Vận dụng các chuẩn mực của hiệp ước Basel trong quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn VN

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
oOo





H VN LONG




VN DNG CÁC CHUN MC CA HIP
C BASEL TRONG QUN TR RI RO
TÍN DNG TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM








LUN VN THC S KINH T

THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2009

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
oOo





H VN LONG




VN DNG CÁC CHUN MC CA HIP
C BASEL TRONG QUN TR RI RO
TÍN DNG TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12




LUN VN THC S KINH T






NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGUYN VN S



THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2010


LI CAM OAN


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp ca tôi. S liu
đc nêu trong lun vn là trung thc và có trích ngun. Kt qu nghiên cu
trong lun vn là trung thc và cha đc công b trong bt k công trình

nghiên cu nào khác.

TÁC GI



H Vn Long
LI CÁM N


Tôi xin chân thành cám n Quý Thy Cô Trng i hc Kinh T
TP.HCM đã tn tâm ging dy, truyn đt nhng kin thc quý báu cho tôi trong
sut thi gian tôi hc tp ti trng. c bit, tôi xin chân thành cám n
TS. Nguyn Vn S đã nhit tình hng dn cho tôi hoàn thành lun vn này.
ng thi, tôi cng xin chân thành cám n các anh ch đang công tác ti
Phòng Tng hp ca Ngân hàng Nhà nc chi nhánh TP.H Chí Minh và các
anh ch đng nghip đang công tác ti Ban Phát trin sn phm bán l, Ban Tín
dng, Phòng Tng hp và Vn phòng đi din khu vc min nam trc thuc Hi
s chính Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam, đã ht lòng
h tr, cung cp s liu và đóng góp ý kin quý báu giúp tôi hoàn thành lun
vn.
DANH MC BNG BIU –  TH

TRANG
PHN BNG BIU
Bng 1.1 : So sánh gia Hip c Basel 1 và Basel II 6
Bng 2.1 : Mt s ch tiêu c bn ca Agribank qua các nm 2006 – 2008 24
Bng 2.2 : Tình hình trích lp d phòng ri ro tín dng ca Agribank qua các nm
2006 – 2008 27
Bng 2.3 : T l an toàn vn ca BIDV giai đon 2003 – 2007 40

Bng 2.4 : T trng n xu trong tng d n BIDV giai đon 2005 – 2007 40


PHN BIU 
Biu đ 2.1 : Tình hình huy đng vn ca Agribank qua 3 nm 2006 – 2008 26
Biu đ 2.2 : Tình hình cho vay ca Agribank qua các nm 26
Biu đ 2.3 : T l n xu ca Agribank qua các nm 2006 – 2008 28
Biu đ 2.4 : S đ b máy t chc ca h thng Agribank hin hành 33
Biu đ 2.5 : S đ t chc ca Hi s BIDV 39
Biu đ 2.6 : S đ t chc c
a Hi s Vietinbank 42
Biu đ 2.7 : T l an toàn vn ca Vietinbank qua 3 nm 2006 – 2008 44
Biu đ 2.8 : Tình hình phân loi n ca Vietinbank thi đim 31/12/2008 45
Biu đ 3.1 : Mô hình qun lý ri ro đ xut 53
Biu đ 3.2 : H thng xp hng tín dng 57
DANH MC BNG BIU - BIU  - S 
TRANG
PHN BNG BIU
Bng 1.1 : So sánh gia Hip c Basel 1 và Basel 2 7
Bng 1.2 : T l an toàn vn ca BIDV giai đon 2003 – 2007 24
Bng 1.3 : T trng n xu trong tng d n BIDV giai đon 2005 – 2007 24
Bng 2.1 : Mt s ch tiêu c bn ca Agribank qua các nm 2006 – 2008 33
Bng 2.2 : Tình hình trích lp d phòng rI ro tín dng ca Agribank qua các
nm 2006 – 2008 36
Bng 3.1 : H thng xp hng tín dng 57

PHN BIU 
Biu đ 1.1: T l an toàn vn ca Vietinbank qua 3 nm 2006-2008 28
Biu đ 1.2: Tình hình phân loi n ca Vietinbank thi đim 31/12/2008 29
Biu đ 2.1: Tình hình huy đng vn ca Agribank qua 3 nm 2006-2008 35

Biu đ 2.2: Tình hình cho vay ca Agribank qua các nm 35
Biu đ 2.3: T l n xu ca Agribank qua các nm 2006-2008 37

PHN S 
S
 đ 1.1: S đ t chc ca Hi s BIDV 23
S đ 1.2: S đ t chc ca Hi s Vietinbank 26
S đ 2.1: S đ b máy t chc ca h thng Agribank hin hành 42

