Các giải pháp phát triển ngân hàng công thương Việt Nam thành tập đoàn tài chính ngân hàng công thương Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH



PHM NH PHONG

CÁC GII PHÁP PHÁT TRIN NGÂN HÀNG
CÔNG THNG VIT NAM THÀNH TP
OÀN TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CÔNG
THNG VIT NAM

Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
GS.TS. DNG TH BÌNH MINH



TP. H CHÍ MINH – NM 2009


MC LC
LI CAM OAN
DANH MC CÁC CH VIT TT

DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC  TH
LI M U
Chng 1: C s lý lun v tp đoàn tài chính- ngân hàng
1.1. Khái quát v tp đoàn tài chính - ngân hàng………………………………… 01
1.1.1. Khái nim v tp đoàn tài chính – ngân hàng……………………… 01
1.1.2. Nhng đc đim v tp đoàn tài chính – ngân hàng……………………02
1.1.2.1. Quy mô ln v vn, lao
đng, doanh thu và phm vi hot đng 02
1.1.2.2. Hot đng kinh doanh đa ngành, đa lnh vc………………… 03
1.1.2.3. a dng v c cu t chc, v s hu, pháp nhân và th nhân…03
1.1.2.4. V mt điu hành……………………………………………… 04
1.1.3. Vai trò ca tp đoàn tài chính – ngân hàng…………………………… 05
1.2. Nhng nhân t nh hng đn s hình thành và phát trin ca tp đoàn tài
chính – ngân hàng…………………………………………………………….06
1.2.1. Nhng điu ki
n kinh t - xã hi……………………………………….06
1.2.1.1. Trình đ tích t, tp trung vn………………………………….06
1.2.1.2. Trình đ chuyên môn hóa, hp tác hóa kinh doanh…………….06
1.2.1.3. Trình đ phát trin khoa hc, công ngh……………………… 06
1.2.1.4. Trình đ phát trin ca th trng………………………………07
1.2.1.5. Trình đ qun lý vi mô, v mô………………………………… 07
1.2.1.6. Trình đ khu vc hóa và toàn cu hóa kinh t………………… 08
1.2.2. Quan đim và chính sách ca Nhà nc đi vi vic phát trin các tp
đoàn tài chính – ngân hàng……………………………………………….08

1.2.3. Yu t chính tr, gia đình nh hng đn vic phát trin tp đoàn tài
chính – ngân hàng………………………………………………………. 08
1.3. Các tiêu chí đ hình thành các tp đoàn tài chính – ngân hàng…………… 09
1.3.1. V quy mô…………………………………………………………… 09

1.3.2. V s hu…………………………………………………………… 09
1.3.3. V ngành ngh và lnh vc kinh doanh………………………………. 09
1.3.4. V c cu t chc…………………………………………………… 10
1.4. Nhng li th và ri ro ca hình thc tp đoàn tài chính – ngân hàng…… 11
1.4.1. Nhng li th………………………………………………………… 11
1.4.2. Nhng ri ro có th gp phi đi vi các tp đoàn TC-NH…………… 12
1.5. Các mô hình tp đoàn tài chính - ngân hàng và c ch qun lý………………12
1.6. Khái quát v xây dng và phát trin tp đoàn tài chính - ngân hàng  mt s
nc trên th gii…………………………………………………………… 13
1.6.1. Xu th phát trin ca tp đoàn tài chính – ngân hàng……………… 13
1.6.2. Khái quát v xây dng và phát trin tp đoàn tài chính – ngân hàng  mt
s nc trên th gii…………………………………………………… 14
1.6.2.1.
M …………………………………………………………… 14
1.6.2.2. Singapore……………………………………………………… 15
1.6.2.3. Trung quc………………………………………………………16
1.6.3. Các bài hc kinh nghim v xây dng và phát trin tp đoàn tài chính –
ngân hàng…………………………………………………………………17
KT LUN CHNG 1……………………………………………………… 18
Chng 2 : Thc trng phát trin ngân hàng Công thng Vit nam thành tp
đoàn tài chính - ngân hàng.
2.1. Tng quát quá trình xây dng, phát trin và hot đng ca tp đoàn tài chính -
ngân hàng ti Vit Nam ………………………………………………………19
2.1.1. V ch trng, chính sách………………………………………………19

2.1.2. Quá trình xây dng, phát trin và hot đng ca tp đoàn tài chính - ngân
hàng ti Vit Nam………………………………………………………. 20
2.2. Thc trng hot đng kinh doanh ca ngân hàng Công thng Vit Nam… 21
2.2.1. Huy đng vn…………………………………………………………. 21
2.2.2. Cho vay nn kinh t…………………………………………………… 26

2.2.3. u t kinh doanh…………………………………………………… 34
2.2.4. Liên doanh, góp vn c phn…………………………………………. 36
2.2.5. Các công ty trc thuc…………………………………………………36
2.2.6. Phát trin các hot đng dch v………………………………………39
2.2.7. Hot đng ngân hàng quc t………………………………………… 43
2.2.8.
Tin trình c phn hóa vi thng hiu Vietinbank………………… 44
2.3. S cn thit phi đi mi t chc, thành lp tp đoàn tài chính ngân hàng Công
thng Vit Nam………………………………………………………………45
2.4. Các nguyên tc ch đo thành lp tp đoàn tài chính ngân hàng Công thng
Vit Nam………………………………………………………………………46
2.5. Phân tích các nhân t nh hng đn s hình thành và phát trin tp đoàn tài
chính - ngân hàng Công thng Vit Nam……………………………………47
2.5.1. Nhng điu kin kinh t – xã h
i……………………………………….47
2.5.2. Quan đim và chính sách ca Nhà nc đi vi vic phát trin các tp
đoàn tài chính – ngân hàng……………………………………………… 48
2.6. Thc trng áp dng các tiêu chí đ hình thành và phát trin các tp đoàn tài
chính - ngân hàng Công Thng Vit nam……………………………………48
2.6.1. V quy mô…………………………………………………………… 49
2.6.2. V s hu……………………………………………………………. 49
2.6.3. V ngành ngh và lnh vc kinh doanh……………………………… 51
2.6.4. C cu t chc………………………………………………………… 52

