Một số giải pháp nâng cao chất lượng và đẩy mạnh xuất khẩu hồ tiêu tại các doanh nghiệp thành viên hiệp hội hồ tiêu Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH








LÝ TRUNG KIÊN




MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
VÀ Y MNH XUT KHU H TIÊU
TI CÁC DOANH NGHIP THÀNH VIÊN HIP
HI H TIÊU VIT NAM (VPA)






LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2009

B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






LÝ TRUNG KIÊN






Chuyên ngành: Thng mi
Mã s: 60.34.10


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. TRIU HNG CM

TP. H Chí Minh – Nm 2009
MC LC
LI M U
CHNG 1: C S KHOA HC  KHNG NH S CN THIT
PHI NÂNG CAO CHT LNG VÀ Y MNH XUT KHU H
TIÊU 1
1.1 C S KHOA HC  NÂNG CAO CHT LNG VÀ Y MNH XUT
KHU H TIÊU 2
1.1.1 Thuyt trng thng 2
1.1.2 Hc thuyt li th tuyt đi ca Adam Smith 3
1.1.3 Lý thuyt li th cnh tranh 3
1.1.4 Lý thuyt li th nh quy mô 5
1.1.5 Lý thuyt thng mi hóa da trên các "sn phm đc khác bit" 6
1.1.6 Lý thuyt phát trin bn vng 6
1.1.7 Lý thuyt Heckscher - Ohlin 7
1.1.8 Lý thuyt v thâm nhp th
trng 8
1.1.7 Lý thuyt v marketing 8
1.2 S CN THIT PHI NÂNG CAO CHT LNG VÀ Y MNH XUT
KHU H TIÊU 9
1.2.1 Tình hình sn xut và xut khu h tiêu th gii 9
1.2.1.1 Tình hình sn xut h tiêu th gii 9
1.2.1.2 Tình hình xut khu h tiêu th gii và din bin giá c 11
1.2.2 Tng quan v h tiêu Vit Nam 13
1.2.2.1 Khái quát quá trình phát trin ngành h tiêu Vit Nam 13
1.2.2.2 c đim sinh thái, sinh sn c

a h tiêu Vit Nam 14
1.2.3 S cn thit phi nâng cao cht lng và đy mnh xut khu h tiêu 15
1.2.3.1 Các tiêu chí đánh giá h tiêu cht lng cao 15
1.2.3.2 S cn thit phi nâng cao cht lng và đy mnh xut khu h tiêu 16
1.3 KINH NGHIM SN XUT VÀ XUT KHU H TIÊU CA MT S QUC
GIA TRÊN TH GII 18
1.3.1 Bài hc kinh nghim ca xut khu h tiêu Brazil 18
1.3.2 Bài h
c kinh nghim ca xut khu h tiêu n  19
CHNG 2: TÌNH HÌNH XUT KHU VÀ MT S YU T NH
HNG N XUT KHU H TIÊU CHT LNG CAO TI CÁC
DOANH NGHIP THÀNH VIÊN HIP HI H TIÊU VIT NAM
(VPA) 21
2.1 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUT KHU H TIÊU VIT NAM TRONG THI
GIAN QUA 23
2.1.1 Phân tích kim ngch xut khu h tiêu 23
2.1.2 Phân tích theo mt hàng h tiêu xut khu 25
2.1.3 Phân tích theo th trng xut khu h tiêu 27
2.1.3.1 Mi lm th trng nhp khu h tiêu có kim ngch ln nht 29
2.1.3.2 Mi th trng tim nng cho xut khu h tiêu Vit Nam 29
2.1.4 Phân tích tình hình xut khu h tiêu ti các doanh nghip 30
2.2 PHÂN TÍCH MT S YU T
NH HNG N XUT KHU H TIÊU
CHT LNG CAO TI CÁC DOANH NGHIP THÀNH VIÊN HIP HI H TIÊU
VIT NAM (VPA) 34
2.2.1 Sn xut, thu hoch và bo qun 34
2.2.1.1 Sn xut h tiêu 35
2.2.1.2 Thu hoch và bo qun 38
2.2.2 T chc cung ng h tiêu xut khu 39
2.2.2.1 H thng cung ng h tiêu xut khu 40

2.2.2.2 im mnh và đim yu ca h th
ng cung ng 42
2.3.3 Tình hình ch bin h tiêu và các yu t nh hng đn cht lng 44
2.3.3.1 Tình hình ch bin h tiêu 44
2.3.3.2 Các yu t nh hng đn cht lng 45
2.3.4 Hot đng nghiên cu th trng và marketing 50
2.3.5 Yêu cu ca khách hàng nc ngoài 51
2.3.5.1 Uy tín ca các doanh nghip xut khu h tiêu 51
2.3.5.2 An toàn v sinh thc phm, truy xut ngun gc 51

