tín dng, thanh toán hàng hóa trên
mng,…).
− Bc 3: Xác nhn giao dch, kim tra thông tin, và thoát khi mng (thông
qua ch ký đin t, xác nhn đin t, chng t đin t,…) khi giao dch
đc hoàn tt, nhng thông tin chng t cn thit s đc qun lý, lu tr
và gi ti khách hàng khi có yêu cu.
1.2.2. Ngân hàng ti nhà
Home-banking là dch v ngân hàng ti nhà, theo đó khách hàng giao dch vi
ngân hàng qua mng nhng là mng ni b (Intranet) do ngân hàng xây dng riêng.
Các giao dch đc tin hành ti nhà, vn phòng, công ty thông qua h thng máy vi
tính ni vi h thng máy vi tính ca ngân hàng.
Ch cn có máy vi tính (ti nhà hoc tr s) kt ni vi h thng máy vi tính
ca ngân hàng, khách hàng có th thc hin giao dch v chuyn tin, lit kê giao
dch, t giá, lãi sut, giy báo n, báo có, truy vn s d tài khon, thanh toán,
chuyn tin,…
Chu trình s dng dch v ngân hàng ti nhà bao gm các bc c bn sau:
− Bc 1: Thit lp kt ni (khách hàng kt ni máy vi tính ca mình vi h
thng máy vi tính ca ngân hàng qua mng Internet (dial-up, Direct-cable,
LAN, WAN), sau đó truy cp vào trang Web ca ngân hàng phc v mình
(hoc giao din ngi s dng ca phn mm)). Sau khi kim tra và xác
nhn khách hàng, khách hàng s đc thit lp mt đng truyn bo mt
(https) và đng nhp (login) vào mng máy vi tính ca ngân hàng.
− Bc 2: Thc hin yêu cu dch v (khách hàng có th s dng rt nhiu
dch v NHT phong phú và đa dng nh truy vn thông tin tài khon,
chuyn tin, hy b vic chi tr séc, thanh toán đin t,… và rt nhiu
dch v trc tuyn khác).
− Bc 3: Xác nhn giao dch, kim tra thông tin, và thoát khi mng (thông
qua ch ký đin t, xác nhn đin t, chng t đin t,…) khi giao dch
6
đc hoàn tt, nhng thông tin chng t cn thit s đc qun lý, lu tr
và gi ti khách hàng khi có yêu cu.
1.2.3. Ngân hàng qua đin thoi
Phone-banking là dch v cung cp thông tin ngân hàng qua đin thoi. Qua
Phone-banking, khách hàng có th s dng rt nhiu dch v ngân hàng nh: hng
dn s dng dch v, gii thiu thông tin v dch v ngân hàng, cung cp thông tin
tài khon và bng kê các giao dch, báo N, báo Có, cung cp thông tin ngân hàng
nh lãi sut, t giá hi đoái, chuyn tin, thanh toán hóa đn và dch v h tr
khách hàng,… và nhiu dch v khác. Tuy nhiên, ti Vit Nam, các dch v ngân
hàng mi tm thi cung cp dch v tra cu thông tin tài khon và cung cp thông
tin tài chính ngân hàng.
Quy trình s dng dch v Phone-banking nh sau:
− ng ký dch v: khách hàng phi cung cp các thông tin cn thit và ký
hp đng s dng dch v Phone-banking. Sau đó, khách hàng s đc
cung cp 2 s đnh danh (duy nht) là mã khách hàng và mã truy nhp h
thng.
− X lý giao dch: khi khách hàng gi đn tng đài, nhp mã khách hàng và
khóa truy nhp dch v, theo li nhc trên đin thoi, khách hàng chn
phím chc nng tng ng vi dch v mình cn giao dch. Khách hàng
có th thay đi, chnh sa trc khi xác nhn giao dch vi ngân hàng,
chng t giao dch s đc in ra và gi ti khách hàng khi giao dch đc
x lý xong.
1.2.4. Ngân hàng qua mng di đng
Mobile-banking là dch v ngân hàng qua đin thoi di đng. Vi Mobile-
banking khách hàng có th s dng rt nhiu dch v nhm gii quyt nhu cu thanh
toán giao dch có giá tr nh hoc nhng dch v t đng không có ngi phc v.
