B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
OÀN QUNH PHNG
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
CHO VAY MUA BT NG SN
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU
LUN VN THC S KINH T
THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
OÀN QUNH PHNG
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
CHO VAY MUA BT NG SN
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU
CHUYÊN NGÀNH: Kinh t tài chính – Ngân hàng
MÃ S : 60 . 31 . 12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS. LÊ THÀNH LÂN
THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2010
- i -
LI CAM OAN
*********
Tôi xin cam đoan s liu nêu trong lun vn này là chính xác và trung
thc, đã đc tôi thu thp, tng hp t nhng ngun đáng tin cy. Các gii
pháp, kin ngh là ca cá nhân tôi rút ra t quá trình nghiên cu lý lun và
thc tin.
Tôi xin cam đoan lun vn này là đ tài nghiên cu ca bn thân tôi,
không sao chép t bt c tài liu nào.
TP. H Chí Minh, ngày 19 tháng 6 nm 2010
Ngi thc hin lun vn
oàn Qu
nh Phng
- ii -
LI CM N
*********
Tôi xin chân thành cm n Quý Thy – Cô, Quý Ngân hàng, gia đình và
bn bè đã giúp đ tôi hoàn thành lun vn. c bit, tôi xin gi li cm n sâu sc
ti TS. Lê Thành Lân, ngi đã trc tip hng dn tôi thc hin lun vn mt
cách tn tình.
Mc dù c gng rt nhiu song lun vn không tránh khi nhng thiu sót,
kính mong Quý Thy – Cô và các bn quan tâm đóng góp ý kin, đ tôi có th
hoàn thin.
Kính chúc Quý Th
y – Cô, bn bè sc khe, hnh phúc, may mn và thành
công.
- iii -
MC LC
Trang
Li cam đoan i
Li cm n ii
Mc lc iii
Danh mc bng biu vi
Danh mc ch vit tt vii
Li m đu viii
Chng 1: C S LÝ LUN V CHO VAY MUA BT NG SN VÀ
CHT LNG CHO VAY MUA BT NG SN TI NGÂN HÀNG
THNG MI 1
1.1 Bt đng sn 1
1.1.1 Khái nim 1
1.1.2 Thuc tính và đc trng ca bt đng s
n 1
1.1.3 Th trng bt đng sn 4
1.1.4 S cn thit ca th trng bt đng sn tp trung 8
1.2 Cho vay mua bt đng sn 11
1.2.1 c trng c bn ca hot đng cho vay mua bt đng sn 11
1.2.2 Cht lng tín dng ca hot đng cho vay mua bt đng sn 13
1.2.3 Các nhân t nh hng đn cht lng tín dng ca hot đng cho vay
mua bt đng sn 16
1.2.4 Bài hc kinh nghim t hot đng cho vay mua BS ti M 23
Kt lun chng 1 24
Chng 2: THC TRNG V HOT NG CHO VAY MUA BT NG
SN TI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU 25
2.1 Gii thiu chung v NHTMCP Á Châu 25
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca NHTMCP Á Châu 25
- iv -
2.1.2 Tình hình hot đng chung ca NHTMCP Á Châu trong nhng nm
gn đây 27
2.2 Thc trng hot đng cho vay mua bt đng sn ti NHTMCP Á
Châu t nm 2006 đn 6 tháng đu nm 2010 31
2.2.1 Vài nét v th trng cho vay mua bt đng sn trong nhng nm gn
đây 31
2.2.2 ánh giá cht lng tín dng thông qua tình hình hot đng cho vay
mua bt đng sn ti NHTMCP Á Châu t nm 2006 đn 6 tháng đu nm
2010 33
2.3 Phân tích nhng nhân t
nh hng đn cht lng tín dng ca
hot đng cho vay mua bt đng sn ti NHTMCP Á Châu 53
2.3.1 Nhân t bên trong ngân hàng 53
2.3.2 Các nhân t bên ngoài ngân hàng 57
Kt lun chng 2 58
Chng 3: MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG CHO VAY
MUA BT NG SN TI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU 59
3.1 Mc tiêu, chin lc phát trin hot đng ti NHTMCP Á Châu 59
3.1.1 Mc tiêu 59
3.1.2 Chin lc 59
3.1.3 Mc tiêu, chin lc trong hot đng cho vay mua bt
đng sn ti
NHTMCP Á Châu 62
3.2 Nhóm gii pháp đi vi NHTMCP Á Châu 62
3.2.1 Ngân hàng nên đa dng nhiu hình thc huy đng ngun vn dài hn đ
h tr cho vay mua bt đng sn 63
3.2.2 iu chnh mc lãi sut phù hp đ thu hút thêm nhiu khách hàng 64
3.2.3 Tài tr nhng d án nhà xã hi, nhà cho ngi thu nhp thp 65
3.2.4 Hng ti vic cho vay không cn tài sn bo đm 65
3.2.5 Kt hp thêm nhi
u dch v linh hot đi kèm vi sn phm cho vay
mua bt đng sn đ thu hút khách hàng 66
- v -
3.2.6 u t, phát trin công ngh, h tng k thut 66
3.2.7 Linh hot trong th tc thanh toán 67
3.2.8 Xây dng, đào to và phát trin ngun nhân lc vng mnh 67
3.2.9 Hoàn thin b máy kim tra, kim soát ni b 69
3.3. Nhóm gii pháp v c ch chính sách h tr 70
