Mối quan hệ giữa kỹ năng chính trị với xu hướng khởi nghiệp kinh doanh của sinh viên chính quy ngành Quản trị kinh doanh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




Lý Thc Hin





MI QUAN H GIA K NNG CHÍNH TR
VI XU HNG KHI NGHIP KINH DOANH
CA SINH VIÊN CHÍNH QUY
NGÀNH QUN TR KINH DOANH







LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2010


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




Lý Thc Hin



MI QUAN H GIA K NNG CHÍNH TR
VI XU HNG KHI NGHIP KINH DOANH
CA SINH VIÊN CHÍNH QUY
NGÀNH QUN TR KINH DOANH



Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60.34.05



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
TS. TRN HÀ MINH QUÂN



TP. H Chí Minh – Nm 2010
i
LI CM N

Tôi có th hoàn thành lun vn này không ch là công sc ca riêng tôi mà
còn là s đóng góp ca các thy cô, bè bn và đng nghip ca tôi. Vì l đó,
Tôi mun đc bit nhc đn thy Trn Hà Minh Quân nh là ngi thy
hng dn, ngi đã tin tng và ng h nhit thành ý tng nghiên cu này ngay
t nhng phút đu tiên nghe nói đn.
Các tác gi - tp th và cá nhân ca nhng tài liu tham kho – chính nh
kin thc và kinh nghim ca h mà tôi đã có th m rng kin thc, đng thi tit
kim rt nhiu thi gian.
Ngoài ra, tôi mun cm n đn thy Trn Hng Hi, Cô Trng Th Thúy
Vân, Cô Phm Thu Hin, Cô ng Tuyt Trinh, ngi đã giúp đ rt nhiu trong
vic giúp tôi tip cn các bn sinh viên tham gia tho lun tay đôi, tham gia tr li
bng câu hi. Chân thành cm n nhng đáp viên đã dành thi gian tr li cho kho
sát này. S đóng góp ca h có vai trò quyt đnh đn s thành công ca nghiên
cu.
Tôi rt may mn đc s h tr ca công ty LQI và các cng tác viên tham
gia h tr nhp liu. Rt vui đc gi li cm n đn h.
Tôi đc bit chu n nhng ngi bn đã dành nhiu gi đ đc bn nháp và
cung cp cho tôi nhng thông tin quan trng v nhng đim cn ci thin. Mc dù

đôi lúc có nhng li góp ý nng li (nhng lúc nào cng rt hu ích), h đã liên tc
cng c nim tin ca tôi v ý tng nghiên cu này. Vì s thng thn và hiu bit
ca h, tôi mun cm n ch Phan Thanh Chi, anh ào Quy V.
Tôi cng xin bày t lòng bit n sâu sc ti tt c các thy cô ca khoa Qun
Tr Kinh Doanh trng i hc Kinh t TP.HCM đã truyn đt các bài hc lý
thuyt cng nh nhng kinh nghim thc t, nhng phng pháp nghiên cu khoa
hc và đó chính là nhng kin thc nn tng giúp tôi có th hoàn thành tt lun vn.
Và tôi tin rng đây s là kinh nghim quý báu giúp tôi thành công trong công vic
cng nh công tác nghiên cu trong tng lai.
ii
Cui cùng, tôi vô cùng bit n cuc đi đã cho tôi la chn mt gia đình nh
đm m nh ngày hôm nay. Chng và con nh ca tôi luôn yêu thng và đng
viên tôi trong sut thi gian tôi thc hin lun vn.
Tháng 6 – 2010
Lý Thc Hin
iii
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s “Mi quan h gia k nng chính tr vi xu
hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên chính quy ngành qun tr kinh doanh”
là kt qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp và nghiêm túc. Các s
liu trong lun vn đc thu thp t thc t có ngun gc rõ ràng, đáng tin cy,
đc x lý trung thc và khách quan.
Tháng 6 – 2010
Lý Thc Hin
iv
MC LC
LI CM N i
LI CAM OAN ii
MC LC iv

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT vii
DANH MC CÁC BNG BIU viii
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH ix
TÓM TT 1
CHNG 1. TNG QUAN 2
1.1. Gii thiu 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 6
1.3. Gii hn nghiên cu 7
1.4. Phng pháp nghiên cu 7
1.5. Ý ngha thc tin ca đ tài 8
CHNG 2. 10
C S LÝ LUN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 10
2.1. Gii thiu 10
2.2. C s lý lun 10
2.2.1. Xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên qun tr kinh doanh . 10
2.2.2. K nng chính tr 11
2.3. Mô hình nghiên cu 16
2.4. Tóm tt 17
CHNG 3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 19
3.1. Gii thiu 19
v
3.2.
 Qui trình nghiên cu 19
3.3. Thang đo 21
3.3.1. Thang đo k nng chính tr 22
3.3.2. Thang đo xu hng khi nghip kinh doanh 22
3.4. Thit k nghiên cu 24
3.4.1. Nghiên cu s b 24
3.4.2. Nghiên cu chính thc 25
3.5. Tóm tt 27