CHNG 3: MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG VÀ
Y MNH XUT KHU H TIÊU TI CÁC DOANH NGHIP
THÀNH VIÊN HIP HI H TIÊU VIT NAM (VPA) 54
3.1 MC ÍCH VÀ QUAN IM  XUT CÁC GII PHÁP 55
3.2 CN C  XÂY DNG CÁC GII PHÁP 55
3.3 CÁC GII PHÁP 57
3.3.1 Gii pháp 1: Liên kt trng h tiêu cht lng cao 57
3.3.1.1 Ni dung gii pháp 57
3.3.1.2 Mc tiêu đ xut gii pháp 58
3.3.1.3 Các bc thc hin 58
3.3.1.4 iu kin thc hin gii pháp 63
3.3.1.5 Phân tích li ích d kin 64
3.3.1.6 Khó khn khi thc hin gii pháp 66
3.3.2 Gii pháp 2: u t, ci ti
n khâu ch bin và nâng cao cht lng h tiêu xut
khu theo tiêu chun quc t 67
3.3.2.1 Ni dung gii pháp 67
3.3.2.2 Mc tiêu đ xut gii pháp 67
3.3.2.3 Các bc thc hin 67
3.3.2.4 iu kin thc hin gii pháp và li ích d kin 70

3.3.2.5 Khó khn khi thc hin gii pháp 71
3.3.3 Gii pháp 3: Xây dng chng trình truy xut ngun gc 72
3.3.3.1 Ni dung gii pháp 72
3.3.3.2 Mc tiêu đ xut gii pháp 72
3.3.3.3 Các b
c thc hin 73
3.3.3.4 Phân tích li ích d kin 74
3.3.3.5 Khó khn khi thc hin gii pháp 76
3.3.4 Gii pháp 4: Gii pháp tng cng các hot đng xúc tin thng mi đ m rng
th trng xut khu và xây dng thng hiu h tiêu Vit Nam 77
3.3.4.1 Ni dung gii pháp 77
3.3.4.2 Mc tiêu đ xut gii pháp 78
3.3.4.3 Các bc thc hin 78
3.3.4.4 Phân tích li ích d kin 82
3.3.4.5 Khó khn khi thc hin gii pháp 83
3.4 CÁC KIN NGH 83
3.4.1 i vi Hip hi H tiêu Vit Nam (VPA) 83
3.4.2 i vi Nhà nc 84
KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC VIT TT
ASTA (American Spice Trade Association): Hip hi gia v Hoa K
ESA (European Spice Association): Hip hi gia v châu Âu
FAQ: Fair Average Quality
GAP (Good Agricultural Practices): chng trình tiêu chun sn xut tt trong
nông nghip
HCM: H Chí Minh
HTX: Hp tác xã

IPC (International Pepper Community): Hip hi H tiêu th gii
IPM (Intergrate Pest Management): bin pháp qun lý dch hi tng hp
KCS: b phn kim tra cht lng
NN và PTNT: Nông nghip và Phát trin nông thôn
PTNT: Phát trin nông thôn
SL: Sn lng
TBN: Tây Ban Nha
TPHCM: Thành ph H Chí Minh
TNK: Th Nh K
USD: ô la M
VN: Vit Nam đng
VPA: Hip hi H tiêu Vit Nam
XK: xut khu
XNK: xut nhp khu
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1 Thi gian thu hoch ca các nc sn xut h tiêu chính 10
Bng 1.2 Sn lng h tiêu ca các nc sn xut chính trên th gii 11
Bng 1.3 Sn lng h tiêu xut khu toàn cu 12
Bng 1.4 Giá bình quân h tiêu xut khu th gii qua các nm 13
Bng 1.5 Thi gian và tin đ thu hoch ca các vùng trng tiêu Vit Nam 14
Bng 1.6 So sánh tiêu chun h tiêu thô (FAQ), tiêu trng và h tiêu ch
t lng cao
theo tiêu chun ASTA 15
Bng 2.1 Kim ngch xut khu ca Vit Nam giai đon 2000 - 2008 22
Bng 2.2 Xut khu h tiêu Vit Nam qua các tháng 23
Bng 2.3 Kim ngch xut khu h tiêu Vit Nam 2006 - 2008 24
Bng 2.4 Xut khu h tiêu Vit Nam theo mt hàng 26
Bng 2.5 Th trng xut khu h tiêu Vit Nam 28
Bng 2.6 Sn lng xut khu h tiêu t
i các doanh nghip Vit Nam 31

Bng 2.7 So sánh c cu các mt hàng h tiêu xut khu 33
Bng 2.8 Din tích trng h tiêu Vit Nam 34
Bng 2.9 Sn lng và nng sut h tiêu ca Vit Nam 38
Bng 3.1 Li nhun thu đc sau 5 nm trng tiêu 65

DANH MC CÁC HÌNH V



Hình 2.1 Kt qu kho sát hot đng ch bin h tiêu sau thu mua 44
Hình 2.2 Kt qu kho sát khiu ni v cht lng 46
Hình 3.1 Quy trình kim soát ngun gc ti doanh nghip xut khu h tiêu 75


DANH MC PH LC
Ph lc s 1
: Bng câu hi nghiên cu – Danh sách các doanh nghip tr lòi bng
câu hi và kt qu kho sát 1
Ph lc s 2
: Mt s đc đim ni bt v sn xut h tiêu ti các quc gia sn xut
h tiêu trên th gii 14
Ph lc s 3: Kim ngch xut khu mt s mt hàng ch yu ca Vit Nam 16
Ph lc s 4
: Giá xut khu h tiêu Vit Nam giai đon 2006-2008; Top 15 th
trng nhp khu h tiêu có kim ngch ln nht nm 2008 và Top 10 th trng
tim nng cho xut khu h tiêu Vit Nam 17
Ph lc s 5
: Các doanh nghip xut khu h tiêu 6 tháng nm 2008 & 2009 19
Ph lc s 6
: Mt s đc đim chính ca các vùng trng h tiêu trng đim ti Vit