3.3.1 Gii pháp v phía Nhà nc và các ban ngành liên quan 70
3.3.2 Gii pháp v phía NHNN Vit Nam 73
3.4. Kin ngh 74
3.4.1 Kin ngh đi vi Nhà nc và các ban ngành liên quan 74
3.4.2 Kin ngh
đi vi NHNN Vit Nam 74
Kt lun chng 3 75
Kt lun chung x
Danh mc công trình ca tác gi xi
Tài liu tham kho xii
- vi -
DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 2.1 Tình hình hot đng chung ti NHTMCP Á Châu t nm 2006 đn 6
tháng đu nm 2010 27
Bng 2.2 T trng d n cho vay BS theo loi hình khách hàng ti NHTMCP Á
Châu t nm 2006 đn 6 tháng đu nm 2010 41
Bng 2.3 T trng gia d n cho vay mua BS vi tng d n cho vay ti
NHTMCP Á Châu t nm 2006 đn 6 tháng đu nm 2010 43
Bng 2.4 Lãi sut cho vay mua BS ti mt s
Ngân hàng trong nm 2009 44
Bng 2.5 T l d n cho vay mua BS ti mt s NHTMCP trong nm 2009 46
Bng 2.6 T l N quá hn trên tng d n cho vay mua BS ti NHTMCP Á
Châu t nm 2006 đn 6 tháng đu nm 2010 48
Biu đ 2.1 Tình hình hot đng chung ti NHTMCP Á Châu t nm 2006 đn 6
tháng đu nm 2010 28
Biu đ 2.2 T trng d n cho vay BS theo loi hình khách hàng t
i NHTMCP
Á Châu t nm 2006 đn 6 tháng đu nm 2010 42
Biu đ 2.3 Tc đ tng trng v d n cho vay mua BS ti NHTMCP Á Châu
t nm 2006 đn 6 tháng đu nm 2010 44
Biu đ 2.4 N quá hn cho vay mua BS ti NHTMCP Á Châu t nm 2006 đn
6 tháng đu nm 2010 49
Biu đ 2.5 So sánh t l n quá hn trên tng d n cho vay mua BS và t l
n quá h
n trên tng d n cho vay ti NHTMCP Á Châu t nm 2006 đn 6
tháng đu nm 2010 51
- vii -
DANH MC CH VIT TT
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NH Ngân hàng
NN Nhà nc
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
UBND y Ban Nhân Dân
BS Bt đng sn
- viii -
LI M U
T cui nm 2008 đn nay, nn kinh t M lâm vào suy thoái nng n nht
trong nhng thp k qua. Hu qu là hàng lot ngân hàng phá sn, các doanh
nghip lao đao, ngi lao đng mt vic làm, nhiu lãnh đo cp cao xin t
chc,…Cuc khng hong ti cng quc kinh t này nhanh chóng lan rng khp
th gii, gây nh hng xu đn nhiu nn kinh t khác. Các n
c tung ra các gói
cu tr nhm kích thích tng trng kinh t, không đ suy thoái kéo dài. Mt
trong nhng nguyên nhân gây ra cuc khng hong trên bt ngun t hot đng
cho vay bt đng sn ti M. Lãi sut thp liên tc trong nhiu nm khin nhiu
ngân hàng đ xô cho vay bt đng sn vi nhng điu kin d dãi hn bình
thng. S ch quan ca ngân hàng th hin thông qua vic cho vay tràn lan, cho
vay đi vi bt c khách hàng nào mà không h xem xét k t cách và kh nng
tài chính khách hàng có đm bo hay không. Ngân hàng còn sn sàng cho vay d
dàng đi vi nhng ngi tng b phá sn, hoc có lch s giao dch tín dng thp,
thm chí ngay c ngi không có lch s giao dch vi ngân hàng.
Vit Nam cng không th tránh khi b nh hng t nn kinh t th gii,
biu hin qua vi
c th trng bt đng sn trong nc b ngng tr vi th trng
chng khoán liên tc gim mnh. Các ngân hàng sit cht tín dng, lãi sut khá
cao khin hot đng cho vay mua bt đng sn b thu hp. Tình trng suy gim 2
th trng này là mt trong nhng nguyên nhân gây bt n cho nn kinh t, đc
bit là th trng bt đng sn trm lng đã
nh hng tiêu cc đn đi sng ca
nhân dân, khi cung cu không gp nhau, các ch đu t và kinh doanh không tr
đc n đn hn, gây ri ro cho h thng ngân hàng.
Trong bi cnh khng hong tài chính toàn cu bt ngun ch yu t hot
đng cho vay th chp nhà đt di chun M, liu n xu trong cho vay mua
bt đng sn có gây bt n cho h thng ngân hàng
Vit Nam hay không, nh
- ix -
hng ca nó nh th nào và bin pháp khc phc nhng bt n đó, tôi quyt đnh
chn đ tài “Gii pháp nâng cao cht lng cho vay mua bt đng sn ti
Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu”. Tôi mong mun thông qua đ tài
này tìm hiu thc trng hot đng cho vay mua bt đng sn dành cho khách hàng
cá nhân, h gia đình có nhu cu ch tht s và cht lng tín dng ca ho
t đng
cho vay này ti Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu – mt ngân hàng đc
đánh giá có quy mô phát trin mnh. Vì vy, phm vi nghiên cu ca lun vn
đc gii hn trong hot đng cho vay bt đng sn ca Ngân hàng cho đi tng
vay là cá nhân và h gia đình.