Tên đ tài
VN DNG CÁC CHUN MC CA HIP C BASEL TRONG
QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
MC LC
TRANG
PHN M U 1
CHNG 1. HIP C BASEL VÀ QUN TR RI RO TÍN DNG
THEO CHUN MC CA HIP C BASEL 4
1.1. Chun mc v ri ro tín dng 4
1.1.1. Tng quan v Basel 4
1.1.1.1. Vài nét v U
ban Basel 4
1.1.1.2. Gii thiu khái quát v Basel II 5
1.1.2. Chun mc an toàn và qun lý ri ro tín dng 7
1.1.2.1. m bo h s an toàn vn 7
1.1.2.2. Hoàn thin quy trình cp tín dng và giám sát cho vay 7
1.1.2.3. ánh giá cht lng tài sn và d phòng ri ro mt vn tín
dng 8
1.1.2.4. Phân tán ri ro tín dng 8
1.1.2.5. S dng h thng đánh giá xp hng ni b 8

1.1.2.6. Quy trình xem xét, đánh giá giám sát. 9
1.1.2.7. Công khai thông tin 9
1.2. Ri ro trong hot đng ngân hàng 10
1.2.1. Các khái nim v ri ro trong hot đng ngân hàng 10
1.2.1.1. Ri ro tín dng 10
1.2.1.2. Ri ro thanh khon 11
1.2.1.3. Ri ro lãi sut 11
1.2.1.4. Các loi ri ro khác 11
1.2.2. Ri ro tín dng 12
1.2.2.1. Du hiu nhn bit ri ro tín dng 12
1.2.2.2. Kim soát ri ro trc và sau khi cp tín dng 15
1.2.2.3. Xp hng tín dng, phân loi n 16
1.2.2.4. Qun lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng 17
1.3. Kinh nghim ca các ngân hàng thng mi trong nc trong vn
dng các chun mc ca Hip c Basel trong qun tr ri ro tín dng 21
1.3.1 Chính sách qun lý ri ro ca BIDV 21
1.3.1.1. Chính sách qun lý ri ro 22
1.3.1.2. C cu t chc ri ro và quy trình qun tr ri ro 22
1.3.2. Chính sách qun lý ri ro ca Vietinbank 24
1.3.2.1. Chính sách qun lý ri ro 25
1.3.2.2. C cu t chc ri ro và quy trình qun tr ri ro 25
TÓM TT CHNG 1. 30
CHNG 2. THC TRNG VN DNG CÁC CHUN MC CA
HIP C BASEL TRONG QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM 31
2.1. Thc trng công tác qun tr r
i ro tín dng ti Ngân hàng Nông
nghip và PTNT Vit Nam (Agribank) 31
2.1.1. Tng quan h thng Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam . 31
2.1.2. Thc trng công tác qun tr ri ro tín dng ti ti Ngân hàng Nông

nghip và PTNT VN 33
2.1.2.1. Mt s ch tiêu c bn qua các nm gn đây 33
2.1.2.2 Tình hình hot đng kinh doanh ca ngân hàng 34
2.1.2.3. Nguyên nhân n xu 37
2.1.2.4. Công tác an toàn vn và qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng
Nông nghip và PTNT VN 41
2.2. Kh nng, nhng thun li và khó khn ca Ngân hàng Nông
nghip và PTNT Vit Nam khi vn dng các chun mc ca Hip c Basel
trong qun tr ri ro tín dng 44
2.2.1. Kh nng 44
2.2.2. Thun li 46
2.2.3. Khó khn 46
2.3. Bài hc kinh nghim trong công tác qun tr ri ro tín dng rút ra
cho Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam 46
TÓM TT CHNG 2 48
CHNG 3. MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
QUN TR RI RO TÍN DNG THEO CÁC CHUN MC CA HIP
C BASEL TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM 49
3.1. nh hng công tác tín dng ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT
Vit Nam trong nhng nm ti 49
3.2. Mt s gii pháp nâng cao cht lng qun tr ri ro ti Ngân hàng
Nông nghip và PTNT theo chun mc ca Hip c Basel 51
3.2.1. m bo t l an toàn vn ti thiu 51
3.2.1.1. C phn hoá các công ty con, đn v trc thuc : 51
3.2.1.2. C phn hoá Công ty m - Ngân hàng Nông nghip và PTNT
Vit Nam 51
3.2.1.3. Phát hành trái phiu theo chng trình mc tiêu 52
3.2.1.4. nh giá li tài sn c đnh 52
3.2.1.5. Thc hin chính sách phân phi li nhun linh hot 52

3.2.2. Xây dng h thng qun tr ri ro tng hp và tng cng hot
đng kim toán ni b 53
3.2.3. Hoàn thin h thng xp hng khách hàng 56
3.2.4. Hoàn thin ch đ lng, thng và khuyn khích nhân viên 58
3.2.5. Phát trin sn phm mi 60
3.3. Gii pháp h tr 61
3.3.1. V phía Chính ph, các b ngành có liên quan 61
3.3.2. Nhà nc cn sm ban hành vn bn hoàn thin quy đnh v xp
hng khách hàng ca Ngân hàng thng mi. 62
3.3.3. Hoàn thin công tác cung cp thông tin tín dng ca CIC 63
3.3.4. Xây dng h thng thanh tra, giám sát các hot đng ngân hàng theo
tiêu chun, thông l quc t. 64
3.3.5. Vn dng phng pháp đánh giá và xp loi các ngân hàng thng
mi theo CAMELS ca các ngân hàng nc ngoài đi vi Ngân hàng thng m
i. 65
3.3.6. ào to nhân lc 67
TÓM TT CHNG 3 69
KT LUN 71
TÀI LIU THAM KHO 74