Nam 22
Ph lc s 7
: Qun lý dch hi tng hp (IPM) 24
Ph lc s 8
: H thng ti nc kt hp bón phân qua đng ng 27
Ph lc s 9
: Chi phí đu t trng và chm sóc tiêu 29
Ph lc s 10
: Dây chuyn ch bin h tiêu ca Sinco 30
Ph lc s 11
: Công ngh ch bin h tiêu 34
Ph lc s 12
: Các th tc kim soát ngun gc 37
LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài
:
Cho đn nay, không ai trong gii kinh doanh gia v và nông sn trên khp th
gii không bit đn H tiêu Vit Nam. Và đn nm 2009 thì Vit Nam vn là quc
gia sn xut và xut khu h tiêu đng đu th gii. Song hiu qu kinh t ca vic
xut khu h tiêu cn đc xem xét mt cách thu đáo khi mt nghch lý đang din
ra là giá h tiêu xut khu c
a Vit Nam vn thp hn các nc xut khu h tiêu
khác. Bên cnh đó, mt hin tng đáng quan tâm là mt s nc sn xut và xut
khu h tiêu nh n , Indonesia, Malaysia đã nhp mt lng đáng k h tiêu
Vit Nam ri tái xut khu vi giá cao hn. Nguyên nhân ca tình trng này có phi
là do vn đ cht lng và ch bin h
tiêu? Thêm vào đó xu hng tiêu dùng hin
nay đang tip cn vi các sn phm cht lng cao, sn phm hu c và đm bo an
toàn v sinh thc phm. Vì vy, vn đ mang tính chin lc, vn còn b ngõ, đó là:

Bao gi giá h tiêu Vit Nam chi phi giá c th trng th gii và “bán cái khách
hàng cn” hn là bán nhng gì chúng ta đang có?
 gii quyt nhng vn đ nêu trên, góp phn c
ng v th ca h tiêu Vit Nam,
nâng cao kh nng cnh tranh, tin ti chi phi th trng th gii c v lng và giá
c cng nh m đng cho hot đng xut khu h tiêu phát trin mnh m, bn
vng và hiu qu hn, tác gi quyt đnh chn và hoàn thành đ tài “Mt s gii
pháp nâng cao cht lng và đy m
nh xut khu h tiêu ti các doanh nghip
thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam (VPA)”.
2. Mc đích nghiên cu
:
Trong quá trình thc hin đ tài này tác gi đt ra các mc tiêu sau:
X H thng li các vn đ lý lun c bn nhm khng đnh s cn thit phi
nâng cao cht lng và đy mnh xut khu h tiêu cht lng cao.
X Nghiên cu kinh nghim sn xut và xut khu h tiêu ca mt s quc gia
trên th gii nhm rút ra nhng bài hc kinh nghim cn thit cho các doanh nghip
xut khu h tiêu Vit Nam.
X Phân tích tình hình xut khu h tiêu ca Vit Nam trong thi gian qua và
phân tích mt s yu t nh hng đn xut khu h tiêu ti các doanh nghip thành
viên Hip hi H tiêu Vi
t Nam.
X  xut mt s gii pháp nhm tác đng tích cc hn đn hot đng xut
khu, làm c s đ nâng cao cht lng và đy mnh xut khu h tiêu ti các doanh
nghip thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam và chun b mi điu kin đ gia nhp
chui cung ng toàn cu.
3. Phm vi nghiên cu
:
Vi gii hn v thi gian và kinh phí thc hin đ tài, tác gi xin gii hn phm
vi nghiên cu nh sau:

- V không gian
: tác gi tp trung nghiên cu và kho sát hot đng xut khu h
tiêu ti các doanh nghip thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam (VPA), nhng đn
v chim trên 80% kim ngch xut khu h tiêu Vit Nam. Bên cnh đó, tác gi còn
tham gia kho sát các vùng trng tiêu trng đim ti Bình Phc, ng Nai, Bà Ra
Vng Tàu cùng vi các thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam.
- V thi gian
: tác gi tp trung nghiên cu hot đng sn xut, xut khu h tiêu
ch yu trong 3 nm gn đây t nm 2006 – 2008 và 6 tháng đu nm 2009.
4. Phng pháp nghiên cu

4.1 Phng pháp thu thp s liu
4.1.1 Thu thp thông tin có sn

̇ Các báo cáo liên quan đn xut khu h tiêu Vit Nam và th gii.
̇ Các bài báo và tp chí liên quan.
̇ Các thông tin trên internet.
̇ Ý kin các chuyên gia trong ngành.