2.7. ánh giá qúa trình hình thành và phát trin ngân hàng Công thng Vit Nam
thành tp đoàn tài chính - ngân hàng Công thng Vit Nam……………… 52
2.7.1. Thun li……………………………………………………………… 52
2.7.2. Khó khn và hn ch……………………………………………………55
KT LUN CHNG 2……………………………………………………… 60
Chng 3 : Các gii pháp phát trin ngân hàng Công thng Vit Nam thành tp

đoàn tài chính - ngân hàng Công thng Vit Nam.
3.1. Quan đim và đnh hng phát trin tp đoàn tài chính ngân hàng Công
thng Vit Nam đn nm 2015…………………………………………… 61
3.1.1. Quan đim…………………………………………………………… 61
3.1.2. nh h
ng phát trin…………………………………………………. 61
3.1.2.1. Mc tiêu…………………………………………………………61
3.1.2.2. Ni dung đnh hng……………………………………………62
3.1.2.3. L trình thc hin……………………………………………….63
3.2.  xut mô hình tp đoàn tài chính – ngân hàng Công thng Vit Nam… 65
3.3. Chin lc kinh doanh trong tp đoàn tài chính – ngân hàng Công thng Vit
Nam………………………………………………………………………… 68
3.4. C ch qun lý trong tp đoàn tài chính – ngân hàng……………………… 71
3.5. Các gii pháp h tr phát trin ngân hàng Công thng Vit Nam thành tp
đoàn tài chính - ngân hàng ………………………………………………… 73
3.5.1. i vi Nhà Nc, Chính Ph………………………………………. 73
3.5.2. i vi Ngân hàng Công thng Vit Nam……………………………76
KT LUN CHNG 3……………………………………………………… 78

KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này do chính tôi thc hin.
Tt c các thông tin, s liu trích dn có ngun gc đáng tin cy.
Tác gi

Phm Nh Phong




















DANH MC CÁC CH VIT TT
BCTC : Báo cáo tài chính
BIDV : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam
CBCNV : Cán b công nhân viên
DNNN : Doanh nghip Nhà nc
DNVVN : Doanh nghip va và nh
HC : i hi đng c đông
HQT : Hi đng qun tr

KHT : K hoch đu t
LNST : Li nhun sau thu
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHNNVN : Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHTM : Ngân hàng Thng mi
NHTMCP : Ngân hàng Thng mi c ph
n
NHTMNN : Ngân hàng thng mi Nhà Nc
TC – NH : Tài chính – ngân hàng
TCKT : T chc kinh t
TCTD : T chc tín dng
TNHH : Công ty trách nhim hu hn
TTQT : Thanh toán quc t
TTTM : Tài tr thng mi
VIETINBANK : Ngân hàng Công Thng Vit Nam
VCB : Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
WTO : T chc thng mi th gii



DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: C cu huy đng vn ca Vietinbank 22
Bng 2.2: Vay NHNNVN 23
Bng 2.3: Tin gi ca khách hàng 24
Bng 2.4: T l trích d phòng ri ro tín dng theo quy đnh ca NHNN Vit Nam 33
Bng 2.5: Mt s ch tiêu ch yu hot đng th trng vn 37
Bng 2.6: Mt s ch tiêu ch yu hot đng cho thuê tài chính 38
Bng 2.7: Kt qu hot đ
ng Công ty Bt đng sn và đu t tài chính Vietinbank VN
39

Bng 2.8: Danh sách C đông nm trên 5% vn C phn ti thi đim 03/07/2009 49
Bng 2.9: C cu c đông đn thi đim 03/07/2009 50
Bng 2.10: Danh sách công ty con và công ty liên doanh ca Vietinbank ti thi đim
31/12/2008 51
















DANH MC  TH
Hình 2.1: Phân tích hot đng huy đng vn thi k 2006-2008 22
Hình 2.2: C cu tin gi nm 2008 và giai đon 2006-2008 25
Hình 2.3: Tc đ tng trng tài sn và d n cho vay 26
Hình 2.4: Thu nhp lãi t cho vay khách hàng thi k 2006-2008 27
Hình 2.5: C cu d n theo ngành kinh t 28
Hình 2.6: C cu d n nm 2008 theo thi gian 29
Hình 2.7: C cu d n thi k 2006 – 2008 theo loi hình DN 29
Hình 2.8: C
cu d n 2008 theo loi hình DN 30

Hình 2.9: T l an toàn vn 2006-2008 32
Hình 2.10: Qu d phòng ri ro cho vay khách hàng 2006-2008 33
Hình 2.11: Phân loi n nm 2008 34
Hình 2.12: C cu đu t chng khoán đu t thi k 2006 – 2008 35
Hình 2.13: Doanh s mua bán ngoi t trong khu vc ni đa thi k 2006 – 2008 40
Hình 2.14: Tc đ tng phát hành th 42
Hình 2.15: Tng quan Tng tài sn và vn điu l ca Vietinbank vi các ngân hàng
khác nm 2008 49
Hình 2.16: Mng l
i hot đng ca Vietinbank và các ngân hàng khác 54
Hình 2.17: Li nhun sau thu và t l n xu ca Vietinbank và các ngân hàng khác
54








LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:

Tp đoàn tài chính ngân hàng là mt hình thc liên kt kinh t gia các thành
viên là các ngân hàng, doanh nghip, các công ty, có quan h vi nhau v công ngh và
li ích, hot đng nhiu ngành khác nhau  trong mt nc hay nhiu nc đ tin
hành hot đng kinh doanh thông qua s điu hành chung.
Tp đoàn tài chính ngân hàng có nhiu u th và có vai trò ht sc quan trng
trong vic tích t, tp trung vn, nâng cao kh nng cnh tranh, m rng kinh doanh đa
ngành và t

i đa hóa li nhun. S ra đi và phát trin các tp đoàn tài chính - ngân
hàng là biu hin trình đ phát trin cao ca lc lng sn xut và kinh t - xã hi.
Cho đn nay, trên th gii, các tp đoàn tài chính - ngân hàng ln đu thuc các
liên minh kinh t mnh, mà ch yu  các nc công nghip phát trin.
 nc ta, tp đoàn tài chính - ngân hàng còn khá mi m, các tp đoàn tài
chính - ngân hàng ti Vit Nam còn hn ch, vic hình thành và phát tri
n các t chc
tài chính- ngân hàng nói chung và Ngân hàng Công Thng Vit Nam (Vietinbank)
nói riêng thành tp đoàn tài chính - ngân hàng ti Vit Nam là mt tt yu, nhm tng
cng kh nng cnh tranh khi Vit Nam đã chính thc tr thành thành viên ca t
chc thng mi th gii (WTO). Chính vì vy, tôi đã chn đ tài “ Các gii pháp
phát trin Ngân hàng Công Thng Vit Nam thành tp đoàn tài chính - ngân hàng
Công Thng Vit Nam” vi hy vng đ xu
t mt mô hình tp đoàn tài chính ngân
hàng Công Thng Vit Nam, đng thi đ ra các gii pháp phát trin ngân hàng Công
Thng Vit Nam thành tp đoàn tài chính - ngân hàng Công Thng Vit Nam.
2. Tình hình nghiên cu đ tài:

T trc đn nay, đã có nhiu đ tài vit v đ tài tp đoàn kinh t c th nh
sau:

Mô hình tp đoàn kinh t trong công nghip hóa, hin đi hóa ca GS.TS V
Huy T (Ch biên), cùng các tác gi khác.
Hoc là đ tài mô hình tp đoàn kinh t ca Vin Nghiên cu Kinh t Trung
ng. Trong các đ tài này, các tác gi đ cp đn mô hình tp đoàn kinh t nói chung
ch cha đi phân tích sâu mô hình tp đoàn tài chính ngân hàng, và các gii pháp phát
trin các tp đoàn tài chính - ngân hàng ti Vit Nam.
3. Mc đích nghiên cu đ tài:

Nghiên cu c s lý lun v tp đoàn tài chính - ngân hàng, xu th phát trin ca

các tp đoàn tài chính - ngân hàng.
Nghiên cu thc trng phát trin tp đoàn tài chính - ngân hàng Công thng
Vit Nam, đ xut các gii pháp phát trin ngân hàng Công thng Vit Nam thành tp
đoàn tài chính - ngân hàng nhm nâng cao nng lc cnh tranh trong bi cnh hi nhp
kinh t toàn cu.
4. Phm vi nghiên cu:

i tng nghiên cu là ngân hàng Công thng Vit Nam trên toàn h thng.
Phm vi nghiên cu tp trung vào: Các nhân t nh hng, các tiêu chí hình
thành tp đoàn tài chính - ngân hàng Công thng Vit Nam, mô hình qun lý, chin
lc kinh doanh thi gian 2004 đn 2015.
5. Phng pháp nghiên cu:

 phù hp vi ni dung, yêu cu, mc đích ca đ tài đ ra, phng pháp đc
thc hin trong quá trình nghiên cu gm phng pháp so sánh, phân tích kt hp vi
h thng hoá. Bên cnh đó, đ tài cng vn dng kt qu nghiên cu ca các công trình
khoa hc liên quan đ làm phong phú và sâu sc hn các c s khoa hc và thc tin
ca đ tài.
6. Nhng đóng góp mi c
a đ tài:

 tài làm rõ nhng vn đ lý lun c bn v tp đoàn tài chính - ngân hàng,
đng thi cng đa ra mt s bài hc kinh nghim v xây dng và phát trin tp đoàn

tài chính - ngân hàng trên th gii đ nghiên cu áp dng phù hp vi điu kin c th
ca Vit Nam.
Khi các tp đoàn tài chính - ngân hàng ti Vit Nam đã hình thành, vn đ quan
trng là phi qun lý, giám sát các tp đoàn tài chính - ngân hàng nhm đm bo cho
nn kinh t đc vn hành tt.  tài đã đa ra, c ch qun lý đi vi các tp đoàn tài
chính - ngân hàng ti Vit Nam. ng th

i, cng đ xut mô hình chung nht cho các
tp đoàn tài chính - ngân hàng, đc bit là tp đoàn tài chính ngân hàng Công thng
Vit Nam. ây chính là đim ni bt ca đ tài.
7.B cc ca đ tài:

Chng 1: C s lý lun v tp đoàn tài chính - ngân hàng.
Chng 2: Thc trng phát trin ngân hàng Công thng Vit Nam thành
tp đoàn tài chính - ngân hàng.
Chng 3: Các gii pháp phát trin ngân hàng Công thng Vit Nam
thành tp đoàn tài chính - ngân hàng Công thng Vit Nam.












1

CHNG 1: C S LÝ LUN V TP OÀN TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
1.1. Khái quát v tp đoàn tài chính - ngân hàng
1.1.1. Khái nim v tp đoàn tài chính – ngân hàng
Khái nim Tp đoàn kinh doanh nói chung, chúng ta đã thy xut hin rt sm
cùng vi quá trình tích t và tp trung t bn t na cui th k 19 khi nn sn xut
hàng hoá th gii phát trin mnh m nh s tác đng tr