1
PHN M U
1. Lý do nghiên cu đ tài
Sau hn mt nm k t cuc khng hong tài chính th gii cui nm 2008,
đn nay, mc dù chính ph các nc thc hin rt nhiu các chính sách, công c tài
chính đ h tr nhng nn kinh t th gii vn cha n đnh tr li. Hot đng tài
chính ngân hàng vn còn gp nhiu khó khn và th thách, mt s ngân hàng ln ti
các nc đã phá sn, nguyên nhân đc xem chính là vn đ kim soát và phòng
nga ri ro cha đc quan tâm đúng mc.
Hip đnh Basel I nm 1988 mang tính cht tha thun quc t và các tiêu

chun v vn đã tr thành chun mc quc t v vn t có. Nó quy đnh v t l an
toàn vn ti thiu và qun lý ri ro tín dng đi vi ngân hàng, là mt trong nhng
cn c, tiêu chun đ các ngân hàng ca các quc gia trên th gii áp dng qun lý,
bo đm an toàn trong hot đng. Thc hin tha c an toàn vn ti thiu ca
Basel I đã và đang là mt trong nhng mc tiêu qun lý ri ro đi vi các t chc
tín dng  các nc đang phát trin nh Vit Nam.
Trc đòi hi ca s tn ti và phát trin, đ bo đm an toàn trong hot
đng ngân hàng ca các t chc tín dng, đc bit là đi vi nhng tp đoàn ngân
hàng ln có phm vi hot đng quc t, Basel II đã ra đi. ây là hip c quc t
v tiêu chun an toàn vn, tng cng qun tr toàn cu hóa tài chính cng nh vic
khai thác ti đa tim nng li nhun và hn ch ri ro. Nó đc xem là gii pháp
đc đa ra nhm nâng cao các tiêu chun ngân hàng châu Á vi nhng yêu cu v
qun lý ri ro th trng, ri ro hot đng, ri ro lãi sut.
Trong bi cnh Vit Nam đã gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO),
ngành ngân hàng phi ci cách trit đ v mi mt đ đáp ng đc nhu cu phát
trin theo xu hng ngân hàng đa nng, hin đi, đa dng hóa s hu… đ cnh
tranh trc tip vi các t chc tài chính quc t, vi hn chót là đn nm 2011
chúng ta phi t do hóa hoàn toàn th trng tài chính tin t. Mt trong nhng tin
đ cho phát trin bn vng ca h thng ngân hàng là tip tc hoàn thin qun tr ri
2
ro tín dng, vi t cách là ngành ngh kinh doanh ct lõi ca các ngân hàng thng
mi.
Nm trong k hoch phát trin ca h thng ngân hàng, trong nhng nm ti
Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam đã và đang có k hoch tr thành tp
đoàn tài chính đa ngành ngh, đa s hu, gi vng và cng c v th ch đo và ch
lc trong vai trò cung cp tài chính, tín dng cho khu vc nông nghip, nông thôn.
Hin nay, các ngân hàng thng mi nhà nc và Ngân hàng Nông nghip
và PTNT Vit Nam nói riêng đc bit quan tâm đn vn đ tng cng qun lý ri
ro trong hot đng tín dng đ t đó nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca
mình.

Xut phát t thc t trên, tôi mnh dn nghiên cu và thc hin lun vn
Thc s kinh t vi đ tài “Vn dng các chun mc ca Hip c Basel trong qun
tr ri ro tín dng ti Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam”, vi hy vng
nhng gii pháp mà tôi đa ra s mang li hiu qu thit thc, đáp ng đc yêu
cu phát trin, đi mi và hi nhp vi nn kinh t th gii ca h thng ngân hàng
thng mi nói chung và ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam nói
riêng.
2. Mc tiêu nghiên cu đ tài
Mc tiêu chung ca đ tài là hoàn thin công tác qun tr ri ro tín dng ti
h thng Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam.
Các mc tiêu cu th:
- Nghiên cu thc trng qun tr ri ro tín dng ti h thng Ngân hàng Nông
nghip và PTNT Vit Nam;
- Nghiên cu kh nng vn dng các chun mc ca Hip c Basel trong
qun tr ri ro tín dng ti h thng Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam;
-  xut các gii pháp vn dng các chun mc ca Hip c Basel nhm
hoàn thin qun tr ri ro tín dng ti h thng Ngân hàng Nông nghip và PTNT
Vit Nam.