4.1.2 Thông tin t kho sát thc t
̇ Kho sát tình hình sn xut, ch bin h tiêu ti các vùng trng tiêu trng
đim nh Gia Lai, Bình Phc, ng Nai, Bà Ra Vng Tàu.
̇ Kho sát và phân tích nhng nhân t nh hng đn cht lng và hot
đng xut khu h tiêu ti doanh nghip thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam.
̇ Thu thp các đ xut và kin ngh ca các doanh nghip nhm tìm ra gii
pháp nâng cao cht l
ng và đy mnh xut khu h tiêu.
4.2 Phng pháp nghiên cu

 hoàn thành đ tài này tác gi s dng các phng pháp nghiêu cu sau:

• Tác gi s dng phng pháp phân tích, tng hp, thng kê mô t đ mô t
hin trng các thông tin thu thp đc làm ni bt nhng vn đ liên xut khu h
tiêu cht lng cao. Bên cnh đó tác gi còn s dng mt s công c phân tích d
liu khác phc v cho vic thc hin nghiên c
u này.
• Tác gi s dng phng pháp điu tra kho sát thc t đ minh ha cho đ tài
thông qua phng vn các doanh nghip thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam.
Nghiên cu đc thc hin thông qua phng pháp nghiên cu đnh lng, dùng k
thut thu thp thông tin trc tip bng cách phng vn trc tip và kho sát qua
trang web Kho sát trc tuyn, Nghiên cu th trng
( www.sirvina.com).
•
S dng phn mm Excel đ x lý các s liu điu tra thu thp đc.
5. Tính mi ca đ tài nghiên cu
:
 tài có nhng đim mi c th sau:
X Phân tích, đánh giá tình hình xut khu cng nh mt s nhân t nh hng
đn cht lng và hot đng xut khu h tiêu ti các doanh nghip xut khu h
tiêu thành viên Hip h H tiêu Vit Nam (VPA).
X Nghiên cu kinh nghim ca các quc gia trong xut khu h tiêu đ t đó
rút ra bài hc kinh nghim cho xu
t khu h tiêu Vit Nam.
X  xut mt s gii pháp đng b, mang tính kh thi nhm nâng cao cht
lng và đy mnh xut khu h tiêu cht lng cao hng đn vic phát trin bn
vng và hi nhp ngành h tiêu Vit Nam.
6. B cc ca đ tài nghiên cu
:
 tài nghiên cu gm 86 trang, 15 bng biu, 3 hình v chia thành 3 chng:
- Chng 1: C s khoa hc đ khng đnh s cn thit phi nâng cao cht
lng và đy mnh xut khu h tiêu

- Chng 2: Tình hình xut khu và mt s yu t nh hng đn xut khu
h tiêu ti các doanh nghip thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam (VPA)
- Chng 3:
Mt s gii pháp nâng cao cht lng và đy mnh xut khu
h tiêu ti các doanh nghip thành viên Hip hi h tiêu Vit Nam (VPA)
Ngoài ra còn có phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho và phn
phc lc.
-1-





-2-
c mnh danh là “Vua ca các loi gia v - King of Spices” và đc trng 
nc ta vào cui th k 19, hn 150 nm qua h tiêu Vit Nam tri qua nhng bc
thng trm và phát trin. Hin nay, Vit Nam vn là quc gia sn xut và xut khu
h tiêu đng đu th gii, song mt nghch lý đang din ra là giá h tiêu xut khu
ca Vit Nam vn thp hn mt s xut khu h tiêu khác. Lý do là xut khu h
tiêu thô (FAQ) vn chim t trng ln trong c cu xut khu. Do đó, h tiêu Vit
Nam cn chuyn mnh sang cht và tr thành mt mc xích trong chui cung ng
toàn cu là các mc tiêu mà các doanh nghip xut khu Vit Nam đang hng ti.
1.1 C S KHOA HC  NÂNG CAO CHT LNG VÀ Y
MNH XUT KHU H TIÊU
C s khoa hc đ khng đnh nâng cao cht lng và đy mnh xut khu h
tiêu là mt tt yu khách quan và đ đ xut mt s gii pháp nhm nâng cao cht
lng và đy mnh xut khu mt hàng này là da trên các hc thuyt sau:

1.1.1 Thuyt trng thng

Thuyt trng thng ra đi  châu Âu vào khong cui th k XV. Theo thuyt
trng thng: s giàu có ca quc gia đc th hin qua s lng quý kim (vàng,
bc ) mà quc gia đó nm gi, đc xem là tài sn quc gia; Con đng duy nht
đ tng tài sn quc gia là phi phát trin ngoi thng và nhn mnh rng xut siêu
là bin pháp hu hiu nht trong hot đng ngo
i thng; Hot đng ngoi thng
đc hiu theo Lut trò chi bng không (Zero – sum game) ngha là li ích kinh t
mà mt quc gia thu đc là t ngun li ca quc gia khác; Thng mi quc t
không ch da vào tim nng ca mt quc gia mà Chính ph đóng mt vai trò quan
trng thông qua các chính sách bo h mu dch, đc quyn ngoi thng đ chi
phi toàn b th
 trng nhm đt đc mc tiêu xut siêu mang li nhiu vàng bc
cho quc gia.
(1)



(1)
PGS. TS oàn Th Hng Vân – Ch nhim đ tài (2004), Mt s gii pháp đy mnh xut khu gm s
m ngh Vit Nam,  tài nghiên cu khoa hc cp b trng i hc Kinh t TPHCM, TPHCM [31]
-3-
Mc dù có nhng nhc đim nht đnh nhng nu vn dng sáng to trong điu
kin hin nay thì hc thuyt này vn mang li hiu qu cao cho các doanh nghip
xut khu nói riêng và ngành h tiêu Vit Nam nói chung. C th là mun h tiêu
Vit Nam hng ti phát trin bn vng và đáp ng nhu cu ngày càng cao ca các
th trng nhp khu thì phi hn ch xu
t khu h tiêu thô (FAQ) và đy mnh
xut khu h tiêu cht lng cao. Bên cnh s n lc ca các doanh nghip thì
Chính quyn (Nhà nc và chính quyn đa phng) đóng vai trò đc bit quan
trng trong quy hoch và phát trin ngành h tiêu Vit Nam.