CHNG 4. KT QU NGHIÊN CU 28
4.1.  Gii thiu 28
4.2. Kt qu nghiên cu đnh tính 28
4.3.  Kt qu nghiên cu đnh lng 29
4.3.1. Mô t mu 29
4.3.1. Kim đnh đ tin cy ca thang đo 31
4.3.2. Phân tích nhân t khám phá (EFA) 35
4.4. Kim đnh mô hình nghiên cu 41
4.4.1. Phân tích ma trn tng quan 41
4.4.2. Phân tích hi quy 42
4.4.3. Ý ngha các h s hi qui riêng phn trong mô hình 43
4.4.4 Kt qu kim đnh các gi thuyt nghiên cu trong mô hình 44
4.5. Tóm tt 45
CHNG 5. Ý NGHA VÀ KT LUN 47
5.1.  Gii thiu 47
5.2. Kt qu chính và đóng góp ca nghiên cu 47
vi
5.3.
 Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 52
TÀI LIU TRÍCH DN 54
Ph lc 1. CÔNG C THU THP D LIU NH TÍNH: DÀN BÀI
THO LUN TAY ÔI 60
Ph lc 2. CÂU HI KHO SÁT CHÍNH THC 63
Ph lc 3. KIM TRA GI NH CA HI QUY BI 66
Ph lc 4. MÔ T THÊM V MU 72
Ph lc 4. THANG O THAM KHO 73

vii
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

AS : S chân tht rõ ràng (Apparent Sincerity
Ctg : Các tác gi
EFA : Phân tích nhân t khám phá (exploratory factor analysis)
II : nh hng cá nhân ln nhau (Interpersonal Influence)
KD : Kinh Doanh
NA : Nng lc mng li (Networking Ability)
NAII : nh hng ln nhau trong mng li
PS : K nng chính tr (Political skill)
QTKD : Qun tr kinh doanh
SA : S sc so xã hi (Social Astuteness)
TPHCM : Thành ph H Chí Minh



viii
DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 3.1. Tin đ thc hin các nghiên cu 20
Bng 3.2. Thang đo và mã hóa thang đo 23
Bng 4.1. Mô t mu 29
Bng 4.2. Mô t các bin quan sát ca khái nim k nng chính tr và xu hng
khi nghip kinh doanh 30
Bng 4.3. Kt qu Cronbach Alpha ca thang đo k nng chính tr 32
Bng 4.4. Kt qu Cronbach Alpha ca thang đo xu hng khi nghip kinh
doanh 34
Bng 4.5. Kt qu EFA ca thang đo k nng chính tr 36
Bng 4.6. Kt qu Cronbach Alpha ca thang đo nh hng ln nhau trong mng

li 38
Bng 4.7. Kt qu EFA ca thang xu hng khi nghip kinh doanh 39
Bng 4.8. Bng tóm tt gi thuyt sau khi x lý EFA cho bin k nng chính tr 40
Bng 4.9. Ma trn h s tng quan gia các bin trong mô hình 41
Bng 4.10. Ch tiêu đánh giá đ phù hp ca mô hình 42
Bng 4.11. Ch tiêu đánh giá đ phù hp ca mô hình 43
Bng 4.12. Các thông s thng kê ca tng bin trong mô hình 44
Bng 4.13. Kt lun các gi thuyt nghiên cu 45
ix
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

Hình 2.1. Mô hình đ xut 17
Hình 3.1. Quy trình nghiên cu 21
Hình 4.1. Mô hình hiu chnh 40

1

TÓM TT
Mc đích chính ca nghiên cu này là khám phá vai trò ca k nng chính
tr, bao gm nng lc mng li, s sc so xã hi, nh hng cá nhân ln nhau và
s chân thành rõ ràng đi vi xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên .
Phng pháp nghiên cu s dng đ kim đnh mô hình nghiên cu gm
nghiên cu s b và nghiên cu chính thc. Nghiên cu s b đnh tính vi sinh
viên chính quy trng H Kinh T đc dùng thc hin đ điu chnh thang đo liên
quan các khái nim trên. Sau đó, thc hin tip nghiên cu s b đnh lng (pilot
study) vi k thut phng vn trc tip vi s mu n = 35. Cui cùng, nghiên cu
chính thc đc thc hin bng phng pháp đnh lng thông qua k thut t báo
cáo vi mt mu là 394 sinh viên đi hc chính quy ti TP.HCM. Nghiên cu này
dùng đ kim đnh mô hình nghiên cu.
Kt qu nghiên cu cho thy nh hng ln nhau trong mng li (do thành

phn nng lc mng li và nh hng cá nhân ln nhau chp li) là mt trong
nhng nguyên nhân làm gia tng xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên.
Vì vy, mc đ nh hng ln nhau trong mng li ca cá nhân sinh viên đóng vai
trò quan trng trong vic khi nghip kinh doanh ca h. Ngoài ra, s chân tht rõ
ràng cng góp phn gii thích cho xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên.
Nhìn chung, mc đ xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên hin nay vn
cha cao.
Các kt qu nghiên cu đem li mt s hàm ý cho các nhà trng, c s giáo
dc kinh doanh, giáo dc doanh nhân ca Vit Nam. Trong quá trình xây dng
chng trình đào to k nng cho sinh viên khi nghip kinh doanh cn quan tâm
thêm vai trò ca k nng chính tr. ng thi nu nhà trng mun hng ti mc
tiêu đào to các doanh nhân và nâng cao s lng d án khi nghip kinh doanh t
sinh viên thì nhà trng cn tp trung thêm cho chng trình hng nghip mt
cách chuyên nghip và phù hp hn.