3
3. Phng pháp nghiên cu
- Thu thp s liu: s dng các s liu th cp t báo cáo tài chính, báo cáo
thng niên ca h thng Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam giai đon
2003 - 2007, các bn cáo bch ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, Ngân
hàng Công thng Vit Nam.
- X lý s liu: s dng phng pháp thng kê mô t, nhm xác đnh các t
l an toàn vn. Bên cnh đó, vic so sánh t l an toàn vn gia các ngân hàng
nhm phát hin nhng thành tích cng nh các hn ch trong qun tr ri ro tín
dng.
-  xut gii pháp: s dng cách tip cn h thng, xem hot đng qun tr

ri ro tín dng nh là mt h thng bao gm đu vào, đu ra và các nhân t nh
hng. Các gii pháp đ xut là các gii pháp nâng cao hiu qu x lý ca hp đen,
còn các đ xut có liên quan đn môi trng bên ngoài (các nhân t nh hng).
4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Vic vn dng các chun mc ca Hip c Basel
trong qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam.
Phm vi nghiên cu: gii hn nghiên cu trong qun tr ri ro tín dng và các
nhân t tác đng ti Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam trong giai đon
2003 – 2008.
5. Ni dung nghiên cu.
Bên cnh phn m đu và kt lun thì lun vn đc chia thành 03 (ba)
chng, c th nh sau:
- Chng 1: Hip c Basel và qun tr ri ro tín dng theo chun mc ca
Hip c Basel.
- Chng 2: Thc trng vn dng các chun mc ca Hip c Basel trong
qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit Nam
- Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao cht lng qun tr ri ro tín dng
theo các chun mc ca Hip c Basel ti Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit
Nam.

4
CHNG 1
HIP C BASEL VÀ QUN TR RI RO TÍN DNG THEO
CHUN MC CA HIP C BASEL
1.1. Chun mc v ri ro tín dng
1.1.1. Tng quan v Basel
1.1.1.1. Vài nét v U ban Basel
y ban Basel v giám sát nghip v ngân hàng (Basel Committee on
Banking Supervision – BCBS) là mt y ban bao gm các chuyên gia giám sát hot
đng ngân hàng đc thành lp bi các Thng đc Ngân hàng trung ng ca nhóm

G-10 vào nm 1975. Hin nay, các thành viên ca U ban này gm các nc: Anh,
B, Canada, c, Hà Lan, Hoa K, Luxembourg, Nht, Pháp, Tây Ban Nha, Thu
in, Thy S và Ý. y ban này bao gm đi din cao cp ca các c quan giám
sát nghip v ngân hàng và bn thân Ngân hàng Trung ng ca các nc thành
viên. y ban t chc hp hàng nm ti Ngân hàng Thanh toán quc t (BIS – Bank
for International Settlements)  Washington, Hoa K hoc ti Basel, Thy S. Ban
Th ký thng trc ca y ban này cng có tr s làm vic ti Washington.Hoa
K.
Sau hàng lot v sp đ ca các ngân hàng trong nhng nm 1980, y ban
đã tp hp ti thành ph Basel, Thy S vào nm 1987 nhm mc đích ngn chn
xu hng trên. Quan đim ca y ban là s yu kém trong h thng ngân hàng ca
mt quc gia, dù là quc gia phát trin hay đang phát trin, có th đe da đn s n
đnh tài chính ca quc gia đó và trên trng quc t. Vì vy, nhu cu nâng cao sc
mnh ca h thng tài chính nht thit phi đc nhiu quc gia, t chc trên th
gii nói chung và y ban nói riêng đc bit quan tâm.
Vào nm 1988, U ban đã quyt đnh gii thiu h thng đo lng vn mà
nó đc đ cp nh là Hip c vn Basel hay còn gi là Basel I. H thng này
cung cp khung đo lng ri ro tín dng vi tiêu chun vn ti thiu là 8%. T
nm 1988, Basel I không ch ph bin trong các quc gia thành viên mà còn  hu
ht các nc khác vi các ngân hàng hot đng quc t.

5
Trong nhiu nm sau đó, y ban Basel đã dch chuyn nhanh chóng đ đa
ra các tiêu chun giám sát rng rãi toàn cu qua vic hp tác cht ch vi nhiu y
ban giám sát hot đng ngân hàng ca các nc không phi là thành viên. Thông
qua mt thi gian dài vn dng các chun mc vào vic giám sát tín dng ca h
thng các ngân hàng trên th gii, Basel I đã bc l nhng thiu sót ca mình nh
không phân bit loi ri ro, không có li ích t vic đa dng hóa, “c li” có tính h
thng và cui cùng là không có yêu cu vn d phòng ri ro vn hành. Nhng
khim khuyt trên ít nhiu đã làm kt qu đánh giá ca h thng Basel ít nhiu còn