1.1.2 Hc thuyt li th tuyt đi ca Adam Smith
Adam Smith (1723 – 1790) là nhà kinh t hc c đin ngi Anh, ngi đc
suy tôn là cha đ ca “kinh t hc”. Ông cho rng s giàu có ca quc gia phn ánh
qua nng lc sn xut ch không phi qua s quý kim nm gi và
“Nu mi quc
gia chuyên môn hóa vào sn xut và xut khu nhng mt hàng mà mình có li th
tuyt đi (tc chi phí lao đng thp hn so vi các nc khác) và nhp khu nhng
mt hàng mà mình không có li th tuyt đi thì tt c các quc gia đu có li
”.
Theo đó mi quc gia s xut khu nhng hàng hóa mà h sn xut có hiu qu hn
(vì lng lao đng tuyt đi yêu cn cho mi đn v sn phm ít hn). Thng mi
quc t không phi là quy lut Trò chi bng không mà là Trò chi tích cc
(positive sum game) và các quc gia đu có li hn thông qua thng mi quc t.
H tiêu Vit Nam có nhi
u li th trong sn xut và xut khu so vi các quc
gia trng tiêu khác nh v trí đa lý thun li, nng sut cao… Mt khác so sánh
hiu qu kinh t gia cây tiêu vi mt s cây công nghip dài ngày khác thì cây tiêu
vn cho thu nhp và li nhun nhiu hn. ó là nhng yu t quyt đnh đ cây tiêu
có th phát trin bn vng, to tin đ vng chc cho xut kh
u.
1.1.3 Lý thuyt li th cnh tranh
Lý thuyt li th cnh tranh đ cp đn mt cách tip cn mi nhm đ tr li
nhng câu hi sau: Ti sao mt s doanh nghip cnh tranh thành công trong khi
mt s doanh nghip khác thì tht bi trong mt ngành? Chính ph cn phi làm gì
-4-
đ cho doanh nghip có th cnh tranh đc trên th trng quc t? Trong lý thuyt
li th cnh tranh quc gia đc đ xut bi M.Porter (1990), chúng ta thy ông đã
tp trung vào vic gii thích nhng vn đ trên. Vi lý thuyt này, M.Porter cho
rng s gia tng mc sng và s thnh vng ca quc gia ph thuc ch yu vào
kh nng đi mi, kh nng ti

p cn ngun vn và hiu ng lan truyn công ngh
ca nn kinh t. Nói tng quát hn, sc cnh tranh cu mt quc gia ph thuc vào
sc cnh tranh ca các ngành trong nn kinh t. Sc cnh tranh ca mt ngành li
xut phát t nng lc cnh tranh ca các doanh nghip trong ngành: kh nng đi
mi công ngh, sn phm, cung cách qun lý ca ngành và môi trng kinh doanh.
Các đu vào quan tr
ng đi vi hot đng sn xut ca nn kinh t không phi ch
thun là lao đng, vn, tài nguyên thiên nhiên mà còn là nhng đu vào do chính
doanh nghip hoc chính ph to ra. Vi cách nhìn nhn nh vy, M.Porter (1990)
cho rng bn yu t quyt đnh li th cnh tranh ca mt quc gia là: Chin lc
ca doanh nghip, c cu và s cnh tranh; Các điu kin v
 phía cu; Các ngành
công nghip h tr và liên quan; Cnh tranh doanh nghip và cnh tranh quc gia.
Li th cnh tranh tp trung vào toàn b phía cung ca nn kinh t. Giá nhân
công r th hin ch mt phn đc trng ca li th cnh tranh. Nng sut cao ca
ngành h tiêu bao quát nht li th cnh tranh ca Vit Nam. Nó bao gm không
nhng là giá ngun lc r mà nó còn bao gm cht lng ca các y
u t sn xut,
c s h tng và c vic la chn các vùng trng đim đ tp trung phát trin h
tiêu. Nh vy, cnh tranh đ cp không nhng mu dch mà nó còn đ cp đn đu
t.  các giai đon phát trin khác nhau thì li th cnh tranh cng b chi phi bi
các yu t khác nhau, đó là:
1. Trong giai đon phát tri
n da vào ngun lc, cnh tranh đc quyt đnh
bi điu kin các yu t sn xut c bn nh giá nhân công r và kh nng tn dng
li th v điu kin t nhiên… nên rt nhy cm đi vi s dao đng ca giá xut
khu và t giá hi đoái. Li th cnh tranh ch yu là giá và các doanh nghi
p xut
khu h tiêu cha tip cn trc tip vi ngi tiêu dùng.
-5-

2. Trong giai đon phát trin da vào đu t, li th cnh tranh đc quyt đnh
thông qua vic hoàn thin quy trình sn xut, đu t có hiu qu, ng dng và ph
bin rng rãi các tin b khoa hc k thut vào sn xut, nâng cao cht lng sn
phm Trong giai đon này, Nhà nc cn đu t vào c s h tng (cng, bu
chính vi
n thông, đng sá ) cùng vi s đi mi đnh ch liên quan đn th tc
thu quan, lut thu, lut doanh nghip, lut cnh tranh v.v nhm đ ci thin môi
trng kinh doanh và to c hi cho các doanh nghip hoà nhp vào th trng th
gii. Các nhà khoa hc cn phi trc tip tham gia sn xut cùng vi nông dân, ci
tin cht lng cây ging, ci tin khâu thu hoch, s
ch và bo qun nhm mc
tiêu nâng cao cht lng h tiêu nguyên liu.
3. Trong giai đon phát trin da vào đi mi, cnh tranh nm  khâu sn xut
ra nhng sn phm mi theo yêu cu ca th trng và đc th trng chp nhn
và ít b tn thng khi có nhng cú sc t bên ngoài.