c tip ca cuc cách mng
công nghip  các nc Tây Âu và Bc M. Nhiu công ty, doanh nghip vi nng lc
sn xut, nng sut lao đng khác nhau, dn ti qui mô và tc đ phát trin khác nhau
đã xut hin các hin tng chèn ép, thôn tính, hoc t nguyn tìm cách “chung sng
hoà bình vi nhau trên c s nhng liên minh hay t hp đ “phân chia” th trng và
khai thác nhng tim nng riêng có ca tng công ty, doanh nghip trong m
t “v bc”
vng chc hn bi mt liên minh rng hn. T đó, chúng ta đã tng nghe và đc đc
nhng danh t ch các tp hp nh vy ph bin t cui th k 19, đu th k 20 nh:
“Cartel”; “Association” và gn đây hn là các “Cheabol”; “Group” v.v tt c đu có
chung mt s ngha ch đo là: liên minh, liên kt, nhóm cùng tho thun tuân th
m
t s nguyên tc điu chnh chung nh: phi hp chin lc, góp vn, cung ng sn
phm; phân chia chim lnh th trng; thng nht phng thc, nguyên tc kim soát
ni b; có mt công ty đóng vai trò “thng hiu” trung tâm, có kh nng chi phi và
bo v các Công ty con hoc Công ty thành viên khác trong liên minh có th tránh khi
nguy c b chèn ép hoc thôn tính Tt c nhng “liên minh” nh th, khi nghiên cu
và d
ch ra ting Vit, thông thng chúng ta gi chung là: “Tp đoàn”. ây là mt
danh t rt gn gàng, rt chun v phng din ngôn ng, song đ hiu sâu v ni hàm
ca danh t mang tính cu trúc quan h kinh t này còn đang là mt vn đ rt nan gii
không ch  Vit Nam.
Xu th toàn cu hóa và s phát trin nh v bão ca khoa hc công ngh, đc
bit là công ngh thông tin và s
 ni lng các quy đnh pháp lý v TC – NH là nguyên

2
nhân chính thúc đy quá trình hình thành và phát trin ca các tp đoàn TC – NH. Khi
phát trin đn mc đ nht đnh và do nhu cu ca nn kinh t, các ngân hàng, công ty
bo him hay công ty chng khoán đu vn ra hot đng đa nng và hng ra toàn

cu thông qua nhng hình thc khác nhau nh liên kt, hp nht, sáp nhp, thành lp
các công ty trc thuc. Mc tiêu ca vic hình thành tp đoàn TC-NH là m rng quy
mô hot đng và đi mi công ngh
, gim chi phí đ có th tn ti trong cnh tranh, t
đó đem li li nhun ti đa cho tp đoàn.
Mc dù còn nhiu ý kin cha thng nht nhng có th đa ra mt khái nim
chung v tp đoàn TC – NH nh sau: “Tp đoàn TC – NH là mt t hp các công ty
hot đng trong mt ngành hay nhng ngành khác nhau, trong phm vi mt nc hay
nhiu nc. Trong đó có mt ngân hàng m n
m quyn lãnh đo, chi phi hot đng
ca các công ty con v mt tài chính và chin lc phát trin. Tp đoàn TC – NH là
mt c cu t chc va có chc nng kinh doanh, va có chc nng liên kt kinh t
nhm tng cng tích t, tp trung, tng kh nng cnh tranh và ti đa hóa li nhun”.
1.1.2. Nhng đc đim v tp đoàn tài chính – ngân hàng
1.1.2.1.
Quy mô ln v vn, lao đng, doanh thu và phm vi hot đng
Tp đoàn TC – NH có quy mô rt ln v vn, lao đng, doanh thu và th trng.
Nhiu tp đoàn TC – NH có phm vi hot đng, có các chi nhánh không ch nm trên
phm vi lãnh th rng ln ca mt quc gia mà còn  nhiu quc gia trên phm vi toàn
cu.
Vi s vn ln, tp đoàn TC – NH có kh nng chi phi và cnh tranh mnh
trên th trng. Nh u th v vn, các tp đoàn TC – NH có kh nng m rng nhanh
chóng quy mô, đi mi công ngh, nâng cao cht lng sn phm dch v vì vy đt
doanh thu ln.
Mt vn đ na là lc lng lao đng trong tp đoàn TC – NH. Lc lng lao
đng trong tp đoàn không ch ln v s lng, mà còn mnh v cht lng, đ
c
tuyn chn và đào to rt nghiêm ngt.

3

1.1.2.2. Hot đng kinh doanh đa ngành, đa lnh vc
Chin lc sn phm và hng đu t luôn thay đi phù hp vi s phát trin
ca tp đoàn TC – NH và môi trng kinh doanh, nhng mi ngành đu có đnh
hng ngành ch đo, lnh vc đu t mi nhn vi nhng sn phm đc trng ca
tp đoàn TC – NH. Qua quá trình hot đng, phát trin, quy mô và c cu kinh doanh
ca tp đoàn TC – NH cng dn đc m rng, đa đng hóa các loi hình kinh doanh,
phù hp vi đòi hi ca th trng và s phát trin ca nn kinh t. Bên cnh ngành
ngân hàng làm ch đo, các tp đoàn TC – NH m rng các hot đng sang lnh vc
khác nh : bo him, chng khoán, bt đng sn, vàng, cho thuê tài chính
Tp đoàn TC – NH hot đng đa ngành,
đa lnh vc là đ phân tán ri ro, mo
him vào các lnh vc kinh doanh khác, bo đm cho tp đoàn TC – NH luôn đc
bo toàn và hiu qu, đng thi tn dng đc c s vt cht và kh nng lao đng
ca tp đoàn.
1.1.2.3. a dng v c cu t chc, v s hu, pháp nhân và th nhân
c trng quan trng nht là m
i công ty trong tp đoàn phi là mt pháp nhân
đc lp. Các công ty thành viên hoc công ty con có s hu tài sn riêng, tr s riêng,
th trng riêng và thm chí ngành ngh riêng. Chính vì vy, gia các công ty trong
cùng mt tp đoàn có mc thu nhp, tình trng ri ro và qui mô tài chính không ging
nhau. Vic hình thành mt tp đoàn TC – NH luôn theo nguyên tc t nguyn thông
qua đàm phán đ mua, bán, liên doanh, sáp nhp, cam kt, ký kt trong đó có mt
công ty khi xng đóng vai trò sáng lp đu tiên ca tp đ
oàn (nu là hình thành tp
đoàn thông qua hình thc “tp trung t bn” t nhiu công ty thành viên); hoc t mt
công ty ln tách ra thành nhiu công ty con đc lp thông qua mt “công thc” phân
chia s hu hoc mt quan h t l s hu mà trong đó công ty m vn là công ty có
vai trò chi phi (nu tp đoàn hình thành thông qua hình thc “tích t t bn”). Nh
vy, vic hình thành mt tp đoàn TC – NH nói chung không phi do mt “mnh lnh”
hành chính ca Nhà nc công b đ “thành lp”, mà là vic công b ca chính tp