thiu sót, không chính xác. ây là nhng tin đ đ U ban Basel đy mnh vic
nghiên cu, phát trin và hoàn thin các tiêu chun đánh giá, to c s cho vic ra
đi ca Basel II vào nm 2004 và đc áp dng cho đn nay.
1.1.1.2. Gii thiu khái quát v Basel II
Basel II là Hip c quc t v tiêu chun an toàn vn, tng cng qun tr
toàn cu hoá tài chính cng nh vic khai thác ti đa tim nng li nhun và hn
ch ri ro. Hip c Basel II đ cp đn các vn đ chính gm nhng quy đnh liên
quan đn t l vn an toàn ti thiu, quá trình xem xét giám sát ca c quan qun lý
và cui cùng là các quy tc th trng. Nh vy Basel II bao gm nhng khuyn
ngh v lut và quy đnh ngành ngân hàng, đc ban hành bi U ban Basel v
giám sát ngân hàng.
Basel II bao gm ba tr ct:
a) Tr ct 1: Nhng yêu cu vn ti thiu. Tr ct 1 liên quan ti vic duy trì
vn bt buc. Lng vn duy trì đc tính toán theo ba yu t ri ro chính mà ngân
hàng phi đi mt: ri ro tín dng, ri ro hot đng và ri ro th trng. Nhng ri
ro khác không đc coi là có th lng hoá hoàn toàn  bc này.
b) Tr ct 2: Quá trình đánh giá giám sát – đ cp v kim tra t l an toàn
vn. Tr ct 2 liên quan ti vic hoch đnh chính sách ngân hàng, cung cp cho các
nhà hoch đnh chính sách nhng “công c” tt hn so vi Basel I. Tr ct này
cng cung cp mt khung gii pháp cho các ri ro mà ngân hàng đi mt, nh ri ro

6
h thng, ri ro chin lc, ri ro danh ting, ri ro thanh khon và ri ro pháp lý,
mà hip c tng hp li di cái tên ri ro còn li (residual risk).
Bn nguyên tc đ xem xét giám sát:
- Ngân hàng nên có mt quy trình xác đnh mc đ vn ni b theo mc ri
ro và chin lc duy trì các mc vn khác nhau.
- Các giám sát viên nên xem xét và đánh giá vic xác đnh mc đ vn ni
b và chin lc ca ngân hàng, cng nh kh nng giám sát và đm bo tuân th t
l vn ti thiu.

- Khuyn ngh rng ngân hàng nên gi mc vn cao hn mc ti thiu theo
quy đnh.
- Giám sát viên s tìm cách thâm nhp vào nhng giai đon đu tiên đ ngn
cn mc vn gim xung di mc ti thiu.
c) Tr ct 3: K lut th trng – đ cp đn vn đ công khai thông tin. Tr
ct 3 làm gia tng mt cách đáng k các thông tin mà mt ngân hàng phi công b.
Phn này đc thit k đ cho phép th trng có mt bc tranh hoàn ho hn v ri
ro tng th ca ngân hàng và cho phép các đi tác ca ngân hàng đnh giá và tham
gia chuyn giao mt cách hp lý.













7

Basel I Basel II
Cu trúc và
ni dung
Yêu cu vn ti
thiu
Ba tr ct, nhn mnh hn v phng pháp

lun ni b ca ngân hàng, xem xét đánh giá,
và quy lut th trng
Tính linh đng
ca ng dng
Mt quy đnh cho
tt c
Linh hot hn, mt lot các cách tip cn,
khuyn khích qun lý ri ro tt hn
Nhy cm
vi ri ro
o đc ri ro quá s
b
Nhy cm hn vi ri ro
Trng s
ri ro
0~100, u đãi hn
vi các nc OECD
0~150 hoc hn, không có đc quyn nào,
bao gm c phân cp bên trong và bên ngoài
K thut gim
ri ro tín dng
Ch h tr và đm
bo
Nhiu k thut hn nh h tr, đm bo,
phái sinh tín dng

Bng 1.1: So sánh gia Hip c Basel 1 và Basel II:

1.1.2. Chun mc an toàn và qun lý ri ro tín dng
1.1.2.1. m bo h s an toàn vn

Yêu cu an toàn vn: Ngân hàng phi xác lp an toàn vn phù hp, thn
trng và cn phi xác đnh các nhân t ca vn có kh nng làm gim l.
Hip đnh n đnh mc ri ro đi vi các khon mc tài sn Có ni bng và
ngoi bng theo các loi ri ro liên quan, các mc đ này đc gin đn ti đa vi 5
t l: 0%, 10%, 20%, 50% và 100%.
Hip đnh có yêu cu v h s vn ti thiu cho các ngân hàng hot đng
quc t là 4% đi vi vn cp 1 và 8% đi vi tng vn (bao gm vn cp 1 và vn
cp 2) so vi tài sn Có ri ro.
1.1.2.2. Hoàn thin quy trình cp tín dng và giám sát cho vay
Công vic thit yu ca h thng kim soát là đánh giá chính sách, thông l
và quy trình liên quan đn vic cp tín dng, thc hin đu t cng nh công tác
qun lý tín dng và danh mc đu t hin ti.

8
Chc nng tín dng và đu t ca ngân hàng là khách quan và da trên các
nguyên tc lành mnh. Duy trì chính sách cho vay, mc đích vay và th tc cho vay
thn trng vi các vn bn cho vay hp lý là cn thit đi vi chc nng qun lý tín
dng ca ngân hàng. Ngân hàng cn phi có mt quá trình giám sát quan h tín
dng hin ti ca khách hàng. C s d liu là nhân t quan trng ca h thng
thông tin qun lý, cn phi đc chi tit danh mc cho vay.
1.1.2.3. ánh giá cht lng tài sn và d phòng ri ro mt vn tín dng
Ngân hàng phi thit lp và duy trì các chính sách, thói quen và th tc phù
hp vi vic đánh giá cht lng tài sn, d phòng ri ro mt vn tín dng.
Ngân hàng phi xây dng quy trình giám sát các khon n có vn đ và n
quá hn.
Khi thc hin bo lãnh hoc nhn th chp, cm c, ngân hàng phi có
phng pháp đánh giá uy tín ca ngi bo lãnh và đnh giá tài sn đm bo.
Khi có các khon n có vn đ thì ngân hàng tng cng hot đng cho vay
trên c s đm bo cp tín dng và sc mnh tài chính tng th.
1.1.2.4. Phân tán ri ro tín dng