Lun vn vn dng mt s phng pháp nghiên cu khoa hc nh :
V s liu, ly t các ngun sau:
T
bng cân đi k toán, báo cáo tài chính, các ch tiêu k hoch ca ngân
hàng.
T Internet, sách báo và t các bài vit,các báo cáo t tp chí ngân hàng,
tp chí phát trin kinh t,…
V phng pháp nghiên cu, có 2 phng pháp ch yu:
Phng pháp tng hp: t các ngun s liu thu thp đc, tin hành phân
tích-tng hp và đa ra gii pháp cho vn đ.
Phng pháp trc tip: trc tip gp g, trao đi và tham kho ý kin ca
nhng ngi có kinh nghim, ca giáo viên trng i hc Kinh t
TP.HCM, i hc Ngân Hàng TP.HCM.
Theo đó, kt cu ni dung nghiên cu đ tài bao gm 3 chng:
Chng 1
: C s lý lun v cho vay mua bt đng sn và cht lng cho
vay mua bt đng sn ti ngân hàng thng mi.
Chng 2
: Thc trng v hot đng cho vay mua bt đng sn ti Ngân
hàng Thng mi C phn Á Châu.
Chng 3
: Mt s gii pháp nâng cao cht lng cho vay mua bt đng
sn ti Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu.
CHNG 1
C S LÝ LUN V CHO VAY MUA BT NG SN
VÀ CHT LNG CHO VAY MUA BT NG SN
TI NGÂN HÀNG THNG MI
- 1 -
CHNG 1
C S LÝ LUN V CHO VAY MUA BT NG SN VÀ
CHT LNG CHO VAY MUA BT NG SN
TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 BT NG SN
1.1.1 Khái nim
Theo điu 174 Chng XI, B lut Dân s s 33/2005/QH11 đc Quc
hi nc Cng hòa Xã hi Ch ngha Vit Nam thông qua ngày 14/06/2005 thì:
Bt đng sn (BS) là các tài sn bao gm :
- t đai;
- Nhà, công trình xây dng gn lin vi đt đai, k c các tài sn gn lin vi
nhà, công trình xây d
ng đó;
- Các tài sn khác gn lin vi đt đai;
- Các tài sn khác do pháp lut qui đnh.
Nh vy, xét theo tính cht thì BS là tài sn có tính bt đng, tính không
đng nht, tính khan him, tính bn vng.
1.1.2 Thuc tính và đc trng c bn ca bt đng sn:
BS là mt loi hàng hóa đc bit, nên thuc tính và đc trng ca loi
hàng hóa này cng khác bit so vi nh
ng loi hàng hóa thông thng trên th
trng. Nhng thuc tính và đc trng ca BS nh hng rt nhiu đn hot
đng đnh giá, thm đnh giá BS.
1.1.2.1 Các thuc tính ca bt đng sn
Tính bt đng
t đai là hàng hóa đc bit, dù đc đem chuyn nhng, bán nhng ch
đc quyn s dng và khai thác, không th di chuyn BS đó đ
n ni khác theo
- 2 -
ý mun nh ni mà ngi ch mi đang sinh sng. Quyn s dng đt nm trong
th trng BS, v trí đa d ca đt đai gn lin vi điu kin sinh thái, kinh t xã
hi, điu đó tác đng đn phng thc s dng đt và giá đt, và chính là nguyên
nhân ti sao giá đt li khác nhau dù cho v trí ca chúng có k cn nhau.
Tính không
đng nht
Mi ngi sng trên trái đt đu cn có mt ch , đt gn lin đi sng
con ngi. iu đó nh hng đn quan đim cùng nhu cu ca mi đi tng
mua BS. Trong thi k k hoch hóa tp trung cng nh trong thi k đi mi
theo kinh t th trng, hàng hóa rt đa d
ng và phc tp nên ta khó kim đc 2
tài sn ging nhau hoàn toàn mà nó ch tng đng v đc đim, thì BS cng
nh vy. Chính vì vy, giá c ca BS gn lin vi đc đim ca mi tài sn.
Gi s rng hai BS cùng nm trong mt khu vc nhng giá c ca chúng
còn ph thuc vào thi đim bán, vào s thích ca ngi mua, vào
đc đim c th
ca bt đng, vào tâm lý ca ngi đi mua ti thi đim mua,…tt c nhng điu
này chng minh cho s không đng nht đi vi BS, nht là trong nn kinh t th
trng hin nay.
Tính khan him
Din tích đt là có hn so vi s phát trin dân s. Có rt nhiu nguyên
nhân làm cho din tích đt đai có chiu h
ng gim:
_ Do tc đ tng dân s nhanh (đc bit vùng nông thôn).
_ Do tc đ phát trin kinh t theo hng công nghip hóa – hin đi hóa
làm cho din tích đt nông nghip gim đáng k (do chuyn đt nông nghip thành
đt công nghip, đt th c).