1.1.4 Lý thuyt li th nh quy mô
Lý thuyt này cho rng quy mô sn xut càng tng thì sn xut càng thu đc
nhiu li th do chi phí gim. Do đó tt hn là nên sn xut mt s hàng hóa đ tn
dng li th nh quy mô, còn các mt hàng khác s đc đáp ng thông qua con
đng trao đi. Nh vy, c hai nc tham gia buôn bán đu có li do ti thiu hóa
chi phí sn xut.
Vn dng h thuyt này ta thy đn nay h
 tiêu vn là mt trong nhng mt
hàng xut khu ch yu ca Vit Nam, to ngun thu ngoi t, vic làm và góp phn
xóa đói gim nghèo trên din rng. Nhng đ phát trin h tiêu thành mt ngành
hàng có giá tr kinh t cao thì cn quy hoch các vùng trng tiêu, xây dng các cm
công nghip, chuyên môn hóa các khâu nhm hình thành c chu trình khép kín t
trng trt, thu hoch, ch bin, xut khu, đa các hot đng liên quan đn h
 tiêu

vn hành theo hng thng mi hóa. Có nh vy thì nhng vùng trng đim có
din tích ln và nng sut cao nh ng Nai, Bình Phc, Gia Lai… mi tr thành
trung tâm sn xut, ch bin và xut khu h tiêu cht lng cao.
-6-
1.1.5 Lý thuyt thng mi hóa da trên các “sn phm đc khác
bit”
Thông thng,  mi quc gia, mi đa phng nhà sn xut ch tp trung làm
nhng sn phm phc v cho th hiu đa s. iu này s to ra khong trng cho th
hiu ca thiu s và th hiu này s đc tha mãn mt cách hu hiu thông qua con
đng nhp khu, vì sn phm nhp khu s có
“
s khác bit
”
so vi sn phm
trong nc. Hn th na, s khác bit ca sn phm và li th quy mô li có liên h
mt thit vi nhau. Cnh tranh khc lit trên th trng quc t buc mi hãng sn
xut  các nc ch tp trung sn xut mt s loi hàng hóa vi mt s kiu dáng
nht đnh đ tn dng l
i th quy mô và chi phí sn xut cho mi đn v sn phm
thp nht.
Vn dng hc thuyt này tác gi rút ra nhn xét: đ đy mnh xut khu h tiêu
cht lng cao thì các doanh nghip xut khu phi làm theo đúng quy lut kinh
doanh, đó là “bán cái khách hàng cn”. Vn đ tn ti ca các doanh nghip hin
nay là tính n đnh trong cht lng sn phm và vic đ
u t cho hot đng ch
bin đ nâng cao cht lng còn cha tha đáng. Bên cnh đó, cn xut khu
nhng sn phm đc trng Vit Nam nhng vn đáp ng theo tiêu chun ca các th
trng nhp khu nh tiêu nghin bt, tiêu đóng gói hút chân không, tiêu đ, tiêu
xanh ngâm dm đ to s khác bit và to c s đ bán hoc phân ph
i trc tip

ti th trng nhp khu.
1.1.6 Lý thuyt phát trin bn vng
Da trên nguyên lý tài nguyên môi trng là c đnh, đ phát trin bn vng thì
mi th h phi có ý thc bo v môi trng, bo v tài nguyên thiên nhiên, đ có
th chuyn giao cho th h tng lai mt ngun tài nguyên thiên nhiên không nh
hn ngun tài nguyên thiên nhiên mà th h hin nay đang có.
Vn dng lý thuyt phát trin bn vng theo tác gi thì đ hot đng xut khu
ca các doanh nghip phát tri
n bn vng và hi nhp thì phi chú trng ti vn đ
môi trng, hn ch s dng thuc bo v thc vt, bo đm v sinh an toàn thc
-7-
phm, bo đm quyn li cho ngi trng tiêu iu này thc s là mt thách thc
to ln đòi hi phi thng xuyên tuyên truyn, tp hun, hng dn, đu t… làm
thay đi nhn thc đ các h trng tiêu chuyn t sn xut truyn thng sang thc
hin chng trình tiêu chun sn xut tt trong nông nghip GAP (Good
Agricultural Practices) đ cung cp nhng s
n phm hu c va tng giá tr xut
khu va duy trì ngun tài nguyên đt cho th h mai sau.
1.1.7 Lý thuyt Heckscher – Ohlin
Lý thuyt H – O đc trình bày nh sau: các quc gia cn chú trng chuyên môn
hóa sn xut đ xut khu nhng sn phm thâm dng yu t sn xut mà trong
nc sn có di dào (nh là lao đng đi vi các nc đang phát trin) và nhp
khu tr li nhng sn phm thâm dng yu t sn xut mà trong nc khan him
tng đi (nh là vn và k thu
t đi vi các nc đang phát trin)
(2)
.
Lý thuyt này có giá tr cao trong vic vn dng vào thc t phát trin ngoi
thng đi vi nhng quc gia đang phát trin có th mnh v nông nghip nh
Vit Nam. Trong trng hp này các doanh nghip xut khu có nhiu thun li đ