Ngân hàng phi có h thng thông tin qun lý cho phép xác đnh nhng đim
đáng chú ý trong danh mc đu t và phi thit lp gii hn an toàn đ hn ch xu
hng tp trung vào các khách hàng đn l hoc nhóm khách hàng có quan h vi
nhau. Giao dch cho vay khách hàng có quan h vi nhau thng gây ra nhng ri
ro đc bit cho ngân hàng, do đó nên có s chp thun ca Hi đng qun tr.
1.1.2.5. S dng h thng đánh giá xp hng ni b
Hàng nm, kim toán ni b hoc mt b phn đc lp tng đng phi
xem xét h thng đánh giá xp hng ni b (IRB – internal ratings-based) ca ngân
hàng và các hot đng ca nó, bao gm các hot đng ca chc nng tín dng và
các c tính xác sut không tr đc n (PD – probability of default), không tr n
do tn tht (LGD – loss given default), ri ro tim nng do không tr n (EAD –
exposure at default). Các lnh vc đc xem xét còn bao gm vic tuân th các yêu
cu ti thiu đã ban hành.

9
H thng đánh giá xp hng ni b và các c tính v s kin không tr n
và tn tht phi gi vai trò quan trng trong phê duyt cho vay, qun lý ri ro, phân
b vn t có và các chc nng qun tr công ty ca các ngân hàng s dng h thng
này.
1.1.2.6. Quy trình xem xét, đánh giá giám sát
Quá trình xem xét, đánh giá giám sát nhm không ch bo đm rng các ngân
hàng có đ vn đ h tr mi ri ro trong kinh doanh, mà còn nhm khuyn khích
các ngân hàng phát trin và s dng các k thut qun lý ri ro tt hn.
Quá trình xem xét, đánh giá giám sát ghi nhn trách nhim ca ban lãnh đo
ngân hàng trong vic phát trin quá trình đánh giá vn t có và đt ra nhng mc
tiêu vn tng xng vi tình hình ri ro và môi trng kim soát ca ngân hàng.
Bn nguyên tc ch yu ca đánh giá giám sát bao gm:
- Nguyên tc 1: các ngân hàng cn có quá trình đánh giá đ vn liên quan
đn tình hình ri ro và chin lc duy trì các mc vn ca mình.
- Nguyên tc 2: các giám sát viên phi xem xét đánh giá các quá trình đánh

giá và chin lc liên quan đn t l an toàn vn ca ngân hàng.
- Nguyên tc 3: các giám sát viên k vng ngân hàng hot đng trên mc t
l an toàn vn ti thiu theo quy đnh nhà nc và có th yêu cu các ngân hàng
phi có s vn vt mc ti thiu.
- Nguyên tc 4: các giám sát viên phi tìm cách can thip sm đ phòng nga
thiu vn so vi an toàn vn ti thiu đ bù đp ri ro và yêu cu có nhng hành
đng khc phc kp thi.
1.1.2.7. Công khai thông tin
Các ngân hàng phi có chính sách v công khai thông tin, đc Hi đng
qun tr phê duyt, chính sách xác đnh các thông tin cn công khai và kim soát ni
b đi vi quá trình công khai thông tin. Hn na, các ngân hàng phi thc hin quá
trình gii quyt tính phù hp ca nhng thông tin công khai, k c vic xác đnh giá
tr hiu lc và tn sut xác đnh.

10
Nhng thông tin cn công khai đc th hin c v đnh tính và đnh lng,
cho các ni dung:
- C cu vn;
- T l an toàn vn;
- Ri ro tim nng và đánh giá;
- Ri ro tín dng.
1.2. Ri ro trong hot đng ngân hàng
1.2.1. Các khái nim v ri ro trong hot đng ngân hàng
1.2.1.1. Ri ro tín dng
Ri ro tín dng là loi ri ro do khách hàng không tr đc n (đy đ hoc
đúng hn). Kh nng không tr đc n ca khách hàng gây ra tht thoát mt phn
hoc toàn b khon tin cho vay ca ngi cho vay.
Ri ro tín dng rt nguy him, mt vài khách hàng quan trng không tr
đc n có th gây nên nhng khon n ln cho ngân hàng, có th dn đn nguy c
mt kh nng thanh toán.

Khi kh nng không tr đc n ca khách hàng là cha chc chn và kh
nng thu hi tim nng là cha th d báo đc thì ri ro tín dng đc chia thành
3 loi:
- Ri ro không tr đc n;
- Ri ro tim n;
- Ri ro thu hi vn.
Nhng ch tiêu ph bin nht trong vic đo lng ri ro tín dng ca ngân
hàng là:
- T l n quá hn so vi tng d n cho vay;
- T l xóa n ròng so vi tng d n cho vay;
- T l trích lp d phòng ri ro tín dng so vi tng d n cho vay hay vi
vn ch s hu.