4
đoàn khi ra đi và đc d lun xã hi, th trng và Nhà nc tha nhn. Nhiu công
ty đa quc gia cng đc các Nhà nc liên quan tha nhn thông qua các quan h
ngoi giao đã có t trc gia các quc gia. Nh vy, không có mt nhà sáng lp nào
đng trên hoc  bên ngoài tp đoàn đng ra “công b thành lp tp đoàn”. S ra đi
ca các tp đoàn do đó nh là mt cu trúc kinh t
 phát trin t nhiên do đòi hi ca
thc tin tn vong ca tp đoàn nói riêng cng nh nhu cu th trng nói chung. S
xut hin ca mt tp đoàn do đó không ch da trên nhng nguyên tc t nguyn, mà
còn là s đòi hi khách quan trong quá trình phát trin lc lng sn xut xã hi min
là hot đng ca kiu cu trúc theo mô hình đó không trái vi các nguyên t
c ng x
ca Pháp lut hoc Hip c chung gia các quc gia, mang li quyn li tt hn cho
bn thân tp đoàn, cho xã hi và cho ngun thu thu ca Nhà nc. Các Tp đoàn TC –
NH ph bin hin nay là: tp đoàn Citygroup, tp đoàn HSBC v.v.
1.1.2.4. V mt điu hành
Tp đoàn TC – NH là mt cu trúc có tính lng v t chc nhng có quan h rt
cht ch v chin lc th trng và chin lc luân chuyn vn. Tp đoàn TC – NH
không có t cách pháp nhân, không có “tr s chính”, không có các “phòng ban” trong
“biên ch” thng trc chung – Tóm li không có “c quan hành chính” thng trc
chung ca Tp đoàn. Nhng đã là mt tp đoàn thì nht thit phi có mt s thit ch
qun tr chung ca tp đoàn nh: Hi đng chin lc, U
ban Kim toán, U Ban bu
c, Các thành viên trong các Hi đng hay U ban nói trên hot đng theo tôn ch,
mc đích chung đã đc các bên ký tho thun t trc và đa s theo c ch kiêm
nhim. V ch tch thng là ngi có nh hng và uy tín ln nht thuc công ty xut
phát (ngân hàng) hay công ty mang Logo chính ca tp đoàn. V ch tch cng nh các
thành viên trong các Hi đng hay U Ban thông thng vn h
ng lng chính t các

Công ty con hay Công ty thành viên, ni mà t đó h đc bu vào các Hi đng hay
y ban và ngoài ra đc hng mt khon ph cp trách nhim do các công ty thành
viên hay công ty con trích t li nhun đóng góp lên theo qui đnh chung. Tp đoàn TC

5
– NH do đó luôn có khái nim “Công ty xut phát” hay “Công ty gc”, hoc “Công ty
đng đu”, “Công ty sáng lp”, Công ty “Holding” V th ca Công ty này trc ht
biu hin  Logo mang tên tp đoàn và  kh nng chi phi đnh hng phát trin ca
các công ty con hay công ty thành viên khác trong tp đoàn. Li ích chung ca các
công ty trong tp đoàn là đc hành đng theo chin lc chung, theo “bn đ” phân
b th trng hay các quan h gn bó v vn, v thng hiu, v
 vn hoá, v ngoi giao
v.v. C ch điu hành chung ca các tp đoàn TC – NH ch yu da trên quan h v
li ích kinh t minh bch, v uy tín cng nh các cam kt đã ghi trong qui ch chung
ca tp đoàn mà không da trên các mnh lnh hành chính. Cng theo đó, các pháp
nhân trong tp đoàn luôn có chung quyn đc bo v đ có th tránh khi nhng nguy
c b thôn tính hay chèn ép trên th trng t các công ty ngoài t
p đoàn
1.1.4. Vai trò ca tp đoàn tài chính – ngân hàng
S hình thành và phát trin ca các tp đoàn TC – NH nh đã phân tích có ý
ngha ln trong lch s phát trin ca nhân loi; nó không nhng đánh du bc phát
trin mi ca lc lng sn xut và quan h sn xut trong thi đi ngày nay, mà còn là
đng lc tng cng sc mnh kinh t và kh nng cnh tranh ca tp đ
oàn TC – NH
cng nh các công ty thành viên mt khi đã tham gia vào t hp kinh t này. Bên cnh
đó, tp đoàn TC – NH còn cho phép các nhà kinh doanh huy đng đc mi ngun lc
vt cht, hn ch ti đa s cnh tranh gia các công ty thành viên vi nhau; đng thi
ngn cn đc s thâm nhp ca các tp đoàn TC – NH khác.  các nc đang phát
trin, tp đoàn TC – NH đc coi là gii pháp chin lc nhm bo v
 các t chc tài

chính trong nc và m rng ra th trng th gii; khc phc tình trng thiu vn hay
đu t không tp trung, kém hiu qu bi vn thng b phân tán mng trong các công
ty tài chính nh. Bên cnh đó vic thành lp các tp đoàn TC – NH s là gii pháp hu
hiu, tích cc trong vic đy mnh nghiên cu trin khai ng dng nhng tin b khoa
hc công ngh
trong quá trình kinh doanh, s dng hiu qu ngun nhân lc và chuyn