_ Do nhu cu lao đng thành th bao gi cng cao hn nông thôn dn đn
tình trng dân s đô th tng đt bin nên nhu c
u v ch cng tng lên, vì vy
làm phát sinh nhu cu mua bán BS, kinh doanh nhà cho thuê,…
Chính vì mt s nguyên nhân ch yu trên, v lâu dài, khi cung đt đai quá
ít so vi cu thì giá đt có xu hng ngày càng tng lên.
- 3 -
Tính bn vng
BS bao gm c đt đai và các công trình gn lin trên đt. t đai là
ngun tài nguyên thiên nhiên, là t liu sn xut đc bit không th thay th đc.
Dù vi mc đích s dng nào đi na, đt đai cng vn mang li li ích cho ch s
hu nên nó mang tính bn vng.
Hn na, các li ích do đt đai mang li và thi gian s
dng li vô hn làm
cho ý ngha ca đt đai, BS đc tng lên rt nhiu.
1.1.2.2 c trng ca bt đng sn
Kh nng co giãn ca cung bt đng sn kém
Do tng cung toàn b v đt đai t nhiên gn nh c đnh, ít thay đi và
vic cung ng đt đai phù hp vi các mc đích riêng bit là có gii hn nên nhìn
chung cung đi v
i BS là tng đi kém co giãn vi nhng thay đi giá c.
Bên cnh nhng hn ch v t nhiên nêu trên, còn có hn ch v quy hoch.
Ni bt nht là vic phân b đt đai cho nhng mc đích s dng c th phi tuân
th quy hoch s dng đt đai trong tng thi k nên thông thng không th tùy
tin chuyn mc đích s
dng đt trái vi quy hoch. Nhng thay đi v chiu
cao, din tích đt xây dng cng phi đm bo tuân theo quy hoch và quy đnh
xây dng ca chính quyn đa phng.
Thi gian mua bán, giao dch dài; chi phí mua bán, giao dch cao
Do BS là mt tài sn quan trng có giá tr cao nên vic mua, bán BS
phi đc cân nhc thn trng dn đn thi gian mua bán, giao dch thng dài
hn so vi các loi tài sn khác, do vy chi phí mua bán, giao d
ch cao. Hn na,
giao dch gia ngi mua và ngi bán thng không din ra trc tip mà thông
qua môi gii nên phi tr thêm hoa hng môi gii. Vi tình hình phát trin hin
nay cùng nhng quy đnh pháp lut ca nhà nc, nhu cu chuyn đi mc đích s
dng đt đai ngày càng nhiu, cng làm chi phí mua bán, giao dch BS ngày
càng tng cao.
- 4 -
Tính thanh khon không cao
BS là mt hàng hóa đc bit, quan trng nên có giá tr cao, li nhun
mang li cng rt ln. Nhng vic chuyn hóa thành tin mt ca loi hàng hóa
này cng kém linh hot. Trong nhiu trng hp, đôi khi ch s hu có mt BS
nào đó tng đi ln, giá tr bng tin cao nhng khi khn cp thì khó chuyn đi
nhanh ra tin mt, cng không th c
t nh ra đ bán và thu tin mt ngay đc mà
phi kéo dài, b ép giá hoc b l rt nhiu c hi.
Chu s can thip và qun lý ca Nhà nc cht ch
Chính vì BS có tm quan trng đi vi nn kinh t, xã hi và chính tr ca
mt quc gia nên nhà nc cn phi có nhng quy đnh đ điu tit, qun lý cht
ch đi v
i vic s dng và chuyn dch BS vì vy BS chu s can thip trc
tip ca Nhà nc (chng hn nh không th bán t do cho ngi nc ngoài).
1.1.3 Th trng bt đng sn
1.1.3.1 Khái áim
Th trng BS là mt h thng các quan h, thông qua đó các giao dch v
BS gia các bên tham gia đc thc hin theo c ch giá c
. Th trng BS có
th phân khúc thành th trng đt sn xut nông nghip, th trng đt th c, th
trng nhà các cp, th trng nhà xng công nghip, th trng bt đng sn
phc v hot đng thng mi, dch v, khách sn, cao c vn phòng,…
1.1.3.2 c đim ca th trng bt đng sn ti Vit Nam
Cha có th trng tp trung
ây là mt đc đim ca th trng BS ti Vit Nam. Hot đng giao dch
BS ch phát sinh theo nhu cu, ngi bán – ngi mua t do chuyn nhng, ký
kt hp đng mua bán BS, hoc vic mua bán thông qua môi gii, nhng nhng
nhà môi gii thng là nhng cá nhân không đc đào to v nghip v chuyên
môn kinh doanh theo ngành ngh
chính quy,…Vì BS mang tính c đnh, không
th di di, di chuyn đc và li có giá tr cao, đem v li nhun cao cho nhng
nhà đu t do đó phi tri qua mt quá trình giao dch phc tp nên hot đng trên
th trng BS không ch có ngi mua và ngi bán mà gia h cn có nhng
- 5 -
đn v trung gian đng ra làm cu ni, đó là hin trng các nc có th trng
BS phát trin. Tuy nhiên, thc t Vit Nam hin nay, hot đng ca các đn v
này vn cha chu s qun lý tp trung ca Nhà nc (cha thu thu), ngành ngh
cha đc chính thc công nhn. iu đó nh hng không tt đn hot đng đu
t cng nh qun lý, gim ngun thu ngân sách Nhà nc, tác đng xu đn tâm
lý, đi sng ca ngi dân, đc bit làm cho th trng BS tr nên kém an toàn,
tim n nhng đt song ngm, cha to s tin tng cho ngi tham gia giao dch.