11
1.2.1.2. Ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon đc hiu là kh nng không chuyn đi đc tài sn
thành tin mt, gim mc đ an toàn tài chính (do tài sn không d chuyn đi
thành tin mt), gim kh nng huy đng vn theo “giá thông thng”.
Ri ro thanh khon hình thành do chênh lch v thi gian đáo hn gia tài
sn Có và tài sn N. Nu giá tr tài sn Có ln hn tài sn N thì phát sinh thiu
vn và khon thâm ht này phi đc bù đp thông qua vay mn trên th trng
tin t. Vic mt kh nng thanh toán nu thâm ht không đc bù đp s dn đn
phá sn. Do đó, ri ro thanh khon là ri ro nguy him nht.
Nhng ch tiêu ph bin nht trong vic đo lng ri ro tín dng ca ngân
hàng là:
- T l cho vay trên tng tài sn;
- T l gia tin mt và tin gi ti ngân hàng khác so vi tng tài sn;
- T l gia tin mt và chng khoán chính ph so vi tng tài sn.

1.2.1.3. Ri ro lãi sut
Ri ro lãi sut là loi ri ro làm gim thu nhp do lãi sut bin đng. Hu ht
các khon mc trong bng cân đi tài sn ca ngân hàng đu có liên quan đn lãi
sut. Khi lãi sut bin đng thì giá tr ca ngun vn, tài sn và thu nhp ca ngân
hàng đu thay đi.
Ri ro lãi sut còn nm trong các công c huy đng hoc cho vay mà ngân
hàng cung ng cho khách hàng ca mình. Công c lãi sut c đnh s nhy cm vi
lãi sut, hn nhiu so vi công c lãi sut th ni.
Các ch tiêu ph bin đo lng ri ro lãi sut là:
- T s gia tài sn nhy cm vi lãi sut và ngun vn nhy cm vi lãi
sut;
- T s gia tin gi đc bo him trên tng s tin gi.
1.2.1.4. Các loi ri ro khác
- Ri ro th trng

12
Là loi ri ro xy ra khi th giá các chng khoán hoc các khon đu t st
gim bi các nhân t th trng. Ri ro này thng đc đo lng bng t s gia
th giá và giá s sách ca tài sn ngân hàng.
- Ri ro hot đng
Là ri ro phát sinh khi ngân hàng thc hin các chc nng kinh doanh ca
mình. Ri ro này phát sinh t nhng quy trình ni b cha đy đ hoc tht bi t
yu t con ngi, h thng hoc nhng s kin t bên ngoài.
- Ri ro t giá
Là loi ri ro phát sinh khi các trng thái dng (long position) hoc âm
(short position) mà ngân hàng duy trì b gim giá do thay đi v t giá.
- Ri ro k thut
Bao gm nhiu ri ro đc trng nh sau:
+ Li trong vic cp nht các giao dch;
+ H thng thông tin không đy đ;

+ Thiu nhng bin pháp thích đáng đ đánh giá ri ro.
- Các loi ri ro khác: ri ro v c cu t chc; ri ro v thu nhp; ri ro phá
sn; ri ro lm phát; ri ro chính tr và ri ro kinh doanh.
1.2.2. Ri ro tín dng
1.2.2.1. Du hiu nhn bit ri ro tín dng
Các khon tín dng và n có vn đ s gia tng khi khách hàng không th
thc hin đy đ các cam kt hoc thng xuyên xy ra vic c ý không thc hin
cam kt, vi phm nghiêm trng tài chính. Kim soát có hiu qu các khon cho vay
ph thuc vào hai yu t c bn sau là: phát hin sm vn đ và ngay lp tc tin
hành điu chnh thc hin đúng.
- Phát hin sm các du hiu
Hu ht các sai phm đc phát hin sm nh nhng du hiu báo trc.
Các du hiu báo trc đc chia nhóm nh sau:

13
+ c đim ngành kinh doanh ca ngi đi vay: chu k phát trin ca ngành,
cng đ cnh tranh trong ngành, chính sách ca chính ph, điu kin v lao đng,
lng hàng bán trc đây, li nhun…
+ Ri ro trong kinh doanh: chin lc phát trin, chin lc marketing, h
thng phân phi, c cu chi phí, …
+ Thông tin tài chính: cht lng báo cáo tài chính, đòn by tài chính, kim
toán đc lp…
+ Thông tin cá nhân/công tác qun lý: nng lc, mc đ đc lp ca ban
giám đc, đi ng nhân viên, h thng thông tin ni b…
+ Thông tin bên ngoài: t đi th cnh tranh, t ngân hàng bn, t d lun…
- Nhn din ri ro qua các du hiu cnh báo và xác đnh các vn đ
Nhn din ri ro, qua đó có gii pháp ti u giúp ngn nga và x lý các
khon cho vay ri ro là khâu quan trng, quyt đnh đn hiu qu kinh doanh tín
dng ca ngân hàng. Sau khi khon cho vay phát sinh và đc phân loi, cán b tín
dng luôn phi theo dõi, giám sát khon cho vay đ nhn din ri ro thông qua các