Quy trình s dng dch v Mobile-banking nh sau:
− ng ký dch v: khách hàng phi đng ký đ tr thành thành viên chính
thc trong đó quan trng là cung cp nhng thông tin c bn nh: s đin
7
thoi di đng, s tài khon cá nhân dùng trong thanh toán. Sau đó, khách
hàng đc nhà cung ng dch v thông qua mng này cung cp mt mã s
đnh danh. Mã s này không phi s đin thoi và nó s đc chuyn
thành mã vch đ dán lên đin thoi di đng, giúp cho vic cung cp thông
tin khách hàng khi thanh toán nhanh chóng, chính xác và đn gin hn các
thit b đu cui ca đim bán hàng hay cung ng dch v. Cùng vi mã
đnh danh, khách hàng còn đc cp mt mã s cá nhân đ khách hàng
xác nhn giao dch thanh toán khi nhà cung cp dch v thanh toán yêu
cu. Sau khi hoàn tt các th tc cn thit thì khách hàng s là thành viên
chính thc và đ điu kin đ thanh toán qua đin thoi di đng.
− X lý giao dch: khách hàng nhn tin theo cú pháp quy đnh đn tng đài,
nhp mã khách hàng và khóa truy nhp dch v, khách hàng có th thc
hin các dch v mình cn giao dch bt c lúc nào.
1.2.5. Call centre
Do qun lý d liu tp trung nên khách hàng có tài khon ti bt k chi nhánh
nào vn gi v mt s đin thoi c đnh ca trung tâm này đ đc cung cp mi
thông tin chung và cá nhân. Khác vi Phone-banking ch cung cp các loi thông tin
đc lp trình sn, call centre có th linh hot cung cp thông tin hoc tr li thc
mc ca khách hàng. Nhc đim ca call centre là phi có ngi trc 24/24 gi.
Call centre là dch v ngân hàng qua đin thoi vi nhim v:
− Cung cp tt c các thông tin v sn phm, dch v ca ngân hàng, bao
gm tin gi thanh toán, tit kim, cho vay, chuyn tin,…
− Gii thiu qua đin thoi các sn phm th ca ngân hàng.
− ng ký làm th qua đin thoi.
− ng ký vay cho khách hàng cá nhân qua đin thoi.
− Tip nhn qua đin thoi các khiu ni, thc mc t khách hàng khi s
dng sn phm, dch v ca ngân hàng.
− Khách hàng s đc cung cp thông tin v các sn phm, dch v ca ngân
hàng mt cách đy đ.
8
− T vn s dng th, thông báo và gii đáp s d th, hng dn đng ký
th.
− Thc hin thanh toán các hóa đn tin đin, nc, đin thoi, Internet,
truyn hình cáp, bo him,… và các hình thc chuyn tin khác.
− Dch v chuyn tin t tài khon cá nhân vào th thanh toán rt thun tin
cho khách hàng đang xa không có chi nhánh ca ngân hàng hoc đang
công tác, du lch nc ngoài cn chuyn tin vào th đ đáp ng kp thi
nhu cu chi tiêu ca khách hàng.
1.2.6. Th
Khách hàng s dng Th đ thc hin các giao dch ti các máy ATM hay máy
thanh toán ti nhng đim bán hàng (Point of sale - POS), gm 2 loi Th sau:
Th ghi n: cho phép khách hàng s dng đc bng cách ghi N trc tip
vào tài khon ca h.
Th tín dng: cho phép khách hàng s dng s tin mà ngân hàng ng
trc cho h.
1.2.7. Dch v ngân hàng t phc v
Khách hàng s thao tác vi các máy giao dch t phc v, đó là nhng máy
ATM (Automatic Teller Machines) vi nhiu chc nng, cho phép khách hàng rút
tin t tài khon, np tin vào tài khon, kim tra s d, chuyn khon, vay, đu t
c phiu, m tài khon, phát hành Séc, cung cp cng nh truy cp thông tin,…
các nc phát trin các máy ATM có chc nng gn bng mt chi nhánh ngân hàng.
1.3.iu kin đ phát trin dch v Ngân hàng đin t
1.3.1. iu kin pháp lý
Môi trng pháp lý là nn tng đu tiên đ xây dng các dch v NHT. Do đó,
đ phát trin dch v NHT thì môi trng pháp lý phi phù hp vi Lut giao dch
đin t s 51/2005/QH11 ngày 29/11/2005 ca Quc hi nc Cng hòa xã hi ch
ngha Vit Nam và các Ngh đnh hng dn chi tit vic thi hành Lut giao dch
đin t:
9
Ngh đnh s 57/2006/N-CP ngày 09/06/2006 ca Chính ph nc Cng hòa
xã hi ch ngha Vit Nam v/v hng dn thi hành Lut giao dch đin t.