Quá trình vn đng ca th trng có chu k dao đng tng t nh nhiu
th trng khác
Chu k vn đng c
a th trng BS bao gm 4 giai đon :
Giai đon phn vinh: là giai đon th trng BS tr nên sôi đng, hp
dn, có nhiu giao dch BS thành công.
Giai đon suy thoái: là giai đon th trng BS có du hiu b chng
li, không còn sôi đng và hp dn, c ngi mua và ngi bán dè dt trong các
giao dch và ít giao dch thành công nh giai đo
n trc.
Giai đon tiêu điu: th trng BS đóng bng, lúc này c ngi mua và
ngi bán không thc hin giao dch và ch đi đng thái t th trng.
Giai đon phc hi: th trng BS tr nên thu hút hn bao gi ht, sau
giai đon tiêu điu, giá BS còn thp s kích thích nhiu ngi mua khin cho th
trng nh
n nhp dn lên, có th to ra “cn st đt” mi.
Th trng BS mang tính cht đa phng, nht là đi vi nhà
Bt ngun t thuc tính c đnh không th di di, BS còn b chi phi bi
nhiu yu t nh: tp quán, tâm lý th hiu ca tng đa phng khác nhau, s tp
trung dân c khác nhau nên hot đng ca th
trng BS mang tính đa phng
sâu sc.
Mt khác, nu sn phm BS có “d tha” vùng này cng không th đem
qua vùng kia bán nh các loi sn phm, hàng hóa khác đc. Do điu kin t
nhiên và trình đ phát trin kinh t - vn hóa – xã hi các vùng min khác nhau
dn đn quy mô và trình đ phát trin ca th trng BS là khác nhau, th trng
- 6 -
BS các đô th, thành ph ln có trình đ phát trin kinh t cao thì sôi đng hn
so vi th trng BS nông thôn, min núi,…dn đn giá BS ca nhng đô
th, thành ph ln luôn cao hn so vi giá BS nhng khu vc ho lánh, vùng
ven, nông thôn,…
Là th trng cnh tranh không hoàn ho
S can thip ca Nhà nc là rt cn thit đi vi th trng BS. Tuy
nhiên, s tác đng ca Nhà nc cng là mt trong các yu t to nên tính không
hoàn ho ca th trng BS. Bt k Nhà nc nào cng đu can thip vào th
trng BS các mc đ khác nhau, trong đó ch yu v đt đai đ thc hin các
mc tiêu phát tri
n chung. BS có tính d bit, tin tc th trng hn ch, đt đai
trên th trng s cp ph thuc vào quyt đnh quy hoch ca Nhà nc nên th
trng bt đng sn là th trng cnh tranh không hoàn ho.
Vit Nam, s hiu bit v giao dch gia ngi mua – ngi bán là
không hoàn ho, do thng thiu thông tin v các giao dch trc đây trong quá
kh
. BS là ngun li, chính xác hn là tim nng sinh li ln mà không có mt
loi hàng hóa nào khác có th sánh bng, chính điu này làm ny sinh tình trng
mun khai thác, đu c. T đó, đt đai b khai thác to ra bao điu phc tp và th
trng ngm BS đã hình thành, phát trin mnh m làm cho giá c BS tng đt
bin, không phn ánh đúng giá tr thc ca nó, ny sinh giá
o, phc tp, thiu
minh bch.
Mt khác, th trng BS không hoàn ho còn do tính cht không tái to
đc ca đt, khi dân s tng lên nhng đt đai có gii hn dn đn khan him, lúc
này trên th trng bt đng sn s xut hin tình trng đc quyn, đu c nhiu
hn các th trng hàng hoá khác.
Có quan h mt thit vi th trng tài chính và v
i s phát trin kinh t
ca mt đt nc
Th trng BS có mi quan h cht ch đn nn kinh t. BS là mt yu
t “đu vào” trong bt k quy trình sn xut kinh doanh nào trong nn kinh t th
trng, chim v trí đc tôn trong nhiu lnh vc nh trng trt, chn nuôi, công
- 7 -
nghip xây dng, vt liu xây dng, khách sn nhà hàng, khu vui chi gii trí…nói
chung là các ngành cn mt bng rng đ kinh doanh. Th trng BS phát trin
s thúc đy tng trng kinh t nói chung cùng nhiu ngành kinh t riêng bit. c
bit h thng ngân hàng có c hi m rng đu t đ thu li nhun. Ngc li, th
trng BS trm lng s nh hng
đn các ngành công nghip, hot đng ngân
hàng cng suy gim theo và có th gây suy gim kinh t.
Ngoài ra, vic đu t, to lp hay hình thành mt BS cn có mt lng
vn ln cùng vi thi gian hình thành; đây phi là ngun vn dài hn. Khi nói
BS “lu thông” trên th trng, chính các giá tr cng nh các quyn v BS
đc đem ra trao đi, mua bán, kinh doanh v.v… to thành các dòng tin t di
chuyn qua li cho phép thu hi vn
đu t và mang li li nhun cho các bên giao
dch. iu này chng t th trng BS liên quan mt thit vi th trng vn.