2

CHNG 1. TNG QUAN
1.1. Gii thiu
Ngh nghip
1
đc hiu là: “Công vic chuyên làm theo s phân công ca
xã hi hay là tính thành tho trong 1 công vic nào đó” (Nguyn Nh Ý và ctg,
2007). “La chn” có ngha là chn hay tách ri hai hay nhiu điu mà đc xem
là thích hn. (T đin Webster, 1998). “La chn ngh nghip” là bao gm la
chn mt ngh nghip hn hn ngh nghip khác. Con đng đi đn s thành công
ca ngh nghip có nhiu cách khác nhau. Vì vy, phm vi nghiên cu v “ngh
nghip” thu hút rt nhiu s quan tâm ca các nhà khoa hc t rt sm. Lý thuyt
hành vi ngh nghip bt đu xut hin đu nhng nm 1900, theo Frank Parson
(1909) – ông đc xem là cha đ ca lý thuyt hành vi ngh nghip. Parson (1909)

gi ý mt cá nhân đ có đc ngh nghip phù hp thì nên: (1) t hiu bn thân
mình,(2) hiu yêu cu công vic, (3) chn la ngh nghip da trên kin thc và lý
lun hp lý. Mô hình lý thuyt hành vi ngh nghip ca ông là tin đ cho các lý
thuyt phát trin ngh nghip hin đi sau này: nh lý thuyt phát trin ngh
nghip theo các giai đon phát trin cuc đi (Super,1957); la chn ngh nghip
gn vi s thích tính cách cá nhân (Holland,1997); la chn ngh nghip liên quan
đn các tác đng bên ngoài (Tính sn sàng ca công vic, vic tr lng cao)
(Beyon và ctg, 1998); hay la chn ngh nghip nh hng rt nhiu đn s nhn
thc xã hi và s t điu chnh nhn thc ca bn thân (Lent và ctg, 1994). Do
vy, khi cá nhân có xu hng làm vic ti t chc hay xu hng t làm ch thì
cng do nhiu nn tng lý thuyt tác đng đn vic la chn ngh nghip ca mình.
Chn la ngh nghip là mt trong nhng vic khó khn nht mà sinh viên s phi


1
Thông thng thut ng “job”, “Occupation”, “Career” đc s dng thay th nhau. Tuy nhiên thc t
chúng có ý ngha khác nhau. Trong phm vi đ tài này, tác gi s s dng chúng vi các ý ngha sau:
Job (công vic): đc hiu là vai trò làm vic ti 1 t chc c th (đc tr lng hay là không đc tr
lng); Occupation (ngh nghip): là mt tp hp danh mc công vic vi nhng đc đim tng t (ví d:
nhà giáo, nhà khoa hc, nhà qun tr); Career (s nghip, ngh nghip): là mt chng đng đi ngi ca
vic xây dng và làm tt vic s dng các k nng, tri thc và kinh nghim. Nó là tng hp tt c nhng s
kin và mi quan h trong cuc sng: nh là gia đình, bn bè, giáo dc, công vic và nhng hot đng gii
trí.


3

quyt đnh. Lnh vc ngh nghip qun tr kinh doanh khá rõ ràng, nhng ngh
nghip nào s đc xem là lý tng và có ý ngha cho cuc đi ca mi con ngi
khi đang đu t hc tp ti ngành QTK? Theo Richard (2001) vi hai ý thc tìm

vic “theo truyn thng” và “đ thay đi cuc đi” thì mi ngi cn phân bit
tng đi đ t đó xác đnh đc cách thc nht đnh đ đnh hng cuc sn tìm
công vic. Vi phng thc tìm vic “thay đi cuc đi” thì đy chính là ta đang
tìm mt ý ngha cuc đi, tìm đn nhng ni mà ta có th phát trin phù hp vi
nng khiu và nim đam mê, dù có phi thuyt phc ch tuyn dng (nu có). Kiu
sn tìm công vic này thì không có theo bt k công thc nào, nó đòi hi ta phi
sáng to trên chính s đam mê ca ta. Theo Curt Rosengren
2
, đam mê đc hiu là
mt ngun nng lng, nó giúp ta t tin hn, nó nuôi dng s kiên trì ca bn
thân ta. “Sn tìm công vic đ thay đi cuc đi” (dch gi Thái Hùng Tâm, 2004)
là “mt cuc thm dò”, và  đó ta cng cn thêm s đam mê. Vy nu ta càng có
nhiu thông tin đ thm dò ngh nghip có ý ngha trong cuc đi, thì ta càng t tin
chn la công vic phù hp, vy câu hi đt ra: khi chính s thích và nim đam mê
ca ta là t làm ch và mong mun khi nghip kinh doanh sau khi tham gia hc
tp thì liu ta cn thêm ngun thông tin nào đ thm dò xu hng khi nghip kinh
doanh ca mình? Và liu rng quyt đnh khi nghip kinh doanh ca sinh viên
(hay sinh viên va tt nghip) thì có phù hp trong điu kin thc tin ngày nay
hay không? Vì l đó, ch đ tìm hiu xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh
viên qu là mt ch đ tht thú v.
Hng nm, đ giúp sinh viên đnh hng ngh nghip tt hn sau khi ra
trng, các trng đi hc, cao đng đã có s liên kt vi các doanh nghip nhm t
chc nhng chng trình hng nghip, ngày hi vic làm, ngày hi sinh viên. Dù
cha tht sâu sát và cha gii quyt trit đ vn đ vic làm, nhng qua đó phn nào
giúp sinh viên tip cn đc gn hn, có cái nhìn c th hn, có th thm dò v
ngh nghip trong tng lai ca mình. Qua đó ta thy đc di áp lc xã hi, hot