Ngh đnh s 26/2007/N-CP ngày 15/02/2007 ca Chính ph nc Cng hòa
xã hi ch ngha Vit Nam v/v quy đnh chi tit thi hành Lut giao dch đin t v
ch ký s và dch v chng thc ch ký s.
Ngh đnh s 27/2007/N-CP ngày 23/02/2007 ca Chính ph nc Cng hòa
xã hi ch ngha Vit Nam v/v quy đnh chi tit thi hành Lut giao dch đin t
trong hot đng tài chính.
Ngh đnh s 35/2007/N-CP ngày 08/03/2007 ca Chính ph nc Cng hòa
xã hi ch ngha Vit Nam v/v quy đnh v giao dch đin t trong ngân hàng.
1.3.2. iu kin c s vt cht và công ngh
Th nht, đu t c s vt cht là nn tng đ các ngân hàng phát trin các dch
v NHT đáp ng tt nht các nhu cu ca khách hàng và nn kinh t, kinh doanh
bo đm an toàn và hiu qu. Không đu t c s vt cht và công ngh hin đi thì
không th phát trin bn vng và hot đng hiu qu. Do đó:
− Máy móc và thit b k thut phi phù hp vi tiêu chun an ninh, an toàn
quc gia.
− ng truyn, h tng k thut mng, internet phi n đnh, đ nhanh, mnh.
− Kh nng kt ni đng b ngân hàng vi cng thanh toán.
− Gia các ngân hàng cn có s liên thông cao thông qua cng trung gian thanh
toán đin t vi nng lc hot đng mnh. ng thi h thng an toàn bo
mt trong thanh toán đin t cng cn phi đc thit lp xuyên sut t trung
ng đn tng ngân hàng.
− Tr s khang trang, hin đi.
− im giao dch hot đng ngoài gi.
− Trung tâm dch v khách hàng hot đng liên tc 24h/ngày đ t vn, gii
đáp thc mc và x lý thông tin cho khách hàng.
Th hai, công ngh hin đi
10
− S dng ch ký đin t xác nhn tính toàn vn ca ni dung thông đip và
tên ngi vit nó đ đáp ng s tin cy cho ni dung, xut x ca thông đip
và mã hóa nhng thông tin nhy cm. Ch ký đin t đc chng thc bi
mt T chc cung ng dch v chng thc ch ký đin t, đc kim chng
bng mt quy trình kim tra an toàn do các bên giao dch tha thun và đáp
ng đc các điu kin sau:
+ D liu to ch ký đin t ch gn duy nht vi ngi ký trong bi cnh
d liu đó đc s dng.
+ D liu to ch ký đin t ch thuc s kim soát ca ngi ký ti thi
đim ký.
+ Mi thay đi đi vi ch ký đin t sau thi đim ký đu có th b phát
hin.
+ Mi thay đi đi vi ni dung ca thông đip d liu sau thi đim ký đu
có th b phát hin.
− Xây dng an ninh, an toàn, bo v, bo mt trong giao dch đin t
+ An ninh, an toàn, bo v, bo mt trong giao dch đin t là vn đ cc k
quan trng, mang ý ngha quyt đnh đn s tn ti và phát trin ca mi
ngân hàng, nó đã tr thành vn đ sng còn ca ngành ngân hàng trong
thi đin t hóa. An ninh, an toàn, bo v, bo mt trong giao dch đin t
cng là mi quan tâm hàng đu ca khách hàng khi quyt đnh la chn
hình thc thanh toán phi tin mt. Ri ro ln nht trong hot đng NHT
là h thng b xâm phm, b gi mo, la đo trong thanh toán, chi tr.
Vn đ này ph thuc rt ln vào các gii pháp công ngh, gii pháp k
thut, các chng trình phn mm v mã khoá, ch ký đin t, cng nh
h thng pháp lý v hot đng ca NHT. Vì vy, nu thiu nhng bin
pháp an ninh, an toàn trong giao dch đin t thì vic phát trin dch v
NHT không th thc hin đc.