Ngc li, th trng BS hot đng tt là c s đ huy đng đc ngun
tài chính ln cho phát trin kinh t thông qua hot đng tín dng ngân hàng. Khi
ngân hàng gii ngân cho mt d án BS ln hay cho vay mua BS nh nhà, đt
thì s b
m vào th trng BS mt lng vn ln.
c bit, mi quan h mt thit gia th trng BS vi hot đng ngân
hàng còn đc minh chng qua nhng s kin kinh t trên th gii trong sut hn
40 nm qua. Ví d, gia thp niên 80 ti M, h qu ca quan đim “ai làm ny
chu” là 747 đnh ch tit kim và cho vay phi b
gii th. u thp niên 90 ti
Nht, hàng nghìn công ty xây dng và BS b gii th, nhiu ngân hàng ln b
thua l nng và mt v trí ngân hàng ln nht th gii. Cui nm 1997, ti Thái
Lan, hu ht các công ty tài chính b gii th hoc sáp nhp và nhng ngân hàng
ln phi co cm li. Và gi đây, nhiu ngân hàng ln hàng đu có b dày lch s
ca M
đã không còn và nhiu ngân hàng ln ti châu Âu cng lâm vào tình trng
khó khn.
Ngân sách Nhà nc (NSNN) ti các quc gia trên cng gánh chu đ bt
xáo trn kinh t xã hi, cha k gánh nng gián tip do tht thu thu. Qu d tr
quc gia cng b hao ht bi đu t (đu c) th trng BS và s mnh dn tài
- 8 -
tr ca h thng ngân hàng cho th trng này trc đó. Ngoài ra, đa s ngi dân
bình thng và nht là nhng h gia đình mi tách ra, có nhu cu tht s v nhà ,
đã không th gánh ni mc tng giá quá cao ca BS trên th trng. iu này
không nhng thu hp sc phát trin nhà , mà còn làm hn ch s phát trin t
nhiên ca np sng gia đình mi.
Vi
c hình thành các BS cao cp hin đi không tránh khi vic s dng
vt liu ngoi nhp cng nh vic kêu gi các ngun vn đu t quc t, tt nhiên
phi gánh chu ri ro hi đoái mà ch có công c ngoi hi mi giúp phòng chng
hu hiu ri ro này.
Chu s chi phi bi pháp lut
BS là tài sn ln ca mi quc gia, là hàng hoá đc bit, các giao dch v
BS tác đng mnh m đn hu ht các hot đng kinh t - xã hi. Do đó, mi
vn đ liên quan đn BS đu chu s chi phi và điu chnh cht ch ca h
thng các quy phm pháp lut riêng v BS, đc bit là các quy phm pháp lut
v
đt đai và nhà .
c đim này đc bit đúng nc ta do th trng đt đai cp I (th trng
s cp - giao đt và cho thuê đt) chu tác đng rt ln bi các quyt đnh ca Nhà
nc. Chính ph các nc trên th gii đu quan tâm đn BS và th trng BS,
luôn điu chnh chính sách v BS và th trng BS nh
m huy đng ngun lc
phc v các mc tiêu phát trin kinh t - xã hi.
1.1.4 S cn thit ca th trng Bt đng sn tp trung
1.1.4.1 Cp đ phát trin ca th trng Bt đng sn tp trung
hu ht các quc gia theo kinh t th trng, th trng BS hình thành
và phát trin qua 4 cp đ: s khi, tp trung hoá, tin t
hoá và tài chính hoá.
Th nht, cp đ s khi: ó là giai đon mà mi ngi đu có th to lp
đc nhà cho riêng mình. Giai đon này ch cn có mt mnh đt là có th xây lên
mt ngôi nhà và đc coi là BS. cp đ này, các chính sách v đt đai, các ch
đt và các c quan qun lý đt đai đóng vai trò quyt đnh.
- 9 -
Th hai, cp đ tp trung hoá: ó là giai đon ca các doanh nghip xây
dng. Trong giai đon này, do hn ch v đt đai, do hn ch v nng lc xây
dng, không phi ai cng có th hình thành và phát trin mt toà nhà, mt d án
BS ln. cp đ này, các chính sách v xây dng và các doanh nghip, c quan
qun lý xây dng đóng vai trò quyt đnh.
Th ba, cp đ ti
n t hoá: ó là giai đon ca các tp đoàn xây dng. Lúc
này, các doanh nghip phát trin BS bùng phát nhng còn b hn ch v các điu
kin bán BS, không phi doanh nghip nào cng đ tin đ to dng BS cho
ti khi bán ra đc. cp đ này, các ngân hàng đóng vai trò quyt đnh trong
vic chn d án tham gia. Các chính sách tin t, các ngân hàng và các c quan
qun lý ngân hàng đóng vai trò quyt đ
nh.
Th t, cp đ tài chính hoá: Khi quy mô ca th trng BS m rng và
phát trin mnh, do b hn ch v ngun vn tài tr dài hn, các ngân hàng thng
mi không th tip tc cho vay BS nu không mun phi đi mt vi ri ro thanh
khon. Lúc này, các ngân hàng phi tài chính hoá các khon cho vay tài tr, các
khon th chp nhm đa dng hoá các ngun vn huy đng. c
p đ này, các th
ch, các chính sách tài chính, các đnh ch tài chính và các c quan qun lý tài
chính là nhng ch th có vai trò quyt đnh.