6
giao công ngh mt cách nhanh chóng, tránh s trùng lp trong nhng công ty thành
viên.
Nh vy, s phi hp thng nht gia các công ty thành viên trong mt chin
lc chung thông qua s điu khin thng nht ca mt trung tâm s là bc đt phá
ln đ thc hin mc tiêu chung ca tp đoàn TC – NH, là điu hoàn toàn phù hp vi
xu th phát trin tt yu hin nay.
1.2. Nhng nhân t
nh hng đn s hình thành và phát trin ca tp đoàn
tài chính – ngân hàng
1.2.1. Nhng điu kin Kinh t - Xã hi
1.2.1.1. Trình đ tích t, tp trung vn
Hin nay trên th gii có rt nhiu ngân hàng ln, chúng đc thành lp t s
liên kt ca nhiu ngân hàng nh. Ngun vn ca các ngân hàng này đc góp vào t
rt nhiu ngun nh. Bi vì, mun cnh tranh đc trên th
trng thì các ngân hàng
này phi đ mnh, tc là phi có mt ngun vn di dào. Quá trình tích t và tp trung
vn vào mt đu mi và đc qun lý theo quy ch hot đng ca tp đoàn là mt quá
trình phát trin tuân theo quy lut khách quan.
1.2.1.2. Trình đ chuyên môn hóa, hp tác hóa kinh doanh
Ngày nay khoa hc công ngh phát trin làm cho phân công quc t và hp tác
chuyên ngành ngày càng rõ rt. Chính s phân công quc t này làm cho các t chc
TC – NH phi liên kt li vi nhau nh

m đáp ng nhu cu ngày càng cao ca nn kinh
t.
1.2.1.3. Trình đ phát trin khoa hc, công ngh
S phát trin v bão ca khoa hc công ngh trong các nm gn đây là nhân t
quan trng thúc đy kinh t phát trin. S phát trin nhanh chóng ca công ngh thông
tin trên tt c các lnh vc đã và đang là trung tâm chính sách công ngh ca chính ph.
Trong xã hi tin hc ngày nay thì công c ch đo là:”tp trung trí thc cao, ngun vn
chin lc vn là trí thc và tin hc”. Bt k nc phát trin hay đang phát trin thì

7
phát trin kinh t đc bit là phát trin các ngành dch v TC – NH đu phi da vào
cách mng khoa hc, công ngh và ngun lc thúc đy s tin b ca khoa hc, công
ngh không ngng đc tng cng, do đó hàm lng khoa hc, công ngh trong các
ngành dch v tài chính – ngân hàng th gii ngày càng cao, sc cnh tranh ca ngành
dch v tài chính – ngân hàng ngày càng mnh, các nc trên th gii đu coi trng
chính sách khoa hc công ngh. Vi
c ng dng khoa hc công ngh mi thích hp làm
đa dng hóa các sn phm dch v TC – NH và m rng th trng. Nhng yu t nói
trên là môi trng rt quan trng cho s liên kt các ngân hàng riêng l thành các tp
đoàn TC – NH ln.
1.2.1.4. Trình đ phát trin ca th trng
Có th thy rng, th trng th gii hin nay đang là mt th trng rt rng
l
n, đc hình thành qua nhiu giai đon, bao trùm lên tt c các nn kinh t trên th
gii. Vic hình thành các t chc kinh t trên th gii v chính tr, thng mi, tài
chính, đã tác đng mnh m lên th trng, ngoài yu t bao trùm, th trng th gii
hin nay cng đã hình thành  các khu vc kinh t, va h tr nhau cùng phát trin,
va hp tác chng cnh tranh, đó là các th
trng khu vc nh (EU, Bc M,
ASEAN) hoc các din đàn và các t chc các nc có cùng chung quan đim. Vic

hình thành nhiu khu vc th trng s làm cho cnh tranh trên th trng th gii càng
mnh dn đn thúc đy vic phát trin nhanh chóng các tp đoàn kinh t nói chung và
tp đoàn TC – NH xuyên quc gia hot đng ti rt nhiu các lnh vc.
1.2.1.5. Trình đ qun lý vi mô, v mô
M
i liên h cht ch ngày càng tng gia các nc trong cùng mt khu vc
cng thy lý do phi to ra mt mng li khu vc nhm ngn chn và chng li khng
hong tài chính. Vì mi liên kt ngày càng tng gia các nc trong khu vc, nên nu
mt nn kinh t hot đng kém s có th nh hng sâu sc đn nn kinh t láng ging.
Thc t này đòi h
i phi có s giám sát cht ch và h tr ca các nc trong cùng khu
vc.

8
Mt cách tip cn đy ha hn đang đc thc hin và nhân rng trên c s
nhng bin pháp mà các nc đang thi hành nhm tin ti giám sát kinh t – tài chính
các khu vc, c ch này nhm giám sát các chính sách trong nhiu khu vc “d b tn
thng”, nhm ci tin s phi hp chính sách kinh t gia các thành viên và h tr
cho các thành viên khi có khng hong. Trc nhng bi cnh đó, các t
p đoàn TC –
NH là công c vt cht đ nhà nc điu tit nn kinh t. Trình đ qun lý vi mô, v
mô cng là yu t thúc đy hình thành và bo đm phát trin vng chc các tp đoàn
tài chính – ngân hàng.
1.2.1.6. Trình đ khu vc hóa và toàn cu hóa kinh t
Nhng khác bit trong các chính sách quc gia (và đôi khi là khu vc) chi phi
cnh tranh, nhng quy ch v tài chính, nhng tiêu chun ca sn phm, ca môi
tr
ng, nhng điu kin v vic làm, nhng tr cp ca nhà nc cho khoa hc công
ngh, thm chí c nhng vn đ v ngân sách và tin t, cng nh nhng cách tip cn
khác nhau v vn đ lãnh đo doanh nghip, đó là nhng nhân t nh hng quan trng