2
Tham kho thêm v tác gi và ni dung liên quan đn thut ng “đam mê” ti trang

4

đng hng nghip
3
đã đc chú trng rt nhiu. Mc khác, các nghiên cu ti Vit
Nam liên quan đn k nng dành cho sinh viên thì cng tp trung vào nhóm sinh
viên la chn vic đi làm thuê cho các t chc. Chng hn, nh nghiên cu ca V
Th Dng (2005), nghiên cu đã “ch ra nhng kt qu ban đu v nhng k nng
mà doanh nghip đang tìm kim  nhng ng viên chuyên ngành qun lý/ kinh t
mi tt nghip đi hc. Ba nhóm k nng vi 17 k nng c th đc phân loi t
c bn, giá tr gia tng, đn k nng dành cho các nhà lãnh đo trong tng lai là
nhng đnh hng rt c th cho các sinh viên chun b tt nghip ra trng trong
vic chun b hành trang cho mình khi đi xin vic”. Hay nghiên cu ca Trn
Quang Trung (2004) đ cp đn nng lc ca sinh viên tt nghip trong hành trình
đáp ng yêu cu ca nhà tuyn dng. Tuy nhiên, vn đ hng nghip cho ngh t
làm ch thì ít đc trao đi hn, ch yu tp trung vào vic to ra các môi trng
thc hành khi s kinh doanh. Chng hn nh cuc thi “d án khi nghip ca sinh
viên” hay chng trình truyn hình “Làm giàu không khó”. Thông qua các hot
đng này thì vic tác đng vào vic gii thích ngh t làm ch cng cha hoàn
thin. Thit ngh, cn có nhng nghiên cu trong ch đ xu hng khi nghip dành
cho sinh viên đ h tr sinh viên trong vic t hiu ngh và hiu mình.

Ngành hc là ct lõi ca vic đào to đc làm đúng ngh mình a thích.
Mt ngành đc xem là phù hp khi đc hc trong ngành đó ta làm đc mt
ngh nh mong mun và đó là ngh mà mình yêu thích. Và mi quan h gia ngành
và ngh trong ngành qun tr kinh doanh là mt mi quan h rt mt thit vi nhau.
Nh ti Hoa K, cm ngh nghip Qun tr Kinh doanh
4
” đc hiu là “lp k

3
Sosik & Godshalk (2000); Dutton (2003) cho rng “Hng nghip to c hi nâng cao hiu qu cho s
nghip trong điu khon ca xem xét la chn ngh nghip, phát trin mt k hoch ngh nghip và sau đó
s dng nhng công c phù hp đ theo đui k hoch s nghip. Nghiên cu cho thy có mi quan h
thun gia hng nghip và vic phát trin ngh nghip ca ngi đc hng nghip (trích dn bi Everist,
2005).
4
States' Career Clusters Initiative (SCCI)
(update 1/2/2010).
Sáng kin các cm ngh nghip (Career Cluster) nh là sáng kin xây dng s liên kt - là mt n lc hp
tác gia B giáo dc Hoa K, Vn phòng hng nghip và giáo dc ngi ln (Office of Vocational and
Adult Education - OVAE), Trng Quc t - đn vn phòng làm vic (National School-to-Work Office -
NSTWO) và y ban tiêu chun k nng quc gia (National Skill Standards Board - NSSB).

5

hoch, t chc, ch đo và đánh giá các chc nng kinh doanh quan trng đn hiu
qu hot đng kinh doanh và sn xut. Ngành qun tr Kinh doanh và c hi ngh
nghip Qun tr luôn có sn trong mi lnh vc ca nn kinh t”, và nó bao gm các
con đng ngh nghip (1) Qun tr kinh doanh tng hp; (2) qun tr thông tin
kinh doanh; (3) qun tr ngun nhân lc; (4) qun tr điu hành; (5) h tr qun tr.
Sinh viên có th s dng các cm ngh nghip Qun tr kinh doanh đ điu tra mt
lot các la chn ngh nghip trong qun tr kinh doanh. Cách tip cn cm ngh
nghip làm cho sinh viên d dàng hn đ hiu s liên quan ca các khóa hc yêu
cu và giúp sinh viên la chn các khóa hc không bt buc khôn ngoan hn. Cm
ngh nghip xác đnh các kin thc và k nng hc viên cn phi có vì chúng theo
đui mt l trình hng ti mc tiêu ngh nghip ca h. Các kin thc và k nng
đc nhn dng t mt c s vng mnh cho s thành công ngi hc, dù ngi