Không nht thit mi nn kinh t, mi th trng BS đu tun t tri qua
tng cp đ theo th t trên. Cng không nht thit các cp đ phát trin th
trng phi có đ dài v thi gian nh nhau. Các nn kinh t, nht là các nn kinh
t phát trin đã qua c 4 cp đ t rt lâu. Chng hn nh Úc và New Zealand,
các BS đã đc chng khoán hoá vi t l rt cao. Các nc có nn kinh t
chuyn đi đu ch yu áp dng liu pháp “sc”, tc là ng dng đng lot tt c
các c ch, chính sách theo chun ca các nn kinh t th trng phát trin nên
hin nay, th
trng BS cng đã cp đ tài chính hoá. Trung Quc cng đang
chun b chuyn qua giai đon tài chính hoá th trng BS.
Chúng ta thy rng, hin nay, th trng BS Vit Nam mi ch cp
đ th nht – cp đ s khi. Nh vy, vi nhng phân tích mc a phn 1.1.2.2
- 10 -
vi đc đim ca th trng BS ti Vit Nam, nên mun phát trin, chúng ta cn
phi có mt th trng BS tp trung, tc là tng bc phát trin sang các cp đ
tip theo.
Nm bt đc vn đ đó, Lut kinh doanh Bt đng sn nm 2006 đã
tha nhn mt khái nim mi, sàn giao dch BS – ni din ra các giao dch B
S
và cung cp các dch v cho kinh doanh BS, đ quy tp các giao dch BS vào
sàn nhm lành mnh hóa và phát trin th trng BS.
1.1.4.2 Vai trò ca Sàn giao dch Bt đng sn
Vai trò ca sàn giao dch BS trong nn kinh t th trng Vit Nam
hin nay rt quan trng, vì:
- Các giao dch BS qua sàn giúp Nhà nc qun lý đc các giao dch BS
đ t đó có nhng chính sách điu tit th
trng kp thi và chính xác.
- Hn ch ti đa nn tht thu thu do chuyn nhng, mua bán ngm bên
ngoài th trng.
- Gim đáng k s lng BS và tn sut BS giao dch o đ bình n giá
c. Khi mt BS đc giao dch nhiu s đy giá lên rt cao, hoc ngi có tin
đu c vào nhiu sn phm nay s b
hn ch rt nhiu do giá c bình n.
- Gim s lng ngi tham gia đu c trc li làm khan him gi to, to
cn st o v BS.
- Công khai, gii thiu thông tin đy đ v nhiu loi sn phm đ tránh ri
ro và thit hi cho nhng bên giao dch t đó lành mnh hóa th trng.
-
Sàn giao dch B
S góp phn phát trin th trng BS thông qua các dch
v t vn chuyên nghip nh nghiên cu th trng, t vn lp d án, thit k sn
phm,dch v tip th, chm sóc khách hàng và qun lý BS, to đc giá tr gia
tng cho ch đu t, đng thi to ra nhiu loi hình dch v BS đang b ng
ch
a đa vào hot đng nh đu giá, qung cáo, dch v pháp lý, ngân hàng, bo
him v.v…Tt c dch v này s đy mnh giao dch BS to thêm giá tr thng
d cho nn kinh t và mang li li ích cho các bên tham gia.
- 11 -
Bc đu, tuy mi ch có các doanh nghip kinh doanh BS phi thc
hin vic bán, chuyn nhng, cho thuê, mua BS qua sàn, nhng đó là du hiu
tích cc v mt th trng
BS tp trung Vit Nam trong tng lai gn.
1.2 CHO VAY MUA BT NG SN
Cho vay mua
BS là mt trong các sn phm tín dng ca NHTM. Các
ngân hàng thng tài tr vic mua nhng tài sn thc nh nhà c
a, cn h, vn
phòng, nhà kho, các c s vt cht khác và c đt đai. Thi hn cho vay mua BS
thng là trung dài hn, có th kéo dài đn 20 hay 30 nm, đ mua hoc ci to,
nâng cp tài sn. Trong nhng thp k qua, dù vi bt c k hn nào thì cho vay
BS vn là lnh vc ngày càng phát trin nhanh chóng, làm phong phú thêm dch
v tài chính ngân hàng và thu hút thêm khách hàng.
Phm vi lun vn ch gii hn trong lnh vc ngân hàng cho vay mua
BS
dành cho cá nhân và h gia đình. ây là sn phm ngân hàng đa ra nhm phc v
nhu cu đi sng thit thc ca ngi dân là mua sm nhà , đt đai đ xây nhà,
an c.
Cho vay mua
BS đi vi cá nhân có th đc tài tr trc tip hoc gián
tip. Ngân hàng tài tr bng cách cho khách hàng vay trc tip, thng đi vi
nhng cn h riêng l, hoc Ngân hàng cho công ty kinh doanh
B
S
vay đ xây
nên nhng cn h chung c hoc d án nhà liên k.