du hiu cnh báo sau:
+ Nhóm các du hiu phát sinh ri ro t phía khách hàng: khách hàng trì
hoãn cung cp thông tin, gây tr ngi cho vic kim tra đnh k, đ ngh gia hn n,
điu chnh k hn tr n thiu cn c thuyt phc, nhng thay đi bt thng trong
tài khon tin gi thanh toán, có du hiu tìm kim ngun tài tr bt thng…
+ Nhóm du hiu liên quan đn hot đng kinh doanh, tình hình tài chính và
phng pháp qun lý ca khách hàng: khó khn trong vic phát trin sn phm, phát
sinh chi phí bt thng, thay đi c cu t chc, chy theo trào lu…
+ Nhóm du hiu phát sinh t chính sách tín dng ca ngân hàng: đánh giá
và phân loi không chính xác và ri ro khách hàng, du hiu che giu n có vn đ,
h s tín dng không đy đ, phát trin tín dng quá mc…
Khi phát hin thy các du hiu phát sinh ri ro, cán b tín dng phi tin
hành ngay các bc xác đnh mc đ nghiêm trng ca nó và nguyên nhân gây ra

14
ri ro, đng thi phi tái phân loi khon vay. Các nguyên nhân gây ra ri ro có th
là:
+ Do thông tin gian di, thiu trung thc;
+ Do khách hàng không hp tác;
+ Do suy thoái kinh t hoc do ri ro th trng;
+ Nguyên nhân bt kh kháng: ha hon, thiên tai, chin tranh…
+ Do trình đ, nng lc yu kém, thiu trách nhim, mt phm cht ca mt
s nhân viên ngân hàng tham gia cp tín dng;
+ Do chính sách, c ch ca Nhà nc thay đi.
- Bin pháp phòng nga, khc phc và x lý đi vi các nhóm du hiu ri
ro
Tt c các khon vay có du hiu ri ro, sau khi rà soát b xp xung hng
đu phi đc đt trong tình trng theo dõi đc bit. Khi đó, ngân hàng phi xem
xét và la chn các bin pháp phòng nga. Các bin pháp này bao gm:
+ Qun lý giám sát khon vay: thu thp thông tin b sung, tin hành kim tra

mc đ xác thc ca thông tin đ d báo xu th hot đng kinh doanh ca khách
hàng;
+ Rà soát và xem xét tài sn đm bo ca khách hàng: tin hành kim tra h
s pháp lý và đnh giá li tài sn, xem xét kh nng thanh lý tài sn;
+ Hoàn thin h s pháp lý: b sung h s tín dng đ đm bo tính pháp lý.
Khi khon vay b đánh giá xung các hng 4 hoc 5 thì các bin pháp khc
phc sau đây có th đc áp dng:
+ Yêu cu b sung tài sn đm bo n vay;
+ Xác đnh phng án c cu n (điu chnh k hn tr n, gia hn n vay);
+ Thu hi n.
Khi khon vay b đánh giá xp vào nhóm n ri ro cao thì ngân hàng có th
áp dng các bin pháp x lý n sau:
+ Phát mi tài sn;
+ Yêu cu bên bo lãnh tr n thay;

15
+ Bán n;
+ Min, gim lãi đ khuyn khích tr n;
+ X lý bng qu d phòng ri ro;
+ Truy cu trách nhim cán b ngân hàng, hoc yêu cu bi thng vt cht.
1.2.2.2. Kim soát ri ro trc và sau khi cp tín dng
Hot đng tín dng ca ngân hàng luôn tim n ri ro. Khi đã phát sinh ri ro
hoc d kin có ri ro, phân loi n và trích lp d phòng đ s dng trong vic x
lý n xu. Tuy nhiên, vn đ quan trng là kim soát ri ro trc và sau khi cp tín
dng, nhm gim thiu ri ro xy ra và ri ro tim n. Các chính sách ch yu ngân
hàng cho vay s dng đ kim soát tín dng và tài sn th chp:
- Qun lý theo dõi khon cho vay
Mc đích ch yu ca qun lý theo dõi khon cho vay là đ kim soát:
+ Các thông tin nhn đc t bên đi vay;
+ Tình trng tài chính ca bên đi vay;

+ Tình trng và mc đ đy đ ca tài sn đm bo.
Vic qun lý theo dõi cho vay đc thc hin thông qua vic tip nhn và x
lý các báo cáo.
- Báo cáo v khon cho vay
Bao gm các báo cáo sau:
+ Báo cáo tài chính;
+ Danh mc tài sn th chp;
+ Danh mc thu hi n;
+ Báo cáo mc vay n;
+ Lch thu hi n.
- Kim tra và đi chiu khách hàng
Trc khi cp tín dng ngân hàng đn kim tra trc tip khách hàng nhm đ
thu thp đc nhiu thông tin v khách hàng đ ra quyt đnh có cho vay hay
không. Các hình thc kim tra:
+ Kho sát;