11
+ C quan, t chc, cá nhân có quyn la chn các bin pháp bo đm an
ninh, an toàn phù hp vi quy đnh ca pháp lut khi tin hành giao dch
đin t.
+ C quan, t chc, cá nhân khi tin hành giao dch đin t có trách nhim
thc hin các bin pháp cn thit nhm bo đm s hot đng thông sut
ca h thng thông tin thuc quyn kim soát ca mình; trng hp gây ra
li k thut ca h thng thông tin làm thit hi cho c quan, t chc, cá
nhân khác thì b x lý theo quy đnh ca pháp lut.
1.3.3. iu kin v con ngi
Môi trng pháp lý, c s vt cht và công ngh là mt trong nhng điu kin
đ phát trin dch v NHT. Tuy nhiên, không có con ngi thì dch v NHT
cng không th thc hin và phát trin đc. Do đó:
i vi ngi s dng dch v
Th nht, mc sng đc ci thin
Vi khách hàng phi sng vi thu nhp thp, hay nói cách khác ít có tin thì
khách hàng s dùng tin mt thay vì các dch v thanh toán đin t. Qua đó ta thy,
mc sng là mt nhân t quan trng đ phát trin các dch v thanh toán đin t. Do
vy, phát trin kinh t và ci thin mc sng luôn luôn là nhng yu t tiên quyt
cho vic phát trin các dch v NHT.
Th hai, hiu bit và chp nhn các dch v NHT
Các dch v NHT là các dch v hin đi và tt. Tuy vy, chúng ta không th
cho rng có các dch v tt là đ, không cn quan tâm đn s chp nhn ca khách
hàng. Hn na, hin nay thói quen và s a thích tin mt, tính “ì” ca khách hàng
trc các dch v mi có th là nhng tr ngi chính cho vic phát trin các dch v
NHT. S ph bin các dch v NHT liên quan cht ch ti s chp nhn ca
khách hàng hn là nhng gì mà phía nhà cung ng dch v đa ra. Do đó, vic gii
thiu và hng dn cho đông đo khách hàng hiu bit v các dch v NHT, li
ích ca các dch v này và chp nhn các dch v NHT là ht sc cn thit.
i vi ngi cung ng dch v
12
Ngun nhân lc phc v cho dch v NHT phi đ và đc đào to tt v
công ngh thông tin và truyn thông đ cung cp các ng dng cn thit, đáp ng
yêu cu h tr và chuyn giao các tri thc k thut thích hp bi vì h thng thanh
toán đin t đòi hi phi có ngun nhân lc x lý kp thi và có các k nng đ làm
vic trên Internet và làm vic vi các phng tin hin đi khác. Thiu các k nng,
hn ch v kh nng s dng ting Anh – ngôn ng cn bn ca Internet cng là
nhng tr ngi cho vic phát trin các dch v thanh toán đin t.
1.4. Lch s phát trin dch v Ngân hàng đin t
K t khi ngân hàng ti M (Wellfargo) – ngân hàng đu tiên cung cp dch v
ngân hàng qua mng đu tiên ti M vào nm 1989 thì đn nay có rt nhiu tìm tòi,
th nghim, thành công cng nh tht bi trên con đng xây dng mt h thng
NHT hoàn ho, phc v tt nht cho khách hàng. Tng kt nhng mô hình đó,
nhìn chung h thng NHT đc phát trin qua các giai đon sau:
− Website qung cáo: là hình thái đn gin nht ca NHT. Hu ht các ngân
hàng khi mi bt đu xây dng NHT là thc hin theo mô hình này. Vic
đu tiên chính là xây dng mt website cha nhng thông tin v ngân hàng,
v sn phm lên trên mng nhm qung cáo, gii thiu, ch dn, liên lc,…
thc cht đây ch là mt kênh qung cáo mi ngoài nhng kênh thông tin
truyn thng nh báo chí, truyn hình,… mi giao dch ca ngân hàng vn
thc hin qua h thng phân phi truyn thng, đó là các Chi nhánh ngân
hàng.
− Thng mi đin t: trong hình thái TMT, ngân hàng s dng Internet nh
mt kênh phân phi mi cho nhng dch v truyn thng nh xem thông tin
tài khon, nhn thông tin giao dch chng khoán,… Internet đây ch đóng
vai trò nh mt dch v cng thêm vào đ to s thun li thêm cho khách
hàng. Hu ht các ngân hàng va và nh đang hình thái này.