đy mnh xut khu h tiêu cht lng cao thông qua xut khu h tiêu, sn phm
thâm dng tài nguyên nhng giá tr gia tng ch
a cao. Lý thuyt này cng chng
minh là ti sao trong c cu hàng xut khu ca các nc đang phát trin thì đi b
phn hàng xut khu là sn phm thâm dng lao đng và có ngun gc t tài nguyên.
Tuy nhiên, hn ch ca lý thuyt này là đã không tính đn nh hng ca thng
mi quc t đi vi s thay đi giá c các yu t sn xut.
Ngoài nhng lý thuy
t nêu trên, lý thuyt chi phí c hi ca G.Haberler và các lý
thuyt mi v thng mi quc t cng cung cp nhng ý tng quan trng làm nn
tng lý thuyt cho vic xây dng các gii pháp đy mnh xut khu h tiêu cht
lng cao ti các doanh nghip thành viên Hip hi H tiêu Vit Nam (VPA).


(2)
TS. Ngô Th Ngc Huyn (2000), nh hng phát trin ngoi thng trên đa bàn TP. H Chí Minh đn
2010, Nhà xut bn Thng kê, TPHCM [11]
-8-
1.1.8 Lý thuyt v thâm nhp th trng
Khi thâm nhp th trng th gii thì nhng vn đ cn quan tâm là: Quyt đnh
th trng nào đ thâm nhp, khi nào thâm nhp vào và quy mô nh th nào; La
chn mô hình thâm nhp. Mi la chn đu có nhng thun li và khó khn. Do đó,
vic xác đnh nhng yu t nh hng đn la chn phng thc thâm nhp, làm rõ
các u nhc đim ca các ph
ng thc thâm nhp thi trng và la chn mô hình
đ bc vào th trng nc ngoài là vn đ chính ca kinh doanh quc t.
Theo Lu Tian Xian (2004), các doanh nghip có th thc hin Chin lc thâm
nhp th trng th gii bng nhiu phng thc khác nhau, trong đó có ba phng
thc thng s dng sau đây:
1. Thâm nhp th trng th gii t sn xut trong nc

2. Thâm nhp th
 trng th gii t sn xut  nc ngoài
3. Thâm nhp th trng th gii ti vùng thng mi t do
i vi các doanh nghip xut khu h tiêu, thâm nhp và m rng th trng
quc t là mt trong nhng hng đi quan trng đ m rng kinh doanh, gim các
khâu trung gian và tng kim ngch xut khu. Hin nay, các doanh nghip xut
khu h
tiêu có quy mô va và nh nên nng lc kinh doanh còn yu, trình đ và
ngân sách marketing còn hn ch, cht lng sn phm không đng đu, thng
hiu cha phát trin…Do đó, vic thâm nhp vào các th trng này là cn thit,
góp phn xây dng, qung bá thng hiu cho các doanh nghip xut khu h tiêu
nói riêng và ngành h tiêu Vit Nam nói chung. iu đc bit quan trng là cn
phi xem xét là la chn đúng phng th
c và chin lc đ thâm nhp các th
trng. T đó, tin hành hoch đnh chin lc thâm nhp và t chc tt vic thc
hin chin lc thâm nhp đó.

1.1.9 Lý thuyt v marketing
Theo Gerald Albaum và các tác gi (2002) “marketing quc t là hot đng
marketing sn phm, dch v và thông tin vt qua biên gii ca mt quc gia. Do
đó, marketing quc t cng bao gm đy đ các thành phn nh marketing ni đa.
-9-
ó là vic lp k hoch, thc hin các chng trình truyn thông, phân phi, giá c
và dch v h tr bán hàng cho các khác hàng cui cùng ca công ty”.
Ngun nhân lc, nht là đ ng kinh doanh quc t và marketing quc t luôn là
thách thc đi vi các doanh nghip xut khu h tiêu Vit Nam. Ngoài ra, còn có
nhng thách thc t s khác bit v môi trng kinh t, chính tr, pháp lut, cnh
tranh…Hin nay, các doanh nghip ch
yu xut khu h tiêu thô, cha tip cn vi
ngi tiêu dùng cui cùng và t l sn phm đáp ng yêu cu th trng nc ngoài

còn thp do cha “bán cái khách hàng cn”. Mun thâm nhp vng chc vào th
trng th gii đòi hi các doanh nghip phi đu t ngun nhân lc cho hot đng
marketing quc t, có ngân sách cho hot đng nghiên cu th trng th
 gii. Bên
cnh đó, cn tho ra k hoch và chin lc marketing vi mc tiêu đt v trí vng
chc, có hiu qu ti th trng nc ngoài.