hc  trng trung hc, đi hc, đào to k thut hoc ti ni làm vic. Cm ngh
nghip
5
liên kt nhng gì hc sinh hc ti trng vi nhng kin thc và k nng
cn thit cho s thành công trong trng và ngh nghip. Nh vy, sau khi sinh
viên hc tp ngành qun tr kinh doanh, thì sinh viên đó có th t m công ty làm
ch. Nu sinh viên tht s có xu hng khi nghip kinh doanh thì sinh viên luôn
mun chun b các k nng cn thit nht đ làm hành trang cho vic khi nghip
ca riêng mình. Vy vi vai trò là mt ch doanh nghip thì vic đòi hi k nng
qun tr và k nng lãnh đo thì s có quan h nh th nào. Hay vi k nng chính
tr - mt k nng va đc xem là k nng cng, va đc xem là k nng mm thì
tác đng ca k nng này đn xu hng khi nghip kinh doanh là có hay không?
Bi ngi mà có k nng chính tr thì có kh nng nhn thc chính xác các mi
quan h quyn lc ch cht trong t chc, hiu đc quyn lc to nên quan đim
và hành đng ca các nhóm khách hàng (bên trong và bên ngoài), các nhà cnh
tranh, và còn nhn thc đc tình hình thc t bên ngoài và bên trong t chc mt
cách sâu sc, cùng nh hng nhng ngi liên quan đ đt đc mc tiêu chung


5
Ti Hoa K, cm ngh nghip giúp đ các c vn hc tp trong vic lên k hoch giáo dc cho sinh viên
phù hp vi tính cá nhân cao ca tng sinh viên nhm giúp đ sinh viên đt đc mc tiêu ngh nghip.

6

ca t chc. Tt c t chc đu có mt h thng kt ni vô hình, nhng chính h
thng này s có nh hng rt mnh m. Nhà qun tr mà có kh nng đc đc
nhng xu hng thc t này thì càng có kh nng nh hng nhng ngi ra quyt
đnh thc, khi các quyt đnh hng đn tính đng thun và vì vào mc tiêu và li
ích ca t chc thì hiu qu hot đng ca t chc đó càng cao. Và dng nh k

nng chính tr có liên quan cht đn cá nhân mun tr thành nhà qun tr, nhà kinh
doanh tng lai.
 nc ta, doanh nhân là mt trong nhng yu t quan trng trong phát trin
kinh t, nên vic đào to doanh nhân ti các trng đi hc có trách nhim vô cùng
ln trng vic hình thành đi ng này. Ngoài công vic đào to, thì các t chc giáo
dc, cng đng còn có trách nhim đa ra các bin pháp thúc đy tinh thn kinh
doanh  sinh viên, vì chính sinh viên càng có xu hng khi nghip kinh doanh thì
càng to ra nhiu c hi vic làm và gim tình trng tht nghip đang là vn đ quan
tâm ca xã hi. Tuy vy, thúc đy tinh thn kinh doanh  sinh viên nh th nào ph
thuc rt ln đn vic xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên đc gii
thích t các yu t nào.
Vì l đó, tác gi đ xut nghiên cu mi quan h gia k nng chính tr vi
xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên chính quy ngành qun tr kinh
doanh đ t sinh viên có th thông qua xem xét mi quan h này. Và liu chính mi
quan h này có to điu kin thm dò thêm v đam mê khi nghip ca sinh viên
trong ngành qun tr kinh doanh hay không.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Di góc đ
là đn v đào to, thì vic suy ngh cn đào to th nào, h tr
sinh viên nhng k nng nào đ sinh viên có nhiu kh nng thành công trong xu
hng khi nghip kinh doanh ca h là điu rt đáng thc hin. Do đó, mc tiêu
nghiên cu ca đ tài s tp trung vào tìm hiu mi quan h gia k nng chính tr
vi xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên chính quy ngành qun tr kinh
doanh đ các t chc đào to có đ thông tin đ ra quyt đnh đào to k nng chính

7

tr cho sinh viên nhm thúc đy tinh thn xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh
viên. C th hn, câu hi nghiên cu đc trình bày nh sao
Có phi sinh viên vi mc đ k nng chính tr cao thì s nh hng đn xu

hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên cng s gia tng cao.
Khái nim khi nghip kinh doanh và làm thuê s dng trong nghiên cu
này đc đnh ngha nh sau:
1. Khi nghip kinh doanh là vic mà cá nhân la chn vic t làm ch, t
m công ty.
2. Làm thuê đc hiu là cá nhân s làm vic cho mt t chc. (Kolvereid,
1996).
1.3. Gii hn nghiên cu
Nhng hn ch sau đây đc xác nhn khi gii thích các kt qu ca nghiên
cu:
- Tng quát v nghiên cu đc gii hn cho sinh viên đi hc chính quy ghi
danh theo hc ti Khoa Qun Tr Kinh Doanh ca trng đi hc trên đa
bàn thành ph H Chí Minh (c th: i hc Kinh T TP.HCM, i hc Tài
chính - Marketing, i hc M).
- K thut thu thp d liu đnh lng gii hn trong bin pháp t báo cáo.
Tuy nhiên k thut nghiên cu t báo cáo trong nghiên cu hành vi vn đc
cho phép s dng (Spector, 1994).
1.4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu này đc thc hin thông qua hai bc: nghiên cu s b đnh
tính và nghiên cu đnh lng chính thc. Nghiên cu s b đnh tính nhm hiu
chnh thang đo lng ca khái nim k nng chính tr và xu hng khi nghip kinh
doanh ca sinh viên đc thc hin thông qua phng pháp tho lun tay đôi.
Nghiên cu đnh lng đc th
c hin theo phng pháp chn mu 3 giai đon và
đi tng nghiên cu t tr li bng câu hi.