1.2.1 c trng c bn ca hot đng cho vay mua bt đng sn
Có th phân bit cho vay mua
BS vi phn ln các mc đích cho vay
khác trên mt s khía cnh ch yu sau đây :
1.2.1.1 Nhu cu vay mua bt đng sn ph thuc vào chu k vn đng ca th
trng bt đng sn
Th trng
BS, nh đã nói trên, có quan h mt thit vi th trng tài
chính. Hot đng cho vay
BS ca ngân hàng gn lin vi nn kinh t nói chung
và vi th trng
BS nói riêng, mi bin đng trên th trng BS đu nh
hng đn hot đng cho vay ca ngân hàng.
- 12 -
Khi nn kinh t tng trng n đnh, th trng BS giai đon phát trin
bình thng, thu nhp ca ngi dân tng đu làm tng nhu cu mua BS. Ngoài
ra, nhu cu mua BS còn tùy thuc vào đà tng dân s c hc cùng vi nhu cu
tách h riêng (đây phi là nhu cu có kh nng thanh toán). Lúc này, hot đng
cho vay mua BS ca ngân hàng có c hi m rng. Bên cnh
đó, giá tr
BS th
chp tng s làm gim ri ro tín dng cho ngân hàng. Ngân hàng đa vn tài tr
vào th trng BS, giúp th trng BS nhn nhp hn na.
Nhng khi th trng BS b thu hp, suy thoái hay đóng bng, nn kinh t
b đình tr, không có giao dch BS, khin vic cho vay mua BS b thu hp li.
Giá tr BS bo
đm st gim làm ri ro ca ngân hàng tng cao. i vi các
khon vay đã gii ngân, ngân hàng phi đi mt vi kh nng khách hàng không
tr n nu tình hình tài chính ca h b nh hng.
1.2.1.2 Quy mô khon cho vay bt đng sn ln và có thi hn kéo dài trong
nhiu nm
Khon cho vay mua BS thng ln hn nhiu so vi các món vay thông
thng nh vay tiêu dùng, vay sn xut kinh doanh nh. Di
n tích đt có gii hn,
không th m rng li thêm vic xây dng kiên c theo quy hoch đng nht nên
giá tr ca BS cao hn nhiu so vi các hàng hóa khác. Cng vì vy, trên th
trng BS có th có hin tng đu c nâng giá lên, làm giá tr BS tng lên
nhiu ln so vi giá tr thc ca nó.
Thi hn cho vay mua BS kéo dài trong nhiu nm (t 10 nm đn 30
n
m) trong danh mc cho vay ca ngân hàng vì th khon cho vay mua BS đc
xp vào khon vay trung và dài hn. BS có thi hn s dng lâu dài li có giá tr
cao nên vic phân b khon vay thành nhiu phn hoàn tr s phù hp vi kh
nng tài chính ca ngi vay nm trong thi gian gian s dng BS.
1.2.1.3 Khách hàng là cá nhân, h gia đình
Nh đã trình bày trên, do phm vi lun vn đc gii hn trong cho vay
mua B
S sinh hot, nên khách hàng vay là cá nhân và h gia đình.
- 13 -
1.2.1.4 Thng đm bo cho khon vay chính là bt đng sn hình thành t
vn vay
i vi khon cho vay tiêu dùng thì dòng tin tr n đc ly t thu nhp
ca ngi đi vay. Mc thu nhp là yu t quan trng nht đ ngân hàng quyt đnh
t chi hoc chp thun cho vay.
Trong cho vay mua BS, bên cnh vic xác đnh tính n đnh ca ngun
thu nhp dành đ
tr n ca khách hàng, thì giá tr và tình trng ca tài sn bo
đm có tm quan trng th hai. Vic đánh giá chính xác giá tr tài sn bo đm là
điu quan trng trong quyt đnh cho vay, giúp ngân hàng có th bù đp ri ro khi
phi phát mi tài sn bo đm đ thu n.
Thông thng khon cho vay mua BS có tài sn bo đm là chính BS
khách hàng d tính mua, nên vic xác đnh giá tr bo đm cng nh quy
n s
hu, s dng hp pháp là mi quan tâm ca ngân hàng.
1.2.2 Cht lng tín dng ca hot đng cho vay mua bt đng sn
1.2.2.1 Cht lng tín dng
Theo tiêu chun ISO 9000 : 2008, thut ng “Cht lng” đc đnh ngha
là kh nng tha mãn các yêu cu ca khách hàng và các bên có liên quan khác
ca tp hp các đc tính vn có ca sn phm, h thng hoc quá trình.
Khái nim “Cht lng tín d
ng” là mt phm trù rng, bao hàm nhiu ni
dng, chu tác đng ca nhiu yu t, và là mt nhân t quyt đnh hiu qu hot
đng tín dng ca mt ngân hàng. Cht lng tín dng luôn t l nghch vi ri ro
tín dng; cht lng tín dng cao thì ri ro tín dng thp và ngc li.
Trong n lc tn thu li nhun, ngân hàng không th ph đnh r
i ro, ngha
là không th không cho vay cng nh không có tình hung cho vay không bao gi
mt vn, mà ch có th tìm cách làm cho hot đng này tr nên an toàn cao và hn
ch đn mc thp nht nhng tn tht có th xy ra bng cách t đ ra mt chin
lc qun lý ri ro tín dng thích hp, song song vi vic nâng cao cht lng tín
dng.