1.2 S CN THIT PHI NÂNG CAO CHT LNG VÀ Y
MNH XUT KHU
1.2.1 Tình hình sn xut và xut khu h tiêu th gii
1.2.1.1 Tình hình sn xut h tiêu th gii
Các quc gia sn xut và xut khu h tiêu ch yu trên th gii là n ,
Brazil, Trung Quc, Indonesia, Malaysia, Sri Lanka và Vit Nam. Sn lng ca
các nc này chim trên 90% tng sn lng ca th gii trong đó khong 80% h
tiêu sn xut ra dùng đ xut khu. Ngoi tr Trung Quc, các quc gia còn li đu
đã tham gia vào Hip hi H tiêu th gii (IPC) nhm tng cng các ho
t đng hp
tác đ phát trin sn xut h tiêu th gii (Mt s đc đim ni bt v sn xut h
tiêu ti các quc gia trên th gii xin tham kho chi tit ti ph lc s 2).
V thu hoch h tiêu các nc ri đu trong nm, trong đó hai nc vào v thu
hoch sm là n  và Sri Lanka t tháng 11 đn tháng 3 (bng 1.1
). Mt s nc
vào v thu hoch mun hn nh Brazil, Indonesia t tháng 7 đn tháng 11. Trong
khi đó, các nc bc bán cu thng có thi gian thu hoch tp trung trong khong
tháng 1 đn tháng 8.
-10-
Bng 1.1: Thi gian thu hoch ca các nc sn xut h tiêu chính
Thán
g

Nc
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
n 
Brazil
Campuchia
Indonesia
Malaysia
Sri Lanka
Thái Lan
Trung Quc
Vit Nam
“Ngun: H s ngành hàng h tiêu” [15]
V sn xut h tiêu toàn cu, t tháng 6 nm 2006 giá h tiêu tng đáng k,
đã kích thích phc hi sn xut  mt s nc. Nm 2007 là nm chuyn tip t chu
k khng hong sang khôi phc và phát trin nhng sn xut h tiêu li gp khó
khn v thi tit, sâu bnh và chi phí sn xut gia tng. Do đó, tình hình th tr
ng
bin đng phc tp, giá c gia tng vì thiu ht khong 45.000 - 50.000 tn. Nm
2008, s liu  bng 1.2 cho thy sn lng h tiêu toàn cu niên v nm 2008 đt
291.000 tn, gim 3,94% (-11.928 tn) so vi nm
2007. Trong đó, 6 quc gia
thuc IPC
đ
t sn lng 253.826 tn, gim 4,34% (-11.502 tn) so vi nm 2007.
Nguyên nhân chính là do chi phí sn xut tng cao cng vi tình hình thiên tai, sâu
bnh, tiêu cht  nhiu ni nên nng sut gim. Ngoài ra, giá c bin đng không
ngng cng là nguyên nhân làm sn lng h tiêu toàn cu gim sút. Vì vy, đang
có xu hng chuyn sang trng cây c du, cà phê, ca cao, cao su ti các nc
Indonesia, Malaysia, Brazil vì nhng cây này cho hiu qu kinh t khá cao. IPC d
báo sn lng toàn cu niên v 2009 c đt khong

305.070 tn, tng 4,84%
(+14.070 tn) so vi nm 2008.
Trong đó các nc thuc IPC đt khong 267.320 tn,
tng 5,32% (+13.494 tn) so vi nm 2008. Sn lng nm 2009 đc d báo tng
ch yu là do s din tích trng mi các v 2006, 2007, 2008 bt đu cho thu hoch.


-11-
Bng 1.2: Sn lng h tiêu ca các nc sn xut chính trên th gii
(n v tính
: tn)
Quc gia
2006

2007 2008 % 2008/2007
D báo
2009
Brazil 44.500 37.063 32.000 86,34
32.000
n  55.000 50.000 50.100 100,20
50.170
Indonesia 20.000 58.000 47.000 81,03
62.000
Malaysia 19.000 20.000 22.000 110,00
22.900
Sri Lanka 14.330 15.265 12.000 78,61
18.250
Vit Nam 100.000 85.000 90.726 106,74
82.000
Cng IPC 252.830 265.328 253.826 95,66

267.320
Khác 36.400 37.600 37.174 98,87
37.750
Tng cng 289.230 302.928 291.000 96,06
305.070
“Ngun: Tài liu Hi ngh thng niên 2008, Hip hi H tiêu Vit Nam” [9]
1.2.1.2 Tình hình xut khu h tiêu th gii và din bin giá c
Suy thoái kinh t toàn cu đã tác đng mnh đn xut khu h tiêu. Theo s liu
 bng 1.3 thì nm 2007 tng sn lng xut khu toàn cu tng 4.988 tn nhng sn
lng h tiêu xut khu ca các nc thành viên IPC gim, ch đt 209.569 tn. Bn
tháng đu nm 2008 do giá cao nên th trng sôi đng nhng càng v cui nm giá
càng gim nên th
trng xut nhp khu din ra ging co, trm lng. Vì vy, tng sn
lng h tiêu xut khu trên th gii nm 2008 gim 4.864 tn so vi nm 2007. Trên
c s báo cáo ca các nc hi viên, IPC thông báo tng lng hàng hóa đa vào lu
thông nm 2008 nh sau:
• Tn kho cui nm 2007 81.500 tn
• Sn lng nm 2008 291.000 tn
• Tng ngun cung trong n
m 2008 372.500 tn
• Lng tiêu th ti các nc sn xut h tiêu 113.000 tn
• Lng đa vào XNK trong nm 2008 197.800 tn
• Tn kho cui nm 2008 61.700 tn