đn kh nng ca các t chc tài chính – ngân hàng phi đng đu vi s cnh tranh
trên các th trng khác nhau. Nhng tình hình trên đây dn đn s liên kt các ngân
hàng thành nhng tp đoàn tài chính – ngân hàng ln đ ng phó vi thi cuc.
1.2.2. Quan đim và chính sách ca Nhà Nc đi vi vic phát trin các
tp đoàn tài chính – ngân hàng
Quan đim và chính sách Nhà Nc ca mi quc gia là khác nhau. Tuy nhiên,
nhiu nhà hoch đnh chính sách ca các nc trên th gii u tiên phát trin các tp
đoàn kinh t ln
đa dng là cc k quan trng cho vic tn dng li th ca tính kinh t
theo quy mô và đm bo kh nng cnh tranh trên th trng quc t.
1.2.3. Yu t chính tr, gia đình nh hng đn vic phát trin tp đoàn tài
chính – ngân hàng
Yu t chính tr: T tình hình phát trin các tp đoàn TC – NH  mt s nc
trên th gii nh đã trình bày, chúng ta có th thy rõ yu t chính tr có nh hng rt

9
ln đn xu th phát trin ca tp đoàn nh th nào. nh hng ca Chính ph đc c
th hoá qua các chính sách công ngh, chính sách tài chính - tin t đã có tác dng hoc
thúc đy hoc cn tr s phát trin ca các tp đoàn TC – NH.
Yu t gia đình: yu t gia đình có nh hng rt đa dng ti xu th phát trin
tp đoàn TC – NH.
i vi các nc  Châu Âu, Châu M yu t gia đình không nh
hng ln đn vic phát trin các tp đoàn TC – NH. i vi các nc  Châu Á yu
t gia đình nh hng ln đn vic phát trin các tp đoàn TC – NH nh :  Hàn Quc
các tp đoàn ln đu có h hàng gia đình.
1.3. Các tiêu chí đ hình thành các tp đoàn tài chính – ngân hàng
1.3.1. V quy mô
Khi nghiên cu m
t s tp đoàn TC – NH ln trên th gii ta thy, chúng đu có
quy mô ln trên các phng din: vn, doanh thu, lao đng, s doanh nghip thành

viên tham gia. Ví d nh tp đoàn HSBC Holdings PLC có tr s đt ti London và
phc v khách hàng ti khp ni trên th gii vi khong 9.500 vn phòng ti 85 quc
gia và vùng lãnh th  châu Âu, châu Á Thái Bình Dng, châu M, Trung ông và
châu Phi. Vi tài sn tr giá 2.547 t đôla M tính ti 30 tháng 6 n
m 2008, tp đoàn
HSBC là mt trong nhng t chc dch v tài chính và ngân hàng ln nht th gii.
HSBC đnh v thng hiu ca mình thông qua thông đip “ngân hàng toàn cu am
hiu đa phng”.  Pháp, tp đoàn tài chính BNP-Paribas, vi 117000 nhân viên, m
chi nhánh và Công ty con trên khp nc Pháp và 90 chi nhánh  nc ngoài ti nhiu
quc gia trên th gii. Tt c đu có chung mt Logo mang hình 4 con chim én bay lên.
Nu so quy mô vi các tp đoàn TC – NH ln trên th
gii, thì các t chc TC –
NH ca Vit Nam còn thua kém xa.
1.3.2. V s hu
V c cu s hu, các tp đoàn thng là đa s hu (Nhà nc, công ty, t nhân). n
v, cá nhân nào chim t l s hu cao trong tng tài sn s nm vai trò chi phi.
1.3.3. V ngành ngh và lnh vc kinh doanh

10
Theo mc đ chuyên môn hóa, các tp đoàn TC – NH trên th gii đc phân
thành 2 nhóm chính: Nhóm tp đoàn chuyên ngành hp và nhóm tp đoàn đa ngành,
kinh doanh tng hp. Các tp đoàn TC – NH chuyên ngành hp có mc đ chuyên
môn hóa sâu, gm các công ty con hot đng trong cùng lnh vc dch v tài chính và
liên kt cht ch vi nhau nhm khai thác th mnh trong kinh doanh dch v TC –
NH. Các tp đoàn TC – NH đa ngành, kinh doanh tng hp gm các công ty con hot
đng trong nhiu lnh vc d
ch v tài chính và sn xut kinh doanh.
V lnh vc kinh doanh ca tp đoàn TC – NH, có th theo các xu hng sau:
 Tp đoàn kinh doanh tng hp bao gm các dch v ngân hàng - tài chính và sn
xut kinh doanh nh: Ti Nht Bn có tp đoàn Normura ni ting kinh doanh

chng khoán, sn xut, đu t khu công nghip và h tng khu công nghip…; tp
đoàn Sumitomo ni ting v ngân hàng và kinh doanh thng mi. Ti ài Loan
có t
p đoàn Chinfon va có hot đng ngân hàng, bo him li va ni ting trong
lnh vc sn xut xi-mng. Ti Singapore có tp đoàn Keppel Bank kinh doanh
lnh vc ngân hàng, thng mi, dch v,…
 Tp đoàn tài chính chuyên v ngân hàng, chng khoán, các dch v tài chính nh tp đoàn
Citi Group (M); tp đoàn HongKong and Shanghai Banking Corporation (Anh).
1.3.4. V c cu t chc
c đim ca t
p đoàn TC – NH là ly ngân hàng c ln làm ht nhân ca tp
đoàn đ liên kt và khng ch các doanh nghip xung quanh bng mi quan h nm gi
c phn, cho vay vn và sp xp nhân s. Mô hình ph bin nht ca tp đoàn TC –
NH là t chc theo kiu công ty m – công ty con. Trong đó, công ty m và công ty
con đu có t cách pháp nhân đc lp, có tài sn và b máy qun lý riêng. Giao dch
gia ngân hàng m và các công ty con hay gia các công ty con trong cùng mt t
p
đoàn là giao dch bên ngoài, giao dch th trng.