8

1.5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Th nht, đi vi sinh viên ngành qun tr kinh doanh, vic điu chnh thang

đo k nng chính tr (political skill) s cho sinh viên có c s hn khi s dng chính
thang đo này làm c s đ khám phá thêm mc đ xu hng khi nghip kinh
doanh ca bn thân. Ngoài ra, vic nghiên cu này còn tng trình đ t hiu bit và
t ý thc trong vic phát trin ngh nghip t làm ch ca sinh viên khi vn còn
đang ngi  gh nhà trng ;
Th hai, thông qua kt qu đt đc t d liu thc t, nghiên cu cng đa
ra các kt lun và nhng khuyn ngh c th cho các t chc đào to nhn din s
cn thit ca k nng này trong t chc, đ t đó có các k hoch h tr sinh viên
ci thin k nng này. ây cng là mt hot đng giúp nhà trng gia tng cht
lng đu vào, b sung thuc tính tng thêm trong vic gia tng giá tr cm nhn
ca sinh viên v đn v đào to kinh doanh uy tín.
Kt cu ca báo cáo nghiên cu
Báo cáo nghiên cu đc chia thành 5 chng, c th nh sau:
- Chng 1. Tng quan
Chng này gii thiu khái quát v đ tài, cho bit mc tiêu nghiên cu,
phm vi, phng pháp nghiên cu, nêu lên các ý ngha thc tin ca đ tài và
gii thiu kt cu ca báo cáo
- Chng 2. C s lý thuyt và mô hình nghiên cu
Chng này làm rõ v mt lý thuyt các ni dung liên quan đn k nng
chính tr (Political skill), liên quan đn xu hng khi nghip kinh doanh ca
sinh viên (Self – employment intention); trình bày và đ xut mô hình nghiên
cu cho báo cáo.
- Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Ni dung ca chng này là trình bày thit k nghiên cu, thang đo lng
các khái nim nghiên cu và phng thc điu chnh các thang đo nhm mc

9

tiêu cui cùng là c th hóa phng pháp nghiên cu đ kim đnh mô hình
nghiên cu cùng vi các gi thuyt nghiên cu đc xác lp trong chng 2.

- Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng này trình bày phng pháp phân tích d liu và cho bit kt qu
nghiên cu.
- Chng 5. Ý ngha và kt lun
Ni dung chính ca Chng này là tóm tt các kt qu chính đã đt đc
thông qua nghiên cu, nhng đóng góp v mt lý thuyt và thc tin qun lý
cng nh nhng hn ch ca nghiên cu đ đnh hng cho nhng nghiên cu
tip theo.

10

CHNG 2
C S LÝ LUN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
2.1. Gii thiu
Chng 1 gii thiu tng quan v d án nghiên cu. Chng 2 này mc đích
gii thiu c s lý lun cho nghiên cu. Trên c s này, mô hình nghiên cu đc
xây dng cùng vi các gi thuyt v mi quan h gia các khái nim trong mô hình.
Chng này bao gm 2 phn chính, (1) c s lý lun v xu hng khi nghip kinh
doanh ca sinh viên, k nng chính tr, và (2) mô hình nghiên cu.
2.2.
C s lý lun
Nh đã gii thiu  chng 1, k nng cn thit liên quan đn xu hng khi
nghip kinh doanh có th đ cp đn k nng chính tr. Vic tìm hiu sâu sc các
khái nim liên quan cho ta c s đ tip tc tìm hiu mi quan này.
2.2.1. Xu hng khi nghip kinh doanh ca sinh viên qun tr kinh doanh
Theo Nguyn Nh Ý và ctg (2007), khi nghip kinh doanh đc hi
u là bt
đu s nghip t vic đu t vn kinh doanh hay m ca hàng kinh doanh. Còn
Krueger & Carsrud (1993) cho rng hành vi kinh doanh nh vic bt đu m mt
d án kinh doanh là xu hng và d báo tt nht bi xu hng hng v hành vi

chính xác. H cho rng xu hng là nhân t thúc đy nh hng hành vi. iu này
hoàn toàn phù hp vi lý thuyt hành vi mà tình trng xu hng là tin đ trc tip
ca hành vi tht (Ajzen, 1991). Mt s nghiên cu kt lun rng vic to ra mt d
án là do hành vi đc lp k hoch, và đy là xu hng (Kolvereid, 1996; Krueger
& Carsrud, 1993). Vì vy, xu hng là mt ch s d báo hành vi tt hn là thái đ.
Trong tâm lý hc, xu hng đc chng minh là mt d báo tt nht ca hành vi
đc lp k hoch, và trong thc t bin xu hng tr thành mt phn ca mt s
các lý thuyt đng thi v hành vi xã hi con ngi (Ajzen & Fishbein, 2002).
Theo Ajzen & Fishbein (1980), có 3 yu t nh hng trc tip đn xu hng hành
vi: (1) thái đ đi vi hành vi ca mt ngi là suy xét v tác đng ca các hành vi