− Qun lý đin t: trong hình thái này, các x lý c bn ca ngân hàng c
phía khách hàng và phía ngi qun lý đu đc tích hp vi Internet và các
13
kênh phân phi khác. Giai đon này đc phân bit bi s gia tng v sn
phm và chc nng ca ngân hàng vi s phân bit sn phm theo nhu cu
và quan h ca khách hàng đi vi ngân hàng. Hn th na, s phi hp,
chia s d liu gia hi s ngân hàng và các kênh phân phi nh chi nhánh,
mng Internet, mng không dây,… giúp cho vic x lý theo yêu cu và phc
v khách hàng đc nhanh chóng và chính xác hn. Internet và khoa hc
công ngh đã tng s liên kt, chia s thông tin vi ngân hàng, đi tác, khách
hàng, c quan qun lý,… Mt vài ngân hàng tiên tin trên th gii đã xây
dng đc mô hình này và hng ti xây dng đc mt NHT hoàn chnh.
− Ngân hàng đin t: chính là mô hình lý tng ca mt ngân hàng trc tuyn
trong nn kinh t đin t, mt s thay đi hoàn toàn trong mô hình kinh
doanh và phong cách qun lý. Nhng ngân hàng này s tn dng sc mnh
thc s ca mng toàn cu nhm cung cp toàn b các gii pháp tài chính
cho khách hàng vi cht lng tt nht. T nhng bc ban đu là cung cp
các sn phm và dch v hin hu thông qua nhiu kênh riêng bit, ngân
hàng có th s dng nhiu kênh liên lc này nhm cung cp các gii pháp
khác nhau cho tng đi tng khách hàng chuyên bit.
1.5. Vai trò ca Ngân hàng đin t trong thi k hi nhp
NHT đem li li ích rt ln cho khách hàng, ngân hàng và cho nn kinh t, c
th:
Xét v phía khách hàng:
− Thu thp đc nhiu thông tin.
− Tit kim mt lng thi gian ln, mt khong chi phí đáng k vì khách
hàng không cn phi đn tn ngân hàng giao dch, mà có th giao dch t
xa thông qua mng Intranet ca ngân hàng. Tin li hn khi Lãnh đo
đn v có th ký duyt các chng t giao dch mi lúc mi ni, và còn có
th giám sát ngay tc thì s d tài khon, giao dch phát sinh trên tài
khon ca mình.
14
− Tin ích, tin li, nhanh chóng, chính xác và bo mt.
Xét v phía ngân hàng:
− Tit kim đáng k đc các chi phí c đnh m đim giao dch và gim
đc s lng nhân viên vì có kh nng thu hút trên phm vi rng v
khách hàng bt k thi đim nào (24h/ngày) vi mi khong cách v
không gian, thi gian. S liu v phí giao dch ngân hàng kho sát M
đã chng minh cho điu này:
STT Hình thc giao dch
Phí bình quân mt giao
dch (USD)
1 Giao dch qua nhân viên ngân hàng 1,07
2 Giao dch qua đin thoi 0,54
3 Giao dch qua ATM 0,25
4 Giao dch qua Internet 0,010
− M rng phm vi hot đng, tng kh nng cnh tranh.
− Tng kh nng chm sóc và thu hút khách hàng.
− Lng khách hàng ngày càng gia tng do tính tin ích ca dch v
NHT mang li.
− Cung cp các dch v chéo: các ngân hàng có th liên kt vi các Công
ty bo him, Công ty chng khoán, Công ty đin, Công ty tài chính khác
đ đa ra các sn phm tin ích nhm đáp ng mi nhu cu ca khách
hàng v các dch v liên quan: ngân hàng, bo him, đu t, chng
khoán, thanh toán hóa đn,…
− Cho phép ngân hàng thích ng nhanh chóng vi nhng thay đi ca th
trng, điu chnh kp thi phí, lãi sut, t giá phù hp vi din bin ca
tình hình th trng, hn ch ri ro do bin đng v giá c ca th trng
gây ra, mang li li ích kinh t cho ngân hàng và khách hàng tham gia s
dng dch v ca NHT.
15
− Có th kim soát đc hu ht các chu chuyn tin t, cng t đó hn ch
đc các v ra tin, chuyn tin bt hp pháp, tham nhng.