11
c đim ca mô hình này là ngân hàng m (holding company) s hu toàn b
hoc mt t l nht đnh vn c phn trong các công ty con, đ ra chin lc và đnh
hng phát trin tng th ca tp đoàn, đng thi phân b ngun lc ca tp đoàn
thông qua các hot đng tài chính nh phát hành, mua bán chng khoán, c cu li tài
sn ca các công ty con. Ngoài ra, ngân hàng m còn s dng v
n ca mình đ đu t,
góp vn c phn, liên doanh, liên kt đ hình thành các công ty con hoc công ty liên
kt.
Các công ty con là nhng pháp nhân đc lp, hot đng t ch và t chu trách
nhim. Hình thc pháp lý ca công ty con khá đa dng, có th là công ty c phn do

ngân hàng m nm gi c phn chi phi; công ty TNHH 2 thành viên tr lên, trong đó
ngân hàng m gi t l vn góp chi phi; công ty liên doanh vi nc ngoài do ngân
hàng m nm gi
t l vn góp chi phi; công ty TNHH mt thành viên do ngân hàng
m là ch s hu.
Cn c vào tính cht và phm vi hot đng, tp đoàn tài chính kinh doanh theo
mô hình công ty m – công ty con có hai loi: Mô hình công ty m nm vn thun túy
và mô hình công ty m va nm vn va trc tip kinh doanh. Trên thc t, không có
s tách bch rõ ràng, nhiu tp đoàn kinh doanh theo mô hình công ty m – công ty
con là hn hp ca hai loi hình trên. Tp đoàn TC – NH theo mô hình công ty m –
công ty con cng ho
t đng theo mô hình hn hp, trong đó ngân hàng m va nm
vn va trc tip kinh doanh mt s công ty con, đng thi ch nm vn thun túy mt
s công ty con khác.
Ngoài hot đng kinh doanh ngân hàng, tp đoàn TC – NH còn cung cp dch
v tài chính phi ngân hàng (do các công ty con thc hin), nhng dch v này liên quan
cht ch vi hot đng ngân hàng và mang li li ích chung cho tp đoàn.
1.4. Nhng li th và ri ro c
a hình thc tp đoàn tài chính – ngân hàng
1.4.1. Nhng li th

12
Mc dù có nhiu đóng góp vào quá trình tng trng kinh t ca các nc trên
th gii,hình thc tp đoàn TC – NH có nhng li th và ri ro nht đnh. Nhng li
th ca hình thc tp đoàn TC – NH là:
Kinh doanh ln cho phép tp trung đc ngun vn ln khan him.  nhiu
nc ch có các tp đoàn TC – NH ln trên th gii mi có kh nng đu t vào các
ngành
đòi hi đu t ln, nht là nhng ngành công ngh hin đi. Các t chc ln này
tr thành c s giáo dc các tri thc công ngh, qun lý và t chc cho toàn nn kinh

t.
Các tp đoàn TC – NH đc hình thành da trên các mi liên kt dc và ngang.
Nh các mi liên kt đó các doanh nghip có th gim bt ri ro và nhng bt trc do
th trng không n đnh và nhng thay
đi c cu gây ra.
Mt trong nhng li th ca hình thc kinh doanh tp đoàn tài chính – ngân
hàng là các thành viên trong mt tp đoàn có th d dàng chia s thông tin và ngun
nhân lc khan him vi nhau hn, t đó có th to điu kin cung cp các ngun vn
và c hi kinh doanh mi.
1.4.2. Nhng ri ro có th gp phi đi vi các tp đoàn tài chính – ngân
hàng:
Có th hn ch
 cnh tranh do các tp đoàn TC – NH thng chim v trí đc
quyn, ln át các t chc tài chính nh hn.
Các t chc tài chính ln có th không đ linh hot đ thích ng vi nhng
thách thc mi và môi trng kinh doanh thay đi. Nhng đ v ca các tp đoàn ln
nh PT Bentoel, PT Mantrust và PT Bank Summa  Indonesia cho thy các tp đoàn là
gánh nng ch không phi mang li li ích xã hi. Mt trong nhng lý do là h
u ht
các tp đoàn đã áp dng chin lc gn vi các bin pháp khuyn khích ca Chính
ph, có th ch phù hp vi thi k trc, khi th trng trong nc đc bo h, ch
không phù hp vi giai đon phi điu tit.
1.5. Các mô hình tp đoàn tài chính ngân hàng và c ch qun lý

13
1.5.1. Các mô hình
 Tp đoàn TC – NH t chc theo mô hình mt pháp nhân đc lp (công ty m).
Tt c các đn v thành viên đu hch toán ph thuc.
 Tp đoàn TC – NH t chc theo mô hình phân tán: Công ty m là mt pháp
nhân đc lp đng thi các đn v thành viên cng có th là pháp nhân đc lp.

 Tp đoàn TC – NH t chc theo mô hình hn hp: Công ty m là mt pháp
nhân đc lp, đng thi va có đn v thành viên là pháp nhân đc lp, va có
thành viên ph thuc.
1.5.2. C ch qun lý trong tp đoàn TC – NH:
Công c ch yu đc s dng qun lý, điu hành hot đng kinh t ca tp
đoàn là:
 iu l hot đng ca tp đoàn TC – NH và các doanh nghip thành viên;
 Chính sách tài chính ca tp đoàn;
 Chin l
c phát trin ca tp đoàn TC – NH và va là chin lc phát trin ca
các doanh nghip thành viên;
 Hp đng kinh t đc ký kt gia các doanh nghip thành viên vi nhau và vi
tp đoàn.
1.6. Khái quát v xây dng và phát trin tp đoàn tài chính - ngân hàng  mt
s nc trên th gii
1.6.1. Xu th phát trin ca tp đoàn tài chính – ngân hàng
Hin nay trên th gii có hai xu th trái ngc nhau liên quan đn hình th
c
kinh doanh ln. Mt mt, các nc, mà ch yu là các nc châu Âu vn đang tng
cng sáp nhp các hãng thành các tp đoàn ln. Ngân hàng Nationale de Paris sáp
nhp vi ngân hàng Parisbank.  Anh, Ngân hàng Royal Bank Scotland mua li Ngân
hàng National Westminster. Còn  c ngân hàng Deutsche mua li Dresdner. Vic
sáp nhp hoc mua li các hãng hoc ngân hàng ln đc thc hin vi mc đích tng
hiu qu theo quy mô, tng cng kh nng cnh tranh ca các tp đoàn. Chính ph