11

mong mun cho dù là tt hay xu; (2) chun ch quan ca nhóm xã hi đ cp đn
nhng gì nhng ngi quan trng đi vi cá nhân đó suy ngh v thc hin các
hành vi xu hng; (3) nhn thc hành vi kim soát ca mt cá nhân là s suy xét,
kh nng nhìn nhn ca mình đ có nhng hành vi xu hng. Theo mô hình ca
Ajzen & Fishbein (1986), thái đ và nim tin d báo xu hng, ri xu hng s d
báo tip hành vi. Ngoài ra, Ajzen & Driver (1992) nhn mnh rng "thun li hn
các thái đ và chun ch quan đi vi hành vi, và nhn thc hành vi kim soát càng
mnh thì xu hng ca mt cá nhân đ thc hin các hành vi s đc xem xét ". Xu
hng là s hi t, tp trung ca các lý thuyt xung quanh s nghiên cu nh hng
đn quyt đnh tham gia vào mt hành vi nht đnh mà cung cp mt khung lý
thuyt mà xu hng khi nghip kinh doanh có th đc nghiên cu.
Xu hng kinh doanh (entrepreneurial intention) đ cp đn xu hng đ
thc hin hành vi kinh doanh. Xu hng khi nghip kinh doanh đc đnh ngha
nh là xu hng đ bt đu mt doanh nghip mi (intention to start a new
business) (Krueger & Brazeal,1994; Zhao và ctg, 2005), xu hng ca riêng mt
doanh nghip (the intention to own a business) (Crant, 1996), hay xu hng s
đc t làm ch (self – employment intention) (Kolvereid, 1996). Sinh viên cha

tt nghip là nhóm ngi đang trong giai đon đu ca la chn ngh nghip, thang
đo xu hng khi nghip s cung cp tp bin quan sát cung cp các bin quan sát
t thích thú vic t làm ch hay quyn s hu kinh doanh cho đn xu hng kinh
doanh lâu dài. Sinh viên s không chn vic khi nghip kinh doanh nu xu hng
la chn nó không cao.
2.2.2. K nng chính tr
Mt c s lý thuyt quan trng cho hot đng chính tr trong các t chc
đc đ xut bi Mintzberg (1983, 1985)  hai thp k trc. Mintzberg cho rng

12

chúng ta có th xem t chc nh nhng đu trng chính tr
6
, mi cá nhân cn th
hin hai phm cht quan trng đ đt hiu qu. u tiên, ông cho rng trc khi
tham gia vào hành vi “chính tr”, cá nhân cn biu hin s sn sàng ca h hoc
đng c đ s dng ht nhng ngun lc cá nhân, Mintzberg gi đó là ‘ý chí chính
tr’. Th hai, Mintzberg cho rng điu đó cng không đ đ cho các cá nhân sn
sàng thc hin nhng hành vi chính tr, mà h cng cn phi s hu nng lc đ
thc hin nhng hành vi này mt cách khôn khéo và hiu qu chính tr nht, và nó
đc gi là “k nng chính tr”. Sau này, Hollander (1995) “Nêu bt rng nghiên
cu v lãnh đo bây gi là tp trung hn vào vai trò ca nhng ngi theo mình”.
ây cng là mt phn quan trng, nó nh là kt qu ca li ích nhiu hn trong làm
vic nhóm, và s tham gia ca ngi lao đng. Trong nhiu tình hung vai trò ca
ngi lãnh đo s là ngi tham gia hn, là ngi duy trì hot đng tp th hn.
Vi vai trò này thì có th nh hng đn vic s dng quyn lc và chính tr trong
chính hành x lãnh đo ca h. Chính tr đc nhn bit nh là sc mnh trong
hành đng và có th nh hng đn nhng hot đng không mong mun nh là mt
phn vai trò lãnh đo ca mình, và nó cng nh hng đn s phân b nhng li th
và bt li trong t chc. Nh trong nghiên cu ca Peled (2000), k nng chính tr

là v khí bí mt cho nhng lãnh đo thành công. Ông bin lun rng  đây có mt
s khác nhau gia k nng con ngi vi nhau, liên quan đn điu này nh là s
thoi mái và d chu trong giao tip gia lãnh đo và nhân viên, đng nghip, cp
trên và khách hàng, và k nng chính tr có liên quan đn nhng điu này nh là
kh nng lôi kéo quan h con ngi vi nhau ca h vi nhân viên, đng nghip,


6
T chc (Nguyn Nh Ý và ctg, 2007): tp hp ngi đc t chc theo c cu nht đnh đ hot đng vì
li ích chung. Các t chc mà sinh viên hin tham gia: T chc lp hc, t chc đoàn th (nhóm, câu lc b),
t chc làm vic (môi trng làm thêm).
Chính tr (Nguyn Nh Ý và ctg, 2007) đc hiu là nhng hiu bit v mc đích, đng li (chính sách đ
i
ni và quan h quc t) và nhim v đu tranh ca các chính đng (qun chúng). Nhng trong phm vi
nghiên cu này tác gi s dng vi ý ngha là: “Chính tr đc nhn bit nh là sc mnh trong hành đng và
có th nh hng đn nhng hot đng không mong mun và nó cng nh hng đn s phân b nhng li
th và bt li trong t chc.”