− y mnh vic liên kt, hp tác gia các ngân hàng ngày càng cht ch,
phát trin đa dng, mnh m, rng khp trong nc và th gii đ thit
lp các đ án phát trin nghip v kinh doanh sn phm và dch v mi,
s dng mng li thanh toán đin t, thông tin ri ro, t vn pháp lut,
kim toán phòng nga, xây dng các chng trình đng tài tr, lp
chng trình phi hp đào to, nâng cao trình đ cán b nhân viên, k c
các hình thc hp tác trong lnh vc dch v và vn hóa xã hi,…
Xét trên quan đim kinh t, NHT tit kim tt c chi phí liên quan đn
hot đng giao dch, thanh toán, chi phí kim đm, các chi phí đi li.
Xét v mt kinh doanh tin t, các ngân hàng s nâng cao đc hiu qu s
dng vn: thông qua các lnh v chi tr, nh thu ca khách hàng đc thc
hin nhanh chóng, to điu kin cho vn chu chuyn nhanh, thun li, thc
hin tt quan h giao dch, trao đi tin – hàng làm đy nhanh tc đ lu
thông hàng hóa, tin t, nâng cao hiu qu s dng vn và làm thay đi c
cu tin lu thông, chuyn t nn kinh t tin mt sang nn kinh t chuyn
khon.
V mt xã hi – kinh t, góp phn thúc đy các hot đng kinh t thng
mi, dch v và du lch phát trin, to điu kin m rng quan h kinh t
thng mi vi khu vc và th gii, đc bit góp phn thúc đy các hot
đng TMT phát trin, thu hút trên phm vi rng v khách hàng bt k thi
đim nào (24h/ngày) vi mi khong cách v không gian, thi gian.
V mt qun lý, ngân hàng nhà nc có th thanh tra, giám sát, phân tích,
la chn gii pháp, s dng các công c điu tit, kim soát cung ng tin
t ti u,… trên c s các ngun d liu đc truy cp kp thi, chính xác
qua h thng mng thông tin nhm điu hòa, n đnh tin t đi ni và đi
ngoi ch đng, có đ điu kin đ đánh giá tình hình cán cân thng mi,
cán cân thanh toán và din bin tc đ phát trin kinh t. Ngân hàng nhà
16
nc s nâng cao hn vai trò ca mình, phát huy ht chc nng ca mình
nu nh vic ng dng NHT ngày càng đc đy mnh trong h thng
ngân hàng.
Vi các li ích đem li ca NHT, NHT đóng mt vai trò rt ln và là xu
hng tt yu, mang tính khách quan trong nn kinh t hin đi, trong thi k hi
nhp, nó giúp cho các ngân hàng tip cn nhanh vi các phng pháp hin đi, đa
dng hóa sn phm, tng doanh thu, nâng cao hiu qu hot đng và đc bit là
nâng cao kh nng cnh tranh trong nn kinh t hi nhp.
1.6. Phát trin dch v Ngân hàng đin t mt s nc trên Th gii
1.6.1. Khái quát v phát trin dch v Ngân hàng đin t mt s nc
trên Th gii
Dch v NHT đã phát trin mt s nc trên Th gii, c th nh sau:
Ti các nc đi đu nh M, các nc Châu Âu, Australia và tip sau đó là
các quc gia và vùng lãnh th nh: Nht Bn, Hàn Quc, Singapore, Hng
Kông, ài Loan,… các ngân hàng ngoài vic đy mnh phát trin h thng
thanh toán đin t còn m rng phát trin các kênh giao dch đin t nh các
loi th giao dch qua máy rút tin t đng ATM, các loi th tín dng Smart
Card Visa, Master Card,… và các dch v ngân hàng trc tuyn nh Internet-
banking, Mobile-banking, Phone-banking, Home-banking.
khu vc Châu Á – Thái Bình Dng, Hng Kông, Thái Lan, Trung Quc
đã phát trin các dch v NHT t rt sm. Ti Hng Kông, dch v NHT
có t nm 1990. Dch v Internet-banking Thái Lan hot đng t nm
2001. Trung Quc mi tham gia vào h thng ngân hàng trc tuyn t nm
2000 nhng đã có rt nhiu ci cách v chính sách cng nh chin lc đ
phát trin lnh vc này.
Ti Philippin, Citybank, Bank of Phillipine Islands (BPI), Philippine
National Bank và các ngân hàng ln khác đã tiên phong v NHT vào đu
nhng nm 1980. Mng liên ngân hàng trong nc nh Megalink, Bancnet