13

khách hàng, và giám sát. Tuy nhiên, Perrewe và ctg (2000) ch đn thun mô t k
nng chính tr nh là k nng con ngi vi nhau. Bên cnh đó, Ferris và ctg (1994)
đã bin lun rng nhiu quyn lc qun lý đc quyt đnh bi kh nng lèo lái mt
cách hiu qu tình hung chính tr trong t chc. Trong t chc các yêu cu k nng
làm vic, thì hu nh k nng chính tr rt hn ch đc đ cp, mà thng thy
xut hin, đó là “K nng xã hi”
7
(Wu, 2008), là mt khái nim nh là mt trong
s khái nim con ca khái nim hiu qu. Hiu qu xã hi đc đnh ngha là “kh
nng đ đc, hiu, và điu khin tng tác xã hi mt cách hiu qu (Ferris và ctg,

2002), và nó có các tên nh là: k nng xã hi, thông minh xã hi, thông minh xúc
cm, và k nng chính tr. Mc dù nhng khái nim hiu qu xã hi góp phn vào
các cp đ khác nhau ca thành công gia cá nhân vi nhau, k nng xã hi, k
nng chính tr đã nhn đc s chú ý đáng k, bi vì nó có th quan sát nhiu hn
và d đào to hn s thông minh hay là tính cách, và nó là mt k nng có th s
dng trong nhiu môi trng khác nhau.
K nng chính tr là mt k nng đc bit và nó đc s dng trong s sp
đt t chc (Ferris và ctg, 2001). Và mãi sau này, trong nhng nghiên cu tip theo
ca Ferris, ông đã làm rõ khái nim “k nng chính tr”, và khái nim này đc th
hin c th hn qua thang đo gm 18 bin. ây là mt khái nim bc 2 và nó gm
có 4 thành phn.
Thành phn nng lc mng li (Networking Ability): Cá nhân vi k
nng chính tr này là ngi lão luyn trong nhn bit và phát trin nhng liên lc
khác nhau và mng li con ngi. H có phong cách đc trng nhy cm, k nng
chính tr cá nhân phát trin mi quan h d dàng và xây dng liên minh hoc li ích


7
K nng xã hi đang tr nên ngày càng quan trng ti ni làm vic ngày hôm nay, bi vì c cu t chc
đang tr nên phng hn vi nhiu dch v theo đnh hng v trí. K nng xã hi mnh có th to điu kin
tng tác gia cá nhân vi nhau, mà nó có th dn đn kt qu công vic hiu qu. Mc dù s thay đi trong
c cu t chc và tm quan trng ca các k nng xã hi đã nâng cao nhn thc v k nng xã hi trong các
kt qu t chc, rt ít đc bit v các k nng xã hi là gì và vai trò ca nó trong nh hng đn kt qu
công vic. K nng xã hi nh hng đn công vic và kt qu thành công ca ngh nghip (Wu, 2008). K
nng xã hi nh là mt hành vi xã hi có th hc đc và đc s dng đ đt đc mc tiêu xã hi.


14

chung mnh và có li. Hn na, k nng này cao thì còn to ra các c hi li th.

Pfeffer (1992) mô t các nhân viên có th vào mng li nh là mt trong s nhng
ngi s dng tính cht xây dng ca các t chc xã hi đ to ra và tn dng các
c hi. Vn xã hi đc mô t là ngun lc tích ly cho li ích ca mt ngi thông
qua các quan h xã hi và ràng buc cá nhân ln nhau (Coleman, 1988). Mng li,
c bên trong và bên ngoài t chc, cho phép nhân viên tích ly vn xã hi cn thit
đ nhn đc s thng tin. Cá nhân s hu nng lc này là ngi có k nng thành
tho trong giao dch và lão luyn trong qun tr xung đt.
Nghiên cu này đ xut rng nhng cá nhân có hiu qu mng li s có xu
hng khi nghip kinh doanh. Thi gian và n lc cn thit đ có hiu qu mng
li là quan trng đi vi nhng cá nhân chun b khi nghip kinh doanh. Bi vì
ngi t làm ch thng xuyên tìm kim và phát trin các mng li bên ngoài đ
nm bt các c hi hp tác trong kinh doanh.
Gi thuyt H1: Có mi quan h dng gia nng lc mng li và xu hng khi
nghip kinh doanh.
Thành phn s sc so xã hi (Social Astuteness): Kotter (1982) thy rng
các nhà qun lý có hiu qu có th thay đi thông tin liên lc và k nng giao tip
ca h đ liên quan đn các cá nhân t nhiu lnh vc chuyên môn khác nhau.
Meichenbaum và ctg (1981) tho lun v k nng xã hi nh các kin thc và kh
nng hiu khác nhau nhng tình hung xã hi và s thay đi hành vi cho phù
hp. Ferris và ctg (2005) thì cho rng cá nhân chim hu k nng chính tr thì có
kh nng quan sát sc so ngi khác. H hiu s tác đng xã hi vi nhau tt và
gii thích chính xác hành vi ca h và hành vi ngi khác. H làm cho s kt hp
đc sc so, khéo léo đ làm thay đi môi trng, làm cho d gn gi và có s t
nhn thc cao. Và s sc so xã hi nh đc nói đn vi đim đc trng nh là d
dàng nh hng đn ngi khác, và kh nng này đc nhn bit vi ngi khác
nh là điu then cht giành mt điu gì đó cho ngi khác. Cá nhân sc so xã hi
thng đc nhn ra nh là ngi có tính khéo léo, thông minh và bit tha thun
vi ngi khác.